Oqaluuserisassani immikkoortoq 08-1 |
|
||
Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera |
Ullut
ataatsimiiffiusut arfineq-aappaat pingasunngorneq, 17. april 2002, nal. 13:25
Ataatsimiinnermik
aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Daniel
Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Oqaaseqartussagama
Ole Lynge qinnuigissavara ataatsimiinnermik aqutsilaaqqullugu. Taavalu
saqqummiissaaq Naalakkersuisut Siulittaasuat.
Jonathan
Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.
Nunatta
amerniarfiata Great Greenland aamma Great Greenland A/S-ip kattutsinnissaannut
Naalakkersuisut piginnaatinneqarput.
Kattutsitsineq
pissaaq suliffeqarfiit tamakkiisumik aqunneqartup Grĝnlandsk skindindhandlingip
aammalu suliffeqarfiup namminersoritap Great Greenland-ip pigisami nalingi
akiliutigalugit ingerlatseqatigiiffimmut pioreersumut Great Greenland A/S-mut
ilanngutitinneqarneratigut.
Tamatumunnga
peqatigitillugu suliffeqarfiup namminersortitap naatsorsuutitigut nalinga aamma
atuinerussutit atuinikinnerussutilluunniit ukiumut siusinnerusuni
immikkoortinneqartarsimasut taakku nullinngortinneqassapput.
Kattunnermi
akiliutigineqartut nalingi aamma naatsorsuutitigut naligitinneqartussat 2000-mi
naatsorsuutit inaarsarneqarneranni inaarutaasumik aalajangersarneqassapput.
Aningaasaliissuteqatarnermut
tunngatillugu inatsisitigut tunngavissat kontomi pingaarnernut 10.13.13-mut aktiatigut
aningaasaliisarnernut 50.07.16-mut tunisinermut akinut tapissutinut tunngasunut
tassalu puisit amiinut tunngasut aamma 50.95.09-mut Great Greenland-mut
tunngasumut oqasertaliussanngorlugit Inatsisartut 2002-mi aningaasanut
inatsisaannut ilassutitut aningaasaliissutissanut siunnersuutaallutik.
Aalajangiiffigisassatut
siunnersuummut uunga ilanngussanik immikkoortitanngorlugit ilaatinneqarput.
Tassalu
taanna aalajangiiffigisassatut siunnersuut taamak imaqartoq atuarpara.
Naalakkersuisut
taamak siunnersuuteqarnerannut tunngaviuvoq ingerlatseqatigiiffiup tamarmiusup
Great Greenland A/S-ip aningaasatigut ingerlanera naliliinerput naapertorlugu
paasinarnerulersussaammat paasinarnerulersinnaassammat. Tamannalu piginnittut
tapiissuteqartartut isumaqatigiissuteqarfigisartakkat avataaneersut
pisortaasut sulisullu suliffeqarfiup aningaasatigut naammassisinnaasai pillugit
paasinninnerunerat aamma annertunerusumik ilisimasaqarnissaannik
kinguneqarsinnaalluni.
Aamma
pingaarnertut immikkoortukkuutaartumillu ingerlaneq pisortaasut aqutsinerminni
sakkugisinnaasaasa paasiuminarnerulernissaannut periarfissaqalissaaq.
Taamaalilluni
anguniarneqarpoq aaqqissuussinikkut aamma ingerlatseqatigiiffittut
ingerlatsinermi inatsisitigut tunngavigisassatigut allanngortiterineq
imarisamigut tunngavissaatitaasutigulluunniit puisit amiinik tunisassiatigut
tunisineq il.il. pillugit isumaqatigiissutaareersunik allanngortiterinissanik
imaqanngitsoq.
Tassungalu
tunngatillugu atatillugu oqaluuserisassanut uunga atatillugu nassuiaat
innersuussutigineqarsinnaavoq. Taavalu aalajangiiffigisassatut siunnersuutip
kingunerissavaa nunatta ameerniarfiata Great Greenlandip namminersortitap
aamma Great Greenland A/S-ip aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffimmut ataatsimut
tassalu Great Greenland A/S-imut 2002-mi kattutsinnissaannut Naalakkersuisut
piginnaatinneqarnissaat.
Suliffeqarfik
Great Greenland pingasunik ingerlatseqatigiiffittut assigiinngitsunut
pingasutut aaqqissuussanik maanna ingerlataqarpoq.
Taakku
tassaapput suliffeqarfiit tamakkiisumik aningaasaliiffigineqartartoq. Tassalu
nunatta ameerniarfia suliffeqarfik namminersortitaq. Inatsisartut aningaasanut
inatsisaat aqqutigalugu ingerlatsinermut tapiissutinik taamatullu aamma
tunisinermi akinut tapiissutinik ingerlaavartumik pissarsitinneqartartoq. Great
Greenland kiisalu aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffik Namminersornerullutik
Oqartussanik pigineqartoq Great Greenland A/S. Suliffeqarfiit taakku pingasut
tamarmik immikkut inatsisitigut naatsorsuuserinikkullu maleruagassanik
assigiinngitsunik tunngaveqarput.
Tassa
allanngortiterinerup kingunerisaanik ingerlatseqatigiiffissaq tamarmiusoq
sisamanik immikkoortortaqarfilerlugu agguataarneqassaaq. Tassalu tunitsivik
ammerivik mersortarfik kiisalu pisortaqarfia, ingerlatsiviup pisortaqarfia.
Allaffeqarfiullu
illuutinut taava immikkoortortaq Glostrupimi ullumikkut immikkoortortap
ammerivimmut aamma mersortarfimmut immikkoortortanngorlugu avinneqassaaq.
Great
Greenlandip suliffeqarfia aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffittut ataatsitut
ingerlanneqartussanngorlugit aaqqinneqarpata tamatumap kingunerisaaanik
suliffeqarfiit ingerlatseqatigiiffittut inatsisitigut tunngavinnik
aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffiit pillugit inatsisip aamma ukiumoortumik
naatsorsuuserisarneq pillugu inatsisip aalajangersagaq il.il. inatsisinut
naatsorsuuserinermullu tunngassuteqartuni aalajangersagartallit aqqutigalugit
annertuunik ilisimaneqarluartunik ingerlalluartunillu maleruagassartaqartunik
ataatsinik tunngaveqartut ingerlasunngorlugit kattunneqassapput.
Ingerlatseqatigiiffiup
ingerlatai iluanaarutaaneq ajortut maannakkut aningaasanut inatsimmi
aningaasaliissutitigut aalajangersarneqartarunnaarlutik
kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissutitigut tunngaveqalissapput.
Namminersornerullutik
Oqartussat Great Greenland aamma pingajuullutik kiffartuunneqarnissamut
isumaqatigiissut isumaqatigiissuteqarfigisat isumaqatigiissuteqarnissaminnut periarfissanik
erseqqinnerusunik tunngavilersukkanik periarfissaqartilissavaat.
Nunatta
ameerniarfiat Great Greenlandip aamma Great Greenland A/S-ip kattunnerisa
aningaasanut inatsimmut kingunerisassaanut tunngatillugu erseqqinnerusumik
nassuiaammut atatillugu oqaasertaliussassatut siunnersuutit ilanngunneqartut
innersuussutigineqarput.
Suliffeqarfik
tamakkiisumik aqunneqartoq aamma suliffeqarfik namminersortitaq pigisamik
nalinginik akiliuteqarlutik ingerlatseqatigiiffimmut pioreersumut Great Greenland
A/S-imut kattutsinneqassapput.
Nunatta
karsiata naatsusuutaanut naatsorsuutinut kingunerisassai tassaassapput
suliffeqarfiup namminersortitap Great Greenlandip naatsorsuuserinermik
nalingata nullinngortinneqarnera. Tassunga taarsiullugu Great Greenland A/S-ip
aktiet naatsorsuuserinermi nalingi pigisat, pigisat nalingisut akiliutit
nalinginik qaffassallutik. Nalingisalu pitsanngoriaataat taanna nunatta
karsianut oqimaaqatigiissitsinermut kontoa aqqutigalugu
iluarsiissuserneqassalluni.
Taamaalilluni
aaqqissuussineq taanna nunatta karsiata angusanut naatsorsuutaannut EST-imi
angusanut sunniuteqassanngilaq.
Naalakkersuisut
naliliinerat naapetorlugu ingerlatseqatigiiffiup allatut aaqqissuunneqarnerani
aningaasalersuinerup kingunerisaanik aningaasatigut patajaallisagaalluarluni
aningaasanik tigulertoriaannarnik amerlasuunik uninngasuuteqassaaq. Tassami
ingerlatseqatigiiffiup tunisassiai akinik aalajangersaasarneq eqqarsaatigalugu
niuerfinni allanngorarfioqisuni tuniniarneqartarmata.
Taakkulu
piffissap sivisunngitsup ingerlanerinnaani ingerlatseqatigiiffiup
aningaasatigut ingerlanera ajornerulersillugu sunnersinnaavaat. Taamaattumik
siunertarineqartoq tassaavoq ingerlatseqatigiiffiup aningaasaqarniarnikkut ima
patajaallisagaatiginissaa allaat niuerfinni akit ajorteriassagaluarpata tamanna
ingerlatseqatigiiffiup nammineerluni nammassinnaassagai.
Great
Greenland A/S-ip aningaasatigut mianersuussamik missingersuusiat aqqutigalugit
naatsorsuutigaa nammineq aningaasaatit ingerlatseqatigiiffiup pitsaasumik
angusaqartarneri ilutigalugu qaffakkiartuaassasut.
Ukiuni
aggersuni isertitatigut aalaakkaasumik ilorraallu tungaanut sammisumik
naatsorsuutigineqartutut ingerlaaseqartoqalissappat aningaasatigut
patajaallisaatit aningaasallu tigulertoriaannaat iluanaarutinik
agguagarsisitsisarnikkut iluarsiissuserneqassapput.
Aamma
periarfissaagaluarput allatut aaqqissuussinerup aallartinneqarnerani
aallartinnermi aningaasatigut oqimaaqatigiissitat naapertuuttunngorsarnerinut
atatillugu assersuutigalugu 10 million kr-nik utertitsisoqarsinnaanera.
Naalakkersuisulli
ingerlatseqatigiiffiup avammut niuernermini periarfissaasa
allanngorarnerujussui pissutigalugit taamatut utertitsinissaq
inassutigisinnaanngilaat.
Taamak
oqaaseqarlunga Inatsisartunut oqaaseqarfigisassanngortippara.
Ole
Lynge, Ataatsimiinnermi Aqutsisoq, Inuit Ataqatigiit.
Naalakkersuisut
Siulittaasuannut qujanaq. Taava partiit oqaaseqartuinut ingerlaqqissuugut.
Simon
Olsen, Siumut.
Siumumit
aalajangiiffigineqartussatut siunnersuutigineqartut pillugit imatut
oqaaseqaateqassaagut. Suliassamut tunngatillugu qulequtarujussuaq
nassuiaatitalimmik ilusilerneqarsimasoq tunngavigalugu Siumumiit
soqutigeqalugu misissuataarparput.
Iliuuseriniakkatut
siunniunneqarsimasoq pilaarunneqarsimasorlu sivisukuluttumik allaammi
ukiorpaalunngortuni naammassinialuusaarneqarsimasup kiisami inaarniarneqarnera
Siumumiit iluarisimaarparput.
Eqaqisumik
ilusilersuisimaneq kiisami qimallugu allanngortiterinissaq Siumumit
nangaassutigissallugu pissutissaqanngilagut.
Isumaqarpugut
nassuiaatigineqarnerani ilaatigut isumaqatigiissutaareersunik
allanngortiterinissamik imaqanngitsoq oqaatigineqarnera torrallataasoq.
Nassuiaammi oqaasertalersorluagaasumi ilaatigut oqaatsit atorneqartut imaapput.
AAningaasalersuinerup kingunerisaanik aningaasatigut
patajaallisagaalluarlunilu aningaasanik tigulertoriaannarnik amerlasuunik
uninngasuuteqassaaq il.il. Aammattaaq ukiuni aggersuni isertitatigut
aalaakkaasumik ilorraallu tungaanut sammisumik naatsorsuutigineqartutuut
ingerlaaseqartoqalissappat aamma il.il.@
Taamaattumik
Siumumit isumaqarpugut aaqqissuusseqqinneq nutaaq maanna suleriaasissamut
tunngavigisariaqartoq. Minnerunngitsumik pitsaassusissamut pitsaasumik
toqqammaviliineq akuersaarluinnarlutigu.
Siumumit
taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuutaat
akuersaarparput.
Daniel
Skifte, Atassut.
Qujanaq.
Naalakkersuisut siunnersuutigaat Nunatta Ammeriviata Great Greenlandip aammalu
Great Greenland A/S-ip aaqqissuuteqqinneqarnissaat pillugit Inatsisartut
siunnersuummut isummissasut. Kiisalu aamma qinnutigalugu ukioq manna tassa
2002-mi suliffeqarfiit eqqartorneqartut pingasut kattutsinnissaat siunnerfigalugu
Naalakkersuisut piginnaatitsissummik tunineqassasut.
Atassummiit
siunnersuutigineqartoq tamakkiisumik taperserparput. Taamalu aamma
Naalakkersuisut suliassaq ingerlariaqqinniassammat naammassineqarniassammallu
taamaaliornissamut piginnaatitsissummik qinnuteqaataat aamma akuersaarlugu.
Inatsisartuni
ilisimaneqartutut nunatta ameerniarfiat Great Greenland aamma Great Greenland
A/S ukiuni kingullerni inimi maani arlaleriaqaluta annertuumik
oqallisigisarsimavarput. Pingaartumik siornaak Inatsisartut Kukkunersiuinermut
Ataatsimiititaliaata suliassaminut atasumik misissuilluarsimanerata
kinguneratigut oqallinneq annertusimalluni.
Ukiuni
qaangiuttuni pisartut aaqqiivigisariaqartullu tikkkuartorneqartartut
aallaavigilluarlugit suliassaq ajunngitsumik suliarineqarsimalluni maannakkut
Naalakkersuisunit saqqummiunneqarmat tamanna Atassumminngaaniit
nuannaarutigaarput.
Aamma
bilagit pasissutissatut ilanngunneqartut soorlu aningaasanut
naatsorsuutaagallartunut naliliutinut il.il. tunngassuteqartut matumuuna
annertunerusumik immikkut oqaaseqarfiginatigut saqqummiunneqartut tusaatissatut
tiguagut.
Maluginiarsimalluguli
iliuuserineqartussat nunatta karsianut inerniliinissami tassa IST-mut Ingerlatsinermut
Sanaartornermut Taarsigassarsisitsinermullu qaffariaataanatillu
appariaataassanngitsut naatsorsuutigineqarmat.
Ukiumiit
ukiumut naatsorsuutit suliffeqarfinni assigiinngitsuni aaqqissuunneqartarnerat
peqqutigalugu aaqqissuusseqqinnissap ulloq atuutilerfissaa tassa januarip
aallaqqaataat 2002. tamanna immikkut Atassummiit aporfissaqartinngilarput.
Kalaallit
Nunaata ammeriviat 1982-mi Qaqortup kommunia SIK KNAPK SPS kiisalu
Namminersornerullutik Oqartussat suleqatigiinneratigut pilersinneqarsimasoq
oqaluttuassartaa eqqarsaatigalugu siunnerfiusimasoq pitsaasoq. Aammalu
nuannaarutigisariaqartoq.
Tamannalu
Atassummiit taamatut nalilerparput.
Ullumikkut
puisit amii atorlugit atisaliat aammali ilaat mutivissuit
nunatsinniinnaanngitsoq aammali Danmarkimi nunilu allani alutorineqarlutillu
piumaneqaleriartuinnarmata inuiattut uagut tamanna
tulluusimaarutigisariaqarparput.
Taamaattumik
Atassummiit neriuutigissavarput aaqqissuusseqqinneq nutaaq atulerpat angusanik
suli ullumikkornit pitsaanerusumik angusaqarfiujumaartoq suliffeqarfimmut
piniartukkormiunullu iluaqutaasumik.
Atassut
aamma sumaqarpoq ullumikkut pissusissamisoortoq immikkoortortani
assigiinngitsunik sulisut amernik suliaqartartut tassa ammip pisiarineqarneraniit
suliareqqillugu tunineranut attuumassuteqartut qujassuteqarfigissallugit.
Tassani
eqqarsaatigineqaannanngillat sulliviit aaqqissuusseqqinnissamut
attummassuteqartut kisimik. Aammali eqqarsaatigineqarput sulliviit allat
soorlu namminersortut kommunit sullivii pilersinneqarsimasut il.il.
Tassami
ullumikkut puisit amii atorlugit nunatta nioqqutissanik
tunisassiuleraluttuinnarnera pitsaasumik
tusaamasaassutigilersimavarput annertuumik tulluusimaarutigiariaqartoq.
Atassummiit
taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut aaqqissuusseqqinnissaq pillugu
siunnersuutaat aammalu piginnaatitsissummik qinnuteqataat tamakkiisumik
akuersaarparput. Suliassarlu aappassaaneeneqannginnermini Inatsisartut
Inuussutissarsiutinut Ataatsimiititaliaanni suliarineqaqqaarnissaa Atassummiit
kaammattuutigissagatsigu.
Josef
Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Naalakkersuisut
Great Greenlandip immikkoortuisa kattullutik A/S Btut
ingerlatsivinngornissaanut piginnaatinneqarnissaminnut aalajangiiffigisassatut
siunnersuut matumuuna saqqummiunneqartoq ukiut arlaqalersut
pilersaarusiorneqarsimavoq. Taamalu ukiut arlaqartut
pilersaarusiorneqarsimanerinnaata aktieselskabinngortitsinissap
aqqutissatuaanera qulakkiinngilaa.
Soorunami
sulisunut pisortanut aamma siulersuisunut Naalakkersuisoqarfinnit kaanngarluni
ingerlatsilernissaq ornigineqarmat paasilluarsinnaavarput. Kisianni ukiut
kingulliit qulit missaannaanni aktieselskabinngortitsisarsimanerup nassatai
nalilersussallugit Inatsisartut pissutissaqarpugut.
Ilaatigummi
piginneqatigeeriaatsit allat ingerlatseriaaseq pillugu isumasioqatigiittarnerni
tikkuartoqartut ilanngullugit nalilersuisariaqarpugut.
Aktieselskabinngortitsereeraangatta Inatsisartunit aningaasalersukkagut
annertunersumik sunniuteqarfigisinnaajunnaartarpagut. Soorlumi aamma
aktieselskabiujunnaarsitsiniarneq pisariullunilu aningaasanik
annikigisassaanngitsunik annaasaqarfiusinnaasartoq
misilittagaqarfigilersimagipput.
Great
Greenlandip ukiuni ajornartorsiorfiugaluartunik nunatsinnik nittarsaassisimanera
ersertariaqarpoq. Ullumikkullu nunarsuarmi tamarmik puisit ameerniarnerup
pingajorarterutaanik initussuseqarnermigut kusanartumik siunnerfeqartumillu
ingerlatsisimanermigut ilaatigut pitsaassutsikkut siuttuunermigut puisit
amiisa akiisigut angusaritissimasai sulisunut pisortarisaannullu
nersorinnissutigissallugit Inuit Ataqatigiit pissutissaqarluta misigisimavugut.
Inatsisartut
ukiut ingerlanerini puisit ameerniarnerup isiginerluttunngorsarneqarfiini
annertuutigut aningaasalersuisuusimapput. Tamanna qujanaqaaq. Maannalu
Inatsisartuni ammit pitsaassusiisigut piumasaqaatigineqartarsimasut
iluatsiffiusutut kinguneqarlutik akitigut iluatsisimaaleriartornikkut
takussutissiipput.
Puiserpassuilli
pisarineqartartut amiinnaasa annertunertigut niuerutaanerat uumassusilinnik
ukiorpanni atuisuusimanitsinnut naleqqutinngilaq.
Taamaattumik
Great Greenlandip aningaasatigut iluatsisimaaleriartornermini ilaatigut puisip
orsuanik tunisassiorsinnaanerminik qangali pilersaarutaa nukissaqarfigineqalissasoq
neriuutigaar-put.
Nunat
allat soorlu Norgep aamma Canadap tamanna ullumikkut iluatsittumik
niuerutigigaat nalunngilarput.
Aktieselskabinngortitsinissap
saqqummiinermi oqaatigineqartutut paasiuminarnerusumik ingerlatsilernissamik
kinguneqassasoq aktieselskabinngortitsinissaq oqaatigineqarpoq.
Aammami
piginneqatigeeriaaseq tamanna annertunerusumik annikinnerusumillu iluatsittumik
misilittagaqarfigereerparput. Taamaakkaluartoq aalajangiiffigisassatut
siunnersuutip aappassaaneerlugu oqaluuserineqannginnerani
Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititamut siunnersuutip nalilersorneqarnissaa
Inuit Ataqatigiit inassutigaat.
Ilaatigut
makku ataatsimiititaliap nalilersuiffigissavai. Ersarinnerusumik
ingerlatseriaaseqalernissamut aktieselskabitut piginneqatigeeriaaseq
aqqutissatuaava. Aamma Namminersornerullutik Oqartussat saniatigut
piginneqataasinnaasunik allanik ilassarsiornissaq soqutigineqarpa aamma
iluatinnaateqarpa?
Inuussutissarsiornermut
Ataatsimiititaliap saniatigut Naalakkersuisunut piginnaatitsissutitut
oqaasertaliunneqartussatut siunnersuutigineqartut Aningaasaqarnermut
Ataatsimiititaliamit naliliiffiginisaat Inuit Ataqatigiit
pissusissamisoortutut ilanngullugu isumaqarfigaarput.
Naggasiullugu
oqaasertaliussassatut siunnersuut 1.b-mi oqaatigineqartoq Naalakkersuisut
Siulittaasuanut pisarnitsitut inussiarnersumik nassuiaateqarfigineqassasoq
qinnutigaarput. Tassani ima allassimavoq, APuisit amiisa
tunisassiassatut tunineqarnerini akinut tapiissutit allaffissornikkut
aqunneqarnissaat pillugu isumaqatigiissuteqarnissamut taamaqataanilluunniit
aaqqissuussinissamut Naalakkersuisut piginnaatinneqarput@.
Tapiissutit
qanoq aqunneqarnissaat pillugit isumaqatigiissuteqarnissat saniatigut
taamaaqataanilluunniit aaqqissuussinissamut oqaaseq taanna sunik imaqarnersoq
paasissallugu pisariaqartipparput.
Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.
Qujanaq. Namminersornerullutik Oqartussat
suliffeqarfiutaat tassalu Ammerivik Great Greenland aammalu Great Greenland A/S
ataatsimoortinniarneqarnerat pissusissamisoortutut Kattusseqatigiinniit
isigaarput.
Ullumikkut suliffeqarfiit taakku immikkut
tamarmik ingerlapput uffalu tamarmik imminnut attuumassuteqartut. Ataatsimullu
siulersuisoqarlutik inunnik taakkuninnga. Oqaatigissavarput siornatigut
suliffeqarfiit tunisassiatigut suleqatigiittarsimammata. Assersuutitut
taasinnaavarput Namminersornerullutik Oqartussat ammeriviata taratsunik
marloriaamik akiliillutik Great Greenland-imut iliuuseqarnikuusimammata.
Taamaammat Kattusseqatigiinniit
pissusissamisoortut isigaarput suliffeqarfiit ataatsimoortillugit kattunnissaat
aktieselskabitut tassami aningaasatigut ingerlanneqarneri
ataatsimuulersinneqarsinnaassammata. Inatsitigullu aqqutissaat
pitsaanerulissallutik. Ullumikkut ingerlariaatsit allanngortissappata
imaluunniit ataatsimoortinneqassappata eqqumaffigisassat sukumiisumik
aaqqiivigineqarnissat Kattusseqatigiinniit kissaatigaarput. Tassami siornatigut
sullissinermik isumaqatigiissutit tassalu Servicekontraktit
aaqqiivigisariaqassapput. Qanorli aammalu suliffeqarfiup taassuma tungaatigut
aaqqiisoqarsinnaanissaa pitsaanerpaamik ujartorniarutsigu.
Taamatut iliunngikkutta aningaasatigut
isumaqatigiissuteqartarnissat pitsaanerpaamik tunngaveqarluni
aaqqiivigineqanngitsoortussaassammata.
Taamatut oqaaseqarluta suliffeqarfiit
ataatsimoortinneqarlernissat Kattusseqatigiinniit isumaqatigalugu
oqaatigissavarput. Taamaattorli eqqumaffigisassat qulaajarneqarnissaat
kissaatigaagut. Suliassarlu ataatsimiititaliamut ingerlanneqarnissaa
kissaatigineqassappat innersuussutigerusupparput suliap
aappassaaniinnginnerani. Qujanaq.
Otto
Steenholdt, Attaviitsoq.
Ukiuni
makkuni landstingemut ilaasortaalluni aktieselskabit Namminersornerullutik
Oqartussanit pigineqartut tusaannarlugit meriannguummernarsivoq. Tassali
tamakkuninnga ingerlatsiniarneq oqarta torinngingaarmat.
Tamanit
naluneeruppoq apeqquterpassuit Royal Greenland A/S-ip iluarisaannarmik
siulersorneqarsimanera, taamak oqartariaqarmat. Inuiaqatigiinnullu akisoqisoq
aqunneqarnera tamanullu pissuserisassai unioqqutinneqarsinnaanngitsunik
malittarisassarsioqqullugit Naalakkersuisunut inassutigisimagikka.
Qujanartumillu aamma apeqquterpassuarnut taakkunani akissuteqatini piumasaq tamanna
naammassineqarsinnaasutut uannut neriorsuutigineqareersimavoq.
Siunnersuut
manna piviusorsiorpalaartutut oqaatigissanerlugu naluara. Aningaasalli tungaat
isigalugu nullimut inissiinerup nipaatsumik oqaatigereerpaa aasiit tassani
aningaasatigut ilungersunartumik ingerlasoqartoq.
Manna
tikillugu aktianut aningaasaliisarneq aktiaateqarfiilluunniit aaqqissugaaneri
Namminersornerullutik Oqartussat ataaniittut maani pisarneq malillugu
namminersuutigiunnaarlugit tamakkuninnga paasisimasaqarluartunik
pikkorissunillu allaat avataaniit ikiorserluni aaqqinneqartalerniarlik.
Uagut
Inatsisartuni ilaasortaasut aktieselskabeliornernut imannarsuaq
qaatuusimasaqanngilagut. Taamaakkalu suliaq upperaluguaasiit akuersaassavarput.
Taamatulli qaatuussaqarsimannginneq aallaavigalugu ersarissumik
paatsuugassaanngilluinnartumillu piumasarisariaqarparput suliaq tamakkuninnga
ilisimasaqarluartunit suliarineqarsimassasoq. Akisussaanerlu aamma
Inatsisartunut akuersisitsisumiittoq tassa Naalakkersuisuni.
Naalakkersuisut
taanna aamma akisussaaffigissagaat Inatsisartunut akuerititartik.
Akisussaassuseq tamanna Naalakkersuisunit qimarratigineqartuarpoq tassa
aktieselskabet pingaartumik Royal Greenland pillugu oqartuaannarmata uagut
aktieselskabet ingerlatsinerannut akuliuttussaanngilagut. Tassami tamanna
eqqoraluarpormi. Kisiannili inuiaqatigiit aningaasaataat naggataagut
nakkaattoorutinut akiliutiginiarneqaleraangata susassarisimanngisap
iluarisaannaliorsimanera inuiaqatigiinnut akileqqullugu nassiunneqartaannarpoq.
Oqaatsit
anitakka makkut Naalakkersuisut Siulittaasuata kisimi akisinnaavai ilumut
tutsuiginartumik pilersaarut manna suliarineqarsimanersoq tamakku
qulakkeeqqaartinnagit uanga ilalersuinissara kajungerinngilluinarakku.
Per Berthelsen, attaviitsoq.
Qujanaq. Great Greenland-ip
aaqqissuuteqqinneqarnissaa pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut
qulequtaavoq sukumiisumik nalilersugassaq. Tassanimi ingerlatsivik pineqartoq
tassaavoq nunatsinni kulturitsinnik avammut mikinngitsumik nittarsaasuusoq.
Sutigut tamatigut pingaartippara
oqaaseq akimut ersittumik ingerlatsineq. Tassani apeqqutaatinnagu
Naalakkersueriaaseq politikkikkut ingerlatseriaaseq, niuernerluunniit pineqarnersut.
Tassami anguniagassat ukuusariaqarput sutigut tamatigut akimut ersittumik
ingerlatsinikkut pilersitsinissaq sunik nakkutigiuminartunik
malittariuminartunik aammalu pisariaqartillugu pisariunngitsumik ilorrap
tungaanut sangusarneqarsinnaasunik.
Taamaattumik aamma uanga uani
isumaqataavunga apersuuserneqarmat piginneqatigiiffiliornikkut
aktieselskabekkut pilersitsineq taanna aqqutissaviunersoq. Misilittakkagummi
tassani aamma Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata oqarneratut imaannaanngitsuupput
ilaatigut sakkortuumik mamaatsoornartumik akoqartarsimasut.
Taamaattumik taassumap
nalilersortuarnissaa uanga tunginnit aamma inassutigerusuppara. Periarfissammi
allat aamma periarfissaasinnaassammata immaqa eqaannersusumik atorneqarsinnaasut.
Tassanilu eqqarsaatigaakka sullinneqarnissamik isumaqatigiissutaasartut
Servicekontraktit. Uangali nammineerlunga suli pingaartinnerusarpakka
resultatkontraktinik taaneqartartut tassa angusassanik isumaqatigiissuteqarluni
malittarinnissinnaallunilu isumaqatigiissutit aallaavigalugit
sullissisoqartarneq.
Kisianni tassa massakkut una
siunnersuutigineqartoq iluaqutissartaqartutut nalilerpara tassani
ingerlatsiviit aggulunneqarnikuusut ataatsimoortinneqarneratigut
synagieffektimik taaneqartartoq tassalu suut ataasiakkaat eqikkarlugit
ingerlatsiniarnermi nukittorsarlugillu iluaquserneqarsinnaanerat tassani
takusinnaasutut misigimagakku.
Tassanilu attaviitsoqatima
oqaatigisaat tassalu ilumoortilluinnarpara tassa uagut siunnersorneqarnerput
tatigisariaqartarparput nammineerluta suut tamaasa iterngi tikillugit
ilisimasinnaannginnatsigit.
Kisianni tassa oqaatigisannut
atatillugu Naalakkersuisut suleriaqqinnissamut ingerlariaqqinnissaanut
piginnaatitsissummik tunniussaqarnissaq uanga tunginnit akuerseqataaffigerusuppara.
Tassanili aamma iluatsillugu taalaarusullugu unammillerneq
aallaaviujuassanersoq imaluunniit allanik suleqatiginnissinnaaneq tassani
ammaanniassallugu tunngavissaqarsinnaannginnersoq. Tassami maanna puisit amii
eqqarsaatigalugit annertuumik Norgemit Canadamillu soorlu taaneqartutut
unammillerneqarpugut.
Kisiannili uanga tusatsiartarpara
soorlu assersuutigalugu Norge puisit amissaaleqisartoq ilaatigut.
Taamaattumillu uani nalilersuinermi aamma siunissamilu ingerlariaqqinnissamik
suleqatiginnilluni ingerlasinnaaneq taanna assut nalilersoqqunartikkaluarpara
nalunnginnatsigumi unammillerneq akisuujusoq. Suleqatiginninneq tamatigut
akikinnerusarluni.
Naggataatigullu aamma
ilaliinnassavara Inuit Ataqatigiinninngaaniit saqqummiunneqartuni nunatsinni
pisuussutit minnerunngitsumillu uumassusillit uani massakkut eqqarsaatigalugit
pingaartuummat isaasartut ilaannaasa atornaveersaarnissaat. Kisiannili pisaasut
assigiinngitsutigut anertuumik iluaqutissaasinnasunik tunniussaat atorluarlugit
ingerlanissaq inassutiginaqimmat.
Kisianni tassa taamatut naatsumik
oqaaseqarlunga Naalakkersuisut suleriaqqinnissaminnut piginnaatitsissummik
tunineqarnissaat ilalerpara.
Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut
Siulittaasuat, Siumut.
Qujassutigaara amerlanerit partiit
aammalu demokratit erseqqissumik Kattusseqatigiit demokratit erseqqissumik
taamatut tapersiimmata. Suliassap matuma misissoqqinnissaanut. Kisianni
oqaatigissavara apeqqutit ilumut selskabenut aktieselskabenut ingerlanissaanut
apeqqutit allallu taakkua udvalgemik suliarineqarneranut apeqqutit
akineqarnissaat. Erseqqissumillu nalilersorneqarnissaat kissaatigigiga.
Kisianni marluk oqaatigerusuppakka
erseqqissumik. Siullermik ammeriviup Great Greenland-ip tasamani sulineranut
ingerlaneranut ingerlasinnaaneranut taamaalillunilu aamma nalunaarsuusiorneqarsimaneranut
tunngasut qiviassagaanni tassani siulersuisut naliliinerat Naalakkersuisut
tunngavigisariaqarpaat.
Naalakkersuisut taamatut naliliineq
tunngavigalugu aamma siulersuisuni tatiginninneq tunngavigalugu
oqartariaqarpugut taamaalilluni alloriarnissamik neqeroorut upperigipput
imaappoq tatigigigut naliliineq taamak ittoq. Taamaammallu aamma taanna
tunngavigalugu maannakkut nutaamik aaqqissuussinissaq tapersersoripput.
Selskabep nammineerluni siunissami
naatsorsuusiai takuneqarsinnaapput 2002-minngaaniit 2004-mut
naatsorsuutigineqarpoq akileraarutit akilinnginneranni 7-9 millionit ukiumut
sinneqartoortoqartassasoq. Taamaattumik aammalu aningaasat nammineq
aningaasaatigisat qiviassagaanni taava selskabet soliditetianik taaneqartartoq
tassa uppernassusia aningaasatigut ingerlanermini 80% missiliussavai. Aammalu
aningaasanik tigoriaannarnik aamma peqarluarluni 2002-p naanerani.
Tamakkua nalunaarutit
tunngavigalugit tatigaarput selskabep taamaalilluni nalunaarutigisamini
eqqortitsisinnaanera. Puisip orsuanik nioqqutissiornermut tunngasut apeqqutit
taakkua Inuit Ataqatigiinninngaaniit saqqummiunneqartut immikkut
akissuteqarnermi udvalgini aamma akissuteqarfiginissaat misissorsinnaavagut.
Uani erseqqissumik nalunaarummi taakkua ilanngunneqarsimanngimmata.
Kisianni oqaatigineqartunut aamma
nuannaarutigisariaqarpoq Kalaallit Nunaata Ammerivia aamma oqaluttut ilaannit
oqartoqartuninngaaniit unammillerneqarpoq silarsuarmi aamma unammillernerullu
taassumap annertoqisup aamma qeqqaniippugut. Kisianni qujanartumik
2000-minngaanniit ammit tungaatigut akigititaasut silarsuarmi
verdensmarkedsprisenik taaneqartartut pillugit qaffariartulersimanerat taanna
malunnarpoq. Tassalu 2001 qiviaraanni ingerlanerani akigititat amermut
ataatsimut agguaqatigiissillugu 382-kr-niusimallutik. Naak siornatigut 212
kr-Naalakkersuisunit missaannaannik akeqartarsimagaluarlutik.
Akinnguatsinni Canadami
unammillertigisatsinni Canadap aataat ataat puisit 2000 aamma 2001-mi ukiumut
275.000-tit pisassaritissimavaat. Taakkunanilu pisarineqarput,
pisarineqarsimapput 2000-mi 261.000-t aataat. Tassa Kalaallit Nunaata
radioatigut aallakaatinneqanngimmat una neriuppunga avammut tamakkua
soqutiginartut tusarliunneqarumaartut unammillerneqarnerput annertoqimmat.
Aammalu piniartunit tamakkua tusarumaneqartut tusagassiortunit
ingerlanneqarumaartut neriuutigaakka.
Nammineq uagut nunatsinni
puisitarisartakkagut 261.000-junngillat aataaginnaalluunniit
eqqarsaatigissagaani. Ikinnerujussuarnik pisaqartarnerput ilisimaneqarpoq.
Taamaakkaluartoq Great Greenland-ip Siumup aamma allallu oqaaseqartuisa
oqarnerattut ilusilersorniarnera ukiuni arlalinni maannakkut
ingerlanneqarsimavoq. Aammalu ingerlanneqarsimavoq taanna maannamut ingerlatsinermi
iluarsisariaqartut tunngavigalugit aaqqiiniarnerulluni.
Taamaattumik nersorinnissutinik
oqaaseeqarneq aamma Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata ullumikkut oqaatigisaa
siulersuisut nersortariaqarnerannik aamma oqaaseqarneq ilumoorpoq.
Isumaqarpunga siulersuisut maannakkut takusarneqarfitsit ilisarilluarsimagaat
ammit nioqqutissiat pitsanngortumik aallartinnerat ilutigalugu taava aamma
sullivitsik patajaallisarlugu siunnersuuteqarmata.
Qanoq ililluni patajaannerusumik
ingerlariaqqinnissaanut siunnersuusiorsimallutik. Taamaattumik tassa
attaviitsumut Otto Steenholdtimut oqaatigisariaqarpara 100%-mik tamaaviisa
qulakkeereerlugit aalajangernissaq uani oqaatitgisinnaanngilara. Kisianni
Naalakkersuisut aalajangerniarnerminni tunngavigisimavaat maannamut
aaqqiiniarnermi tunngavilersuutaasimasut minnerunngitsumillu siulersuisut
naatsorsuusiatik 2004-p tungaanulluunniit ingerlasut takutimmassuk
aaqqissuussineq nutaaq akilersinnaasumik ingerlanneqarsinnaasoq. Taannalu
tunngavigalugu selskabetut ingerlanissaanut tunngavissat
takuneqarsinnaasorivagut.
Taamaattumillu qujassutigaara
taperserneqarnerput udvalgimilu paasissutissat annertunerusut
apeqqutigineqartut aamma isumaqatiginartut misissoqqissinnaammta. Ilaatigut
puisip orsuata iluaqutiginiarneqarneranut isumaqarpunga sinittutut
oqaatigineqarsinnaanngikkaluarluta kingusissuuleqisugut oqaatigisariaqartoq.
Tassami ilumoormat Canadakkunni puisip orsuata iisartakkatut allatigullu
tunisassiarineqarnera eqqarsaatigalugu uagut nunatsinni taamaattutigut
periarfissat namminersortunit aamma ingerlanniarneqarsinnaasut assut
ujartornaraluarmata.
Taamattumik isumassarsilluartup
kialluunniit suli qularnanngilaq aallartissinnaavai angumersiniarluni
unammilleqatigiinnermi. Qujavunga taamatut taperserneqarnermut annetuumut.
Qujanaq.
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq. Oqaasertaliussassatut
ilanngussaq 1.b apeqqutigaluaratsigu qanoq paasineqassanersoq
ujartoqqiinnassavara taanna Naalakkersuisut allatulluunniit oqarnertik suna
eqqarsaatigisimaneraat paasisariaqaratsigu.
Great Greenland ingerlatsinermi
nutartigaasussami angusarisinnaasamisut saqqummiussai apeqquserneqanngillat
Inuit Ataqatigiinninngaanniit. Tamakkuli angussagaanni aktieselskabetut
aktieselskabenngortitsineq aqqutissatuaanersoq nalilersorusupparput. Tamannalu
inuussutissarsiornermi ataatsimiititaliami ingerlanneqassasoq paasivarput
akuersaarneqartoq. Avatitsinnimi nunat inuiaat ingerlarsorput maani
aktieselskabet piginneqatigeeriaasituatut sanimut qissimissaajussullugu
upperisarigipput.
Aallanik ingerlatsinermi immaqa
nunatsinni peqatigiinnermik nutaamik ingerlatseriaasissamik nassaarniarnissaq
mattunneqartariaqanngitsoq isumaqarfigaarput. Tassalu taanna qilanaaraarput
tamatuma ataatsimiititaliami nalilersueqataaffiginissaa.
Otto
Steenholdt, attaviitsoq.
Naalakkersuisut
Siulittaasuata aammalumi allat oqaaseqartut puisip orsuata iisartaganngorluni
atorneqarsinnaanera kingumut uterfigeqqippaat. Uangalu aamma tamanna qangaaniilli
assorsuaq iluatigisarpara.
Tamanna
aallaavigalugu Naalakkersuisut Siulittaasuat apeqquteqarfiginiarpara
isumaqarluinnarama imaannaangitsumik Puisi A/S tamakkuninnga
misissugaqarsimasoq. Tusarparput allaat dronningip nammineerluni misilittarsimagai
taassumap nioqqutissatut saqqummiussai. Tamakkua sumut pippat.
Tammaannassanngillat misissuinerit aqqutigalugit taamaaliortoqareersimappat
isumaqarpunga aqqutiniarlugit qaqeqqittariaqarigut ilumoortuuppata.
Ole
Lynge, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inuit Ataqatigiit.
Aap
taava una eqqaasitsissutigilaavinnassavara ataatsimiititaliami suliassat
arlaqalereermata aamma apeqqutit uumap kattussiniarnemut tunngasut
avataaniittutut taaneqarsinnaasut aamma ataatsimiititaliami
tikinneqarsinnaassammata.
Jonathan
Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.
Tassa
Naalakkersuisut suliassaq una naammassiniarsimavaat maannakkut saqqummiussaq
aktieselskabetut taamaalilluni aaqqinneqarsinnaaneranut periarfissaq
misissorneqaqqullugu. Taava misissorneqarsimavoq. Allanik aqqutissaasunik
piginneqatigeeriaatsinik periarfissanik soorunami misissuisimanngilagut. Taanna
noqqaassutigineqarsimanngilaq taamanikkut. Maannakkut taanna misissugarput
tassunga killiffia najoqqutaralugu saqqummiussaraarput.
Puisip
orsuata iluaqutiniarneqarneranut tunngatillugu aamma Great Greenland nammineq
misisukkanik pigisaqarpoq. Taakkulu misissugarisaat sumut killinneri
najoqqutaralugit aamma udvalgeni apeqqutinut ilanngullugit
paasiniarneqarsinnaasutut innersuukkusuppakka. Aamma paasivara siulittaasup
tamatumuunakkut isumaqatigigaanga.
Simon
Olsen, Siumut.
Ilisimaarisatsitut
tamatta 1999-mi politikkikkut akuliuttariaqarsimaneq imaannaanngitsorujussuuvoq
tassami ammeriviup ingerlarnga illersoruminaatsorujussuarmik aallarsimavoq.
Taanna nalunngilarput. Taamaammanunga Siumuminngaaniit oqartugut
oqaaseqaatitsinni. Eqaqisumik ilusilersuisimaneq kiisami qimallugu
allanngortiterinissaq Siumumiit nangaassutigissallugu iluarisimaarparput,
imaluunniit nangaassutigissallugu pissutissaqanngilagut.
Taamaattumik
aamma miserratigineqassanngilaq piniartut ukiuni taakkunani ilungersoqimmata
tassa ammit ukiorpassuanngortuni peqqissaarunneqaratik tulaassuinnarneqarnerat
angusaqarnerliorujussuaqattaarnermut toqqammaviliisuusimasoq. Taanna
kialuunniit takunngitsuusaarsinnaanngilaa. Taamaammat maannakkut imaluunniit
massakkut anguneqartut pitsaanerusumik ingerlaleriartornissamut
toqqammaveqartut pissutigalugit oqarpugut pitsaassuseq toqqammavigalugu
ingerlatsinissaq taanna atorneqarpat uagut Siumuminnganiit
aarlerissutissaqanngilagut.
Taamaallu
iliuusissatut massakkut oqaatigineqartut akuersaarpagut. Kisianni
taamaakkaluartoq isumaqarpunga ajunngilluinnartoq Inuussutissarsiornermik
Ataatsimiititaliamut suliarisassatut tunniunneqarumanera.
Hans
Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut, Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq, Siumut.
Qujanaq.
Tassaana malunnartumik pingaartinneqarmat pisat tamakkiisumik atorneqarnissaat
eqqarsaatigeqqulaarlugu massakkut ammit pisiarineqartartut isorliunerusut
kisiisa pinnagit, tassa piniartuinnavinnit pisiarisarpagut. Taavalu nunatta
sinnerani saniatigooralugu piniartartut mattunneqarnikuupput taamaalillunilu
amerpassuit ilaatigut eqqaannarneqalersimallutik.
Tassa
Inatsisartut aalajangernerat tunngavigalugu piniartunut taakku tapiissutit
tamakkiisumik tutsinneqarnissaat aallaavigalugu aalajangiisoqarnikuuvoq.
Kisiannili massakkut kingunerisai taakku isumaqarpunga nalileqqittariaqarigut.
Ammit
amerpassuit eqqaannarneqarput aammalu ammeriviup ammit pisiarisartagai
annertuumik ikiliartorput massakkut. Taamatut ingerlaannartoqassappat aamma
imminut akilersinnaasumik ingerlanissaa qularnarsisinnaammat taanna
eqqarsaatigeqqittariaqassavarput Inatsisartut ukiamut
akuersissuteqarnissaannut. Qujanaq.
Ole
Lynge, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inuit Ataqatigiit.
Hans
Enoksenimut qujavugut. Tassa taamaalilluni oqaaseqarumasut tassunga
killeqarput. Tassalu amerlanerit kissaateqarnerat, tamarmik isumaqatigiissutigaat
matuma aappassaaneerneqartinnani inuussutissarsiornermut ataatsimiititaliamut
suliassaq ingerlaqqissasoq. Pisariaqarneralu malillugu aamma aningaasaqarnermut
ataatsimiititaliaq attaveqarfigineqarumaartoq.
Taamaalilluni
siullermeerneqarnera naammassivoq.