Oqaluuserisassani immikkoortoq 112 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ataasinngorneq 1. november
1999 nal. 15.50
Ataatsimiinnermik
aqutsisoq: Johan
Lund Olsen,Inatsisartut Siulittaasuat.
Ruth Heilmann, Siumut:
Nalunngilarput maannakkut napparsimmavinni
ulapaarnersuaqartartoq sulisut ikippallaartarnerat pillugu. Taamaalilluni
inunnut napparsimasunut sullissineq naammaginanngitsumik kinguneqartarluni.
Maannakkullu aarleqqutigaara
nakorsat ikiortaasullu suli amigaataanerat annertusiartuinnartillugu suli
ilungersunarnerulernissaa. Tassami pingaartumik Danmark nakorsanit
pissarsiffigisartagarput aamma tusarakku oqaatigineqarmat nakorsat
ilinniarsimasut ikippallaalersimanerat tunngavigalugu siunissami nakorsanik
amigaateqarnerujussuaq suli annertunerulissasoq. Tamanna sukumiisumik
eqqartorneqartariaqarpoq, aammalu qanoq iliuusissanik
pilersaarusiortoqartariaqarluni.
Paaserusunnarpoq illoqarfiit
sorliit eqqugaanerussanersut. Nakorsat qassit pigaavut aammalu sinerissami
qanoq agguataarneqarpat? Pissusissamisoorsinnaanngilarmi kommunit ilaat, tassa
4000-inik inunik ataasiinnarmik nakorsaqassagaluaruni.
Aamma ilinniartitsinerit
pimoorutamik ingerlanneqarnissaanik pilersaarusiortoqarnerluni soorlu juumuut,
peqqissaasut nakorsat aamma immikkut ilisimasallit eqqarsaatigalugit.
Arlaatigummi maannakkut aallartittoqanngippat siunissami isumalluutissavut
naak?
Alfred Jakobsen, Peqqinnissamut, Avatangiisinut
Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:
Aallaqqaammut erseqqissassavara,
nunatsinni Peqqinnissaqarfimmi sulisut ilaannik sulisussarsiortarneq
sulisooreersunillu tigumminniinnarniartarneq eqqarsaatigalugit
ajornartorsiutaajuartut annertuut pillugit aarlerinartoqarnerata
tunngavissaqarneranik Inatsisartunut ilaasortaq Ruth Heilmann isumaqatigigakku.
Illoqarfiilli sorliit
eequgaanerusimanersut tikkuaruminaappoq, sulisunik amigaateqarneq najukkami
Peqqinnissaqarfimmiit Peqqinissaqarfimmut allanngorartuarmat. Nalunngilara
Peqqinnissaqarfiit sulisunik amigaateqarnerpaaffiusut Pisortaqarfinni
arajutsinaveersaarneqartuarmata, taamaattumillu Peqqinnissaqarfinnut
taakkununngarpiaq sulisussarsiuussineq pimoorullugu sulissutigineqartuarluni.
Peqqinnissaqarfik ullumikkut
63-inik nakorsanik atorfeqartitaqarpoq atorfinnit 79-iusunit, taakkualu
sineriammut tamarmut agguarsimapput, taamaasillunilu ullumikkut
Peqqinnissaqarfinnik nakorsaqanngitsoqarani. Paasinarsimmat ukiup naalernerani
najukkani Peqqinnissaqarfinni arlalinni nakorsanik amigaateqartoqalernissaa,
atorfiit taakku nakorsanik taartaasussarsiortarfimmit inuttalerniarneqassapput.
Nakorsanut isumaqatigiissut
atorunnaartoq Peqqinnissaqarfinni ukiuni kingullerni nakorsanik
aalajangersimasunik atorfilinnik amerlanerulersitsinngilaq, taamaalillunilu
Peqqinnissaqarfik annertunerusumik nakorsanik taartaasussanik piffissani
sivikitsuni atorfinitsitsisarsimavoq. Taamatuttaaq nakorsanut
isumaqatigiissummik atuuttumik peqarata soorunami maani nakorsanik
sulisussarsisinnaasimanngilagut. Neriunartoqarporli, tassa nakorsanut
tunngatillugu isumaqatiginninniarnerit unitsinneqarsimasut
aallartinneqarnissaat siunertaralugu Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumit
uannillu nunatsinni Nakorsat Peqatigiiffiat isertuanngitsumik ungasinngitsukkut
oqaloqatigineqarmat.
Piffissami matumanerpiaq
nunatsinneersut 20-t nakorsanngorniarlutik ilinniarput, uangalu
Pisortaqarfinnit assigiinngitsutigut - ilaatigut ilisimatitsissutaasumik
ataatsimiisitsinikkut - ilinniakkaminnik naammassigunik nunatsinnut
uternissaminnut soqutiginninnerat annertusarniarneqarluni. Taamatorpiaq aamma
tunngaveqarluta nakorsatut ilinniakkaminnik naammasserlaanut Dronning Ingridip
Napparsimmavissuani ilinniarfittut atorfiit pingasut pilersippagut, soorluttaaq
nakorsat immikkut ilisimasaqalernissaminnut ilinniarnerisa ingerlanerat pillugu
Danmarkimi napparsimmaviit suleqatigilersimagivut.
Nuannaarutigalugu paasivara
Peqqinnissaqarfimmut peqqissaasunik aalajangersimasumik atorfinitsitsinissamik
sulisussarsiorluni suliniutit annertuut kiisalu nunatsinni peqqissaanermik
ilinniartitsinermik pilersitsisimaneq iluaqutaalersimammat. Taamaasilluta
1996-imut sanilliullugu ullumikkut 50%-inik amerlanerusunik peqqissaasunik
aalajangersimasumik atorfeqartitsivugut. Taamaattorli taartaasartunik
peqqissaasunillu taartaasussarsiortarfinneersunik suli pisariaqartitseqaagut,
taamaattumillu tamatumani sulisussarsiorluni suliniuteqarneq aamma
ingerlatiinnarneqassaaq.
Peqqissaasunik
taartaasussarsiortarfinneersunik atuinerujussuaq peruluttunik nakkutilliisutut
ilinniarsimasunik peqqissaasunik amigaateqarnermik pissuteqarpoq. Taamaattorli
nunatsinni peqqissaasutut ilinniagallit naammasserlaat peruluttunik
nakkutilliisutut ilinniagaqalerusullutik soqutiginnittut amerliartulersimapput.
Taamatulli ilinniakkamik nunatsinni pilersitsinissaq ajornakusoorpoq
napparsimasut amerlannginnerat pissutaalluni. Taamaattumik peqqissaasunik
immikkut ilinniartitsinissaq pillugu suleqatigiinnissaq siunertaralugu danskit
amtiinut saaffiginninnissaminut Pisortaqarfik pilersaaruteqarpoq.
Juumuussaaleqinerujussuaq
aarlerinartoqarpoq, tamannalu ilaatigut akissaatitigut atugassarititaasunik
pigaartuusarnernilu artorsartinneqartarnermik, taamatullu najukkani
Peqqinnissaqarfinni juumuumik ataasiinnarmik atorfeqarfiusuni juumuut juumuutut
sullissinerminni kisimiittutut misigisimasarnerannik pissuteqarpoq. Ullumikkut
Århusimi juumuunngorniarluni ilinniarfik immikkut
isumaqatigiissuteqarfigineqarsimavoq nunatsinniit ilinniagaqarniartunut
inissaannik qulakkeerinniuffiusumik.
Ernisussiornermik sullissinerup
ajornartorsiutaanerujussua iliuuseqarfiginiarlugu suleqatigiisitaliamik immikkut
ilisimasalinnik inuttaqartumik pilersinneqaqqammerpoq. Suleqatigiisitaliap
ilaatigut qulaajaaffigissavai, ernisussiornermik sullissinerup
ilinniartitaanerullu aaqqissuunneqarneri, qulaajaanerullu kingorna
suleqatigiissitaliaq inassuteqaatitalinnik saqqummiussissaaq. Tassunga
ilanngullugu isumaliutersuutigineqassalluni ernisussiornermik sullissinerup
nunap immikkoortuini eqiterneqarsinnaanera. Suliniutissat periutsillu nutaat
sulisussarsiornermut iluaqutaasinnaasut ernisussiornermillu sullissineq ataatsimut
isigalugu pitsaanerusoq anguniarlugu. Suliap ingerlaneranik
inassuteqaataasunillu ataavartumik Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoq aamma
ilisimatinneqartartussaavoq.
Soorunalimi neriuutigiuarpara
inuusuttorpassuit ilaat peqqinnissamik sullissinissaminnut
ilinniagaqarumaartut. Taamaattumik inuusuttut peqqinnissamik sullissinissamik
ilinniagaqalernissaminnut kaammattorneqarnissaat siunertaralugu
ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniagaqarnissaq pillugu ulluni samminniffiusuni
annertuumik immikkut qanoq iliuuseqartoqarpoq.
Sulisut tigummiinnarnissaat
siunertaralugu Peqqissaanermik Ilinniarfimmit pikkorissartitsinerit
assigiinngitsut neqeroorutigineqarput. Peqqinnissaqarfinni sulisut
pikkorissarnissamut neqeroorutinik atorluaasorujussuupput. Pikkorissartitsisarnerit
taamatuttaaq Peqqinnissaqarfinni allani sulisunik naapitaqarnikkut
misilittakkanillu paarlaasseqatigiinnikkut annertuumik
isummersoqatigiiffiusarput.
Ruth Heilmann, Siumut:
Qujavunga Peqqinnissamut
Naalakkersuisup akissuteqaataanut aamma sukumiisumik paasissutissiineranut.
Uani malunnarpoq soorunami
nakorsat amerlanerusut pisariaqartinneqartut, pingaartumik ataavartumik
atorfeqartitaasut, tassani aamma maluginiagassaavoq taartaasartut
annertoorujussuarmik atorneqarnerat. Taannalu nalunngilarput sisamariaammik
allaat akisunerusoq taamatut atuineq, taamaattumik neriunaateqarpoq
isumaqatiginninniarnermi immaqa pitsaasumik angusaqartoqarpat taava nakorsat
ataavartumik atorfeqarusussuseqartut nunatsinni amerlanerulerumaartut, taanna
neriuppunga aaqqinneqarumaartoq arlaatigut.
Taava aamma uani oqaatigineqarpoq
juumuussaaleqineq ima ilungersunartigisoq, tassa allaat massakkut ataaseq
taamaallaat ilinniarluni ingerlatsisoq, taanna aarlerinarpoq aamma
pissutissaqarpugut aarlerissalluta, soorlu aamma Peqqinnissamut Naalakkersuisoq
taama oqartoq. Taamaattumik uani ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniarnissamik
kaammattuuteqarneq imaluunniit pilerisaarinerit aamma atuarfimmili
aallartinneqartariaqartut, tassani aamma ilaatigut ilinniarnertuunngoqqaarani
aamma allatigut periarfissamik massakkut ammaassisoqarnikuummat, taamaattumik
tamakku eqqarsaatigeqqittariaqarput.
Johan Lund Olsen, Inatsisartut Siulittaasuat:
Tassalu taamaalilluta maannakkut
pingasunngornikkut apeqquteqaatit 31-t, tassa naammassivagut. Taavalu
siunnersuutigissavara ataatsimiinneq unitsikkallarneqassasoq, tassa
Qinigaasinnaanermut Ataatsimiititaliaq ataatsimiittariaqassammata, tassalu
taava taamaammat siunnersuutigissavara ataatsimiinneq nanginneqassasoq nal.
16.30. Ataatsimiinneq unikkallarpoq.
Oqaluuserisaq naammassivoq.