Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 17-1		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ataasinngorneq 16. februar 1998 nal. 17.10

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 17.

 

Illunik eqqissisimatitsinernut tapiissutaasartut aningaasartaasa annertusineqarnissaannik siunnersuut aalajangiiffigisassaq.

(Inatsisartunut ilaasortaq Kristine Raahauge)

 

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq Otto Steenholdt.

 

Kristine Raahauge, siunnersuuteqartoq, Siumut:

Siunnersuutiginiarpara illunik allanngutsaaliortariaqartunik eqqissisimatittariaqartunillu suliaqarner­mut aningaasat atugassaritinneqartut amerlineqarnissaat. Ilami ukiorpaalussuanngorput taammaallaat 600000-it missaat inatsisartunit aningaassaliissutaasarlutik nunatsinnut tamarmut atugassatut.Taakku­alu saniatigut 1994-miit ukioq 1997 ilanngullugu Upernavimmi naalagaafiup illorsuaatigisimasaanut iluarsaassinermut atugassatut katillugit mill. 2.912. 000. Kr-nit atugassiillutaasimallutik. Agguaqati­giissillugillu ukiumut 700000-nit sinnerlugit atorneqartarsimallutik. Ullutsinnut akinut piumasarisaa­sunullu aammalu illuutit eriagisariallit amertornerat malitteqartariaqarpoq, aningaasat tapiissutaasar­tut amerlineqarnerannit kiisalu inatsisartut inatsisaat nr. 5 okt. 16-nit 1980-mersoq, qanganitsat eqqaassutissat imaaliinnarlugit peerneqarsinnaangitsut illullu eqqissisimatinneqarnerat pillugu aalajangersagaq eqqortumik malinneqassappattaaq. Ilami naalakkersuinikkut anguniakkat nunami illut ilusilersugaanermikkut avatangiisinut kultuurikkullu oqaluttuarisaanikkullu naleqartut sernigis­sallugit ajunngilluinnarmata tapersertariaqarlutillu.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilaageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Qujanaq. Siunnersuutikkut siunertamut aningaasanik amerlanerusunik aningaasaliinissaq siunnersuu­tigineqarmat matumani pineqarpoq apeqqut aningaasanut inatsimmut tunngasoq. Taammaatumik 1999-mut aningaassanut inatsisissatut siunnertip Inatsisartunit oqaluuserineqarnissaannut atatillugu oqaluusserineqartariaqartoq. Taamaaliornikkut siunnersuut ilanngunneqarsinnaavoq Inatsisartut ataatsimoortumik pingaarnersiuineranni. Taamaammat Naalakkersuisut kaamattuutigisinnanngilaat siunnersuutip immikkoortunngortillugu oqaluuserineqarnissaa. Taamak naatsumik Naalakkersuisut oqaaseqarlutik ilanngullugu oqaatigissavaat inatsisartunut ilaasortap Fru Kristine Raahaugep siunner­suutaa tunngaviatigut tapersersoramikku. Tassami siunnersuuteqartup tunngavilersuutai Naalakker­suisut isumaqatigaat. Tamanna tunngavigalugu 1999-mut aningaasanut inatsisissatut siunnertip suliarineqarneranut atatillugu, siunertat tapersersortariaqartut, siunnersuuteqartup siunnersuuteqarner­migut pingaannerutinneqartussatut kissaatigisaassa annnertunersumik aningaassaliiffigineqarnissaan­nut periarfissat Naalakkersuisut nalilersussavaat.

 

Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:

Matuma inatsisartuni ilaasortap Kristine Raahaugep illunik allanngutsaaliuinermut aningaassaliissu­taasut amerlineqarnissaannut siunnertaa Siumumiit tunngaviatigut isumatigaa. Taamatullu Naalak­kersuisut akissuteqarnerminni ukiaamut aningaasanik inatsimmi uterfigineqarnissaanik isummersui­nerat isumaqataaffigaluguttaaq.

 

Nunatsinni illut atorunnaartut eriagisassat amerlaqaat, nalunaarsorlugillu nalilersorneqartariaqartut pingaarnersiuillunilu iluarsaasarnissat aaqqissuutamik ingerlanneqartariaqarnerat Siumumiit kaam­mattuutigissavarput. Nuna tamakkerlugu katersugaassiveqarnermi ingerlatsisut misissuataarinissaat matumani suliassaavoq annertooq taammaattumik aningaasat qanoq atsigisumik qinnutigineqarsin­naasut annertussusilersinneqartinnagit taaneqartut pillugit misissuilluartoqarnissaa Siumumiit piumasarissavarput. Nalunngilarput kommunini arlaqaqisuni katersugaassiveqarnikkut eqqummaaris­sumik ingerlatsisoqartoq. Arlaqartutigullu aamma siunnersuinissaq kaammatuuteqarnissarlu pisaria­qartinneqartarluni.Tamannalu qitiusumik Katersugaasivimmi ingerlanneqarnissaa pisariaqartutut Siumumiit isumaqarfigaarput.

 

Takornariaqartitsineq inerisaleruttorparput aammalu takornarissat tikisaminni alakkaqqaartagaasa pingaartut ilagisarpaat katersugaasiviit aammalu illut qimanneqrsimasut oqaluttuassartaqartut pulaarumaneqartartut ilagilluinnartarpaat. Taammaattumik Siumumiit isumaqarpugut siuaasatta inuunerinik nittarssaaassisarnissarput atorfissaqarteqigipput. Tassami inuttut kinaassusitta saqqum­miunnissaanut sorlavut ilisimasariaqaratsigit, kinguaatinnullu oqaluttuarisinnaasissaanik toqqamma­vissaqarnissarput pingaarutilerujussuulluni.

 

Taammaattumik siunnersuuteqartup siunertarisaa Siumumiit isumaqataaffigigatsigu, 1999-mi aningaasartuutissat eqqartorneqarneranni uterfiginissaani Naalakkersuisut kaamattuutaat matumuuna Siumumiit tapersiinassavarput.

 

Knud Sørensen, Atassutip oqaaseqartua:

Naalakkersuisunut ilaasortap Konrad Steenholdtip tikinneratigut sinniisussaa Pele Thomsen Inatsisar­tut ataatsimiittarfianni issiaunnaarpoq, tassalu inatsisartut oqaluttarfianninngaanniit oqaloqqaarutis­saralua Pele Thomsenip taamaalillugu uanga atuassavara.

Illut kultuurikkut oqaluttuarisaanikkullu eriagisatut isigisatta ilarpassuisa illoqarfinni nunaqarfinni sinerissatsinnilu aserfallakkaluttuinnartut, koomuunillu aserfallattaaliinissamut iluarsaanissamut akissaqanngitsut aserfallakkaluttuinnarput. Tamakkulu aserfallakkiartorneri Naalakkersuisut anin­gaassaliissutinik qaffaanerisigut unikaallatsinneqarsinnaapput pigiuaannarnissaat eqqarsaatigalugit.­Taamaattumik Kristine Raahaugep aningaasaanik tapiissutaasartunik qaffaaqqusilluni siunnersuutaa Atassummiit taperserparput. Aammalu Naalakkersuisut siunnersuummut tunngatillugu akissute­qaamminni 1999-mut aningaassatigut periarfissiiniarnerat Atassummiit aamma taperserparput. Tassa Pele Thomsen taama oqassamaaraluarpoq.

 

Evald Brønlund, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Nunatsinni illut allanngutsaaliorneqartut eqqissisimatinneqartullu amerliartorat ilutigalugu pisariaqar­poq aamma aningaasat atugassanngortinneqartartut, ullumikkullu akit eqqarsaatigalugit, malinnaatin­neqartariaqartut. Nunatsinni illulioriaatsit allanngoriartorneratigut illullu nutaanngitsut tamarmik immikkut oqaluttuassartaqartut sivisuumik piujuarnissaat pingaaruteqarluinnartutut isigaarput.

 

Siunnersuutiip saqqummiunneqartoq ersarereermat Inuit Ataqatigiinnit oqaatigissavarput siunnersuut tunngaviatigut tapersersoratsigu 1999-mut aningaasanut inatsisissamut aningaassaliissutigineqartartut qaffanneqarnissaat isumaqatigigatsigu matumuuna nalunaarutigaarput.

 

Bjarne Kreutzmann, Akulliit Partiiat:

Akulliit Partiiat tamatumuuna naatsumik oqaaseqarluni innassutigiinnassavaa. siunnersuut kinguar­tinneqassasoq, oqaluuserissanngorlugu tulleriinnilersuinermi 1999-mut aningaasanut inatsisissap suliarineqarnerani.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Inatsisartuni ilaasortap Kristine Raahaugep siunnersuutaa soqutiginarpoq. Tassami sinerissami illut allanngutsaaliortariaqartut eriagisariaqartullu, oqaluttuarisaanermut pingaaruteqartut, ikitsuinnaangil­lat. Ilaatigut aserfallassimasut aamma illoqarfinniinnaangitsoq kisiannili nunaqarfinni nunaqarfinnilu inuerussimasuni ilaatigut illorsuatoqqat, assersuutigalugu takornariaqarnermut atorneqarsinnaasut nalunaarsorluarlugit aserfallatsaalineqarnissaat pisariaqarpoq.

 

Taammattumik naalakkersuisut akissuteqaaminni 1999-mut aningaasanik inatsisissap suliarineqarnis­saanut nalilersuinissamik oqaaseqarnerannut tunngatillugu Kattusseqatigiinniit kaammattuutigissa­vara Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermullu ataatsimiitsitaliap katersugaasiveqarneq suleqatigalugu nalilersuinerit ingerlatissagaat.

 

Kristine Raahauge, siunnersuuteqartoq, Siumut:

Tassa partiit tamarmik ersarissumik tapersersuinertik oqaatigimmassuk nuannaarutigisorujussuua­vara, uffa aningaasartuutissamut 1999-mut atsaat atatillugit ersarissumik qanoq atsigisumik anigaasa­liinissaq eqqartorniarneqaraluartoq. Naalakkersuisullu akissuteqarnerminni taamak tikkuartuinerat nuannaarutigaara uffa allaqqaamut oqaraluartut akuerisinnaanagu, tassa aningaasartuutissalerinermut atammat. Kisiannili inatsisartut suleriaasiat nutaaq malillugu inatsisartunut ilaasortat periarfissaat atorlugu siunnnersuut ingerlassimavara. Massakkullu oqaaseqaatigineqartut ilaatigut Siumumiit aamma suleriaqqinnissamut qanoq iliorsinnaanermut tikkuartuisut neriuppunga Naalakkersuisoqar­fimminngaaniit aamma siunnersuusiornissamut atorluarneqassasut. Qujanaq.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Qujanaq. Una erseqqissumik oqaatigilaarlara. Marluk imminnut attuumagaluartut kisianni erseqqil­luinnartumik immikkoortittariaqarput. Aningaasat ilaatigut atorneqartartut erseqqissumik nalunaaqut­serneqarlutik atorneqarsinnaanissaat pisariaqarluinnartutut isigigakku. Uani pisagut tassaapput illorsuatoqqat, pingaartumik KGH-p  KGH-nermini ukiorpassuarnerni ingerlanerani pilersissimasai, kingornatigut Namminersornerullutik Oqartussanut tunniunneqarsimapput ilaatigut kommuuninullu. Tamatumalu aamma kingunerisimavaa pisussaaffiit aningaasanik nalillit annertoqisut.

 

Siunnersuuteqartup taammagu assersuutigalugu Upernavimmi, tassa illoqarfitoqaq nutarterneqarsi­mavoq, illoqarfiup nalliuttorsiornissaanut tunngatillugu. Taanna immikkorluinnaq oqaluttuassartaqar­poq. Tassa siullermeersumik Skov- og Nturfredningsstyrelsi, Danmarkimiittoq, neqeroorutéqarsima­voq nunatsinni ilorsuatoqqanut nutarterinermut aningaassaliiumalluni, suliassaq Upernavimmiittoq iluatsissappat, tassa Kommunip, Namminersornerullutik Oqartussat taavalu Skov- og Naturfrednings­styrelsi suleqatigiinnnerisigut, aningaasat taakku atorlugit illorsuatoqqat taamaalillutik nutarterneqar­sinnaanissaat anguniarneqarluni. Taanna ilungersuutigisimaqaarput. Allaat kommunilu, kommuni pineqartoq Upernaviup kommunalbestyrelsia ilaatigut oqaatsit sakkortuut atorlugit suliap inaarneqar­nissaa, kusanartumik inerneqarnissaa pingaassusia erseqqissartuarniarsimavarput.

 

Taamaatut akaareqatigiilluta oqqatillattaaraluarluta kisianni nuannaarutissarsisinneqarsimavugut tassa illorsuatoqqat taakkua kusanarluinnartumik inerneqarsimammata. Tamatumalu tassa kingunerisus­saasavaa siunissami taama Skov- og Naturfredningsstyrelsen aningaassaliinissaminut ingerlaqqissin­naalissaammat. Tassa taamaalilluni illorsuatoqqat tamakkua tulleriiaarlugit nutarterneqarsinnaalissap­put.Taavalu taakkua nutarternerannut tunngatillugu aamma aajuna ilaalluinnartoq illorsuatoqqat takkua aaqissuunneqaraangata, taava tumatuma kingunerisarpaa kommuni aalajangertarmat katersu­gaasivimmut imaluunniit allatut atussanerlugu. Taakkulu tassa ataqqisariaqarput soorunami.

 

Una aamma oqaatigilaallara. Ukioq kingulleq tassa ukiormannamut finanslovimut tunngatillugu aningaasat atorneqartussat milliuuninut qaffannissaat noqqaassuteqaatigereersimagaluarparput. Kisiannili ukiormanna Namminersorullutik Oqartussat aningaasat sumut atorneqarnissaannik inuiaqatigiit pingaarnerutitsinerat tungavigalugu tulleriiaarinermi allatut ajornartumik sipaarutaasus­satut illuartittariaqarsimallutik. Taamaattumik nuannaarpunga uani soorlu oqartugut, siunnersuuteqar­tup uani akerlilersorneqanngilaq tamakkua annaanissagutsigit taamak aningaasaliissariaqarpugut. Unalu massakkut tunniunneqareerpoq siunnersuuteqartuminngaanniit, suliassaq ingerlaqqissaaq. Tassalu 99-mi aningasat inatsisaanni ilanngullugu nallilersorniarneqartussaassalluni. Neriuppungalu partiit, uani assortuutoqanngimmat, partiit oqaluttuisa oqalunnerat tunngavilugu siunnersuut taanna aningaasaqarnermut inatsisissap, ukiumi tullermi atuuttussap suliarinerani saqqummeqqikkutta qiinuteqarqikkutta taperserluarneqarumaarluta. Oqaaseqartut ataasiakkaarlugit uani oqaaseqaataat oqaaseqarfigissanngilakka. Tassa tassani patsisigaara suliassaq ukiumi tulliuttumi aningaasani inatsisissap ilusilersorniarnerani uterfigeqqikkaluarnissagutsigu.....  Siunnersuuteqartorlu qutsavigaara uani erseqqissarmagu tamakkua illorsuit eriagisariaqartut aamma oqaluttuarisaanitsinni imaannaan­gitsumik ilaammata.

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq, Otto Steenholdt:

Qujanaq. Tassa taamaalilluni inatsisartut oqaluuserisassannut immikkoortoq 17 oqallisigineqareer­poq.

 

Oqaluuserisaq naammassivoq.