Pingasunngorneq 2. maj 2001, nal. 13.04.

Oqaluuserisassani immikkoortoq 30.

Meeqqat atuarfianni ilinniartitsisussanik ilinniartitsineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut.

(Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq)

(Siullermeerneqarnera)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Mikael Petersen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq.

Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermul­lu Naalakkersuisoq:

Naalakkersuisut sinnerlugit matumuuna saqqummiutissavara meeqqat atuarfianni ilinniartitsisus­sanik ilinniartitsineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut.

Meeqqat atuarfianni ilinniartitsisussanik ilinniartitsineq pillugu Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi iluarinanngitsut arlallit Naalakkersuisut malugisimavaat.

Ilinniartitsisussatut ilinniarnissamut siammartitamut ilinniartunngornissamut pimasaqaatit erseqqissarneqarnissaasa kissaatigineqarnera siunnersuummut tunngaviuvoq. Peqqussummi atuuttumi ' 3, imm. 2 naapertorlugu qinnuteqartut allamik naleqquttumik atugarsornertalimmik ilinniagaqarsimasut ilinniartitsisussatut ilinniarnissamut siammartitamut ilinniartitsisunngornia­lersinnaatitaapput, taamaattorli ' 3, imm. 1-imi ilinniartitsisussatut ilinniarnissamut siammartita­mut tiguneqarnissamut tunngasumi atuagarsornertalimmik ilinniagaqarsimanissaq piumasarine­qanngilaq. Taamaammat ilinniartitsisussatut ilinniarnissamut siammartitamut ilinniartunngornis­samut piumasaqaatit aammalu ilinniartitsisussatut ilinniarnissamut siammartitamut ilinniartunngornissamut kikkut tiguneqarsinnaanerat erseqqissarneqartariaqarput, tassungalu atatillugu Naalakkersuisut kissaatigaat ilinniartitsisussatut ilinniarnissamut katersuutsitamut siammartitamullu ilinniartunngornissamut aqqutaasartut pisariillisarneqarnissaat.

 

Inatsisartut peqqussutaanni atuuttumi piumasarineqarpoq ilinniagarisimasap naleqqussusianik Naalakkersuisut pisuni ataasiakkaani tamani akuersissuteqartartussaassasut. Taamaattorli qinnuteqartut ilinniagarisimasaasa naleqqussusiat Ilinniarfissuup nalilersortarsimavaa, Naalak­kersuisullumi isumaat naapertorlugu taamaattariaqarpoq.

 

Inatsisartut peqqussutaat atuuttoq malillugu qinnuteqartut kikkut ilinniartitsisussatut ilinniarnis­samut siammartitamut ilinniartunngortitaassanersut ilinniartitsisut rådiat isumasioqatigeriarlugu aatsaat rektorip aalajangiiffigisinnaavaa. Siunnersuutikkut matumuuna ilinniarfiup pisortaa qinnuteqartunik tigusisarnermut kisimiilluni oqartussaalerpoq, tassa tiguneqarsinnaatitaasut kiisalu atasiakkaarlutik naliliiffigineqarnermikkut tiguneqarsinnaatitaasut tiguneqarnissaannut. Tamatuma kingunerisaanik ilinniarfiup pisortaata nammineq aalajangissavaaa ilinniartitsisut rådiat aalajangiinermi qanoq annertutigisumik peqataatinneqassanersoq.

 

Naalakkersuisut isumaqarput ilinniarfiup pisortaata ilinniartussanik tigusisarneq akisussaaffigi­sariaqaraa, tassami ilinniarfiup pisortaa allaffissornikkut ilinniartitsinerullu tungaasigut Naalak­kersuisunut akisussaammat. Oqartussaaffiit akisussaaffiillu ataqatigiittariaqarput.

 

Taamatut oqaaseqarluta siunnersuut akuersortumik Inatsisartunit oqaluuserisassanngortipparput.

 

Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:

Siumumit pingaartipparput Nunatsinni ilinniartitsisunik Nunatta nammineq pilersorsinnaalernis­saa anguniarlugu iliuutsit annertusarneqarnissaat pitsanngorsarneqarnissaallu ingerlanneqartuar­tariaqartoq.

 

Nunatsinni ilinniarsimasunik ilinniartitsisussaaleqineq suli annertoqaaq, taamaattumik nunagisaq qimannagu ilinniartitsisussanik ilinniartitaanerit aallartinneqarnerat Siumumit pisariaqartutut siunissamilu ingerlanneqartuartariaqartutut isigaarput.

 

Meeqqat atuarfianni ilinniartitsisut ilinniartitaanerisa pitsaasuutinnissaanik nakkutiginnittuarnis­saq Siumumit pingaartitaraarput, aammalu minnerunngitsumik ilinniartitsisut misilittagaqarluar­tuunissaasa atorfimminnullu naleqquttuunissaasa qulakkeersimaneqartuarnissaa.

 

Ilinniarnissamut isissutissamut naleqquttumik ilinniagaqarsimanissamik piumasaqaammut allannguuteqartitsinissaq uani pineqarpoq, tassalu atuagarsornikkut ilinniagaqarsimanissamik oqaasertaqartumik taarserneqartussaalluni, tamanna Siumumiit pissusissamisoortutut isigalugu akuersaarparput.

 

Peqqussummi uani eqaatsumik anguniarneqarpoq rektorip nammineq ilinniartussami qanoq ittunissaanik qinnuteqartunut nalilersuillunilu tigooraasinnaanissaminut pisinnaatitaaffeqartitaa­lernissaa. Soorunami ilinniartitsisut siunnersuisoqatigiivinik qanimut suleqateqarluni aalajanger­saasarnissaminik siunnersorneqarnermigut periarfissaqartinneqartussaammat Siumumit tamanna akornutissaqartinnagulu pissusissamisoortutut isigaarput.

 

Taamatut Siumumit oqaaseqarluta peqqussutissamik allannguuteqartitsilaarnissamik siunnersuut akuersaarparput, taamatullu isikkoqarluni aappassaaneerneqarnissaminut ingerlaqqinnissaa innersuussutigalugu.

 

Augusta Salling, Atassutip oqaaseqartua:

Meeqqat atuarfianni ilinniartitsisussanik ilinniartitsineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut saqqummiunneqartoq Atassummiit misissorluareerlugu allanngortinneqarnissaanut siunnersuut akueraarput.

 

Allanngortinneqarnerata kingunerissavaa ilinniartunngornissamut piumasaqaatit paatsuugas­saanngitsumik imminnullu naapertuuttumik peqqussummi aalajangersaavigineqarnerat, tamatu­malu pisariaqarnera avaqqunneqarsinnaanngilaq.

 

Taamatullu Ilinniarfissuup pisortaata ilinniartussanik tigusisarnermut akisussaasunngortinneqar­nissaa Atassummiit tamakkiisumik taperserparput. Tulluanngilarmi peqqussummi aalajangersa­gaqassalluni Aakuerisaasumik@ malitsinneqanngitsumik, soorlumi Naalakkersuisoq oqartoq: AInatsisartut peqqussutaanni atuuttumi piumasarineqarpoq ilinniagarisimasap naleqqussusianik Naalakkersuisut pisuni ataasiakkaani tamani akuersissuteqartartussaassasut. Taamaattorli qinnuteqartut ilinniagarisimasaasa naleqqussusiat Ilinniarfissuup nalilersortarsimavaa, Naalak­kersuisullumi isumaat naapertorlugu taamaattariaqarpoq.@

 

Naalakkersuisut Atassummiit isumaqatigaagut peqqussut pissusiviusunut iluarsineqartariaqartoq isumaqarmata aammami pissusissamisoorpoq ilinniartussanik tigusisarneq Ilinniarfissuup pisortaanut akisussaaffigitissallugu.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta peqqussutissatut siunnersuut taperserparput, siunnersuutigaar­pullu peqqussutissatut siunnersuut taama isikkoqarluni aappassaaneerneqarnissaminut ingerlaq­qissasoq.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Inuiaqatigiinni suniluunniit ineriartortuni, ineriartornermut pitsaasumut tunngaviliisussaq tassaavoq ilinniagaqartuusimanissaq. Inuiaqatigiit ilinniagaqartuusimanissaannut aqqut siulleq aammalu ineriartornissamut tunngaviulluinnartoq tassaavoq meeqqat atuarfiat.

 

Meeqqat atuarfiata inuiaqatigiinnik pitsaasumik ilinniagaqarsimasunik pilersitsisinnaanissaminut sakkussai pitsaanerpaat tassaapput ilinniartitsisut ilinniarluarsimasut, angajoqqaanik suliffeqar­finnillu atuarfiup avataaniittunik suleqateqartut.

 

Sumiiffik qimannagu ilinniartitsisunngorniartarnerup piumasaqaataasa Ilinniarfissuarmiit naammagisimaarneqaratik maluginiarneqarsimanerat Inuit Ataqatigiinniit paasilluarparput.

 

Sumiiffik qimannagu ilinniartitsisunngorniartarneq taaguutimigut pissusissamisoornera sungiun­neqarsimaneralu tunngavigalugu taaguutip taassuma aalajangiusimaneqarnissaa pisariaqartutut isigaarput.

 

Aammattaaq isumaqarpugut meeqqat atuarfianni pitsaasumik ilinniartitsisuusinnaassagaanni, atuagarsorsinnaanermik piginnaasaqarneq pingaaruteqarluinnartunut ilaasoq, tassami atuagarsor­nerup iluani paasissutissanik katersinissamut sakkuusussaammat.

 

Ilinniartitsisunngorusullutik qinnuteqartartut, tunngaviusumillu inuussutissarsiutitigut ilinniaga­qareersimasut tiguneqartalernissaannut Naalakkersuisut aqqusaaqqaartarunnaarnissaat Inuit Ataqatigiinniit pissusissamisoortutut isigaarput. Tassami Ilinniarfissuup pisortaata, pisariaqartit­sinerlu naapertorlugu ilinniartitsisoqatigiit isumasioreerlugit ilinniartussanik tigusisalersinnaanis­saa suliamut, minnerunngitsumillu allaffissornermut oqilisaataalernissaa naatsorsuutigigatsigu.

 

' 10, imm. 2-tut ikkunneqartussamut tassalu Naalakkersuisut ilinniartitaanerup ilusaata aaqqis­suussaaneralu pillugit malittarisassanik aalajangersaasinnaanissaannut tunngatillugu, Inuit Ataqatigiinniit pingaartipparput taamatut suliaqalernermi atuisut pitsaasumik tusarniarneqartar­nissaat, taamaasilluni ilinniartitsisunngorniartarnerup ilusissaa, inuiaqatigiinnut tulluarnerusoq amerlanerpaanillu peqataaffigineqartoq pilersinneqaqqullugu.

 

Taamatut oqaaseqarluta ilinniartitsisussanik ilinniartitsineq pillugu peqqussutip allannguutissaa­nut siunnersuutaasut, Inuit Ataqatigiinniit tunngaviusumik taperserpagut, ataatsimiititaliamullu susassaqartumut peqqissaartumik suliareqqullugu ingerlateqqillugit.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat:

Meeqqat atuarfianni ilinniartitsisussanik ilinniartitsineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarnissaanut Naalakkersuisut siunnersuutaannut Kattusseqatigiinniit imatut oqaaseqaateqassaagut.

 

Naalakkersuisut saqqummiussai tamakkiisumik taperserpagut, tassami peqqussutip allanngortin­neratigut ilinniartitsisunngorniartut ersarissumik maleruagaqalissammata qinnuteqarsinnaasut eqqarsaatigalugit, minnerunngitsumillu qinnuteqartartut sullinneqarnerat sukkanerusumik aammalu allaffissornikkut oqilisaaffigineqartalernissaat takusinnaagatsigu.

 

Ilinniarfissuup pisortaa oqartussaaffimmik annertunerusumik tunineratigut Ilinniartitaanermut Pisortaqarfiup aammalu Ilinniarfissuup akornanni suleriaaseq annertuumik oqilisaaffigineqas­sammat Kattusseqatigiinniit taperseerusuppugut peqqussutip allanngortinneqarnissaanut.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta peqqussutip allanngortinneqarnissaanut akuersaassaagut.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq:

Allannguutissatut siunnersuut tassa ' 2 itinerusumik nassuiaaserneqartariaqarpoq, tassa oqaatigi­neqartoq qinnuteqartut allamik naleqquttumik ilinniagaqarsimassasut, taakkua tiguneqarsinnaap­put, itinerusumik taanna nassuiarneqarnissaa pisariaqassaaq. Immaqa ilinniakkat ilaat atorsin­naanngitsutut nalilerneqaratarsinnaammata.

 

Kiisalu aamma '-imi tassani imm. 3, tassa ilinniarfiup pisortaata aalajangissagaa qinnuteqartut kikkut Qitiusumik Ilinniartitsisunngorniarfimmi ilinniartunngorsinnaanersut, aamma taanna isumaqatiginngilara.

 

Utoqqatserpunga aatsaat IA-p oqaaseqartuata taanna killormut saatinnguatsiarmagu, tassa uani siunnersuummi ilinniarfiup ittua kisimi aalajangiisussatut innersuunneqarmat.

 

Ukiuni makkunani Nunatsinni nepotismimik taaneqartartoq, tassalu qanigisanik, parteeqatinik kammalaatinilluunniit atorfiusinnaasunut siullinngortitsisarneq atugaaleraluttuinnarpoq. Taa­maattumik ilinniarfiup pisortaata nammineq, tassa piumaguni ilaquttami, parteeqatimi allakkul­luunniit attaveqarfigisani sumik ilinniagaqarsimanerat, oqarta immaqa apeqqusernagu ilinniar­tunngortitsiualissappat tamanna uanga tulluarsorinnginnakku.

Nassuiaammi oqaatigineqareeraluarpoq Naalakkersuisut pisuni ataasiakkaani akuersissuteqartar­tuussasut. Ajuallatitsissutiginiarnagu oqartariaqarpoq immaqa nepotismimik atuinerpaat ukiuni makkunani oqaatigisariaqartut tassaasut Naalakkersuisugut.

 

Rektorit soorlu seminariani Danmarkimiittuni ilinniartitsisuutitassaminnik ilinniartunngortissal­lugit piukkunnartunik aalajangersaasarnerat eqqortuunerusoraara, kisermaassilluni aalajangiinerit isornartorsiorneqarsinnaasut eqqarsaatigalugit rektorip aalajangeeqatini, tassa ilinniartitsisut nukittoqutigisussaammagit. Tassa peqqussut atuuttoq uanga pitsaanerusoraara, tamatumanilu isumaqarlunga allanngortitsisariaqanngitsoq.

 

Taamattaaq ilinniartunngortitaanermut tunngavissat 1-imiit 5 ilanngullugu aamma nassuiarneru­sariaqarput, soorlu 4-mi oqaatigineqartoq, tassa paatsoorneqarsinnaammat pineqartoq pilersui­suusimassasoq angerlarsimaffimminik qimatsinissamut ajornakusuulersitsisunik. Uani pineqann­guatsiaraluarpoq nunaqarfimminik illoqarfimminilluunniit, kisiat angerlarsimaffik tassaammat illu meeqqat najugaat, taanna tassunga qimatsinissamut ajornakusuulersitsisunik, oqassagutta illuni qimannavianngimmagu.

Oqaaseqatigiit kingulliit piukkunnartoq ilinniariartortissinnaajunnaarpaat angerlarsimaffini qimakkumassanngippagu, taanna nassuiaammi aaqqinneqalaarniarili.

 

Ilinniartitsisussarsiorpugut sakkortuumik pilerisaaraluta, allaat inuusunnermik nalaani ilinniartit­sisunngorusunnatik allanik ilinniagaqarsimasunik. Inuit tamakku atuarfimmi sulinermik pileri­saartillugit atuarfiup suliffissap ilinniartitsisuisa ukiuni makkunani ajornartorsiutaat isertornagit aamma taakkununnga ilinniartitsisunngorniarniarlutik pilerisuttunut imaluunniit pileritsattunut, tassa suli naluppatigit ersarissumik aallaqqaammulli iliorniarnermik aallartitsinnginneranni sakkortuumik suliffigiligassap qanoq ittuunera paasisitsiniutigisariaqarpoq.

 

Nunatsinniinnaanngitsoq ilinniartitsisuuneq ukiuni makkunani ornigineerukkiartorpoq, ilinniar­titsisutut sulineq qangatut naqisimaneqarani akornusersorneqaranilu ilinniartunut ilikkagaqaru­suttunut ilisimasassanik tunniussiniarneq ajornarsiartuinnarpoq.

 

Klassini annerni pissutsit ajorsiartorput, ilinniartitsisoq ilisimasassanik ilinniartitamut tunniussi­niaraluartillugu meeqqat ilaqartualerput akornusersuiuartunik ilinniartitsisup qanoq iliorfigisin­naanngisaanik. Ilinniartut ataasiakkaat ilinniartitsiniaraluarneq tamaat aserorluinnartalerpaat, taamaattumut ilinniartitsisoq sakkussaqanngilaq.

Angajoqqaat attavigineqarsinnaapput, angajoqqaalli ikiuukkumagaluit meeqqatik naalanngitsut ungasianiit aqussinnaanngilaat. Angajoqqaalli allat aamma ilumoorutivillugu isumaqartalerlutik meeqqamik naalannginnerannut ilinniartitsisoq pisuusoq. Ilinniartitsilluarumasoq piareersarfis­saaruppoq, tamatumalu nassatarilerpaa meeqqat pissanganaateqanngitsumik soqutiginaateqann­gitsumillu ilaatigut meeqqanik ilinniartitsiniaraluarneq.

 

Ataatsimiinnerparujussuit, meeqqat atuanngitsoorneri tamarluinnarmik naatsorsoqquneqarput, kikkut aningaasanik ilinniartuunersiutinik pisartakkaminnik arsaarneqassanersut, kikkullu atuarfimmiit anisinneqassanersut, karakterilersuinerparujussuit allarpassuillu. Tamakku taatsiak­kakka qaammatit tamarluinnaasa ilinniartitsisup piffissaajaatigeqalugit isumaginiagassarai.

 

Meeraaqqanullu ilinniartitsisuusut suliassakinnerunngillat, ilami meeqqat kigutaasa salinneqar­nissaat, ilinniartitsisup ilinniartitsinissaraluaminut allaat taarsiullugit suliassaanut ilanngunneqar­simammata.

 

Integrationimik taaneqartoq eqqartuleraluarukku naaffeqanngitsumik maani qeqassaanga. Qallunaatut oqaluttunut klassit nungukkiartorput sinnerilu marlunnik oqaasilinniittoq, oqarta Nunatsinni amigaataaqisunit atuartinneqarluni ilinniartinneqassapput, tassa marlunnik oqaasilin­nit. Tiimi ilinniartitsiffiusussaagaluaq ilinniartitsisup nutsererusaarnermut kalaallisuumiit qallunaamut, qallunaamiit kalaallimut atuinnartariaqalerpaa.

 

Ilinniartitsineq sumiippa?

 

Atuartitsinermut Naalakkersuisoq paasigaluarpara ilinniartitsisussaaleqinerujussuaq ikiorserniar­lugu saqqummiussaq manna qanoq iliuuseqarniarnerusoq, kisianni uanga isumaqarpunga uku saqqummiussani pineqartut ilinniartitsisunngorpata Nunatsinni meeqqanut ilisimasariaqartunik tunniussisinnaaneq ullumikkut Kalaallit Nunaata ilinniartitsisuisa piareersassallugu piffissaqarfi­giunnaagaat ullumikkornit pitsaanerulernavianngitsoq, Ilimmarfissallu, taamatut taaneqarmat, kalaallinik ilinniartussaaleqinissaa qularnaateqanngitsoq ullumikkumiit oqaatigisariaqarpoq.

 

Tassa oqaatigisakka isumaqatiginngisakka ilaatigut naatsumik taamatut oqaatigaakka.

 

 

Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermul­lu Naalakkersuisoq:

Partiit Kattusseqatigiillu tapersiinerannut qujavunga taavalu taamaalilluni aappassaaneerneqar­nissaanut ingerlateqqinnissaa naatsorsuutigalugu.

 

Attaviitsumut Otto Steenholdtip aatsaannguaq oqaasiinut annikitsunnguamik oqaaseqarusuppun­ga. Tassalu ukua uparuartugai assigiinngitsorpassuit peqqussutissamut attuumassuteqanngitsut oqaaseqarfigissanngilakka, kisiannili imarisaanut tunngatillugu oqaaseqaatigisaanut imatut akissuteqarusuppunga.

 

Rektorip sukkulluunniit ilinniartitsisoqatigiit isumasiorsinnaavai aammalu taamaammat tassa taanna naatsorsuutigilluinnaqqissaarparput pissasoq.

Taavalu aamma erseqqissartariaqarpara rektori sulivoq Naalakkersuisunut akisussaalluni.

 

Aamma ilinniagaqarniarluni itigartinneqartoq sukkulluunniit KIIIP-imut maalaaruteqarsinnaa­voq.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Attaviitsumuna Otto Steenholdtip oqaatigisatsinnut tunngatillugu soorlulusooq paasinerluisima­sutut inissiiniarnera naqqilaarniariga.

 

Siullermik Naalakkersuisup saqqummiussaani qupperneq 2-mi ersarilluinnartumik nassuiarne­qarpoq rektorip nammineerluni aalajangiisinnaasunngortitaanerata qanoq aamma malitseqarsin­naanera, tassalu pisussaaffeqarpoq aamma peqqussut naapertorlugu pisariaqartitsinerlu naaper­torlugu ilinniartitsisoqatigiinnik isumasiuissalluni. Taanna aamma peqqussutissamut nassuiaam­mi qupperneq 2-mi aamma allaqqavoq.

 

Aamma uagut Inuit Ataqatigiinninngaanniit naatsorsuutigivarput nammineq rektorip pisariaqarti­tani naapertorlugit ilinniartitsisoqatigiinni isumasiuisarnissani taanna pissusissamisut tigummil­lugu akisussaaffittullu isigalugu ingerlakkumaaraa.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq:

Tassa naatsorsuutigaara saqqummiussissut una assigiimmik naqinnilik tamatta pisimassagipput, tassani qupperneq 2-mi uangattaaq atuagara paasinerlussimanerpara, atualaarlara:

AInatsisartut peqqussutaat atuuttoq malillugu qinnuteqartut kikkut ilinniartitsisussatut ilinniarnis­samut siammartitamut ilinniartunngortitaassanersut, Ailinniartitsisut rådiat isumasioqatigeriarlugu aatsaat rektorip aalajangiiffigisinnaavaa, siunnersuutikkut matumuuna ilinniarfiup pisortaa qinnuteqartunik tigusisarnermut kisimiilluni oqartussaalerpoq.@A Taannaana uanga aallaavigigin­ga, allaat naviagalugu kisimiilluni oqartussaanera sumut atorneqaratarsinnaanera eqqaallugu.

 

Taamaattumik uanga una siornatungaanniittoq ataannallaqqugiga, tassa ilinniartitsisunik ilaqarlu­ni taanna aalajangiiffigisassagaa, inuk ataaseq saassutarineqartoq oqarsinnaassammat uku ilagalugit taamatut aalajangiivunga, taanna pitsaanerusoralugu. Taannaana aallavigalugu taama­tut oqartunga.