Oqaluuserisassani immikkoortoq 32 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ataasinngorneq 26.oktober 1999 nal. 14.00
Oqaluuserisassani immikkortoq 32.
Inatsisartut nutaamik
saqqummiusseqqinngikkaluarlutik inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni
ilinniatitaanerit pillugit inatsisip Kalaallit Nunaannut
atortuulersinneqarnissaanut namminersornerullutik Oqartussat oqaaseqaataat.
(Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullut
Naalakkersuisoq)
Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Johan Lund Olsen, Inatsisartut
Siulittaasua.:
Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut
Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisoq:
Siullermik paasissutissiissutigeqqaalaasavara uunga siullermik
agguaanneqarsimasumut allan-nguuteqartoqalaarmat marlussunnguanik, naqeqqilluni
pineqartoq ullumikkut agguaanneqarsimasoq paasivara, annikitsunnguanik
marlussunik soorlu oqareersunga iluarsiiffigineqarmat.
Matumuuna Naalakkersuisut Inatsisartut qinnuigissavaat
inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit pillugit
inatsisip Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarnissaanut peqqussutissamut
missingiummik Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu
Ataatsimiititaliaat akuersissuteqarnissaaanut pisinnaatinneqarnissaannik.
Maannakkut Naalakkersuisut siuliisa 1997-imi ukiakkut aalajangerpaat
nunatsinni teknikkimut tunngasutigut ilinniarnertuunngorniarfinnik
pilersitsinissaq suliniutigineqalissasoq. Maannakkut naalakkersuisut
naalakkersuisooqatigiinnissamik isumaqatigiissutikkut 22. februar
1999-imeersukkut teknikkimut tunngasunik ilinniarnertuunngorniarfimmik
Danmarkimi HTX-imik aaqqissuussinermut nallersuuttumik pilersitsisoqarnissaa
aalajangiusimavaat.
HTX ilinniarnertuungorniarfinni ilinniartitaaneruvoq ukiunik pingasunik
sivisussusilik nunatsinni ilinniarnertuunngorniatut ilinniagaqarnertulli
nunatsinni Danmarkimilu ilinniarfinnut ingerlaqqiffiusunut ingerlaqqinnissamut
periarfissiisoq. HTX tassaaneruvoq teknikkimut tunngasunik ingerlaqqiffiusumik
ilinniarnissamut piareersarfik, tassa imaappoq teknikkimut tunngasuni
akunnattumik qaffasissusilimmik ilinniarnissanut, ingeniørinngorniarnernut
assigisaannullu. Ullumikkut atorfinnut teknikkikkut akunnattumik
qaffasinnerusumilluunniit ilinniarsimanermik piumasaqaatitalinnut sulisussat
avataaneersut annerusumik atorneqarput, HTX-illu pilersinnissaanut
pingaarnertut siunertaavoq inuusuttut amerlanerit pineqartunut
ilinniaqqittarnissaat.
Nunatsinni HTX-ip kissaatigisatsitut nunatsinni GU-tulli
ilinniartitaanernut ingerlaqqiffiusunut iserniutissatut atatillugu, danskit
Ilinniartitaanermut Ministeriaqarfianit ilinniartitaanerup ilusilersornissaanut
tunngatillugu, kiisalu ilinniarnermik naammassinnittarnissamut naammassisassat
assigiinngitsorpaaluit piumasaqaatigineqarput.
Fagit ilinniagassat pisassiissutaasartussallu ministeriaqarfiup
ilinniarnertuunngorniarfinnut immikkoortortaqarfianit akuerineqassapput,
immikkoortortaqarfiuttaaq soraarummerutissat misileeqqissaarnerillu aqussavai.
Tamakku saniatigut ilinniartitaanermut ministeriaqarfiup ilinniartitsisussat
pisinnaasassatigut naammassinnissimanissaannik piumasaqaatit aammattaaq
nunatsinni HTX-imi atortinneqassapput, tamannalu isumaqarpoq
ilinniartitsisussat amerlanertigut ilinniarnertuutut ilinniarsimasuussasut,
tamatumuunakkut aamma ingeniørit ilaallutik.
HTX-ip Sisimiuni Sanaartornermik Ilinniarfimmi ingerlanneqarnissaa
pilersaarutaavoq, tassanilu ukiumi 2000-imi aggustimi klassit marluk 40-t
missaannik ilinniartoqartussat aallartissinnaassallutik. Naalakkersuisut ukiumut
2000-imut aningaasanut inatsisissatut siunnersuummi pilersaarummut
aningaasartuutissat ilaatereerpaat.
Sanaartornermik Ilinniarfimmi Teknisk Assistentissanik ilinniartitsinermi
ingeniørit ilinniartitsisutut atorneqareerput. Oqaatsitigut ilinniagassat eqqarsaatigalugit
naatsorsuutigineqarpoq Oqaatsinik Pikkorissarfik ilinniartitsisussatigut
suleqatigineqarumaartoq, kiisalu Ålborgimi Teknisk Skole ilisimatitsisimavoq
Sisimiuni HTX-imik pilersitsinissami suleqataanissamut kajumillutik, ilaatigut
pilersaarusiornermi suleqataanissamut, aammali aallartinnerup ukiuini siullerni
ilinniartitsisussatigut paarlaateqatigiittarnissaq eqqarsaatigalugu.
Naalakkersuisut HTX-ip pilersinneqarneratigut nunatsinni
ilinniarsimassutsip ataatsimut isigalugu qaffannissaa qularutiginngilaat,
ilaatigut pissutigalugu HTX-ip nunatsinni ilinniarnertuunngorniat
ilinniartitaanerannut tapertaliunneratigut ilinniarnertuunngorniartut
amerlassusaat qaffarianngitsoornavianngimmat, aammalumi pissutigalugu
teknikkimut tunngasunut ilinniarnertuunngorniarfeqalernera immini teknikkimut
tunngaviusumik ilinniartitaanerit eqqarsaatigalugit pitsaassutsikkut
qaffaallaataassaqimmat.
Tamatumunnga atatillugu erseqqissarneqassaaq inuusuttut
amerliartuinnarnerat ilutigalugu pisariaqarluinnarmat ilinniarnertuunngorniarfinni
ilinniarfissatigut inissat amerlanerusut pilersittariaqarnerat.
Sisimiuni HTX-imik pilersitsinissamik kissaateqarneq Sanaartornermik
Ilinniarfiup Danmarkimi Teknisk Universitetimik qanimut suleqateqarneranut
ilanngullugu isigisariaqarpoq.
Ilinniarfiit taakku marluk issittumi teknikikkut atortorissaarutinik
atuinermik katersuiffiliornertik piviusunngortinniarlugu Sanaartornermik
Ilinniarfimmi sulissutigileruttorpaat misilittakkanik ilisimasanillu issittumi
sanaartornerup tungaatigut, nunatsinni teknikerit ingeniørillu
ilinniarteqqitaasarnerannut tunngasunik, aammattaaq issittumi teknikkikkut
atortorissaarutit tungaasigut pikkorissarnernut
isumasioqatigiissitsisarnernullu tunngasunik aammalu ilisimatusarnernut
tunngasut kiisalu civilingeniørinngorniarluni ilinniarnerup ilaanik
ilisimatusarnerni ilinniartitsinernilu.
Pilersaarutaasut marluk, tassa misilittakkanik ilisimasanillu katersuiffiup
HTX-illu, piviusun-ngortinneqarnerisigut Sanaartornermik Ilinniarfiup sulinera
pingaarutilimmik qaffariaateqassasoq ilimagineqarpoq aammalu taakku
pilersitaanerisa teknikkip iluani ilinniarnissamut kajumissuseq qaffassassagaat
ilimagineqarluni.
Naalakkersuisut naleqquttutut isigaat HTX nunatsinni
ilinniarnertuunngorniartarnerup aqunneqarneratut aqunneqassappat, tassani
danskit nalinginnaasumik ilinniarnertuunngorniarfiit aammalu HF pillugit
inatsisaat Kunngip peqqussutaatigut Kalaallit Nunaannut
atortuulersinneqarsimalluni. Taamaaliornikkut ilinniarnertuunngorniartarneq
tamarmi assigiimmik aqunneqalissaaq, minnerunngitsumillu taamatut
aqutsinitsigut ilinniartitaanerup qaffasinnerusumik ilinniarnissamut
pisinnaatitsinera qulakkeersinnaavarput. Aamma danskit tungaannit
nutaanngorsaajuarnissaq allaffissornikkullu sullinneqarluarneq
iluaqutissarsissutigissavagut, taamatullu Sanaartornermik Ilinniarfimmi
aallaqqaammut taamaallaat klassit marluinnaasussanut annertuumik
allaffissornissaagaluaq pinngitsoorsinnaassallugu.
Taamaakkaluartoq HTX nunatsinni ilinniarnertuunngorniat
ilinniartitaanerattut aqunneqassappat, Folketingimi inuussutissarsiutinut
ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit pillugit inatsisip
allannguutissaanik akuersissuteqaqqaarnissaq pisariaqarpoq, inatsisip
pineqartup nalinginnaasumik ilinniarnertuunngorniartarneq aamma HF pillugit inatsimmit
allaassutigimmagu inatsimmi tassani kunngip peqqussutaatigut inatsisip
Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarnissaa periarfissinneqanngimmat.
Danskit ilinniarnertuunngorniarfiit pillugit inatsimmi § 33-mi
allassimavoq: "Inatsit Savalimmiunut Kalaallillu Nunaannut atunngilaq,
taamaattorli kunngip peqqussutaatigut nunap ilaanut taakkununnga
atortuulersinneqarsinnaalluni Savalimmiuni Kalaallillu Nunaanni pissutsit
immikkut ittuuneri naapertorlugit allannguuteqartillugu.", akerlianilli
inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit pillugit
danskit inatsisaanni paragrafip assingani taamaallaat allassimalluni:
"Inatsit Savalimmiunut Kalaallillu Nunaannut atuutinngilaq."
Inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit
pillugit inatsit Kalaallit Nunaannuttaaq atortuulersinnaaqqullugu uanga
naalakkersuisoqarfinnit danskit ilinniartitaanermut ministeriaqarfiat
inatsimmut allannguutissamik saqqummiusseqqullugu saaffigineqarami
akuersaarsimavoq, taamatullu inatsisissamut siunnersuut Folketingip ukiaanerani
ataatsimiinnissaanut nalunaarutigineqarsimavoq, suliarineqassalluni oktobarip
novembarilluunniip qaammataani.
Ilisimatitsissutigissavara folketingimi inatsimmik allanngortitsinerup
tamassuma aamma kingunerissammagu taamatut periaaseqarluni Kalaallit Nunaanni
niuernikkut qaffasinnerusumik ilinniartitsineq, HHX, pilersinneqarsinnaassammat
aqunneqarlunilu.
Siusinnerusukkut taasattut allannguutissatut siunnersuut folketingimi ukiaq
manna suliarineqassaaq, taavalu allannguutissatut siunnersuut
akuersissutigineqassappat danskit atuartitaanermut ministeriaqarfiat
peqqussutissamut missingiummik suliaqassaaq qaammammilu novembarimi
decembarimiluunniit Namminersornerullutik Oqartussanut suliaq
tusarniaassutigalugu nassiuttussaassallugu. Tamatuma kingorna decembarimi
1999-imi januaarimiluunniit 2000-imi peqqussut statsrådemi Kunngimit
atortussanngortinneqartussaassaaq. Taamalilluni ilinniarnissamut aggustip
aallaqqaataani aallartittussamut qinnuteqarfissaq februaarip aallaqqaataa ukioq
2000 nallertinnagu inatsisitigut tunngavissat aaqqittussaassapput. Nalunaarutit
peqqussummut attuumassutillit danskit ilinniartitaanermut ministeriaqarfiata,
naalakkersuisoqarfimma Sanaartornermillu Ilinniarfiup akornanni
piareersarneqareerput.
Ilinniarnissamik qinnuteqarnissamut piffissarititaasoq aanaralaanngoreermat
pingaaruteqarluinnarpoq Inatsisartut paasissutissat maannamut pigineqartut
tunngavigalugit Inatsisartut paasissutissat maannamut pigineqartut
tunngavigalugit Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu
Ataatsimiititaliaata inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni
ilinniartitaanerit pillugit inatsisip Kalaallit Nunaannut
atortuulersinneqarnissaanut malitsigitillugu peqqussutissamut missingiummik
akuersissuteqarnissamut piginnaatitsinissaat.
Oqaluuserisassap matuma oqaluuserineqarnissaanut danskit
inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit pillugit
inatsisaata assilinera agguaanneqarpoq. Matumani naatsunnguamik
erseqqissarneqassaaq Naalakkersuisut tamanut tunngasumik allannguutinut
pingaarnerusunut nunatsinni pissutsit immikkut ittuuneri naapertorlugit
allannguutaasariaqartunut isumaat.
Siullermik: Piginnaatitsinermik aalajangersakkat tamarmik
allanngortinneqassapput, Ilinniartitaanermut ministeriaqarfik
malittarisassaliorsinnaanngorlugu aatsaat Naalakkersuisut siunersioqqaarlugit.
Aappassaanik: Ilinniartitaanerit aqunneqarnerannut malittarisassat
allanngortinneqassapput imaalillugu, malittarisassaliortoqartinnagu imaluunniit
aalajangiisoqartinnagu, pingaartunik aningaasartuuteqarfiusussanik,
naalakkersuisut ilisimatinneqaqqaartartussanngorlugit. Tamatumanili
pineqanngillat Ilinniartitaanermut Ministeriaqarfiup nakkutilliisussaatitaanera
aallaavigalugu aalajangiinerit.
Pingajussaanik: Inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni
ilinniartitaanerit Namminersornerullutik Oqartussanit
aningaasalersorneqassapput naalagaaffimmit aningaasalersorneqaratik.
Sisamassaanik: Nunatsinni ilinniarfiit pisortanit oqartussaaffigineqassapput,
akerlianik danskit ilinniarfii imminnut ingerlattuusut.
Tamatumunnga tunuliaqutaqarlutik Naalakkersuisut inassutigissavaat,
Inatsisartut piginnaassusiliissasut Inatsisartut Kultureqarnermut
Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaata akuersinissaanut peqqussutissamut
siunnersuusiamut kingusinnerusukkut nassiunneqartussamut.
Piginnaatitaaffilerneqarneq tunngaveqassaaq, peqqussutissap imarisai
naleqqussarneqarsimappata
1) tunngavissanni sisamani uani taaneqareersunut,
2) ilanngussani agguaanneqarsimasuni allannguutissat ilaatinneqarpata,
aammalu taakku kingunerisassaat.
Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:
Nunatsinni ilinniartitaanerit aamma qaffasinnerusut
ingerlanneqartalernissaanik ineriartortitseqqinnissaq Siumumiit
tapersersugaraarput suliniutigiuarusullugulu. Inuussutissarsiutinut
ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit pillugit inatsisip Kalaallit
Nunaannut atortuulersinneqarnissaanut peqqussutissatut missingiummik
naalakkersuisut Inatsisartunut piginnaassusiliinnissamik qinnuteqarnerat
Siumumiit tunngaviatigut akuersaarumavarput, taamaalilluni HTX teknikkimut
tunngasunik ingerlaqqiffiusumik ilinniarnissamut piareersarfiusussaq Sisimiuni
Sanaartornermik Ilinniarfimmi ukioq 2000-imi augustusip aallaqqaataani
aallartissinnaanngussaaq 40-t missaanik ilinniartoqarfiusussaq.
Siusinnerusukkullu ilisimavarput inuusuttut akornanni teknikkikkut
assassornikkullu qaffasinnerusumik ilinniagaqarniartut
periarfissaqartinniarnerat amigaataalluinnartuusoq. Taamaattumik taamatut
ittumik periarfissamik ammaasoqarnissaa nukinginnarsilluinnarsimaneranik
Naalakkersuisut Inatsisartunut erseqqissaateqarnerat Siumumiit
paasilluarparput.
Naalakkersuisup nassuiaateqarneratigut paasivarput taamatut
ilinniartitaanermik ingerlatsinissap annertuumik ilinniartitsisussaqarniarnera
ilaatigut Danmarkimit pilersorneqartussaasasoq, ilinniartitsisunik
paarlaasseqatigiinnikkut Aalborgimi teknisk skolemik kiisalu Teknisk
Universititimik qanimut suleqateqarnikkut pissalluni aammalu ilinniartut
ilinniartitaanerat soraarummeertarnissaallu Qallunaat Nunaanni
ministeriaqarfimmit nakkutigineqartussaassasoq paasillutigu.
Ilinniartitaanerup aallartittussap ingerlanneqarnissaa
Namminersornerullutik Oqartussanit tamakkiisumik aningaasalersorneqartussaavoq
aammalu nunatsinni ilinniarfiit pisortaanit oqartussaaffigineqassallutik.
Taamaattumik Siumumiit pissusissamisoortuutipparput tamakkiisumik aqunneqarnera
nakkutigineqarneralu nunatsinnit aallaaveqartumik ingerlanneqalernissaa
ilanngullugu sulissutiginiartariaqartoq.
Siumumiit ajuusaarnartuutipparput ilinniartut innarluutillit immikkut
atuartinneqarnissaannut perorsaanikkut immikkut ilinniarsimasunik
ikiorserneqarnisaannik sulisussanik aningaasanillu
immikkoortitsisoqarnianngimmat. Tamanna Siumumiit isumagineqarnissaa
anguniaqqullugu Naalakkersuisunut kaammattuutigissavarput, pingaaruteqarmammi
innarluutillit aamma nunatsinni allatuulli periarfissaqartinneqarnissaat.
Inatsisissap Inatsisartuni akuerineqarnissaa pingaaruteqarpoq, Qallunaat
Nunaanni Folketingemi ukiaanerani ataatsimiinnerup aallartinnerani
nalunaarutigineqareersimammat, taamalu ataatsimiinneq naammassitinnagu
illuatungeriinniit akuerineqartariaqarluni, ilinniartussat siulliit 2000-imi
qinnuteqarnissaat februariutinnagu pisinnaaniassammat.
Siumumiit Naalakkersuisut inassutigisaat akuersaarparput, Kultureqarnermut,
Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ataatsimiititaliamit peqqussutissap
imarisassaata naleqqussarneqarneranut kingusinnerusukkut
akuersissussanngortinnissaanik Inatsisartut pisinnaatitaaffilerneqarnissaanik kissaateqarnerannut.
Taamatut Siumumiit oqaaseqarluta HTX-imik ilinniartitaanerit piaartumik
aallartinneqarnissaanik saqqummiineq akuersaaripput nalunaarutigaarput.
Augusta Salling, Atassutip oqaaseqartua:
Naalakkersuisut inuutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni
ilinniartitaanerit pillugit inatsisissap Kalaallit Nunaannut
atortuulersinneqarnissaanut peqqussutissamut missingiummik
akuersissuteqarnissamut pisinnaatinneqarnissaminnik Inatsisartunut qinnutaat
Atassummiit ima oqaaseqarfigiumavarput.
Massakkut Naalakkersuisuusut siuliisa nunatsinni teknikkimut tunngasutigut
ilinniarnertuunngorniarfimmik HTX-imik pilersitsinissamik
suliniuteqalersimanerat, massakkullu Naalakkersuisuusut suliamik
ingerlatseqqinniarlutik isumaqatigiissuteqarsimanerat Atassummiit
ilassilluarparput.
Soorlu oqaatigineqartoq atorfinnut teknikkikkut akunnattumik
qaffasinnerusumilluunniit ilinniarsimanermik piumasaqaatitalinnut sulisussat
avataaneersut massakkut annertuumik atorneqarput, taamatut ilinniagalinnik
nunatsinni peqanngingajannera pissutigalugu. Neriuutigaarput HTX-ip nunatsinni
ingerlanneqarsinnaalerneratigut ilinniarumasut amerlasuut
aallartittarsinnaasasut, ilinniarnermillu naammassinnittarsinnaassasut.
Naalakkersuisullu saqqummiussineratigut paasivarput ilinniarneqpineqartoq
Sisimiuni Sanaartornermik Ilinniarfimmi ingerlanneqarsinnaasoq, aammalu
ilinniartitsisussaqarniarnikkut periarfissarissaarnissaa
isumalluarsaarutigineqartoq, aallartisarnermilu Aalborgimi teknisk skolep
suleqataarusunnerminik kajumissuseqarluni ilisimatitsisimanera
soqutiginarluartoq oqaatigineqarpoq, kiisalu aningaasatigut ukioq 2000-imut
Aningaasanut Inatsisissatut siunnersuummi aningaasartassai
ilanngunneqareersimasut oqaatigineqarlutik.
Saqqummiunneqartullu allat tapersersornartut allat immikkut
oqaaseqarfiginagit Naalakkersuisut inassutaat Inatsisartut
piginnaatitsissusiliissasut Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu
Ataatsimiititaliaata akuersisinnaanissaanut peqqussutissamut siunnersuummut
kingusinnerusukkut nassiunneqartussamut. Taama piginnaaniliinissamut Atassut
akuerseqataajumavoq, ilinniartitaanerullu augustip aallaqqaataani 2000-imi
aallartissinnaanissaa siunertaralugu.
Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oaaseqartuat:
Nuannaarutigaarput Naalakkersuisut inuussutissarsiutinut
ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit pillugit inatsit nunatsinni
atortuulersinneqarnissaanik suliniutinik ingerlatsitseqqimmata. Inuit
Ataqatigiinniit isumaqarpugut inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfiit
pilersinneqarnissaat nunatsinnut pingaaruteqartuusut, siunissamilu annertuumik
nunatsinnut iluaqutaalerumaartut, aammalu nunarput qimannagu ilinniarsinnaaneq
aallartinneqarpat, ilinniagaqarusullutik qinnuteqartut amerliumaartut,
naammassinnittartullu amerliumaartut.
Naluneqanngitsutut nunarput ukiuni kingullerni annertuumik teknikkikkut
ineriartorsimavoq, annertuumik ineriartortoqaraluartoq nunatsinniit teknikkimut
tunngasunik ilinniagarsimasut ullumikkut tikisitanit suliffigineqartuni
sulisussatut amigaatigineqarnerat annertuvoq, HTX-illu pilersinneqarneratigut
siunissami kalaallit taarsiiartuaarnissaat pitsaasumik
aqqutissiuunneqartussaasoq Inuit Ataqatigiinniit qularutiginngilarput.
Takorloorneqarpoq ilinniartunngorniarneq uani pineqartoq august 2000-imi
aallartinneqassasoq, ilinniartullu 40-t missaat aallartikkumaartut. Tassunga
atatillugu Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoq apererusunnarpoq,
ilinniagaqalersussat inissaqarniarnikkut qanoq aaqqissuussivigineqarsimanersut,
tassami Inuit Ataqatigiinniit pingaartipparput ajornartorsiutaasinaasoq taanna
atuarnerup aallartinnginerani aaqqinneqareersimanissaa. Siunissaq
eqqarsaatigalugu inissanik amerlanerusunik pilersitsisariaqarneq
Naalakkersuisuniit eqqarsaatigineqareersimammat nuannaarutigaarput.
Sisimiuni Sanaartornermut Ilinniarfik Qallunaat Nunaanni Sanaartornermik
Ilinniarfimmik suleqateqarluarnermigut nunatsinni issittumi teknikkikkut
tunngasutigut pikkorissaasarnernik ineriartortitsisimanera pitsaasutut
isigineqartariaqartoq Inuit Ataqatigiinniit isumaqarpugut. Siunissami
issittormioqatitsinnik pikkorissaasarnissat immaqa allaat
ingerlattalersinnaalerumaarpagut.
Paragraf 12-imi immikkoortoq 1-i malillugu atuartut innarluutillit immikkut
ittumik atuartinneqarsinnaannginnerat imaluunniit allatut immikkut ilinniartitaanikkut
ikiorserneqarsinnaanissaat Ilinniartitaanermut Ministerip
maleruagassiorneratigut ingerlanneqarsinnaassaaq. Nassuiaatini nalinginnaasuni
kapitali 3-mi oqaatigineqartoq, ilinniartut innarluutillit
atuartinneqarnissaannik allatulli perorsaanikkut immikkut ilinniarsimasunik
ikiorserneqarsinnaanissaat peqqussummi nerqeroorutigineqassanngitsoq,
peqqutigitinneqarluni innarluutilinnut sulisussanik aningaasanillu
immikkoortitsisoqarsimanngimmat.
Tassunga tunngatillugu Inuit Ataqatigiinniit paaserusupparput taamatut
pisoqarsimanera sunik aallaaveqarnersoq. Isumaqarpugut innarluutillit
pisinnaaneri naapertorlugit ilinniarsinnaanissaat aamma
periarfissaqartariaqartoq, taamaattumillu aningaasartaqarnissaa
aaqqinneqartariaqartoq Inuit Ataqatigiinninngaanniit kaammattuutigissavarput.
Taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut inassutaat, tassalu Inatsisartut
Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiisitaliaa
piginnaatissagaa peqqussutissamut kingusinnerusukkut Naalakkersuisuniit
Ataatsimiisitaliamut nassiunneqarumaartumut akuersissuteqarnissaat Inuit
Atqatigiinniit akuersaaratsigu, piumasarissalluguli siuliani eqqaasagut
ilanngullugit maluginiarneqarumaartut.
Mogens Kleist, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat:
Inatsisartunut nutaamik saqqummiusseqinngikkaluarluni inuussutissarsiutinut
ilinniarnertuunngorniarluni ilinniartitaanerat pillugit inatsisip Kalaallit
Nunaannut atortuulersinneqarnissaa Namminersornerullutik Oqartussat
oqaaseqaataat Kattusseqatigiinniit imatut oqaaseqarfigissavarput.
Naalakkersuisup saqqummiussai soqutiginartut Kattusseqatigiinniit
pipallattutut isikkoqartutut saqqummerneqarnera oqaatigissavarput.
Ilinniartitaanerup soqutiginartuunnera Kattusseqatigiinniit
arajutsisimanngilarput, taamatullu ilinniartitaanerup isikkoqarluni nunatsinni
aallartinneqassapppat sukumiissumik suliareqqaarlugu atuutsilersinneqarnissaa
piviusuunerusutut oqaatigerusupparput. Nalunngilarpummi suliap 1997-imili
Naalakkeruisusuusimasut aalajangiummassuk piviusunngortinniarneqarnissaanik
iliuuseqarniarlutik, maannakkullu Naalakkersuisooqatigiit suliap
piviusunngortinneqarnissaa piarnerpaamik kissaatigigaat malunnarpoq.
Taamaattumik Kattusseqatigiinniit taakkartorneqartut isumaqatigigatsigit,
kisiannili ilinniartitaanermut tunngasuummat ileqquusutut taarusukkatsigu
Kulturemut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ataatsimiititaliamut
sukumiisumik suliarineqarnissaa.
Sanaartornermut Ilinniarfiup qanimut suleqatigineqarsimanera
paasisinnaalluarparput aammalu Qallunaat Nunaanni Teknisk Universitetet
ilinniartitsisunik aammalu inissanik tunngasut sukumiisumik
aaqqiivigineqarnissaat pingaarutilittut isigigatsigit qanoq innersoq
paaserusupparput, taamatut ilinniartaanernik aallartitsisoqannginnerani.
Akerlerinngilluinnarparput, pingaarutilittulli isigigatsigu Inatsisartut
Kulturemut, Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ataatsimiititaliami
sukumiisumik eqqartortikkusukkatsigu aammalu Ataatsimiititaliap
kingusinnerusukkut aalajangiinissamut akuersissuteqarsinnaanissaa
pingaartikkatigu.
Taamatut oqarluta siunnersuut akuersaassavarput.
Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut
Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisoq:
Inuussutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitaanerit
pillugit inatsisip Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarnissaanut
peqqussutissamut missingiummik Inatsisartut Kultureqarnermut
Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata Inatsisartunit
piginnaassusilerneqarnissaanut Naalakkersuisut qinnuteqarnerata
saqqummiunneqarneranut Siumumit aammalu Atassumit kiisalu aamma Inuit
Ataqatigiinnit ilassilluarneqarnera soorunami nuannaarutigaara, immikkullu
taasaqalaassaguma oqaatigeruppara aamma partiit marluk uparuagaat, tassalu
Siumup oqaluttuata Ruth Heilmannip kiisalu aamma Inuit Ataqatigiit oqaluttuata
Olga Poulsenip oqaasiinut tunngatillugu, tassa innarluutilinnut tunngasoq,
oqaatigaa ilinniartut innarluutillit immikkut atuartinneqarnissaannik
perorsaanikkut immikkut ilinniarsimasunik ikiorserneqarnissaannik sulinissamik
aningaasanillu immikkoortitsisoqarsimanngimmat.
Naalakkersuisut oqaatigissavaat Sanaartornermik Ilinniarfik
innarluutilinnut, soorlu qamutinik atuisunut kørestolertunut,
naleqqussagaammat. Innarluutillit qamutinik atuisut ajornaquteqanngitsumik
inuutissarsiutinut ilinniarnertuunngorniarluni Sanaartornermik Ilinniarfimmi
ilinniarsinnaassapput, tassa taanna ajornaquteqanngilaq, aamma qamutinik
atuisunut perusuersartarfeqarpoq, qamutinullu ingerlaffissanik peqareerluni,
kisianni annertunerusumik innarluutillit ikiorserneqarsinnaanerat killeqarpoq,
annertuumik innarluutilimmik qinnuteqartoqarsimatillugu ilinniartup immikkut
ikiorserneqarnissaa siunertaralugu KIIP-i Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu
Pisortaqarfiup Nunap Immikkoortortaanni immikkoortortaqarfia innarluuteqartullu
kommunia suleqatigalugit ikiorsiisoqartarpoq.
Taava taamatut aamma ujartorneqarpoq taamatut ilinniagaqarnermi nutaamik
aallartitsinissami apeqqutigineqarluni ilinniagaqartut ineqarnissaaq qanoq
qulakkeerneqarsimanersoq, tassa taanna taassuma suliassartaa
piareersaateqarfigivarput, soorunalumi piareersaatigut
saqqummiussinnaalerniarutsigit Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu
Ataatsimiititaliamut apuutissavagut, naammassineqarniariarpata.
Tassa taamatut oqaaseqarlunga taperserneqarnera qujassutigalugu
naammassivakka.
Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:
Siullermik Naalakkersuisup akissuteqarneranut qujavunga aammalu
erseqqissaateqarmat iluarisimaarpara, tassa paasigakku Sanaartornermut
Ilinniarfiup taamatut innarluutilinnut aammalu kørestolelinnut
naleqqussarneqarsimanera pisimammat, kisiannili uani innarluutillip
kommunerisami ilinniartitaanerata akilerneqartarnissaanik oqaatiginninnera
isumaqarpunga misissoqqitariaqartoq, tassani kommunerisaq aammalu KANUKOKA,
pingaartumik KANUKOKA-p iluani eqqartorneqartariaqartut uanga isumaqarama taanna
siunnerfigisimasaq.
Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:
Uangattaaq qujassutigivara Naalakkersuisup erseqissaanera Sanaartornermut
Ilinniarfiup qamoq innarluutilinnit atorneqarsinnaaneranut tunngatillugu,
kisiat isumaqarpunga aamma pingaaruteqartuusoq innarluutillit aamma
allarpassuarnik innarluuteqartoqarmat. Una periarfissatut aamma uanga
takorloorsinaasara Sisimiuni tassa aamma tusilartut inersimasut
inersimasunngulersulluunniit tusilartut aamma arlaatigut
periarfissinneqarsinnaannerat aamma Sisimiuni taamaattumik atuarfimmik
teknikkikkut imaluunniit HHX'ikkut arlaatigut aamma periarfissaqarnissaat.
Ruth Heilmann isumaqatigilluinnarpara uani ilinniartut kommunemit, soorlu
kommuneat artukkerneqassasoq innarluutilik ilinniarniarpat, taanna
isumaqarpunga aaqqinneqartariaqartoq, pissutigalugu ilinniartitaanermut
aningaasarsiaqartitaanissamut peqqussummi innarluutilik aamma kommunea
artukkernagu periarfissineqarsinnaasariaqarmat allatulli.
Johan Lund Olsen, Inatsisartut Siulittaasoqarfianni siulittaasoq:
Qujanaq, taavalu takusinnaasakka malillugit allanik
oqaaseqartussaqanngimmat tassa taamaalillutqa maannakkut aajuna paasinarsivoq
tassa uani Naalakkersuisut tungaanninngaanniit noqqaasutigineqartoq maani Inatsisartuni
tamanit, tassalu partiit Siumut, Atassut, Inuit Ataqatigiit, kiisalu aamma
Kattusseqatigiinninngaanniit akuersaarneqartoq, tassalu suliaq maannakkut
imaalerpoq: Kunngip peqqussutaa kingusinnerusukkut Inatsisartut tamarmiusut
aqqusaaqqaan-ngikkaluarlugit Inatsisartut Kultureqarnermut Atuartitaanermullu
Ataatsimiititaliaat aqqutigalugit taanna atortussanngortinniarneqassaaq maani
nunatsinni.
Tassunga tunngatillugu aamma oqaatigeqqilaassavara tassa taanna pissutsit
immikkut illuinnartut patsisaallutik taamatut iliuuseqarfigineqarmat, aammalu
taamatut kingusinnerusukkut iliortalernissaq taanna maani
malittussaannginnatsigu.
Oqaluuserisaq naammassivoq.