2024 2023 2022 Flere år...
23-09-2021
Inatsisartut Siulittaasuat Hans Enoksen ulloq 23. september Hans Egedep Illuani nalliuttorsiualaarnermi kuultiusunik marlunnik Nersornaasiivoq.
Inatsisartut Siulittaasuata Hans Enoksenip ulloq 23. september 2021 Inatsisartut siulittaasorisimasaat Vivian Motzfeldt aamma Naalakkersuisut Siulittaasuat Múte B. Egede Nuummi Hans Egedep Illuani ullumi kuultiusumik Nersornaaserpai.
Inatsisartut siulittaasorisimasaat Vivian Motzfedlt taamaalilluni kuultiusumik Nersornaaserneqarpoq tunniusimalluni naalakkersuinikkut suliniarsimanini Inatsisartunullu siulittaasuusimanera pissutigalugit.
Inatsisartut Siulittaasuata Vivian Motzfeldtimut oqaaseqarnermini ilaatigut erseqqissarpai:
” Oqartoqarsinnaavoq 2018-imi Inatsisartunut siulittaasunngoravit tamanna “tassanngaannartumik” pisoq, taamanikkummi Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilageeqarnermut Nunanullu Allanut Naalakkersuisutut atuuffik pissanganartoq alla qimattariaqarsimavat Inatsisartunullu Siulittaasunngorlutit.
2014-imi Inatsisartunut qinigaaqqaarputit piffissallu ingerlanerani suliassaqarfinni assigiinngitsuni naalakkersuinikkut soqutigisatit pingaartitatillu misilittarsimallugit.
Qinikkatut tunniusimasutut inuusuttortatsinnut atugassarititaasunik minnerunngitsumillu ilinniartitaanermut tunngasunik annertuumik soqutigisaqartutit ilisimaarivatsigit.
Aamma tunuarsimaarneq ajorputit naalakkersuinermik suliaqarnermi inuussutissarsiornermilu arnat angutillu naligiissitaanerisa nukittorsarneqarnissaat sammineqartillugu. Tamatuma atuarfimmi atuartitsisutut ilinniagaqarsimanerit minnerunngitsumillu ilisimatusarfimmi inuiaat kulturiannik oqaluttuarisaanerannillu ilisimatusarsimanivit takutippaat.
2017-imiit 2018-imut inatsit tunngaviusussaq pillugu isumalioqatigiissitamut siulittaasuuvutit, tamannalu aamma nunatta naalakkersuinikkut oqaluttuarisaanerani nutaajunerusumi naalakkersuinikkut unammilligassaasimavoq nutaamillu aqqutissiornerulluni.
2018-imiit Inatsisartunut siulittaasuuninni naalakkersuinikkut sulininni naapititsiniaasarnissaq Inatsisartunilu suliat eqqarsaatigalugit pissusiusartutut naalakkersuinikkut isummanut assigiinngitsorpassuarnut katersuuffiuniarnissaq erseqqilluinnartumik toqqagarisimavat. Nammineq naalakkersuinikkut soqutigisavit tunulliutilaarnissaat annertunermut amerlanerit katersorniarnissaat anguniarlugu ilinnut aamma unammillernartoqartarsimavoq.
Siulittaasuuninni Inatsisartut aqussimavatittaaq nunarsuaq tamakkerlugu Covid-19-ip tunillaassuunnera takunikuunngisaannakkatsinnillu nunarsuatsinnik matuuisoq aqqutigalugu.
Tunillaassuunneq, naalakkersuinikkut sulinitsinni “nipilersoqataasutut” nalusatsitut Inatsisartuni sulinitsinni peqataasimasoq, aatsaat qaangilaarparput. Tamatuma Inatsisartut siulittaasuattut sulinerit unammilligassarpassuarnik misigisassaqarfigitissimavaa, soorlu aamma katersuussinnaanermut malittarisassat qinikkat aqqutigalugit sulinermut ilaatigut unammillernartoqarsinnaasarsimasut.
Tamatuma saniatigut aamma Siumumi siulittaasumut qineqqusaarnermut sassarsimavutit. Naalakkersuinermik sulialittut naalakkersuinikkut sulinitsinni inissarpassuarnut assigisaannullu sassartarpugut isumaqarutta piginnaasassat ujartorneqartut tunniukkusutavullu pigalutigit. Aqqutillu tamakku ajornanngitsuinnaaneq ajorput, tamannali isumaqanngilaq maanaannakkut tunniutiinnartartugut. Illit aamma tunniutiinnarsimanngilatit – naamerluinnaq.
Taamaalillutit ukiut pingasungajaat ulapaarfioqisimasut, immikkullu illuinnartumik Covid-19-ip tuniluunneranik nunarsuatsinnik tamarmik minnerunngitsumillu naalakkersuinikkut suliniarnermik eqquisup, kingorna 2021-mi apriilimi qinersinerup kingorna Inatsisartunut siulittaasuujunnaarputit.
Taamatut nunarsuaq tamakkerlugu tunillaassuunneq siusinnerusukkut misiginikuunngisaannarparput, tamannali illit Inatsisartunut siulittaasuuninni nalinginnaasunngorpoq, tassa siusinnerusukkut misiginikuunngisaannakkatsinnik iliuuseqartariaqartarnerput.
Tamanna qaangerluarpat piffissamilu tamatumani Inatsisartut pisaasumik aqulluarlugit. Ukiuni aggersuni oqaluttuarisaanitta allannerani tamatuma sukumiinerusumik nalilersorlugu allaaserineqarnissaa qularnanngitsumik pisariaqartussaavoq, oqaluttuamilu tamatuma illit taamatut qitiusumik inissisimassallutit.”
Naalakkersuisut Siulittaasuat Múte Bourup Egede taamatuttaaq kuultiusumik Nersornaaserneqarpoq, tunniusimalluni naalakkersuinikkut suliniarsimanera piffissallu sivikitsuinnaap ingerlanerani naalakkersuisut siulittaasuattut ataqqinartumik atuuffeqalersimanera pissutigalugit.
Inatsisartut Siulittaasuata Múte B. Egedemut oqaaseqarnermini ilaatigut erseqqissarpai:
”Qinikkatut maannamut sulisimanerit eqqarsaatigalugu inuusunnerit – 34-iinnarnimmi ukioqaravit - siullertut maluginiarneqarnerusarpoq, minnerunngitsumik naalakkersuinermik malinnaasut akornannit. Tamatuma takutippaa piffissami sivikitsumi sulilu inuusuttuugaluarlutit naalakkersuinikkut annertuunik kusanartunillu angusaqareersimasutit.
Kingullermik ukioq manna apriilip ulluisa arfernganni Inatsisartunut qinersinermi, 2015-illu kingorna pingajussaa Inatsisartunut qinigaaninni apriilillu ulluisa 23-anni 2021-mi inissitsiterfiusumik ataatsimiinnermi Naalakkersuisut Siulittaasuattut qinigaaninni.
Ukiut amerlanngitsut ingerlanerini naalakkersuinikkut akisussaaffimmik annertuumik tigusisimavutit. Siullermik nunatsinni partiit anginersaannut Inuit Ataqatigiinnut partiip siulittaasuatut 2018-imi decembarimi qinigaanikkut, kingullermillu qanittukkut septembarip ulluisa 19-ianni ataatsimeersuarnissinni qinigaaqqinnikkut. Tamatuminnga aamma pilluarit.
Taamaalillutit partiip siulittaasuatut suliassat eqqarsaatigalugit ukiunik pingasunik misilittagaqareerputit – suli inuusukkaluarlutit.
2007-imi – 20-iinnarnik ukioqarlutit - Inatsisartut Inuusuttut Inatsisartuinik aaqqissuussinerannut peqataanivit naalakkersuinermik suliaqarnermik ukiorpassuarni soqutigisaqarsimanerit takutippaa.
Maanna naalakkersuinikkullu suliaqarsimanerit qimerluualaarlugu maaniinnitsinni pissusissamisoorpoq 2018-imi Inuit Ataqatigiinnut siulittaasumut qinersinerup kingorna inuusunnerit pillugu nammineq oqaatsitit issuassallugit:
“Inuusunnera aporfittut isiginngilara. Akerlianik nukittoqutitut isigaara. Suliassat imaannaanngitsut utaqqiinnarmata inuusuttutut sapiissuseqarnissaq pisariaqarpoq.”
Naalakkersuisunut ilaasortaaqqaarputit 2017-imi apriilimiit 2018-imi maajimut Aatsitassanut Naalakkersuisuugavit. Taamaalilluni ukioq 2018 aamma ilinnut naalakkersuinikkut ukiuusimavoq immikkuullarissoq, ukiormi taanna naalakkersuisunut ilaasortaaneq, illuatungiliuttuuneq Inuit Ataqatigiinnullu siulittaasutut qinerneqarneq tamaasa misigigakkit.
Naalakkersuinikkut qinikkatut suliaqarsimanippit annertuumik tunniusimasimanerit minnerunngitsumillu piumassuseqarnerit takutippaa, tamatumalu nersorniarneqarnissaa siulittaasoqarfiup kissaatigisimavaa maanna kuultiusumik Nersornaaserneqarnikkut.”
Siulittaasoqarfik sinnerlugu
Hans Enoksen
Inatsisartut Siulittaasuat
