Ullut ataatsimiiffiusut
aappaat, pingasunngorneq 12. februar 2003, nal. 16:50
Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Jonathan Motzfeldt,
Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Taava immikkoortoq 15 tikipparput,
atueqqittarfinnik, soorlu saviminernik, pappialanik il.il.
atueqqiffiusinnaasunik pilersitsinissaq anguniarlugu suliniuteqaqqullugit
Naalakkersuisut peqquneqarnissaannik Inuusut‑ut Inatsisartuinut
aalajangiissifigsassatut siunnersuut, siunnersuuteqartuupput Juliane Henningsen
aamma Ib Uldum.
Ib Uldum qinnugissavara
saqqummiusseqqullugu.
Ib Uldum, Avannaani
Ilinniarnertuunngorniarfik, Aasiaat.
Siunnersuummut tunngavilersuut:
Eqqakkanik atueqqinnissamut Kalaallit
Nunaanni ullumikkut periarfissaqanngilaq. Eqqakkat taamaallaat
ikuallassinnaavagut, imaluunniit eqqaavissuarmut igikkiartorsinnaallugit.
Eqqakkanik passusseriaaserput pissutigalugu avatangiisit arlalitsigut
ajoqusertapagut. Eqqakkat illoqarfinni nunaqarfinnilu eqqakkanut
ikuallaaveqanngitsuni maaniinnaq ikuallanneqatartut toqunartunik pinngortitamut
siaruarterisarput, tassami ikuallakkat taakku pujuat salinneqarneq ajormat.
Eqqakkat ikuallassinnaanngisagut
pinngortitami sarsakataalersarput, isigalugit kusanaaqisut. Aammattaaq
akoorutissat savimikunillu uuliaarluernerit pinngortitamik aamma
aserorterisartut nunamut kuussinnaasarput. Taamaattumik atueqqittarfinnik
eqqakkatta ilaannik passussisinnaasunik atueqqiffiusinnaasunillu
pilersitsoqarnissaa pingaartuuvoq. Atueqqittarfiit aamma suliffissanik
pilersitsisussaapput, inuiaqatigiillu pinngortitamik kingusinnerusukkut
saliisarnernut aningaasartuutinut sipaaruteqarnerannut peqataasinnaallutik.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Naalakkersuisut sinnerlugit
akissuteqassaaq Marie Fleischer.
Marie Fleicher, Naalakkersuisunut ilaasortaq,
Demokraatit, Nuuk.
Siunnersuuteqartut
aalajangiiffigisassatut siunnersuutigivaat avatangiisunut
pitsaanerulersitsisussanik iliuuseqarnissaq atorneqaqqissinnaasunngortitsivinnik
pilersitsinikkut. Siunnersuuteqartut pingaartillugu taavaat Nunatsinni
pinngortitap piujuaannartinneqarnissaa avatangiisillu innarlerneqannginnissaa.
Naalakkersuisut isumaqatigaat suliassaq pingaartuusoq pingortitaaterput
issittumiittoq mianernaqisorlu paarilluassallugu.
Eqqagassat ilaannik
atueqqittarnissamut apeqqutaasut arlariipput, tassa passussisarfissat
eqqa-gassallu ilaannik atueqqinnerup aningaasatigut kingunerisassai. Aamma
pingaaruteqarpoq atortussanik atuinerup atueqqinnerup avatangiisinut
sunniutigisinnaasaanut sanilliullugu isiginiarneqarnissaa.
Aaqqiissutissiortoqassagaluarpat
sananeqaatit tulliuttut atoqqinneqarsinnaanissaat nalilertaria-qassaaq:
Pappilissat pappiliaasarsuillu
issusuut
Igalaanerngit
Saviminerit saffiugassiallu
eqqagassat
uumassusilinneersut
Qallunnat Avatagiisinut
Aqutsisoqarfiata Namminersornerullutik Oqartussat nunatsinni siunissami
eqqagassat passunneqartarnissaannik 1996-imi pilersaarusiuussimavaat.
Pilersaarummi ataani taaneqartut
inassutigineqarput:
Pappilissat pappit igalaamerngillu:
Pappilissat pappit igalaamerngillu
atoqqittalerneqarsinnaanerat killeqarpoq, aamma katersornerannut
assartornerannullu aningaasartuutit annertussapput. Kalaallit Nunaanni
immikkortunut taakkununnga suliarinneqqittarfeqanngilaq, annikitsuinnaanerallu
pissutigalugu taamaattuleriffimmik Kalaallit Nunaanni pilersitsisoqarnissaa
piviusorsiorpaluttuunngitsutut nalilerneqarpoq. Taamaattumik atueqqittoqartalissagaluarpat avammut, assersuutigalugu
Danmarkimut, nassiunneqartariaqartassapput.
Avatangiisit tunngaannit isigalugu
pappilissat, pappit igalaamerngillu navianaateqanngingajapput soorlu
eqqaavissuarniinnerminni, soorunalimi pissamaatit atueqqittarnikkut
sipaarneqarsinnaagaluarput. Taamaattumik paappilissanik, pappinik igalaaminernillu
atoqqinneqarsinnaanerat siunertaralugu katersisoqartalernissaa
siunnersuutigineqarsinnaanngilaq.
Savimerngit saffiugassallu:
Saviminikut
atoqqinneqartalissagaluarpata pingaarpoq taakku aallaavianni qitiusumiluunniit
tigoorarneqarfianni immikkoortitserneqartarnissaat. Savimerngit naliginnaat
atoqqitassatut suliarineqartarnissaat akilersinnaassanngilaq, kisiannili
saffiugassat akisunerusut atoqqinneqarsinnaaneri immaqa
akilersinnaanerussalluni.
Ukiorpaaluit ingerlaneranni
saviminerpassuit saffiugassarpassuillu Kalaallit Nunaanni katersuussimapput.
Tamakku nassassaapput eqqaavissuarni, fabrikkit assigisaasalu eqqaanni, kiisalu
illoqarfiup iluani. Tamakkorpassuit avatangiisinut kusanaaqutaaqaat,
ullumikkullu ingerlaaseq allanngortittariaqarpoq. Siunnersuutigineqarpoq
savimerngit saf fiugassallu atoqqinneqarnissaat siunertaralugu
katersorneqarfissaannik immikkortiterneqarfissaannillu pilersitsisoqar
tariaqartoq. Savimerngit nalinginnaat eqqarsaatigalugit aningaasarsiornikkut
pitsaanerpaassaaq tamakku immikkut umiarsuarmik eqqakkanik katersisartumit
aaneqartassappata, taannalu angalanermi ataat simi illoqarfiit arlariit
aallerfigisarsinnaassallugit.
Eqqakkat uummassusilinneersut:
Katersinermi suliareqqiinermilu
aningaasartuutit qaffasippallaarneri pissutigalugit, tassungalu ilanngullugu
atoqqitassat tuneqqinneqarsinnaasut annikissusaat eqqarsaatigalugu, eqqakkanik
uumassusilinneersunik atoqqiinissaq inassutigineqarsinnaanngilaq.
Tamakku tunngavingalugit
Naalakkersuisut Kalaallit Nunaanni atoqqiisarfinnik pilersitsinissaq
inassutigisinnaanngilaat. Taamaattorli eqqakkanik ajornartorsiutit
ilungersunartutut Naalakkersuisut isigaat.
Pinngortitami, illoqarfinni
nunaqarfinnilu eqqagassat nunap nammineq innuttaanut
ajornartorsiutaaginnanngillat. Nunatta innarlerneqanngitsumik
avatangiiseqarnissaa takornarianit ornigarneqartussatut nioqqutiginissaanut
aamma ajornartorsiutaavoq piviusoq. Taamaattumik Naalakkersuisut isumaqarput
eqqagassat ajornartorsiutitut ilungersunartutut isigisariaqartut, taamaattumillu
susassaqartut allat suleqatigalugit ajornartorsiutip qaangerniarnissaanut
iliuusissat assigiinngitsut aqqutigalugit suliniuteqartariaqartugut.
Eqqagassanik katersuineq,
suliarinninneq suujunnaarsitsinerlu aningaasatigut kinguneqartarput. Suliassat
ilaat aallartinneqarsimasoq tassaavoq eqqagassalerinerup
aningaasalersuiffigineqarnissaanut, soorlu pineqartunut toqqakkanut
akitsuuteqartitsisarnikkut akiliuteqartitsisarnikkullu, periarfissat
assigiinngitsut pillugit nassuiaasiorneq. Suleqatigiissitami KANUKOKA,
Akileraartarnermi Pisortaqarfik, Avatangiisinut Pinngortitamullu Pisortaqarfik
danskillu avatangiisit pillugit aqutsisoqarfiat, Miljøstyrelsi, peqataapput.
Siunnersuummi eqqagassat ajornartorsiutillu taakka rtorneqartut
suleqatigiissitap nassuiaatissaani ilanngunneqarnissat Naalakkersuisut
isumaginiarpaat. Suleqatiiissitap aamma misissuiffigissavai aningaasatigut
aqutsinissamut tunngasut ileqquliussimasanut sunniuteqarsinnaasut,
matumanittaaq akitsuutit/akiliutit ataasiakkaat inuiaqatigiinni pisuussutit
agguarsimanerannut allaffissornikkullu sunniutissaat.
Tamakku tunngavigalugit
inassutigineqarpoq siunnersuut taamatut isikkoqartillugu tunuartinneqassasoq.
Johanne Olsen Kreutzmann, Ilisimatusarfik, Nuuk.
Siunnersuut pisariaqartorujussuuvoq,
aamma inuit ilisimanngitsutulluunniit immassuk nunartik eqqaaviunngitsoq
eqqaavigissallugu suarsussuarnik eqqaavigijuaratsigu.
Kiinaannguusaarnarunartuuvoq inatsiseqaraluartugut maanngaannaq
igitsissanngitsugut tyggegummit puukkuanik immaqaluunniit cigaretit kimmivikuanik,
taamaattoq pisinnaatinneqartutut ippugut maanngaannaq eqqaasasugut,
akisussaaffeqanngitsugut atugarissaarnitta, atugarissaarutitta
akisussaaffiginissaanut pisussaaffeqanngitsut pissusilersornitsinnut.
Taamaattumik taamaattumik
siunnersuumik pilersitsinikkut aamma inuit qaammarsarneqassapput atortukorsuit
iluaqutikorsuit aamma suli iluaqutigeqqinneqarsinnaammata
qujassutissaqarfigalugillu, ilaa, imaanngitsoq igeqalugit allat suliarissavaat.
Taanna pingaaruteqarluinnaqqissaarpoq aamma inuiaqatigiinni erseqqissaavigineqassasoq,
nunagigaanni aamma angerlarsimaffiuvoq, angerlarsimaffitsinni eqqagassarsuit
sumut tamaana eqqarneq ajorpagut, taanna aamma
qaammarsaavigineqarsinnaasariaqassooq pinngitsoorani, nunagigatsigu,
angerlarsimaffigaarput illutsitulli ataqqillugulu angerlarsimaffigisaasatut
kusanartumik piumasariaqarparput, pisussaaffigaarput inuiaqatigiittut, sooruna
taamaaliunngitsugut, sooruna taama tukatsigisoq aqquserngup sinaa.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Allamik oqaasissaqarfigineqanngippat,
allamik oqaaseqarfigineqassanngippat, utoqqatserpunga, Tukumminnguaq Nykjær
Olsen takassa.
Tukumminnguaq Nykjær Olsen, Avanersuup Atuarfia, Qaanaaq.
Siullermik immaqa oqaatigisinnaavara
siunnersuut uagut akuereraarput. Sapinngisamik illoqarfiit tamarmik
ikuallaaveqartariaqaraluarput, atueqqinnisaq nunatsinni pingaartutut
isigivarput, Kalaallit Nunaanni aningaasanik kaaviiaartitsineq
atornerusinnaammat. Misissuisoqartartarsinnaavoq, immaqa soorlu Ilinniarfiit
aqqutigalugit suut atoqqissinnaanersut misissortillugit. Kaaviiaartitsineq
atornerusinnaagaluarpoq, taamatut atueqqittarneq atorneqarnerulerpat
tikisinneqartartullu, assersuutigalugu, orsussaq pappilissat sanaartornermi
atortussat aningaasartutaat millissagaluarpoq taavalu suliffiit
amerlissagaluarput suliffissaaleqisut suliffeqalertilugit.
Atueqqinneq atorlugu
kiassaasoqarsinnaavoq, orsoq qaqorsaatiliarineqarsinnaavoq ujarlertoqaraannilu
allat aamma nassaarineqarsinnaassapput. Qujanaq.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Tulliuppoq Aggu Løvstrøm.
Aggu Løvstrøm, Isumaginninnermi
Siunnersortinngorniat Ilinniarfiat, Nuuk.
Eqqumiiginartorujussuuvoq Kalaallit
Nunaata sineriaani angalaaraanni soorluuna inuit assigiinngitsumik tamarmik
immikkut eqqaariaaseqartut. Soorlu illoqarfiit angalagaanni
malunnartorujussuuvoq imaannarmut eqqaasoqartoq, biilit, nappartakut uuliamik
imaattutortut, inatsisiliuunneqartuguunik immaqa pitsaanerussagaluarpoq qanoq
nunarput paarilluarsinnaannissaanut siunertaqarluartumik, taavalu aamma
kilisaatininngaanniit eqqaasarnerit isigineqanngitsoortarput, soorlu
palletikujuit imaluunniit kemikaliat atorsinnaangisatik pisoqalinikut
eqqartaraat.
Inatsisitigut iluarsartuunneqarnissaa
uanga siunnersuutigerusukkaluarpara. Qujanaq.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Tulliuppoq Ânâ-Grethe
Mathiassen.
Ânâ-Grethe Mathiassen, Perorsaanermik
Ilinniarfik, Ilulissat.
Uana isumaqarpunga
taamatut itigartitsissutigiinnarnagu eqqarsaatigineqartariaqartoq illoqarfinni
eqqaaviit aaqqissorneqarnerulernissaat ataatsimut eqqaannarnagit. Siunissami
taamatut immikkoortiteraluni pilrsitsisoqassagaluarpat atoqqiinnermut
imaluunniit eqqagassanik Danmakiliaassuinermut aaqqissuisoqalissagaluarpat
immikkoortitsinerussooq annertooq aningaasartuuteqassaqisorlu
atorneqalertussaassaaq, taamaammat siunnersuutigerusunnarpoq assut maannangaaq
atortut assigiinngitsut igalaamerngit, savimerngit allallut immikkoortiterlugit
eqqaavinnut torernerusumik iliorarneqartalernissaat qaleriiaaginnarnagit.
Assersuutigisinnaavarput,
soorlu Ilulissani eqqaavissuarput ikumajuaannarpoq gasseqangaaramik akuutissat
assigiinngitsut amerlangaaramik, Illoqarfimmut pujoraanngat meeqqat
anernimikkut nappaatillit anerniluttarput ilai, pujua saperamikku. Taamatut
immikkoortiterilereernissaq eqqaavimmi assut innersuussutiginarpoq
qaleriiaaginnarnagit eqqagassat.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut
Siulittaasuat, Siumut.
Oqaaserineqartut taakku
aamma najoqqutaralugit, allanik oqartussaqanngippat, taavalu oqaaserineqartut
taakku najoqqutaralugu Avatangiisinut Ataatsimiititaliamut, aap, nappaasoq
aajuna utoqqatserpunga, Jens Nielsen takassa.
Jens Nielsen, Sanaartornermik
Ilinniarfik, Sisimiut.
Naatsukullammik
eqqarsaatigeqqugaluarpara siunissami Tunngaviusumik Inatsisinik pilersitsinermi
pingaartuutinneqassagaluartoq nunatsinni pinngortitaq.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut
Siulittaasuat, Siumut.
Siunnersuutigineqarpoq
tassa Avatangiisinut Atataatsimiititaliap akissutit taakku oqaaserineqartullu
aappassaaneerneqartinnagu suliarissavaa.