2024 2023 2022 Flere år...
24-02-2009
Puisit amiiisa eqqunneqarsinnaanerannut inerteqquteqarnerup isumaliutigeqqinnissaanut Europaparlamenti Ruth Heilmannimit kaammattorneqarpoq
Ruth Heilmann ilaatigut ima oqaaseqarpoq:
"Puisit amiinit nioqqutissianik eqqussinissamut Europaparlamenti inerteqquteqalersaarpoq. Soorlu nunat Belgia aamma Holland naalagaaffimminni taamatut inerteqquteqalereerput.
Iliuutsit assingusut takusareernikuuagut. Uumasut illersorneqarnissaannut suliniutit 1983-mi EU-mi puisit amiinik inerteqquteqalernermik kinguneqarput. Naak naggueqatigiit Inuit eqqusseqqusinnginnermut ilaatinneqanngikkaluartut Kalaallit Nunaat atugarliortinneqartorujussuuvoq. Puisit amiinik niuffaffik ajutoorpoq, natserillu amiisa akii malunnaatilimmik appariaateqarput, naak eqqussinissamut inerteqquteqarnermi ataat aamma natsersuit kisimik pineqaraluartut. Nunaqarfinni isorliunerusuni ilaqutariit naggueqatigiinni Inunneersut taartaasinnaasunik inuussutissarsiornikkut periarfissaqanngitsut inuuniarnikkut aningaasarsiornikkullu eqqugaanerit k ingunerlutsitsisorujussuuvoq.
Ukiut 25-t sinnerlugit Kalaallit Nunaata puisit amiinik nioqqutissiorneq imminut akilersinnaasoq pilerseqqissallugu ilungersuuteqarsimavoq. Kisiannili pui sit amiinik nioqquteqarnerput aammaarluni ajalusooqqajaalernikuuvoq. Tamanna alianaqaaq, naggueqatigiinnilu Inunni ilaqutariit amerlasuut siunissartik siooragaat. Tamanna sumut iluaqutaassagami?"
Inatsisartut siulittaasuata ataatsimiinnermi erseqqissaatigaa kalaallit puisinniarnerat nungusaataananilu anniartitsinertaqartanngitsoq. Canadamiut kalaallillu piniariaasiisa assigiinngissutaat erseqqissarpaa, illuatungaagulli canadamiut piniariaasiannik isornartorsiuineq kukkusuunerarlugu uparuaatigalugu:
"Atlantikup avannaata kitaani aataanik, natsernik aamma natsersuarnik piniarnerit nungu saataanngitsumik tunngaveqartumik ingerlanneqartarput, nunallu tamalaat suleqatigiiffiinit nakkutigineqarluarlutik, taakkununnga ilaapput the International Council for the Exploration of the Sea (ICES), aamma the North Atlantic Marine Mammal Commission (NAMMCO). Ataat, natserit aamma natsersuit uumasuupput ataatsimilluunniit nungutaanissaminnut ulorianartorsiortinneqanngitsut.
Canadami toqutseriaatsit atorneqartut pillugit innuttaasunit isumakuluuteqarneq eqqussu inermik inerteqquteqarnermut tunngavilersuutit ilagaat. Taamaattorli Canadami toqutseriaatsit atorneqartartut anaartaatit aamma aallaasit atorneqaraluarpataluunniit pilertortuusut naalliutsitsinermillu kinguneqartanngitsut 2006-imi januarimi NAMMCO-mit oqaatigineqarsimammata maluginiaqquneqarpoq, kiisalu puisit uumatillugit ameerneqartarnerannik pasilliutit nalinginnaaqisut eqqortumik tunngaveqanngitsuusut. Uumasut nakorsaannit akuerisaasunit misissuinerit ingerlanneqarsimasut takutippaat pisat tamarmiusut 2 %-iinit ikinnerit pisaasarnerat naalliutsitsinertaqanngitsumik ingerlanneqarneq ajortut. Aammattaaq canadamiut oqartussaasui qanittukkut suliniuteqalerput, taamaalilluni pilertortumik toqutsisarnissaq qulakkeerniarlugu piniarnerup unamminertut ingerlanneqartarnera annikillisinniarlugu.
Kalaallit Nunaanni Canadamit piniariaatsit allaanerummata isiginiarneqartariaqarportaaq. Puisinik ataatsikkut amerlasoorsuarnik kiisalu anaartaatit atorlugit toqutsisarnerit Kalaallit Nunaanni atorneqarneq ajorput."
Puisinniarneq kalaallinut innuttaasunut aningaasarsiornikkut kulturikkullu ullumikkumut pingaaruteqassusia Inatsisartut siulittaasuata Europaparlamentimi ilaasortanut erseqqissaatigaa:
"Kalaallit Nunaanni puisinniarnermi neqip orsullu inunnut nerisassatut qimminullu nerukkaatissatut atugaanissaa siunertaralugu ingerlatsisoqartarpoq. Kisiannili ammit pingaaruteqartorujussuupput. Ullormut pisaqarluartilluni piniartoq imassanut aamma umiatsiamut ingerlatissamik akissaqalersarpoq, aningaasarsiaqarnissanilu ¿ annikikkaluamik ¿ qulakkeertarlugu.
Minnerunngitsumillu pingaaruteqanngitsuunngilaq puisit Inuit ileqqutoqaannut kulturikkullu kingornutassiaammata tunngaviulluinnartut. Kalaallit Nunaannut Europamiut amminik inerteqquteqarnerat issittumi inuiaqatigiinnut ikittunnguanut eqqoruminaqisunullu aningaasarsiornikkut taamaallaat eqquissanngilaq. Aammattaarli kulturitsinnut kinaassutsitsinnullu ulorianartorsiortitsisussaavoq."