Ullut ataatsimiiffiusut
pingajuat, sisamanngorneq 13. februar 2003, nal. 13:10
Ataatsimiinnermik
aqutsisoq: Per Rosing–Petersen, Inatsisartut Siulittaasoqarfianni ilaasortaq,
Siumut.
Per Rosing-Petersen, Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Immikkoortoq 37 -
Meeeqqat atuarfianni atoqatigiinnermut tunngasut ammanerusumik
oqallisigisarnissaat aammalu timitta ineriartornera pillugu ammanerusumik
meerartatsinnut oqaloqatigiissutigisinnaanissaat pillugu apeqquteqaat
aallaavigalugu oqallinnissamik siunnersuut. Tassani siunnesuusiortuupput Aggu
Løvstrøm aamma Henriette Malakiassen. Aggu Løvstrømip saqqummiutissavaa
takanna.
Aggu Løvstrøm, Isumaginninnermik
Siunnersortinngorniat Ilinniarfik, Nuuk
Immikkortoq 37-mut
tunngatillugu siunnersuutitsinnut tunngavilersuut.
Tassami ullumikkumut paasisartakkat
tunngavingalugit, atoqatigiinnermi nappaatit tuniluuttartut
assigiinngitsorpassuit inuusuttuaqqani aamma atungaasarmata. Tassanilu peqqutit
ilagigaat mee rarpassuit amerlasuut atoqatigunnermut tunnigasunik ammasumik
oqaloqatigineqartannginneri, atoqatigiinnermi illersuuteqarnissaq
ilaatigooriarluni eqqumaffigineqanngitsoortarpoq.
Tassanilu
pingaaruteqartut aamma ilagilluinnarpaat illersuuteqarluni atoqateqarneq
meerartaajaannginnissamik illersuisarmat, tassami meerarpassuit
inuusuttuaqqallu amerlasuut angerlarsimaffimminni periarfissaqameq ajorput
tamakkuninnga eqqartuinissaminnut.
Kiisalu innup timaata
ineriartomera aallaavingalugu, meeqqallu sumut killiffli tunngavingalugit,
timip ineriartorneranik meeqqat peqatingalugit oqallittarnissaq aamma
pisariaqartutut isigigatsigu.
Tassanimi pingaaruteq
armat niviarsiaraangunik nukappiaraangunilluunniit, timimik
inerikkiartorneranni aamma piareersimaffigirninnissaat, qaqugukkut
inersimasunngulernermi ersiutit takkuttarnerinik.
Taamaalilluta meeqqat atuarfianjik
aniaartartorpassuit, immaqa meerartaajaamertik pissutingalugu, allatullu
ajornartumik inulerinerup iluani naapittalerurnaagassagut, qanoruna ililluta
aaqqiiffigisariaqarigut? Tassanimi inatsisit malillugit meeraq suli meeraalluni
meerartaartarmat.
Taamaattumik ullumikkut
inuuniameq ilungersunareertigisoq, pingaaruteqarluinnarpoq meerartatsinnut inuusuttuarartatsinnullu
paasitissallugu ilinniarsimanerup qanoq pingaaruteqarneranik, kiisalu nunatta
suli siuariartortup atorfissaqartimmatigik.
Ullumikkummi meeqqat
atuarfianjik anunnartartorpassuit aamma ajunugivissunik piginnaasaqartarmata,
taamaattumik pingaaruteqarluinnarpoq innup kialuntinjit paasissagaa,
sumilununiit minnerusumik annerusumulnunnut tamatta
atorfissaqartinneqartaratta.
Per Rosing-Petersen, Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Aggu Løvstrømimut
qujanaq. Taava Naalakkersuisut sinnerlugit akissuteqassaaq Arnatsisaq Larsen.
Taassuma pinnginnerani Ingrid Napaatoq Ittoqqortoormiuninngaanniit ippassaq
unnukkut apuuttoq maannga atatsimiittarfimmut tikilliaqqussavarput.
Arnatsiaq Larsen, Naalakkersuisunut
ilaasortaq, Inuit Ataqatigiit, Nuuk.
Qujanaq.
Iliniagaqassuseq qaammarsagaanerlu annertugalluartut naallu peqqinnissaqarfik
ingerlalluartoq ajornanngitsumik akeqanngitsumillu kikkunnut tamanut
ammagaluartoq aammalu naartunaveersaatit akeqanngikkaluartut nunatsinni
kissaatiginagu naartulertarnerit amerlavallaarput.
Naartulersarnerit
affangajaaat peersitsinermik kinguneqartarput. Kikkorpiaat eqqorneqartarnersut
eqqortumik uppernarsaatissaqanngilaq, inuusuttut arnallu inerilluarsimasut
naartuersittarput, tamannalu inuttaasut agguataarnerini tamani atuuppoq,
taamaattorlli inuuniarnikkut ajornartorsiuteqarnerusut tamatumani immaqa
amerlanerulaarsinnaallutik.
Nappaatipalaalli
atugaanerisa uppernarsarpaat amerlasuut illesuuteqaratik atoqatigiinnermik
ingerlatsisartut. Piffissami aidsimik eqqorneqarsinnaanerup atuuffiani tamanna
annilaarnartuuvoq.
Arnat taamak
amerlatigisut ukiukitsuararsuullutik meerartaartarnerat aamma ajornartorsiutaavoq..
Meeraaraatitaarnerup nassatarisaanik annertuumik akisussaaffeqalerneq anaananut
inuusuttunut oqimaatsuusarpoq, amerlasuullu naartunertik erninertillu
pissutigalugu ilinniarnerminnik taamaatsitsisariaqartarput.
Naalakkersuisut
siunnersuuteqartut isumaqatigai oqarmata inuusuttunngulernermut
ikaarsaariartulersut kinguaassiuutinut tunngasunik pitsaassuseqarluartumik
atuartinneqartarnissaat pingaartuusoq.
Namminersornerullutik
Oqartussat paasisitsiniaanermi atortussarpaalussuarnik kinguaassiutinut
tunngasutigut atuartitsinermi atorneqarsinnaasunik suliaqarsimapput
naartunaveersaatillu atugaaneri pillugit paasisitsiniaanermik akuttunngutsumik
ingerlatsisarluti.
Kinguaassiutit pillugit
atuartitsisarnerup paasisitsiniaanermilu atortussat pitsaanerusunngortinneqarsinnaanersut
isumaliutersuutigineqartariaqarpoq. Taamatuttaaq qaammarsaaniarnerit
ingerlattuartariaqarpagut kisitsisitigullu paasissutissat pillugit
misissuinerit ilaqartttarlugit, taamaaliornikkut takusinnaajumallugu
qaammarsaaninerit sorliit sunniuteqaataanersut.
Kiisalu ileqqutoqqat
maliinnarnagit nutaaliornissmik eqqarsarnissaq qunugisariaqanngilarput.
Assersuutigalugu naartunaveersaatinik nunatsinni napparsimavinni
akeqanngitsumik pissarsisinnaanerput naammappa? Usuup puui qitigiartarfinni
imerniartarfinnillu immaqalu angerlamukaarluta taxarnitsinni
pissarsiarisinnaasuugutsigit pitsaanerunngikkarluarnerpa?
Allatulaaq
eqqarsarnissaq tamatumani pineqarpoq.Uagut maani issiasugut taamatut
paasisitsiniaaffigineqarsinnaasunut ilaavugut, taamaattumillu misilittakkagut
naleqarluarput. Taamaattumik tamassi oqallinermi peqataanissamut
isummersornissamullu kaammattussavatsigit. Suut pitsaanerusumik
ingerlassinnaavagut?
Per Rosing-Petersen Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Arnatsisaq Larenimut qujavugut.
Allamik oqaaseqartoqarusunnerluni – Poul Olsen takanna.
Poul Olsen, Naalakkersuisunut ilaasortaq,
Siumup Inuusuttai, Sisimiut.
Quajanq – oqallisissiaq
soqutiginartoq. Tassunga attuumavvallanngikkaluartumik kisianni kinguaassiuutitigut
aamma tunngasunik ilanngussaqarusuppunga. Tassa meeqqanik kinguaassiuutiti gut
atornerluineq pinaveersaarniarlugu meerartagut aamma siusinaartumik
oqaluttuunneqartranissaat aamma soqutiginartunut ilaammat, taanna aamma
ilanngutikkusuppara.
Per Rosing-Petersen Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Poul Olsenimut qujanaq, taava
tullinnguuppoq Johanne Olsen Kreutzmann.
Johanne Olsen Kreutzmann, Ilisimatusarfik, Nuuk.
Ataatsimiititaliatsinni oqallisissiaq
soqutigalutigu eqqartorparput. Timip ineriartornissaanut taavalu
atoqatigiittarnernut kinguaassiutinut tunngasunik meeqqat annertunerusumik
uagullu inuit nalinginnaanerusumik ilisimasaqarnissarput pineqarpoq.
Paasisitsiniaanerit naammaginanngillat
naak suliaat naammaginaraluartut, kisianni paasisitsiniaanermi inuit
paasisaqarusuttut ataatsit kisimik pineqartarput. Immaqa meeqqat atuarfiannut
eqqunneqarneqarsinnaagaluarpoq immikkut atuartitsinermut
immikkoortortanngortillugu timip ineriartorneanut, timip pisatai, qanoq
iliartortarnera, inersimasunngoriartornermi timip allanngoriartortarneranut
tunngasut eqqunneqartuuppata aammalu atoqatigiittarnermi kinguaassiuutitigut
tunngasut pulaffigineqariartuaarsinnaammata meeqqat immaqa arfineq-marlunnik
imaluunniit arfineq-pingasunik ukioqalernerminninngaanniit aallartillutik
ilinniartinneqartarnerat atuartinneqartarnerat timimut tunngatillugu
aallarniutigalugu eqqunneqarsinnaasariaqaraluartoq.
Ajoraluartumik timerput
eqqartorsinnaakkuttooraluarparput ullumikkut nalinginnaasumik, assagut eqqartorsinnaavagut, tartungut tingugut oqaluttarfimmiit
oqaatigineqarsinnaapput kisianni timitta pisatai pingaartumik kinguaassiutinut
tunngasut arnallu angutillu immikkoorutaat, taanna oqaatigineqaqqusaanngilaq,
paqumingisaavoq. Taava aamma inuiaqatigiinni nutaajusorujussuartut suli
oqaatiginiarsarisarparput kinguaassiuutitt atoqateqartarneq qanoq
ingerlanneqartarnersoq imaluunniit kinguaassiutit sumut inuullu inuuneranut
qanoq sunniuteqartarnersut eqqartusallugit nalinginnaasumik suli
paqumigisorujussuuvagut.
Aamma imaaginnarsimassooq uanngaanniit
oqaluttarfimminngaanniit oqaatigeqqusaanngip pata, taakkua
pingaaruteqarluinnaqqissaartut arnat angutillu pisatai, meeqqap nukappiaqqap
niviarsiaqqallu pisatai immikkoorutai. Taakkua oqaatigineqarsinnaasariaqalissappata
aamma peqataasariaqartut nunatsinni Naalakkersuisut Inatisartullu nunatsinni
oqaluttarfiup pingaarnersaat, paquminartuujunnaassaoq timerput tamakkerluni,
naligiimmat. Taakkua taniarutsigit taagugassagut taasinnaasallutigit.
Kanngusuuteqarata aamma kanngunartuunngitsoq.
Oqaatigisinnaagatsigu meeraq
assersuutigalugu atornerlunneqartarnermut tunngatillugu attorneqarsimaguni
tassuuna kinguaassiuutitimigut oqarsinnaanngilaq immaqa kanngugissuaa –
tassuunarpiaq tassuuna attorneqarama – tassuuna tassuunarpiaq taamaalineqarama.
Taakua eqqartorneqarneq ajorput suli angajoqqaatsinnit, ila kinguaariaat taakku
angajoqqaagut uagutsinnik siulliukannerlutik inuusut tupinnaartumik
nipaarsaaqusaasimapput oqaaseqaqqusaasimanngitsutut isikkoqarput
pissuserisimasaat uagutsinnut naleqqiulluta – kinguaasiuutit pillugit
oqoqaloqatigisinnaanerannut – uagulli nutaajuvugut kinguaariit nutaajuvugut
nutaaliaasumik inuusaaseqarpugut, pingaaruteqarpoq pisariaqartikkipput
paasineqarneqassasoq tamakkua paquminartuunngitsumik timitta ilai
oqaatigisinnaanngussagigut meerartattalu oqaatigisinnaanngussagai.
Angajoqqaat ullumikkut arlalissuupput
meeqqamik kinguaassiutimik tunngassut taakkua aalaja ngersimasut uaniluunniit
oqaatigeqqusaangitsut pillugit oqaaseqaleraangata tunuartitertarput, nammineq
sungiusimannginnamikku tamakkununnga tunngasumik oqaloqateqarnissartik
annertunerusumik.
Pingaaruteqarluinnarpoq meeqqat
atuarfiinut eqqunneqarnissaa timip ineriartornera. Pingaaruteqarluinnarpoq
meeqqat paasitinneqartariaqartut atoqatigiinneq imaanngitsoq pinnguarneq,
atoqatiigiinnerlu tassaasoq kingunissalerujussuusoq, inuunermik
pilersitsisinnaasoq aammali kisianni killiliisuusinnaasoq inuunermut.
Ilisimasariaqarpaat qanoqluunniit meeraatigigaluaruni inuup
pisinnaatitaaffimmini atoqatigiinnermi imaanngitsoq nerinertut naleqartoq,
kisianni atoqatigiinneq qamuuna inuup eqqarsartaasiatigut ima
sunniisinnaatigisoq nukittuunngortitsisinnaalluni aamma kisianni aamma inuunermik naleerutsitisinnaalluni. Apeqqutaalluni
atoqateqarneq qanoq inuup tiguneraa. Tamakkua pingaaruteqarpoq atuarfimmi
ilinniartitsissutigineqarnissaaq, tassa qanoq sunniuteqarsinnaaneri
eqqarsaatigalugit, naammanngimmat angajoqqaat kisimik tamanna
akisussaaffigissagaat.
Oqallisissiaq soqutiginartorujussuuvoq
aamma inuusaaserput nutaanngoraluttuinnarpoq uagut
kissaatigisinnaasariaqassavarput siunissami maanngaanniit
oqaatigisinnaassallugu taakkua oqaatigeqaqqusaanngitsut timitta ilagisai. Tassa
taamannak oqarpunga pissutigalugu paasiniaagata taakku aalangersimasut timip
pisatai, arnat angutillu immikkoorutaat kinguaassiuutiniittut
oqaatigisinnaanerlutigit maanngaanniit apeqqutigigatsigu,
taamaattoqarsinnaanngilarooq, tassa ileqqorissaarnissamut tunngatillugu. Naak
uagut ullumikkut inuusaatsitsinni ammasumik oqaatigisinnaagaluarpagut illit
imaattuutit imaatuuvoq, uanga imaatuutikka imaatuupput, ilaa soorlu taama
ammatigisumik – imaattuujunnaarsillugit atii ammasumik
oqaatigisinnaanngorsimasariaqaraluarlutigit. Taanna ammanerusumik
eqqartortariaqarparput. Ilikkartariaqarparput atoqatigiinneq sunaasoq ammasumik
aamma timerput sunaasoq – nipaarsaarunneqartar iaaruppoq.
Oqallinniaritsi
soqutiginartorujussuuvoq oqallinnissaq.
Per Rosing-Petersen Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Johane Olsen Kreutzmannimut qujanaq.
Tassa ilisimatitsissutigilaaginnassavara uani atatsimiittarfimmi
aalajangersimalluinnartumik terminoligeeqaratta, tassa oqariartaatsit
assigiinngitsut akuersaarneqarsinnaapput ilaalu akuersaarneqarsinnaanngillat
ileqqorissaarneq toqqammavigalugu. Kisianni qularnanngitsumik atuarfinni,
napparsimavinni tarnip nakorsaanukarutta, nakorsiartafimmukarutta
assigiinngitsunut tamakkua tamarmik taaneqarsinnaapput, aamma qularinngilara
ilissi angerlarsimaffissinni ilissiluunniit akornassinni oqallikkaangassi
tamakkua tiisigut toqqaannartumik taasarnerisut taakkua ajornartutut
isigineqanngimmata.
Tullinnguuppoq
Ânâ-Grethe Mathiassen.
Ânâ-Grethe Mathiassen, Perorsaanermut
Ilinniarfik, Ilulissat.
Uanga Johannep
isummersuutaa isumaqatigisorujussuuvara, kisianni ilassuteqalarniarlunga, aamma
meeqqap timimi inerikkiartornerani ilinniarniaruni aamma isiginnaartitsilluni
ilinniartitsineq atorneqakuttoorsinnaavoq. Soorlu assersuutigalugu ukiaq
Ilulissani misilikkatsigu meeqqap suiaassutsimikkut sorliit
illersorneqartariaqartut sorliillu inerteqqutaasut meeraanerup nalaani
attorneqarnissaannut, tassa atornerlunneqarnissamut illesorniarlugit
isiginnaartitsineq atorlugu meeqqat isiginnaartikkatsigit, atortui
takutissorlugit, meeqqat tigulluartorujussuaat aamma meeqqerivinni sullissisut
iluarisorujussuuaat, tassa naqqaninngaanniit aallartittoqarsinnaavoq
silatusaarluni eqqarsarluaraanni meeqqanut isiginnaartitsineq atorlugu soorlu,
teaterit, filmeqqat, dukketeaterilluunnii arlaat atorlugit aamma tamakku
ineriartortinneqarsinnaapput meeqqamut suiaassutsimik ilinniartinneranni.
Per Rosing-Petersen Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Ânâ-Grethemut qujavugut
taavalu tullunnguuppoq Aka Debes.
Aka Debes, Kujataani
Ilinniarnertuunngorniarfik, Qaqortoq.
Siunnersuummik tunniusserusukkaluarpunga
meeqqat atornerlunneqarnissaat pinaveersaartinniarlugu qanoq
iliuuseqartoqarnissaanik. Tassa elektroniskimik pinngussanik atuinermi
ilinniartitseriaaseq eqqunneqarnissaa, soorlu nunani allani inuusaq
meerartaannginnissamullu aamma taanna meerartaajaannginnissamullu aamma
ilinniartitsissutigineqarnissaaanut atorneqarsinnaavoq taamaasilluni.
Per Rosing-Petersen Inatsisartut
Siulittaasoqarfianni ilaasortaq, Siumut.
Allamik
oqaaseqartoqarumasoqarnerluni. Taamaattoqanngilaq. Taamaalilluni immikkortoq 37
tassunga naammassineqarpoq.