Oqaluuserisassani immikkoortoq 27-1 |
|||
Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera |
Ataasinngorneq
30. april 2001, nal. 13.29.
Ataatsimiinnermik
aqutsisoq: Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat.
Alfred Jakobsen, Peqqinnissamut, Avatangiisinut Pinngortitamullu Naalakkersuisoq:
Tassa uani siulianiatuulli oqaatigerusuppara aallaqqaammut oqaasertaliisimanerit annikitsunnguit ilaatigut aaqqiiffigisariaqarsimagakkit imarisaatigut isumaatigullu imatut allanngortitsinngikkaluarlugu.
Peqqussutissatut siunnersuummi siunertarineqarpoq nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut assigiinngitsut atorneqartarnerisa siammariartornerisalu pinaveersaartinneqarnissaat. Naalakkersuisuni pingaartipparput timersornermi peqataasut naligiimmik atugassaqartinneqarlutik aamma pissusissamisoortumik angusanik pitsaanerulersitsiniarlutik unammilleqatigiittarnissaat. Taamaattumik nakorsaatit pissassaatitut atorneqarnerat Naalakkersuisuni akuerinngilagut. Aamma Naalakkersuisut isumaqarpugut nakorsaatit pissassaatitut atorneqartut timersornerup anersaavanut naleqqutinngitsuusut.
Ullumikkut nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut timersortartunit pikkorinnernit aamma nalinginnaasumik timersoqatigiinnermiinnaq ajornartorsiutaanngillat, kisiannili qasujaallisarnernut allanillu ingerlatani aamma naammattuugassaasarlutik. Nunatta nunat tamat akornanni timersoqatigiinnermi peqataasarnerata aamma aaqqissuussisuusarnerata pingaaruteqarnerata annertusiartornera peqatigalugu, taakkununnga tunngatillugu sapinngisamik piaartumik maleruagassanik peqalernissaata pisariaqarnera annertusiartorpoq.
Tusarniaanermi akissutigineqartut Kalaallit Nunaanni Politimesterimiit aamma allanit arlalinniit Pisortaqarfimmit tiguneqartuni kajumissaarutigineqarpoq akiliisitaasussanngortitsilluni pineqaatissiissuteqartarnerup saniatigut aalajangersakkat arsaarinnittarnissamik ilaqartinneqassasut. Pisortaqarfiup tamanna tusaatissatut tiguaa siunnersuummullu tamanna ilanngullugu suliaralugu. Tamatuma saniatigut Politimesterip kaammattuutigaa, aammattaaq peqqussummi aalajangersagaqartariaqartoq eqqartuussummik pineqaatisiinngikkallartumik, eqqartuussummik pineqaatissiinertalimmik aamma inissiisarfimmut inissiilluni eqqartuussisoqartarnissaanik.
Taamatuttaaq Naalagaaffiup sinniisaa oqaaseqaateqarpoq pissusissamisuunngitsoq nakorsaatinik pissassaatitut atorneqartartunik, ikiaroornartut assingisut sunniuttartunik eqqussuisoqartarnerani taamaallaat akiliisitaasussanngortitsilluni aamma arsaarinnilluni eqqartuussisoqarsinnaanissaa.
Paasineqarsimavorli Namminersornerullutik Oqartussat periarfissaqanngitsut akiliisitaasussanngortitsinissamit arsaarinninnissamillu sakkortunersumik inatsisiliornissamut periarfissaqanngitsut. Taamatuttaarlu peqqussusiornikkut danskit nakorsaatit pissassaatitut atorneqartarnerisa inerteqqutigineqarnerat pillugu inatsisaat, ilaatigut tassani kiffaanngissusiaalluni pillaasoqartarluni, atortussanngortissinnaanngilarput, inatsisitigut tunngavissaqannginnatta.
Taamaattumik Peqqinnissamut Pisortaqarfiup ilaatigut Kalaallit Nunaanni Politimesteri, Naalagaaffiup sinniisua, sundhedsministeria aamma statsministeria suleqatigalugit ataavartumik aaqqiissuteqarnissamut periarfissat misissorpaat. Oqartussaaffiit Nunatsinnut nuunneqarnerani inatsimmi pisinnaatitsissutitut aalajangersakkat allanngortinneratigut siunissaq ungasinnerusoq isigalugu Namminersornerullutik Oqartussanut iliuuseqartarnissamut kiffaanngissusermik pisariaqartinneqartumik periarfissiigaluarput suliassat peqqinnissaqarfimmut tunngassuteqartut eqaannerpaamik aamma pitsaanerpaamik isumagineqarnissaannut.
Pisinnaatitsinermut inatsisip allanngortinneqarnissaata suliarineqarnera Danmarkimi sundhedsministeriami aallartinneqarsinnaavoq Namminersornerullutik Oqartussat kissaateqarnerat naapertorlugu. Taamaattumik Naalakkersuisut sulissutigaat peqqinnisaqarnermut tunngasut oqartussaaffigineqarnerat pillugu Namminersornerullutik Oqartussat inatsisaata annertusineqarnissaa. Taamaaliornikkut Namminersornerullutik Oqartussat periarfissaqalissapput pineqaatissiissutigineqartartunut pinerluttulerinermi inatsimmi ilisimaneqartut assinginik inatsisiliortalernissamut. Taamaattumik Politimesterimit pineqaatissiissutigineqartartussatut siunnersuutigineqartut nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut ilasa inerteqqutaanerat pillugu inatsimmut kingusinnerusukkut ilanngunneqarsinnaapput.
Tamanna peqatigalugu isumaqarpunga pissutsit siuliani taaneqartut aporfiussanngitsut peqqussutissatut siunnersuutip akuersissutigineqarnerani Inatsisartut alloriarnermik siullermik pingaaruteqartumillu ingerlariarnissaannut, nakorsaatit pissassaatitut atorneqartarnerat sakkut atorneqarsinnaasut tamaasa atorlugit akiuiniarnissamut.
Taamatut oqaaseqarlunga nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut ilaasa inerteqqutaanerat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut Naalakkersuisut sinnerlugit saqqummiuppara Inatsisartunut suliassanngortillugu.
Hans Enoksen, Siumup oqaaseqartua:
Nakorsaatit pissassaatitut, ungaluuserlugu nukkassaatitut atorneqarnerat peqqussutissatut siunnersuut Siumumiit imatut oqaaseqarfigissavarput.
Nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut siammariartornerisa pinaveersaartinneqarnissaat tunngaviatigut Siumumiit isumaqatigalugu oqaatigissavarput. Pissutigalugu timersornermi angusanik pitsaanerulersitsiniarluni nakorsaatinik pissassaatinik atuineq tunngaviatigut isumaqatiginanngimmat. Ileqquliunneqassappallu timersortartunut kingunerlussinnaanera sunniuteqapilussinnaammat, tamannalu aamma timersornerup anersaavanut akerliulluinnarmat.
Ullumikkut nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut timersortartunik naliginnaasumik timersoqatigiinnermi ajornartorsiutaanngillat. Kisiannili ilaatigut soorlu qasujaallisarnerni allanilu naammattuugassaasarlutik, tamatumalu annerusumik atugaalernissaata killilersimaalerneqarnissaanut peqqussutissat siunnersuut tunngaviatigut Siumumit tamakkiisumik isumaqatigilluinnarparput.
Tassami ullumikkut timersortartugut pikkorissut Nunatta avataanut unammiartortarnerat takornartaajunnaarpoq. Nunatta avammut nittarsaanneranut annertuumik sunniuteqalersimallutik, tamakkulu pitsaasumik sunniuteqarlutik avammut takutitsiuassappata, nakorsaatit pissassaatitut atorneqartut inerteqqutaanerat timersornermi atugaanissaat pinngitsoorluinnartariaqarpoq.
Nunarput timersornikkut avammut nutaajuvoq, avammullu timersornikkut ammariartuinnarneq akornuserneqassanngippat akornutaasinnaasut killilerneqarnissaat pingaaruteqarluinnartoq Siumumiit oqaatigissavarput.
Aammalu unioqqutitsilluni eqquissuinermi assaarinnittarnissat ilanngullugit peqqussummut ilanngunneqarnissaat tamakkiisumik Siumumit isumaqatigigatsigit.
Taamatut peqqussutissatut siunnersuut tamakkiisumik Siumumit taperserparput, suliassallu taagorneqartut tamaasa isumaqatigalugit. Unalu aaqqiiniarnermi alloriarnertut siullertut isigalugu, tamakkiisumik tunngaviatigut isumaqatigalugu taperserlugu oqaatigissavarput.
Taamatullu isikkoqarluni aappassaaneerneqarnissaa innersuussutigissallugu, qujanaq.
Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua:
Nakorsaatit pissassaatitut atorneqartartut ilaasa inerteqqutaanerat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuummut Atassummiit imaattumik oqaaseqalaassaagut.
Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisup akissuteqaammini oqaaserisai annertunerusumik oqaaseqarfiginianngilagut, tassami pissutsit eqqortut Naalakkersuisup akissuteqaataani ersarimmata.
Soorlumi Naalakkersuisut nassuiaataani eqqaaneqartoq, Nunatsinni timersortartut ilaannit atugaalersimanera taamattaarlu tassuuna atugaanerata kingunerisinnaasai aammalu timersortartunut inuunerup ineriartuutaanut ajoqutaasinnaanerat.
Puiortariaqanngilarpummi timersortartup peqqisseruttornermi nalaani namminerlu allanik ikiorsinngikkaluarluni nukkassarneq qasujaallisarnerlu piumassusilinnut anguneqartarmat.
Nalunngilarpummi inoqartarmat utoqqalinertik tikivillugu timersornermik aallutaqartartunik, nakorsaatinillu nukkassaatinik pineqartartunik atuinikkut suli timersorneq piumassuseqarfigigaluarlugu arlaatigut akornutissarsiffigissagaanni nuannersuunavianngilaq, peqqissiminissarmi siulliunavianngimmat.
Soorlumi Naalakkersuisup akissuteqaammini ersersereeraa nakorsaatinik nukkassaatinik atuineq ileqqorissaarnissamut akerliusoq, tamannalu Atassummiit Naalakkersuisup akissutaa tamakkiisumik taperserparput.
Atassummiit taamatut naatsumik oqaaseqarluta qulaani pineqartoq taamatut isikkoqartillugu aappassaaneerneqarnissaanut innersuussutigaarput.
Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:
Naalakkersuisup peqqussutissamut siunnersuummut tunngavilersuutai tamakkiisumik Inuit Ataqatigiinniit taperseratsigit matumuuna nalunaarutigissavarput.
Timersornerup anersaava tassaavoq nuannaarneq, ikinngutigiinneq, peqqissuunermik inuuneqarneq soorunalumi aamma angusaqarusunneq ajugaasuttarnerlu. Anersaaq taanna Nunatsinni timersortartut amerlanersaasa pigisarigaat ileqqorissaartumillu ingerlatarigaat qularnanngilaq. Taassumallu nammineq piumassutsimik ingerlanneqartuarnissaa anguniartuartariaqarparput.
Taamatut timersornerup iluani ileqqorissaarnermik ingerlatsiuaannarnissaq kissaatiginaqaaq, tassami taamaasiornikkut meerartatta timersornermik ilumoortumik ilikkagarlutik ineriartornissaat kissaatiginaqimmat.
Taamaattumik Inuit Ataqatigiinniit siunnersuut tamakkiisumik taperserparput, Peqqinnissamumullu Ataatsimiititaliamut ingerlateqqillugu.
Mogens
Kleist,
Kattusseqatigiit oqaaseqartuat:
Nakorsaatit
pissassaatitut atorneqartartut ilaasa inerteqqutaanerat pillugu Inatsisartut
peqqussutissaattut siunnersuummut Kattusseqatigiinniit imatut
oqaaseqaateqassaagut.
Peqqussutissatut
siunnersuut Kattusseqatigiinniit tamakkiisumik tapersersorlugu oqaatigissavarput,
tassami peqqussutissap akuerineqarneratigut Nunatsinni pissassaatit nunat
allani inerteqqutaatitaat atuutinneqalissammata.
Ullumikkut
ajornartorsiut takussaasutut inngikkaluartoq siunissami Nunarput nunat allat
piumasaqaataasa atulerneratigut timersornikkut unammisartutigut
piumasaqaataannut atuuttumut ilanngunneqassammata. Ilanngullugu
taakkartorneqartut tassalu akiliisitaalersinnaalernissat aammalu
arsaarinnittalernissat tamakkiisumik taperserpagut.
Naalagaaffiup
sinniisaata oqaaseqaateqarnera taamatuttaaq tamakkiisumik Kattusseqatigiinniit
taperserparput, aammalu Peqqinnissaqarfiup Danmarkimi sundhedsministeria
suleqatigalugu inatsisitigut allannguisinnaanissaa piaartumik
aaqqiivigineqarnissaa pingaartillugu.
Taamatut
Inatsisartutigut suliap aallartisalernera nuannaarutigaarput, neriuutigalugulu
peqqussutissatut siunnersuutip siunissami aggersumi piaartumik
piviusunngortinneqarumaartoq.
Taamatut
oqaaseqarluta peqqussutissatut siunnersuut tamakkiisumik Kattusseqatigiinniit
akuersaassavarput aappassaaneerneqarnissaanullu ataatsimiititaliamut
attuumassuteqartumut ingerlassappat innersuussutigissallugu.
Otto Steenholdt, attaviitsoq:
Nunatsinniit takornartaajunnaarpoq pingaartumik nunarsuarmiut timersuutinik unammisarneranni takusalerlugit tusartalerlugillu ajugaagaluartut ilaat akuerineeruttartut unamminermi nukkassaatinik atuisimaneri pissutigalugit.
Inatsisissatut siunnersuut manna tikilluaqqunarluinnarpoq, alloriarnertulluunniit siulliinnartut isikkoqaraluaruni.
Iluarisimaarnarpoq Politimesteri kajumissaaruteqarsimammat siunnersuuteqarsimallunilu. Kajumissaarutaasa ilaat peqqussutissaq aalajangersagaqartariaqartoq eqqartuussummik pingasunik periarfissalinnik. Taamatuttaaq Naalagaaffiup sinniisaata pissusissamisoortuusorisimanngilaa nukkassaatinik Nunatsinnut eqqussineq taamaallaat ikiaroorniutinik eqqussisarnermut assigusumik akiliisitaasussanngortitsinermik arsaarinniinnartarnermillu kinguneqartinneqartassappata.
Tassami annerusumik iliuuseqartariaqaraluarpugut taamaasiornissamut piginnaatinneqaraluarutta. Siunnersuummi annerusumik piginnaatitaalernissami anguniarlugit suliniutit pissusissamisoorput, ajornartorsiut pillugu suleqatigiit maani Peqqinnissaqarfik, Politimestereqarfik, Danmarkimi peqqinnissakkut ministeriaqarfik, maani Naalagaaffiup sinniisoqarfia kiisalu statsministeriaqarfik suleqatigiillutik angusassaat pitsaasut qularnaquteqanngillat, taamaattumillu sulilluarnissaannik angusaqarluarnissaannillu kissaallugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut maanngaanniit taperserluinnarpara.
Alfred Jakobsen, Peqqinnissamut, Avatangiisinut Pinngortitamullu Naalakkersuisoq:
Tassa Naalakkersuisut sinnerlugit qujassutigissavara aamma uani partiit oqaaseqartui tamarmik taamatut tapersiillutik suliassap ingerlaqqinnissaanut akuersaarmata.
Taavalu aamma naggataatigut oqaatigiinnassallugu Naalakkersuisut sinnerlugit qujassutigigakku taamatut peqqussutip annertunerusumik pineqaatissiisinnaanermik piginnaatitsilernissamik ilaneqarnissaanut tunngasoq pillugu Naalakkersuisuni sulissutitta taperserneqarnera nuannaarutigigakku, qujanaq.
Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat:
Tassa oqaatigineqartutuut aamma immikkoortoq 27 nakorsaatit pissassaatit atorneqartartut ilaasa inerteqqutaanerat pillugu Inatsisartut peqqussutissatut siunnersuutip aappassaaneerneqarnissaa pitinnagu Peqqinnissamut Ataatsimiititaliami qimerloorneqarallassaaq.