Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 35-2		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ataasinngorneq, 2. juni 1997 nal. 13.25

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 35.

 

Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaannut siunnersuut.

(Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq)

Aappassaanneerneqarnera.

 

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Finn Karlsen, Siulittaasup tullia siulleq, Atassut.

 

Jonathan Motzfeldt, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliap siulittaasua:

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu ilageeqarnermullu ataatsimiititaliaata Inatsisartut siullermeerinninnerata kingorna peqqussutissatut siunnersuut oqaaseqaatitaalu misissuataarsimavai.

 

Peqqussutissatut siunnersuummi ' 45 pillugu ataatsimiititaliaq Grønlands Lærerforeningimit, GLF-imit, allakkanik tigusaqarpoq. Taavalu GFL-ip neriuutigaa ataatsimiititaliap ' 45, atuarfinni siulersuisut katitigaanerannut tunngasoq, tapersersussagaa.

 

Apeqquteqaat ilaatigut tunngavigalugu meeqqat atuarfiat pillugu peqqussutissami aqutsinermut malittarisassat nutaat timitalerneqarnissaannut atatillugu paasititsiniaanissamut pilersaarutigine­qartut pillugit paasissutissanik ataatsimiititaliaq Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqar­nermullu Pisortaqarfimmit tigusaqarpoq. Paasissutissatigut taakkunuuna takuneqarsinnavoq atuarfinni siulersuisut eqqarsaatigalugit paasititsiniaanerit pikkorissartitsisarnerillu makku ingerlanneqarnissat naatsorsuutigineqartoq; innuttaasunut ilisimatitsissutitut naqitaliorneq, atuarfinni siulersuisunut mappersagaliorneq, atuarfinni siulersuisunut nutaarsiassatut allakkior­tarneq, ukiuni siullerni marlunni ukiumut tallimariarluni saqqummersinneqartartussaq naatsor­suutigineqartoq, pisariaqarpat atuarfinni siulersuisunut qinersinissaq sioqqullugu radiukkut Tv-kkullu aallakaatitassiat naatsut, taavalu atuarfinni siulersuisunut pikkorissartitsinerit kiisalu pisariaqarpat ingerlatsivinni sulisunut pikkorissartitsinerit allat.

 

Ataatsimiititaliap nalunnginnamiuk nunatsinni kommunalbestyrelsit atuarfeqarfiillu peqqussutis­sap inaarutaasumik oqaasertalersorneqarnera sioqqullugu oqaaseqaateqarnissaminnut periarfissa­qarsimasut, ataatsimiititaliap inassutigaa peqqussut atortuulersinneqassasoq ukiup atuarfiusup 1997/1998-ip aallartinneraniit. Ataatsimiititaliap pingaartippaa kommunit tamarmik aallaqqaa­taaniilli peqataanissaat. Kommunilli ilaat kingusinnerusukkut aallartinniarlutik kissaateqarpata, taakku taamaaliorsinnaassapput naalakkersuisut immikkut akuersissuteqarnerisigut.

Ataatsimiititaliap pingaartippaattaaq peqqussut nutaaq tunngavigalugu meeqqat atuarfiat aalaqqaataaniilli sanaartugassat aserfallatsaaliinerlu, atuartitsinermullu atortut eqqarsaatigalugit pisortanit pisariaqartunik aningaasaliissuteqarfigineqarsimanissaat. Tamanna soorunami aamma atuuppoq ilinniartitsisut pisariaqartinneqartut eqqarsaatigalugit.

 

Taamatullu aamma Ataatsimiititaliap Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfimmit meeqqat atuarfiat pillugu peqqussutissatut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuut tiguaat, kingusinnerusukkut naalakkersuisunit inatsisartunut agguaanneqartoq.

 

Ataatsimiititaliap allannguutissatut siunnersuut suliaraa isumaqarlunilu inatsimmik teknikkikkut iluarsiinerinnaasoq. Taamaalilluni Ataatsimiititaliap meeqqat atuarfiat pillugu peqqussutissamut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuut ilanngullugu tapersersuinini ersersippaa, nagga­taatigullu erseqqissarusullugu aqutsinissamut malittarisassat nutaat pillugit tamatigoortumik paasisitsiniaanissaq pingaarutilerujussuartut isigigamiuk.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Naalakkersuisut Inatsisartut  Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaata isumaliu­tissiissummini peqqussutissatut siunnersuummut tapersersuinera paasivaat naammagisimaarlugu­lu tassungalu ilanngullugu peqqussutip piffissaq atortuulersinneqarfissaa eqqarsaatigalugu.

 

Isumaliutissiissummi atuarneqarsinnaasutut ataatsimiititaliap aamma Naalakkersuisut allannguu­tissatut siunnersuutaat suliarisimavaa, inatsimmik teknikkikkut iluarsiinerinnaasoq, taamaalilluni ataatsimiititaliap, allannguut ilanngullugu, siunnersuummut tapersersuinini ersersippaa.

 

Ataatsimiititaliap oqaaseqaataanut Naalakkersuisut taamaallaat ataasiakkaanik oqaaseqaatissa­qarput.

 

Ataatsimiititaliap oqaatigaa pingaartillugu kommunit tamarmik aallaqqaataaniilli peqataanissaat, kommunilli ilaat kingusinnerusukkut aallartinniarlutik kissaateqarpata tamanna Naalakkersuisut akuersissutigisinnaassagaat.Naalakkersuisut tassunga oqaatigissavaat meeqqat atuarfiannik aqutsineq nutaaq aqutsinerusoq meeqqat atuarfiannut tamarmut atuuttoq, taamaattumillu aamma kommuninut tamanut atuulluni. Tusarniaanermut kommunit akissutaat tiguneqarsimasut tunnga­vigalugit Naalakkersuisut tunngavissaatittariaqarpaat nutaamik aqutsinissamut kommunit piareersimanerarnerat. Nutaamik aaqqissuussinerit allat assigalugit soorunami aallartisarnermi ajornartorsiuteqartoqarsinnaavoq. Taamattumik aaqqissuussineq pillugu Naalakkersuisut sapinngisamik pitsaanerpaamik ilitsersuiniarput. Ataatsimiititaliamut nalunaarutigineqarsimasu­tut paasisitsiniaanerit pikkorissartitsinerillu annertuut aallartinneqassapput.

 

Sanaartugassanut aserfallatsaaliinernullu, atuartitsinermut atortunut ilinniartitsisunullu pisaria­qartinneqartunut aningaasaliisoqarnissaanik ataatsimiititaliap oqaaseqaatai Naalakkersuisut tusaatissatut tiguaat.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarlutik Naalakkersuisut inassutigaat siunnersuut allannguutissatut siunnersuutip kingunerisaanik iluserilikkamisut pingajussaaniigassanngortinneqassasoq.

 

Kristine Raahauge, Siumup oqaaseqartua:

Siumumiit nuannaarutigaarput kommuuninik iluarsaaqqinnissamut ataatsimiititaliarsuup isumaliutissiissutaa tunngavigalugu meeqqat atuarfiata siunissami aqunneqarnissaanut tunngavis­satut kissaatigineqarsimasup, tassalu kommunit atuarfiit aqqutigalugit atuarfinni tamaginni atuarfimmut siulersuisunik pilersitsisoqassasoq, peqqussutissami uani piviusunngortinneqaler­mat.

 

Siunissami atuarfimmi pissutsit pillugit aalajangiisarnerit innuttaasunut qanittumi pisalissaaq. Ilaatigut angajoqqaat, atuartut ilinniartitsisullu sunniuteqarnerisa nukittorsarnerisigut, tamassu­malu kingunerissavaa atuartitsinerup pitsaassusissaata qaffassartuarnissaanut akisussaaqatigiillu­ni tapersersoqatigiilluinnarlunilu suleqatigiinnerup nukittorsarneqarnissaa.

 

Siumut siunertaraa nunatsinni innuttaasut naligiimmik pineqarnissaat periarfissaqartinneqarnis­saallu, inuiaallu kalaallit akisussaassusermik, eqeersimaarnermik, peqqikkusussutsimillu pingaartitsillutik kiffaanngissuseqarlutillu ineriartornissaminnut pitsaasumik periarfissaqartut aammalu nunatta ilinniartitaanikkut silarsuarmioqatitsinnut unammillersinnaasumik siuarsarne­qarnissaa.

 

Siumumiit pingaartittuarparput atuartut angerlarsimaffii suleqatigalugit atuartut anersaakkut timikkullu piginnaassusiisa ineriartortitaanissaanut periarfissiornissaat, namminneq eqqarsarsin­naanerisa ineriartortinneqarnissaat suleqatigiissinnaanermullu sungiusarnissaat, iluaqutaasunik ilisimasaqalersinneqalersinnerisigut inuttut patajaatsumik ineriartornissamut aqqutissiorneqarnis­sat, imminnut inuiaqatiminnullu akisussaaffiginninnermik tamannalu tunngavigalugu allat isumaannik ataqqinninnermik ilinniartinnissaat.

 

Taamak oqaaseqarluta aammalu meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip siullermeerneqarluni oqaluuserineqarnerani oqaaseqaatigissavagut innersuusutiga­lugit, Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaata isumaliutissiissum­mini inassuteqaatai akuersaarlugit kiisalu peqqussutissatut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuut ilanngullugu pingajussaaneerneqarnissaminut ingerlateqqinneqarnissaa Siumumiit akuersaarparput.

 

Siumumiit nuannaarutigaarput naalakkersuisut peqqussutip atuutilerneranut atatillugu pitsaasu­mik ilitsersuiniarnertik ersarissumik nalunaarutigimmassuk.

 

Siumumiit pingaartipparput meeqqat atuarfiannik aqutsineq nutaaq kommuuninit tamanit peqataaffigineqarluni aallartissasoq.

 

Siumumiit taamak oqaaseqarluta akuersaarluta taaseqataanissarput nalunaarutigaarput.

 

Siverth K. Heilmann, Atassutip oqaaseqartua:

Meqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip siullermeernerani Atassum­miit tapersersuinerput erseqqissumik oqaatigaarput, tassalu siullermik, atuarfiit siulersuisunik aqunneqalernissaat, aappassaanik, ilinniartitsisunik atorfinitsitsisarnerup tamakkiisumik kommu­ninit tiguneqarnissaa aatsaat kommuninik isumaqatigiissuteqareernikkut pissasoq, pingajussaa­nillu, atuarfiliornerit atuarfinnillu iluarsaanerit kommuninit tiguneqarnissaat aatsaat isumaqati­giissuteqarnikkut aamma pissasoq.

 

Atassummiit Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu ataatsimiitita­liaata isumaliutissiissutaa oqaluuseraarput isumaqatigalugulu. Kisiannili Atassummiit arajutsi­manngilarput  Avatangiisinut Pinngortitamullu tunngasut Naalakkersuisoq naalakkersuisup siusinnerusukkut inatsisartunut oqaatigisareermagu, qanoq nunatsinni atuarfiit aserfallassimatigi­sut annertoorujussuarmillu aningaasaliinissaq pisariaqartinneqartoq. Atassummiit kaammattuuti­giumavarput, Naalakkersuisut KANUKOKAlu tamanna pingaartillugu isumaqatigiissuteqqarsin­naassasut.

 

Atassummiit nuannaarutigaarput ataatsimiititaliamiit Naalakkersuisunut kaammattuutigineqar­toq, tassalu paasisitsiniaanerit pikkorissartitsinerillu annertuut aallartinneqarnissaat isumaqatigi­neqarmat, aningaasaliiffiginiarneqarlunilu.

 

Isumaliutissiissummi Naalakkersuisunut allannguutissatut siunnersuutaat Atassummiit inatsim­mik teknikkikkut iluarsiinertut isigalugu, tapersersuinerput matumuuna nalunaarutigaarput.

 

Taamatut oqaaseqarluta siunnersuutip matumap pingajussaaneerlugu suliarineqarnissaanut ingerlateqqinnissaa Atassummiit tamakkiisumik tapersersorparput.

 

Manasse Berthelsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Inuit Ataqatigiinniit siullermeerneqarmat peqqussummik atortitsisussat piareersimalluarnissaat pingaatillugu oqaatigisimavarput. Tamannalu isumannaarneqartutut isigaarput 7.mio. atorlugit paasisitsiniaanerit, pikkorissartitsinerit ataavartumillu ukiuni siullerni marlunni quppersakkanik paasissutissanik imalimmik saqqummersitsisarnikkut.

 

Inuit Ataqatigiinniit Kultureqarnikkut, Ilinniartitaanermut ilageeqarnermullu ataatsimiititaliamik iluamik paasisitsiniaanissaq pingaarutilerujussuartut isigalugu oqaatigimmassuk Inuit Ataqati­giinniit isumaqatigilluinnarparput.

 

Aammaarlugulu sakkortuumik kaammattuutigissavarput, peqqussummik atuutitsisussat tassa angajoqqaat, atuartut, ilinniartitsisut allallu attuumassuteqartussat siunissami sakkussaannik peqarnissaat isumannaaqqullugu.

 

Taamaalilluni nunatsinniittut meeqqat atuarfii ataatsikkut peqqussut nutaaq nutaaq aallartissin­naaqqullugit.

 

Inuit Ataqatigiinniit aammattaaq ukiumut atuartitsinerup imassaasa eqqartorneqarnissaannut oqallisissiat paasitsiniaanissami ilannguteqqullugit kaammattuutigissavarput.

 

Taamatut oqaaseqarluta peqqussutitut siunnersuutip Inuit Ataqatigiinniit taamatut isikkoqarluni pingajussaaneerneqarnissaa innersuussutigissavarput.

 

Bjarne Kreutzmann, Akulliit Partiiat:

Nuannaarutigaara annerusumik avissaarneqanngitsumik apeqqut inuiaqatigiinnut taamak pingaaruteqartigisoq, apeqqutip taama pingaaruteqartigisup pingajussaaneerneqarnermini tikimmagu taamatut isikkoqarluni.

 

Taamaattumik siullermeerneqarnerani oqaaseqaatigut oqaaseqarfigineqarnerallu tapersersuilluar­toq qujassutigalugit innersuussutigalugillu siunnersuutip taamatut isikkoqarluni pingajussaaneer­neqarnissa Akulliit Partiiata innersuussutigaa.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Meqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip siullermeerneqarnerani Kattusseqatigiinniit oqaaseqaatikka innersuussutigalugit. Nuannaarutigaara Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliap kommunit ilaasa kingusinnerusukkut aallartinniarlutik kissaateqassappata tamatuminnga periarfissinneqarsinnaanerat eqqumaffigimmagu, aammalu ataatsimiititaliap pingaartimmagu peqqussut nutaaq tunngavigalugu meeqqat atuarfiat aallaqqaa­taaniilli sanaartugassat aserfallatsaaliisassallu, atuartitsinermullu atortut eqqarsaatigalugit pisortanit aningaasaliissuteqarfigineqarnissaat.

 

Taamaattumik suliap pingajussaaneerneqannginnerani Naalakkersuisut kaammattuutigiinnasssu­arput tamatuma aaqqiiviginissaa ilanngullugu iluarsiivigineqassasoq, aammalu kommunit piareersimannginnerusut ikaarsaariarnermi pitsaanerusumik periarfissinneqarnissat eqqarsaatiga­lugu.

Taamatut oqaaseqarluta siunnersuut aappassaaneerneqarnerani allannguutissatut siunnersuut ilanngullugu akueraara.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siullermik pinngitsoorumanngilanga Naalakkersuisut sinnerlugit isumaliuutissiissusiorsimasut, tassa Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap suliaat pillugu qutsavigissallugit.

 

Qulequtaq imaannaanngeqisoq ukiuni arlalinni ingerlanneqarsimasoq tupinnarpoq taama isumaqatigiiffiutigaluni piviusunngortinniarneqaraluttuarmat imaluunniit piviusunngortussan-ngormat, tassa ullumikkut aappassaaneerlugu suliaraarput, pingajussaaneermigullu tassa ukioq manna augustip aallaqqaataaninngaanniit inatsit atulertussaavoq, taamaattumillu Ataatsimiititali­ap aamma uuma saniatigut inuppassuit suliamut tassunga akulerussimasut periarfissaq iluatsillu­gu qutsavigissavakka. Aammattaaq qutsavigissavakka partiit tamarmik oqaaseqartui, soorlu siusinnerusukkut oqatsiareersunga, allaalluunniit tupinnarpoq uanni inuiaqatigiinnut taama pingaaruteqarluinnartigisoq taama isumaqatigiiffiutigaluni manna tikillugu oqaaseqarfigineqar­mat tamanit tapersersorneqarluni.

 

Oqaaserineqartut tamaasa isumaqatigigakkit uterfiginagit qujassutigissavara partiit oqaaseqartui­nut. Kisiannili una erseqqissalaassallugu ilumoorpoq, peqqussutissap uuma atuutilerneratigut pisariaqartipparput paasissutissanik assigiinngitsunik sanaartornissaq, sinerissami aamma kommunet tikillugit oqaloqatiginnittarnissat, tassalu aningaasat atorfissaqartippavut paasisitsini­aanermut atorneqartussat. Unali erseqqissumik oqaatigissavara soorunami oqallisaanera pissuti­galugu siusinnerusukkut aningaasanik qinnuteqareernissaq navianangajassimavoq uagutsinninn­gaanniit, kisianni massakkut paasinarsimmat tamanit isumaqatigineqarluni atortuulersinniarne­qartoq, taava oqarpugut 1,5 milliuunit atorfissaqartillutigit paasisitsiniaanissamut.

 

Inuit Ataqatigiinninngaanniit aningaasartaat ukua 7 milliuunit atorlugit paasititsiniaanissaq, soorunami imaannguatsiarpoq ukiuni tulliuttuni aamma pisariaqartitsineq taama ilanngullugit taakku naatsorsugaasimasut. Kisianni tassa naatsorsuutigaarput ukiumiit ukiumut 1,5 milliuunit paasititsiniaanermut atorneqartartussaasut. Taassumalu tungaatigut paasivara assortuuttoqanngit­soq, tassami aamma kiinalunnassaqaaq Namminersornerullutik Oqartussat tungaaninngaanniit tunniutissagutsigu iluamik piareersarneqarsimanngitsoq, taamaattumik aamma pisariaqarluinnar­poq kommunet taakkua tigusaat erseqqissumik taakkununnga oqaluttuarissallugit, inuiaqatigiinni pingaartupilorujussuaq taanna ingerlanneqassapput, pisortanit tamanit paaseqatigiinnissaq pinngitsoorneqarsinnaanngimmat.

 

Oqaatigineqarmat, soorunami makkua atuartitsinermi assigiinngitsut aningaasat atugassanngorlu­git ukiumiit ukiumut immikkoortittarsimasavut; taakkua ingerlaqqiinnartussaapput, uani eqqar­saatigaakka ilinniusiornermut tunngasut, kisiannili uani immikkuullarissumi eqqaaneqartut tassaaginnarpoq, kommunet tikillugit paasisitsiniaanissamut aningaasat atorneqartussat.

 

Kingumut qujavunga taama Inatsisartut uunga peqqussutissamut taama isumaqatigiitsigineran­nut. Qujanarujussuaq.

 

Manasse Berthelsen, Inuit Ataqatigiit:

Ataatsimiititaliami sulinitsinni Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Pisorta­qarfimminngaanniit iliuusissatut siunnerfigineqartoq takusimavarput, tassanilu paasisitsiniaa­nerinngaanngitsoq kisiannili pikkorissartitsinissaq aamma ilaatinneqarnissaa tassani maluginiar­simavarput, taannalu tassa peqqutaasunut ilaalluinnarpoq akuersaarnitsinnut, tassa paasisitsiniaa­nerinnaq ingerlanneqarani aamma nuna immikkoortortaqarfikkaartumik siunnersuutigineqartutut pikkorissartitsinissap ingerlanneqarnissaa taanna qilanaarigatsigu aningaasalersornissaanullu KANUKOKA paaseqatigalugu piaartumik ingerlanneqarnissaat kaammattuutigissavavut.

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq:

Taamaasilluni ullormut oqaluuserisassaq immikkoortoq 35, meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaannik siunnersuutip aappassaanerneqarnerata oqaluuserineqarnera naammassivoq.

 

Inassutigineqartutuullu taamatut isikkoqarluni pingajussaaneerneqarnissaanut isumaqataasut nikuissapput. (26).

 

Oqaluuserisaq naammassivoq.