Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immokkoortoq 11-2		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ataasinngorneq 27.oktober 1997 nal. 13.00

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 11.

 

1998-imut inatsisartut aningaasanut inatsisissaannut siunner­suut.

(Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siulittaasua, Aningaasa­qarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq)

Aappassaanneerneqarnera.

 

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Finn Karlsen, Atassut.

 

Laannguaq Lynge, Siumut, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siulittaasu­a:

Marlunngornermi septembarip 30-ianni 1997 naalakkersuisut 1998-imut Inatsi­sartut aningaasa­nut inatsisissaattut siunnersuut saqqummiuppaat. Tamatuma kingorna Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap inatsisissatut siunnersuut sukumiisumik mis­issua­taarpaa.

 

Inatsisissatut siunnersuummik siullermeerinninnerup kingorna naalakkersui­sut allannguutissatut siunnersuutinik 79-inik okto­barip 16-iani 1997 nas­siussipput. Allannguutissatut siunnersuu­tinut Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap inassuteqaatai isumaliutissiissutip immikkoortuini 5-imi, 7-imi 9-milu takune­qarsinnaapput.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap taamatuttaaq inatsisartu­nut ilaasor­tat siunnersuutaat 13-it, 1998-imut aningaasanut inatsisissamut siunner­suummut ilanngullugit oqaluuserineqartus­satut innersuunneqarsimasut suli­arai. Aningaasaqarnermut Ataat­simiititaliap taakkununnga inassute­qaatai immikkoortumi 10-mi takuneqarsinnaapput.

 

Inatsisartut Siulittaasoqarfiat taamatuttaaq allannguutissatut siunnersuu­teqarpoq. Suleriaatsimut Ataatsimiititaliaq taakku pillugit Inatsisartunut isumaliutissiissuteqassaaq. Taanna ilanngun-neqarpoq.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siun­nersuutinut inassutaasa aningaasati­gut sunniutissaat ilanngus­sami 1-imi takuneqarsin­naapput. Ilanngussani 2-mi 3-milu taku­neqarsinnaapput oqaasertaliussanut tjenestemanditullu atorfiit amerlassusiligaanerinut allannguu­tissatut siun­nersuutit.

 

Siunnersuummut saqqummiunneqartumut atatillugu Aningaasaqarner­mut Ataatsi­miititaliap kaammattuutai allannguutissatullu siun­nersuutinut inassuteqaa­tai kinguneqassapput Ingerlatsi­nermut, Sanaartortitsinermut Taarsigassarsi­sitsisarnermullu missinger­suutit, tassa IST-p, inernerisa 1998-imi 84,968 mio. kr.-inik amigartooruteqarfiuneranik.

 

Ukiuni missingersuusiorfiusuni IST-mi sinneqartoorutaassapput:

1999-imi 49,6 mio. kr.-it

2000-imi 93,0 mio. kr.-it

2001-imi 56,2 mio. kr.-it

 

Ataatsimut isigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq 1998-imut anin­gaasanut inatsisissa­mut naalakkersuisut siunner­suutaannut isumaqataavoq, ataasiakkaat eqqaassanngikkaanni. Ataatsimiititaliap tulliullugit oqaaseri­sassai maluginiaqqune­qarput. Siullermeerneqarnerata aappassaaneerneqarnera­talu akor­nanni allannguutissatut siunnersuutinut saqqummiunneqartunut Anin­gaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassuteqaatai nalingin­naasumik oqaase­qaatit allatigullu Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap oqaaseriniagai oqaatigereerukkit tikikkumaarpakka.

2.      Nalinginnaasumik oqaaseqaatit.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq 1998-imut Inatsisartut aningaasanut inatsisissaattut siunnersuutip Inatsisartunit aappassaaneerneqarneranut imatut oqaaseqaateqassaaq.

 

Ataatsimiititaliamiit ajuusaarutigissavarput siunnersuut siullermeerinnin­neq qallunaatuuanut tunngatillugu ullunik aqqaneq marlunnik kalaallisuua­nullu tunngatillugu sapaatip akunneranik sioqqullugu aatsaat ilaasortanut agguaanneqarmat.

 

Aningaasanut inatsisissatut siunnersuut saqqummiunneqartoq 1998-imi 1­45.346.000 kr.-inik amigartooruteqarfiussaaq. Tamanna Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap eqqarsarnarto-qartilluin­narpaa. Tamatumali kingornatigut Naalakkersuisut allanngortit­sinissamik saqqummius­saqarput amigartoorutissa­nik annertuumik annikillisitsisumik, kisianni taamaakkaluartoq 1998-imi amigartoorutissat suli annertoqaat. Tamatumunngali peqatigitil­lugu Aningaa­saqarnermut Ataatsimiititaliami paasivarput allanngortitsinissanik siunner­suutitigut 1999-imi sinneqarto­oruteqartoqassasoq, tamannalu siusinnerusuk­kut Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliap pisaria­qartutut tikkuarsimavaa. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap tamanna pisariaqartutut isigaa, tas­sami soorlu ataatsimiititaliap 1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissap aappaata aappassaanneerneqar­neranut isumaliutissiissummini tikkuaraa, Nunatta Karsiata aningaasanik tigoriaannaatai nunguttuitsuunn­gillat. Taamatut­taaq nunanut allanut akiitsut 1 mia. kr.-it pallissi­mavaat. Tamatuminnga pissuteqartumik ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kaammattus­savai nunanut allanut taarsigassarsianut tunngatillu­gu erniatigut aningaa­sallu naliisigut pissutsit atugassaris­saartitsinerusinnaasut eqqumaffigini­aqqullugit.

 

Qanittukkut Naalakkersuisunut ilaasortat allanngornerat pissutigalugu Anin­gaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq Naalakker­suisut allanngortitsinissanik siunnersuutinik amerlasuunik nassiussa­qarsimanerannut paasinnilluarpoq.

 

1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissap aappaata aappassaa­neerneqarnissaanut isumaliutissiissummini Aningaasaqarnermut Ataatsimiiti­taliap oqaaseqaataanut atatillu­gu ataatsimiititaliap oqaatigeqqissavaa sa­naartukkat an­nertuallaalinnginnissaat sianiginiarneqassa­soq. Kvadrat­meteri­mut akigititat qaffasipput ataatsimiititaliallu Naalak­kersuisunut kajumis­saarutigissavaa taakku appartinneqarnissaat sulissutigeqqullugu. Tamatu­munnga atatillugu ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kajumissaassavai kva­dratmeterimut akigititat sumut tunnganeri aallaavigalugit isiginiartaleq­qullugit, taamaalilluni pissutsit soorlu nunap qanoq issusia taamatul­lu sumiinneq, avammut kuuffilersuinermi pissutsit il.il. eqqarsaa­tersuutinut ilannguttarlugit kvadratmeterimut akigitinniagaq aalajangersimasoq nalilii­vigineqassatillugu.

 

1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissap aappaata aappas­saanneerneqarneranut isumaliutissiissutitsinni taaneqareersutut Ataatsimii­titaliap Naalakkersuisut kaammattus­savai misissoqqullugu sanasunik nammi­nersortunik suliassaaleqi­sunik peqarnersoq iluarsaassinernik suliassanik annikinnerusu­nik suliaqartarsinnaasunik. Tamanna minnerunngitsumik pi­ngaaru­teqarpoq suliffissaqartitsiniarnerup tungaaniit isigalugu misissuiso­qarnissaanut.

 

Sanaartornermut tunngassuteqartunissaaq ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kaammattussavai misissoqqullugu savaatilinnut aqqusinniortarnermut assinga­jaanik aaqqissuussineq atorneqaler­sinnaannginnersoq, taamaalilluni sanaar­tornermik suleqatigiiaat iluarsaassinermik suliassanut annikinnerusunut atorneqarsin­naassammata. Taakku assersuutigalugu nammineerlutik illuliortu­nut ikiortitut atorneqartarsinnaapput, tassa tikkuartukkajunne­qartarmat nammineerluni illuliat naammassineqarsimanngitsut amerlavallaartut, sanaar­tornermik suleqatigiiaanik aaqqissuus­sinikkut illut amerlanerusut naammas­sineqartalernissaat ikiorsiivigineqarsinnaassagaluarpoq. Taamatuttaaq a­taatsimii­titaliaq isumaqarpoq Ineqarnermut Tapiissuteqartarfik aqqutiga­lugu illulianut inoqanngitsunut amerlaqisunut atatillugu taamatut isummerneq eqqarsaatigineqartaria­qartoq. Tassami Ineqarnermut Ataatsimiititaliap ili­simaneqartutut 1997-imi ukiakkut ataatsimiin­nermut atatillugu Naalakkersui­sut kajumis­saarmagit Ineqarnermut Tapiissuteqartarfik illuliarineqarsima­sut inoqanngitsut atorneqaleqqittarneranni suliat ingerlanne­qartarnerat sukka­nerulerseqqullugu.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Ammassallip Kommuniani angalanermini paasivaa illut amerlaqisut pitsaajunnaarsima­sut. Nammineq illuliat naammas­sineqarsimanngitsut takuneqarsin­naapput taamatullu nammineq illuliassanut atortussat kussinerni aqqusinernilu saqqumilaarlutik. Taamaammat Naalakker­suisut qinnuigineqarput ajornartorsiutit pillugit erseqqinnerusumik ilisi­matitsissuteqaqqullugit; taamatuttaaq INI A/S-p nakkutil­liisutut qanoq su­lineranik. Naalakkersui­sut qinnuigineqarput misissoqqullugu naak Aningaasa­nut Inatsimmi aningaasaliissutis­sanik pisariaqartitat malillugit 20.000 kr.-it agguaqatigiis­sillugu ilitsersuisunik ikiorteqarnermut aningaasaliis­sutigine­qartaraluartut sooq amerlaqisutigut illuliortoqarnerani annikit­suinnarnik angusaqartoqartarnersoq.

 

Taamatuttaaq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami paasivarput Ammassallip Kommuniani inuussutissarsiutinut aningaasaliissuti­nik allassimasoqanngit­soq. Siusinnerusukkut Ammassalim­mi Inuussutissarsiutit pillugit Oqallittar­fimmut aningaasaliiso­qartarsimavoq; ataatsimiititaliamiit paaserusupparput angusat suut tamatuma kingunerisimanerai. Tamatumunnga ilanngullugu ataat­simiititaliamiit Naalakkersuisunut kaammattuutigissavarput takornariaqar­nermut ilinniartitaaneq iluaqutaasumik Ammassalim­mut inissinneqarsinnaam­mat, tassanimi takornariartitsinermik suliat tamarmik Nunatsinni neqerooru­tigineqarsinnaasut nassaassaammata. Tamatumunnga atatillugu hotelini ilin­niartullu inaanni inissat ataqatigiissinneqarsinnaapput.

 

Ammassallip Kommunianut tunngatillugu taamatuttaaq Aningaasa­qarnermut A­taatsimiititaliamit aalisarnerup aallartinneqarnis­saa pingaartutut isigaar­put. Taamaammat ataatsimiititaliamiit kaammattuutigissavarput Ammassallip Kommuniata KNAPK-llu suleqatigiinnerisigut aalisartu­nik allaneersunik aali­sartunut piniartunullu tappavanimiunut ikiuussinnaasunik aalisarneq siuar­sarniarlugu "tikisitsisoqarsinnaannginnersoq" aaqqissuus­sinermik pilersit­sisoqarsinnaannginner­soq misissoqqullugu. Ataatsimiititaliamiit siusinneru­sukkut tamanna Naalakkersuisu­nut oqaati­gereernikuuarput, tamatumunngalu Naalakkersuisut akissuteqarnissaat ujartussallutigu.

 

Attaveqaatinut tunngassuteqartuni Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap 1997-imut Ilassutitut Aningaasaliissutinut Inatsisit siulliannut atatillugu Naalakkersuisut kaammattorpai Nanortalimmi imermik pilersuinermut allatut aaqqiissutissanik ilusiliiniarlutik sulinertik ingerlateqqissagaat. Tassun­ga atatillugu ataatsimiititaliap Nanortalimmi imermik pilersuiner­mi ajor­nartorsiutaasut aaqqinneqarnissaat piumasarissavaa. Kiisalu Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliami ilisimavar­put kommunip inuusuttunik ilinniartit­sinermut suliniuteqarneranut atatillugu Nanortallip Kommunia napparsimma­viusimasup atorne­qarnissaanut pilersaarusiorsimammat. Napparsimma­viusimasup iluarsaanneqarnissaanut allanngortiterneqarnissaanullu kommuni nammineq aningaa­saliissutissaqanngilaq. Kommunimit oqaatigine­qartut malillugit Naa­lakkersuisut suliniuteqarner­mut peqataasi­mapput. Aningaasaqarnermut Ataat­simiititaliaq isumaqarpoq suliniutigineqartut tapersersorneqartariaqartut naatsorsuutiga­lugulu Naalakkersuisut aningaasanut inatsisissatut siunner­suu­tip matuma pingajussaanneerneqarneranut atatillugu ilioriusis­sanik saq­qummiussissa­sut.

 

Kangaatsiap Kommunia taaneqallattaartuarpoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimii­titaliaq 1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissat aappaata aappassaanneerneqarneranut isumaliutis­siissumminut atatillugu aningaasaqar­neq ilorraap tungaanut ingerlateqqilerniarlugu misiliisoqarnissaanik ujar­tuereerpoq killiffillu pillugu nassuiaammik tigusaqareerluni. Ani-ngaasa­qarnermut Ataatsimiititaliami isumaqarpugut pingaarute­qarluinnartuusoq Kan­gaatsiamut kommuninullu allanut aningaasa­qarnikkut ajornartorsiuteqartunut ikiorsiissutaasartut inuussutis­sarsiutinik ineriartortitsinissamik angunia­gaqarner­mut sammitinneqartariaqartut, taamaalilluni pissutsit qanit­tuinnaq isiginagu ataavartumilli pitsaanerulersinneqarsin­naaqqullugit.

 

Isumaginninnermut tunngassuteqartuni ataatsimiititaliap ataatsimut isigalu­gu aaqqissuussinerit assigiinngitsut pisariinnerulersinneqarnissaat ujar­tussavaa. Minnerunngitsumik pingaaruteqarpoq ineqarnermut tapiissutit aaq­qissuussinermut isertitanik tunngaveqartumut iluarsartuuteqqinneqar­nissaat, tamannami Isumaginninnermik Iluarsartuusseqqinnissamut Ataatsimiititaliar­suup tikkuarsimammagu. Taamatuttaaq ataatsi­miititaliamiit utoqqarnut anin­gaasanik ikiorsiisarneq pillugu isumaginninnermik iluarsartuusseqqinnissa­mut ataatsimiititali­arsuup oqaaseqaataasa Naalakkersuisunit malitseqartin­neqarnis­saat ujartorpaat. Tamakkununnga tunngasut pitsaaneru­sumik aqunne­qarnissaannik pisariaqartitsineq ataatsimiititaliap siusinnerusukkut tikku­artorsima­vaa isumalluarlunilu paasisimal­lugu innarluutilinnut tunngassute­qartuni pitsaanerusumik aqutseriaaseqartoqalernissaa kisitsisitigullu paa­sissutissanik tunngavissaqartoqalernissaa pilersinniarneqartut, taamatullu ikiorsiissutigineqartartunut tunngatillugu suleriaatsinik ataatsi­mut sammi­vilersuisoqarlunilu assigiissaarisoqarnissaa sulissutigineqartoq.

 

Ilinniartitaanermut tunngassuteqartuni ataatsimiititaliaq ilassutitut anin­gaasaliissutinut inatsisit aappaata aappassaan­neerneqarnerani isumaliutis­siissummi taaneqartutut ataatsimut isigalugu kaammattuuteqassaaq inissianut pigineqareersunut atatillugu ilinniartut inissaannik pilersitsiortoqarsin­naaner­soq misissorneqassasoq, tassami eqqarsarnartoqarmat ilinniaga­qartut ilinniagaqarnerminnik unitsitsisassappata ilinniartunut inissaqartitsiso­qannginneranik pissuteqar­tumik. Periarfissaa­sinnaavoq illoqarfinnut inissi­anik inigineqanngitsoqarfiusuni soorlu Paamiuni ilinniarfinnik pilersit­siortorneq taakkununnga­luunniit nuussuineq.

 

Ilinniagaqartut taakku eqqarsaatigalugit Aningaasaqarnermut Ataatsimiitita­liap ataatsimut isigalugu Naalakkersuisut kaammattussavai ilinniagaqarnerni assigiinngitsuni uniinnartar­tut procentii eqqumaffiginiaqqullugit. Tamatu­munnga atatillugu ataatsimiititaliap Naalakkersuisut qinnuigissavai oqaati­geqqul­lugu ilinniagaqarnernit uniinnartartut ikilisinniarlugit sunik suli­niuteqartoqarnersoq.

 

Ataatsimiititaliap maluginiaqqussavaa aaqqissuussinerit ilinniagaqartut ilinniagaqarnerminnik naammassigaangamik nunaqarfinni suliffissarsiortar­nissaannut kaammattuutaasut pingaartinne­qartariaqarmata. Tamatumunnga ilan­ngullugu eqqarsaatigineqarsinnaavoq tamanna aaqqissuussi­nikkut ilinnia­ga­qartut ilinniagaqarnerminnik naammassinnereernerminni nunaqarfimmi suliler­sinnaagaangata ilinniagaqarnermut atatillu­gu taarsigassarsiaat isumakkeer­neqartittarlugit pilerinarneru­lersinneqarsinnaanersoq.

 

Inuussutissarsiornermut tunngatillugu ataatsimiititaliamit eqqumaffigine­qarpoq namminersortut periarfissarsiortarnerannut periarfissat pitsaaner­paat qulakkeerneqartariaqarmata. Ataatsimut isigalugu ataatsimiititaliami isumaqarpugut aningaasaliissutit namminersortut tunisassiornerisa ineriar­tor­tinneqarnissaanik siunertaqartut tapersersorneqartariaqartut. Suliffe­qarfissuarnit namminersornerullutik oqartussanit pigineqartunit unammille­qatigiinnikkut unittoortin-neqaratarsin­naaneq namminersortutut aallartinni­arnermut akornutaagajuppoq. Inuussutissarsiuti­nut tapersiisarnermut tunn­gassuteqartut namminersortut suliniarnerannut annertuumik pingaaru­teqarpoq annertuumillu pingaartinneqartariaqarluni. Ataatsimiititaliami isumaqarpu­gut eqqarsaa­tersuutigineqartariaqartoq nunami inuussutissarsiutit inuussu­tissarsiutinut tapersiisarfimmut ilannguteqqinneqartariaqannginnersut.

 

Kiisalu ataatsimiititaliamiit kaammattuutigissavarput mis­issorneqassasoq nunatsinni sumiiffinni immikkut ittuni aalisartunut piniartunullu immikkut aallartitsinermut tapiissu­teqartarneq atuutilersinneqarsinnaannginnersoq 25 %-imik nammineq aningaasaliissuteqartarnermut taarsiullugu.

 

Siunissami saattuarniarnerup iluaqutiginiarneqarnissaanut atatillugu ataat­simiititaliami eqqarsar­nartoqartipparput saattualeriffik Nuummiittoq pif­fissap ilarujussua uninngasarmat tunisaqarto­qartannginneranik pissuteqartu­mik. Tamatumunnga peqatigitillugu Paamiuni Maniitsumilu suliffissuit tuni­sassias­sanik naammattunik tulaassuiffiginiarneqarnerat ajornartorsiu­taavoq. Ataatsimiititaliamiit Naalakkersuisut kaammattussavagut ajornartorsiutit tamakku eqqumaffigi­niaqqullugit, taamatullu pingaartillugu saattuarniutit pisariaqartinneqartut pissarsi­arineqartaria­qartut qalerualinnik taakkuninn­ga aalisarneq tunisassiornermut iluaqutaasinnaassappat. Ataatsimiititalia­mit siusinnerusukkut oqaatigeriikkatsitut aningaasarsiornerup siammartinne­qarnissaa pingaaruteqarpoq.

 

Royal Greenland A/S-ip nunami suliffissuaataasa naammassisin­naasaasa naleq­qussarneqarneran­nut atatillugu ataatsimiititalia­mit qanittukkut paasineqar­poq Qasigiannguani suliffissuarmik inissiinissaq 1997-imi upernaakkut a­taatsimiinnermi nassuiaam­mut Inatsisartunut saqqummiunneqartu­nut naleqqiul­lugu Royal Greenland A/S-imit kommune avaqqullugu allanngortinneqarsi­masoq. Ataatsimiititaliap periaaserineqarsimasut sakkortuumik eqqarsarnartoqartip­pai. Taamatut iliuuseqarneq kommuninut ataasiakkaanut aningaasaqar­nikkut ilungersunartuusinnaavoq Aningaasaqarnermullu Ataatsi­miititaliap kaammat­tuutigissavaa nassuiaammi pilersaarutinik saqqummiunneqartunik allanngor­tit­sisoqassatillugu kommunini oqartussaasut isumasiorneqaqqaartas­sasut.

 

Peqqinnissaqarfimmut tunngatillugu ataatsimiititaliami maluginiarparput aningaasaliissutit tamarmiusut 23 mio. kr.-inik qaffanneqassasut siunner­suutigineqartoq. Ataatsimiititali­amit pissusissamisoortutut isigaarput i­lassutitut aningaasa­liissutit aqqutigalugit ukiuni kingullerni ingerlaavar­tumik qaffaasarsimanerit eqqarsaatigalugit peqqinnissaqarfimmi piviusor­siornerusu­nik missingersuusiortoqartassasoq. Taamaammat ataatsimiititalia­mit naatsorsuutigineqanngilaq ukiuni aggersuni peqqinnissaqarfimmut tunnga­tillugu ilassutitut aningaasaliissu­teqartoqartarnis­saa, tassa nukinginnar­luinnartut siumullu ilimagereerneqarsinnaanngitsut saniatigut. Tamatu­munnga atatillugu ataatsimiititaliap tamakkununnga tunngassuteqartuni pitsaaneru­sumik aqutsisoqalernissaanik pisariaqartitsinermik siusinnerusukkut tikku­aasimanini oqaatigeqqissavaa. Tamatumunn­ga atatillugu ataatsimiititaliap ilaatigut eqqarsaatersuutigi­simavaa iluaqutaassagalu­arnersoq kontut nappar­simasunik nammineq najukkaminni peqqinnissaqarfiup avataani katsorsaaner­mut tunngassuteqartut kattunneqassappata. Tamanna periaatsinik eqaannerulersit­sinermut iluaqutaasinnaammat.

 

Takornariaqarnermut tunngatillugu ataatsimiititaliami isumaqar­pugut inuus­sutissarsiutip taassuma aningaasaqarnermi tunngavis­sat pingajuattut aallun­neqarnera pitsaasumik kinguneqas­sappat qitiulluinnarluni pingaaruteqartoq eqqortunik inuiaqatigiinnut atortulersuuteqarnermi pissutsinik nassaarto­qassasoq. Taamatut­taaq unnuiffissaqarnermut periarfissanut tunngatillugu. Akunnittarfinnik/ilinniartut inaannik ataqatigiissitsisinnaaneq pillugu siuliini taaneqartunut ilanngullugu ataatsimiititalia­miit ataatsimut isiga­lugu kaammattuutigissavarput maannakkut ilinniartut inaat pigineqareersut akunnittarfeqarnermut atatillugit periarfissaqarnersoq misissuiso­qassasoq, taamaalil­luni ilinniartut inaat aasaanerani takornarianut illusisarfit­tut atorneqarsin­naammata. Taamaaliornikkut nutaanik sanaartor­nerit annikilli­sinneqassapput tamanna min­nerunngitsumik pisariaqarluni sanaartornerup an­nertuallaalinnginnissaa mianersuutigineqartus­saammat.

 

Angallannermut tunngatillugu ataatsimiititaliami maluginiarpar­put 1999-imi Kangerlussuarmi mittarfiup illutai allineqassasut aamma Narsarsuarmi timmi­sartunut eqqussisarfiliortoqassasoq. Ataatsimiititaliami eqqarsarnartoqar­tipparput taama amerlatigi­sunik aningaasaliissuteqartoqar­tussaammat, tassa­mi tamanna naleqquttuunavianngimmat imarpik qulaallugu timmisartunut mit­tarfiit pillugit pissutsit suli iluarsiivigineqartinnagit.

3.      Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap allatigut oqaaseriu­ma­sai.

 

Naalakkersuisut siulittaasuat - suliassaqarfiit 10-19.

 

Konto pingaarneq 10.01.01, Naalakkersuisut Allattoqarfiat, allaffissorneq, pillugu ataatsimiitita­liaq isumaqarpoq Namminersornerullutik Oqartussat Tusagassiiviat inuiaqatigiinni saqqumilaar­nerusariaqartoq. Aammattaaq Tusa­gassiiviup suliassat isumagisassaasa ilaat KNR-imit suliarineqartariaqartu­tut isumaqarfigineqarput, KNR pillugu missingersuutinut ilanngussat ataani pineqartut naapertorlugit. Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap tusagas­siiveqarnissamik siunertaqarnerup sukumiisu­mik eqqarsaatersuutigineqartari­aqarnera pingaartutut isumaqar­figaa, taamaaliornikkut aningaasaliissutit pissarsissutigillu­arneqarnerunissaat anguneqarsinnaammat.

 

Konto pingaarnermi 10.01.02, Namminersornerullutik Oqartussat Qarasaasia­qarnermut immik­koortoqarfiat, ilaatigut taaneqarpoq Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasiamik atuineranni ingerlatseriaasissamik qarasaasiaqar­fik ukiunut sisamanut atuuttussamik pilersaarusiussasoq. Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap taassuma tunniunneqarnissaa piumasaqaatigisimavaa, nalu­naarfigineqarlunili taamaattumik pigisaqartoqanngitsoq. Pilersaarutaavoq taanna Inatsisartut ataatsimeereerpata suliarineqassasoq. Ataatsimiititali­aq isumaqarpoq isorisaria­lerujussuusoq aningaasaliissutit paasissutissiis­sutinik paatsoorneqarsinnaasunik ilaqartinneqarnerat Inatsisartu­nullu inas­sutigalugu 1998-imut ukiunullu missingiusiorfinnut aningaasaliissutit maan­nakkut tunngavissaatitaasut tunngaviga­lugit akuerineqassanngitsut aningaa­saliissutilli unitsinne­qarallas­sasut aatsaallu atorneqarsinnaalissasut in­gerlatseriaa­sissamut ukiunut sisamanut atuuttussamut pilersaarusiap missin­gersuusianut ilanngussinermi taaneqartup Aningaasaqarner­mut Ataatsimiitita­liamut tunniunneqareerneratigut.

 

Konto pingaarnerit 10.01.04, Oqaatsinut allattoqarfik aamma 10.10.11, Siunertanut immikkut ittunut tapiissutit, pillugit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap iluarisimaarlugu paasivaa aningaasaliissutit allannguutissanut siunnersuutinut atatillugu kultureqarnermut, ilinniartitaaner­mut ilageeqar­nermullu suliassaqarfinnut nuunniarneqarmata, tassani aningaasat pitsaaner­paamik atorneqarsinnaasut ataatsimiititaliaq isumaqar­mat. Oqaasileriffik eqqarsaatigalugu ataatsimiitita­liap pitsaanerpaasoraa oqaatsinut tunngatil­lugu aningaasaliissutit ilinniartitaanermut ilisimatusar­nermullu tunngasuni eqiterne­qarpata. Siunertanut immikkut ittunut tapiissutit eqqarsaatiga­lugit ataatsimiititaliaq isumaqarpoq aningaasat nunatsinni filmiliortarnerup ine­riartortinneqarnissaanut atuagassaqartit­sinermullu immikkut atugassanngor­tinneqartariaqartut.

 

Konto pingaarneq 10.14.01, Nunanut allanut tunngasunut allaffik, allaffis­sorneq, eqqarsaatigalu­gu erseqqissarneqassaaq ataatsimiititaliaq isumaqar­mat danskit naalagaaffianni oqartussaasunik suleqateqarneq ingerlalluartoq. Ataatsimiitita­liaq isumaqarpoq naalagaaffiup nunanut allanut tunngasutigut ingerlatsineranut nunarput pingaaruteqaleriartuinnartoq ataatsimiititaliar­lu isumaqarpoq danskit nunani allani sulineranni nunatta suleqataaleriar­tornera malillugu tamanna ataatsimoortumik tapiissutit isumaqatigiinniuti­gineqarneranni ilanngunneqartariaqartoq.

 

Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq - suliassaqarfiit 20-29.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap arlaleriarluni tikkuartarsimavaa Kangaatsiap kommuniata aningaasaqarnikkut atugarisaasa artornartorsiorfiunerat, kingullermillu Immikkut aningaasaliis­sutissanut Inatsisip aappaata aappassaaneerneqarnissaanut isumaliutissiissummut atatillugu piumasaqaatigisimallugu kommunip aningaasaqarnikkut makiteqqinneqarnissaanut sulissutigin­ninnerup sumut killissimanerata paasissutissiissutigineqarnissaa. Ataatsimiititaliap paasivaa konto pingaarnermi 20.05.28, Innuttaasut katitigaanerisa aningaasarsiornerullu allanngoriartor­nerinut iluarsiissutit, allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussisoqartoq, tassani atuarne­qarsinnaalluni aningaasaliissutit agguataarneqarnerat. Tamanna tunngavigalugu ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kajumissaassavai kommunit aningaasarliortut, soorlu Kangaatsiaq, aningaasa­liissutitigut taakkunuuna immikkut isumagineqarsinnaasariaqannginnersut eqqarsaatigeqqullugu.

 

Kommuninut aningaasarliortunut taarsigassarsisitsinerit tapiissuteqarnerillu inuussutissarsiorner­mut suliffissaqartitsiniarnermullu tamatigut siunertaqartinneqartariaqarnerat pingaartuusoq Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq. Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut qinnuigissavai suliassaqarfim­mi 20-imi, kommuninut aningaasarliortunut tapiissutinut taarsigassarsiarititanullu atorneqartar­tup, kontut assigiinngitsut ataatsimuulersinneqarnissaat pitsaanerpaassannginnersoq eqqarsaati­geqqullugu. Taarsigassarsiarititat tapiissutillu teknikikkut tunngavimmikkullu assigiinngissute­qaraluaqaammi, kisianni apeqqutaavoq kommunit aningaasaqarnikkut eqqugaasimasut taarsigas­sarsisinneqarnissaannut, akilersornissaat ajornartorsiutigiligassaannik, taarsiullugu inuussutissar­siutinik ineriartortitsinissamut atorneqarnissaat erseqqissumik siunertaralugu aningaasanik tapersiiffigineqartalernissaat pitsaanerpaassannginnersoq. Tapersiissutinut suugaluartunulluunniit erseqqissunik piumasaqaateqartoqartariaqarnera erseqqippoq, tassami tamanut tunngatillugu tapiissuteqartalernissaq aallartinneqassanngilaq, pisariaqartitsilersimasulli ingerlalluaqqilernis­saannut ikiorniarlugit tapersiissutit siunertaqartinneqartariaqarmata.

 

Kommuni alla ataatsimiititaliap immikkut oqaaseqaateqarfigissallugu pisariaqartissimasaa tassaavoq Ammassalik, tassani ilaatigut inissaqartitsiniarneq tamanut tunngatillugu oqaaseqaatini taaneqarluni. Nammineq illuliassat naammassineqarsimanngitsut taamaallaat Ammassalimmi ajornartorsiutaanngillat, tamanna aamma arlalinni ajornartorsiutaammat. Konto pingaarneq

22.11.17, Boligstøtte, Nammineq Illuliat, innersuussutigalugu taaneqareersutut Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq ilitsersuisutut ikiorneqarnissamut 20.000 kr.-it immikkoor­tinneqartarmata aammalu nalinginnaasumik inissaaleqisoqarnera pissutigalugu Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq tamatuma aaqqiivigineqarnissaa pingaarutilerujussuusoq. Ineqarnermut tunngasut misissueqqissaarfigineqarnerat ataatsimiititaliap siusinnerusukkut ujartorsimavaa maleruagassat naleqqussarneqarnissaat siunertaralugu; ataatsimiititaliap paasivaa inissialiornermut tapersiisarnermut tunngasut pillugit nassuiaat ataatsimiinnermi matumani saqqummiunneqarsimasoq naatsorsuutigalugulu Naalakkersuisut, 1997-imi upernaakkut ataatsi­miinnermi kalerrisaarutigineqartutut, sulissutigissagaat inissialiornermut tapersiisarnermut tunngasut iluarsaateqqinneqarnissaat 1998-imi upernaakkut ataatsimiinnermi Inatsisartunut aalajangiiffigisassanngortinneqarnissaa.

 

Illut naammassineqarsimanngitsut inigineqanngitsullu minnerunngitsumik nunaqarfinni ajornar­torsiutaapput, tassungalu atatillugu konto pingaarnermi 22.11.16imi nunaqarfinni inissialiortiter­nissamut pilersaarummut aningaasaliissutit qaffanneqarnissaannik Naalakkersuisut siunnersuu­taat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap akuersaarpaa.

 

Konto pingaarneq 20.12.24-mi, Nunaqarfinni sanaartorfigissaanerit pingaarnerit, Naalakkersuisut allanngortitsisoqarnissaanik siunnersuuteqarput Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap akuerine­qartussatut inassutigisaanik. Tamatumunnga peqatigitillugu Ataatsimiititaliap akuerineqartussa­tut inassutigisaanut tamatumunnga atatillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammat­tuutigissavaa Naalakkersuisut KANUKOKA-mik isumaqatigiinniarnerni eqqaasitsissutigissagaat ataatsimoortumik tapiissutit siunertarineqartut malillugit atorneqartassammata.

 

Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut Pisortallu Suliassaqarfiutaannut Naalakkersuisoq - suliassaqarfiit 30-39.

 

30.01-imi, Ataatsimut aningaasartuutit, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap malugisimavaa  meeraaqqerivinnik, ukiumikkut akuleriinnut paaqqinnittarfinnik, sunngiffimmi angerlarsimaffin­nik aamma utoqqarnik paaqqinniffinnik pilersitsinissamut pilersaarutinut nutaanut kommuninit qinnuteqaatit 61 mio. kr.-inik aningaasartallit tiguneqarsimasut kisiannili ukiuni missingiusior­finni 4,9 mio. kr.-inik aningaasartalinnut qinnuteqaatit taamaallaat akuerineqarsinnaasimasut. Oqaatigineqarpoq isumaginninnermi ingerlatsineq pisariitsuullunilu paasiuminartuussasoq, kisianni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq aaqqissuussinerit amerlasuut Namminersornerullutik Oqartussani kommuninillu ataatsimut aningaasalersorneqartut tamanna ajornakusuulersikkaat.

 

Konto pingaarneq 30.05.30, Isumaginninnermi pissusiviusut tunngavigalugit ataatsimoortumik tapiissutit, innersuutigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap malugeqqussavaa inunnut ikittuinnarnut tunngatitaanngitsumik ilusiliisoqarnissaa Isumaginninnermik Iluarsaaqqinnermut Ataatsimiititaliarsuup kaammattuutigimmagu. Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa taamatut anguniagaqarneq malinneqassasoq annertussusileriikkanik ikiorsiissutit eqqarsaatigalugit, SIK-mi IIP-milu ilaasortanuinnaq tunngatinneqartut. Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq aningaasat qinnutigineqartut pisariaqartitsinermik naliliineq tunngavigalugu atorneqartariaqartut, taamaa­liornikkut ikiorneqarnissamik pisariaqartitsisut ikiorneqarnissaat qularnaarniarlugu.

 

Ataatsimiititaliap pingaartittorujussuuaa 30.10-mi meeqqat inuusuttuaqqallu suliniuteqarfigine­qarnissaasa annertusaavigineqarnissaa. Taamaattumik suliassaqarfimmut tamatumunnga aningaa­saliissutit amerlineqarnissaannik allannguutissatut siunnersuutini Naalakkersuisut siunnersuutaat ataatsimiititaliap tamakkiisumik akuersaarsinnaavai.

 

Konto pingaarneq 30.11.10, Ineqarnermut tapiissutit, eqqarsaatigalugu oqaatigineqarpoq ineqarnermut tapiissuteqartarneq ukiuni aggersuni sukumiisumik misissuiffigineqartuarniartoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq oqaasertaliineq ersarluppallaartoq erseqqis­sassallugulu ukiup ataatsip matuma siornali ataatsimiititaliap piumasaqaatigisimagaa ajornartor­siutip tamatuma sulissutigeqqinneqarnissaaa. Pingaartuuvoq ineqarnermut tapiissutit aningaasa­qarnikkut periarfissakinnerpaanut tunniunneqartarnissaat, tamannalu tunngavigalugu oqaatigeq­qinneqassaaq isertitanut killiliussap qaffanneqartariaqarnera eqqarsaatigineqassasoq.

 

Ineqarnermut tapiissuteqartarneq suliassaqarfiit paasiuminarnerulersinneqartariaqartut ilagaat. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa ineqarnermut tapiissuteqartar­nerup ilusiligaanera pisariinnerulersinneqassasoq qulaanilu oqaaseqaatigineqartunut nangissutitut siunnersuutigissallugu konto 30.05.31, Ineqarnermut tapiissutinut tapiissutit aamma 30.11.10, Ineqarnermut tapiissutit, ataatsimuulersinneqassasut aammalu ineqarnermut meeqqanut tapiissu­tit konto pingaarnerni 30.11.11 aamma 30.11.12 ineqarnermut tapiissuteqartarnermik aaqqissuus­sinermut ilanngunneqartariaqartut. Tamatumuuna pisariaqartitsinerpaat aaqqissuussineq iluaquti­gilersinnaavaat aammalu pisariaqanngitsumik allaffissornerujussuaq pinngitsoortinneqarsinnaal­laqunarluni. Isumaliutersuutit tamakku aamma Isumaginninnermik Iluarsaaqqinnermut Ataatsi­miititaliarsuup pulaffigisimasaasa ilagaat. Taamatut pisoqassappat ataatsimiititaliap peqatigitillu­gu siunnersuutigissavaa nammagassat suliassallu agguataarneqarnerat eqqarsaatigeqqinneqassa­soq, tassa aaqqissuussinerup allanngortinneqarneratigut kommunit aningaasaqarnikkut eqqorne­qannginnissaat qularnaarneqartariaqarmat.

 

Utoqqarnut tunngasuni konto pingaarneq 30.12.10, Pensionit, innersuussutigalugu ataatsimiitita­liap Naalakkersuisut qinnuigissavai maleruagassat sukateriffigineqarnissaat arajutsinaveersaaq­qullugu. Taamaattumik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq kommuninut kissaatiginannginnerusariaqartoq inuit siusinaartumik pensionisiaqalersinneqarnissaat. Tassunga atatillugu ataatsimiititaliap, konto pingaarnermut 30.12.10, Pensionit, allannguutissanut siunner­suutinut atatillugu naammagisimaarlugu paasivaa isumaginninnikkut siusinaartumik pensionisia­qalersitsisarneq pillugu nalunaarut Naalakkersuisut sukateriffiginiaraat.

 

Innarluutilinnut tunngasut iluanni, suliassaqarfimmi 30.13 konto pingaarnerit innersuussutigalu­git, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq taaneqareersutut isumaqarpoq pisortaqarfiit eqqortu­nik aqutsinissamut sakkussaqartariaqartut, tamatumuuna piviusorsiortumik missingersuusiortar­nissaq pisalersinnaaniassammat. Tamanna aamma arajutsisimaneqassanngilaq isumaginninner­mut tunngasut iluanni. Tassunga nangissutitut ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa innarluu­tilinnut tunngasuni nammagassat suliassallu agguataarneqarneranni maleruagassat ersarinneruler­sinneqassasut, taamaattumik Naalakkersuisunut ilaasortap maleruagassanik sukaterisoqarnissaa­nik ilimasaaruteqarnera qilanaarineqarpoq.

 

Suliassaqarfimmi innarluutilinnik isumaginninnermi kontut pingaarnerit 30.13.12, 30.13.13 aamma 30.13.14 ataanni Naalakkersuisut allanngortitsinissamik siunnersuummik saqqummius­sipput. Tassani maleruagassat sukateriffigineqarnissaat siunniunneqarpoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumup Atassutillu ilaasortaatitai taakkununnga isumaqataapput, allanngortitsinissamik siunnersuutip ilaa akiliunneqarluni sulinngiffeqarnermi angalasarnerup tunniunneqartarnerata allanngortinneqarneranut tunngasoq akuerineqarsinnaann­gitsoq ilanngunnagu. Amerlanerussuteqartut isumaqarput akiliunneqarluni sulinngiffeqarnermi angalasarnerit ataasiakkaat inuunerminni pitsaasumik ingerlanissaannut annertuumik pingaarute­qartut. Ikinnerussuteqartut Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata allanngortitsinissamik siunnersuutit taakku tamakkerlugit akuerinngilai, tassa ikinnerussuteqartoq isumaqarami tamakku tassaasut pissarsiassat nalunaarutitigut aalajangersarlugit inatsisinik tunngaveqartut.

 

Suliassaqarfiup 30.14 ataani pitsaaliuinermik siunertaqarlutik kattuffiit arlaqartut tapiiffigineqar­tarput. Aammattaaq peqqinnissamut tunngasut ataanni taakkununnga assingusunik siunertaqartu­nut suliffeqarfinnut assigiinngitsunut tapiissuteqartoqartarpoq, Aningaasaqarnermut Ataatsimiiti­taliap kajumissaarutigissavaa susassaqartutut inissisimaneq eqqarsaatigeqqinneqartariaqartoq, taamaalilluni suliffeqarfinnut taakkununnga tapiissutaasartut paasiuminarnerulersinneqarnias­sammata.

 

Assersuutigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap paasisimavaa konto pingaarneq 30.14.14 atorlugu isumaginninnerup iluani pitsaaliuiniarluni paasisitsiniaanermut atugassanik aningaasanik qinnuteqartoqartartoq. Peqatigisaanik Paarisa peqqinnissamut tunngasut ataanni pilerseqqinneqarsimavoq. Aningaasaliissutit taakku ataatsimuulersinneqarnerisigut pitsaaliuiner­mik suliaqarnerup sunniuteqarnerulersinneqarnissaa eqqarsaatigineqartariaqartoq Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq.

 

Ukiup sinnerani ingerlatsiinnartoqarnissaa pillugu konto pingaarnikkut 30.14.13, Allumut tapiissutit, ilassutitut akuersissuteqarnissaq 1997-imi siusinnerusukkut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap akuerisimavaa. Taamanikkut ataatsimiititaliamut ilisimatitsissutigineqarpoq Allup siunissaa nalornissutigineqartoq aammalu suleqatigiissitaliaq suligasuartussaq pilersinne­qarsimasoq ajornartorsiummik taassuminnga suliaqartussaq. KFUK 1998-imiit tapiissuteqar­tarunnaassaaq, kisianni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap malugisimavaa tamanna kontu­mut tassunga aningaasaliissutaasartut qaffanneqarnissaannik qinnuteqaateqarnissamut pissutis­sanngortinneqarsimanngitsoq. Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq Allu inuiaqatigiinnut pingaarute­qarluni inissisimasoq inassutigissallugulu Allup siunissaa sapinngisamik piaarnerpaamik paasinarsisinneqartariaqartoq.

 

Isumaginninnermut tunngasut ataatsimut isigalugit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigissavaa isumaginninnikkut aaqqissuussinerit paasiuminarnerulersinneqarlutillu pisariilli­saavigineqassasut inuuniarnikkut aningaasaqarnikkullu eqqugaanerpaasimasut isumaginninnik­kut ikiorsiisarnermik aaqqissuussinertigut salliullugit ikiorsiiffigineqartarnissaat siunertaralugu. Aammattaaq ataatsimiititaliaq isumaqarpoq kontut ilusiligaanerisa pisariillisaavigineqarnera pisariaqanngitsumik allaffissornerujussuarmik pinngitsoortitsisinnaasoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap naatsorsuutigaa maleruagassat allannguutissaat pisariaqartinneqartut 1998-imi ukiakkut ataatsimiinnissamut Naalakkersuisunit saqqummiunneqarumaartut.

 

Suliffeqarnermut tunngasuni (30.16) ataatsimiititaliap malugaa suliffissaaleqinermik akiuiniar­nermut aningaasat atugassat inuussutissarsiornermik ineriartortitsinissamut aamma/imaluun-niit avatangiisinut tunngasunik siunertaqartunut sapinngisamik tunniunniarneqartartut. Ataatsimiitita­liap kajumissaarutigissavaa anguniagaq taanna eqqaamaneqassasoq mandetiiminik aaqqissuussi­nermut atatillugu. 1997-imut Aningaasanut Inatsisissap aappassaaneerneqarnissaanut isumaliutis­siissummi amernik mersortarfinni mandetiiminik aaqqissuussineq pillugu kommunit suleqatigi­neqarnissaat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kajumissaarutigaa tamatumani unammilleqa­tigiinnerup equngalersinneqarnissaa pinngitsoortinniarlugu. Tamanna sumut killissimanersoq ataatsimiititaliap ujartorpaa erseqqissassallugulu kommunit nammineernerusinnaatitaanissaat pingaartuummat.

Kontut ilusilersugaanerisa paasiuminarnerulersinneqarnissaat pillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap oqaatigisaminut nangissutitut Naalakkersuisut qinnuigissavai eqqarsaatigeq­qullugu kontut 30.16.11, Suliffissaaleqinermik akiuiniarneq, aamma 30.16.16, Nunaqarfinni immikkut ittumik suliffissaaleqinermik akiuiniarneq ataatsimuulersinneqarnissaat pitsaanerpaas­sannginnersoq.

 

Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq - suliassaqarfiit 40-49.

 

Ilinniartitaanermut tunngasuni konto pingaarneq 40.01.10, Inerisaavik/Pilersuiffik, tulleriiaat pingajuat eqqarsaatigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kajumissaas­savai atuartitsinermut tunngasut internetimut ilanngunneqarsinnaanerannut periarfissat misissoq­qullugit. Ataatsimiititaliap kajumissaarutaanut patsisaavoq atuartitsinermut tunngasunik peqar­mat suli naammassineqarsimanngitsunik annertuumik sulissuteqanngikkaluarluni internetikkut pissarsiarineqarsinnaasunngortinneqarsinnaasunik.

 

Konto pingaarneq 40.01.14, Ilinniartitaanermi qarasaasiat, pillugu Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap Naalakkersuisut kajumissaarpai aningaasaliissutissatut siunnersuutigineqartut aningaasaliinissamik pisariaqartitsinermut naammassinnaassanersut arajutsinaveersaaqqullugu. Ataatsimiititaliap paasivaa serverinut atassusersuutinullu pilersitsinissamut aningaasat atugassat atuarfiit namminneq nassaarissagaat tunngavissaatinneqartoq. Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq Naalakkersuisut eqqarsaatigisariaqaraat aningaasalersuissutissat taakku tapiissutinut ilaatinneqas­sanersut, taamaalilluni kommunit taamaallaat pissarsiarissallugit pc-erit, tassa ataatsimiititaliap aarleqqutigimmagu kommunit serverinut atassusersuutinullu aningaasassaqartitsinngeratarsin­naanerat.

 

Konto pingaarnermut 40.10.10, Namminersornerullutik Oqartussat atuarfiutaat, atatillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kajumissaassavai kontumi aningaasaat immikkoortinneqartut atorneqarnissaat pillugu Kangerlussuarmi najugaqartut siunnersuisoqati­giivi isumasioqatigeqqullugit.

 

Konto pingaarneq 40.10.11, Ado Lyngep Atuarfia, pillugu ataatsimiititaliap oqaatigissavaa aningaasaliissutaasimasut taakku ilinniartitaanermut tunngasuni susassaqarfimmut eqqortumik inissinneqarsimanersut eqqarsaatigineqartariaqartoq, tassami meeqqanut eqqarsartaatsimikkut timimikkullu innarluutilinnut aningaasaliissutit aamma isumaginninnermut tunngasuni nassaari­neqarsinnaammata. Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa qanorluunniit pisoqaraluarpat tamatumani pisortaqarfiit immikkoortut suleqatigiinnissaat qularnaarneqassasoq.

 

Konto pingaarnermi 40.10.20, Kommunini atuarfiit, ataatsimiititaliap malugaa Uummannami atuarfiup iluarsartuunneqarnissaanut allanngortiterneqarnissaanullu annertuumik aningaasaliiso­qarnissaa siunnersuutigineqarmat. Nunatsinni kommuninut tikeraartarnerit tunngavigalugit ataatsimiititaliaq isumaqarpoq atuarfinnik iluarsartuussinissamik alliliinissamillu sumiiffinni allani pisariaqartitsinerit annertunerusut. Taamaattumik ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa aningaasaliissutinik agguaaneq nalilersoqqinneqassasoq. Ataatsimiititaliap immikkut taassavaa minnerunngitsumik Narsami Nanortalimmilu atuarfiit, ataatsimiititaliap isumaa malillugu, iluarsartuunneqarnissaat pisariaqartinneqarnerusoq.

 

Konto pingaarneq 40.11.06, Tapiissutit, pikkorissartitsinerit, aallaavigalugu ataatsimiititaliap arajutsisimanngilaa nunaqarfinni allaffimmiut pikkorissarteqqinneqarnissaat pillugu isumaliuter­suuteqartoqarnera. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisunut qinnutigissavaa tamanna pikkorissartitsinissatut tapiiffigineqarsinnasutut nalinginnaasumik neqeroorutigineqar­sinnaannginnersoq eqqarsaatigeqqullugu.

 

Konto pingaarneq 40.11.07, Tasiilami ilinniartitaanernut najukkami atorneqarsinnaasunut tapiissutit, pillugu ataatsimiititaliap Naalakkersuisut qinnuigissavai inuussutissarsiutitigut ineriartortitsinermi suliffissaqartitsinerullu siuarsarneqarnissaanut suliniutit suut aallartinneqarsi­manersut taakkulu qanoq sunniuteqarsimanersut paasissutissiissutigeqqullugit.

 

Konto pingaarneq 40.11.11, Ilinniartut ineqarfii, innersuussutigalugu ataatsimiititaliap paasivaa inatsisissatut siunnersuummi aningaasaliissutissat amerlineqarnissaat aammalu allannguutissatut siunnersuutitut ilusilik pisariaqartinneqartut, tassa kollegiani inigineqarsinnaasut amigaatigine­qarnerisa nalinginnaasumik inissialiani attartornissamik isumaqatigiissuteqarnikkut ineqartitsi­nissaq pisariaqartuutilermagu. Ataatsimiititaliap siusinnerusukkut tikkuarsimavaa ilinniagaqartut inissaaleqinertik pissutigalugu ilinniarnerminnik unitsitsiinnartarnissaat isumakulunnartuusoq. Taamaattumik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa sanaartukkanut pioreersunut atatillugu kollegiani inissanik pilersitsisoqarsinnaanersoq misissorneqassasoq, periarfissaasinnaasorlu illoqarfinni atorneqanngitsunik inissiaateqarfiusuni, soorlu Paamiut, ilinniarfinnik pilersitsinissaq imaluunniit nuussinissaq. Ataatsimiititaliaq ilisimatinneqarsimavoq suliassaqarfik misissoqqissaarneqarniartoq iliuusissanut pilersaarusiortoqarnissaa siunertaralugu, tamannalu ataatsimiititaliap qilanaaraa.

 

Konto pingaarnerup 40.11.12, Saviminilerinermik Ilinniarfik, ataani Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap malugisimavaa ukiumi ilivitsumi ilinniartumut ataatsimut ingerlatsinermut aningaasartuutit ukiuni pingasuni taakkunani annertuumik nikeriaateqarnerat. Ataaatsimiititaliap Naalakkersuisut qinnuigissavai tamanna nassuiaateqarfigeqqullugu.

 

Konto pingaarneq 40.11.19, Sinerissami Tunngaviusumik Ilinniartitaaneq, pillugu ataatsimiitita­liap malugaa ilinniartussatut tiguneqartartut ilaannaasa ilinniarneq aallartittaraat. Ataatsimiititali­ap naatsorsuutigaa suliffimmi sungiusarfissaaleqineq tamatumunnga amerlanertigut nassuiaataa­sinnaasoq, kisiannili Naalakkersuisut qinnuigissallugit tamanna allanik patsiseqartinneqarsinnaa­nersoq ilisimatitsissutigeqqullugu.

 

Konto pingaarnermi 40.12.18, Tusagassiornermik Ilinniarfik, malugeqquneqassaaq missinger­suutinut ilanngussat malillugit ilaatigut nunani allani suliamik misiliinissaq isumagineqartartoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa taanna aqqutigalugu ilinniartitaa­neq nunanut tamalaanut sammitinneqarnerulissasoq.

 

Konto pingaarnermi 40.14.12, Katersugaasiviit allat, ataatsimiititaliap malugaa Kangerlussuarmi Narsarsuarmilu katersugaasiviit najukkani katersugaasiviit akuerisaasut tapiissutisitinneqartartul­lu allattorsimaffianni ilaatinneqanngitsut. Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut qinnuigissavai taanna nassuiaateqarfigeqqullugu.

 

1997imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissat aappaannut siunnersuummut isumaliutissiis­summi taaneqartutut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq nunatsinni filmiliortar­neq atuagassaqartitsinerlu aallunneqarnerusariaqartut. Ataatsimiititaliap minnerunngitsumik pingaartutut isumaqarfigaa atuagassat filmillu pitsaalluartut tapersersorneqartariaqarnerat. Allannguutissatut siunnersuutinut atatillugu taaneqareersutut kontumut pingaarnermut 40.14.08, Immikkut siunertanut tapiissutit, aningaasanik nuussisoqarnissaa qinnutigineqarpoq. Ataatsimii­titaliap inassutigaa aningaasat taakku nunatsinni filmiliortarnernut atuagassaqartitsinermullu immikkut atugassanngortinneqassasut.

 

Tassunga atatillugu ataatsimiititaliap maluginiarpai kontumi pingaarnermi 40.14.14, Kulturi inunnillu qaammarsaaneq, assersuutigalugu najukkani radiukkut tv-kkullu aallakaatitsi­sarnernut atuagassiamullu Kalaaleq-mut tapiissutitut tunniunneqartartut eqqumiitsuliorneq kulturilu pillugit atuagassiamut Neriusaamut tapiissutigineqartartunut naleqqiullugu annertuumik assi­giinngissuteqartoqartoq. Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa tapiissutit assigiikannerneru­sumik agguaanneqartalissasut nunatsinni filmiliortarneq atuagassaqartitsinerlu nukittorsarniarlu­git.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq siusinnerusukkut KNR pillugu oqaaseqaateqartarpoq. Kontumi pingaarnermi 40.14.18, Kalaallit Nunaata Radiua, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititali­ap malugaa KNR-ip tusagassiornikkut suliassaasa aamma Namminersornerullutik Oqartussat Tusagassiiviata suliassaasa akornanni assigiinnik siunertaqarsorinartoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa paasissutissiisarnermik suliaqartut assigiinngitsut suliaasa pisariaqanngitsumik akisuumillu imminnut qalleraattumik suliarineqartarsinnaanerisa pinngitsoortinniarneqarnissaa Naalakkersuisut arajutsinaveersaaqqissaassagaat.

 

Peqatigitillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap isumakulunnartuutippaa KNR-imi sulisut amerlagaluaqisut KNR-ip nammineq aallakaatitassiarisartagaasa piffissami aallakaatitsinermut atorneqartartumi annertugisassaannginnerat. Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kajumissaassavai KNR-imut milliuunerpaalussuit aningaasaliissutigineqartartut pitsaasunik aallakaatitsiortortoqar­talerneratigut pissarsissutigineqarsinnaalernissaat arajutsinaveersaaqqullugu. Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliap naatsorsuutigaa tamanna radiukkut tv-kkullu aallakaatitsisarneq pillugu ataatsimeersuarnissami oqaluuserisassanut ilanngunneqassasoq.

 

Allannguutissatut siunnersuutitut saqqummiunneqartunut atatillugu nunatsinni filmiliortarneq atuagassaqartitsinerlu pillugit Aningaasaqarnermut Ataaatsimiititaliap oqaasiinut nangissutitut ataatsimiititaliap paasivaa kontumut pingaarnermut 40.14.27, Atuakkat kalaallisuut saqqummer­sinneqarnerannut tapiissutit, aningaasanik qinnuteqartoqarmat. Tassunga atatillugu ataatsimiitita­liap oqaatigissavaa atuagassat naqitat kisiisa pinnagit aammali tusarnaagassiat pineqartariaqartut. Aammattaaq ataatsimiititaliap malugeqqussavaa kontumit pingaarnermit 10.10.11-mit kontumut pingaarnermut 40.14.08-mut, Immikkut siunertanut tapiissutit, aningaasat nuunniarneqartut siusinnerusukkut taaneqartut aamma tassunga atatillugu atorneqarsinnaanerat.

 

Inuussutissarsiornermut, tassunga ilanngullugit Aalisarneq, Piniarneq Nunalerinerlu Naalakker­suisoq - suliassaqarfiit 50-59.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siusinnerusukkut ujartorsimavai kontumut pingaarnermut 50.01.04, Immikkut Ikiorsiisarnermi Aningaasaateqarfik, maleruagassiat iluarsaateqqinneqarnis­saannut siunnersuut. Ataatsimiititaliap pingaartorujussuartut isumaqarfigaa kontumit tassannga ikiorsiissutaasussat aalisartup, piniartup, savaatillip imaluunniit tuttuutillip aningaasaqarnikkut periarfissaasa ulorianartorsiortinneqarujussuarnerani aatsaat tunniunneqartarnissaasa qularnaar­neqarnissaa. Taamaattumik ataatsimiititaliap inassutigissavaa kontumit tassannga ikiorsiissutaa­sussat tunniunneqarnissaanni sulissutiginnittartussatut inissisimaneq naalakkersuisut tigussagaat aammalu kontumit tassannga tunniunneqartussat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut akuersissutigisassanngorlugit saqqummiunneqartalissasut.

 

Konto pingaarnermut 50.06.11, Aalisariutikillisaanermut tapiissutit, atatillugu ataatsimiititaliap paasivaa atortussaajunnaarsitsinermut siunnersuisoqatigiinnik 1997-imi pilersitsisoqarsimasoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap naalakkersuisut qinnuigissavai siunnersuisoqatigiit siunnersuisartutut inissisimanerata sunniutai aammalu siunnersuisoqatigiit qanoq pisariaqartinne­qarsimatiginerat naliliiffigeqqullugit.

 

Tamanut tunngatillugu oqaaseqaatini Royal Greenland A/S-ip nunami suliffiutaasa niuernikkut naammassisinnaasaasa naleqqussarneqarnissaat, konto pingaarnermut 50.06.16, Immikkut suliffissaqartitsiniarneq, tunngasoq ataatsimiititaliap eqqaavaa. Nassuiaammi pilersaarutit saqqumiunneqartut allanngortinneqarnissaanni kommunit isumasioqatigineqartarnissaat Ataatsi­miititaliamit inassutigineqarpoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap soqutigisaraa niuernik­kut naammassisinnaasat naleqqussarneqarnissaat atauartumik atorluarsinnaasumillu ineriartortit­sinermik pilersitsissasoq, taamaattorli ataatsimiititaliaq isumaqarpoq pilersaarutit annertuallaa­mik allanngortinneqarnerat kommuninut eqqorneqartunut nalornissuteqalersitsinissaa pitsaann­gitsuusoq. Tassunga ilanngullugu ataatsimiititaliaq isumaqarpoq kommunit naleqqussaanikkut eqqorneqartut tunisassiornermik nuussinermik tassanngaannaq eqqugaannginnissaat qularnaarne­qartariaqartoq.

 

Konto pingaarnermi 50.06.18, Ingerlatsinissamik isumaqatigiissutit, tunisassiorfiit, nunaqarfinni tunisassiorfiit ingerlanneqarnerat oqaluuserineqakulasimavoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiiti­taliap nunami angalaartarnermini paasisarsimavaa nunaqarfinni tunisassiorfiit amerlanerpaatigut naammaginanngitsumik ingerlanneqartut, taamaattumik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq aaqqissuussineq peqqissaartumik nalilersorneqartariaqartoq. Nunaqarfinni tunisas­siorfiit Royal Greenlandip saniatigut allanit ingerlanneqarsinnaanerannik apeqqut akuttunngitsu­mik saqqummiunneqartarpoq, taamaammat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigissa­vaa tamanna aammalu nunaqarfinni tunisassiorfiit ingerlanneqarnerat allanit tiguneqaraluarpal­luunniit tapiissutit ullumikkut Royal Greenlandip tigusagai ingerlatsisunut nutaanut tunniunne­qartaannassanersut naalakkersuisut nalilersussagaat. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq aalisakkanik tarajortikkanik tunisassiorneq nunaqarfinni tunisassiorfiit siunissaat pillugu eqqarsaatersornermut ilanngunneqarluarsinnaasoq, tunisassiorfiimmi amerlanerpaartaat taamaaliornissamut periarfissaqarmata.

 

Konto pingaarneq 50.07.13, Piniarnermik nakkutilliisut, eqqarsaatigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut sisamat, Siumup Atassutillu ilaasortaatitaasa, aningaa­saliissutissat apeqqusiiffiginagit akuersissutigisinnaavaat. Ikinnerussuteqarluni ataatsip, Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata, aningaasaliissutissat akuersissutigisinnaavai aaqqissuussinermut danskit naalagaaffiata aningaasalersueqataasinneqarnissaata isumaqatigiinniarnissani kalaallit piumasaqaatissaannut ilanngunneqarnissaa aalajangiisussaatillugu.

 

Konto pingaarneq 50.07.16, Tunisinermi akinut tapiissutit, puisit amii, eqqarsaatigalugu Anin­gaasaqarnermut Ataatsimiititaliap arajutsisimanngilaa aningaasat immikkoortinneqartussatut siunnersuutigineqartut takussutissaanngimmata puisip amiata ataatsip 1997-imut naleqqiullugu akiata appartinniarneqarneranut. Taamaattumik pisiortornerup annertusineratigut ilassutitut aningaasaliissuteqartoqarnissaanik qinnuteqaammik saqqummiussisoqarnissaata pisariaqalersin­naanera ataatsimiititaliap aamma arajutsisimanngilaa.

 

Peqqinnissamut, Avatangiisinut Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisoq - suliassaqarfiit 60-69.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap 60, 60.10, 60.11 aamma 60.12-imi ingerlatsinikkut anguniakkatigut maluginiarpaa nunamut siammaaneq aamma nunap immikkoortuinut siammaa­neq suliniutit arlallit ilagigaat Naalakkersuisut siuarsarneqartussatut kissaatigisaat. Ataatsimiitita­liap oqaasertai paasiuminaatsippai kissaatigissallugulu "suliniutit arlallit" suunersut erseqqin­nerusumik allaaserineqassasut.

 

Nunap immikkoortuinut siammaaniarnermut atatillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kissaatigaa immikkut soqutigalugu paasissutissinneqarnissani, taamatut oqarnermi erseqqinneru­sumik imarisaasut konto pingaarneq 60.10.02-miinnersut, Ataatsimut aningaasartuutit, nuna tamakkerlugu siunertat, tassani suleqatigiissitaq taaneqarluni nunap immikkoortuinut nuussuinis­samut periarfissanik misissuisussaq.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kissaatigaa meeqqanut inuusuttunullu tunngassuteqartuni pinaveersaartitsilluni suliniuteqarnerup sakkortunerulersinneqarnissaa. Konto pingaarneq 60.10.11-imi, Paarisa, pinaveersaartitsineq peqqinnissamillu siuarsaaneq, siunertanut tamakku­nunnga aningaasanik amerlanerusunik atugassanngortitsisoqarnissaa Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kissaatigaa, Naalakkersuisullu kaammattussallugit taamaalioqqullugit. Taa­maammat ataatsimiititaliap 60.10.11-imi aningaasaliissutit appartinneqarnissaat pillugu allann­guutissatut siunnersuut akuerisinnaanngilaa; taamaaliornikkut ilaatigut meeqqanik isumaginnin­neq eqqorneqartussaammat.

 

Ataatsimut isigalugu ataatsimiititaliap kajumissaarutigissavaa pinaveersaartitsinermut tunngassu­teqartuni kontulersuisarnerup pisariinnerulersinneqarnissaa. Kiisalu tamatumunnga atatillugu ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kaammattussavai eqqarsaatigeqqullugu konto pingaarneq 60.10.06, Imigassap akiorniarneqarneranut tapiissutit, siunertamut naleqqunnerusumik isumagin­ninnermut tunngassuteqartunut 30.14-imut, Pinaveersaartitsineq, inissinneqarsinnaannginnersoq.

 

Konto pingaarneq 60.10.12, Peqqissaanermik Ilinniarfik, eqqarsaatigalugu ataatsimiititaliap kaammattuutigissavaa misissuisoqassasoq aningaasaliissutit ilinniartitaanermut tunngassuteqar­tunut nuunneqartariaqannginnersoq, ilinniartitaanernummi allanut aningaasaliissutit tassaniim­mata. Ataatsimiititaliap peqqissaanermik ilinniartitaanernut tunngassuteqartuni Naalakkersuisut qinuigissavai naliliivigeqqullugu peqqissaanermut ikiortit ilinniartitaanerat ilinniartitaaqqittar­nerallu pingaartinneqarnerusariaqannginnersoq, pissutsit ilarpassuini assersuutigalugu ernisus­siornermut tunngassuteqartuni pingaarutilinnik suliassanik naammassinnittarsinnaammata, taamatullu iluaqutaassalluni taakku kalaallisut oqaaseqartuunerat. Ataatsimiititaliap tamatuminn­ga pissuteqartumik ajuusaarutigalugu paasisimavaa kontumi tassani allanngortitsisoqarnissaanik siunnersuut malillugu allassimammat peqqinnissamik isumaginninnermi ikiortit ikinnerusut peqqissaasunut naleqqiullugu ilinniartitaaqqittartut.

 

Konto pingaarneq 60.10.30, Nuna tamakkerlugu peqqinnissakut siunertat, eqqarsaatigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kissaatigaa erseqqinnerusumik nassuiaateqartoqassasoq sooq imerajuttunik katsorsaavik Ilulissaniitinniarneqarnersoq, tassami illoqarfimmi tassani ilisimaneqartutut inissaaleqinermut tunngatillugu annertuunik ajornartorsiuteqartoqarmat. Kontumi tassani Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliattaaq naalakkersuisut qinnuigissavai nakorsiartarfiup immikkoortortaqarfianik Nuussuarmi inissiiniarneq naliliivigeqqeqqullugu, tassa ataatsimiititaliamiit tikkuassagatsigu nunatsinni allani pisariaqartitsineq annertunerummat, napparsimasut napparsimmavinnut ungasinnerujussuusarlutik.

 

Tassunga ilanngullugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap konto pingaarneq 60.11.30, Nuna tamakkerlugu peqqinnissakkut siunertat, eqqarsaatigalugu kaammattuutigissavaa kontumi allanngortiterisoqassasoq Qeqertarsuarmi napparsimmavimmut pilersaarutaasut siuartinneqarnis­saat siunertaralugu, tassami taamaaliornissaq pisariaqalivissimammat.

 

1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissat aappaannut siunnersuutip aappassaaneerne­qarneranut isumaliutissiissummini kigutilerinermut tunngassuteqartuni 60.12-imi sulisunik amigaateqarnerujussuaq ataatsimiititaliap tikkuarpaa. Ataatsimiititaliap periarfissaq manna atorniarpaa oqaatigeqqissallugu allanngoriartorneq isumakulunnartoqartutut isumaqarfiginartoq. Oqaatigineqareersutut ataatsimiititaliaq isumaqarpoq pissusissamisuussasoq eqqarsaatersuutigis­sallugu angalasunik kigutit nakorsaqarnissaq soorlumi Misissuut pillugu taamatut aaqqissuussi­soqarsimasoq atorneqalersinnaannginnersoq.

 

Kontumi pingaarnermi 61.01.21-mi nunaqarfinni eqqakkanik suujunnaarsitsisarnermut tunngas­suteqartuni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap nunatsinni angalasarnermini paasisarpaa, eqqakkanik ikuallaaveqarnermi pissutsit assut naammaginanngitsut. Taamaammat ataatsimiitita­liap kaammattuutigissavaa kontumi tassani aningaasat aatsaat atorneqalissasut nunaqarfinni ikuallaavinnik ineriikkanik inerneqanngitsunillu sukumiisumik teknikkikkut naliliinerit tunnga­vigalugit pissutsinik nalunaarusiortoqareerpat, ikuallaavinni teknikkikkut pisariaqartinneqartunik pitsanngoriaatinik ersersitsisunik.

 

Konto pingaarneq 63.01.01, Ilisimatusarneq, pillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap naalakkersuisut kajumissaassavai eqqarsaatigeqqullugu konto oqartussaaffeqarnermut tunngatil­lugu kontunut allanut ilisimatusarnermut aningaasanik atugassanngortitsiviusartunut ilanngullu­gu inissittariaqarnersoq.

 

Takornariaqarnermut, Angallannermut, Niuernermut Attaveqaatinullu Naalakkersuisoqarfik - suliassaqarfiit 70-79.

 

Konto pingaarneq 70.01.02, Takornariaqarneq pillugu kisitsisitigut takussutissiorneq, pillugu ataatsimiititaliaq 1997-imut Aningaasanut inatsisissap aappassaaneerneqarneranut isumaliutis­siissummini isumaqarpoq Naatsorsueqqissaartarfimmi saniatigut aningaasaliissuteqarnani suliassat tamakku naammassineqarnissaannut pisariaqartinneqartunik sulisussaqartariaqartoq. Tamanna paasillugu tusaaniarneqarsimanngimmat maannakkut Aningaasaqarnermut Ataatsimii­titaliap kaammattuutigissavaa naalakkersuisut taamatut allanngortiterissasut.

 

Suliassaqarfimmut 70.11-imut, Angallanneq, atatillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap nunap immikkoortuini umiarsuartigut ilaasunik angallassineq piffissaq sullissinerlu eqqarsaatiga­lugit qulimiguulitsigut angallassinermut unammillersinnaalissasoq innersuussutigalugu nunap immikkoortuini Qeqertarsuup Tunuani Kujataanilu nunap immikkoortuini umiarsuit "TâterâK´"-p "Tûgdlik"-ullu taartissaat ujartussavai.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami nalunngilarput Thule Air Base-imi nassiussaleriffimmi biilinik qamussuarnillu attartortitsisoqartartoq. Konto pingaarneq 70.11.02-mi, Mittarfeqarfiit, siunertanut tunngasortaani allassimasoqanngilaq suliat tamakku kontumi siunertanut ilaanersut, taamaammat ataatsimiititaliamiit kaammattuutigissavarput siunertatut allassimasut pissusiviusul­lu imminnut naapertuuttunngortinneqassasut.

 

Naalakkersuisunut ilaasortaq 1996-imi ukiakkut ataatsimiinnermi oqaaseqarpoq nunaqarfiit anginerusut qulimiguulinnut mittarfeqalernissaat soqutiginartikkini. Konto pingaarneq 70.11.21, Mittarfeqarfiit, helistop, innersuussutigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap tamatuma malitseqartinneqarnissaa ujartussavaa.

 

Konto pingaarneq 70.11.22, Mittarfeqarfiit, timmisartunut mittarfiit, eqqarsaatigalugu ataatsimii­titaliaq siusinnerusukkut oqaatigineqareersutut isumaqarpoq maannakkut mittarfioreersuni annertunerusunik aningaasaliisoqarnissaa eqqarsarnartoqartoq, tassa imarpik qulaallugu timmi­sartunut mittarfiit pillugit apeqqutit suli aaqqinneqanngikkallartillugit. Konto pingaarneq 70.11.22-mi aningaasaliissutissanik qinnuteqaat ataatsimiititaliap isumaqatigiissut akuerimmagu, ataatsimiititaliap isumaqatigiissut inassutigissavaa suliassaq nr. 200.25.079-imi, Kangerlussuar­mi Utaqqisarfik nutaaq, 1999-imi 26 mio. kr.-inik aamma 2000-imi 26 mio. kr.-inik qinnuteqaat akuerineqassanngitsoq aamma timmisartornermut qullersaqarfimmiit piumasaqaatit taaneqartut allatut akikinnerungaartumillu piviusunngortinneqassasut. Kiisalu ataatsimiititaliap isumaqati­giissup inassutigissavaa suliassaq nr. 210.10.008-mi, Narsarsuarmi Atortussaasivik, 1999-imi 5 mio. kr.-it aamma 2000-imi 2,7 mio. kr.-it akuerineqassanngitsut. IST-p inernerata pitsanngoriaa­taa tamatumuuna takkuttussaq ataatsimiititaliap isumaqarfigaa assersuutigalugu Qeqertarsuup Tunuani imarpik qulaallugu timmisartunut suluusalinnut mittarfiliornissamut pilersaarusiorner­mut iluaqutaasumik atorneqarsinnaasoq.

 

Tamatumunnga ilanngullugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap naalakkersuisut qinnuigissa­vai Qeqertarsuup Tunuani imarpik qulaallugu timmisartunut suluusalinnut mittarfissap inissinne­qarnissaanut periarfissat assigiinngitsut naliliisarluni misissoqqullugit.

 

Taamatuttaaq kontup pingaarnerup 70.11.22-p ataani ataatsimiititaliap Naalakkersuisut qinnui­gissavai oqaatigeqqullugu qaqugu naalagaaffiup Qaqortumi qulimiguullit mittarfiannut immikkut akuersissutaata atuuffia naassanersoq. Taamaalilluni ataatsimiititaliaq isumaqarpoq tamanna suliassaq nr. 020.10.022-mi siunnersuutigineqartutut nutarterinissaq imminut akilersinnaanersoq eqqarsaatersuutinut ilanngunneqassasoq.

 

Konto pingaarneq 70.11.22 pillugu naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutitut allanngorti­terinissat missingersuutinut sunniuteqanngitsut qinnuteqaatigaat. Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliap allannguutissatut siunnersuummi allassimasut saniatigut pingajussaaneerinninnginner­mi allanngortiterinerit tunuanni tulleriiaarinerit erseqqinnerusumik nassuiaateqarfigineqaqquai.

 

Konto pingaarneq 70.12.11, Amutsiviit, eqqarsaatigalugu Nuummi Qaqortumilu amutsiviit ilisimaneqartutut niuernermik tunngaveqarluni ingerlanneqarput. Ataatsimiititaliap amutsivinnut allanut tunngatillugu naalakkersuisut kaammattussavai eqqumaffiginiaqqullugu allanik soquti­ginnittoqartoq taakkuninnga namminersortutut ingerlatsinissamik kissaateqartunik.

 

Takornariaqarneq pillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq matuma siuliini arlalinnik oqaaseqaateqarpoq, tassa konto pingaarneq 70.12.12-imi, Takornariaqarneq, tassani ataatsimiiti­taliaq oqaaseqaateqarluni inoqarfinnut atortulersuuteqarnermi pissutsit eqqortut atuutissasut takornariaqarneq aningaasaqarnermi tunngaviit pingajuattut pitsaasumik inerititaqarfiussappat. Ataatsimiititaliami maluginiarparput Københavnimi allaffimmi aningaasartuutini tunitsivissar­siornermut 6,5 mio. kr.-it atugassanngortinneqassasut siunnersuutigineqartoq. Ataatsimiititaliap naalakkersuisunut kaammattuutigissavaa eqqarsaatigeqqullugu iluaqutaanerussannginnersoq aningaasat taakku ilaalluunniit takornariaqarnermut pingaaruteqartut nunami maani inoqarfinni atortulersuutit ineriartortinneqarnerannut atorneqassappata.

 

Kontut pingaarnerit 70.12.10, Nunami inuussutissarsiutit aamma 70.12.12, Takornariaqarneq, pillugit Naalakkersuisut allanngortitsinissamik siunnersuutinik saqqummiussaqarput, siunnersor­tinik atorfinitsitsinernut akissarsiat tassani taaneqarlutik. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq missingersuutinut ilanngussamik nutaamik nassiussisoqarneratigut kissaateqassaaq paasissutis­siissutigineqassasoq pineqartut akissaateqarfimmi sorlermi inissinniarneqarnersut.

 

Naalakkersuisut allanngortitsinissamik siunnersuutaat nassiunneqartoq malillugu kontumi pingaarnermi 70.12.13-imi, Santa Claus of Greenland Foundation, aningaasaliissutit annertuumik ikilisinneqassasut siunnersuutigineqarpoq. Aningaasat sinneruttut allakkanik akissuteqartarnernut atorneqassapput. Tamatuma TELE-Greenlandimit suliarineqartarneranut naalakkersuisut siunnersuuteqarnerannut taarsiullugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigissa­vaa aningaasat suliffissaqartitsiniutitut atorneqassasut suliassat kommuninut aningaasarsiornik­kut ajornartorsiuteqartunut inissinneqarnerisigut aningaasaliissutissatut immikkoortinneqartuti­gut allakkat akissuteqarfigineqartarneranni suliassat suliaralugit, taamaaliornikkut suliffissanik arlalinnik pilersitsisoqarsinnaammat.

 

Kontumi pingaarnermi 70.12.14-imi Sulisa A/S-imut aningaasaliissutittaat siunnersuutigineqar­put annertuumik ikilisinneqassasut. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap naalakkersuisunut kaammattuutigissavaa eqqarsaatersuutigeqqullugu aningaasat sinneruttut kontuni suliffissaqartit­siniutaasuni allani pitsaanerusumik atorneqarsinnaannginnersut.

 

Konto pingaarneq 70.12.16, Nunatsinni tunisassianik assartuinermut tapiissutit, eqqarsaatigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap paaserusuppaa sooq taamaallaat imaatigut assartuinermut timmisartutigullu assartuinerunngitsumut tapiissuteqartoqartarnersoq.

 

Konto pingaarneq 70.12.30-mut, Hoteliuteqarnermik inuussutissarsiuteqarnermut aningaasaler­suinikkut tapersiisarneq, atatillugu ataatsimiititaliamiit eqqaasitsissutigissavarput siusinnerusuk­kut taakkartorneqartoq Ammassalimmi takornariaqarnermut ilinniartitaanerup pilersinneqarnis­saanut periarfissaq hotelit ilinniartut inaannut ataqatigiissillugit sulisinnaaneq. Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliap naalakkersuisunut kaammattuutigissavaa kontumi tassani siunissami aningaasanik atuinermi tamanna ilanngullugu eqqarsaatigisaqqullugu.

 

Nukissiuuteqarnermi konto pingaarneq 70.13.12, Nukissiorfiit, innersuussutigalugu ataatsimiiti­taliamiit oqaatigissavarput aalisakkanik suliffissuarnut innaallagissamut akigitinneqartutut taaneqarsimasoq inuussutissarsiutinut eqqussuinermik unikaallaataasunut tamanut atuuttariaqar­toq. Kiisalu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami isumaqarpugut Nukissiorfiit aningaasanik aqutsinerminik annertunerusumik kiffaanngissuseqartariaqartut, soorlu assersuutigalugu oliamik pisiortornermi. Tamatumunnga atatillugu ataatsimiititaliap naalakkersuisunut kaammattuutigissa­vaa eqqarsaatigilluaqqullugu tamakkununnga tunngassuteqartuni qanoq pisariillisaasoqarsinnaa­nersoq.

 

Konto pingaarneq 70.13.32-imi anguniagaasut innersuussutigalugit kiisalu nunaqarfinni innaalla­gissamik imermillu pilersuinermik Namminersornerullutik Oqartussat tigusinerat pillugu ukiakkut ataatsimiinnermi 1997-imi oqaluuserisassat immikkoortuisa 24 qanittukkut akuersissu­tigineqarneranut atatillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap naalakkersuisut qinnuigissavai eqqarsaatigilluaqqullugu 1997-imut naleqqiullugu aningaasaliissutit annikillisinneqartut ataatsi­mut isigalugu inuuniarnermi atugarisat pitsaanerulersinneqarnissaat siunertaralugu kikkulluunniit imermik pissaqartinneqarnissaat pillugu anguniagaasunut tamanna naammannersoq. Ataatsimiiti­taliap tamanna pingaaruteqarluinnarluni anguniagaasutut isumaqarfigaa, naalakkersuisullu qinnuigissavai eqqarsaatigeqqissaaqqullugu killissarititaasut annertusivigineqarnissaat pisaria­qartinneqarnersoq.

 

Konto pingaarneq 70.13.33-mi, Illunik sulliviliorneq, nunaqarfiit, ataatsimiititaliap eqqaamaniaq­qussavaa Ammassivimmi illumik sullivissamik pisariaqartitsineq annertoqimmat, tassami taamaaliornikkut meqquleriffik nunaqarfimmiittoq taperserneqarsinnaammat taamaalillunilu nunaqarfimmi suliffissaqartitsiniarneq iluaquserneqarluni. Tamatumunnga peqatigitillugu Illorsuarni marlunnik katersortarfeqarpoq, taamaammat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap pisariaqartitanik naliliisarluni missuineq taanna aallaavigalugu naalakkersuisut kaammattussavai nunaqarfinnut taakkununnga marlunnut qaqugukkut aningaasanik atugassanngortitsisoqarnissaa­nut piffissat allanngortitsivigeqqullugit, taamaalilluni 1998-imi Ammassivimmi illumut sullivim­mut aningaasanik atugassanngortitsisoqassammat, Illorsuarni illumut sullivimmut aningaasaliis­sutit aatsaat 1999-imi ukiunut missingersuusiorfiusumiissallutik.

 

Kontumi pingaarnermi 70.13.40.02-mi, Imermik pilersuineq, ataatsimiititaliap siusinnerusukkut Nanortalimmi ajornartorsiutit pillugit oqaatigineqartut eqqaasitsissutigissavai. Taamaalilluni ataatsiumiititaliap naalakkersuisut kajumissaarpai konto taanna allatut sallinngortinneqassasoq imaluunniit killissarititaasut tassaniittut qaffaavigineqassasut, taamaalilluni Nanortalimmi imermik pilersuinermi ajornartorsiutaasut aaqqinneqarniassammata.

 

5.      1998-imut Inatsisartut aningaasanut inatsisaanni aningaasaliissutissatut siunnersuutinut Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaat.

Tassani ataatsimiititaliami isumaqatigiissutigaarput aamma qinnutigisimavara siulittaasoqarfim­mut immikkoortumi tassani taamaallaat immikkut ikinnerussuteqarluni oqaaseqarfigineqartussat saqqummiutissallugit tassa Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutigisaasa allat isumaqati­giissuteqarfigineqarlutik Inatsisartunut saqqummiunneqartut allassimaffiat taanna innersuussuti­gissallugu. Tassalu taassuma iluani saqqummiussaqarfigissavakka punktit pingasut siullerlu tassa 30.13.12, 30.13.13 aamma 30.13.14 tassa taakkua tulleriiaassavakka.

 

Kontut pingaarnerit 30.13.12, 30.13.13 aamma 30.13.14 Innarluutilinnik isumaginninneq.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut, Siumup Atassutillu ilaasortaati­taasa, inassutigaat aningaasaliissutit akuerineqassasut, siunnersuutilli pingaasuusut sulinngiffe­qarluni akiliunneqarluni angalanermut tunngasortaasa atuutilersinneqarnissaat inassutigineqas­sanngitsoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq sulinngiffeqarnermi akiliunne­qarluni angalanerit pitsaasumik inuunermut pingaaruteqarluinnartoq. Tamatuma ataani appaaner­nut taaneqartunut 3,0 mio kr.-iusunut 1998-imi ukiunilu missingersuusiorfiusuni tamani kontunu pingasunut taakkununnga tamanut annikinnerusumik sipaarutaanissaa naatsorsuutigineqarpoq. Ikinnerussuteqartup Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata qinnuteqaatit akuerisinnaanngilai ikinnerus­suteqartoq isumaqarmat tunniussassat qinnuteqaatinut ilaasut inatsisinik tunngaveqartut nalu­naarutitigut aalajangersaavigineqarsimasut.

 

Taamaalilluni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa aningaasaliissutini ataani taaneqartuni pingasuni sipaarutissat sulinngiffeqarnermi akiliunneqarluni angalasarnermut tunngasut piviusunngortinneqassanngitsut, allanngutissatullu siunnersuuteqassasoq aningaasat taakku ilannguteqqillugit.

 

Konto pingaarneq 30.13.12, Kujataani innarluutillit isumagineqarnerat.

Naalakkersuisut siunnersuutigaat innarluutilinnik isumaginninnerup iluani sipaaruteqartoqassa­soq, taamaalilluni aningaasartuutissat amerlinissaanik missingersuusiarineqarsimasut killilersi­maarneqaqqullugit. Kontumi sipaarutissat 1998-imi 1.400.000 kr.-iussasut, ukiunilu missinger­suusiorfiusuni tamani 1,4 mio. kr.-iussasut siunnersuutigineqarpoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut, Siumup Atassutillu ilaasortaatitaasa, inassutigaat aningaasaliissutit akuerineqassasut, siunnersuutilli sulinngiffeqarluni akiliunneqarluni angalaner­mut tunngasortaata atuutilersinneqarnissaa inassutigineqassanngitsoq. Ikinnerussuteqartup Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata qinnuteqaat akuerisinnaanngilaa ikinnerussuteqartoq isumaqarmat tunniussassat qinnuteqaammut ilaasut inatsisinik tunngaveqartut nalunaarutitigut aalajangersaa­vigineqarsimasut - tassunga atatillugu takoqqussavara allannguutissatut siunnersuut siulianiittoq.

 

Konto pingaarneq 30.13.13, Qeqqani innarluutillit isumagineqarnerat.

Naalakkersuisut siunnersuutigaat innarluutilinnik isumaginninnerup iluani sipaaruteqartoqassa­soq, taamaalilluni aningaasartuutissat amerlinissaanik missingersuusiarineqarsimasut killilersi­maarneqaqqullugit. Kontumi sipaarutissat 1998-imi 5.400.000 kr.-iussasut, ukiunilu missinger­suusiorfiusuni tamani 5,4 mio. kr.-iussasut siunnersuutigineqarpoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut, Siumup Atassutillu ilaasortaatitaasa, inassutigaat aningaasaliissutit akuerineqassasut, siunnersuutilli sulinngiffeqarluni akiliunneqarluni angalaner­mut tunngasortaata atuutilersinneqarnissaa inassutigineqassanngitsoq. Ikinnerussuteqartup Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata qinnuteqaat akuerisinnaanngilaa ikinnerussuteqartoq isumaqarmat tunniussassat qinnuteqaammut ilaasut inatsisinik tunngaveqartut nalunaarutitigut aalajangersaa­vigineqarsimasut - takuuk allannguutissatut siunnersuut siuliani oqaatigeriigarput.

 

Konto pingaarneq 30.13.14, Avannaani innarluutillit isumagineqarnerat.

Naalakkersuisut siunnersuutigaat innarluutilinnik isumaginninnerup iluani sipaaruteqartoqassa­soq, taamaalilluni aningaasartuutissat amerlinissaanik missingersuusiarineqarsimasut killilersi­maarneqaqqullugit. Kontumi sipaarutissat 1998-imi 2.200.000 kr.-iussasut, ukiunilu missinger­suusiorfiusuni tamani 2,2 mio. kr.-iussasut siunnersuutigineqarpoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut, Siumup Atassutillu ilaasortaatitaasa, inassutigaat aningaasaliissutit akuerineqassasut, siunnersuutilli sulinngiffeqarluni akiliunneqarluni angalaner­mut tunngasortaata atuutilersinneqarnissaa inassutigineqassanngitsoq. Ikinnerussuteqartup Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata qinnuteqaat akuerisinnaanngilaa ikinnerussuteqartoq isumaqarmat tunniussassat qinnuteqaammut ilaasut inatsisinik tunngaveqartut nalunaarutitigut aalajangersaa­vigineqarsimasut  - taanna soorlu aamma  allannguutissatut siunnersuummi nr 36-mi eqqaare­eripput.

 

Tassalu immikkoortup tallimaanni saqqummiunniakkakka.

 

6.

1998-imi Inatsisartut aningaasanut Inatsisissaanni aningaasaliissutissatut siunnersuutini Aningaa­saqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutai tikippakka.

 

Konto pingaarneq 70.11.22, Mittarfeqarfiit, timmisartunut mittarfiit.

Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap siunnersuutigaa suliassami nr. 200.25.079-mut Kangerlus­suarmi utaqqisarfik nutaaq aningaasaliissutit 1998-imut Aningaasanut Inatsisissamut siunner­suummut sanilliullugu ukiumi missingersuusiorfiusumi 1999-imi 26 mio. kr.-inik ukiumilu missingersuusiorfiusumi 2000-mi 26 mio. kr.-inik ikilisinneqassasut. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siunnersuutigaattaaq suliamut 210.10.008-mut Narsarsuarmi atortussaasivik aningaasaliissutini 1998-imi Aningaasanut siunnersuummi sanilliullugu missingersuusiorfiusumi 1999-imi 5 mio. kr.-inik ukiumilu missingersuusiorfiusumi 2000-imi 2,7 mio. kr.-inik ikilisinne­qassasut.

 

7.      1998-imut inatsisartut aningaasanut inatsisaanni oqaasertaliussassatut siunnersuutinut Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaat.

 

Siunertamut konto 20.90 Suliffeqarfiit.

Naalakkersuisut siunnersuutigaat kontomut pingaarnermut 20.90.28-imut, KNI-Pilersuisoq A/S, oqaasertaliussaq allanngortinneqassasoq imaalillugu:

 

Naalakkersuisut piginnaatinneqarput Grønlandsbankimut, 65.000.000 kr.-inik Tele Greenland A/S-imut nunatsinni aningaasanik pilersuinerup isumaginissaanut akilersugassarsisitsinerani uppernarsaasuunermik attassinissamut. Akilersugassat siulliit 55.000.000 kr.-it erniaqanngillat Nationalbankilu sinnerlugu tunniunneqarlutik.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa, siunnersuut akuersissutigineqassasoq.

 

Siunertamut konto 30.10 Meeqqat inuusuttullu

Naalakkersuisut siunnersuutigaat siunertamut kontumut 30.10-mut, Meeqqat inuusuttullu, oqaasertaliussaq allanngortinneqassasoq imaalillugu:

 

Naalakkersuisut piginnaatinneqarput kontut pingaarnerit 30.10.02‑mit 30.10.28‑mut akornanni aningaasaliissutinik, akiliutissanik atorfinnillu amerlassusilikkanik nikisiterisinnaanissaminnut, kiisalu kontup pingaarnerup 30.10.99-ip kontunut pingaarnernut taaneqartunut atorneqarnissaa­nut.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa, siunnersuut akuersissutigineqassasoq, kaammattuutigalugulu nikisiterinerit atuinerillu oqaasertaliussami eqqartorneqartut Aningaasa­qarnermut Ataatsimiititaliamut akuerisassanngorlugit saqqummiunneqartassasut.

 

 

8.      1998-imut inatsisartut aningaasanut inatsisaanni oqaasertaliussassatut siunnersuutinut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allan-nguutissatut siunnersuutaat

 

Konto pingaarneq 10.01.02 Namminersornerullutik Oqartussat Qarasaasiaqarnermut immikkoor­toqarfiat:

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siunnersuutigaa oqaasertaliussaq una 1998-imut aningaa­sanut inatsimmut ilanngunneqassasoq:

 

Kontumi pingaarnermi 10.01.02-mi 1998-imut ukiunullu missingersuusiorfiusunut aningaasaliis­sutit aatsaat atorneqarsinnaapput Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasianik atuinerat pillugu ukiumut sisamanut periusissatut pilersaarummik, missingersuutinut ilanngussaq malillu­gu Namminersornerullutik Oqartussat Qarasaasiaqarnermut immikkoortoqarfiata suliarisassaa­nik, naalakkersuisunit akuerineqarsimasumik Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititali­aannut nassiussisoqareerpat.

 

10.    Inatsisartunut ilaasortat siunnersuutaat 1998-imut aningaasanut inatsisissamut siunner­suummut atatillugu suliarineqartussatut innersuunneqarsimasut.

 

Tassani oqaatigissavara Aningaasaqarnermik Ataatsimiititaliaq isumaqatigiissimagatta siunner­suuteqartut suna siunnersuutigineraa taariarlugu taava Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassuteqaataa tassani taamaallat saqqummiutissallugu.

 

Lars Karl Jensenip illut inoqanngitsut landskarsimit akilerneqarlutik iluarsaatat tuniniarneqarnis­saannik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq siunnersuut Ineqarnermut Ataatsimiititalia­mi suliarineqartariaqartoq, taamaattumillu siunnersuut tassunga innersuunneqarsimalluni.

 

Mikael Petersenip Aningaasanut inatsimmi piumasaqaataasut allanngortinneqarnissaannik siunnersuutaa, konto 40.05.31, Sunngiffimmi sammisassaqartitsineq.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq, tassami Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap malugeqqussammagu kontut marluk pineqartut, siulleq najukkani ataasiakkaani siunertanut atorneqartarluni, aappaalu nuna tamakkerlugu siunertanut atorneqartarluni. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq katigutsitsineq taamaattoq naleqquttuunngitsoq, suliassaqarfimmi tassani nammagassanik suliassanillu agguataarineq eqqarsaatigalugu, taamatuttaarlu tapiissutit qaffanneqarnerisa aningaasat kommuninit aqunne­qarunnaarnerat kingunerisinnaagaa annilaanngatigineqarluni.

(Allannguutissatut siunnersuut nr. 90)

 

Niels Mátâp nunaqarfinni isorliunerusunilu mandetiiminut tapiissutit iluaqutigalugit illuliortar­nerup 80/20mik illuliortarnermut allanngortinneqarnissaanik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq, tassami aaqqissuussineq siunnersuutigineqartutut allanngortinneqassappat Namminersornerullutik Oqartussat kommunit inissialiortiternerinut aningaasaliissutaannik inissiat 1/3-inik ikinnerusut sananeqarnerannik kinguneqartussaammat. Ataatsimut isigalugu inissaaleqineq tunngavigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap aaqqissuussinerit inissialiortiternermik killiliisut atuler­sinneqarnissaat kissaatiginngilaa.

 

Niels Mátâp Upernavimmi atuarfiup allineqarnissaata siuartinneqarnissaanik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq. Aningaa­saqarnermut ataatsimiititaliap malugeqqussavaa Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqar­nermullu Pisortaqarfiup illoqarfinni nunaqarfinnilu atuarfiit tamarmik illutaasa ataatsimut isigalugit qanoq issusiinik nalunaarsuineq suliarigaa. Tamanna tunngavigalugu iluarsaassinissa­mik pisariaqartitsinerup annertussusia takussutissiorneqassaaq. Tamanna tunngavigalugu naatsorsuutigineqarpoq Upernavimmi atuarfiup allilerneqarnera 1999-imi aallartinneqassasoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq allanik atuarfeqartoq annertunerusumik iluarsaanneqarnissaminnik pisariaqartitsisunik, taamaattumillu atuarfiup allilerneqarnissaa pillugu pilersaarutip allanngortinneqarnissaanut pissutissaqarsorinani.

 

Niels Mátâp sanaartugassamik (Upernavimmi nutaamik fritidsklubbiliorneq) siuartitsisoqarnis­saanik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq. Aningaa­saqarnermut Ataatsimiititaliap innersuussutigissavaa kommunit tassaasut ininik fritidsklubbinut atugassiinissaminnut pisussaaffeqartut, taamatuttaarlu fritidsklubbip pisoqqap aserfallatsaaline­qarsimannginnera kommunip akisussaaffigalugu.

 

Niels Mátâp Upernavik Kujallermi atuarfiup allineqarnissaanik iluarsarneqarnissaanillu siunner­suutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq, tassami taanna 1998-imut aningaasanut inatsisissatut siunnersuummi ilaareermat. Taamaalilluni Uperna­vik kujallermi atuarfiup iluarsaanneqarnissaa allanngortiterneqarnissaalu pilersaarusiorneqarsi­mavoq. Suliaq taanna 1998-imi aallartinneqarlunilu inerneqartussatut naatsorsuutigineqarpoq.

 

Hans Enoksenip Peqqissartarfimmut ALLU-mut aningaasatigut tapersiisoqarnissaanik siunner­suutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq. Ukioq manna aningaasaliissutit amerlineqarsimapput KFUK-p aningaasaliissutigisartakkani ikilisikkiar­tuaarmagit. ALLU-p atatiinnarneqarnissaa Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap tapersersorpaa, kisianni suligasuartussatut suleqatigiissitaliap Isumaginninnermut Pisortaqarfimmit pilersinne­qarsimasup eqikkaanermini isummiussai utaqqimaaqqaarusuppai, suliassami tassani isummerto­qaqqinnginnerani.

 

Hans Enoksenip Qeqertarsuup, Kangaatsiap Sisimiullu kommuniini nunaqarfinnut ukiuunerani aqqutit pitsaanerulersinneqarnissaannik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq siunnersuut Angallannermut Ataatsimiitita­liamit suliarineqartariaqartoq, taamaattumillu siunnersuut tassunga innersuunneqarsimavoq.

 

Anders Andreassenip Tasiilami umiarsuarnut talittarfiup allineqarnissaanik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq. Ataatsi­miititaliaq Ammassallip Kommunianut angalasimanini tunngavigalugu isumaqarpoq talittarfik akuerineqarsinnaasumik pitsaassuseqartoq. Ammattaaq Ataatsimiititaliaq ilisimatinneqarsimavoq Sanaartornermut Aqutsisoqarfik naliliilluni isumaqartoq talittarfik illersorneqarsinnaasumik pitsaassuseqartoq. Umiarsuit anginerusut talinniarneranni ajornartorsiuteqarsinnaasarpoq. Tamatumunnga atatillugu Ataatsimiititaliap malugeqqussavaa oqaatigineqarsimasoq Sanaartor­titsinermut Aqutsisoqarfiup talittarfik 1998-imi misissoriartorniaraa, tamatumalu kingorna iluarsaassinnissamut pisariaqartitsineq allilerisinnaanerlu naliliiffigineqartussaallutik. Tamatuma kingorna pilersaarut 1999-imi aningaasanut inatsimmi ilanngunneqarsinnaassaaq. Taamaalilluni suliassami tassani isummertoqannginnerani tamatuma utaqqimaarneqarnissaa Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliap kissaatigaa.

 

Evald Brønlundip Ittoqqortoormiini angallatinut mikinerusumik talittarfiliortoqarnissaanik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq. Aningaa­saqarnermut Ataatsimiititaliaq ilisimatinneqarsimavoq talittarfimmik toqqaannartumik taliffigi­neqarsinnaasumik sanasoqarnissaa sikut kiisalu immap itissusianut tunngasut nunallu sannaata ajornartikkaat. Taamaattorli Ataatsimiititaliaq ilisimatinneqarsimavoq prammersuaq talittarfittut atorneqartoq atorsinnaajunnaangajalermat illoqarfimmi aalaakkaasumik talittarfeqalernissamut periarfissaq ujartorneqartariaqartoq, kisiannili prammit atorlugit usingiaasarneq attatiinnartaria­qarluni. Taamaattumik prammit atorlugit usingiaanermi talittarfissap aalaakkaasup sananeqarnis­saanut pilersaarut ukiuni qaninnerpaani tulleriiaarinermi ilanngunniarneqassaaq.

 

Manasse Berthelsinip ilinniartut qarasaasianik pisaarniartut taarsigassarsisinneqarnissaannut periarfissanik ammaassisoqarnissaanik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassasoq. Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq ilinniartitaanermut tunngasut tassaasut suliniuteqarfigine­qartariaqartut ilaat. Taamaattumik Ataatsimiititaliap ilinniartut atuartullu pitsaanerpaanik sulinerminni atugassaqartinneqarnissaat isumaqatigaa. Ataatsimiititaliaq ilisimatinneqarsimavoq inuunermi atukkanik misissuineq Naalakkersuisut utaqqimaaraat, tassanimi ilinniagaqarnersiutit taarsigassarsiallu amerlanerpaaffissaasa aaqqiivigineqarnissaat isummerfigineqassasoq naatsor­suutigineqarmat. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kaammattussavai qarasaasianik pisinermi taarsigassarsisinnaaneq pillugu apeqqut suliap ingerlateqqinneqarnerani ilanngunneqassasoq. Tamatumunnga atatillugu Ataatsimiititaliap kaammattuutigerusuppaa ilinniagaqarnermut atatillugu taarsigassarsiarineqarsinnaasut saniatigut qarasaasiarsinissamut taarsigassarsinissamut periarfissaliisoqassasoq, tassanilu aningaasat qanoq amerlatigisut taarsi­gassarsiarineqarsinnaanerat killissalerneqassasoq qarasaasiat agguaqatigiissitsinikkut qanoq akeqarnerat aallaavigalugu.

 

Anthon Frederiksenip ilinniarnersiutit qaffanneqarnissaannik siunnersuutaa.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa siunnersuut akuerineqassanngitsoq. Aningaa­saqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq siunnersuut taamaattoq Kultureqarnermut, Ilinniarti­taanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfiup ilinniagaqartullu kattuffiisa akornanni oqaluuserineqartariaqartoq.

 

11.    Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamit kaammattuutit.

 

Kaammattuut nr. 1 - Royal Greenland A/S-p nunami suliffissuaataasa naammassisinnaasaasa naleqqussaavigineqarnerannut pilersaarutit nassuiaammi saqqummiunneqartut allanngortinneqas­satillugit kommunit isumasiorneqaqqaartarnissaat.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa pilersaarutit 1997-imi upernaakkut ataatsimiinnermut atatillugu Royal Greenland A/S-p nunami suliffissuaataasa naammassisinnaa­saasa naleqqussaavigineqarnerat pillugu nassuiaammi suliffissuit ataasiakkaat pillugit saqqum­miunneqartut allanngortinneqassatillugit kommunit attorneqartut isummersoqatigineqartassasut.

 

Kaammattuut nr. 2 - Ataatsimoortumik tapiissutit siunertarineqartut malillugit atorneqartarnis­saat.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa Naalakkersuisut KANUKOKA-mut isumaqatigiinniarnerni erseqqissassagaat ataatsimoortumik tapiissutit siunertarineqartut malillu­git atorneqartassasut.

 

Kaammattuut nr. 3 - Allup siunissaata aaqqiivigineqarnissaa.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa Allup siunissaa sapinngisamik piaartu­mik aaqqiivigineqassasoq.

 

Kaammattuut nr. 4 - Isumaginninnikkut ikiorsiissutaasartunik paasinarsaaneq pisariillisaanerlu.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa isumaginninnikkut ikiorsiissutaasartu­nik paasinarsaasoqarlunilu pisariillisaasoqassasoq sallerpaatillugu inuuniarnikkut aningaasaqar­nikkullu sakkortunerpaamik eqqugaasimasut isumaginninnikkut ikiorsiisarnermi salliutinneqar­nissaat siunertaralugu.

 

Kaammattuut nr. 5 - Aningaasat 10.10.11-miit 40.14.08-mut nuunneqartut atorneqarnissaat.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa aningaasat kontumit pingaarnermit 10.10.11-miit kontumut pingaarnermut 40.14.08-mut nuunneqartut nunatsinni filmiliat atuakki­aasalu siuarsarneqarnerannut atugassanngortinneqassasut.

 

Kaammattuut nr. 6 - konto pingaarneq 50.01.04, Immikkut Ikiorsiisarnermut Aningaasaateqarfik.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa kontumit pingaarnermit 50.01.04-mit, Immikkut Ikiorsiisarnermut Aningaasaateqarfik, ikiorsiissuteqartarnermi suliniuteqartussaasutut suliaqartarneq Naalakkersuisut tigussagaat aamma kontumiit akiliutigineqartussat Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliamut akuersissutigisassanngorlugit saqqummiunneqartassasut.

 

Kaammattuut nr. 7 - konto pingaarneq 50.06.18, Ingerlatsinissamik isumaqatigiissutit, tunisas­siorfiit.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa Naalakkersuisut nunaqarfinni tunisas­siorfiit ingerlanneqarnissaat pillugu isumaqatigiissut eqqarsaatersuutigissagaat immikkut siunertaralugu nunaqarfinni tunisassiorfiit ingerlanneqarnissaannut allat Royal Greenland-iunngitsoq periarfissinneqassanersut aamma ingerlatsinermut tapiissuteqartoqartaannassanersoq.

 

Kaammattuut nr. 8 - konto pingaarneq 60.11.30, Najukkani peqqinnissaqarfiit, napparsimmaviit.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa kontumi pingaarnermi 60.11.30-mi, Najukkani peqqinnissaqarfiit, napparsimmaviit, nikisiterisoqassasoq Qeqertarsuup napparsimma­viani suliassat siuartinneqarnissaat siunertaralugu.

 

Kaammattuut nr. 9 - konto pingaarneq 61.01.21, Mingutsaaliuinermut atortulersuutit, sanaartor­neq.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa kontumi pingaarnermi 61.01.21-mi, mingutsaaliuinermut atortulersuutit, sanaartorneq, aningaasat aatsaat atorneqassasut nunaqarfinni ikuallaavinnik naammassineqarsimasunik naammassineqarsimanngitsunillu sukumiisumik teknikikkut naliliinerit tunngavigalugit qanoq issutsinik nalunaarusiortoqareerpat ikuallaasarfinni pisariaqartinneqartunik teknikkikkut pitsanngoriaatinik paasinarsisitsisunik.

 

Kaammattuut nr. 10 - Takornariaqarneq pillugu kisitsisitigut takussutissiorneq.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa Naatsorsueqqissaartarfiup takornaria­qarnermik kisitsisitigut takussutissaliorluni ilassutitut aningaasaliissuteqartoqartinnagu suliassani naammassissagai aningaasallu konto pingaarneq 70.01.02-mi siunertamut atugassanngortinne­qartut tamanna naapertorlugu nikisiteriffigineqassasut.

 

Kaammattuut nr. 11 - Juullip Inuanut allakkat akissuteqarfigineqartarnerat.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa aningaasat juullip inuanut allakkat akissuteqarfigineqartarnerannut kontumi pingaarnermi 70.12.13-imi atugassanngortitat suliffissa­qartitsiniarneq siunertaralugu kommunit aningaasaqarnikkut ingerlanerliortut ilaannut suliassanut ilanngullugit nuunneqassasut, tassani aningaasaliissutit atugassanngortitat atorlugit juullip inuanut allakkat akissuteqarfigineqartarnerannik suliassat suliarineqartalerlutik.

 

Kaammattuut nr. 12 - Sinertamut konto 30.10, Meeqqat inuusuttullu.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap kaammattuutigaa aningaasaliissutinik nikisiterinerit, annertussusileriikkanik akilersuinerit aamma atorfiit amerlassusiligaaneri kontut pingaarnerit 30.10.02-miit 30.10.28-mut akornanni kiisalu kontup pingaarnerup 30.10.99-ip kontunut taaneqartunut, Naalakkersuisut oqaasertaliussatigut piginnaatitaaffigisaannut (allannguutissatut siunnersuut nr. 80) piviusunngortinneqarnera Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut akuersis­sutigisassanngorlugu saqqummiunneqartassasoq.

12.    Landskarsip aningaasaqarniarneranut takussutissiaq iluarsisaq.

 

Isumaliutissiissummi matumani inassutigineqartut inatsisartunit akuersissutigineqassappata 1998-imi ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit angusassaq 1998-imut inatsisartut aningaasanut inatsisissaannut naalakkersuisut siunnersuutaannut Inatsisartunut septembarip 30-iani 1997 saqqummiunneqartumut sanilliullugu 60,378 mio. kr.-inik pitsanngoriaateqassaaq. Tamanna isumaqarpoq matuma kingorna 1998-imi IST-mi amigartoorutissatut 84,968 mio. kr.-it missin­gersuutigineqarnerat.

 

Ukiuni missingersuusiorfiusuni 1999-imi, 2000-imi 2001-imilu Aningaasaqarnermut Ataatsimii­titaliap inassuteqaatai kinguneqassapput IST-mi angusassat 1999-imi 91,1 mio. kr.-inik, 2000-imi 82 mio. kr.-inik 2001-imilu 55,8 mio. kr.-inik pitsanngoriaateqarnerannik.

 

Tamatuma kingorna IST-mi sinneqartoorutissatut missingersuutigineqarput

1999-imi 49,6 mio. kr.-it

2000-imi 93,0 mio. kr.-it

2001-imi 56,2 mio. kr.-it

13.    Aningaasanut inatsimmut ilanngussat 1, 2 aamma 3

 

1998-imut aningaasanut inatsisissatut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuutit - aappas­saaneerinninnermi Inatsisartunit akuersissutigineqartussatut Aningaasaqarnermut Ataatsimiitita­liamit inassutigineqartutut - ilanngussani ilanngunneqartuni 1-imi, 2-mi 3-milu takuneqarsin­naapput.

 

Taamatut oqaaseqarluni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa inatsisissatut siunnersuut pingajussaaneerneqarnissaminut ingerlateqqinneqassasoq.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siunnersuutip siullermeerneqarnerani ilisimaneqartutut Naalakkersuisut aningaasartuuteqartar­nermik ingerlatsinerup sukanganerulersinneqarnissaanik siunertaqarlutik nalunaaruteqarsimap­put. Taama aningaasartuuteqartarnermik ingerlatsinerup allanngortinneqarnissaa aammattaaq Naalakkersuisut Siulittaasuata ammaalluni oqalugiaataani ilimasaarutigineqarsimasoq, Naalak­kersuisoqatigiillu akornanni isumaqatigiissutinut tunngaviit nutarterneqarneranni takuneqarsin­naallunittaaq.

 

Tamanna naapertorlugu Naalakkersuisut aappassaaneerinninnissamut allannguutissatut siunner­suusiorput taamaalilluni 1998-imi amigartoorutissat annertuumik ikilisinneqarlutik. Aamma 1999-imi ukiunili tulliuttuni sinneqartooruteqartoqartussanngorlugu. Taamaalilluni allannguutis­satut siunnersuutitigut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap 1999-imi ukiunilu aggersuni sinneqartooruteqartoqarnissaanik siusinnerusukkut kaammattuutaa malinneqarpoq.

 

1998-imi 85 mio. kr.-it missaannik amigartooruteqartoqassaaq. Taama amigartooruteqarneq pingaartumik nunap immikkoortuini timmisartunut mittarfiliortiternerup kingunerisaanik immikkut illuinnatumik annertuumik sanaartortoqarneranik pissuteqarpoq.

 

Nunatta karsiata massakkut aningaasanik tigoriaannaateqarnera ukiunilu siuliini sinneqartoorute­qartoqartarnera tunngavigalugit taama amerlatigisunik amigartooruteqartoqarallarnissaa illersor­neqarsinnaasutut isigineqarsimavoq. Taamaakkaluartorli oqaatigissavara Naalakkersuisut pingaartimmassuk aningaasartuuteqartarnermik ingerlatsinermi aqqutissaq atugassaasoq, tassa nunatta karsianut ukiuni aggersuni naammaginartumik patajaallisitsisoq.

 

Naalakkersuisut sinnerlugit naammagisimaarlugu paasivara Aningaasaqarnermut Ataatsimiititali­ap ataatsimut isigalugu taama aningaasartuuteqartarnermik ingerlatseriaaseqartoqarnissaa isumaqatigigaa kiisalu allannguutissatut siunnersuutit aalajangersimasut amerlanerpaartaat Naalakkersuisut aappassaaneerinniinermi matumani saqqummiussaat isumaqatigalugit.

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaa kaammattuutinik arlalissuarnik, toqqarlugit suliniutissatut siunnersuutinik aamma erseqqinnerusumik paasissutissinneqarumaar­nernik imaqartarpoq. Tamakku suliat ingerlareersut suliarineqarnerisa ingerlaqqinnerannut ilanngunneqassapput. Kisiannili isumaliutissiissutip tiguneraniit Naalakkersuisut sivikitsuinnar­mik piffissaqarnerisa kingunerisaanik ullumimut immikkuualuttortaasa tamakkerlugit isummer­sorfiginissaat periarfissaqarsimanngilaq.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap immikkut kaammattuutaanut isumaliutissiissummi immikkoortut aqqarnanni taaneqartunut tunngatillugu Naalakkersuisut 1998-imi upernaakkut ataatsimiinnissaq sioqqullugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut ataatsimoortumik akissuteqarniarput.

 

Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasiaqarnermut immikkoortortaqarfiat, Paarisa, innar­luutilinnut tunngasut aamma Kangerlussuarmi mittarfiup pillugit Aningaasaqarnermut Ataatsi­miititaliaq nammineq allannguutissatut siunnersuumminik saqqummiussaqarpoq.

 

Siunnersuutinut taakkununnga massakkut Naalakkersuisut isumaat pillugu nassuiaateqassaanga.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassutigaa Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasi­aqarnermut immikkoortortaqarfiannut aningaasaliissutit unitsinneqarallassasut aatsaallu atugas­sanngortinneqassallutik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut missingersuutinut ilanngussat allassimasutut ilioriusissanut pilersaarummik saqqummiussisoqarpat. Siunnersuut oqaasertalius­sanut allannguutissatut siunnersuutitut nassiunneqarpoq.

 

Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasianik atuinerannut ilioriusissatut pilersaarut taaneqar­toq 1998-imut qarasaasiaqarnermi suleriaasissatut pilersaarummut ilaavoq. Suleriaasissatut pilersaarummut qulequtsiussat siusinnerusukkut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut Naalakkersuisut Siulittaasuannit nassiunneqarput. Qarasaasiaqarnermut ilioriusissatut pilersaaru­tivik 1998-ip affaani siullermi suliarneqarssaaq tamatumalu kingornatigut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut ilisimatitsissutitut nassiunneqassalluni.

 

Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasiaqarnermut immikkoortortaqarfiata ingerlatsinermi sanaartugassanillu suliassat ingerlaavartut suliarisarai. Taamaammat oqaasertaliinissaq siunerta­mut naapertuutissanngilaq suliassat naammassineqartarnerannik unitsitsigallaratarsinnaammat. Tamakkua tunngavigalugit Naalakkersuisut Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasiaqarner­mut immikkoortortaqarfiat pillugu oqaasertaliussassaannut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititali­ap siunnersuutaanut isumaqataasinnaanngilaq.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq aammattaaq allannguutissatut siunnersuummik saqqum­miussaqarpoq 1998-imi ukiunilu tulliuttuni Paarisa-p 350.000 kr. -inik ileqqaarfigineqarnisssaa­nik, Naalakkersuisut siunnersuutaata atorunnaarsinneqarneranik kinguneqartussamik. Paarisa pillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuutaanut Naalakkersui­sut isumaqataasinnaapput.

 

Taakku saniatigut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq siunnersuummik saqqummiussaqarpoq aningaasartuutit innarluutilinnut tunngassuteqartut aningaasartuutit annertusiartuinnarnerisa killiliivigineqarnerisa ilaannut, Naalakkersuisut aappassaanneerinninnermut siunnersuummik saqqummiussiffigisaannut atuutsisisoqassanngitsoq. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siunnersuutigaa ileqqaarutit ilaat sulinngiffeqarnermi akiliunneqarluni angalasarnermut tunnga­sut piviusunngortinneqassanngitsut, aamma aningaasat taakku utertinneqartussanngorlugit allannguutissamik siunnersuuteqartoqassasoq.

 

Taamaakkaluartoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq innarluutilinnut tunngassuteqartunut toqqarlugu allannguutissatut siunnersuummik nassiussaqanngilaq. Taamaammat Naalakkersuisut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq kaammattussavaat aningaasanut Inatsisartut inatsisissap siunnersuutip pingajussaaneerneqarnissaanut missingersuutinut ilanngussassamik aalajangersi­masumik saqqummiussaqaqqullugu. Taamaaliortoqarpat Naalakkersuisut innarluutilinnut tunngassuteqarluni sulinngiffeqarnermi akiliunneqarluni angalasarnerit pillugit siunnersuut tapersersorsinnaalissavaat.

 

Kiisalu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq Kangerlussuarmi mittarfiup illutassaata kiisalu Narsarsuarmi atortunut eqqussisarfissap sanaartorneqarnissaannut missingersuutinik, tassa atorunnaarsitsineq pillugu allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussaqarpoq. Aammattaaq taakkununnga tunngatillugu Naalakkersuisut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siunnersuu­taanut paasinnipput. Kisiannili erseqqinnerusumik naliliisoqarneratigut paasineqaasagaluarpat sanaartugassat taakku ilaat annikinnerusut sanaartorneqarnissaat nukinginnartumik pisariaqartin­neqartut, taava Naalakkersuisut apeqqut 1999-imut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutip suliarineqarneratigut saqqummiuteqqilersaarpaat. Taamaalillutillu Naalakkersuisut Aningaasa­qarnermut Ataatsimiititaliap siunnersuutaa isumaqatigisinnaavaat.

 

Sanaartugassat taakku taamaatiinnarneqarnerisigut ileqqaarutaasut allannguutissatut siunnersuu­tinut ilaasut pingajussaaneerinninnermut saqqummiunneqarlersaartut aningaasalersorneqarneran­nut ilanngunneqassapput taamatullu 1999-imi 2000-imilu sinneqartoorutissanut amerlisitsissu­taassallutik. Aamma oqaatigissavara Naalakkersuisut siunnerfigimmassuk inatsisissap pingajus­saaneerneqarnissaanut atatillugu aamma ullumikkut inatsisip aappassaaneerneqarnissaanut Inatsisartuni oqaluuserinninneq aallaavigalugu suleriaqqinnissami pingajussaarinnissamut allannguutissamik saqqummiussissamaarmata.

 

Taamatut oqaaseqarlunga Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisut aningaasartuu­tinik ingerlatsineranni pingaarnerutitanut tapersersuinera qutsatigaara allannguutissatullu siunnersuutit Inatsisartunut suliassanngortillugit.

 

Lars Karl Jensen, Siumup oqaaseqartua:

1998-imut aningaasanut inatsisissap siullermeerlugu oqaluuserinerani Siumumiit oqaaserisagut innersuussutigalugu maluginiarparput siullermik saqqummiussinermi apeqquteqaatigut Naalak­kersuisunit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut oqaaseqarfigineqarmata aammalu tamakku­a ilaat ataatsimiititaliap isumaliutissiissummini ilanngullugit suliarisimammagit. Ataatsimiititali­ap saqqummiussai aammalu Naalakkersuisut allannguutisssatut siunnersuutaat tunngaviisigut taperserlugit . ataasiakkaanut - Siumumiit imatut oqaaseqaateqassaagut.

 

Allannguutissatut saqqummiunneqartut oqaaaseqarfigitinnagit Siumumiit siullermik Naalakker­suisut KANUKOKA-lu kommuninut aningaasalersueriaatsimi isumaqatigiissutinik angusarisaa­nik pilluaqquniarpagut oqaatigissallugulu Siumumiit maluginiaratsigu isumalluarfigigalugulu taamatut nutaamik isumaqatigiissuteqarneq kommunit innuttaasunik sullissinerisa pitsanngori­aatsigissagaat.

 

Siumumiit aammaarluta uparuarniarparput nunatsinni qarasaasiat atugaanerannut ineriartortitsi­ninermik pilersaarusiorneq kigaappallaartutut isumaqarfigigatsigu. Upernaaq ataatsimiinnermi qarasaasiatigut inatsisaateqarfissaq taperserlugu oqaaseqaratta ilanngullugu taavarput tamatuma pilersinneqarnissaa pingaartillutigu, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami suleqataanitsigut maluginiarparput tamannaluunniit kisiat eqqarsaatigalugu ullumikkut angusarisaasut annikitsun­naasut.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq isumaqatigaarput Namminersornerullutik Oqartussat qarasaasiaqarnermut immikkoortortaasa ukiunut sisamanut pilersaarusiariniagaata kingunerisaa­nik aningaasartuutissat pilersaarutit suliluunniit saqqummiunneqarsimanngitsut siumoortumik aningaasaliiffigineqassappata tamanna eqqarsarnartoqartikkatsigu. Taamaattumik Siumumiit isumaqarpugut qarasaasiat atorlugit paasissutissiisarnermut tunngasut ilusilersorneqareerpata, atortorissaarutillu suut atorneqarnissaat aalajangiiffigineqareerpata, aatsaat sulisut amerlineqar­nissaannik aningaasartuutissat pilersaarutigineqartut akuerineqarnissaat pissasoq.

 

Taamaatuttaaq Siumumi oqaatigerusupparput qarasaasiat atorlugit sinerissami paasissutissiisar­nermut tunngasut piaartumik naammassiniarneqarnissaat pingaartikkatsigu. Siumumiit inassuti­gerusupparput tamatuma piviusunngortinneqarnissaata pinnginnerani KANUKOKA-mi misilitta­gaareersut TELE-llu piviusunngortitsinissami qanoq suleqatigineqarsinnaanera ilanngullugit misissuiffigineqassasut, tamatumani aningaasartuutissat isumaqatiginiutiginissaat ilanngullugit.

 

Nunaqarfinni innaallagissamik imermillu pilersuinermut aammalu atortunik aserfallattaaliuiner­mi sanaartonermilu aningaasartuutit Nukissiorfiit ingerlattassaattut nuuneqarnerat pissusissaatut isigalugit nikisitsinermut Siumut isumaqataavoq suliassanik tulleriaarinermi pilersaarusiorner­mut Nukissiorfiit qanimut suliaqarnissaat pissusissamisoortutut ingerlatissagaat isumaqarfigalu­gu.

Nanortalimmi imeqarniarnerup aaqqiiffigineqarnissaa suli noqqaassutigineqartoq paasillugu siusinnerusukkut aningaasaliissutit, tassa 1996-imi upernaakkut ataatsimiinnermi akuersissutaa­sut amigarsimanersut paaserusupparput, Nanortalimmilu puisit neqaannik nioqqutissiulernissaq sioqqullugu imermik ajornartorsiulersinnaanerup aaqqiiffigineqarnissaa inassutigalutigu.

 

Isumaginninnermut aningaasaliissutissat qaffaatissaattut pilersaartaaqqaartunit aningaasaliissutis­sat ilililiallatinneqarnissaat aningaasanik ukioq manna atugassanut naleqqiullugu ilileriaataasus­saanngitsoq paasillugu Siumut isumaqarpoq isumaginninnerup iluani inatsisit maannakkut atuuttut peqqussutaannut naapertuuttumik aningaasalersuineq ingerlanneqartariaqartoq. Inunnik isumaginninneq pillugu isumaliutissiissutip nassatarisaanik aaqqissuusseqqinneq pilerpat aaqqitassat aningaasartaat ilaatinneqarumaarmata.

 

Ingerlatsinerup sukaterneqarnernissaanik Naalakkersuisut oqarnerat isumaqatigalugu taamaattoq Siumumiit oqaatigissavarput kommunit innuttaasunik sullissinermi assigiimmik maleruagassati­gut tunngaveqartumik ingerlatsinissaat pingaartikkatsigu. Taamatulli oqareeraluarluta siusinaar­tumik soraarnerussutisianut peqqussutit atuutsinneqarneranni  inuup inuunerata sinneranut allanngortitassaanngitsutit aalajangiisarneq eqqungasutut isigalugu tikkuarniarparput.

 

Inooqateqarpugut siusinaartumik soraarnerussutisiaqartunik qujarnartumilli katsorsartinnikkut peqqissillutik sulisinnaaqqilersartunik kisiannili aalajangersakkat malillugit inuunerup sinneranut atuuttussamik siusinaartumik soraarnerussutisiaqalersimaneq pissutigalugu sulileqqinnissamut periarfissaaruttartunik. Siumut isumaqarpoq Isumaginninnermut Ataatsimiititaliarsuup isumaliu­tissiissutaa nutarterlugu inatsisinik, peqqussutinik maleruagassanillu suliaqarnissami taakkua allallu innuttaasunik sullissinermi equngassutaasut ilanngullugit iluarsiniartariaqartut.

 

Inuit immikkut paaqqutarisariallit qallunaat nunaanniittut angerlartillugit paaqqutarinissaannut suli piareersimaffiginngisatta ilaqutaaminnut imaluunniit ilaqutaasa akiliunneqarlutik tikeraarnis­samut akiliunneqartarnerat Siumup pingaartilittut isigaa taamaattumillu tamatumunnga atugassa­nik aningaasaliissutik Naalakkersuisut qaffaanissaat pissutissaqarluartutut isigalugu nalilerlugulu inassutigerusullugu.

 

Meeqqat atuarfiisa aserfallassimaqisut nutarternissaannut aningaasatigut malitsigissassat siuni tullerni pitsaasumik aaqqiissuteqafiginissaat Naalakkersuisut sulissutigitimmassuk Siumumiit nuannaarutigaarput, minnerunngitsumillu inuussutissarsiutitigut qitiusumik ilinniarfinni najuga­qarfiit amigaataasut annikillisarniarlugit inissianik attartornissamut ukiuni tullerni aningaasaliis­suteqarnissaq, tamakkuami ajornartorsiutaanerisa aaqqiissuteqarfiginissaat aningaasanik inatsi­sissap saqqummiunneqarnerani Siumumiit pingaartillugit oqaaseqarfiginikuaagut, ukiuni tulliuttuni ilinniagaqartut najugaqarfissaannik attartorluni aaqqiissuteqarnerup amerlanerusut ilinniagaqalersinnaanerat kingunerissagaa naatsorsuutigaarput. Siumumiillu taanngitsoorusunn­gilarput Kalaallit Nunaat pillugu kisitsisitigut takussutissami maluginiaratsigu ukiuni kingullerni sisamani ilinniakkaminnik maanaannaq kipitsitisartut amerlanerujussuat. Taamaattumik suna tamatummunga patsisaanersoq pillugu nassuiaasoqarnissaanik Aningaasaqarnermut Ataatsimiiti­taliap inassuteqaata Siumumiit taperserparput.

 

Meeqqat atuarfiannit aqutsisoqarlerneq nutaajuvoq aammalu inuit suliassamut tunniusimallutik sulisussat allanik suliffeqartuusussaapput, taamaattumik suliffimmi annaasaqarnissamut matus­sutissanik aningaasanik ajunngitsorsiassaqarnissaat Siumumiit isumaqatigaarput pingaartippar­pullu atuarfinni aqutsisunngortut suliassanut pikkorissartinneqarnissaat, tamatumanilu nuannaar­tigaarpullu Naalakkersuisut suliassaq tamanna piaartumik ingerlanneqartussatut pilersaarusior­massuk.

 

Kalaallisut allatanik atuakkiat amerlisarneqarnissaat siunertaralugu aningaasaliissutit ilaneqarnis­saat pissusissatut isigalugu Siumut isumaqarpoq inuit isigiarsuttut, tappiitsut, allamillu innarluu­teqarneq pissutigalugu atuakkanik atuarsinnaanngitsut aliikkutassaqarnerup tungaatigut suliniute­qarfigineqarnerat amigartoq tamannalu pingaartillugu - atuakkanik amerlitsisaanermut atatillugu - tusarnaagassat båndinut immiussat ullumikkornit amerlanerusut pissarsiarineqarnissaat anguniarlugu Nunatta atuagaateqarfiata amerlanerusunik aningaasaliissuteqarfiginissaa Naalak­kersuisunut inassutigaarput, tamanna aqqinniarneqarsinnaavoq upernaamut ataatsimiinnissami ilassutitut aningaasaliissutinik suliaqarnissamut atatillugu.

Kalaallit Nunaata Ammeriviata sinneqartoorutaasumik ingerlanneqarlernissaa anguniarneqarmat isumalluarfigaarput, Siumumiilli oqaatigissavarput nunatsinni piniarnermik inuutissarsiuteqartut puisip amiata tuninera suli annertuumik isumalluutigimmassuk, taamaattumik 1998-imut puisit amiinik pisinermi tapiissutissatut aningaasaliissutissat amigassagaluarpata qaffaaffigineqarnis­saat Naalakkersuisunit periarfissarsiuunneqarnissaat Siumup pingaartilluinnarlugu maluginiaqqu­varput.

 

Illoqarfinni isorliunerusuni Avanersuaq, Ittoqqortoormit, aammalu Tasiilami inuutissarsiutitigut siuarsaanermut atugassanik aningaasaliissuteqarneq taperserlugu, Siumumiit paasitinneqarnissa­mik kissaateqarpugut Savissivimmi qaleralinniarnerup misilittaavigineqarnera sumut killinnersoq tamannalu qanoq aqqutissiuunniarneqarnersoq.

 

Juullip inuata Kalaallit Nunaani angerlarsimaffeqarnera ukiuni arlaqartuni oqallisigisimavarput aammalu nittarsaannitsinni allaat inuit tusaamasarsuit Juullip inuata Kalaallit Nunatsinni najugaqarneranik illersuisoralutigit, taamaattumik maannakkut aningaasatigut ileqqaarnissami Juullip inuata ingerlatsiffianik allanngortiterinissamik qanoq innuttaasut aalassaatigimmassuk Siumumit paasilluarparput. Naalakkersuisullu taamatut iliuuseeqarnissami nassuiaatigisaat malillugu ingerlatsiffiup allanngortinneratigut eqqorneqassanngilaq paasigatsigu Juullip inuata allakkanik meeqqanut silarsuarmiunut kiffartuusinera, Siumumiit tamanna pingaartutut isigaar­put, meeqqammi silarsuaanni Juullip inuanik nuannarinninneq aammalu Juullip inuaniit allagar­sinissamik isumalluarneq tamatumani allannguuteqartinnagu ingerlanniarneqarmat. Taamaattu­millu Naalakkersuisunut inassutigissavarput Juullip inuata ingerlatsiffianut tunngasumik aningaasamik inatsisissap pingajussaaneerinissami siunnersuummik nutaamik saqqummiussa­qaqqullugit.

 

Sanaartugassat pilersaarusiortarnerannut atatillugu Siumumiit Naalakkersuisut qinnuigissavavut Atammimmi, Kangaatsiami Upernavimmilu timersortarfeeraliornissanik Inatsisartut siunniussaat piffissami aggersumi sukumiisumik pilersaarusiuleqqullugit, pitsaasumik timitaliinissaq siuner­taralugu.

 

Naggataatigut Inatsisartunut ilaasortat arlaqartut siunnersuutaannut tunngatillugu Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliap tamakkua qanoq suliarineqarnissaannut innersuussutai taperserlugit Siumumit oqaatigerusupparput ilinniagaqartut qarasaasianik pisinissamut tapiiffigineqarnissaan­nik siunnersuutigineqartoq ataatsimiititaliami sussassaqartumi - tassalu Inatsisartut Kulturimut Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaanut suliassatut saqqummiunneqartariaqartoq, tamannalu ilinniagaqartut atugarisaannik misissiunerup Inatsisartuni saqqummiunneqarnissaanut ilanngullu­gu oqaluuserineqassasoq.

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta 1998-imut aningaasanut inatsisissap aappassaaneerneqarnera taamatut isikkoqartillugu akuerseqataaffigaarput, pingajussaanillu suliarineqartinnagu Aningaa­saqarnermut Ataatsimiititaliami suliarineqarnissaa innersuussutigalugu.

 

Anders Nilsson, Atassutip oqaaseqartua:

Qanoq ililluni aningaasanut inatsississamut siunnersuut 145 mio. koruuninik amigartooruteqar­fiusussatut missingersuusiornera saqqummiuteqaariarlugu, taava amigartoorutissat 85 mio. koruuninut appartinneqarnerannik allannguutissatut siunnersuut saqqummiunneqarsinnaava?

 

Apeqqut ingasagisassaanngilaq, nassuiaatissaqartariaqarporlu. Aajunalu nassuiaat.

 

Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera ajunngilaq. Aningaasartuutissat angissusissaannik saqqum­miunneqartut aningaasallu pigineqartut tunngavigalugit ukioq ataaseq atuinerulaartoqarsinnaa­voq ukiup tulliani imaluunniit tulliini atuinikinnerunissaq eqqaamasinnaagutsigu. Naalakkersui­suusimasut 1998-imi atuinerulaarsinnaaneq siunnersuutigaat ukiut tulliini appariartinneqartussa­nik. Massakkut naalakkersuisuusut assigiiaarnerusumik atuinissaq toqqarpaat, ilaatigut sanaartu­piluulernissaq pinaveersimaniarlugu aammalu sanaartornerup angummaffiusumik naammasine­qarsinnaanera mianersortumik naliliiffigalugu.

 

Aningaasanut inatsimmi aningaasartuutit isertitallu akuleriiaartinneqarput paatsiveerusimaarfiu­sutut. Aningaasartuutit marlussunnut sanaartornermut aningaasartuutinut aamma ingerlatsiner­mut aningaasartuutinut immikkoortissinnaavagut.

 

Sanaartornermut aningaasartuutit tassaapput ataatsimoorluta pilersitassavut: atuarfiit, napparsi­maviit, umiarsualiviit, aqquserngit il.il.

 

Ingerlatsinermut aningaasartuutit, tassaapput ataatsimoorluta suliassavut: atuartitsineq, katsorsaa­neq, innaallagissiorfinni innaallagiaq il.il.

 

sanaartornermut aningaasartuutit nalinginnaasumik annilaartaatigineq ajorpagut, tassaasarmata ataavartumik nalillit.

 

Ingerlatsinermut aningaasartuutit annilaartaatiginerusarpagut, tassaasarmata ataavartumik atuinerit, qaqugorsuarmut akileraarutitigut, tapiissutitigut akitsuutitigullu akilersortuagassavut.

 

Pissutsilli taamatut pisariitsiginngillat. Sanaartornermut aningaasartuutit pigisaqalerfiunerinnar­mikkut sivisuumillu atasinnaanermikkut tamatigut silatusaarnertut oqaatigineqarsinnaasanngillat.

 

Kangerlussuarmi 52 mio. koruunilimmik timmsartuusiviliorneq silatusaarnerua? Aningaasaqar­nermut ataatsimiititaliaq taamatut isumaqanngilaq, isumalu taanna Atassut-mit tapersersorparput. Inassutigineqarpoq qinnutigineqartoq akuerineqassanngitsoq. Aningaasat sipaarneqassapput IST-millu angusani pitsannguutaassallutik uagut ataatsimoorluta pisariaqarnerutitarpassuatsinnut sorlernut 52 mio. koruunik taakku atorneqarsinnaanerisa paasinissaasa tungaannut.

 

Sanaartornermut aningaasat akuersissutiginnginnerini eqqarsarluaqqissaaginnarata aammali akuersinissamut tunngavissarissaartariaqarpugut. Aningaasat sunut iluaqutaasumik atorneqassa­nersut erseqqilluartumik ilisimasariaqarparput.

 

Taamaattumik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap EDB-ilerisoqarfiup qinnuteqaataa uninn­gatikkallarpaa ukiunut sisamanut qanoq periuseqarnissamik pilersaarusiap isumaqatigiissutigine­qareernissaata tungaanut.

 

EDB-ileriffiup sulinermini, Takornariaqarnermut, Angallannermut Attaveqaatignullu Pisotaqar­fiup IT-vismandsinstitutioni isumasioqatigalugu najoqqutassiai malissavai. Taavalu pisortaqar­finnik assigiinngitsunik sullississaaq aammalu EDB-ilereriaatsip piviusunngorinniissaanik pisariaqartitsinerat timitalerlugu. Tamakku tamarmik qanoq periuseqarnissamik pilersaarusiami akuerisami allattorneqarsimasapput. Aningaasanik qinnutigineqartut Inatsisartuni naliliiffigine­qannginnerini qanoq periuseqarnissamik pilersaarusiap suliarineqarnera takorusupparput.

 

Ingerlatsinermut aningaasartuutit aamma arlalinnut immikkoortiterneqarsinnaapput. Ukiuni kingullerni aningaasarpassuit suliffissaqartitsinerup siuarsarnissaanut atortarpagut. Aningaasar­tuutaannavittut isikkoqarput, taamaanngilarli.

 

Suliffissaqartitsinermut aningaasartuutit nutarterinernut atorneqartut ilaat kingusinnerusukkut sanaartugassanik pisariaqartitanut annikillisaataasussaapput. Atuarfik, aqqusineq, talittarfiulluun­niit nutarterneqartoq aserfallatsaalineqartorluunniit, aserfallakkaluittuinnartinneqarluni aserorter­lugu peerneqartariaqalersumit, sivisunerusumik atuuffissaqarpoq.

 

Suliffissaqartitsinerup siuarsarnissaanut akuersissutit amerlissutaat kommunini isumaginninner­mut missingersuutini oqilisaassutaapput, aammalu landskarsip kommunillu akileraarutitigut akitsuutitigullu isertitaannut annertusissutaasinnaasarlutik.

 

Aningaasaqarniarnerput taama itsillugu, Atassut-ip isumaa malillugu, ajornanngiffiani sapinngi­samik aningaasat amerlanerpaat sanaartornermut, nutarterinermut suliffissaqartitsinerullu siuarsarnissaanut atortariaqarput. Kililiinermi annerpaaffik naammassisinnaasatsinnit imminnit aalajangiiffigineqartassaaq. Suliassaqarpat naammassissallugit tunngavissaqartunik taava inuit napaannassanngillat. Taamaattumik sumiiffikkuutaartumik, kommuunikkuutaartumik, illoqarfik­kuutaartumik, nunaqarfikkuutaartumik pisariaqartinneqartut assigiinngitsut naliliiffigisarnissaat pisariaqarpoq suliniutaasullu annertusillugit. Tamakku tamarmik silatusaartumik kommunit suleqtiginerisigut pisassapput.

 

Ingerlatsinermut aningaasartuutit amerlanersaat inatsisitigut pisussaaffigineqarput. Meeqqat paarineqarnerinut aningaasartuutit, atuartitsinermut ilinniartitsinermullu aningaasartuutit, isumaginninnermut aningaasartuutit, utoqqalinersiat, ineqarnermut tapiissitit il.il.

 

Aningaasatuuterpassuit taakku soriarsinnaanngisaraagut. Taamaaliortussaanngilagullumi. Matumani pineqartut tassaapput aningaasat inuiaqatigiinni nukittuunit sanngiinnerusunut nuunneqartartut, tassa inuussutissarsiorluartunit, suli inuussutissarsiorsinnaanngikkallartunut, allanullu assigiinngitsunik pissuteqartunik sulisinnaajunnaartunut innuttaaqatitsinnullu utoqqali­sunut qanga sulissuarsimasunut.

 

Tamatta inuunitta ilaani aaqqissuussinernit taakkunannga pissarsiaqartarsimasuuvugut, taava inuunerup ingerlanerani uagut amerlanerusugut akilersuisuulersarpugut, ilagullu inuunertuneru­sut aamma pissarsiaqaleqqittarlutik.

 

Aningaasartuutit inatsisitigut pisussaaffigineqartut ingerlaavartumik misissorneqartassapput, imaanngitsoq pisariaqartitsisut piiaaffiginiarlugit, kisiannili aningaasat tunniunneqartartut ima nalinnginnaalersikkumanagit pisariaqartitsinngikkaluartunut allaat tunniunneqartalersinnaanerat pinaveersimaniarlugu.

 

Matumani tapissuterpassuaqarfiusoq taasinnaavarput tassalu ineqarnermut tapiissutaasartut aammalu boligstøttep pitsanngoriaatai. Tapiissutit tunniunneqartarput ilaqutariit aningaasatigut pisinnaassuseqarneri nakkutigerpiarnagit. Isumaginninnermut ataatsimiititaliarsuup inassutigi­saasa piviusunngortinneqarneri ilutigalugit kipungasut tamakku ilaat iluarsiivigineqariartussap­put.

 

Sulili aningaasat pissarissaartunit pissakinnerusunuinnaq tuttarnissaasa eqeersimaarfigiuarnissaat pisariaqarpoq, tamanit tamanut nussuiinnalerneq ingalassimaarniarlugu.

 

Taakkuli saniatigut aningaasanut inatsimmi aningaasartuutit inatsisitigut pisussaaffiusut eqqar­saatigalugit aningaasartuutissatut ilimagisat naliliiffiginiarneqartarput.

 

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami innarluutillinnut aningaasartuutit nalimmassarneqarnis­sannik Atassut Siumullu inassuteqarput, tassani Inuit Ataqatigiit ikinnerussuteqarlutik akuersis­sutinik qaffaaniarlutik, tassani anguniakkat partiinit isumaqatigiinngissutaanngillat, kisianni innarluutillit ajornartorsiutaat iluarsineqartariaqarput inatsisini aalajangersarneqartumik atugas­siissutit malillugit.

 

Isumaqatigiinngissutaasorli tassaaginnarpoq aningaasartuutit qanoq angissuseqartut inatsisilior­nerup nassatariumaarnerai.

 

Isumaginninnernut pisortaqarfimmi paasisimasallit naliliinerat Atassut-ip tatigaa. Naliliineq taanna kukkunerussappat taava ilassutitut akuersissutit ilimagisariaqarpagut, tassami aningaasar­tuutit inatsisitigut pisussaaffiummata.

 

Inuit Ataqatigiit ikinnerussuteqarlutik aningaasartuutissat pisariaqartinneqartut pillugit ilismasal­lit naliliinerat apeqquserpaat. Soorunami partii taamatut pisinnaatitaavoq. Allaasumik isumaler­sornagu.

 

Taamatut oqaaseqarluta Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaata akuerine­qarnissa Atassut-ip inassutigaa aammalu aningaasanut inatsisissamut siunnersuut taamatut isikkoqarluni pingajussaaneerneqarnissaminut ingerlatinneqarluni.

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Inuit Ataqatigiit isumaliutissiissummut oqaaseqaataat saqqummiutsinnagu, Naalakkersuisunut akissuteqaataannut tunngasumik oqaaseqalaarniarpunga.

 

Akissuteqaat inimi maani isernitsinni aatsaat tiguarput, tamanna takornartaajunnaarpoq. Taa­maattumik aningaasanut inatsit Inatsisartut inatsisaannut imaannaannginnerpaatut taaneqartaria­qartoq, suleqatigiinnikkut Inatsisartut Naalakkersuisullu suleqatigiinnerisigut suliassaammat, tupinnarluinnarpoq Naalakkersuisut isummerfigisaat tassaanerummata Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisunut isumaqatigiinnermik saqqummiussai, kisiannili pingaarner­paatut Inatsisartut Naalakkersuisunut inassuteqaataat oqaaseqarfiumanagit, upernaamullugooq ataatsimiinnissamut aatsaat isummerfigejumaaramikkit.

 

Inatsisartut ukioq manna kingusinerpaamik oktober-ip 31-ani akuerineqartussaavoq, Inatsisartut akuerisinnaanngilaat inatsit inatsisikkut Inatsisartut piumasaqaataat akuerineqarnersut, ilalerne­qarnersut, piviusunngorsinneqassanersut, il.il.

Matumani innersuussutigissavakka nukinginnartutut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap

inassuteqaataat allup siunissaanut tunngasoq Naalakkersuisut peqataapput suli allup suinissaanut aalajangiisussanik. Isumaginninnermi najoqqutassanik pisariillisaanissaq pisariaqartitsinerpaat iluaquserneqarnissaanik siunertaqartoq. Aamma 1,5 mio. koruunit Naalakkersuisut Siulittaasuata tunissuteqartarnissaminut konto-anut ikkunneqarsimagaluartut nutaatut kalaallisut atuakkianut filmilianullu immikkut nalunaaqutserlugit atugassiissutigineqarnissaat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap Naalakkersuisunut inassuteqaatigaa, immikkut ikiortariaqarlersunut aningaa­saateqarfiup atorneqarneranut tunngasut Naalakkersuisut inatsisit akuerineqartinnagu isummerfi­gissavaat.

 

Nunaqarfinni tunisitsiviit ingerlanneqarneranni Royal Greenland-imi isumaqatigiissut nutarter­neranut tunngasut Naalakkersuisut isummerfigisariaqarpaat, tassami tunngaviusumik isumaqati­giissut ullumikkumut atuuttoq 1997-ip naanerani nutaamik taarserneqartussaavoq.

 

Qeqertarsuarmi napparsimavimmi, napparsimaviup nutarterneqarnissaanut Naalakkersuisut isummersimanerat 2001-imi tamanna aatsaat pissasoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap

inassutigaa pisariaqartitsineq angeqimmat siuartitsivigineqassasoq suliassaq. Naalakkersuisut isummerfigisariaqarpaat.

 

Nunaqarfinni eqqaavinnut, ikuallaavinnut tunngasut, Naalakkersuisut isummerfigisariaqarpaat, taamaattumik Inuit Ataqatigiinninngaaniit apeqqutit pineqartut inatsississap pingajussaaneerne­qarneranut Naalakkersuisunut isummersorfigineqareernissaat pisariaqartipparput, piumasaralugu­lu, tamanna ingasattajaarnerunngilaq.

 

Taamatut oqaaseqareerlunga, Inuit Ataqatigiit isumaliutissiissummut oqaatigiumasai saqqum­miutissavara.

 

1998-imut aningaasanut inatsisissamut Naalakkersuisut siunnersuutaat siullermeerinninnermiit ullumikkut aappassaaneerneqarnissaanut Naalakkersuisunit ilimasaarutigineqareersutut 65 mio. koruunit angullugit annikillilerissutinik allanngortiterffiusimavoq. Taamaasilluni inatsisissami siunnersuummi 65 mio. koruuninik nallit inatsisartuni marloriaannarlugit oqaluuserineqartus­saapput.

 

Taama periaaseqarneq 1997-imi upernaakkut ataatsimiinnermi inatsisartut ilassutitut aningaa­saliis­sutissaannut inatsisissatut siullertut siunnersuutip suliarinerani Inuit Ataqatigiit sakkortuu­mik uparuarpaat. Taamanikkummi inatsisissatut siunnersuutip pingajussaaneerneqarneranut naalakkersuisut allannguutissanik 41 mio koruuninik nalilinnik saqqummiussaqarput.

Ullumikkulli aningaasanut inatsisissatut siunnersuutip aappassaaneerlugu oqaluuserinissaanut saqqummiussinermut naalakkersuisut aningaasaliissutissatut siunnersuutigisimasaagaluaminnik taamak annertutigisumik annikillilerisariaqarsimanerannut aningaasaqarnermut ataatsimiititali­ami paasinninneq immikkorluinnaq akuerseqataaffigaarput.

 

Naalakkersuisooqatigiit nikisiteriffiusimapput, naalakkersuisooqatigiillu aningaasanut inatsisis­satut siunnersuuteqaqqaarnermikkut nunatsinni aningaasarsiornerup siuariartornersuanik oqalunnertik piviusumik tunngavissaqanngitsoq, matumuuna kiisami paasilersimagaat qujanar­poq. Ullumikku­mummi aappassaanerinninnissamut siunnersuuteqarnermikkut ingerlatsinermut sanaartornermullu aningaasaliussat ullumikkut pissusisusunit nikerianngitsoornissaat naalakker­suisut siunnerfigaat.

 

Tamanna ukiuni kingullerni marlunni Inuit Ataqatigiit, tusaajumaneqanngitsumik, eqqaasitsis­sutigi­niartuarsimagatsigu matumuuna paasinnilerneq iluaraarput.

 

Taamaattumik Inuit Ataqatigiit neriuutigaarput taama pissutsinik paasinnilerneq inatsisartuni pissutsinik ileqquliutiinnarneqalersimasunik allannguisariaqalernermut atorluarniarneqassasoq. Aningaasanimmi amikkittuulernermi ingerlataqarfiit tamakkerniarsaralugit assigiimmik qumar­titeriniartarnertigut periuseriniarneqartartoq ajornannginaariniarneruvoq, inatsisartuni qinikkatut pingaarnersiuilluni tulleriissaarisariaqarnermik, qinikkatut sulinermi pingaaruteqartumik, inga­lassimaarinninniarnertut taaneqartariaqartoq.

 

Siullermeerinninnermi Inuit Ataqatigiinniit oqaaserisatta aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamit aammalu naalakkersuisunit naammaginarsinnaasumik tusaaniarneqarsimanerat maluginianngit­suunngilarput.

 

Sanaartornerup aserfallassimasunillu iluarsaassinerup annertusineratigut akigititaasut qaffariar­tuler­sarnerannik oqalunnermi sanaartonermi ingerlatsiverujussuit kisermaassileriartorsimanerat ilumut arajutsinaveersaarluinnartariaqarpoq. Suliarinnittussarsiuussisarnermi kommunit, Nam­minersor­nerulluni Oqartussat taakkulu suliffeqarfiutaasa, annertunerpaamik sanaartortitsisuu­gamik, annertunerpaamik akigititaasunik aalajangersaanermi sunniuteqarsinnaanertik atorluar­tariaqarpaat.

 

Nunattami immikkoortuini mesterinit mikinerusunit ajunngivissumik sulisinnaanerminnik taku­titsisareersimasunit pissutissaqartumik paasiuminaatsinneqartarpoq, sooq pisortat suliarinnittus­sarsiuussisarnerini kingulliunneqartuaannanngikkunik susaartivinneqartuartarner­lutik.

 

Sanaartornerup eqqartornerani SIKU-blok-imik taallugu illulioriaaseq eqqaanngitsoorusun-ngilarput. Sanaartoriaaseq sukumiisumik piareersarneqareerluni Danmarks Teknologisk Institu­timit akuerineqarsimasoq, naalakkersuisunit INI A/S-imillu suusupagineqartuarsinnarpoq. Ukiup kingulliup ingerlanerani INI A/S-imit Aningaasaqarnermullu Naalakkersuisoqarfiup aammalu naalakkersuisoqarfiup atorfilittaannit nalunaarusiuunneqartarsimavoq sanariaaseq pineqartoq. Tamannalu pisarsimavoq sanariaatsimik pineqartumik nersortarialimmik ingerlatsi­simasoq avaqqulluinnarlugu. Nalunaarusiaasarsimasut inuttaanut ingerlatinne­qartarsimanngillat kisiannili akerlianik allarparujussuarnut toqqaannartumik attuumassuteqarsorinanngitsunut ingerlatinneqar­tarsimallutik.

 

Sanariaaseq atorlugu illuliaareersut naalakkersuisunit INIA/S-millu suli naliliiffigineqanngillat.

Ineriartortitassatulli suliniuteqartumit suli misiligarneqarpoq, ilaatigut suli pisariinnerulluni akikinnerulernissaa siunertaralugu qarmassiat ullumikkumut atorneqarsimasut mikinerusun­ngor­tillugit.

 

Taamaattumik Inuit Ataqatigiinniit naalakkersuisut ilungersorluta kaammattoqqissavagut misi­leraaneq sukumiisumik malinnaavigeqqullugu. Pilersaarusiukkamik sanaartornermi atorneqalis­sappat aallartisarnermi aningaasaliinissamut Inuit Ataqatigiit peqataarusuppugut.

 

Ukiup kingulliup ingerlanerani naalakkersuisut, inatsisartut akuersinerisigut, Ammassalimmi Ittoqqortoormiunilu inuussutissarsiutitigut siuarsaaniarnernut aningaasaliiffigineqartarsimapput. Tamanna pivoq upernaaq kommunalbestyrelsinut nunaqarfinnilu aqutsisunut qinersilernermi. Qineqqusaarutaannaasimanermatali manna tikillugu tigussaasunik kinguneqartinneqannginnerat eqqortumik aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamit ujartuiffigineqarpoq. Inuit Ataqatigiit siu­sinnerusukkulli kommunini pineqartuni inuussutissarsiutitigut siuarsaanissamut aningaasaliissu­teqartariaqarnermik siunnersuuteqarsimasutut, taama aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap uparuaanera, takornariaqarnermullu ilinniartitsinerup Ammassalimmi angerlarsimaffeqalertaria­qar­neranik naalakkersuisunut inassuteqarnera timitalerneqaqqullugu ilungersorluta naalakker­suisunit tusaaneqaqquarput.

 

Nanortalimmi imeqarniarnermut ajornartorsiut ilungersunartoq aaqqinneqaqqullugu aningaasa­qar­nermut ataatsimiititaliamit inussiarnersumik kaammattuuteqartaraluarneq naalakkersuisunit tusaaneqarneq ajormat, matumuuna isumaliutissiissuteqarnikkut kaammaattuutaannaajunnaar­sillu­gu aaqqiivigeqqullugu piumasaqaatinngortinneqarnera aningaasaqarnermut ataatsimiititali­amik tamarmiusumik tunuliaqutaqartoq angusatut ajunngitsutut Inuit Ataqatigiit nalilerpaat.

 

Ukioq manna aappaagulu puisit neqaannik annertuumik tunisassiulersinnaaneq anguniarlugu inatsisartut aningaasaliisareerput. Taama nunanut allanut tunisassiulersinnaaneq Nanortalimmi ingerlanneqartussatut aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap tamarmiusup suliniuteqarfige-reer­paa. Tamannalumi siunertaralugu suliniutit ingerlanneqareersut piviusunngortinneqalivinnerini imeqarniarnikkut Nanortalimmi ajornartorsiuteqarnerarlugu siunnerfik qimanniarneqartariaqan­ngi­laq. Aammami upernaaq Royal Greenlandip suliffissuaataasa peqassutsimut  naleqqussarneqar­nerannut atatillugu ukiuni tulliuttuni tallimani 269 mio koruuninik inatsisartut aningaasaliiumallutik akuersineranni Nanortalimmi suliffissuaq ilaatinneqanngilaq.

 

Sineriammi tamarmi puisitarineqartartorpassuit neqaasa avammut tuniniarneqalernissaat iluat­sissappat, tunisassiornerup nunap immikkoortuini allani aamma ingerlanneqalersinnaanera inuuniarnermut iluaqutaalersinnaassasoq Inuit Ataqatigiit tulluartutut isumaqarfigaat. Aallaq­qaammulli miluumasut imarmiut neqaannik tunisassiornermik ingerlataqartut soorlu Sisimiut Food aamma Arsuk Fishing peqatigineqarsinnaanerat eqqarsaatigineqareeqqussavarput.

 

Tunisassiulernissaq Nanortalimmi isumalluarfigineqarmat, Nanortalimmi innuttaasut qinikkatik peqatigalugit taqqavani napparsimavikuusimasup inuusuttunik ilinniartitsivittut atorneqartaria­qar­nera isumatuumik siunnersuusioreersimavaat. Aningaasat siunertap aallartinneqarnissaanut pisariaqartut 3 mio koruuniusut annertuumik iluaqutaasumik sunniuteqarnissaannut amerlagi­sas­saanngitsut naalakkersuisut 1998-imut aningaasanut inatsisissap pingajussaaneerneqarnissaa­nut nassaarisariaqarpaat.

 

Aningaasat taama sunniuteqartussamut pisariaqartinneqartut naalakkersuisooqatigiit naalakker­sui­suutitaminnut illusiarisartagaannut 2 mio koruunit sinnerlugit imaasiallaannaq akueriumasa­gaannut sanilliutassaqqippoq.

 

Namminersornerulluni Oqartussat pilersaarutaasa kommunini ataasiakkaani oqartussaasunik peqateqarluarluni piareersarneqartariaqarnerat inatsisartuni pisariaqartinneqarluni oqaatigine­qartar­toq, Nanortalimmi suliniutaasutigut kusanartumik timitalerneqarsinnaammat naalakker­suisut eqqaamasariaqarpaat. Tunisassiassanik ineriartortitsineq Namminersornerulluni Oqartus­sat piareersarpaat misiligarlugulu, maannalu Nanortalimmi kommunalbestyrelsip imeqarnikkut pissutsit aaqqinneqaq­qullugit noqqaassutaa Inuit Ataqatigiit tapersersorluinnarpaat, soorlumi aamma inuusuttut ilaatigut puisit neqaannik avammut nioqqutissanik tunisassiulernissamut sulisuulerumaartut pikkorissartillu­areerumallugit napparsimaviusimasup atorluarneqarnissaanut pilersaarut tutsuiginartoq naalakkersuisunit paasineqallaqugipput.

 

Aammattaaq taamaappoq Paamiuni inissiat 70-it missaanni atorneqanngitsut pillugit siuller-meerinninnermi oqaaserisatta aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamit matumuuna taperserne­qar­nerat eqqarsaatigalugu.

 

1995-imimi ukiakkut 1996-imut aningaasanut inatsisissamut siunnersuutip pingajussaaneerlugu oqaluuserineranut atatillugu Paamiuni pissutsit immikkut aaqqiiviginiaqqullugit aningaasaqar­nermut ataatsimiititaliaq isumaliutissiissummigut naalakkersuisunut inassuteqareerpoq. Taa­maattumik siullermeerinninnermi Inuit Ataqatigiit ilinniarfiit pioreersut arlaata Paamiuni im­mikkoortortalerneqarsinnaaneranik oqaaserisatsinnut aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap tamarmiusup tapersiissuteqarsimanera naalakkersuisunit tusaaneqassasoq inussiarnersumik kaammattuutigaarput.

 

Taamatummi aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap ukiut marluk matuma siornagulli inassute­qar­simanerata kingunerisimasariaqarpaa Paamiuni kommunalbestyrelsimik qanimut suleqate­qarneq. Taamaattumik 1997-imi ilassutitut aningaasaliissutissat aappaata oqaluuserinerani aningaasaqarner­mut naalakkersuisup ilinniarfiliortariaqarnermut  milliuunerpassuarnik aningaa­saleeqqaartariaqarneq tunngaviliullugu piviusunngortitsisinnaannginnermik oqalulereernera, aaqqiiniarnernik piumassuseqannginnermut takussutissaq pakatsissutigaarput. Qujanartumilli tamanna aningaasa­qarnermut ataatsimiititaliap uniffiginngilaa.

 

Aalisarnikkut pissutsit killiffiata pisariaqartilluinnalersimavaa ullumikkumut annertunerusumik iluaqutiginiarneqanngitsunik tunisassiornermut ikaarsaariartariaqalerneq. Matumani saattuarni­arneq siulliullugu piorsaaviginiarneqarpoq. Aamma tamatumani nukiit siammakalaartinnaveer­saarlugit ingerlatsinissaq pisariaqarpoq. Royal Greenlandip tunitsivitsigut piorsaaniarnermini kommunit aalisakkanillu misileraanermik ingerlataqartut qanimut suleqatigisariaqarpai. Taman­nali naammanngilaq. Aningaasaliissutaasartut aningaaliissutaasartussallu tamakkiisumik sunniuteqas­sappata angallatitigut piareersarnerit malinnaatinneqartariaqarmata, aningaasaqar­nermut ataatsimiititaliap eqqortumik tikkuarpaa. Tamatuma kinguneranik ESU aqqutigalugu aningaasaliis­sutit annertusineqartariaqarneranik ataatsimiititaliap tikkuaanera tapersersorluin­narparput.

 

Ineqarnermut tapiissutaasartut, tasalu boligsikring aammalu ineqarnermut meeqqanut tapiissutit, kommuninit aammalu Namminersornerulluni Oqartussanit ukiumut 90 mio koruunit angullugit aningaasaliiffigineqartartut ataatsimut katinneqarlutik pisariaqartitsivissunut sunniuteqarneru­lernis­saannik Inuit Ataqatigiit siunnerfiat siusinnerusukkulli aningaasaqarnermut ataatsimiitita­liamit tamarmisumit timitaliiffigineqaqquneqartoq, kingornalu isumaginninnermi iluarsaaqqin­nissamik ataatsimiititaliarsuarmit taperserneqartoq, aammaarlugu ataatsimiititaliamit naalakker­suisunut eqqaasitsissutigineqarpoq. Taamatut inatsisartut tamarmiusut inassuteqaataannik naa­lakkersuisut sumiginnaaniartarnerat Inuit Ataqatigiit akuerisinnaanngilaat.

 

 

Pisariaqartitsivissunut malunnaateqarluartumik aaqqiissuteqarnissaq pisariaqarluinnarpoq. Boligsikringimillu tamakkiisumik pissarsisinnaanermut ukiumut isertitatigut piumasarisaasup ullumikkut 128.000 kr-ninut killilerneqarsimanera qaffaavigisariaqarmat isumaginninnikkut iluarsaaqqinnissamut Ataatsimiititaliaasimasup tikkuaavigereerpaa. Tamanna isertitakinnerusut amerlanerit utoqqalinersiuteqartullu pisariaqartippaat. Ullumikkumulli kommunit aammalu Namminersornerulluni Oqartussat boligsikringimut avitseqatigiittarnerannut tunngaviusoq, kommunit 60 %-imik akiliisarnerat Namminersornerullunilu Oqartussat 40 %-imik, aaqqiissu­teqaq­qusinermut ilanngullugu naalakkersuisut KANUKOKA-llu isumaqatigiissutigisariaqar­paat.

 

Ilaqutariimmi amerlanerusut boligsikringimik tamakkiisumik pisalersinneqartariaqarnerata kinguneranik kommunit ilarpassui aningaasaqarnikkut artukkinneqarnissaat pinngitsoortinne­qar­tariaqarpoq.

 

Takornariaqarnerup inuusstissarsiutitut nunap immikkoortuinut tamakkiinerusumik iluaqutin­ngor­tittariaqarnerata pisariaqartippaa nunatsinnut nunatsinniillu timmisartuussinerit angalatitsi­vinnit takornariartitsivinnillu naatsorsuutigineqarsinnaasumik aaqqiivigineqarta-riaqarnerat. Ullumikkut nunap immikkoortuisa ilaanni, soorlu Avanersuarmi Kujataanilu, a­ngallannikkut pissutsit taamak allangorartuartillugit, nunap immikkoortuini pineqartuni takor­nariartitsinikkut ineriartortitsinermut aningaasaleerusussuseqarneq annertunerulerna-vianngilaq, tamatumalu kinguneranik inuussutissar­siutitut ineriartortitsivik nutaaq equngasumik ingerlaju­assalluni.

 

Kalaallit ikittunnguugaluarluta atuakkiortutsigut taalliortutsigullu atuagassaqartitaanerput oqaatitigut pisuussutitta ilagilluinnarpaat. Taamaattumik kalaallisut atuakkiat saqqummersinne­qar­tarnerini aningaasaliissutit pisariaqartinneqaqisut ataatsimiitsialiap naalakkersuisunut kaam­mattuu­tigimmagit Inuit Ataqatigiit tunuliaqutaalluinnarput. Tassungalu ilanngullugit isigiar­suttut atuakkianik immiussanik isumagineqarnerata annertusarneqarnissaa pisariaqartinneqa­qimmat, ippassigami SIK- ataatsimeersuarnerani immikkoortortaqarfiit ilaata siunnersuuteqarne­ratigut aamma uppernarsarneqarpoq.

 

Atuakkiorfiup, atuakkianik kalaallisut oqaatsivut atorlugit saqqummersitsiviusartut pingaarner­saa­ta, aningaasaqarnermigut ilungersunartunik atugaqarneranut takussutissaavoq qanittukkut A/S-it nalunaarsorneqarnerannut Atuagagdliutini saqqummersoq, Atuakkiorfiup piginneqatigiif­fittut aningaasaataasa amerlanerpaataasa amigartoorutinut matusissutigineqartariaqarsimanerat. Atuakkiorfiup kulturikkut pingaaruteqarnera taamatut nalilerneqartariaqarpoq, aningaasatigullu isumannanngitsumik ingerlasariaqarnera naalakkersuisut Atuakkiorfiup aqutsisuinik paaseqati­gin­nissutigisariaqarpaat.

 

Nunanut allanut allaffeqarfiup ukiuni missingersuusiorfiusuni ineriartortinneqannginnissaanik naalakkersuisut isummersimanerat Inuit Ataqatigiit ajuusaarutigaat. Taamaattumik susassaqar­fim­mut pineqartumut danskit naalakkersuisuisa aningaasalersueqataasariaqarnerannik naalak­kersuisut suliniuteqaqqullugit ataatsimiititaliap isummatsinnut akuersaarsimanera nuannaaruti­gaarput.

 

Timmisartorsuarnut mittarfioreersut piorsaavigineqarnerinut aningaasaqarnermut ataatsimiitita­liap inassuteqaatai akuersaarpavut. Tamatumali kinguneranik ukiuni ikaarsaar- fiusuni unit­toortoqann­ginnissaa, imaluunniit pisariaqannngitsumik kinguarsaasoqannginnissaa, pisariaqar­mat Kangerlussuarmi timmisartut tattorliuunnerannik naalakkersuisut oqalunnerannut ikiuu­taalluarsin­naasutut Narsarsuarmi mittarfissuup atorneqarnerunissaa Inuit Ataqatigiit naalakker­suisunut inussiarnersumik inassutigerusuppaat. Taamaasilluni Nuummiit kujammut Danmarki­mut Danmarkimiillu angalasut Narsarsuaakkortinneqartalerneratigut Kangerllussuarmi tikittar­fiup aallartarfiullu 1999-imi 2000-imilu 52 mio koruunit atorlugit annertusaavigineqarnissaa pinngitsoortinneqarsinnaammat.

 

Innarluutilinnik isumaginninnermut aningaasaliissutissatut siunnersuutit 9 mio koruuninik ilanngarneqaqqullugit naalakkersuisunit siunnersuutit Inuit Ataqatigiit ataatsimiititaliami ikin­nerussuteqarluta itigarteqqusariaqarsimavagut. Isumaqarpugut amerlanerussuteqartut naalakker­suisut ilanngaaniar­nerannik isumaqataanermikkut inatsisitigut aalajangersarneqarsimasunik pisussaaffimminnik sumiginnaassasut. Tamannaannaanngilarli. Isumaginninnermummi iluar­saaqqinnissamik Ataatsimiititaliaasimasup ukiut marluk sulereerluni iluarsiissutissatut inassute­qaataasa upernaaq akuerineqartut, 1998-imiit naalakkersuisuniit timitaliiviginiarneqannginnerat, partit tamarmik iluarinngilluinnarlugu uparuartuiffigereerpaat.

 

Innarluutillit sullinneqarnerannut aningaasaliissutissat ilanngarniarneqarnerat ilumut pisariaqar­titsi­vissunik sumiginnaaneruvoq.

 

Ullumikkummi takornartaanngilaq innarluutillit innuttaaqatigut nunatsinni atukkatik naamma­ginagit Danmarkimut nuuttariaqartutut misigarsarnerat.

 

Inarluutilinnut ikiortaasut oqilisaassivigineqarnissamik annertuumik pisariaqartitsipput aam­malu innarluutillit atortunik inuunerminni oqilisaassutissaminnik ullumikkornit annertunerusu­mik pisariaqartitsipput.

 

Minnerunngitsumilli inatsisartut ombudsmandiata 1996-imi suliarisimasaminut suliarilersaak­kami­nullu nalunaarummini kalaaleqatitta Vordingborg Amtshospitalimi katsorsarneqarnermik­kut naammassisimasutut nalilerneqartut, nunatsinni oqartussaasunit tigusisinnaasorinngitsunit angerlartinneqarsinnaannginnerannut tunngasoq, isumaqarpugut sumiginnarneqartariaqanngit­soq.

 

Taamaattumik Inuit Ataqatigiit matumuuna innarluutillit sullinneqarneranni pisariaqavissumik iluarsiiviginiarneqarnerigaluata qimanniarneqarnera partinut allanut isumaliutigilluaqqussavar­put.

 

Meeqqat atuartitaanerat pingaaqimmat inatsisartuni partit tamarmiusut oqaatigiumasarpaat. Atuartitsinermili atortussatigut naalakkersuisut piorsaaniuteqannginnerat Inuit Ataqatigiit akue­risinnaanngilaat. Ataatsimiititaliallu allatut sapilerluni isumaliutissiissummigut ilinniutissat naqeriaannaat Pilersuiffik/Inerisaavimmi pigineqartut Internetimut ikkunneqarnissaat siunner­suuti­gaa. Tamanna allamik periarfissaqanngivikkaanni nammineq ajoqutissaqanngilaq, apeqqu­taasorli tassa atuarfiit qanoq amerlatigisut Internet aqqutigalugu taama iluaquserneqavissin­naanersut.

 

Inatsisartuni isummiunneqareersut ilagaat, pisortat nunaqarfinni allaffissornikkut ingerlatsiviisa ataatsimoorunneqartariaqarnerat. Tamatuma ajunngitsumik iluaqutaanerpaamik anguneqarnis­saa­nut sulisooreersunik sulisuusarumaartunillu ilinniartitsineq pikkorissaanerlu pisariaqartip­paat. Nunaqarfinni allaffissorneq nunaqarfinnut naleqquttuusariaqarmat illoqarfinni kommunit allaffii issuarlugit inuttalersuinissaq pisariaqanngilluinnarpoq. Nunaqarfinnili allaffeqarnikkut sulisut sulisuusarumaartullu immikkut assigiinngitsorpassuarnik ilisimasaqartussaapput ilisima­saqartari­aqarlutillu.

 

Taamaattumik ilinniartitsisariaqarnerit pikkorissaasariaqarnerillu nalinginnaq ilinniartitsinertut pisortanit ingerlanneqartariaqarnerannik ataatsimiititaliap naalakkersuisunut noqqaassutaa Inuit Ataqatigiit isumaqatigilluinnarpaat. Ilinniartitsinerilli pikkorissartitsisarnissallu pilersaarusiorne­rini, kommunit allaffiisa saniatigut suliffeqarfiit soorlu Nukissiorfiit, INI A/S, Royal Greenland, Peqqinnissaqarfik, KNI, Royal Arctic Line il.il. peqataatinneqartariaqartut Inuit Ataqatigiit isumaqarput.

 

Immikkut ikiorsiissuteqarnermut Aningaasaateqarfiup ullumikkumut immikkut siulersuisoqar­luni ingerlaneranut taarsiullugu pisariillisaanissamik ataatsimiititaliap siunnersuutaa Inuit Ataqatigiit isumaqatigaat. Taama isummernitsinni ullumikkumut siulersuisuusut periarfissariti­taasut iluanni suliniarsimanerannik isorisaqarneq pissutiginngilarput. Ikiorneqartariaqartulli sukkanerpaamik pisariinnerpaamillu sullinneqartarnissaat taama isummeqataanitsinnut pingaar­nerpaatut tunngavigaarput.

 

Piniarnermut nakkutilliisunut aningaasaliissutaasussanut akuerseqataanissatsinnut Inuit Ataqati­giit piumasaraarput danskit naalakkersuisuinik naalagaaffiup nunatsinni ingerlatsinermut ani­ngaasaliut­tagaannut isumaqatigiinniarnernut apeqqut pineqartoq naalakkersuisut ilanngutissa­gaat.

 

Apeqqut inatsisinik atuutsinnermut tunngasuteqarpoq, susassaqarfillu tamanna naalagaaffiup  kisimi ullumikkumut oqartussaaffigaa.

 

Nunaqarfinni tunitsiviit/tunisassiorfiit ingerlanneqarnerini Royal Greenlandimik isumaqatigiis­sutip nutarterneqarnissaanut atatillugu allat soqutiginnissinnaasut periarfissinneqarnissaannik ataatsimiititaliap kaammattuutaa Inuit Ataqatigiit assut pingaartippaat. Ullumikkullu nunaqar­finni tunitsiviit amerlanersaasa tarajortikkanik tunisassiorsinnaanermut akuersissumik pigisaqa­reernerat innersuussutigalugu, tunisassioriaatsip tamatuma periarfissaqarfinni atorneqaqqilernis­saa pingaartipparput. Tamatumuunami nunaqarfinni suliffissaqarniarneq kisimi iluaquserneqar­tussaann­gilaq, aammali aalisakkanik asiusuukkanik eqqaaginnartariaqartarneq, annertoorujus­suusoq ullumikkut, pinngitsoortinneqarsinnaavoq.

 

Nunaqarfinnilu tunisassiorfiit eqqartornerini, siusinnerusukkut oqaatigereersimasarput eqqaan­ngitsoorusunngisarput, tassaavoq tunisassiorfiit atortulersorneqarnerannut tunngasoq. Nunaqar­finni nunaqarfinniillu usitigut assartuinerup allanngortinniarneqarnerani siunertaavoq nunaqarfiit angallatinik pajuttunit ullut aqqanillit-aqqaneq marlukkaarlugit aatsaat tikinneqartalernissaat. Tamatuma kinguneranik inatsisartut pisussaaffeqarput nunaqarfinni tunitsiviit qerititsivitsigut, nillataartitsivitsigut sikuliorfitsigullu assartueriaatsimut naleqquttunik atortulersuinissamut. Tamanna naalakkersuisut tullianik aningaasanut inatsisiliornissamut eqqaamasariaqarpaat.

 

Pajuttorneruttaaq pilersaarutaasutut akuttunerujussuanngorlugu allanngortinneqarnerata ki-ngunerinngitsoortariaqanngilaa, nioqqutissanut peqqumaasivitsigut annertusaasariaqarnerit.

 

Juullip inuata Aningaasaateqarfianut aammalu Sulisa A/S-imut tunngatillugu ataatsimiititaliap inassuteqaatai isumaqatigaagut. Juullip inua maanimiuummat qularnartunngortinneqartariaqan­ngit­soq Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut. Mannali tikillugu ingerlatsisimanerup nanginneqarnis­saanut tunngavissanik siulersuisunit ulluinnarnilu ingerlatsisunit inatsisartut tunineqarsiman­ngillat.

 

Sulisa A/S-p pilersinneqarnermini isumagisassaasut ilimagineqartut piviusunngortinneqarsinnaa­si­manngillat. Pilersinneqarneranimi ESU aqqutigalugu eqartumik paamaarpallaarsinnaasartumil­lu sullisseriaaseq illuatungilerlugu inuussutissarsiutitigut siuar­saanissaq siunnerfigitinneqaraluar­poq. Tamannali naammassineqarsimanngitsutut aningaasaqar­nermut ataatsimiititaliami nalilerne­qarpoq.

 

Taamaattumik ataatsimiititaliap Sulisa A/S-imut aningaasaliunneqartartut inuussutissarsiutinut siuarsaanermut siunnerfimmut pioreersumut nuunneqarsinnaanerannik kaammattuutaa paasil­lugu taperserparput.

 

Inatsisartuni ilaasortat siunnersuutaannut aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap inassuteqaatai tamakkerlugit Inuit Ataqatigiit taperserpaat.

 

Mannalu iluatsillugu aningaasaqarnermut ataatsimiititaliaq naalakkersuisullu qujassuteqarfige­rusuppagut, Inuit Ataqatigiit sinnerlugit siunnersuutigineqartut tamaasa ilalersimammatigit.

 

Siullermik Evald Brønlundip Ittoqtoormiuni sissiugaliortoqarnissaanik siunnersuutaa. Aningaa­sa­qarnermut ataatsimiititaliap siunnersuutigineqartoq pillugu naalakkersuisunut paasiniaanermi­gut paasisimavaa, sanaartortitsinermut aqutsisoqarfiup Ittoqqortoormiuni sissiugaliornissaq pisariaqarluinnartutut nalilersimagaa. Tamanna toqqammavigalugu naalakkersuisut neriorsuip­put sissiugaliassaq 1999-imi aningaasanut inatsisiliassami ilanngunneqassasoq.

 

Aappaattut Manasse Berthelsenip ilinniagaqartut ilinniarnerminnut atatillugu qarasaasiarsinis­samut pisariaqartitsisut erniaqanngitsunik taarsigassarsisinnaalernissaannik siunnersutaa eqqar­saatigaar­put.

 

Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap siunnersuutigineqartumut paasinnilluni siunnersuutigine­qar­tup akuerineqarnissaanut inassuteqaataa, ilinniagaqartorpassuarnut iluaqutaassasoq qulari­nagu atorluarneqarnissaa neriuutigaarput.

 

Naggasiullugu KANUKOKA-p Namminersornerullunilu Oqartussat akornanni aningaasanik tapiissuteqartarnermi tunngaviusunik naalakkersuisut nutarterinialersimanerat, pisariaqalivissi­ma­soq iluaralugu maluginiarparput. Siullermeerinninnermimi oqaaseqarnitsinni Inuit Ataqatigiit ilaatigut eqqaavarput, isumaqatigiissutit ilaat pissutsit ukiut qulit matuma siornatigut atuuttut tunngaveqarluni ilusiligaagamik nutarteriffigisariaqarluinnalersimasut.

 

Isumaqatigiissutinik nutarterinermi kommunit immikkut ajornatorsiuteqartut qanoq paasineqar­tari­aqarnerat ilanngunneqassasoq naalakkersuisunut Inuit Ataqatigiit kaammattuutigaat.

 

Aallaqqaasiinitsinni oqaatigaarput periarfissaq manna killiffiusoq inatsisartunit atorluarniartari­aqar­toq allaffissornermi aningaasalersueriaatsinilu pissutsit ileqquliunneqaannarsimasut allan­ngortiterif­figinissaannut.

 

Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliami suleqataanitsigut pisariaqartumik nutarterisariaqalerneq isumaliutissiissutikkut matumuuna aallartitseqataaffigalugu misigisimavugut.

 

Allaffissorneq pisariaqarfiatigut annikillileriffigineqartariaqarmat arlaleriarluta oqaatigisa-reer­parput.

 

Taamaattumik aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamit aningaasaliissutit imminnut qanittunik imaluunnit assigiimmik siunnerfilittut oqaatigineqarsinnaasut katiterneqarnissaat arlalitsigut tikkuartorneqarpoq.

 

Tamatuma kinguneranik innuttaasunut, inatsisartunut naalakkersuisunullu pissutsit paasiumi­nar­nerulersussaaginnanngillat. Aammali taama pisariillisaanertigut aningaasaliunneqartut siam­maka­laarnagit sunniuteqarnerulersinnaanerat anguneqassasoq kiisalu allaffissornikkut annikilli­lerinermik nassataqassasoq Inuit Ataqatigiit qularinngilaat.

 

Taamatut oqaaseqarluta siunnersuutip pingajussaaneerneqannginnermini naalakkersuisunit aningaasaqarnermullu ataatsimiititamit nangittumik suliarineqarnissaa inassutigaarput.

 

Bjarne Kreutzmann, Akulliit Partiiat:

Siullermik oqaatigisariaqarpara akissuteqaat ullulerneqarsimasoq 27/10-97, tassa ullumikkut maani ataatsimiittarfimmut aatsaat takusinnaasimasara, maani agguaanneqarsimasoq maani oqaaseqaammi matumani isummerfigineqanngimmat, taanna ilisimasitsissutitut taamatut nalu­naarutigeriarlugu, oqaasissakka imaapput:

 

1998-imut Inatsisartut aningaasanut inartsisissaannut siunnersuummik Inatsisar­tut aappassaa­neerinninnerannut Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap isumaliu­tissiissutaa aamma 1998-imut Inatsissartut aningaasanut inatsissaannut siunner­suumminnut allannguutissatut Naalakkersuisut siunnersuutaat oqaaseqarfigitin­nagit oqaatiginiarpara, aappassaaneerinninnermi suliap aaqqis­suunnera naam­maginanngippallaartutut isumaqarfigigakku.

 

Una suliarujussuaq tallimanngormat tiguara, naatsorsuutigineqarporlu ima paasiuminartigissa­soq ullumikkut oqaluuserineqarsinnaassalluni. Nalunngilara Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaat Aningaasaqarnermut ataatsi­miititaliap pingasunngormalli tigusimagai, taamaat­tumillu partiit Aningaasaqar­nermut ataatsimiititaliami sinniisuutitaqartut siunnersuutip uuma isummerfigi­nissaanut pingasunngormalli periarfissaqarsimallutik.

 

Siornatigut siunnersuutigisimagaluarpara partiit tamarmik Aningaasaqarnermut ataatsimiitita­liami ilaasortaatitaqarnissaat, pisariaqassappat ilaatigut taaseqataa­sinnaanngikkaluarlutilluun­niit, tassami ataatsimiititaliami tassani aalajangiinerit nunatsinnut tamarmut pingaaruteqarluin­narmata. Isumaga naapertorlugu aappassaaneerinninnermi uani suliap aaqqissuunnera tamatu­munnga uppernaa­saatissaalluarpoq. Qujanartumik Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliami partiit ilaasortaatitaqartut pingasuusut saniatigut allanik parteeqarpoq, taakkuttaarlu aamma periarfissa­qartariaqarput siunnersuutit sukumiisumik peqqissaartumillu suliarinissaannut. Ta­matuma pisariaqarnera minnerunngitsumik aningaasanut inatsisissamut siunnersuummi uani malunniup­poq, tassami siullermeerinninner­mi ilisimatinneqaratta siunnersuut oqaluuserisarput tassaanngi­vissoq Naalak­kersuisut kissaatigisaat. Tamanna eqqarsaatigalugu  allaat oqartariaqar­punga, suliap aaqqissuunnera naleqqutinngitsoq naammannanilu.

 

Taama oqareerlunga oqaaserisimasakka uteqqissavakka, tassa Inatsisartut 1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissaata aappaata aappassaaneernerani nersualaarinninnera uteqqissa­gakku, taamani qujagama aningaasanut inatsisis­sap suliarinerani periaaseq nutaaq atorneqaler­simasoq pillugu.

 

Assut iluarpoq, inersuarmi maani oqallinnermi oqaaserineqartut kiisami siuller­meerluni tusaani­arneqarlutillu malinniarneqartut malugalugu. Tassani sooruna­mi eqqarsaatigaakka pappiaqqat agguaanneqarsimasut, tassa Inatsisartut 1998-imut aningaasanut inatsisissaannut siunnersuum­mut aamma Inatsisartut 1997-imut ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissaata aappaanut ata­tillugu Inatsisar­tuni ilaasortat apeqquteqaatigisimasaannut akissutinik imaqartut.

 

Taavalu aningaasanut inatsisissamut siunnersuut allanngortiterneqarsimasoq qiviarutsigu malugisariaqarpoq, 1998-imi pigisatsinnit 84.968.000 kruuninik amerlanerusunik atugaqartus­saasugut. Soorunami tamanna siunnersuummut siullermut naleqqiullugu pitsanngoriaa­taagaluar­poq, tassa siunnersuut siulleq naapertorlugu pigisatsinnit 145.346.000 kruuninik amerlanerusunik atugaqar­tussaasimagaluaratta. Taamaakkaluartoq aningaasanut inatsisissamut siunner­suummut isumatuumut aqqutissaq suli takeqaaq.

 

Missingersuusiornitsinni piviusorpalaartuusariaqarpugut, tassami siunissami Aannaanneqarnavi­annginnatta@ sanaartugassanut aningaasaliissutinit atunngit­suukkanit, tassa paasisakka naapertor­lugit missingersuusiornermi periaatsimi nutaami Anuannersut siumoorlugit pineqareermata@. Sanaartornerup sapinngisa­mik assigiiaartumik ingerlanissaa anguniarlugu ingasaassamik missingersuu­siortoqarsimavoq, tassungali peqatigitillugu pilersitsisoqarluni mis­singersuuti­nut aaqqiissutinik minusimiittunik, tassa missingersuusiornerup IST-mi sinne­qartoo­rutaannginnissaa amigartoorutaannginnissaalu  anguniarlugu. Teknikkik­kut nakutitsiniarneq imaluunniit qanoq taasariaqarnerpoq.

 

Ukiut missingersuusiorfiit qiviarutsigik takusinnaavarput 1999-imi sinneqarto­oruteqassasoq 49.600.000-inik; ukioq 2000-imi 93.000.000-inik taavalu ukioq 2001-imi 56.200.000-inik. Pitsanngoriaataavormi, kisianni sinneqartoorutissat taakku kialluunniit upperinerpai, tassa siu­mut naatsorsuutigeriinngisanik isertitaqassanngikkutta. Aa, usimi 1999-imimi qinersisoqartus­saavoq.

 

Maanna uterfigeqqissavakka apeqqutit siullermeerinninnermi apeqqutigisima­sakka, taavalu Daniel Skiftep allakkiaani 17. oktober 1997-imeersumi akineqar­simasut.

 

Akiitsut tamarmiusut takussutissiorniarneqarsimapput ilanngussami atilimmi: ANammi­nersorne­rullutik Oqartussat akiitsui akiliisinnaassusiallu@. Allakkiaq ajunngi­vippoq, kisianni apeqqutigi­sannut toqqartumik akissutaanngilaq. Tassani atuarsinnaavakka siunissami naafferartumik akilersugassat missingersuusiorneri taavalu selskabini Namminersornerullutik Oqartussanit pigineqartuni akiitsut qanoq ingerlasimanerannik takussutissat.

 

Kissaatigisara tassaasimagaluarpoq  landskarsimi aamma selskabini Namminersornerullutik Oqartussanit aningaasa­tigut akuuffigineqartuni tamani 1990-ip kingornagut ukiumiit ukiumut akiitsut qanoq annertutiginerinik takussutissat. Aatsaat tassuuna eqqortumik takuneqarsinnaavoq  nunatta aningaasarsiornikkut qanoq inissisimanera. Soorlumi aamma Daniel Skifte nammineq ima naggasiisoq: AIneriartornerup aammattaaq ilagaa,   aningaasatigut niuerfiusuni nunatta akiliisinnaassusia tatiginassusialu aam­mattaaq inuiaqatigiit aningaasaqarnikkut periarfissaat tamarmiusut naliliiffigi­neqassappata, taava Namminersornerullutik Oqartussat nunanut allanut akiitsuinut aammattaaq ilanngunneqartariaqarmata selskabit Namminersor­nerullutik Oqartussa­nit pigineqartut akiitsui.@

 

Allaffissornermut tunngatillugu nuannaarutigaara apeqqutip taassuma oqallisi­gineqarnissaanut uanga apeqqutikka ilapittuutaasimammata. Aningaasanut inatsisissamut siunnersuummi taku­sinnaavara anaingaasartuutit ukununnga agguataarneqarsimasut: akissarsianut aningaasartuutit, aningaasartuutit allat aamma tapiissutit, kisianni taakkuunngillat ujartukkakka.

 

Taavalu kontomut aalajangersimasumut tunngatillugu aningaasat sumut atorneqartussaanersut paaserusullugu kissaatigigukku, taava qulutsuulaartullusooq isumaqarfigaara, naatsorsuutini kisitsisit ilaat, sunaaffa aamma pigineqanngitsut, innersuunne­qarmata. Suli isumaqartuarpunga allaffissornermi kontot oqallisiginissaat pisariaqartoq, taamaattumillu ilaasortat kajumissaassa­vakka eqqarsaatigeqqullu­gu, aningaasat taakku kontotigut nalinginnaasutigut aningaasaliissuti­gisariaqar­nersut.

 

Oqaaseqaatima taakkua marluiusut saniatigut allaganngorlugit akissuteqaatit allat naammagi­nartutut isigaakka.

 

Taamatut nalinginnaasumik oqaaseqaatima saniatigut allannguutissatut siunner­suutinut annikit­suinnarmik oqaaseqassaanga. Sipaarniaraanni taava amerlanertigut sipaapallanneq ajornanngin­nerusarpoq, ungasinnerusoq eqqarsaa­tigalugu annernarnerpaat eqqorlugit.

 

Periarfissaq oqinnerpaaq tassaavoq inissiat iluarsaannissaannut aserfallatsaalinissaannullu atu­gassat sipaarutiginissaat. Tamatumunnga tunngasut piffissami kingullermi assut oqallisigineqar­simapput, aamma ilaatigut eqqartorneqarlutik atuarfiit ilaasa illutaat  aserfallatsaaline­qanngin­nertik pissutigalugu aserfallalluinnarsimasut. Taamaattumik inassutigis­savara, kontomi pingaar­nermi 20.10.33-mi, Qitiusumit nutarterinernut agguaas­sassat, sipaarutissat suli aammaarlugit eqqarsaatigeqqullugit.

 

Taama annikitsumik uparuakkama saniatigut isumaqarpunga aningaasanut inatsisissamut siun­nersuut isumatuumik suliaasoq, taamaattorli isumaqartuar­lunga 85 milliuuninik amigartoorute­qarnissaq annertuallaartoq.

 

Taama oqaase­qarlunga inassutigissavara aningaasanut inatsisissamut siunnersuut taama isikko­qarluni pingajussaanik oqaluuserisassanngortinneqassasoq.

 

Anthon Frederiksen. Kattusseqatigiit:

Siullermik ilisimasitsissutigissavara Naalakkersuisut akissuteqaataat oqaaseqarfigissannginnak­ku, tassami taanna aatsaat agguaaneqarmat ataatsiminneq aallartingajalivissoq.

 

1998-imut aningaasanut inatsisip siullermeerneqarnerani Kattusseqatigiinniit oqaaseqaatikka innersuussutigalugit, aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaata kalaallisuua 61-inik quppernilik aatsaat sapaammi, tassa ippassaq ullup qeqqanut tiguara, sapinngisamik suku­miisumik misissorsimavara, tassami sapinngisamik oqarninnut pissutaavoq; quppernernut 61-it ilanngussat katillugit 187-inik quppernillit ilanngullugit aamma soorunami misissortaria­qarmata.

 

Aningaasanut inatsisissamut siunnersuummi, soorunami inuiaqatigiinni pinngitsoorneqarsin­naanngitsut pisariaqartinneqartullu aamma ilaapput, taamaattumik inatsisissamut tunngaviatigut isumaqataallunga taaseqataassaanga.

 

Inatsisartuni suliassat pingaarnerpaat ilagaat aningaasanut inatsit. Taamaattumillu akuersaarne­qartuaannarsinnaanngilaq; aningaasanut inatsisip suliarineqarneri tamarluinnangajaasa, pappilis­sat suliamut atugassat, aatsaat agguaanneqartarmata, ulloq ataatsimiiffissaq nallerluinnaraangat.

 

Taamaattumik aperisariaqarpoq; sooq inatsisartut suleriaatsimi piffissalersuillutik aalajanger­saassappat, piffissaliunneqartut malitsinneqarsinnaanngippata?

 

Tassami inatsisartut suleriaasitsinnut malittarisassami allassimavoq; inatsisissanut peqqussutis­sanullu siunnersuutit suliarineqalersinnagit, suliassanut paasissutissat tamarmik ataatsimiinnis­saq kingusinnerpaamik ullunik pingasunik sioqqullugu ilaasortanut agguaanneqareersimassasut.

 

Aningaasanut inatsisip suliarineqarnerani tamaasa, pissusissamisoortumik inatsisartunut ilaa­sortaasugut siunnersuuteqartarpugut pisariaqartinneqartunik, qinikkatut innuttaasunik piumaffi­gineqarnerput naapertorlugu.

 

Aammalumi ukioq manna ilaasortat arfineq pingasut, aningaasanut inatsip suliarineqarneranut atatillugu katillugit 12-inik assigiinngitsunik pisariaqartinneqartunik siunnersuuteqarsimapput.

 

Aningaasanut inatsisissap aappassaaneerneqarnerani inatsisartunut ilaasortat siunnersuutaasa 12-it avataasigut, inatsisartut siulittaasoqarfiat allannguutissatut siunnersuutinik arfineq marlunnik nassiussisarpoq, aammalu naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutit 70-it suliassanngortip­paat.

 

Taakkua ataatsimut katillugit imminnut sanilliukkaanni, takuneqarsinnaavoq; inatsisartunut ilaasortat siunnersuutaannit taamaallaat ataasiinnaq kisimi akuerineqartussatut inassutigineqar­poq, sinnerilu tamarmik itigartinneqarlutilluunniit ataasiakkaannguit kisimik ataatsimiititalianut innersuussutigineqarlutik.

Illua-tungaatigulli naalakkersuisut siunnersuutaat amerlanerpaat inassutigineqarput akuersissu­tigineqassasut. Taamatut ingerlaaseqarnikkut takuneqarsinnaavoq; naalakkersuisut inatsisartullu akornanni qanoq oqimaaqatigiinngitsigisoqartoq.

 

Assersuutigisinnaavakka siusinnerusukkut siunnersuutigisarsimasama ilaat taamanikkut itigar­titsissutigineqartut: Soorlu Ilulissani eqqakkanut ikuallaasarfeqalernissaa, ukiup tulliani, illoqar­fimmut allamut nuullugu akuersissutigineqartoq.

 

Kommuneqarfiit tamarmik pinaveersaartitsinermut siunnersorteqalernissaat. Allakkatigut itigar­titsissutigeriarlugu qujanartumik maanna, tamatuma pisariaqassusia paasineqalersimalluni tapersersorneqarlualersoq.

 

Tuluttut oqaatsit meeqqat atuarfianni siusinnerusumik ilinniartitsissutigineqartalernissaannut tunngasoq, aamma allakkatigut taamaallaat tamanikkut akineqarluni piviusunngortinneqanngit­soq, maannalu aamma qujanartumik paasineqariartulersoq il. Il.

 

Tupinnangitsumik siunnersuutivut illersorlugit oqaaseqartarpugut, aammalu ilinniagaqartut atugaasa pitsaanerulersinneqarnissaat pillugu ilinniagaqarnersiutit qaffanneqarnissaat siunner­suutigisimasara taamatut illersusallugu siunnersuutima maanna itigartinneqarluni maangaannaq unitsinneqannginnissaa, aammalu ingerlateqqinneqarnissaa siunertaralugu imatut allannguutis­satut siunnersuuteqarpunga:

 

ASiunnersuut nr. 100- inatsisartunut ilaasortap Anthon Frederiksen-ip ilinniarnersiutitqaffanne­qarnissaanniksiunnersuutaa kultur-eqarnermut, ilinniartitaanermut ilageeqarnermullu ataatsi­miititaliami suliarineqartariaqarpoq@.

 

Allannguutissatullu siunnersuut allanngorlugu siulittaasumut maanna tunniuppara.

 

Isumaqarpunga siunnersuut naalakkersuisoqarfiup ilinniagaqartullu kattuffiisa akornanni taa­maallaat oqaluuserineqartariaqanngitsoq. Ilinniagaqartummi ilinniarnersiutaat 1991-imili qaf­fanneqaramik nikiseqqinneqarsimanngillat, taamaattumik pisariaqarluinnarpoq ajornartorsiutip naalakkersuisoqarfiup ilinniagaqartullu kattuffiisa akornanni oqaluuseriinnarnagu, naalakker­suinikkut, ataatsimiisitaliaq aqqusaarlugu suliarineqartariaqartoq.

 

Isumaqarpungami inatsisartuni ilaasortat tamarmik soqutigigaat ilinniagaqartutatugaasa pitsann­gorsarneqarnissaat, taamaattumik allannguutissatut siunnersuutip akuersissutigineqarnis­saa inassutigaara.

Ilaasortat allat siunnersuutaat ataasiakkaarlugit immikkut oqaaseqarfiginngikkaluarlugit, isu­maqarpunga siunnersuutit ilaat arlallit akuerineqartuuppata inuiaqatigiinnut ajunngitsumik pitsaasumillu sunniuteqassagaluartut, kisiannili tassa ataatsimiititaliamit itigartitsissutiginissaa­tinassutigineqarpoq.

 

Soorunami apeqqutaavoq siunnerssuteqartut ataasiakkaat, qanoq isummerumaarnersut. Uangalu isumaqarpunga, siunnersuutit arlallit ataatsimiititalianut susassaqartunut suliareqqitassanngor­lugit innersuunneqarsimasariaqaraluartut, itigartitsissutigineqarnissaat innersuussutigiinnarnagu.

 

Ilumoorpoq nunatta karsiata aningaasat tigoriaannnaat pigisai nungutsuitsuunngillat, aamma soorunami aningaasanik sillimmateqartuarnissaq pisariaqarluinnarpoq, taamaattariaqarlunilu.

 

Kisianni ullumikkut innuttaasunit pisariaqartinneqartut annertuut, kommunillu arlalinnik kis­saatigineqartorpassuit aningaasarpassuarnik nalillik, tunngavigalugit isumaqarpunga siunissami aningaasat sillimmatit qanoq amerlatiginissaat eqqartorneqartariaqartoq. Tassami aningaasat tigoriaannaat sillimmatigineqartut ima amerlatigaat; nunatta karsiata ukiumut kaaviiaartittagaa­sa 25 %-ia sinnerlugit amerlassuseqarlutik.

 

Ukiuni makkunani inuiaqatigiinni aningaasat pisariaqartinneqartut amerlaqaat, taamaattumik apeqqusertariaqarpoq, ilumut aningaasat taamak amerlatigisut Asulisinnagit@ uninngatiinnartari­aqarnersut?

 

Nunatta karsiata aningaasanik sillimmateqarnissaa pingaaruteqarpoq, kisianni aningaasat tigori­aannaat sillimmatit milliard-it sinneqartariaqarpat?

 

Isumaqarpunga aningaasat uninngasuutigineqartut pitsaanerusumik kinguneqarluartumillu nunatsinni Asulisinneqarnissaat@ eqqartorneqartariaqalersut.

 

Suliffissaaleqisut amerlaqaat, utoqqaat, innarluutillit sulisinnaajunnaanersiutillillu pisariaqartit­sipput, ilagiinni sullissisut annertuumik pisariaqartitsipput, oqaluffiit atuarfiit allallu iluarsaan­neqartariaqalersimasut ikinngeqaat, kommunit ataasiakkaat aningaasaqarniarnermikkut anner­tuumik ajornartorsiuteqarput, aalisarnermik piniarnermillu inuutissarsiuteqartut pisariaqartitsip­put, ilinniartut ineqarnermikkut aningaasatigullu ajornartorsiuuteqarput allallu taagorneqarsin­naagaluartut.

 

Taamaattumik isumaqarpunga apeqqut pingaaruteqartoq piaartumik eqqartorneqartariaqartoq.

 

Aningaasaliissutit pisariaqartinneqartut immikkut oqaaseqarfiginagit, ataasiakkaat oqaaseqarfi­gilaassavakka.

 

Nuannaarutigaara Naalakkersuisut allaffissornikkut ingerlatsinermi sulisut aningaasallu atorlu­arneqarnerunissaat anguniarlugu sanaartortitsinermut aqutsisoqarfiup aningaasaqarnermillu pilersaarusiorfiup ataatsimut kattutsinniarlugit iliuuseqalermata.

 

Qularnanngilarmi sulisunik aningaasanillu taamatut atorluaasinnaaneq pisortaqarfinni allani aamma anguneqarsinnaasoq, taamaalillunilu aamma allaffissornerujussuup ilaa tassuunakkut sipaarutigineqarsinnaalluni.

 

Nunaqarfinni imermik innaallagissamillu pilersuineq il.il. pillugit Namminersornerullutik Oqartussat KANUKOKA-llu isumaqatigiissutaat nutaaq naapertorlugu ilaatigut kommunit nunaqarfinni aqqusinniornermut, eqqakkanut ikuallaaviliornernut il.il. suliaqartarnissaannut tunngatillugu ukiumoortumik kommunit taartisisarnissaat eqqartorneqarput.

 

Taamaattumik soqutiginarpoq paasissallugu; nunaqarfinni imermik innaallagissamillu pilersui­nerup il.il. ingerlanneqarnerat naliginnaasumik maannamutut kommunit isumagissaneraat, naak taakku pillugit oqartussaaffik januarip aallaqqaataaniik 1998-imi Namminersornerullutik Oqartussanut nuunneqartussaagaluartoq.

 

Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aningaasaliissutit ikilisinneqarnissaat isumaqatiginanngilaq, tassami inuutissarsiutit suulluunniit ingerlallualernissaasa tungaanut tapersersortariaqarmata, taamaanngippammi ingerlanniaraluagaq unittuuginnarsinnaammat.

 

Taamaattumik inuutissarsiuutinut tapersersuinerit ataavartumik ingerlanneqartariaqarput sulif­fiit ataavartut isummannaatsumik pilersinneqassappata. Tassami uneqattaartumik ingerlatsinerit kialluunniit nalunngilai naggataatigut akisuneruinnartartut.

 

Inuk sulisinnaasoq sulisariaqarpoq, ajornanngippallu suliffissani nammineerluni isumagisinnaa­guniuk soorunami tamanna inuaqatigiinnut akikinnerpaajussagaluarpoq, kisianni taamaat­toqanngilaq, tassami suliffissaaleqisut agguaqatigiisitsinermi 3000-it sinneqarput, taamaattu­millu Namminersornerullutik Oqartussat pisussaaffiiinut ilaavoq, suliffinnik ataavartunik piler­sitsior­tornissaq, minnerunngitsumik namminersortut namminersortunngortussallu peqataatinneri­sigut.

 

Soorunami suliffinnik pilersitsiortorniaannarluni pilersitsisoqarsinnaanngilaq. Suliffiit pilersinni­akkat aamma imminnut akilersinnaanissaat eqqumaffigisariaqarpoq.

Suliffissaaleqineq, suliffinnillu pilersitisinnaaneq eqqartorusunnaraluartoq siusinaartumik suli­sinnaajunnaarsiaqalertarnermut sipaarutiginiarneqartut 2 mio. kr.-it pillugit oqaaseqarniarpunga.

 

Inunnik Isumaginninneq inuiaqatigiinni pisussaaffigaarput, pingaartumik inuit nappaammik, allamilluunniit sulisinnaajunnaarsimasut eqqarsaatigalugit.

 

Naalakkersuisut takorluukkersaarutaat 2 mio. kr.-inik nalilimmik sipaarutaasinnaasoq ajunngik­kaluaqaaq, kisiaani eqqaamasariaqarpoq suut tamarmik imminnut susassareqatigiillu­tillu ataqatigiinerat.

 

Tassami suliffissaaleqisut siuliani taariikkakka sulifissarsiunneqartariaqanngillat? Inunnik isumaginninneq sipaarfiginngikkaluarlugu!

 

Ullumikkummi inunnik isumaginninnerup ataani pissutsit ilaatigut ajoreeqisut ilisimavagut, soorlu siusinaartumik sulisinnaajunnaarnersiutillik pisartagaat ilaatigut qaammammut 400-500 kr.-it mssaani amerlassuseqartarput, tassagooq aappaasup akissarsiai aallaavigalugit naatsorsor­neqartarmata. Aamma taamaappoq utoqqalinersiutillit allallu inunni isumaginninnerup ataani pisartagallit eqqarsaatigalugit.

 

Eqqaamasariaqarpoq inuit taamatut atugallit uagutsitut peqqissuunngimmata, tassami arlaatigut akornuteqartarput. Kiallu inuup akuersaarsinnaavaa; sulisinnaajunnaarsimanini pissutigalugu qaammammut 400-500 kr.-inik missaani taamaallaat pisartagaqarnissani tamanna inuup taa­matut pineqartup inuttut annertuumik nakkarsaatigisarpaa, allaallu nammineq imminut inuttut susin­naanngilluinnartutut, immaqaluunniit atorsinnaanngitsutut naliliineranik kinguneqartarluni.

 

Tamannalu inummut pineqartumut annertuumik imminut nikaginermit misigisimalertitsisarpoq, allaallu inuit taamatut pineqartut ilaannut, aappaasumut aningaasarsiortumut ajukkunnermik misigititsisarluni.

 

Taamaattumik inuit taakkua sipaarniarfigineqarnerat isumaqatiginngilluinnarpara. Allannguu­tissatullu siunnersuummut nr. 33-imut imatut allannguutissamik siunnersuuteqarlunga:

 

Siusinaarluni pension-isiat 1998-imi, ukiunilu missingersuusiorfiusuni sipaarniuutigineqas­sanngitsut.

 

Taamaalillunga allannguutissamut siunnersuut siulittaasumut aamma tunniuppara.

 

Kiisalu ilisimasitsissutigissavara ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumukkut Atassu­tikkullu inassuteqaataat; innarluutilinnik isumaginninnermut tunngatillugu allannguutissatut siunnerssutit nr. 36, 37, 38 39-imullu tunngasut; innarluutillit sipaarfiginiarneqarnerat isumaqa­tiginnginnakkit, taamaattumillu ikinnerussuteqartut taakkunani taaseqataaffigissallugit.

 

Taamatut oqaaseqarlunga aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap inaasuteqaatai isumaqataaffi­ginngisakka siuliani taariikkama saniatigut, inassuteqaatit kaammattuutillu tunngaviatigut isumaqatigaakka.

 

Finn Karlsen, Ataatsimiinnermik aqutsisoq:

Ingerlaqqitsinnata Anthon Frederiksen-ip, Kattusseqatigiit, allannguutissatut siunnersuutit tunni­ussai, oqaatigilaassavakka. Suleriaatsimi ' 37 malillugu allassamaarpunga: Siunnersuutit oqaluuserereertinnagit, allannguutissatut siunnersuutit tamakkununnga tunngasut allaganngor­lugit inatsisartunut ilaasortanut agguaanneqareersimassapput. Taavalu tamanna taamatut pisi­manngimmat innersuussutigiinnassavara siulleq kultureqarnermut ataatsimiititaliamut ingerla­tinneqassasoq taavalu aappaa aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamut utertillugu. Akersaarput.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Ataatsimoortumik partiit oqaaseqartuinut tamanut qujavunga, piffissaq sivisooq atorlugu oqal­linneqarpoq. Ataatsimoortumik oqaaseqarfigissagukkit, partiit ataasiakkaat oqaaseqaataat pisinnagit oqassaanga: Pingaartumik partiinik amerlaasunik Naalakkersuisut sipaarniarnerat eqqartorneqarmat, tassunga tunngasumik nalunngilara apeqqummut aalajangersimasumik erse­qqissumut nassuiaateqartoqassasoq. Kisianni ataatsimoortumik oqaaseqassaanga imatut:

 

Naalakkersuisut siullermik saqqummiunneqartumik sipaarniuteqarnerat imatut isumaqanngilaq, taava tassa ikilisaaffigineqassasut. Taanna imatut isumaqarpoq; assersuutigalugu 1997-min­ngaaniit aningaasat amerlanerujorujussuit qaffatsinneqarput. Qaffatsinneqartut taakkua atugas­sat ikilisarniarneqarsimapput imaalillugit. Ikilisaasoqaraluartoq taamaattoq 1997-imut imaluun­niit 1996-imut aningaasanut atorsimasanut naleqqiullugit suli amerlanerullutik. Ukioq kingulleq 150 mio. kr.-it missaani amerlanerupput siunnersuutit, naak naalakkersuisut sipaarniutaat ilan­ngaataareraluartut. Taanna ataatsimoortumik oqaatigaara.

 

Siumup oqaaseqartuanut qujavunga aamma Naalakkersuisut sinnerlugit Siumut qujassuteqarfi­gissavara Naalakkersuisut KANUKA-llu kommuninut aningaasalersuinermi isumaqatigiissutaat pillugu pilluaqqussutaat.

 

Ikililiiniarnermut tunngasut oqaaseqarfigereerakkit allupallaannassavakka.

Taavalu Siumuminngaanniik kissaatigineqartut ilaat, tassa ilaatigut ukiuni sisamani ilinniakka­minnik maanaannaq kipisitsisartut amerlanerujussuat nassuiaassummik saqqummiiffigineqassa­soq. Taanna isumaqarounga Naalakkersuisut sinnerlugit suliassatut tigusariaqaripput, taamaali­ussaagut.

 

Aamma ilaatigut eqqartorneqarput kalaallisut allatanik atuakkiat amerlisarneqarnissaat siunerta­ralugu, ilaatigut Nunatta Atuagaateqarfia amerlanerusunik aningaasaliiffigineqassasoq. Taanna apeqqut aamma Naalakkersuisut nalilersoqqissavaat, suliassatut taanna tigussavarput.

 

Aamma taamaappoq juullip inuanik ingerlatsivimmut tunngasoq, aamma taanna Naalakkersu­isut nalilersoqqissavaat. Aammalu oqaatigissavara Atassummi qularnanngitsumik piumassuse­qarmata nalilersueqqinnissaminnut.

 

Taamatut Siumup oqaaseqaataannut naatsumik oqaaseqarpunga aamma taamatut Atassut oqaa­seqarfigissavara.

 

Atassutip oqaaseqaataanut aamma qujavunga. Innersuussutaat assigiinngitsut assut isumaqatigi­narput, soorlu sanaartornermut tunngasut. Qulequttat annertuut Atassutip eqqartorpai soorlu sanaartornermut aningaasaliissutit, ingerlatsinermut aningaasaliissutit aammalu soorlu Kanger­lussuarmut tunngasut, aningaasartuutillu assigiinngitsut ilaatigut isertitassat aammalu anisitas­sat.

 

Tamakkua ataatsimut oqaatigissagaanni maluginiarpara Atassut oqariartuuteqarmat inatsisit malillugit aningaasartuutissat ingerlanneqarnissaat, taanna malinniartariaqaripput, tassa qallu­naatoorlugu lovbundne udgifter, taakkua qanoq ilioriarsinnaanngingajakkagut taakkua malinni­arsaraagut. Taamaattumik tupinnanngitsumik, soorlu Naalakkersuisut siunnersuuteqarput inar­luutilinnut tunngasunik aningaasanik amerlilerilluarlutik. Aamma assut isumaqatiginarpoq soorlu ilisimareertareerigut ukiuni aggersuni aningaasat isertitassat aammalu aningaasartuutis­sagut, taakkua imminnut oqimaaqatigiinnissaanik oqariartuuteqarnera. Taanna maluginiarpara aammalu akuersissamaarmat pingajussaaneernerata tungaanut, taanna maluginiarpara.

 

Taamatut oqariarlunga, taava IA-p oqaaseqaataa tikippara.

 

IA allagakkuunngitsoq oqariartuuteqarput aallartillutik, ilaatigut Naalakkersuisut nalunaarutaat taassumalu kingusissumik tigunera, aamma taamatut AP, aamma taamatut Kattusseqatigiit oqariartuuteqarput. Taakkua ataatsimut akissuteqarfigilaarusuppakka, tunngaviatigut soorunami isumaqatigilluinnaqqissaarakkit, taamatut oqariartuuteqarneranni. Una ilisimatitsissutigissavara qularnaatsutut pingaartumik Kattusseqatigiinnut oqaatigissavara. Kattusseqatigiijunnguatsiarput Akulliit Partiiunngikkunikku, nej, aatsaat, Akulliit Partiaata tallimanngornermi tigusimavaa, Kattusseqatigiilli sapaammi, taanna nalunaarusiarsuaq. Suliassaq taanna ilisimaneqarpoq tallimanngornikkut unnukkut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami qulit missaanni atsiorne­qarsimasoq. Taamaattumik utoqqatsissutitut taanagu, partiit tamarmik kissaatigimmassuk eqqarsaat unga naalakkersuisuni eqqartorsimanngisarput, kisiannili uanga inuttut oqaatigerusu­tara unaavoq, suleriaaseq taanna immaqa pisussaaffigisariaqassavarput nalilersoqqissallugu, soorlu naalakkersuisuni, tassami suleriaaserput  naalakkersuisuni  Aningaasaqarnermullu Ataatsimiititaliami suliarujorujussuaq taamannak kingusinaariataassappat, taava Inatsisartuni ilaasortat misissorluaqqissaarinissaminnut periarfissaqanngillat.

 

Immaqaanna Inatsisartut Allaffeqarfianni nalilersoqqinneqartariqartut apeqqutit taama angitigi­sut, ilumut naammannersoq ullut pingasut ingeralanneranni naammassereersimassallugit. Tassami taanna ukioq mannaanaanngitsoq siornaannaanngitsoq aamma fiiarsikkunni qaffarusaar­tuartarpoq. Immaqaanna taanna  takoqqaalaartariaqartoq. Ilumut apeqqutit taama angitigisut, taamannarpassuaq quppernillit, ullulluunniit affaanaannik kinguartoorlutik saqqummerpata, taava tamanut tuniluutarpoq, taanna maluginiarakku Inuit Ataqatigiit, Akulliit Partiiata aammalu Kattusseqatigiit oqariartuutigigaat ataatsimut akissuteqarfigaara. Kissaatigissavara Inuit Ataqati­giit pingaartitatik erseqqissunngorlugit allaganngulaarlugit uagutsinnut tunniutilaaqqullugit taakkua  eqqartugaat assigiinngitsut uani suleriaqqinnissami atorluarneqarniassammata. Taama­tut inussiarnersumik kaammattuutigalugu neriuppunga inussiarneqataannik tiguneqassasoq.

 

Tassa taamaalillunga ataatsimoortumik Inuit Ataqatigiit soorlu akissutinni Inuit Ataqatigiit  1997-imi qumartiterinerujussuaq eqqartormassuk aatsaanguaq ataatsimoortumik akissutinni akissutiga innersuussutigalugu taamatut oqaaseqarfigaakka. Aamma taamatut oqaaseqarfigilaasa­vara Siku-blokki pillugu oqaaseqarnera, tassami maannakkut killiffik sumiippa. Killiffik ullumikkut uaniippoq, Siku-blokkimik sanaat inissiat marluk, aappaa Narsarsuarmiittoq aappaa Narsamiittoq, Nammionersornerullutik Oqartussat  aamma Narsap kommunia isumaqatigiissi­mapput, tassa taakkua aamma aningaasanik immikkut tapiissimagamik, suliassaq taanna malit­tareqqissaarnialugu nalunaarusiussasut, sunniinneri kiassarnermut atukkat allallu. Taanna tassa suliassaq siorna aallartippoq. Inernera ullumikkut oqaatigisinnaanngilara, kisianni tassa naliliivi­giniarneqarpoq, maannakkut malersoqqissavarput suliassaq sumut killinnersoq. Oqareernittuut taamatut malinnaaqqissaartussaq pisimasumik Narsaq kommuniummat.

 

Atuakkiatigut kalaallisut suli atuakkiat saqqummersinneqartartut pillugit Inuit Ataqatigiit tapersiinerat aammalu soorlu Siumukkunnit taaneqartoq taannattaaq uanga tusaatissatut tigussa­vara, unali qularpaluttumik oqaaseqarfigissallugu, tassa piniarnermut nakkutilliisut pillugit Inuit Ataqatigiit kaammattuutaat, tassaasoq danskit naalakkersuisuisa aningaasaleeqataanissaanik imaqartoq, taanna naalakkersuisunit nalilersussavarput, nerrivimminngaanniit uanngaanniit imaaliallaannaq pisussaaffilerumanngilanga isumaqatigiinniarnerit taakkua pillugit, kisianni qulequtaq taanna nalilersussagipput neriorsuutigissavara, naalakkersuisuni eqqartussagipput.

 

Apeqqutit ilai, soorlu innarluutilinnut tunngasut  isumaginninnermut  naalakkersuisumit akine­qarnissaat naatsorsuutigigakku iserfigissanngilakka. Aamma nalilersorumavarput assigiinngitsut Inuit Ataqatigiit qaffatsitaat ataasiakkaarlugit arlaqartuusut taarusunngisakka, kisianni soorlu qupperneq 8-mi piumasarimmassuk danskit  naalakkersuisuinit naalagaaffiup nunatsinni ingerlat­sinermut aningaassaliissutit isumaqatiinniarnissaannut apeqqut pineqartoq pillugu, taanna aatsaannguaq taareerpara. Aamma taamaapput apeqqutit soorlu juullip inuanut tunngasut kiisalu Sulisamut tunngasut.

 

Nuannaarutigaara naggataatigut Inuit Ataqatigiit erseqqissumik oqarmata naalakkersuisut Namminersornerullutik Oqartussat sinnerlugit KANUKOKA-mut isumaqatiginninniarsimanerat aammalu tapiissarnerup nutarterneqartariaqalersimaneranik suliniutaat. Taamatut isumaqatigii­katta nuannaarpunga.

 

Akulliit Partiiat aallaqqaataani taasai akissuteqarfigereerpakka, tassa kingusinaartumik pappiala­nik tigusaqarneq, taavalu aamma taamatut oqaatigerusullugu taassuma isumaliutissiissutip suliarujussuup, taamatut nipeqarluni, taamatullu atsigaluni, taamatullu kingusinaartigaluni saqqummiunneqarnera, tassami uaguttaaq aamma taamatut isumaqaratta, suliassassaq taama suliaq taama angitigisoq suli peqqissaartumik ingerlanniarneqartariaqartoq, suli peqqissaarneru­sumik.

 

Aamma taamatut oqassaanga ilaatigut aningaasasut inatsisissap ingerlanneqarnerani suleriaaseq nutaaq eqqunneqartoq pillugu Akulliit Partiiata malugusunnera nuannaarutigaara, tassami taamatut iliortoqartariaqarpoq, kiasanni naammanngilaq, suli pitsanngorteriarneqarsinnaavoq, soorlu aatsaannguaq uanga inuttut isumaga tassunga tunngasoq anikkiga. Kisianni qularpunga uunga, Akulliit Partiiat qularuteqarmat kianngooq upperissavaa sinnerqartoorutissamaatit ukiuni aggersuni kisitsisit taagugaat pillugit, taanna taamatut apeqqusiinerat sinneqartoorutissamaanik imatut oqaaseqarfigissavara. Naalakkersuisut upperaat ukiuni tulliuttuni nunatta karsia sinneqar­tooruteqassasoq. Pingaartumik uanga assut upperaara, taamaattumik taassuma tungaannut apeqqusiissanngilanga tassani pisussaavugut Inatsisartut inatsisiliaat sapinngisarput tamaat malinniassallugu.

 

Taamatut naatsumik Akulliit Partiiat oqaaseqarfigeriartugu naggataatigut Kattusseqatigiit oqaaseqarfigissavakka aallaartinnerattuulli piffissaq eqqaartorneqartoq kingusinaareeqaluni tigusineq akissuteqarfigereerakkut, tassami paasivarput aatsaat sapaammi sorlu tigusimagai, taamaattumik taakkua aaqqiiviginiarnissaat peqatigiilluta  aaqqeriartariassavarput oqalliseriinar­nagu  Naalakkersuisuni  nalilersorlugu  aammalu Inatsisartut Qullersaqarfiini.

 

Ilinniagaqarnersiutit qaffatsinneqarnissaanut siunnersuut naatsunnguamik oqaaseqarfigissavara. Taanna soorunami Aningaasaqarnermut Ataatsimiitiliami nalilersorneqarneqassaaq, oqaatigissa­vara Kattusseqatigiinnut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap innersuussutaa, siunnersuutaa, naalakkersuisut tapersermassuk. Taamaattumik taamatut oqariarlugu oqasaanga, tupigissanngi­lara Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siunnersuutit allaganngorlugu tunngiutat nalilersoq­qissappassut, taava uaguttaaq nalilersoqqissavarput.

 

Aamma oqaaseqarfiginngitsoorusunngilara aningaasat nunataa karsianiittut amerlasuut sulisinna­gimik oqaaitigineqarmata, taakkua aamma oqaatigineqarmat taamatut aningaasat taakkua sulisinneqarnissaat eqqartorneqartariaqalersoq, oqaatigissavara nunatta karsiaaiittut aningaasat ullumikkut naammattut, taavalu qanorluunniit pisoqariataassagaluarpat minnerpaamik aningaasat tigoriaannaat nunatta karsiata pisariaqartikkai 600 - 700 miliuunillu. missaanniittut. Taanna ukiuni kingullerni aarlerinarsimanngilaq, kisiannili eqqartorneqanissaannut tunngasumik oqariartuutigissavara, akiitsut qanoq annertutigisut aammalu karsitta ukiuni tulliuttuni qanoq imaqarumaarnissaa sukkasoorujorujussuaq naalakkersuisut nalunaarutigisinnaammassut, ullormiit ullormut, naalakkersuisutigoortariaqanngilarluunniit.

 

Kattusseqatigiit tikilluaqqungaasavagut uagutsinnut allaffeqarfimmut paasiaappata, tassami Inatsisartut taakkua aqunneqarnissaannut nakkutiginissaannullu toqqaasimapput Naalakkersuisu­nik. Suliassaq taanna naalakkersuisuniippoq, tikilluaqqusaangaarpusi uagutsinnut imaluunniit sumulluunniit apeqqutinut tunngasunik assigiinngitsunik naalakkeruisoqarfinnut paasiniaasallusi, Ataatsimiititaliat aqqusaanngikkaluarlugit.

 

Apeqqut alla qaffatsitat, soorlu inarluutilinnut tunngasoq sipaarniuteqarniarnera, oqaatsikka aatsaannguaq innersuussutigalugit, taava oqaannassaanga taanna akineqarumaarpoq qularnaatsu­mik. Aamma taamaappoq pensionisiat pillugit illit siunnersuutit, taanna aamma  qularinngivip­para akineqassasoq.

 

Taamatut oqaaseqarlunga ataatsimoortumik naggataatigut oqaaseqaanassaanga, taannalu oqaasissara ilaatigut Inuit Ataqatigiit eqqartuinerannut tunngassuteqarpoq. Naalakkersuisut nalileqqikkumavaat aammalu qularinagu arlalippassuit ajornartorsiut imaluunnit qaffatsinneqar­tut apeqqutit akissuteqarfiginissaat, soorlu finansudvalgip piaartumik qaffatsissinnaasallugu, tamakkua apeqqutit soorlu Aningaasaqarnermi Ataatsimiititaliap inassutai, qallunaatut henstillin­ger, tamakkua ilai amerlasuut upernaamut utaqqinngikkaluarlutik qaffatsinneqarsinnaa......, ilaali allatut ajornavissumik atsaat qaffatsinneqarsinnaapput. Taamatut oqaaseqarfigivakka, ullumik­kuugallartoq.

 

Peter Grønvold Samuelsen, Takornariaqarnermut, Angallannermut , Niuernermut Attaveqaati­nullu Naalakkersuisoq:

Qujanaq. Annerusumik oqaaseqarfigissavakka pissutsit, imaluunniit apequutit Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliaminngaanniit oqaaseqarfigineqartut, uanga naalakkersuisoqarfimma ataanniittut pillugit, taannalu aallartinnginnerani tassa oqaatigissavara Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq pisarnermisut sulisimaqaaq. Kisiannili aamma maluginiagassaqarpoq pingaar­tumik naalakkersuisutut inissisimalluni oqaatsit suut isumaliutissiissummi atorneqarnersut.

 

Tassani kaammattuutit, inassuteqaatit, qinnuiginninnerit, kajumissaarinerit aamma paaseqatigiis­sutigisariaqaratsigit qanoq paasissanerlutigit qanorlu maleqqissaarneqarnissaat eqqarsaatigalugu paatsooqqaitigiinnerit pingattoortariqarmata, soorlu aamma siusinnerusukkut taamaattorqartar­toq. Qularnanngirtorlu uaniippoq tasissutigineqartussat, tassa inassuteqaatit taasissutigineqartus­sat aningaasartaqartullu ilaatigut, suliassanillu suliarinninnisamut imaqartut taakkua taasissutigi­neqartut soorunami pingitsoorani suliassaasapput, allalli tamakkiinerusumik oqaaseqaatit, uanga paasinninnera najoqqutaralugu kaammattuutinik, qinnuiginninnernillu, kajumissaarinerinernillu imallit taakkua tusaatissatut tiguneqarsinnaallutilluunniit taava malinniarneqarsinnaapput sapinngisaq naapertorlugu.

 

Siullermik Kangerlussuarmut Narsarsuarmullu pitsanngorsaaniutissat aningassat taakkua Inatsisartut ukiaq manna ataatsimiineranni ammaanersiornermullu oqallinnermut atatillugu oqaluuserineqarput. Taakku aamma arlaleriarlunga oqaaseqarfigereerpakka. Aningaasaqarnermut naalakkersuisup akissuteqaamini oqaasii innersuussutigiinassavakka, tassa taanna Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliap sipaaqqusineranik kissaat, naalakkersuisut tusaatissatut tiguaat, kisiannili pisariqartitsineq naapertorlugu aningaasaliissutit minnerusulluunniit atorlugit  piuma­saqaatinut naapertuuttumik aaqqiisoqarnissaa 1999-imi aningaasanik inatsisiliornissami taanna uterfigineqarsinnaasutut naalakkersuisut isummerfigimmassuk.

 

Taavalu Inuit Ataqatigiit tassunga atatillugu oqaaseqarnerminni imatut oqarnerat, taavami Kangerlussuarmi piorsaaneq pinngikkaluarlugu Narsarsuarmi piorsaaneq pineqarsinnaasoq, angallattullu tamaasa imaluunniit angalattut aamma Narsarsuakkoornerulerseqqullugit. Tassunga atatillugu tassa oqaatigissavara maannakkut ulluni makkunani siunissami angallannikkut imarpik qulaallugu timmisartuusiumasut neqeroortinneqarmata, tassanilu soorunami piumasaqaatinut pitsaanerpaamik isumaginnissinnaasut, sukkoqqullutillu angallassiumasut tassani aalajangiisuul­luinnarumaarput, aamma angalasut sumukartuunerat tassani puigornagu. Narsarsuakkootartut qassiusut nalunngilagut aamma Kangerlussuakkoortartut angalasut nalunngilagut, taamaattumik taanna suliariumannittussarsiuussuneq timmisartornermik ingerlassiumasut akornanni pisoq, taavalu aamma naalakkersuisut pilersaarutigisaattuut, angalanneq pillugu isumasioqatigiissitsi­nissamik neriorsuuteqarnerput tamatuma kingorna takutikkumaarpaa, angallannikkut tamakkii­nerusumik qanoq siunnerfeqarnissarput.

 

Tassunga atatillugu aamma Aningaasaqarnermut Ataatsiamiititaliap assersuutitut tikkuagaa, tassalu aningaasat taakkua pineqartut 99-imi 26 miliuunit, ukiut 2000-imi 26 miliuunit taakkugo­oq aamma atorlugit Qeqertarsuup Tunuani imarpik qulaallugu timmisartunut mittarfissualiornis­samut periarfissat assigiinngitsit aamma nalilersorneqasinnaannerat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap tikkuarpaa. Apeqqut taanna pillugu oktorip arfineq-aappaanni Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliaq ilisimatissimavara Aasianni mittarfiliaasup siunissami  tallineqarsin­naanneranut pissutsit suut eqqumaffigineqartariaqartut, Ilulissanilu mittarfioreersup tallineqarsin­naanneranut tunngatillugu aamma suut eqqumaffigineqartussaanersut, aamma allakkat taakkua naggasersimavakka, naalakkersuisut aammalu naalakkersuisoqarfiga ullumikkorpiaq taamatut pilersaarusiornissamut pissutissaqarsorinngitsut, tassa angalaniartut amerlassusii eqqarsaatigalu­gu, ullumikkorpiaq pissutsit eqqarsaatigalugit, tunngavissaalatsinarmat, soorunami teknikkikkut periarfissaqarpoq mittarfiit taakkua pineqartut tallineqarsinnaannerinut, kisianni ilaasut amerla­soorujussuit, imaluunniit angallanneq annertoorujussuaq pippat, inuiaqatigiinnut akilersinnassu­mik  aatsaat pisinnaapput, ullumikkut taamatut isumaqanngilagut.

 

Amma Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq kajumissaarivoq Tasiilami ilinniartitaanernik pilersitseqqulluta, tassa takornariartitsinermi ilinniartitaanerit Tasiilami pilersinneqarsinnaassutut innersuussutigalugu. Tassunga atatillugu oqaatigissavara ullumikkut Qaqortumi aamma Narsami takornariartitsinermi tunngasuni ilinniartitaanerit ingerlanneqartarmata aammalu eqqaasitsissuti­gissallugu Naalakkersuisut pilersaaruteqareermata upernaamut takornariartitsinermut atatillugu ilinniartitaanerit assigiinngitsut tamakkerlugit eqikkarlugit nassuiaateqarnissaminnik, taannalu aamma soorunami tassunga innersuukkusunneruvara taamatut oqariartuuteqarneq, tassani eqikkaasumik tamakkiinerusumillu isummernissatsinnut tunngavissat pissarsiarisinnaasagatsigit, pikkorissartitsinerit ilinniartitaanerillu ataasiakkaat suut pioreersut pilersinneqartariaqartutullu isumaqarfiginartut oqaluuserissagatsigit. Aamma takornariartitsineq pillugu nalunaarsuineq nunatsinnukartunik nunatta iluani unnuisarfinni unnuisut kisitsisitigut takussutissalersorneqarnis­saannut tunngasoq, taanna innersuunneqarpoq naatsorsueqqissaartarfiup iluani suliaasinnaasutut, soorunami taanna suliaavoq uanili siornali erseqqissarsimasarput tassaavoq naatsorsueqqissaar­tarfimmut tunngatillugu maleruagassat naapertorlugit suliassat aalajangersimasut suliassaareer­put, taakkulu qaavatigut suliakkersuutinik nutaanik naatsorsueqqissaartarfik tigusissaguni  kissaatigaa akilerneqarnissi, taamaattumillu taakkua 300.000,- it aningaasanut inatsimmi immikkoortinneqarsimasut taakkununnga atugassiaapput, ukioq mannalu siullerpaamik taanna nalunaarsueqqissaarneq ingerlanneqarpoq  98-milu aallartilaarpat takussutissiat taakkua erseqqis­sut takkukkumaarput. Isumaqarpunga aningaasat kontomi sumiinnersut tassani apeqqutaaval­laanngitsoq, ksiannili takornariartitsineq pillugu ineriartortitsinitsinni aningaasarpaalussuit aamma atoratsigit, taamaattumik ilisimaqqissaartariaqarparput takornariat qassit nunatsinnut pisarnersut sumilu unnuisarnersut il.il.

 

Tûgdlik -up  Tâterâq -llu imaatigut ilaasortaatit ukioq manna kingullermeerlutit Qeqertarsuup tunuani kujataanilu angalasut taartissaat pilersaarutigineqarpoq KNI imaatigut ilaasunik angalla­siavianinngaanniit, tassa sanatitsisoqarnissaa siunniunneqarsimavoq Tûgdlik -up Tâterâq -llu taartissaannik angallatinik Tûgdlik -kunnik Tâterâq -kunnillu sukkanersumik kiffartuussisinnaa­sunik.

 

Aamma Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap ujartorpaa nunaqarfinni anginerusuni qulimiguu­linnut mittarfinnik piorsaasoqarnissaanut 1996-mi oqaaserisimasakka sumut tassuni suliassami killittoqarnersoq, allakkat tassunga tunngassuteqartut ullumikkut atsiorpakka Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliamukartut, tassanilu erseqqissarneqarsimavoq tassa Kangaatsiami, Kangaa­miuni, Qeqertarsuatsiaani, Arsummi Alluitup Paanilu helikopterinik angisuunik mittarfiliortoqar­sinnaaneranut pissutsit misissuataarneqarsimanerat, taakkulu soorlu assersuutigalugu S-61-nik atorneqarsinnaasunngorlugit sananeqassappata taava 23.mill. missaanni naleqartut.

 

Taakkulu aamma naalakkersuisuni siullerni ilisimareerpavut, aningaasanulli inatsisissap suliari­neqarnerani taakkua, qanoq oqartarpat, kiggittoortunut ilaasimapput, tassa maannakkuugallartoq inissaqartinneqarsimanngillat, nalunngilarali naalakkersuisut ullumikkut nutaat aamma taanna apeqqut soqutigalugu ujartoraat aammalu taanna naalakkersuisunut qularnanngitsumik 1998-p ingerlanerani uterfigineqartussaassaaq. Kisianni tassa allakkat tassunga tungaasut Aningaasaqar­nermut Ataatsimiititaliamut ingerlatinneqarput.

 

Aamma apeqqutigineqarpoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamit Qaqortumi qulimiguulin­nut mittarfiup immikkut ittumik akuerineqarsimaneranut tunngasoq qaqugumut atuuttuunersoq, tassa paasitinneqarpunga taanna 1999-mi decemberip naaneranut akuerineqartoq, kisiannili mittarfeqarfiit naliliinerat tunngavigalugu naalagaaffiup angallannermut qullersaqarfianinngaan­niit ajornartorsiutissamik isiginnittoqanngitsoq tamatuma kingorna atorneqarsiannneranut tunngatillugu, taavalu uani pineqartoq tassa qulimiguulinnut mittarfiup illutaasa nutartertariaqa­lersimanerat sulisunut suliffittut eqqarsaatigalugu, taakkua soorunami sananeqarnissaat aatsaat pisinnaassaaq 1999-p kingorna qulimiguulinnut mittarfiup Qaqortumiittup atorneqarsinnaanera qulakkeeqqaarlugu.

 

Aamma apeqqutigineqarpoq imaatigut nunatta iluani nunatsinni nioqqutissiat nassiunneqartar­nerannut tunngasoq, tassa umiarsuartigut sineriammi  nassiunneqartarnerannut tapissuteqartar­nerput soormi silaannakkut nassiussinermut atortuunnginnersoq. Oqaatigissavara una pineqartoq oqaluttuarisaanermit kingoqqisuummat, aammalu KNI pisoqaq KNI nutaanngortinneqarmat aamma taanna puttallartut ilagisimavaat, tassalu imaatigut nassiussat nunatta iluani nioqqutissi­arineqartut eqqarsaatigalugit taamaallaat atuuttinneqarpoq. Erseqissumik akisinnaagunanngilara sooq silaannakkut nassiussanut atuutsinneqannginnersoq taammatut aaqqissuussisoqarsimann­gimmat.

 

Aamma, tassalu uani oqaaseqarfigisanni ersarinnerusumik una piumasarineqartoq imaaliinnar­lunga neriorsuutigisinnaanngisara tikissavara, tassalu juullip inuata allaffeqarfiata Nuumminn­gaanniit kommuninut sumut pinerpoq nuunneqarsinnaaneranut tunngasoq/apeqqut. Tassa maannakkut naalakkersuisut sipaarutissanik siunnersuuteqarnerminni siunniusimasaat unaavoq juullip inuata suliaasa meeqqanut atatillugu sammisortaasa unitsinneqannginnissaat, taavalu suliat taakkua suliffeqarfinnut pioreersunut innersuunneqarsinnaanera, taamaalillunilu aamma servicekontrakt -it atorlugit uani Tele eqqarsaatitsinnut qaninnerpaasimavoq Tele -p allaffeqarfik tigusimammagu, tassani suliarineqarsinnannginnersut taamaalillunilu juulimaaq taanna silarsuar­minngaanniit piinngikkaluarlugu suliassat meqqaanut samminerusut taakkua ingerlatiinnarneqar­nissaat innersuussutigisimallugu. Siunnersuutip taassuma kingorna siunnersuutit allat takkus­suupput, soorlu aamma una pineqartoq kommuninut allanut taanna nuukkaanni, tassani aningaa­sartuutissat soorunami qissimigaartariaqassapput. Qisuariarnerit allat avataanersut aamma naalaarsimavavut, tamakkulu aallaavigalugit naalakkersuisuni manna tikillugu oqarpugut aningaasanut inatsisip pingajussaaneernissaata tungaanut naleqqikkumavarput, taannalu naalak­kersuisuni oqaluuserereerutsigu nalunassanngilaq qanoq ilusilimmik saqqummiussiumaarnersu­gut.

 

Takornariartsitinerup iluani suliniutit assigiinngitsut marluk aamma pilersaarutigaavut, tassalu sanaluttarneq pillugu, taassuma inuutissarsiuutitut ineriartortinneqarnissaa eqqarsaatigalugu pikkorissartitsinerit, siunnersuinerit piumavagut aammalu Leif -p Iluanaarajuup, taanna qulequt­siullu, kujataanut sammitinnerullugu takornariartitsinerup ineriartortinneqarnissaannut alloriar­nerit suliniutit tassaniittut aallukkumallugit, tassungalu atatillugu sulisussat sumi løntrin-mi allassimanissaat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap paasiummammagit løntrin- lersunngik­kaluarluni una oqaatigisinnaavara, imaappat sulisut taakkua pissarsiarineqarsinnaasut Namminer­sornerullutik Oqartussat iluanni, taava allaaneruallanngitsumik akilerlugit taanna naammassine­qarsinnaassaaq. Avataaniilli tigusisoqassappat taava akissaasersuineq allaavallanngitsoq atorlugu taanna naammassiniarneqarsinnaavoq, kisiannili soorunami budgetbidragimik, tassa aningaasa­liissutit oqaasertaannik ullumikkut nassiussimasatsinnik ersarinnerusunik piumasoqarpat, soorunami taanna naammassissavarput.

 

Naggasiutigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap oqaaseqaatai aamma partiit oqaaseqaa­tai eqqaallugit, siusinnerusukkulli maani oqaluuserineqartartoq, takornariartitsinerup inuutissar­siutitut pingaarnerit pingajuattut patajaallisarneqarnissaanut tunngatillugu, taakku oqaaserineqar­tartut innersuussutigissavakka, unalu oqaaseqarfigissalugu Aningaasaqarnermut Atatsimiititaliap kajumissaarutigimmagu imaluunniit inassutigimmagu Greenland Tourisme-mut aningaasaliissu­taasartut ilai 6,5 mill. Københavnimi allaffimmi atorneqartartut taakkua pinnagit nunatsinni piorsaanermut atorneqarnissaat.

 

Tassunga atatillugu Takornariatsisinermi Ataatsimiititaliamut oqaaserisimasakka uteqqikkusup­pakka, tassa pingaartorujussuummat København -mi Greenland Tourisme -p allaffia tassaasoq angalatsivinnut ulluinnarni toqqaannartumik attaveqaat, qallunaat nunaanni angalatsisivinnut, Europa-mi angalatsitivinnut taavalu aamma paasissutissanut nunatsinnut ussassaarutaasunik ullormiit ullormut siammarterivik, internet -kut piumaneqartunut, oqarasuaatitigut allakkasuar­taatitigut piumaneqartunut, allanut takornariarfissatut inerissimaqisunut unammillerluni pitsaas­susilimmik qisuariarsinnaassuseqartoq, aammalu taassuma allaffeqarfiup suliarilluinarpaa Qallunaat Nunaanni aviisiliortut aamma nunani allani aviisiliortut nunatsinnut takornariartitsineq pillugu ilisimassassaannik aammalu allaaserinnittarnissaannik suliaqarfiusoq, taamaattumik ajunngikkaluaqaaq aamma pisariaqarpoq nunatsinni ineriartortitsineq, kisianni aamma pinngitso­orsinnaangilarput takornariat amerlanerusut nunatsinnut ussagarlutik soqutiginnilernissaat, tassanilu tassa allaffeqarfiup København -miittup taanna suliasssaq suliaraa.

 

Taamaalillunga Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaani uanga naalakker­suisoqarfinnut tunngatillugu oqaaserineqartut taakkua tamaalillunga oqaaseqarfigaakka.

 

Mikael Petersen, Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut Pisortallu Suliassaqarfiutaannut Naalakkersuisoq:

Naalakkersuisoqarfimma ataani inissisimasut pillugit partiit assigiinngitsut annertuumik eqqaasa­qanngillat, kisiannili Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat arlalinnik Naalakkersuisoqarfimma ataaniit­tunik tikkuagaqarpoq, aamma pissutissaqartunik aammalu Kattusseqatigiit tungaaninngaanniit aamma minnerunngitsumik utoqqarnut aammalu innarluutilinnut tunngasut suliat pillugit aamma oqaaseqartoqarluni. Taakkua akissuteqarfigilaassavakka.

 

Siullermik Nanortalimmi imeqarniarneq pillugu aammalu Nanortalimmi imeqarfiup aaqqiivigi­neqarnissaa pillugu ukiuni kingullerni arlaqalersuni Inatsisartuni maani annertuumik oqallittar­nerit aammalu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap piumasarisarsimasai aallaavigalugit Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat saqqummiussaqarpoq. Ilumoorpoq Nanortalimmi imeqarniarneq ajornartorsiutaasarmat ukiukkut, massakkullu suliap taassuma killiffia naatsunnguamik nassuiaa­teqarfigilaassavara. Tassa siullermik Nanortalimmi imeqarniarneq pitsanngoriartinneqassappat periarfissat pingasut periarfissaapput, tassa siullermik Nanortalimmi ukioq kaajallugu tankersuar­mik imeqarfiusussamik sanasoqarsinnaavoq, taannalu 30 -40 mill- missaanik akeqartussaassallu­ni. Periarfissat aapparaat tarajoq iminngorlugu Nanortalimmi imeqartitsilernissap periarfissiissu­taasinnaanera, taannalu 20 mill. -nik naleqassasoq missiliuunneqarluni.

 

Periarfissap pingajoraat massakkut tatsip - tasiusap, immaqa taama taallugu, imeqarfiusup aapperneqarsinnaanera, taamaalilluni imeqarniarneq ukioq kaajallugu ajornaquteqanngitsumik ingerlaavartumik ingerlasinnaanngorlugu aaqqinneqarsinaalluni aamma, taannalu naatsorsuutigi­neqarpoq 12 miiliuuniniit 17 milliunnit angullugit akeqarsinnaassasoq. Tassa taakkua periarfissat massakkut naalakkersusiuni nalilersoqqissaarneqarput  Nanortalimmi qanoq imeqarniarnerup aaqqiivigineqarsinnaanera pillugu saqqummiussiumaaratta. Tamannalu pitinnagu aajuna Nukissiorfiit massakkut aallartiligaat, tassa decemberimi Nanortalimmi erngup pitsaassusaata suliarineqarsinnaanerata teknikkikkut aaqqiviginissaa, tassa kvalitit, qallunaatut taama taasar­paat, imiup pitsaassusaata aaqqeqqaarnissaa taanna qulakkeerniarlugu teknikkut atortorissaarusii­soqassaaq, taannalu naatsorsuutigineqarpoq januarimi tamakkiisumik naammassereersimaneqas­sasoq.

 

Tassa taamaalillunga takusinnaavara ukioq manna isserujussuassagaluarpat imeqarneriarnerup aammalu erngup pitsaasusaata salinneqarsinnaassusaatalu periarfissinneqarnissaa massakkut angulinnguatsiaripput, naatsorsuutigaara Nanortalimmi imeqarniarnerup taamaalilluni aamma pitsannguallatsinneqarnissaa. Kisianni siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu periarfissat taakkua pingasut Inatsisartuni aalajangiiffigineqartariaqassapput, Nanortaliup imeqarniarata aaqqilluarnissaa eqqarsaatigalugu.

 

Ilanngullugu oqaatigineqarpoq tassa innarluutilinnut tunngasut aammalu utoqqarnut tunngasut  taakkua qularutiginngilluinnarpara nunatsinni annertuummik naalaarneqartut aamma tusaaniane­qartut, aamma nalunngilara taamaattoqartoq, taamaattumik matumuuna ersarissuliussaanga, neriuppunga Inatsisartuni aamma tamani  tusarnaartuni (tusarnaartoqarpat mas­sakkut) paasine­qarsinnaassasut, ilaatigut oqaatigineqarmat innarluutillit isumagineqarneratigut sipaarniarneq annertooq naalakkersuisut siunnerfigigaat, oqaatigilara taamatut  oqartoqarsinnaammat 1998-mut aningaasatutiInatsisissatut siunnersuutip siullermeerneqarnerani naalakkersuisunit saqqummiun­neqartut aallaavigalugit, tassami 1997-mut aningaasanut inatsit 158,8 mill. aningaasaqrtaqartoq innarluutillit isumagineqarnerannut tunngasoq, taanna siullermeerinermi naalakkersuisunit saqqummiunneqarmat qaffaaffigineqassasoq 38 milliuunik 38 mill. koruuninik, tassa imaappoq 196,8 miiliuuninut qaffaaneqassasoq, tassa siullermeerinninnermi.  Taavalu massakkut  aappas­saaneerinninnermut naalakkersuisuninngaanniit saqqummiunneqartoq siunnersuut siullermeerin­ninnermut  naleqqiullugu aap, sipaarutitaqarpoq, kisianni 1997-mut aningaasanut inatsit aallaavi­galugu 26 miil. amerlanerusunik aningaasartaqartumik, tassa taanna ilaatigut immaqa paasiumi­naatsinneqarsimassaaq , siunnersuummut siullermut naleqqiullugu massakkut aappassaaneerin­ninnermut siunnersuut soorunami sipaarniarfiummat, kisianni 1997-mut aningaaasanut inatsit aallaavigalugu 26 mil. -nik aningaasartaqarnerulluni.

 

Tassa imaappoq innarluutillit isumagineqarnerat tamaat ataatsimut  isigalugu aningaasaliiffigine­qassaaq massaakkut inatsisissatut siunnersuut maani  aappassaaneerinnermisut akuerineqassappat 26 mill. amerlanerusunik. Tamanna paaseqqullassuara, imaluunniit paasillaqquara imaannaann­gimmat aamma pisariaqartinneqarmata taakku aningaasat unali naalakkersuisuni isumagisas­saraarput immikkoortunut assigiinngitsunut kontonut qanoq aningaasat annertussausaasa tulluunnerusunngortinneqarnissaat, tassa taanna oqaaseq tulluunnerusunngortinneqarnissaat naapertuunnerusunngortinneqarnissaat aamma ilanngullugu misissoqqissaarneqartuassammat.

 

Utoqqaat eqqarsaatigalugit aamma aningaasaliissutit ikileriartinneqanngillat, tassa 1997-mut ullumimut aningaasanut inatsit atuuttoq malillugu/naapertorlugu utoqqarnut aningaasaliissutit utoqqalinesiutinut aammalu siusinaartumik utoqqalinersiutinut katillugit 348 milliuniupput, taavalu massakkut siunnersuutigineqarlutik 359, 8 milliunnit, tassa 11,8 millliuuninik siunner­suutit ukua tunngaviusut aallavigigutsigut aningaasat amerlanerusut massakkut siunnersuutigine­qarput. Tassani aallaviuvoq nunatsinni utoqqalinersiaqalersussat amerliartornerat amerlisussaam­mata, aammalu taakkua utoqqalinersiaqalersussat soorunami utoqqalinersiassaannut immikkoor­titsivigineqartariaqassammata.

 

Utoqqalinersiutit nalinginnaasumik annertussusaat tamani Inatsisartuni oqallisigineqartarpoq aamma massakkut siunnersuuteqartoqartarpoq aamma soorlu masssakkut ataatsimiinnermi taamaaliortoqarsimasoq, kisianni tamakkua tikikkumaarpagut, tassami pingasunngorpat inunnik isumaginninnikkut iluarsaaqqinnissamut ataatsimiititaliarsuup isumaliutissiissutaata aammalu Inatsisartuni maani akuersaarneqareersimasut siunnerfigineqareersimasut malinnatitsivigineqar­nissaannik suliassap nassuiaassutigineqarnera oqallisigisussaavarput. Pingasunngorpat qularti­ginngilluinnarpara utoqqarnut tunngasut aammalu inunnik isumaginninnikkut innarluutilinnut tunngasut suliat allallu isumaginninnikkut ingerlanneqartut soorlu meeqqanut ineqarnermut tapit, boligsikringi, aammalu nalinginnaasumik meeqqanut tapit soorlu eqqaaneqartut aamma Inuit Ataqigiit oqaluttuannit, tamakkua ataatsimoortillugit naliliiffigineqarnissaat ilanngullugu taanna oqallisigineqarsinnaajumaassaaq.

 

Inuit Ataqatigiit aammalu Kattusseqatigiinniit saqqummiunneqartut uanga akerlerinngilluinnar­pakka, tassami tassaniiginngarmata suliassagut ataatsimoorluta siunnerfigeersimasagut aammalu naammaginartumik inuit innarluuteqartut ammalu utoqqaat tamarmik atugaqarnissaat pillugu suliasatsinnut ilaammata. Taamannak oqaaseqarlunga oqaatigineqartut taamalillunga akissuteqar­figaakka.

 

Paaviaaraq Heilmann, Piniarnermut, Aalisarnermut Nunalerinermut Inuussutissarsiutitigullu Naalakkersuisoq:

Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaani oqaaseqarfigeqquneqartut naalak­kersuisoqarfinnut tunngasut oqaaseqarfigilaassavakka naatsumik erseqqissaataanerusumik.

Siullermik kaammatuutigivaat  assagiarsunniutinik aalisariautinik pisaartorneq piariarfissinniar­lugu eqqumaffigeqqqullugulu, pitsaanersumik maannamornit periarfissinneqassasoq tamannalu eqqumaffiginiaqqullugu. Eqqaasitsissutigissavara erhverstøtteforordningip ukiaq manna massak­kut ataatsimiinermi allannguutissaanut tunngatillugu massakkut tassani suliaqareeratta taakku assagiarsunniutinik aamma pitsaanerusunik pisaartotroqarnissaa periarfissinniarlugu.

 

Taavalu immikkut ikiorsiisarnermut aningaasaateqarfik pillugu Aningaasaqarnermut Ataatsimii­titaliap oqaatigivaa aningaasarsiornikkut uloriarnartorsiorluinnartut aatsaat taamaattut kisiisa tapiiffigineqartassassut siunissami. Tamanna soorunami tusaatissatut amerlanerussuteqartut oqaatigimmassut tusaatissatut tigullugu suliassatut tigussavarput, ksianni eqqaasitsissutigissavara nalakkerssuisut taamatut kisimik oqartussaatinneqarsinnaassanngimmata, tassami aamma aningaasanut inatsisip saniatigut immerneqartarput aamma aalisartut namminneq piniartullu namminneq akileeqataaffigalugu, taamaattumillu kattuffiat aamma tassani oqaloqatigineqartria­qassalluni, aammalu ilanngullugu erseqqissaatigissavara agguaaniartarnerni ataatsimiisitaliap inuttalersorneqarnera sinerissami siammasissumik inuttalersorneqarsimammat KNAPK -p toqqaaqataaffigisaanik, taamaalilluni inuit qinnuteqartut tunngavissaqarnerusumik ilisimannin­nerullutik aalajangeeqataasinnaanertik periarfissaqarfigalugu. Kisianni suliassiissutaammat soorunami tigussavarput.

 

Ammassallip kommuniata KNAPK -llu suleqatiginerisigut aalisarnermik siuarsaasoqarnissaaan­nik Ammassallip kommuniani kissaatigineqartoq tussaatissatut tigussavarput sularissallugulu.

 

Taavalu aamma sumiiffinni immikkut ittuni aallartitsinermut tapiissuteqartarneq maannakkut umiatsiaarartaarniarnermi 25 %-mik nammineq aningaasaliissummut taarsiullugu aaqqiisoqarnis­saanik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq inassuteqarpoq. Tassunga tunngatillugu oqaatigis­savara siusinnerusukkut Hans Enoksen -p siunnersuuteqarneratigut Inatsisartut naalakkersuisut pisussaaffilermatigit KANUKOKA -mik oqaloqatiginninnissamik kommunit inuutissarsiutinut tapersiisinnanerat periafissiissutigineqaqqinnissaa siunertaralugu, taannalu upernaammut eqqaamasakka malillugit saqqummiunneqassasoq naalakkersuisuniit oqaatigineqarpoq.

 

Konto 50.06.11 tassa aalisariuteqassutsip pisassiissutinut naleqquttunngorsarneqarnissaanut atugassiissutit pillugit ataatsimiisitaliap naalakkersuisunit pilersinneqarimasup sunniutai aamma­lu siunnersuisoqatigiit qanoq pisariaqartinneqarsimatiginerat naliliiffigeqqullugu Aningaasaqar­nermut Atatsimiititaliaq kissaateqarpoq. Tassunga tunngatillugu oqaatigiinnassavara suleqatigii­sitaq taanna ataavartutut eqqarsaatigineqanngimmat, tassami suliassani naammasippagu suleqati­giisitaq atorunnaarsinneqartussaavoq.

 

Taava partiit ataasiakkat marlussuit oqaaseqarfissavakka, tassa siullermik Siumut. Oqaatigivaat Savissivimmi qaleralinniarluni misileraasimaneq qanoq ingerlateqqinniarneqarnersoq aammalu qanoq killiffeqarnersoq - oqaatigissavara pitsaasumik taavalu aamma qaleralinnik aningisuunik pisaqartoqartarsimavoq misileraanermi, tassa pitsaasumik misileraaneq misilittagaqarfigineqar­poq. Siumut -mingaanniit aamma ujartorneqarpoq siunissaq eqqarsaatigalugu qanoq iliortoqaler­saarnersoq.

 

Tassunga tunngatillugu oqaatigissavara piginneqatigiiffiusimasoq Akkoq Royal Greenland-mut massakkut tuniunneqarsimalermat, taavalu aamma Royal Greenland -p ilisimavaa Amissimi misilittakkat pitsaasut maannamut pissarsiarineqarsimasut, Royal Greenland -ip aamma ilisima­vai, taamaattumik naatsorsuutigilluinnarparput Royal Greenland aamma tassunga tunngatillugu alloriarnermik/inuutissarsiornermik Avanersuarmi qaleralinniarneq aamma eqqarsaatigalugu siuariaataasinnaasumik aningaasarsiornermik iliuuseqarnissaa. Tassani aamma eqqarsaatigine­qarpoq Royal Greenland-mingaanniit soorlu qullukkanik aamma tunisassianik pitsaasunik timmisartukkut assartoruminartunik pisisartunut tassa kujasineru sumut periarfissaaq taanna ammasoq, kisiannili aamma tunisassiorfiup nutarteriffigineqarnissaa pisariaqartinneqartoq ilisimaneqarluni, taamaattumik periarfissaqarpoq Avanersuarmi aamma aningaasarsiornerup  pitsaanerusup tungaanut aallartinneqarnissaanut iliornissamut tunngavissaqarlunilu.

 

Inuit Ataqatigiinniit nunaqarfinni tarajorterisoqarsinnaanera aalisakkanik pingaartumik  saarul­linnik eqqarsaatigalugit ilanngullugu nutaamik Royal Greenland -mut isumaqatigiissutissap ilusilersoniarnerani soorunami eqqarsaatitsiniitissavarput, aamma soorlu ilisimaneqareersoq ataatsimiititaliorsimavugut taassuma Royal Greenland -p tungaanut imaluunniit allanut tunitsi­vinnut namminersortunut allanut isumaqatigiissuteqarluni ingerlatsitsisinnaaneq nunaqarfinni tunitsivinnik aaqqissuunniarneranut taakkua oqaatigineqartut eqqaamassavagut, tassa tarajorteri­nermut periarfissaq aamma atuutilersinneqarsinnaanera siunissami eqqarsaatigalugu. Kisianni oqaatigeriissavara 1998-mut tunngatillugu tamakkiisumik aaqqiilluni ilusiliinissaq nunaqarfinni tunitsiviit eqqarsaatigalugit naatsorsuutigineqarsinnaassanngimmat, tassami imaalereerpoq, taamaattumillu 1998 nalileratsigu aamma Royal Greenland-mi oqaloqatiginneqaareernermi nalileratsigu ikaarsaariarfittut atorneqartariaqartoq, taamaattumillu 1998 -i ukiumi ataasiusumik isumaqatigiissuteqarfigigallarnissaa naatsorsuutigalugu, ukiut tullissai taava aamma sukumii­nerusumik piffissaqarluarlunilu isumaqatigiissutissap ilusilerneqarnissaa eqqarsaatigalugu.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Qujanaq. Qujavunga uanga Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap paasissutissat assigiinngitsut allaganngorlugit ingerlaartissimasagut tunngavigalugit uani inassuteqaatit assigiinngitsut saqqummiussai pillugit, tassa paasigakku allakkatsigut paasissutissiagut malinneqarsimasut.

 

Naatsuararsuarminguna tamaalaallat oqaaseqarfiginiarlugu tassa ataatsimiititaliap kaammatuuti­tut nr. 5-tut piumasaqaataa, massakkuminngaanniit oqaatigereersinnaagakku kiisami  eqqortissin­naanagu taanna. Tassa kaammatuut nr. 5 imaqarpoq aningaasat 10.10.11-miit 40.14.08.-mut nuunneqartut atorneqarnissaat. Imatullu oqaasertalerpaat: Aningaasaqarnermut Atatatsimiititaliap kaammatuutigaa aningaasat kontomit pingaarnermiit 10.10.11-miit kontomut pin­gaarnermut 40.14.08-mut nuunneqartut nunatsinni filmiliat atuakkiaasalu siuarsarneqarneranut atugassann­gortinneqassassut, tassa 1,5 mill. siulliit pissarsiriasimavagut nunatsinni atuakkat kalaallisut naqiterneqartut akiisa apparsarneqarnisaanut tunngasoq, taanna naalakkersuisut erseqqissumik innassutigaat taakkununnga nalunaaqqutserlugu atorneqassasoq.

 

Tullii ukua 1,5 mill. -nit aamma naalakkersuisut akuersissutigaat atorneqarnissaalllu aamma qulakkeereerlugit, tassa imaappoq nalunaaqutsereerlugit, uanilu inassuteqaammi oqaatigineqar­toq tassa filmiliat atuakkiallu siuarsarneqarsarnerannut atugassanngortinneqasssasut, taanna eqquutsinneqarsinnaanngitsutut massakkuminngaanniit oqaatigeersinnaavara, tassa tamarmik aalajangersareerneqarsimammata, taakku aningaasat tapiissutaasut tassunga nuunneqartut su- mut atorneqarnissaaat. Una ataqqerusuppara naalakkersuisut ataatsimiinnerminni sumut atorne­qarnissai akuersissutigereerlugit ingerlateqqitaat uani inassutigineqaqqissinnanngitsutut isigigak­ku allamut atorneqarnissaannut, taanna erseqissumik oqaatigerusuppara kiisami eqqortissinnaas­sanagu aningaasat nalunaaqqutereerneqarsimammata.

 

Laannguaq Lynge, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap siulittaasua:

Tassa maluginiarpara partiit assigiinngitsunik oqaaseqaateqarlutik ataatsimiititaliap isumaliutis­siissutaa taperseraat, naak ilaatigut uparuaanertaqarsinnaasumik ilaqaraluartut soorlu Akulliit Partiiata eqqaavaa aappassaaneerinninnermi suliap aaqqissuunnera naammaginanngippallaartutut  isumaqarfigalugu, taamaakkaluartorli isumatuumik suliaasutut oqaatigeriarlugu isumaliutissiissut taperserlugu, taamatullu aamma Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiinninngaanniit taamatut nipeqangajattumik aamma saqqummiivoq, piffissap sivikippallaarsimaneranut aamma massuaa­teqarluni. Taakkua aamma tupinnanngillat taamatut saqqummiussaqassappata, aammalu taa­maappoq naalakkersuisut akissuteqaatiminni taama sivikitsuinnarmik piffissaqartitaasimaner­minnik aamma eqqaasaqarmata. Oqaatigissavara Ataatsimiititaliami soorunami aamma uagut taanna ajuusaarutigisimavarput.

 

Aamma uagut isumaqarpugut Ataatsimiititaliami piffissaq atorsimasarput ilaatigut pissuteqarsi­masoq siullermeerneqarnerani saqqummiunneqarneraniit tassa septemberip 30-aniinngaanniit oktoberip 16-ata tungaanut naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutai piffissami tassani utaqqineqarsimapput, aamma tupinnanngilaq naalakkersuisut nikinnerisigut allannguutissanik siunneruutigineqarsimasut 79-usut peqqissaartumik naalakkersuisuni suliariniarneqarsimammata, taanna ima paaseqqunngilara tassa utoqqatsissutiginiaripput taannarpiaannaq taama kingusinaar­tumik aappassaaneerinermi immaqa tunniussisimanitsinnut isumaliutissiissutip naammasivilluni agguaanneqarsinnaasimaneranut.

 

Qallunaatuua tallimanngornermi agguaanneqaraluarpoq tassa naqiterinerit nutserinermillu kinguartuullatsiarnerit pissutaallutik kalaallisuua ajoraluartumik kingusinnerusukkut saqqum­merpoq. Neriussaagut aamma siunissami tamanna aaqqiifiginiarneqarumaartoq, tassami aamma ataatsimiititaliat allat uaguinnaanngitsoq malugisimassavaat uani ataatsimiinerup nalaani ilaatigut sulisoqarniarnerup tungaatigut anersaaruluuteqallattaalaartarpugut, tassami sulisorisavut pikkorikkaluaqalutik aamma amigartut nalunanngilaq, sulia amerlanersunik allatseqarluta ataatsimiititaliat aamma eqqissillutik torernerusumik immaqa sulisinnaasagaluarput. Taanna aaqqinniarneqartoq nalunnginnakku neriuppunga ataatsimeeqqinnissani siunissami taanna qaangerneqarsinnaajumaartoq.

 

Erseqqivissumik naalaakkersuisuningaanniit ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaata ilaani innersuussutigineqartoq tassa inassutigineqartoq qaasaasianut tunngassuteqartortaa isumaqatigi­neqanngilaq, tassanili pisariaqassaaq pingajussaaneerisoqannginnerani ataatsimiititaliap naalak­kersuisumik isumasioqateqarrnissaa, tassani pingajussaaneerinissamut saqqummiussinissamut atatillugu.

 

Taavalu aamma uunga Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap saqqummiussaanut isumaginnin­nermut tunngatillugu siunnersuutigineqartut ilanngaaffigineqarnerat tassa sipaarniarfigieqarnera­nut  tunngatillugu innarluutilinnut sullissinermut tunngasuni ataatsimiititaliap inassutaa imatut nipeqartoq: Angajoqqaajusut imaluunniit innarluutillit tikeraarneqartarneranut aningaasartuutit sipaarniarneqannginnissaannik Aningaasaqarnermut Ataatsimii-titaliaq oqariarluni siunnersuu­mik nassiussaqanngitsoq Naalakkersuisunit uparuarneqarpoq.

 

Akuerineqassaguma Naalakkersuisut oqaaseqaataanik issuaaniarpunga: Ataamaaliortoqarpat Naalakkersuisut innarluutilinnut tunngassuteqartunik sulinngiffeqarluni angalasarnerit pillugit siunnersuut tapersersorsinnaalissavaat@.

 

Uanga tassunga tunngatillugu taava Inunnik Isumaginninnermut Naalakkersuisoqarfik inussiar-nersumik qinnuigissavara  Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq paasissutissanik tunineqassa­soq taamatut angalasarnermut tunngatillugu aningaasat atorneqartartut missingersuutaanik.

 

Tassami isumaqarama Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap suliassarinngikkaa aningaasartuu­tissatut siunniussanut oqaasertaliussanik suliaqassalluni, kisiannili oqaasertaliukkumaagassat qinnuteqaatigineqassappata nalilersuilluni tassani pisinnaanissaa siunertaralugu.

 

Taamatut oqaaseqarlunga qujassutigissavara isumaliutissiissut tunngaviatigut tamakkiisumik taperserneqartoq maligisinnaagakku aammattaaq ataatsimiititaliami ilaasortat ulloq manna tikillu-gu sulilluarsimanerannik qutsavigaakka.

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit:

Aallaqqaatigalugu Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq Inuit Ataqatigiinniit nalunaarfigissavar­put Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassuteqaataanut tunngatillugu aappassaaneerinnin­nermi maani akissuteqarsinnaasimannginneranik isumakkeerfigerusukkatsigu, kisiannili nerior-suutai pingajussaaneerinninnermut nukinginnarsinnaasorisatsitut isigisagut akissuteqarfigissap­patigik assut tamanna pisariaqartikkatsigu.

 

Taamatullu oqareerlunga partiit ataasiakkaat oqaaseqartuinut oqaaseqarusuppunga, siullermik Siumup oqaaseqartuata oqaatigaa inatsisitigut piumasarisaassut sanioqqunneqanngitsut innarluu-tilinnut aningaasaliissutaaniaraluartunut qumartiterinikkut.

 

Taamaattoqanngilaq, tassami Naalakkersuisut aningaasaliissummik qinnuteqaqqaarnerminni tunngavilersuutaat ilisimaneqarpoq massakkullu aningaasat 12. millioninik nalilillit uagut itigar-tikkusutagut Naalakkersuisuniit oqaasertalerneqarsimapput; tamakku aatsaat piviusunngottinne­qarsinnaasut nalunaarutinik atuutereersunik sukaterinikkut.

 

Tassa imaappoq innarluutillit innuttaasut pisinnaatitaaffii massakkut qumartiteriffiginiarneqarput nalunaarutip sukaterneratigut. aammalu taana oqaaseqaaterput Atassutip oqaaseqartuanut tunnga-voq; inatsisinngooq atuuttut iluini iliuusaammata, naak Naalakkersuisut qumartiterisariaqarner­mik nassuiaatigisaminni tunngavigisaat tassaagaluartoq issuarpara: ANaalakkersuisut aningaasati­gut ingerlatsinerup sukaterneqarnissaanik kissaateqarnerannut ilagitillugu innarluutilinnik isuma-ginninnerup iluani pingaartumik ingerlatanut annertusititsinerit pitsanngorsaanerillu misissuiffi­gineqarsimapput tassalu imaappoq annikilleriffigineqarsimapput@.

 

Tamaattumik Atassutip oqaaseqartuata oqaaseqaataa arlalitsigut paasineqarsinnaasoq Inuit Ataqa-tigiit assut paasiuminaatippaat, ilaatigut Inuit Ataqatigiinnut uparuaalluni oqarpoq issuarpara: A Isumaginninnermut Pisortaqarfimmi paasisimasallit naliliinnerat Atassutip tatigaa@, taamatullu oqareerluni kingornatigut oqarpoq: AInuit Ataqatigiit ikinnerussuteqarlutik aningaa­sartuutissat pisariaqartinneqartut pillugit ilisimasallit naliliinnerat apeqquserpaat@.

 

Aap apeqquserparput aamma takornartaangilaq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititami ilaasortat ataasiakkaarluta pisortaqarfimminngaaniit naliliinnerit apeqqusersortaratsigik, tamatumunnga assersuutissaqqippoq qarasaassiatigut atortulersornerit annertoorujussuit isumaliutissiissutitsigut  apeqqusersorsimagatsigik Anders Nielsonip Atassut sinnerlugu oqaaseqartup tamanna ilisimal-luinnarpaa.

 

Atassutip oqaaseqartuata nunatta aningaasaqarnera ajunngivissumik nalilerpaa, tassunga sanillius-sassaqqippoq isumaginninnermi meeqqanut inissiisarfinnut, utoqqaat illuinut, sukisaar­saartarfinnut kommunit kissaatigisimasaat 61million sinnerlugit qinnutigineqarsimagaluarmata, kisiannili 4 million sinnilaaginnarlugit taamaallaat akuerineqarsinnaasimallutik. Pisariaqartitsi­neq aningaa-saqassuserlu ilisimaneqarpoq ajoraluartumik suli oqimaaqqatigeeqqajanngitsut.

 

Akulliit Partiiata allaffissornerup annikillileriffigineqarsinnaaneranik oqaaseqaataa uagut Inuit Ataqatigiinniit oqaaseqaatitsinnut naleqquttoq maluginiarparput, inatsisartunit tamanit ilisimane-qartariaqarpoq Namminersornerullutik Oqartussat pisortaqarfiinni tamani 1998-imut allaffissor­nerinnarmut aningaasaliissutissat 300 millioningajalluinnaammata, 292 millioniupput.

 

Kiisalu Kattusseqatigiinut ilinniagaqarnersiutit eqqarsaatigalugit Inuit Ataqatigiininngaanniit isu-maqatiginninniarnissamik oqariartuuteqarneq tassa Ilinniartitaanermut Pisortaqarfiup taavalu ilinniagaqartut kattuffiisa akornanni isumaqatigiinniarnissaq isumaqatigiinniarnivittut taasaria-qartumik ilusilerneqassappat Inuit Ataqatigiit taana siullertut apeqqutissatut tikkuarusupparput.

 

Taamatut oqareerlunga Naalakkersuisuni ilaasortat ataasiakkaat akissuteqaataat annertuumik qu-jassutigerusuppagut, kisiannili Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup akissuteqarnermini piareer-simanngippallaartarnera assorujussuaq Inuit Ataqatigiinniit qarsupippallaamillu akissuteqartar­nera naamaginngilarput.

 

Ilaatigut apeqqutigaarput; Sikublok eqqarsaatigalugu qanoq nalunaarusiortitsisinnaavit  Sikublok- imik suliniuteqartoq avaqqulluinnarlugu allallu susassaqarsorinanngitsut nalunaarusia­nik tunio-rarlugit inuttaa susaatilluinnarlugu, tamanna oqaaseqarfigineqanngimmat maqaasivar­put.

 

Kiisalu Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup piniarnermut nakkutilliissunut tunngatillugu akis-suteqaataa najoqqutaralugu Inuit Ataqatigiit matumuuna nalunaarutigissavarput Naalakkersuisut  danskit naalakkersuisuinik piniarnermik nakkutilliissut eqqarsaatigalugit isumaqatiginninniarnis­samik neriorsuuteqartinnagit konto 50.07.13 11,8 million koruuninik aningaasartalik Inuit Ataqa-tigiit akerleralugu taasissammata.

 

Angallannermut Naalakkersuisumut oqaatigiinassavarput nunatta iluani tunisassiaassunik assar-tuisarnermut qinnuteqaatit najoqqutigalugit tapiissuteqartarneq aallaqqaataani Namminersor­nerullutik Oqartussaniisimagaluarmat, taavalu nutarterinerup kingornatigut Royal Arctic Linemut tunniunneqarsimagaluarmat tamannalu naleqquttuusorinanngimmat kingorna Nammi­nersornerullutik Oqartussanut uterteqqinneqarsimammat.

 

Kiisalu silaanakkut assartuinermi nunatta iluani tunisassianik tapiissuteqartannginnermut tunnga-tillugu tamannagooq oqaluttuarisaanermik tunngaveqarluni timitaliiffigineqarsimanngimmat, oqaatigissavarput imaatigut usinik assartuinermi qinnuteqarneq najoqutaralugu tapiisarneq eqqun-neqarnerata kingorna Grønlandsfly kiffartuuseqatigiinnissamik suleqatigiinnissamik isumaqatigiissuteqarfigineqarsimavoq.  Naleqquttumillu tassunga ilanngunneqarsinnaasimanera uagut ma-tumuuna ujartorparput aamma neriulluta piviusunngortinneqarsinnaasasoq, tamatuma­nimi nunatta  ilaani minnerunngitsumik sikuunertuut eqqarsaatigalugit silaanakkut assartuineq periarfissatuaasarmat ukiup ilarujussuani.

 

Kiisalu Narsarsuup ukiuni ikaarsaarfiusuni atorluarneqarsinnaanera eqqarsaatigalugu Naalakker-suisunut ilaasortap oqaatigaa apeqqutaasoq angallattut sumunnartuunersut, tassani erseqqissumik Inuit Ataqatigiit oqaatigaarput ukiuni ikaarsaarfiusuni 52 millioninik aningaasaliinissap ilumut pisariaqavinnerata utaqqigallarnerani Narsarsuaq atorneqarsinnaasoq Nuumiit kujammut ilaasut Narsarsuakkoortittarlugit aammalu Nuumukartut kujataanukartullu nunanit allaninngaaniit aam-ma Narsarsuakkoortillugit, taamaalilluni timmisartunut Kangerlussuarmi inissaaleqinermik oqa-lunneq ikiorserneqarsinnaasutut isigigatsigu.

 

Kiisalu Pisortat Sulliutaannut Naalakkersuisoq Nanortalimmut tunngatillugu iluarsiiniutinik tigussaasunik neriorsuuteqarnera qujasutigaarput, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititami allaat eqqartorsimavarput pisariaqassappat ullumikkumut aningaasaliissutit killiunneqarsimasut anner-tusineqarsinnaanerat piareersimaffigalugu.

 

Kiisalu Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisup nunaqarfinni tunitsivin-nut tunngatillugu kaamattuutigut ilassilluarmagit qutsavigerusupparput.

 

Taamatullu aamma Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisup atuakkiat kalaallisut oqaasertallit pillugit eqqortinneqassasumik  neriorsuutaa qujassutigaarput.

 

Taamatut oqareerlunga Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumut suut nukingiuttariaqarneranik  oqaaserisagut, tassa Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassuteqaatai nr. 3-miit nr. 9 ilann-gullugu allattorsimaffiat ingikkiartuutaa tunniutissavakka.

 

Lars Karl Jensen, Siumut:

Siullermik Tuusimut allaganngorlugit tunniutereernikuugatsigu oqaaseqaatitsinni oqaasertai ma-luginialaaqussavakka. Område taana tamaat ataatsimut isigalugu ukioq manna atussamaakaninn­gaaniit appaasoqannginnerannik oqarnerput tunngaveqarpoq aningaasartuutit taakkua allaat 36 million sinnerlugit qaffaaffigineqarmata, taanaana qiterigaa,  uani ataasiakkaat immikkuualuttut  annertunerusumik Siumut tungaaniit oqaaseqarfiginngilagut.

 

Taavalu aamma eqqaasitsissutigissavara issannguaq TB II suliarinerani aningaasanik 12 mil-lioninik atuivallaarsimaneq saqqummermat aamma IA-kormiut tusarnerpallaanngitsumik oqaase-qarnikuupput,  tamakkua tunngavissaqanngitsut aningaasalerneqartarnerat avoqqaaralugu, taava maanakkut sumi inissisimalerpugut?, Qularnanngilaq  aamma Inuit Ataqatigiit Aningaasaqarner­mut Ataatsimiititaliami suleqataaffigisaanik allisitsiuserluta misissoqqittariaqassavagut.

 

Siumut tunngaaniit oqaaserisagut Naalakkersuisunit ilassilluarneqartut uangattaaq qujassuteqarfi­giniarpakka, unali erseqqissaatigilaasavara ilinniartut maangaanaq kipititsisarneranut tunngatil-lugu oqaatsitsinni immaqa ilanngullugu erseqqissaatigisimasariaqaraluaratsigu maanakkumut pissusiviusut malillugit KIK-imit KIIP-illu akornanni isumaqatiginninniarneq ingerlanneqartar­poq.

 

Taavalu nunatsinni ilinniartitaanerup akeqannginnerata pitsaaqquterpassui aamma isumaqarpun­ga  allisitsiuserluni misissorneqartariaqartoq, tassami atuarunnaartarnerit ilaatigut patsisai assigiinn-gissinnaagaluartut aamma ilinniarfimmut takkuttussaanerup ataqqineqannginneranik peqquteqartumik ilinniartut asoortitaasarput, tamakkuupullu uanga nammineq isinnik isigalugit ilaatigut KIK-imik isumaqatiginniarnermi eqqartorneqartariaqaraluartut.

 

Mittarfiit eqqartorneranut tunngatillugu qulimiguullit mittarfiisa eqqarsaatigisorujussuuvara is-sannguaq uanga nammineerlunga aamma allanut tunngatillugu mittarfinnut siunnersuuteqarni­kuuninnut attuumassuteqalaarsinnaasutut, nalunngilara nunaqarfiit anginerusut qulimiguulinnut mittarfilersorneqarnissaat Naalakkersuisut oqaatigisaatuut aningaasarpassuarnik naleqartussaa­soq, kisianni isigiinarutsigu Arsummi qulimiguulinnut mittarfiliortoqareernikuuvoq ulloq manna tikil-lugu ilaatigooriarlugu aningaasaliiffigineqartarpoq atorneqaranilu.

 

Taamak ittunik pilersitsiuassanersugut eqqarsaatigisariaqarpoq imaluunniit qulimiguulinnik miki-nerusunik nunaqarfiit angallavigineqarnissaat Angallanermut Ataatsimiititaliami amma pinngit-soornani eqqartorneqartariaqassalluni.

 

Avanersuarmi piniartuunermiit aalisartuunermut ikaarsaariartulernerup misissuiffigineqarneranut atatillugu sunik peqarnersoq Aalisarnermut Naalakkersuisup oqaatigimmagu qaleralippassuaqar­toq taana taavanimiunut utaqqikatannassaqaaq aamma taamatut nalilersuineq ukiut arlaqalermata  taamaattumillu piviusunngortitsinissamik suliuteqarnissap tullinnguunissaa qilanaaralugu Siumu-miit naalaarniumaarparput.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat:

Aningaasaqarnermut aappaagumut atugassat tusarnaarlugu annertuumik isumaqatigineqartoq malugisinnaavara aammalu siullermeerneqarneraniit maannamut aningaasatigut sipaarutaasin­naasut pillugit paaseqatigiittoqarsimasoq aammalu saqqummiussat partiit ilaanniit maannamut tusar-naarnera naapertorlugu pingajussaaneernerani uterfigineqarsinnaasut Naalakkersuisuni ilaasor-tanit ilaatigut isumaqarfigineqartut naliliiffigeqqinneqarsinnaapput.

 

Immitsinnut unneqqariffigeqatigiissagatta ilaatigut nalileqqinniarneranni Naalakkersuisut ajornar-torsiuteqarfigisassamittut isigisaat taasaqarfigilaasavakka.

 

Jagtbetjentit pillugit danskit naalakkersuisuisa isumaginiarnissaanut tunngatillugu soorunami suulluunniit misilinneqarsinnaapput danskit naalakkersuisuisa akisussaaqqataaffigisimasaat maanakkut ilaatigut atuarfinnik, oqaluffinnik allanillu iluarsaassiniarnitsinnut pilersaarutit tungaa-tigut suleqatigiittoqarsinnaanera eqqarsaatigalugu taakku pilersaarutigineqareernikuupput 99-iminngaaniit bloktilskudit atulerneranniit uterfigineqarsinnaasutut isumaqarfigineqartut.

 

Uanili jagtbetjentinut uagut namminerpiaq aaqqissuussineq allartitarisimavarput namminerlu aki-sussaaffigalugu, taana ajornartorsiuteqarsinnaasoq Naalakkersuisuni nalilerparput, tassa danskit naalakkersuisut akileeqataatinniarnissaat, kisianni pissutsit suulluunniit tikinneqarsinnaammata  taaneqarsinnaanera mattunneqarsinnaangilaq.

 

Aamma oqaatigissavara apeqqutit saqqummersinneqartut sikublok-imut tunngatillugu, eqqarsaat taana soorunami assigiinngitsuniit naliliiffigineqarsinnaavoq aamma taamaaliortoqarsimavoq, kisiannili eqqarsaat taana unitsivinneqarnani maanakkut suliassaq suli ingerlanneqartutut oqaati-gisariaqarpoq. Taamaattumik neriuutiginngilara tamanna ima paasineqassasoq taana tamarmi unitsitaasimasutut isumaqarfigineqartoq.

 

Nuannaarutigaara IA-p oqaluttuata oqaatigimmagu Grønlandsfly-mut tunngatillugu isumaqati­giinniarnerit naammassineqartussat, taakku Naalakkersuisuniit naammassiniarneqarput. KNI-mut  tunngatillugu servicekontrakt-inut tunngatillugu model toqqammavigisaasoq atorneqarsimasoq atorlugu Grønlandsfly-mik isumaqatiginninniarnerit naammassiniarsinnaanerat Naalakkersuisu­niit kajumiffigineqarpoq.

 

Tassani qularutigineqassanngilaq Naalakkersuisut manna tikillugu oqallisigisarsimasaat timmisar-tornermi unammilleqatigiinnikkut ingerlatsinialernermi Grønlandsfly-p akiviusut kost 1 pris-inik taaneqartartut atorlugit timmisartornerit Kangerlussuup Nuullu akornanni atorneqaler­pata, taava  Grønlandsfly utaqqisinnaangilarput akit tamaat assigiinnerat atorlugit ingerlaniaanas­sasoq taamaaliorsinnaangilaq, pinngitsoorani unammillernermut pulasussaasaaq.

 

Taamaattumik Inuit Ataqatigiit takorluugaat uaniippat isorliunerusunut ilaasunik aammalu nas-siussanik timmisartuusineq, tassani tapiissuteqartoqarsinnaanera inuiaqatigiinnit ukiumoortumik  tappiisutit aqqutigalugit aaqqinneqassasoq taana kajuminnarluni isumaqatiginninniutissanut pile-rinartunut ilaavoq.

 

Taasissutissatta ilaat paasiniallatsiarnerani nuannaarutigalugu paasivara ilinniartut Hjemmestyre­miit EDB-inik pisaarniarnerminni attartorsinnaanerannut periarfissanik misissueqqusineq Manas-se Berthelsenip taasimasaa, ilanngunneqarsimammat ilinniartut inuuniarnerminni atugaannut misissuinernut ilanngullugu Naalakkersuisut nalilerniassagaat.

 

Tamassuma nalilerniarnerani tamakku ilanngunneqassapput, naliliinniassaagut aammalu tassuu-nakkut periarfissat ilaatigut EDB-inik pigineqartunik pigineqareersunillu taamaalilluta tunnius-sisinnaanerput ilanngullugit misissorneqarumaarput, taana taamak paasillugu qularnanngitsumik  taaseqataanissamut nalorninerput ilaatigut peersimassaaq.

 

Mittarfiit taaneqartut eqqarsaatigalugit Angallannermut Naalakkersuisup oqaatigeriigaannut ilanngullugu taalaasavara tamanna Inatsisartut siusinnerusukkut aalajangereernikuuvaat, taakkua-lu aqqutaanarmiittut nunaqarfiit angisuut Alluitsup Paa, Qeqertarsuatsiaat, Kangaamiut taavalu Kangaatsiaq misissuiffigineqarlutik naammassiniarneqassasut, taamaattumik neriorsuutip tamas-suma eqqortinniarneqarnissaa qularutigineqassanngilaq tikinneqarumaartoq.

 

Tamakkua annikikkaluartut kisiannili pingajussaaneernissaata tungaanut Naalakkersuisunit pe-riarfissiiffiusut misissorneqarnissaat soorunami naammassiniassavarput aammalu allat taagorne-qartut uani taangisakka ilanngullugit maanakkut saqqummiussisut oqaaseqartullu allagarisaaniit­tut ilanngullugit misissorneqarumaarput.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq:

Tassaana Inuit Ataqatigiit oqaluttuata ilaatigut uanga akissutinnut naamaginninnginnera oqaase-qarfigissanngilara, kisianni apeqqutaa tassa inuk pineqartoq imaluunniit ingerlatsiviusoq avaqqul-lugu nalunaarusiortitsisoqarsinnaanersoq, taana akissuteqarfigilaarniarpara.

 

Siullermik oqaatigissavara Naalakkersuisut qularutissaangitsumik aammalu unga ineqarnermut naalakkersuisutut siusinnerusukkulli nuannaarutigalugu nersorinnissummillu oqaaseqarsimagatta  taamatut ingerlatsisumut aamma nammineerlunga illu taana takuniarsimavara aammalu oqaatigi-sinnaallugu Anthon Frederiksen immineerluni soqutiginninnini malillugu amma Finn Karlsen najuumata.

 

Taamatut oqariarlunga oqassaanga nalunaarusiaq Naalakkersuisut soqutiginninnerat najoqutara­lugu piumasaqaatitut ingerlateqqinneqarsimavoq nalunaarusiallu tunngavigisimavaa pineqartup inuup taasuma sanasup nalunaarusiaa aallaavigalugu. Pappiaqqat saqqummiussorneqartut allaa-vigalugit teknologisk Institut-imit nalilersorneqarpoq aamma oqaatigissavara nalilersuineq ilaa-tigut toqqaanartumik attuumassuteqanngitsunut ingerlatinneqartarsimasoq, taana ilumoortumik ingerlanneqarsimavoq soorlu assersuutigalugu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut isuma-qarpunga taakkua aamma pisariaqarsimagaat kissaatigisimammassummi.

 

Taakkumi ilaatigut sunniilluarneratigut qammasissiap aallaqqaamut angivallaamik nunaqarfinni illoqarfinniluunniit allani sananeqassaguni annertussusia ilaatigut Aningaasaqarnermut Ataatsi-miititaliap akuliunneratigut taasuminnga sikublok-imik  ingerlatsisumit nalilersueqataalluni al-lanngortinneqarsimavoq.

 

Taamaattumik takisuuliutiginagu oqaatigiinassavara pineqartoq aqqusaarneqarsimavoq aamma taasuma pappialaatai uppernarsaatit sanaap qanoq pitsaatiginera aallaavigalugit nalunaarusiorto­qarsimavoq aammalu nalilerneqarluni akia ullumikkut illulioriaatsinut naleqqiullugu aammalu maaakut nalilersugassat naggataatigut oqaatigeqqilaasavara uaniilermat  ingerlatsinermi aningaa-artuutit, tassa sikublok ulluinnarni illulianut sanilliullugu oqornerugami  nalileqqullugu, tassa taasuma nalunaarusiaa kisiat massakkut amigaatigaarput.

 

Isumaqarpunga uani sikublok-i ataaseq pineqarmat sapinngisamik raatiukkoorutaasumik oqalun-neq killilersimaarniarsimallugu taakkumi oqaasikka ilaatigut Aningaasaqarnermut Ataatsimiitita­liap pigereermagit, neriuppunga taamatut nassuiaateqalaarnera erseqqissaatitut tiguneqassasoq.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Maanamut Inatsisartuni oqallittarnitsinni ilaatigut aamma ullumikkut uppernarsaqqinneqarpoq  Inatsisartuni suleriaatsitta uagut nammineq malitsissinnaanera ajornartorsiutigigipput, tassa aam-malu iluarsaateqqittariaqarnera pisariaqartoq paasinarpoq.

 

Assersuutigalugu Aningaasaqarnermut Inatsisissap suliarineqarnerani suliat pingaaruteqartut soorlu Inatsisartuni ilaasortat siunnersuutaat suliap siullermeerneranni pissusissamisoortumik eqqartorneqanngillat, aatsaalli oqaaseqaatit taakkununnga tunngasut ataatsimiititaliami suliarine-qareerlutik siullermeerlugit saqqummiunneqarput, tassa suliap aappassaaneerneqarnerani.

 

Nalinginnaasumillu soorunami Inatsisartuni ilaasortaasugut aammalu ilaatigut siunnersuuteqarsi­masugut siunnersuutitta suliarineqarnerani pinngitsoorata qisuariaatteqartarpugut. Aammalu taamatut qisuariaatteqarnitsinni suliap naammassineqarnissaanut inassuteqaatigineqarsimasut  iluarinngikkaanngatsigik periarfissaqartariaqarpugut suliaq sumut arlaannut ingerlateqqinneqar­tariaqartoq, aammalu isumaqarpunga taamaaliorsimallunga ilinniagaqarnersiutit qaffanneqarnis­saannut tunngatillugu oqaaseqarninni.

 

Nuannaarutigaaralu aamma siulittaasoqarfimminngaaniit oqaatigineqarmat suliap taasuma Kultu-reqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Ataatsimitiitaliamut ingerlateqqinneqarnissaa

 

innersuuneqassasoq, kiisalu tamatuma kingorna paasivara Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup akissuteqaammini oqaatigigaa suliaq aamma Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami aappas-saaneerneqannginnerani ilanngullugu suliarineqarsinnaasoq.

 

Taamaattumik oqartariaqarpunga nuannaarutigaara suliap unitsiinarnagu ammalu itigartitsissuti­giinarnagu ingerlateqqinneqarnissaa paasinarmat, kiisalu aamma Inuit Ataqatigiit oqaluttata oqaa-tigaa suliap taasuma Naalakkersuisoqarfiup ilinniartullu kattuffiissa akornanni aamma isumaqa-tiginninniutigineqassasoq ilaatigut eqqaaneqarpoq.

 

Taamaattumik naatsorsuutigilluiannarpara suliap taasuma maaniluunniit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassuteqarnera naapertorlugu akuerineqartussaangitsutut itigartitsissutigine­qaraluarpat aamma  periarfissat allat atorlugit ingerlateqqinneqarumaartoq.

 

Ilumut Aningaasaqarnermut Inatsisissaq suliarineqartillugu pingaaruteqartoq periarfissaq anni-kitsoq atorlugu quppernerit qassiussappat 61+187 tassa quppernerit 248-t ulloq ataaseq atorlugu  sukumiisumik misissorniarneqarnissaa assorujussuaq ilungersinarpoq, pingaartumik kisimiilluni.

Kisianni allatakka amerlavallaalermata piffissarlu atorneqartussaq ataqqisariaqarakku suleriaas-serput naapertorlugu uniinnartariaqarsimavunga.

 

Taamaattumik qularnannigilaq suleriaassitta Inatsisartuni aamma kingusinnerusukkut oqaluus-serineqarnissaa eqqartorneqartariaqassooq. 

 

Ilanngullugu aappassaaneerinninnermi saqqummiussaqarninni oqaaseqarninni, aamma immaqa tuaviupilunnerup kingunerisaanik, oqaatiginngitsuugara Inuit Ataqatigiit oqaluttuata amma oqaa-tigisaa tassaavoq piniarnermut nakkutilliisoqarnermi aningaassalersuinermut tunngasoq, taana aamma uanga isumaqatigilluinnarakku ikinnerussuteqarlutik noqqaassuteqarnerat. Tassami dans-kit naalagaaffiata tassunga atatillugu aningaasaleeqqataasariaqarnera ilanngullugu isumaqarpun­ga eqqartorneqartariaqartoq.

 

Oqaaseqarninni ilaatigut nunatta karsiata aningaasat tigoriaanaat uninngasuutai piffissami sivisungaatsiartumi 1,3 milliard-init 1,4 millard akornanni amerlassuseqartutut oqaatigineqartar­put kisianni tupaallaatiginngitsiarpara ullumikkut Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup oqaati-gimmagit 6-700 million missaaniittut, paasinerlussimanngikkukku.

 

Taakkutsitaa eqqarsaatigalugu aningaasat tigoriaannaat pingaartumik Naalakkersuisut nikinne-ranni tassa qaammat septemberimi oqaatigineqarpoq 1,3-1,4 milliard misaaniittut. Taakkua anin-gaasarpassuupput, tassami takusinnavarput nunatta naatsorsuutaasigut kaaviiaartinneqartartut aningaasat 4 milliard sinneqalaartut.

 

Taakkualu 1,3 milliard-it qiviarutsigu kaaviaartinneqartartunullu  nunatsinni naatsorsuutitut taku-sinnavarput aningaasat uninngasuutigineqartut aammalu sillimmatigineqartut amerlasoorujus­suussut, naallu inuiaqatigiinni pisariaqartinneqartut iluarsaatassat assigiinngitsut atorfissaqartin­neqartut annertoorjussuussut tamatta nalunngilagut.

 

Taamaattumik isumaqartungaana uanga aningaasat immaqa pitsaanerusumik aammalu tamak-kiinnerusumik sulitissinnaagaluarigut tamaasaanngikkaluartoq, soorunami sillimmateqartoqar­tariaqarpoq aamma sillimasariaqarpugut aningaasanik tigoriaannarnik, kisianni pisariaqassaner­luni 1,5 milliard angungajallugit sillimmatitut uninngasuutigissallugit?  

 

Immaqa o,5 milliard isumaqarama aningaasat sillimmatissat qanoq amerlatigisut landskarsip uninngatittariaqarai killilerneqartariaqartut, imanngitsoq aningaasat sinneqartoorutigineqarsin­naasut tamaasa katersuinnarlugit milliard-it arlalinngorlugit uninngatissagigut.

 

 Aningaasat pisariaqartinneqarput tamaattumillu inussiarnersumik Naalakkersuisut qinnuigissa­vakka periarfissat tamatumani qanoq ittuunersut misissoqqullugit, imaanngilaq aningaasat tamarmik imaasiallaanaq nungunneqarnissaat eqqarsaatigigakku taamatut eqqarsaasersortunga, kisianni qularnanngitsumik paasineqarpoq aningaasat pisariaqartinneqartut annertoqimmata inuiaqatigiinni aningaasat pitsaasumik atorneqarsinnaanerat aammalu sulisillugit erniortillugit utertinneqaqqissinnaaneri periarfissarsiuunneqartariaqarpoq.

 

Suliffissaaleqisut 3.000 sinnerlugit amerlassuseqarput agguaqatigiissitsinermi naatsorsuutit ilaatigut takutippat, taamaattumik ilaatigut suliffinnik pilersitsinissaq aamma suliffinnik ataavar-tunik pilersitsinissaq eqqarsaatigalugu ilumut aningaasat kaasarfimmi uninngatiinarneqassappat?

imaluunniit erniortillugit iluanaarutigalugit allamut sulisinneqartariaqarpat? Isumaqarpunga tamakku eqqarsaatit asuliinaanngitsut qaangiinarneqartariaqanngitsut.

 

Imaatigut angallannermut tunngatillugu ATaateraaq@-ikut A Tuullik@-kullu aamma soorunami eqqartorneqarput, uanga talittarfiit arlariit maani saneqqukkaanngakkit assorujussuaq eqqarsar-tarpunga taakku ASaqqik Ittuk@-kut arlaat takanani uninngaanartoq ilami qanormi taavaana pine-qarniartoq?

 

Nalunngilarput taakku ilaat tuniniarneqaraluartoq kisianni qanoq pisoqaqqinniarpa? takanani pitussimaanarniarpat? aamma ingerlanneqarnerat soorunami akeqassaaq, tamaattumik isuma-qarpunga soqutiginartoq aamma taasuma tungaatigut qanoq nikeriartoqaqqissinnaanissaa paasis-sallugu.

 

Kiisalu nuannaarutigaara Isumaginninnermut Naalakkersuisup utoqqarnut innarluutilinnullu aningaasaliissutinut tunngasut erseqqissumik nassuiaateqarfigimmagit, kisianni innarluutilinnut tunngatillugu aningaasanut sinnersuumi matumani ilaatigut eqqartorneqarpoq malittarisassanik sukaterinissaq.

 

Sukaterinissamut tunngatillugu ilaatigut aarleqqutigisara tassaavoq ullumikkut inuit taamatut tamakkiisumik sulisinnaajunnaarsimasut, utoqqaat aammalu allat nappaat imaluunniit allamik pissuteqarluni sulisinnaanera killeqalersimasoq ullumikkut pissutsit naapertorlugit inuit taakkua pisartagaqartinneqartut uiusup nuliaasulluunniit isertitai naatsorsuutigigalugit annertussusilerne­qartarput .

 

Uangalu soorunami inatsisartunut ilaasortaagama inunnik saaffigineqartarpunga ilaatigut  taama-tut atugaqartunik, allaat tupigusuutigalugu paasisimavara inuit ataasiunngitsut taamaallat qaam-mammut 4-500 kr.-it missaanaanik tigusartagaqartut, pissutigalugugooq uiusup nuliaasulluunniit sinnera isumagisariaqarmagu. Ilumut inuit taamaattut misigissutsimikkut sakkortuumik nam-minneq allaat kinaasuseerutipajaarsimasutut misigilersimasunik, naapillugit oqaloqatigalugillu tupinnaqaaq. Allaat ajukkuttunngorlutik aapparminnut pilersarput, tamakkua isumaqarpunga aamma isumagin-ninnermut tunngasut eqqartorneqalerpata ilanngullugit eqqartorluarneqartaria­qartut.

 

Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisup nunaqarfinni tunisassiorfiit tunitsiviillu pillugit suliffeqarfissuarmik isumaqatiginninniarnissaanut tunngatillugu aappaatigut pakatsissutigilaarpara 1998 ikaarsaariarnissamut annerusumik atorneqarnissaa ilimsasaarutigim­magu.

 

Tassami ilaatigut nalunngilarput nunaqarfiit ataasiakkaat pingaartumik uagut kommuneqarfitsin­niittut aamma neriorsorneqartareerput pingaartumik upernassaq qinersinissaq sioqqutilaarlugu Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoq Ilulissat Kommuunianiikami nunaqarfiit ilaat neriorsorpaa tunisassiorfimmik pilersitseriaanaasoq.

 

Taamatut neriorsuinerit ungavarterneqartuartarneri aappaatigut qattunnarsivoq. Taamaattumik sulerusussuseq aamma Isumaginninnermut Naalakkersuisup nunaqarfinni tunisassiorfiit pillugit  piumassusaa isumaqarpunga Naalakkersuisut annerusumik tusaanniartariaqaraat.Suliassat qilanaarluta suliarisarpagut aamma suulluunniit ajornartorsiutigineqartut tuaviinnarsuaq qarsu-pittumik oqaluusserineqarnissaat perusunnanngeqaaq.

 

Sikublok-imut tunngatillugu uanga Naalakkersuisuminngaaniit atera toqqaanartumik taaneqar­mat  uanga aamma tassunga oqallinnermut ilanngutilaarusuppunga, tassa erseqqissaatigissavara Sikublok pillugu nalunaarusiami uanga ilisimatinneqarlungalu peqataatinneqannginnama.

 

Taamaattumik pisuutitsiniarneq immaqa allamut sanguteriarneqarsinnaasappat uanga atera asuli taaneqartariaqanngilaq, kisianni ilumoorpoq 19. februar 1997-imi Sikublok-i Narsarsuarmi soqutigalugu atoqqaartinneqarmat najuusimavunga, kisianni tamatuma kingorna nalunaarusior­nernut allanulluunniit peqataasimanngilanga aamma aperineqarsimanngilanga.

 

Manasse Berthelsen, Inuit Ataqatigiit:

Siunnersuutigisama ilinniartut qarasaassianik pisinissanut aningaasanik attartortarnissaannut ataatsimiititaliamit ilassilluarneqarnera qujassutigissavara, unali ilinniartut atugaasa misissuiffi­gineqarnissaanik tunngasoq utaqqeqqaalaarniarlugu oqarnerat oqaaseqarfigilaasavara.

 

Ukioq manna ilinniagaqartut atugarisaat pillugu misissuineq ingerlanneqarsimavoq, kisiannili akissutigineqartut ikippallaarneri pissutigalugit taana atorsinnaanngitsutut naliliiffigineqarsimal­luni.

 

Massakkut aappaagumut pilersaarutigineqartoq paasivara, kisiannili akikinaarsimanngilaa KIK-ip taamatut misissuiniarnini, tassami Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Pisortaqarfimmiit aningaasanik 40.000 kr.-inik pilliutigalugulu Danmark-imi ilinniagaqartut isumasioqatigiittar­nerat.

 

Neriuutigaara una ilinniartut atugarisaannik misissueqqinnissamut taamatut aningaasaliiniarner­mi  Danmark-imi ilinniagaqartut isumasioqatigiitarnerat pilliutigineqassanngitsoq tassami sumut in-gerlanitsinnut annertuumik tikkuusisuusarmat, taamaammat taasuma atoqqilernissaa kammat-tutigissavara allatigullu KIK misissuinissamut atorfissaqartitsinissaata tusaalluarneqarnissaa Naalakkersuisunut kaammatuutigissavara.

 

Kristine Raahauge, Siumut:

Nanortalimmi imeqarnerup aaqqiiffigineqarnissaa pillugu nukingisaarinerup taasumallu Siumu-miit Inuit Ataqatigiinniillu taperserneqarnera pillugu Naalakkersuisut akissuteqaataanut oqaa-seqalaarniarpunga.

 

Tassa neriuutigigakku Naalakkersuisut akissuteqarnermini periarfissat pingasut eqqartugai sulia-nut ingerlareersimasunut kinguarsaataasanngitsut, tassami imaakami Inatsisartut aningaasanik pilersaarusiornerminni 1996 aamma 1997-imi tunulequtarisimammassuk eqqaaneqartut pingajuat tassa imeqarfimmik tasiusalioqqinnissaq imeqarfimmut sillimmatissatut taanalu 17 million-inik naleqartussaq aallaavigalugu suliarineqarsimammat.

 

Taavalu aamma nunaqarfinni timersortarfeeraliornissat eqqartorneranni Siumup oqaaseqaataanut  tapersiiniarpunga, tassami Atammimmi timersortarfeeraliornissaq pillugu atammimmiut innut-taasut annertungaatsiartumik suliniuteqarsimapput aningaasanillu aamma katersisimallutik. Taa-maattumik neriuutigaarput tulleriiaarinissami aamma taakku isigineqassasut.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqqarnermullu Naalakkersui­soq:

Manasse Berthelsen-ip taatsiagaanut tunngatillugu soorunami qujanarpoq siunnersuumik taamak ittumik maannga anngutaqarmat.

 

Kisianni tassa ilinniartut atugaannik misissuinermi taana ilaareerpoq ilaatigut taakku nammineer­lutik ataasimeeqqatigiittarnernut, tassa DKIK-imeersut KIK-imeersullu ilaatigut erseqqilluinnar­tumik piumasarisimavaat tulliani isuqatiginninniarnissani ilaasariaqartoq qarasaassianik ilinniar-nerminnik namgitsisut atortorissaarutaasa taakkua pissarsiariniarneranni aningaasatigut oqilisaaf-figineqarsinnaanissaat.

 

Kisianni tassani nalilersugassami ilaasutut ingerlatereersimavarput, tamaattumik uangattaaq Man-narsituut ajuusaarutigaara misissuineq siulleq KIK-imit nammineq ingerlanneqartoq iluatsissimanngimmat kisianni neriuppunga tamanna pillugu piaakannersumik upernaaq tulleq akissuteqar-sinnaajumaartugut inerneri takulaariarlugit.

 

Piumassuseqarpugut amma taperserserusuppagut periarfissat taamaattut Naalakkersuisoqarfin­niiit aammalumi periarfissaq misissorluassavarput. Taanaana erseqqissumik oqaatigilaarniarlugu ilaatigut ataatsimiinermi tassani erseqqissumik nammineerluni taakkunannga tamanna piumasa-rineqarsimammat, tamakku ilanngullugit nalilersorneqartariaqartut.

 

Paasissutissatut una amma ilanngutilaarlara; ilinniartuunersiutit ilumoorpoq aningaasartai ukiuni arlaqartuni nikissimanngillat aammalu tassunga peqatigitillugu kolligiani allanilu najugaqarner­minni nerisaqarnerminnilu akiliutigisartagaat aamma maannamut nikisinneqarsimanngillat, tassa-lu massakkut misissuinermi nalilersorniarneqarpoq qanoruna ililluta ingerlatiaqqinniartugut aningaasat tunngaasigut pisartakkat ullutsinnut naleqqussarniarlugit.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit:

Saqqummiussassara innarluutilinnut tunngassuteqarpoq. Naalakkersuisut siunnersuutaanni ersarissorujussuarmik takuneqarsinnaavoq, uffa Isumaginninnermut Naalakkersuisup oqaatigigaa innarluutilinnut tunngasut ataatsimut isigalugit aningaasartai amerlineqarsimasut.

 

Kisiannili Naalakkersuisut sipaarniarnerminni ersarissorujussuarmik oqaatigivaat ullinnarni innarluutilinnut ikiortinik taasartakkagut - støtteperson-it - 10 procent angullugu sipaarfigineqas­sapput. Aaamma Naalakkersuisut angalanermut tunnagtillugu oqaatigivaat ukiut tamaasa angala-sarnerit ukiunut marlukkuutaartinneqarnissaat aamma siunnersuutaapput. Taamaattumik ataat-simut isigalugu innarluutillit atugarisaat pitsanngortinneqarnatik kisiannili  ajorseriartinneqarsi­mapput.

 

Isumaginninnermut Ataatsimiititaliarsuarmi sulinitsinni aamma Naalakkersuisut ilisimasariaqar­paat 1996-imi ukiakkut Inatsisartut ataatsimiinnitsinni akuersissutiginikuuvarput FN-ip innarluu-tillit pillugit atugarisaassut pitsanngorsarneqarnissaannik saqqummiussaq eqqarsaatigalugu nunarput taamatut suliniuteqartussatut oqaatigineqarnikuuvoq.

 

Innarluutilinnut pitsanngoriaatsit ataatsimut isigissagaanni tamaallaat Finanslov eqqarsaatigi­gaanni ataasiinarmik pitsanngoriaatissatut oqaatigineqarsinnaavoq tassalu; nunatsinni siunissaq ungasinnerulaartoq eqqarsaatigalugit ulluinnarni kalaallisut taalluaanarlugu; Abeskyttet uenhe­der@  nunatsinni pilersuinissaq taana Finanslov-imi siunniunneqarsimavoq taakkulu aningaasat Naalakkersuisup ujatugai tassaniittutut ataatsimut oqaatigineqarsinnavoq.

 

Massakkummi nunatsinni innarluuttilinnik sullissineq naammaginanngitsorujussuuvoq innarluu-tillit kommunini ataasiakkaanni ataatsimoortinneqarput bokollektiv-inik taaneqartartuni, innar-luuttaat apeqqutaatinneqarneq ajorput taakuuppullu Finanslov 1998-imi pitsanngoriaatissatut Inatsisartut massakkut oqaluusserisaat. Kisianni oqartariaqarpugut ataatsimut isigissagaanni in-narlutilinnut annertunerusumik Finanslov  pitsanngoriaatissanik takussutissqanngilaq.

 

Aammalu Lars Karl-ip oqaaserisaanut tunngatillugu TB II-imut atereerneqarnikuusut soorunami taakku suneqarsinnanngillat aammali sipaarniarnermi siunnersuutaassut taamak aningaasat amer-latigisut aammali pisariaqartitsineq nunatsinni taamak annertutigisoq aammalu innarluutillit sa-pinngisamik innarluutaa apeqqutaatillugu immikkoortineqarnissaat siunertaralugu suliniutit taa-mak annertutigisumik ilanngartorneqarnissaat soorunami Inuit Ataqatigiinniit akuersaarsinnann­gilarput.

 

Partiinullu ilungersortumik oqaatigeqqissavarput pitsanngoriartitsissagutta taava sipaarfiginagit aammattaarli nunatta FN-ip innarluutillit atugarisaat pitsanngorsartinneqarnissaat taakku pitsann-gorsaavigineqassappata taava aamma aningaasanik suli amerlanerusunik immikkoortitsisariaqar­nissaq saneqqunneqarsinnanngikkaluarpoq, piumasaqaatit aammalu tassunga tunngatillugu aaq-qiinniutissat eqqarsaatigissagaanni.

 

Taamaattumik innarluutillit atugarisaat ataatsimut isigissagaanni kommunit nammatassaat allatut ajornartumik amerlisussaapput ilaatigut aamma tassani sipaarniarfigineqarput annertuumik innar-luutillit maannakkut Namminersornerullutik Oqartussanit akilerneqartartut ilaatigut soorlu nap-parsimavimmut unittariqarnernik kingunillit aammalu innarluutillit utoqqaat illuiniittariaqartar­neranut tunngassutillit, taakkua sulisui Namminersornerullutik Oqartussanit akilersorneqarput.

 

Siunissamilu naatsorsuutigisariaqartoq tassaavoq allatut ajornartumik kommuunit taakkua nammattalissagaat naatsorsuutigisariaqartoq. Kisianni ilumut ataatsimut isigalugu innarluutillit atugarisaat pitsanngoriartutut oqaatigineqarsinnanngillat, kisiannili uani ilumoornerassavara pisa-riaqarpoq innarluutillit assigiinngitsunut agguaanneqartarnissaat. Taana qujassutigivarput Naalak-kersuisut eqqumaffigiumammassuk inatsisissaq una aqqutigalugu.

 

Mikael Petersen, Isumaginninnermut Naalakkersuisoq:

Immaqa pissutissaqarpallaanngikkaluarpoq maannga oqaluttarfimmut qaqeqqissalluni, isuma-qarpunga siornatigut oqaaseqarninni akissuteqaatikka ersarereersut aamma Inatsisartuni ilaasortat  tamarmik Aningaasanut Inatsisissamut siunnersuutikkut innartuutillit atugarisaat sutigut aqqutis-siunniarneqarnersut takusinnaasaraat.

 

Imatut isumaqalersitsiniartoqassanngilaq Naalakkersuisut innarluutillit ajornerusumik atugaqar-nissaanik suliniuteqartutut isitinniarsaralugit, taamaattoqassanngilaq aamma tamanna siuner-taanngilluinnarpoq, innarluutillit atugarisaasa pitsaanerulersinnissaat siunertaavoq.

 

Utoqqaat atugarisaat pitsaanerulersinnissaat aamma tassuuna suliniarnermi Inuit Ataqatigiit suleqataaniarnerit ersarilluinnarmat nuannaarutigaara. Oqallinnerit annertuut ingerlatissavavut kisianni aamma pitsanngoriaatissanik sulinermi aningaasatigut naligisinnaasaat ilanngullugit nalilersorneqartariaqarput.

 

Inuit Ataqatigiinut una erseqqissaatigilaarlara; innarluutilinnut paaqqinnittarfinni institution-ini tamani sipaartoqanngimmat, pitsaanerungaartumik aqqiissuteqarniarpoq. Sumi ersikkami innar-luutilinnut paaqqinnittarfinnut sipaarniarnerput?

 

Isumaqarpunga tamakkua paasissutissanik ersarinnerulaartunik pissarsiffigissagisi, paasissutissat tassuuna amigarsimappata taava piareersimavugut paasissutissanik annertunerusunik tunniussa­qassalluta.Paaqqinnittarfinni innarluutilinnut sullissivinni ajornerusumik sullissinerup aaqqinne-qarnissaa siunertarineqanngilaq aamma tassani sipaartoqanngilaq.

 

Peqqussutit assigiinngitsut sukaterneqarnissaat isumaqanngilaq innarluutillit imaluunniit utoqqaat atugarisaassa ajornerulernissaanik aqqutissiuussiniarnermik, taamatut oqalunnitsinni pitsaanerulersitsiniarneq aamma siunertaralugu peqqussutit, kaajallaasitat allallu aaqqissuunne­qarneranni  soorunami sukaamiisariaqarpoq pitsaanerusumik sullissineq aaqqinniarlugu.

 

Qasungasumik aqutsigutta sullissineq aamma soorunami qasungavallaasaaq, imatut paasineqas­sanngilaq sukaterineq ajornerulersitsinermik, killilersuiniarnermik. Naamerluinnaq, kisiannili pissutsinik pitsaanerulersitsiniarnermik paasineqartariaqarpoq.

 

Taamatut erseqqissaateqalaarpunga innarluutillit utoqqaallu pillugit Naalakkersuisuni ajornerusu-mik sullissinissamik aqqutissiuussiniartoqanngimmat, kisiannili pitsaanerulersitsini­arnermik.

 

Finn Karlsen, Ataatsimiinnermik aqutsisoq:

Taamaasilluni 1998-imut Inatsisartut aningaasanut Inatsisissaannut siunnersuutip aappassaaneer­luni oqaluusserineqarnera naammassivoq, taava massakkut taasisaqattaasaagut. Tassa inassute-qaatit pillugit taasititsinissat taaneqartuni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap inassuteqaa­taanni ikinnerussuteqartut oqaaseqaataat ilaapput. 

 

Siulleq; konto pingaarneq 50.07.13 Piniarnermut nakkutilliisut pillugit amerlanerussuteqartut konto-mi pineqartumi aningaasaliissutissat akuersissutigineqarnissaat allanik saniatigut uparuaa-teqaratik inassutigaat, taava ikinnerussuteqartut konto-mi tassani aningaasat pineqartut akuersis-sutigineqarnissaat ikinnerussuteqartut aatsaat pissasoq inassutigaat, piniarnermut nakkutilliinerup aningaasalersorneqarnissaa qallunaat naalagaaffianit isumaqatigiinniutigineqassappat.

 

Tassalu taana ikinnerussuteqartut allannguutissatut siunnersuutaa taasissutigissavarput, tassunga­lu isumaqataasut nikiveqqussavakka; 8. Tassunga akerliusut nikiveqqussavakka; 22, tassalu oqaa-tigissavara taasinngitsoortoqanngilaq. Taamaasilluni amerlanerussuteqartut inassuteqaataat akuer-sissutigineqarpoq.

 

Aappaat; allannguutissatut siunnersuut nr. 36,37,38 aamma 39 taaneqartut tassaapput in-narluu­tillit isumagineqarneranut tunngasut. Amerlanerussuteqartut siunnersuut akuerineqarsinnaanerar­paat aningaasaliissutilli sulinngiffeqarluni akiliunneqarluni angalanernut tunngasut pinnagit.

 

Taavalu ikinnerussuteqartut aningaasat atugassanngortinneqartut akuersissutiginngilaat. Ikinne-russuteqartut siunnersuutaanut isumaqataasut nikueqqussavakka; 6. Ikinnerussuteqartut siunner-suutaanut akerliusut nikueqqussavakka; 23. Taaseqataanngitsut; 1.

 

Pingajuat: Allannguutissatut siunnersuut nr. 7-imiit 35-imut  aamma 40-imiit 100-imut, Anin-gaasaqarnermut ataatsimiititaliap isumaqatigiilluni inassuteqaataa Inatsisartut isumaqatigiissuti­gisinnaanneraat taasuissutigineqassasoq.

 

Siunnersuut 7-immit 35-imut aamma 40-imiit 100-imut isumqataasut nikueqqussavakka, tassa una Aningaasaqarneermut Ataatsimiititaliap isumaqatigiilluni inassuteqaataa Inatsisartut isumaqa-tigiissutigisinnanneraat taasissutigineqassasoq tassa taana, tassunga isumaqataasut nikueqqussavakka; 30, tassa najuuttut tamarmik. Immaqa paatsuunnganalaarsinnavoq allannerata kalaallisut nutsernerani immaqa uumminalaarsimavoq.

 

Sisamaat: Sulissutigisassami 01.07-imut allannguutissatut siunnersuutit taasissutigineqarnerat  taakkunani Ulluinnarni Aqutsisunermut Ataatsimiititaliaq isumaqatigiilluni inassuteqarpoq, ulluinnarni aqutsisut inassuteqaataanut isumaqataasut nikueqqussavakka; 30. Paatsuungasoqann­guatsiarpoq, tassani pivakka Ulluinnarni Aqutsinermut Ataatsimiititaliap inassuteqaataat 01-iminngaaniit 7-imut allannguutissatutut siunnersuutaat, taaginngikkaluarlugit uaniikkamik, tassa imappoq ulluinnarni aqutsisut forretningsorden aamma Akulliit Partiiat aamma Katusseqatigiit tassani ilaapput.

 

Taava massakkut taakkua taasissutigineqareerneranni - tassa taanna ilanngunneqar-simannginnami- Aningaasanut Inatsisissap taamatut isikkoqarluni pingajussaaneernissaminut, taakkua taasissutigineqareersut sinnerinut isumaqataasut mikueqqussavakka; 30, tassa najuuttut tamarmik. Tassa nutserneqaneri ilaatigut allanneqanngitsoorneri amigaramik assut uuminarpoq, kisianni tassa neriuppunga paasinassasoq.

 

Oqaluuserineqarnera naammassivoq.