Katersuunnermik aqutsisoq: Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Kaj Kleist, Inatsisartut Allattoqarfianni
pisortaq.
Kalaallisuinnaq ullumikkut
ingerlassaagut. Soorunami uani kalaallisuinnaq qallunaatullu
oqaluttoqarsinnavoq soorunami, kisianni massakkut nutserisoqaratta qamani nutserisut
ingerlaannartumik nutserimmata, taamaattumik qallunaatuinnaq oqaluttut
siutequtsissapput, taava taamaalillutik malinnaasinnaassapput.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Qallunaatut oqaasillit toqqaannartumik
nutserineq tusarnaarniarlugu tusartaammik atisisinnaapput. Ataatsimiinneq
kalaallisut ingerlanneqassaaq, oqaaseqarniaraannili oqaatsit
pikkoriffiginerusat atorlugit oqaluttoqarsinnaavoq.
Ataatsimiinneq ammarpoq. Inatsisartut ataatsimiittarfiannut tamassi
tikilluaritsi, inginniaritsi.
Kalaallit Nunaanni init
akimanersaannut tikilluaritsi oqaluttarfiillu aamma akimanersaannut.
Ataatsimiinnerput maani ingerlasussaq neriuppunga tamatta nuannaarluta
qiimalluta aammalu maani inimi ileqquusartut malillugit ingerlassaaq, tassa maani
iliorsinnaanigut tamarmik killeqartitaapput, maani nasaqarluta ataatsimiinneq
ajorpugut, taanna eqqaasitsissutigissavara aamma, taamaattumik nasalerlutik
ataatsimiigiartut nasatik qamunga ilisassavaat. Ataatsimiinneq Tamarmik
Inatsisartut ataatsimiinnerattut ingerlasussaavoq, taamaattumillu
malittarisassat aamma ataatsimiinnermi malitassat najoqqutaralugit
ingerlassaagut. Oqaatsit maanngaanniit aninneqartut tamarmik inuup anitsisup
akisussaaffigai, aammalu oqaatsit kusananngitsut oqaasipiluutit allalluunniit
maanngaanniit aniateqqusaanngillat aammalu oqariaatsit inoqatinut
ippinnarsinnaasut aninneqarpata siulittaasoq sianertarpoq qinnutigalugulu
oqaatsit taama ittut atorneqannginnissaat.
Taama pisoqarneq ajorpoq – tassa
tamarmik ilaasortat nakkutigisarmatigit oqaatsit atugassatik aamma imminut
innimigaluni ataqqeqatigiilluni oqaatsit aniatinneqassasut, kisianni soorunami
torsuusami immissinnut oqaluukkumagussi ajortunik ajunngitsunillu
akuuleruffigineqassanngilasi, kisianni inimi maani oqaatsit kusanartumik aamma
pissuserissaartumik aniatinneqartussaapput, taamaattumillu aamma
ataatsimiinnerit taamaalillutik ingerlassapput.
Ataatsimiinnermi pisarnitsitut
Inatsisartut Siulittaasoqarfiannit nikittaalluta ataatsimiinneq
nakkutigissavarput, taamaalilluni inip matuma ataqqinartup aamma taamaalilluni
nakkutigineqarnera akisussaaffigigatsigu, taamaattumillu aamma ingerlatsineq
uagut nakkutigissavarput.
Tassa maannakkut katersuunnerput
aallartillugu ulluni tullerni pisussat erseqqissaatigineqassapput aammalu taakkua
najoqqutaralugit Inuusuttut Inatsisartui taamalillutik sulinissaat
qilanaarisarput aallartissavarput.
Aqagu qulingiluanut
tikilluaqqusillunga oqalugialaarumaarama ullumikkut oqaaseqanngikkallarlunga,
tassa paasigakku ualeq maani katersuunnermi aaqqissuussinerup imarisai
erseqqissarlugit aammalu pilersaarutit qanoq ingerlanneqarnerat
annertunerusumik tikinneqarumaartut.
Inatsisartut Allattoqarfiani
qullersaasoq Kaj Kleist maani ataatsiminnermi pisarnermisut nakkutilliisunut
aamma ilaassaaq kiisalu aamma Inatsisartunut Allattoqarfianni sulisut allat
maaniittut aamma tamarmik ikiuutissapput.
Ataatsimiinnerit Inatsisartuni
ataatsimiinnertut nalinginnaasutut ingerlanneqassapput aamma taamatut
Inatsisartut Allattoqarfiannit kiffartuunneqassaasi. Sulisut tamarmik
piareersimapput ikiuutissallutik, aammalu apeqqutit nalorninartut inatsisinut
tunngasut imaluunniit allanut tunngappata allaffeqarfik aamma saaffigissavarsi.
Inatsisartut aamma atorfilittatsinnit
tamarmik kiffartuunneqartarput. Sumilluunniit inatsisinut tunngappata apeqqutit
suugaluarpataluunniit nalornigunik allaffeqarfimmi qullersaasut saaffigisarpaat
kina oqaloqatigissanerlugu una unalu pillugu. Tamakkuupput aamma
ataatsimiinnissinni tamarmik Inatsisartut
pisarnerattut ikiuullutik ingerlassiumaartut.
Taava Inatsisartut Allattoqarfianni
qullersaasup ingerlanissaq pillugu nassuiaateqassaaq aammalu sulisut
ilisaritissallugit.
Neriuppunga aatsaannguaq oqarnittut
nuannersumik, qiimasumik nakimaatsumillu maani ataatsimiinnersi
ingerlajumaartoq. Tamassi tikilluaritsi.
Kaj Kleist, Inatsisartut Allattoqarfianni
pisortaq.
Uanga oqaluttarfimmut
qaqinngisaannarama aamma qinigaannginnama taamaattumik qaqissanngilanga.
Maanngaanniit oqaaseqatsiassaanga.
Siullermik iluarissagaluarpara
ataasiakkaarlusi immissinnut ilisaritilaarsinnaasuugussi,
suminngaanneernerlusi, ilinniarfik suna aammalu illoqarfik
suminngaanneernerlusi pitsaanersussagaluarpoq taamatut siullermeerlusi,
naatsukullannguamik kinaassutsissinnik nalunaaruteqalaarusii.
Tassalu oqarfigissavassi; aajikkua
Naalakkersuisut, ukua siulliit sisamat Naalakkersuisutut inissisimasut, taakku
ilissi siunnersuutisi aammalu ataatsimiititaliani eqqartorneqareernerisigut
aamma Naalakkesuisut akissuteqartarlutillu piumaarput Naalakkersuisutut
inissisimasut, kisianni siullermik immaqa siulliutik nikuillutik
oqaatigilaarukkit kinaanerlutit suminngaanneernerlutillu, takanna.
Poul Olsen, Siumup Inuusuttai,
Sisimiut
Naja Stefani, Atassutip Inuusuttai,
Sisimiut
Tobiasine Abelsen, Ammassallip
Kommunia, Tasiilaq
Tukumminnguaq Nykjær Olsen, Avanersuup
Atuarfia, Qaanaaq
Qârqutsiánguaq Sadorana, Avanersuup
Atuarfia, Qaanaaq
Arnatsiaq Larsen, Inuit
Ataqatigiit, Nuuk
Ânâ-Grethe Mathiassen,
Perorsaanermik Ilinniarfik, Ilulissat
Helene Egede, Perorsaanermik Ilinniarfik, Ilulissat
Finn Lennert, Sanaartornermik Ilinniarfik, Sisimiut
Jens Nielsen, Sanaartornermik Ilinniarfik, Sisimiut
Birgitte Fly, Sanaartornermik Ilinniarfik, Sisimiut
Carl-Emil Fencker, Qeqqani Ilinniarnertuunngorniarfik, Nuuk
Stephan Montgomery Andersen, Qeqqani
Ilinniarnertuunngorniarfik, Nuuk
Sofie Olsvig, Prinsesse Margrethep Atuarfia, Upernavik
Juliane Henningsen, Avannaani Ilinniarnertuunngorniarfik,
Aasiaat
Ib Uldum, Avannaani Ilinniarnertuunngorniarfik, Aasiaat
Marie Fleischer, Demokraatit, Nuuk
Aggu Løvstrøm, Isumaginninnermi Siunnersortinngorniat
Ilinniarfiat, Nuuk
Henriette Malakiassen, Isumaginninnermi
Siunnersortinngorniat Ilinniarfiat, Nuuk
Sussi Adel Holm, Ilinniarfissuaq, Nuuk
Karen Steenholdt, Ilinniarfissuaq, Nuuk
Ingrid Napaattooq, Ittoqqortoormiit
Jakob Lund, Ilisimatusarfik, Nuuk
Johanne Olsen Kreutzmann,
Ilisimatusarfik, Nuuk
Kaj Kleist, Inatsisartut Allattoqarfianni
pisortaq:
Tassa nalunaarutigissavarput
ajutoorneq siulleq – tassa Qaqortuminngaanneersut tamassa qulaavaapput
missinnaanatik, neriussaagut aqagu takkussinnaajumaassasut.
Nalunaarut siulleq, ajoraluartumik
tassa sinniisussanik aggersaasinnaannginnatta utaaqqiinnassavagut aammattaarlu
Ittoqqortoormiuniit aqagu Reykjavikimiit, Keflavikimiit Københavnikkoorluni
maanga ingerlaartussaassaaq aamma apuutissajunnarsivoq immaq sisamanngorpat.
Taamaalillunga tamassi qutsavigaassi,
takusinnaavara imaalitsiaannaq oqaaseqarsinnaassusi, taamaammat pissanganassaaq
ulluni tulliuttuni, tassami ulapingaatsiartussaavusi imaluunniit ulapingaatsiartussaavugut
tamatta, qularnanngitsumik unnuttalerlugu pisariaqartussaassaaq.
Aqagu aallarteqqaarnermi ullaap
tungaa, tassa arfineq-sisamat qaangilaarnerani tanneq marluk aallartissaagut,
tassalu toqqaannartumik radiokkut TV-kkullu ataatsimiinneq malinaaffigineqarsinnaassaaq,
tassa radioavisit naammasseriarpata, taavalu ataatsimiinnerup ammarnera,
taavalu ullormut oqaluuserisassanut naasuiaat akuersissutigineqarneralu, tassa
oqaluuserisassatut siunnersuutigineqarsimasut akuersissutigineqartussaammata,
aatsaallu maani akuerineqareerpata oqaluuserisassatut akuerineqartussaallutik.
Taava tamatuma kingorna siunnersuutit
assigiinngitsut katillugit 34, 35 36-t missaanniittut qulequtaannai
oqaatigineqassapput oqaluttarfimminngaanniit, tassa aqqaninngulernerata tungaannut,
tassa kaffisornissap tungaannut, taava ataatsiminneq naammassissaaq, taavalu
ataatsimiititaliani sulineq aallartissalluni.
Taamaalilluni pingasunngorpat
aalajangiiffigissassatut siunnersuutit katillugit 24-usut
saqqummiunneqassapput, tassanilu oqartariaqarpugut immaqa piffissaq
qaangertoortussaassavarput, allassimagaluarpugut nalunaaqutaq ataatsiniit
arferngup tungaannut ingerlassasugut, kisianni siunnersuutit taama
amerlatiginngimata aammalu siullermeernertut pisussaammata aamma oqallinneq aallartikkiartuarsinnaammat
nerereernerup kingorna aamma ingerlaqqissinnaanera pisariaqartussaassaaq –
taamaakkajuttarpoq. Neriussaagut sivisunaarpallaarnavianngitsut.
Taavalu sisamanngorpat taakku
aalajangiiffigisassatut siunnersuutit aappassaaneerneqarnerat aalajangiiffigineqassapput,
taava taassuma kingorna aamma oqallinnerit assigiinngitsut arfinillit aamma
siunnersuutigineqarsimapput. Taakkuttaaq aamma inissaqarniassappata aamma
unnuttalerlugu qularnanngitsumik ataatsimiinneq ingerlattariaqassavarput, kisianni
piffissaq oqalukkusussuserlu tassani apeqqutaajumaarput.
Aammattaaq oqaatigissavara, soorlu
siulittaasup oqaatigereeraa oqallinnermi imaluunniit siunnersuuteqarnermi
oqaaseqaqqinnermiluunniit malittarisassagut, tassa suleriaassitsinni § 28 aamma
29, tassalu ileqqorissaarnissamik malittarisassagut, unitsitsisinnaasoq
aqutsinermi ataatsimiinnermi tassaavoq siulittaasoq, arlaannik
perulluliortoqalissagaluarpat imaluunniit susoqalissagaluarpat ataatsimiinneq
unitsissinnaavaa, kingumullu ullumut allamut nuutsillugit, kisianni taamaattut
pisoqarajunngilaq aamma neriuppunga ilissi eqqissisimasumik nuannersumillu
oqallinnerit ingerlassinnaajumaarisi.
Taavalu oqaatigissavara maani sulisut,
pingaartumik annertunerusumik ilissi suleqatissasi maani tunussinni issiapput,
tassalu ataatsimiititaliani allatsit ulluinnarni Inatsisartut allattaattut,
tassa ataatsimiititaliat allattaattut inissisimapput aammalu taamatorluinnaq
sulisussaapput ilissi isummasi tunngavigalugit suliassat, tassa
isumaliutissiissutit suliarineqassapput tunngavilugu, taamaalilluni
saqqummiussinissap tungaannut aamma ikiuilluartussaassapput, tassa
imaagajuttarpoq ullaap tungaa ataatsimiinnerit pinnatik, kisiannili
ataatsimiititaliani ataatsimiinnerit pisarlutik, tassalu siunnersuut
assigiinngitsut tassani oqallisigineqartarput, kingornalu tassa
isumaliutissiissummik, isumaliutissiissummik kinguneqartarlutik
saqqummiussassamik uani oqaluttarfimminngaanniit.
Taakkua ilisaritilaasavakka, kingumut
qiviarussi takusinnaavarsi aajinnga Kent Friberg, inatsisileritooq, taavalu
Jeanette B. Christensen, tassa taanna aaqqissuisuni sukumiisumik
ingerlatsisimasoq, massuma pilersinnissaanut, aajunalu pisortaq Nicolaj
Sørensen, taaava Jarvin Melllemgaard, Ellen Kolby Chemnitz, Steffan Knudsen,
Jakob Hartmann Hansen iserpoq, kiisalu sulinitsinni aamma iluaqutaalluartoq
imaqarniliortoq Elisabeth Ravn Johansen
taavalu Ida Line Olsen, tassa oqaluuserisassanik isumaginnittuusoq aajinngalu
IT-mik, tassa arlaannik ajornartorsiuteqassagussi allannissinni Angunnguaq
Nikolajsen, kalavissuaq, kiisalu Mika Willumsen, praktikanteq aamma maani
IT-mik suleqataasoq, kiisalu Dorthie Friis-Lyberth aamma takusinnaavara ikani
siulittaasup allattaa, qulaanut qiviarussi kollegasi pingasut tusarnaarput –
qinikkat.
Taamaalilluni allat aamma ukua
oqaatigilaassavakka, paasissutissat assigiinngitsut
neriorsuutigisimagaluarpagut tamaasa angutissasut ilissinnut allannginnissinni,
kisianni anguttooratta ilai aatsaat naammassipput tamarmillu
agguaanneqariinngikkunik agguaattussaassapput qaninnerusuni.
Taavalu ataatsimiinnerup ullaakkut
allartinnerani imaluunnit ataatsinut aallartinnerani Siulittaasup soorunami
aamma inimi isersimasut ilaasortat ilumut takkussimanersut aamma
oqaatigisassavaat, tassami pisussaaffiummat, soorlu Inatsisartut taama pisussaasut
taamatut ataatsimiigiarnermi taamatut najuutissallutik.
Ullaap tamaasa kanani ataatsimiinnerup
nalaani kaffisortarfimmi ullaakkorsiortoqarsinnaavoq arfineq-sisamat
qeqqaningaanniit imaluunniit qulaaluap qeqqaninngaanniit, skianni aamma
ineqarfissinni aamma nerisassanik peqassaaq ullaakkorsiorsinnaallusi
ineqarfissinni, kisianni tassa ullup-qeqqanut unnukkullu nerinerit
kantinatsinni pisinnaasapput maani.
Paasivara aamma filmiliortoqartoq,
tassa uumap Inuusuttut Inatsisartui, ingerlanerani filmiliortut maani
takussaasut tassaapput kingusinnerusukkut takutitassanngorlugu
suliarineqartussamik assiliisaqattaartut taamaattumik, aamma oqaatigissavarput
oqaatsisi tamarmik allanneqarlutillu imminneqartussaapput, kingorna
atorneqarsinnaajumaassammata.
Aammattaaq ilinniartitsisut marluk
tamaani qaaqqusimavagut arlaatigut isiginnaartussatut imaluunniit
oberservatørit, Nuummiusoorlugu, arlaatigullu periarfissaqarpat imaluunniit
pisariaqassappat aamma ikiuussinnaasut paasivakka inissisimasut.
Kisianni tassa ataatsimut isigalugit
taamatut, ukulu Nuussuarmi najugaqartut ullaakkut betjentininngaanniit
aaneqartassapput, biilerullugit bussitsinnik aasassavaat – ualikkut
angerlarnissamut buskortinik immaqa imaattorsinnaasaagut pissarsisinnaasaagut
atorsinnaasassinnik.
Kisianni tassa allanik maannagallartoq
oqaasissaqanngillagut, erniinaq kanani nerinissaq pisussaassaaq, taavalu
nerinerup kingorna, tassa maanga uteqqissaagut, tassanilu Inatsit Tunngaviusoq
nassuiaateqarfigilaariarlugu ataatsimiititalianut inissitsitereq pissaaq,
taamaalilluni Siulittaasussarsiorneq neriuppugut sivikitsuusarpoq tamakkua
immaqa arfineq-pingsut naammasisinnaanissaa naatsorsutigissavarput unnuk manna.
Tassa maannakkuugallartoq oqaasissat
siulliit, nalunngilisiuk kananiippoq nerifissaq. Nerisarfiup allaffiillu
sumiinnerinik angalaarunneqalaarlusi ilitsersuunneqassaasi.
Taamaalilluni ataatsimiinneq tamaanga
kipigallarpoq, kisianni uagut maaneeqissaagut nerereerutta nalunaaqutaq 18:45
maanga uteqqissaagut.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasut,
Siumut.
Apeqqutissaqartoqanngilaq allamik,
tassa Inatsisartut Allaffeqarfiat tassa takusimanngikkusiuk suli, uanngaannit
anigaani tassa isertarfia una qaangeriarlugu tassa taakkaniippoq illuatungaani,
taakkaniippoq Inatsisartut Allaffeqarfiat tamarmi, taava tassaniippoq aamma
atorfilittat aatsaannguaq takusasi tamarmik tassaniipput.
Taava Siulittaasussarsiornissaq
oqaatigineqarpoq aamma unnuk naallugu atorneqarnavianngilaq, taamaattumik kina
Siulittaasuusanersoq Naalakkersuisuni taava isumaqatigiinniutigisariaqassavarsi
nerinissinni, aamma nerinermi tamakku isumaqatigiinniutigineqarsinnaapput,
ataatsimiititaliani, utoqqatserpunga, taakku piukkunerakkasi
inissarsiorsinnaavasi nerinissinni aamma siunnersuutissasi
siunnersuutigissallugit.
Apeqqutissaqartoqanngila? Qujanaq,
taava nal. 18:45 maanga uteqqissaagut.
Ualikkut Inatsisartut ataatsimiittarfianni katersuunneq.
Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Isak Davidsen, Inatsisartut
Siulittaasuata tullia siulleq, Atassut.
Isak Davidsen, Inatsisartut Siulittaasuata
tullia siulleq, Atassut.
Ataatsimiinneq
ingerlaqqippoq. Taava massakkut imikkut tikilluaqqussavakka Qaqortuminnganniit
maanga tikittut taavalu kissaateqarfigissallugit atitik taalaarumaaraat. Uanga
Isak Davidsenimik ateqarpunga Inatsisartullu Siulittaasoqarfiani
ilaasortallunga siulittaasumut tulliullunga siullertut.
Siullermik Qaqortormiut nikuillutik
atitik taalaassavaat.
Aka Debes, Kujataani
Ilinniarnertuunngorniarfik, Qaqortoq
Emil Mikaelsen, Kujataani
Ilinniarnertuunngorniarfik, Qaqortoq
Hans Lars Mathiassen, Niuernermik
Ilinniarfik, Qaqortoq
Jens S. Pedersen, Niuernermik ,
Qaqortoq
Qaavigaq Kristensen, Niuernermik
Ilinniarfik, Qaqortoq
Hans Lars Mathiassen, Niuernermik
Ilinniarfik, Qaqortoq
Elisabeth Lyberth, Sulisartut
Højskoliat, Qaqortoq
Sofie Olsen, Knud Rasmussenip Højskolia, Sisimiut
Philipus Maqe, Knud Rasmussenip Højskolia, Sisimiut
Maannakkut Inatsit Tunngaviusoq pillugu
nassuiaateqassaagut; kikkut aalajangiisarpat? Kent Fridberg saqqummiussissaaq,
qallunaatut paasisinnaanngitsut siutequserunik kalaallisumut nutserisoq
tusaasinnaavaat.
Kent Fridberg, Inatsisartut
Allattoqarfianni Siunnersortaaneq.
Inatsit Tunngavisoq pillugu natsumik oqaaseqassaanga aamma
Inuusuttut Inatsisartui pillugit naatsumik saqqummiussissaanga.
Tunngaviusumik inatsisini suna siunertaava?
Inatsisinik tunngaviusut killiliisuupput inatsisiliortunut
Folketingimi Danmarkimi, nunatsinni Inatsisartunut, naalakkersuisut taakkulu
allaffeqarfiat, tassani Naalakkersuisut Naalakkersuisullu allaffeqarfiat
nunatsinni, pingajuattullu eqqartuussiviit, taavalu immikkoortut sisamaat
pingaarutilik uani tassalu ilissi, uagut innuttaasut.
Inatsisit tunngaviusut inuit oqartussaaqataanerat
killilertarpaat imaluunniit aalajangersaaffigisarpaat taassumalu ingerlanissaa
aamma. Tassani aamma innuttaasut piginnaatitaaffii kiffaanngissusaannullu
tunngasut aammalu Inatsisini Tunngaviusuni Naalakkersuisut, inatsisiliortut
eqqartuussisiviillu taakkua inuit uagut pisinnaatitaaffitsinnik
killiliisinnaanerat killilertarpaa.
Inatsisiliortut eqqartuussiviillu qulakkeertarpaat
Naalakkersuisut Inatsisartut inuit pisinnaatitaaffii unioqqutillugit
inatsisiliorsinnaanerat killilertarpaat, taamaalillunilu Tunngaviusumik Inatsit
allanit tamanit qulaanni inissisimavoq. Pingaartuuvoq ilisimassallugu
Tunngaviusumik Inatsisit sivisuumik atuussinnaassuseqartussaapput taamaammat
pissusissamisuussaaq Inatsisit Tunngaviusut inuiaqatigiit aaqqissuussaaneranni
ukiut arlaqanngitsut qaangiukkaangata nutarterneqartarnissaat aammalu
maannakkut Tunngaviusumik Inatsit innuttaasut amerlanerpaartaasa
taasissutigalugu allanngortinnissaa akuersissutiginikuuaat.
Aamma taamaammat pingaartuuvoq Inatsisini Tunngaviusuni
aalajangersagassatut siunnersuutit innuttanut siammasissumik
isumaqatigineqartarnissaat imatullu ilusilersorneqarsimanissaat sivisuumik
atuussinnaassuseqassallutik, kialluunniimmi nalunngilaa qanoq sivisutigisumik
piffissaq ingerlaqqaartariaqartoq Inatsisit Tunngavisusut allanngortinneqassappata,
tamannalu aamma Inatsisist Tunngaviusut allanngortinnialissagaanni taava
isumaliutigeqqaagassaavoq.
Qanoq ilineratigut Inatsit Tunngaviusoq pisoqalisoortarpa?
Inatsit Tunngavisusoq ima ilusilerneqarsimagaluarpalluunniit piffissami
sivisuumi atuussinnaanngorlugu inuiaqatigiit ineriartornerisa kingu nerisaanik
Inatsit Tunngaviusoq pisoqalisoorsinnaavoq tamannalu Inatsisip Tunngaviusup
pisoqalisoornera pisarpoq innuttaasuninngaanniit isigalugu pingaaratitat
Inatsisitigut Tunngaviusutigut qulakkeerniarneqartut taakku innuttaniit
akuerineqarsinnaajunnaarpata aammalu innuttat misigisimappata pingaartitatik
Inatsisikkut Tunngaviusukkut qulakkeerneqartut naammaginarunnaarsimasut.
Massakkut Inatsit Tunngaviusoq naalagaaffimmut tamarmut
atuuppoq tassalu Kalaallit Nunaannut, Savalimmiunut Qallunaallu Nunaannut.
Inatsit 1953-imili allanngortinneqarsimanngilaq
Tunngaviusumik Inatsit., tamannalu tunngavigalugu pisariaqalersimavoq inatsisip
oqallisigeqqinnissaa, nutaamik Inatsimmik Tunngaviusumik pilersitsisoqartariaqarneranik
pisariaqartitsineq oqallisigalugu aammalu taassumap suna imarissaneraa
oqallisisgalugu.
Inatsisit Tunngaviusut Kalaallillu Nunaat Qallunaat Nunaata
naalagaaffiata Inatsisai Tunngaviusut taaneqareersutut naalagaaffimmut tamarmut
atuupput, taamaalilluni aamma Kalaallit Nunaannut.
Aalajangersakkat arlallit Inatsisimmi Tunngavisumiittut
inatsisiliortutut aammalu atuutsitsisutut pissaanillit akornanni
suleqatigiinnerannut aalajangersaasuusoq toqqaannartumik Kalaallit Nunaanni
atortuunngilaq, kisiannili qallunaat
folketinngiannut aamma qallunaat naalakkerusisoqarnerannut taamaallaat
tunngasuulluni.
Folketingilli nammernersorneruneq pillugu inatsit
akuersissutigisimavaa taannalu malillugu Kalaallit Nunaanni
Namminersornerullutik Oqartussat, tassalu Inatsitsartut Naalakkersuisullu
inatsisiliortuusut aamma inatsisinik atuutsitsisuusut inuiaqatigiinni
kalaallini susassarisat amerlanersaanut tunngasuullutik. Eqqartuussiveqarneq,
politeeqarneq nunanut allanut sillimaniarnermullu tunngasunik susassaqarfiit
taakkua suli qallunaat naalagaaffiata oqartussaaffiata iluaniipput.
Namminersorneruneq pillugu inatsisikkut Inatsisit
Tunngavisuut assigalugit Namminersornerullutik Oqartussat
oqartussaassuseqarnerannut aalajangersaasuuvoq aammalu namminersornerunermi
inatsisikkut pingaarnertigut Namminersornerullutik Oqartussat Kalaallit
Nunaanni inatsisiliortut tassalu Inatsisartut aammalu Kalaallit Nunaanni
atuutsitsisut tassalu Naalakkersuisut suleqatigiinnerannut maleruagassat
atugassat aalajangersartarpaat. Maleruagassat taakku Inatsisartut
Naalakkersuisuusullu pillugit inatsisaanni allassimapput aammalu Inatsisartut
suleriaasianni allassimallutik.
Inatsisit Tunngavisut pillugit oqallinneq Kalaallit
Nunaallu Qallunaat Nunaata naalagaaffiata Inatsisaasa Tunngavisusut ukiuni
50-inngortorsiorluni nalliuttorsiornerannut atasumik Folketingi
suliniuteqarsimavoq Inatsisit
Tunngaviusut pillugit oqallinissami, tassani ilaatigut Kalallit Nunaanni
Inatsisartut suleqatigalugit. Oqallinnermi pineqarput Kalaallit Nunaata
siunissaanut maannakkorpiaq tunngassuteqartut aammalu Kalaallit Nunaata
namminiileriartornermut
- namminiilernissamut imaluunniit
namminiilivissinnaanerannut naalagaaffittut namminersortutut
ingerlajartussagaluarpalluunniit taava pissusissamisoortuusinnaavoq Inatsisit
Tunngaviusut oqallisigissallugit aammalu isumaliutersuutigissallugu
aalajangersakkat qanoq ittut taava Kalaallit Nunaannut Inatsimmi Tunngaviusumi
aalajangerssarneqartariaqarnersut.
Ilissi sulinissinnut, tassa inuusuttut Inatsisartuisisa sulinerannut
tunngasut killiussat taakkua oqaaseqarfigilaassavakka.
Inuusuttut Inatsisartuisa sulinerat aamma Inatsisartuiit,
taamatut taasinnaasatta, sulinerat taanna tu nuaatigullusooq
ersersinniartussaavaat. Aammalu kikkut tamarmik oqartussaaqataanerat
Inatsisartullu inatsisartutut sulinerat paasisaqarfigitissallugu.
Tassa imaappoq inuusuttut Inatsisartuini siunnersuutit
assigiinngitsut saqqummiunneqarsimapput oqallinnissamik siunertallit,
soorluttaaq Inatsisartuni aamma taamaaliortoqartartoq. Aammalu inuusiúttut
Inatsisartui nammineerlutik Naalakkersuisuminnik taasinnaasaannik
pilersitsisoqassaaq, taakkua siunnersuutinik saqqummiussisinnaassapput aammalu
inuusuttut Inatsisartut ataatsimiititalianik pilersitsitsinnaatitaapput
soorluttaaq aamma Inatsisartut taamatut pisinnaatitaaffeqartut aammalu
Inatsisartut ataatsimiititaliaatorluinnaq isumaliutissiissutinik
saqqummiussisinnaallutik.
Aamma inuusuttut Inatsisartuisa Inatsisartut assigalugit
siunnersuutaat ataasiakkaarlugit inersuarmi maani oqaluuserisassavaat aammalu
naggataatigut taasissutigaluti. Allassutaa ataasiinnavoq tassa Inatsisartuiit
imatut periuseqartarput aalajangiigaangamik aalajangiisunngortarmat
inatsisiliornissamut ilissili inuusuttut Inatsisartuini allaasumik
periuseqartussaavusi, tassalu ulluni
tulliuttuni oqallinnissi inerneranik takussutissiortussaagassi, taavalu
pisinnaatitaaffiit pisussaaffiillu inuiaqatigiit aaqqissuussaanerata
killingannut tunngassuteqartut oqallisigisussaallugit.
Eqqarsaat unaavoq inuusuttut Inatsitsartuisa Naalakkersuisuinik
taaneqarsinnaasut inuusuttut Inatsisartuisa siunnersuutitut saqqummiussaat
tunngavigalugit oqallittussaammata aammalu inaarutaasumik pappiaqqamik
takussutissiortussaallutik. Inatsisitigut Tunngaviusutigut aalajangersakkat
iluanni siunnersuutinik Kalaallit Nunaani sunniuteqartussanik
suliarinnittarnermut tunngatillugu.
Taamatut inaarutaasumik pappiaraliornikkut taava inuusuttut
Inatsisartui periarfissaqassapput Inatsisartut Siulittaasuannut,
Naalakkersuisut Siulittaasuannut Folketingillu Siulittaasuannut ilissi
suliarimasassi inernerannik tunnniussisoqarnissaanik.
Isak Davidsen, Inatsisartut
Siulittaasuata tullia siulleq, Atassut.
Kent Fridbergimut qujavugut.
Maannakkullu ataatsimititalianut
inissitsisissaagut ataatsimiititaliallu siulittaasussaannik toqqaalluta.
Naatsumik oqaatigisinnaavarput Attaveqatigiinnermut, Avatangiisinut
Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaq uani pineqarmat, tassanilu ilaasortaassapput: Lars Kristian Jensen, Philipus Maqe, Elisabeth Lyberth,
Qârqutsiánguaq Sadorana aamma Henriette Malakiassen, taakkualu ataatsimiittarfimmeeqquneqarput.
Kultureqarnermut Ataatsimiititaliap
uku ilaasortassatut ilaasortarissavai:
Ib Uldum, Tobiasine Abelsen, Tupaarnaq
Binzer, Jakob Lund, Helene Egede aamma Stephan Montgomery-Andersen. Taaku aamma
ataatsimiittarfimmeeqquneqarput. Ataatsimititaliat taakku taariikkama
ataatsimititaliami allatsi Stefan Knudsen ilagissavaat.
Ilaqutariinnermut Peqqissutimullu
Ataatsimiititaliami ilaasortat Jeanette Blicher-Christensen ilagissavaat.
Taava Ilaqutariinnermut
Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliami ilaasortat Ellen Kolby Chemnitz
ilagissavaat.
Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami
ilaasortat Jarvin Mellemgaard ataatsimiittarfimmi 1-imi ilagissavaat.
Ataatsimiititaliamilu tassani uku ilaasortaassapput:
Juliane Henningsen, Johanne Olsen
Kreutzmann, Qâvigaq Kristiansen aamma Ânâ-Grethe Mathiassen.
Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami
ilaasortassatut uku toqqarneqarput:
Hans Lars Mathiassen, Carl-Emil
Fencker, Finn Lennert, Aka Debes aamma Sofie Olsen.
Niuernermut, Inuussutissarsiornermut,
Avatangiisinut Pinngortitamullu Ataatsimiititaliap ilaasortaasa Jakob Hartmann
Hansen ataatsimiittarfimmi 2-mi ilagissavaat. Ataatsimiititaliamilu
ilaasortassatut uku toqqarneqarput:
Sofie Olsvig, Emil Mikaelsen, Tukumminnguaq
Nykjær Olsen, Sussi Adel Holm aamma Birgitte Fly.
Taamaasilluta ullumikkut
ataatsimiinnerput tamaanga naavoq. Tamatuma kingorna ataatsimiititaliani
inissitsititerneq pissaaq.
Ataatsimiinneq naavoq.