Oqaluuserisassani immikkoortoq 16

(Aalisarnermut, Piniarnermut, Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq)

(Siullermiigassaq)

Ataatsimiinnermi aqutsisoq: Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisussaa siulleq, Siumut.

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq, Siumut:

Naalakkersuisut sinnerlugit piniarneq aallaanniarnerlu pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut saqqummiutissavara. Naalakkersuisut aalajangiipput maannakkut piniarneq aallaaniarnerlu pillugit inatsisip allannguutissanut siunnersuummik saqqummiussiniarlutik, suliassaqarfinni isumarput malillugu pinngortitamik innarlitsaaliineq pillugu inatsisip iluarsaateqqinneranut aamma uumasut illersugaanerat pillugu inatsisissamut nutaamut atatillugu inatsisip iluarsaateqqinneqarnissaanut pilersaarutigineqartumut utaqqisinneqarsinnaanngitsunik.

Piniarneq aallaaniarnerlu pillugit Inatsisartut inatsisaata 12-ta, 29. oktober 1999-imeersup allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissattut siunnersuut saqqummiunneqartoq immikkoortuni tallimani allanngortitsinernik imaqarpoq.

Allanngortitsineq siulleq isertitatigut killiliussanut inuutissarsiutigalugu piniarnermut, aallaaniarnermullu akuersissuteqarfigineqarsinnaassagaanni naammassineqarsimasussanut tungavoq. Siunnersuutip kingunerissavaa inuit akiliisitsilluni aallaaniartitsinernik aaqqissuussinikkut akiliisitsillunilu aallaaniartitsinermut atatillugu ilisimasortatut sulinikkut isertitat isertitanut tamarmiusunut piniarnermit, aallaaniarnermit aalisarnermillu isertitat assigalugit ilanngullugit naatsorsuusiorneqartassasut.

Allanngortitsinerit aappaat siunertaqarpoq isumaginninnermi paaqqinnittarfiit inuutissarsiutigalugu piniarnermut allagartartaarsinnaalersinneqarnerannik. Tassunga ilaapput paaqqinnittarfiit inunnik perorsaanerminni piniarnermik aallaaniarnermillu periaatsitut atuisut.

Allanngortitsinerit pingajuat inuit siusinnerusukkut nunatsinni najugaqarsimasut nunatsinni najugalittut inuit nalunaarsorsimaffianni ukiuni marlunni nalunaarsorneqarsimanissamik piumasaqaat naammasseqqaanngikkaluarlugu piniakkanik killilersugaasunik sunngiffimminni piniarnissamut aallaaniarnissamullu kingusinnerusukkut akuersissuteqarfigineqarsinnaalernerannut tunngavoq.

Sisamaattut allangortinneqarpoq akiliuteqartitsilluni piniartitsinermut aallaaniartitsinermullu atatillugu sullissinernut akiliuteqarnermut taarsiullugu pisortanut akiliuteqaqqusisoqarsinnaalermat. Tamatuma kingunerissavaa inuiaqatigiit isertitaqalersinnaalernerat, tassami pisortanut akiliutit sullissinermut akiliutinit aaqqissuussinerup allaffisornikkut aqunneqarnerani aningaasartuutinut taamaallaat matusissutaasinnaasunit, qaffasinnerusussanngorlugit aalajangersarneqarsinnaammata.

Tallimaattut allanngortinneqarpoq maleruagassani § 17, imm. siullermi aappaanilu taaneqartunik unioqqutitsinernik suliat eqqartuussinikkut eqqartuussiviilluunniit avaqqullugit akiliisitsinikkut aalajangerneqarsimasunik pisoqartillugu piniarnermut allagartaqarsinnaatitaanernik pissarsisinnaatitaajunnaarsitsisarnerluunniit pillugit aalajangersakkat ilanngunneqarmata. Inatsisikkut tunngavissaq ilanngunneqarpoq Inatsisartut Ombudsmandianiit saaffiginnissut tunngavigalugu.

Inatsisissatut siunnersuutip suliarineqarnerani piniarneq pillugu siunnersuisooqatigiit ilaasortaat 2000-imi ukiakkut aamma 2001-imi upernaakkut ataatsimiinnerini ingerlaavartumik ilisimatitsissutigiffigineqartarput inatsissatut siunnersuut upernaaq piniarneq pillugu siunnersuisooqatigiit ilaasortaannut kommunenut ataasiakkaanut, Politimestereqarfimmut, Naalagaaffiup Sinniisaanut, Grønlands Kommandomut allanullu allakkatigut tusarniaassutigineqarpoq. Tusarniaaffigineqartunit katillugit akissutit aqqaneq marluk tiguneqarput. Oqaaseqaatit ilaat maannakkut ilanngullugit suliarineqanngitsut, inatsisip iluarsaateqqinneqarneranut atatillugu ilanngullugit suliarineqassapput.

Naalakkersuisut sinnerlugit inassutigissavara piniarneq aallaaniarnerlu pillugit inatsisip allanngortinneqarnissaanik siunnersuut nassuiaatitaalu aappassaaneerinnittoqartinnagu ataatsimiititaliamit suliarineqartussanngorlugit ingerlateqqinneqassasut.

Qujanaq.

Qujanaq. Maannalu partiit Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassapput. Siulliulluni oqaaseqasssaaq Lars Karl Jensen, Siumut.

Lars Karl Jensen, Siumup oqaaseqartua:

Piniarnermik aalisarnermillu inuutissarsiuteqartut aningaasarsiornerat ukiup kaajallakkiartornerani pinngortitap ingerlaasiannut naleqqussarluni ingerlanneqartuartoq, maannakkut periarfissaasut allat atorlugit aningaasatigut isertitsissutaasinnaasunik tapertaqarsinnaalernikuuvoq. Taamaattumik inatsit tamatumunnga tunngasoq naleqqussarlugu nutarteriffigineqarmat Siumumiit iluarisimaarparput.

Allannguutissamut siullermut tunngatillugu piniarneq aallaaniarnerlu pillugit allagartalersuinermut assigisaannullu tunngasut annertuumik oqallisigisarneranni aamma angusimavarput pinngortitalerinermik suliaqartut inuutissarsiuteqartunik qanimut suleqateqarnissaat. Siumumiit pingaartipparput imaani nunamilu uumasunik misissuinermi piniartut aalisartullu ikiortigineqartut isertitaasa aaqqissuussinermi matumani aamma piniarnermik aalisarnermik isertitaattut isigineqarlutik ilaatinneqalernissaat.

Aappaanut tunngatillugu Siumumiit pingaatipparput inuk isumaginninnermut ingerlatsiviit, inunnik isumaginninnermut ingerlatsiviit piniarneq aalisarnerlu aallaavigalugit inuusuttunut sullissiveqarnerat, taamaalilluni perorsaanermut atatillugu piniarnermik aalisarnermillu ilinniartitsisinnaanerat tunngavilersorneqassammat.

Siumumiilli isumaqarpugut aalisarnermut aallaaniarnermullu allagartap ingerlatsivinnut namminermut tunniunneqartarnissaa aamma pissusissamisoortoq. Taamatulli oqareerluta oqaatiginngitsoorusunngilarput, tamanna imatut paasineqassanngimmat, tassa piniakkanik sunilluunniit piniarsinnaasariaqartut.

Siumumiit isumaqarpugut angallatit isumaginninnikkut sullissinermi atugarineqartut killilimmik allagartaqartitaasariaqartut.

Sullissiviit angallataasa piniakkanik assersuutigalugu nannunik, aavernik, qilalukkanik, tikaagullinnik assigisaannillu piniarsinnaanerat akuersissutigineqassappat piumasarisariaqarparput tamatumunnga tunngasortaa ataatsimiititalianut kattuffinnullu susassaqartunik allanut annertunerusunik Naalakkersuisuninngaanniik tusarniaassutigineqassasoq.

Allannguutissatut saqqummiunneqartut allat inimi maani siusinnerusukkut oqallisigisimasatsinnut, oqallisigisarsimasatsinnut aaqqiissutigisassatut ilusiligaammata tamakkua annertunerusumik oqasseqarfiginagit Siumuminngaanniik tunngaviisigut akuersaarpagut.

Naggataatigullu maannakkut ullut tamarluinnangajaasa tusalerparput kalaallit uagut piniapilunnermik ingerlatsisutut inuiannut allanut nittarsaanneqartartugut. Tamannaannarluunniit aallaavigalugu Siumumiit Naalakkersuisut kaammattorniarpagut pinngortitap uumasullu illersorneqarnissaannut inatsisissamik upernaamut 2002-imi inatsisartut ataatsimiinnissaannut saqqummiussaqaqqullugit.

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta inatsisissap aappassaaneerlugu suliarineqannginnerani Inatsisartut Aalisarnermut Piniarnermullu ataatsimiititaliannut ingerlanneqarnissaa inassutigivarput.

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisussaa siulleq, Siumut:

Qujanaq. Tulliulluni oqaaseqassaaq Naimanngitsoq Petersen, Atassut.

Naimanngitsoq Petersen, Atassut:

Qujanaq. Atassummiit allannguutissat siunnersuutit nalilersoreerlugit imatut oqaaseqassagut.

Uumasunik killilersukkanik piniarnissanullu akuersissuteqarsinnaanerit allannguutissanik siunnersuuteqartuarpoq.

Inuit Kalaallit Nunaanni najugaqarsimasut Kalaallit nunatsinnut uteqqissimasut ukiut marluk inuit allattorsimaffiini utaqqinngikkaluarlutik aammalu nunani allani najugaqarsimasut uumasunik killilersukkanik piniarsinnaanissaannut akuersissuteqartarnissat allannguutissatut nassuiaatigineqarpoq. Atassummiit isumaqarpugut tamanna atuuttariaqartoq. Ullumikkut kalaallit inuiaqatigut nunani allani ilinniarnerminnik annertunerusumik angusaqarniarlutik ingerlatsipput. Atassummiit allannguutissaq siunnersuutaasoq tapersersorparput. Taamaattorli piumasaqaatigalugu piniarnermut allagartat atuuttuusullu najoqqutaralugit ingerlatsisoqassasoq.

Atassummiit isumaqarpugut piniarnermut allagartat ullumikkornit naleqqunnerusumit inuutissarsiutigalugu piniartutut aningaasarsiornerannut iluaqutaanerusumik atorneqartariaqalersut.

Allannguutissatut siunnersuut, tassalu akiliuteqartitsilluni piniartitsinerit ingerlanneqalernissaat qangalili piniartunit kissaatigineqartuarsimavoq. Piniartut aningaasarsiornermikkut ilaqutariittullu inuuniarnermikkut piniarnermut allagartaq tapertarineqartuarsinnaammat. Ullumikkummi piniarluni inuutissarsiuteqarnermi akilersinnaasumik ingerlanneqalersinnaanerani allatigut tapertarineqarsinnaasut ujartorneranni akiliisitsilluni piniartitsisarnerat eqqunneqartariaqalerput.

Kalaallit nunatsinni uumasorpassuaqarpoq aningaasarsiornikkut tamakkiisumik atorluarneqanngitsunik. Soorlu assersuutigalugu taasinnaavagut umimmaat, tamatumalu saniatigut ilanngullugu paasiniartariaqarpoq piniartoqarfinni akiliisitsillutik piniartitsisarnerit ingerlanneqarsinnaanersut. Ujartorneqartariaqalerpummi akiuteqarlutik piniartartut piumasaat aallaavigalugit naapertuuttumik aaqqissuuttariaqarsoraarput. Kiisalu Aalisartut Piniartullu Kattuffiat aammalu Kommunit suleqatigalugit.

Suut akiuteqartitsilluni piniartitsisarnerit ingerlanneqarnissaat aalajangersarneartariaqarpoq. Umimmanniartitsinerit, tuttunniartitsinerit, puisinniartitsinerit, eqalunniartitsinerit, aaffanniartitsinerit imaluunniit nannunniartitsinerit ingerlanneqarsinnaappat?

Atassummiit taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisuni saqqummiunneqartut taperserlugit aappassaaneerneqartinnagit Aalisarnermut Piniarnermut ataatsimiititaliamut ingerlateqqinneqarnissaat inassutigaarput.

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisussaa siulleq, Siumut:

Qujanaq. Tulliulluni oqaaseqassaaq Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Qujanaq. Piniarneq aallaaniarnermillu inatsimmi allannguutissatut siunnersuutigineqartut Inuit Ataqatigiit pissusissamisoortutut isigalugit ilimasaarutigeriissavarput siunnersuutigineqartut ilalersorlugit ukiaq manna naammassiniarneqarnissaannut peqataassagatta.

Nuannaarutigivarput Inatsisartut siusinnerusukkut ilaatigut aalajangersaaffigereersimasarput, tassalu uumasunik killilersukkanik kikkut piniaqataasinnaanerannik tunngassuteqartoq, maanna inatsisitigut aaqqinneqartussanngormat. Taamaalillunilu ilinniagaqartut allallu nunarput qimakkallarlugu avalaqqasimasariaqartartut matuma kingorna ukiuni marlunni mattusimaneqaqqaaratik uternerminni piniaqataalersinnaanngussammata.

Eqqaamaneqassajunnarsivormi Inatsisartut 2000-imi ukiakkut ataatsimiinnerminni tamanna aalajangersaaffigimmassuk, ajuusaarnarporlu aatsaat maanna tuttunniarneq qaangiutereersorlu iluarsiivigineqartussanngormat.

Inuit Ataqatigiit neriuutigivarput siunissami Inatsisartut aalajangiuteriigaannik paamaarussivallaartarneq qimakkiartulerneqassasoq. Aaqqeeqquneqartummi ukiup ilivitsup qaangiunneratigut aatsaat Naalakkersuisoqarfimmit iluarsiniarneqartassappata, tamanna eqqortuusinnaanngilaq.

Allanngortinniarneqartut allat immikkut oqaaseqarfiginngikkaluarlugit oqaatigeriikkattut Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnersuutigineqartut ilalersorusuppagut, kissaatigissalluguli taakku aappassaaneerisoqartinnagu Inatsisartut Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu ataatsimiititaliaanni sukumiinerusumik nalilersuiffigineqaqqaarallassasut.

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Piniarneq aallaaniarnerlu pillugit Inatsisartut inatsisaata 12-aat, 29. oktober 1999-imeersup immikkoortuni tallimani allanngortinneqarnissaannut siunnersuummut Kattusseqatigiinniit imaattumik oqaaseqassaagut.

Kattusseqatigiinni soorunami nalunngilarput inatsisit peqqussutissallu aammalu malittarisassat allat naleqqussarneqarlutillu pissutsinut piviusunut sapinngisamik naapertuuttunngorsartariaqarmata.

Allannguutissatut siunnersuutit tikitsinnagit Kattusseqatigiinni makkuni oqaaseqaateqarniarpugut.

Nalunngilarput aalisartoq piniartorluunniit piffissat ilaatigut aalisariutini anginerusuni inuttaasartut umiatsiamik aalisarneq piniarnerluunniit akunnassigaangata, taamaakkaluartoq aalisartup piniartulluunniit inuutissarsiutai, taakku imminnut qaneqisut angallatitaarniarnermi isertitaasigut immikkoortitsisarneq naapertuutinngitsutut Kattusseqatigiinniit isumaqarfigaarput. Tassami aalisartoq piniartorluunniit ilaanneeriarluni angallatini angisuuni inuttaasariaqartarput angallatitaarnissamut aamma imaluunniit umiatsiaarartaarnissaminnut aningaasanik katersuiniarlutik.

Taamaattumik Kattusseqatigiinniit kaammattuutigissavarput inatsisip uuma allanngortinneqarnissaannut atatillugu siuliani oqaatigisarput imaluunniit oqaatigisagut ilanngullugit ataatsimiititaliami eqqartorneqassasoq. Aalisartormi angallatini anginerusuni inuttaasimagaluaraangamiluunniit amerlanerpaarsuatsigulluunniit, amerlanerpaatigut aalisartuujuaannartarpoq.

Takusinnaavarput peqqussutissatut siunnersuut susassaqartunut assigiinngitsunut tusarniaassutigineqarsimasoq, kisianni KNAPK-mut tusarniaassutigineqarsimannginnera pissusissamisuunngilluinnartutut nalilerusupparput piumasaqaatigalugulu KNAPK, tassa Aalisartut Piniartullu Kattuffiat suliap aappassaaneerneqannginnerani tusarniaaffigineqassasoq.

Akiliisitsisilluni aallaaniartitsisarnermik aaqqissuussinikkut sulinermi isertat tamarmiusut aallaaniarnermik isertitat isigalugit ilanngullugit naatsorsorneqartarnissaat Kattusseqatigiinniit pissusisamisoortutut isigaarput.

Taavalu allannguutissatut siunnersuutip aappaanut, tassalu isumaginninnermi paaqqinnittarfiit inuutissarsiutigalugu piniarnermut allagartataarsinnaalersinneqarnissaannik siunnersuut Kattusseqatigiinniit pissusissamisuunngilluinnartutut akuersaarsinnaanginnatsigu oqaatigissavarput. Isumaqaratta aalisarnermik piniarnermillu inuutissarsiuteqartut periarfissaat taamaaliornikkut annikillisinneqassaut. Ullumikkummi aalisartut piniartullumi piniarnerinnarmik inuussutissarsiutillit tunitsivissaqarnermikkut ajornartorsiuteqareeqaat. Aamma aalisartut piniartullu pisortat ingerlataannik unammillerneqarnissaannut aallarniutaasinnaasunik iliuuseqarniarnerit Kattusseqatigiinniit akuersaarsinnaanngilluinnarpagut.

Allannguutissatut siunnersuutip pingajuat Kattusseqatigiinni paasisinnaasagut naapertorlugit kalaaleqatitta piffissami sivissumik nunani allaniittariaqarsimanertik pissutigalugu, assersuutigalugu ilinniartut nunatsinnut uteqqinnerminni uagutsitulli sunngiffimmi piniarnissamut aallaaniarnissamullu tunngatillugu inissisimalernissaat pissusissamisoortutut isigaarput.

Taavalu allannguutissatut siunnersuutit sisamaannut annerusumik oqaaseqarnata ajorinngilarput, kisianni tassani aamma susassaqartut tamakkiisumik tusarniaaffigineqarsimannginnerat maqaasivarput. Tassa tassunga tunngatillugu takornariaqartitsinermi suliaqartut uani eqqarsaatigivagut.

Allannguutissatullu siunnersuutit kingullersaat Kattusseqatigiinni isumaqarpugut assorujussuaq eqqarsarnartoqartoq, minnerunngitsumik KNAPK sinerissamilu aalisarnermik piniarnermillu inuutissarsiuteqartut tusarniarneqarsimanngimmata. Taamaattumik aallanngutissatut siunnersuutip taassuma kinguartinneqarnissaa Kattusseqatigiinninngaanniik piumasaqaatigaarput. Tassa tassani pineqarput unioqqutitsilluni aallaaniarsimanermut piniarnermullu pineqaatissiisarnermut tunngasut aammalu allagartagaajaasinnaanermut tunngasut. Taamatut oqaaseqarluta allannguutissatut siunnersuutit aappassaaneerneqannginnerini ataatsimiititaliami suliarineqarnissaat inassutigaarput.

Otto Steenholdt, attaviitsoq:

Allannguutissatut siunnersuutigineqartut tallimaasut ilaat isumaqatiginngilakka.

Allannguutissaq siulleq, akiliisitsilluni aallaaniartitsisarneq piviusunngoreersimasoq sukkulluunniit pitsaaquserniarlugu allanngortinneqarsinnaammat oqaaseqarfigissanngilara.

Allannguutissalli aappaat isumaqatiginngisara, tassaavoq nunatsinni inuutissasiutigalugu piniartut aalisartullu eqqarsaatigalugit. Inuutissarsiuutigalugu piniartuusunit aalisartuusunilluunniit annertuumik tunitsivigisartagaanni, tassa institution-ini najugallit namminneq piniarsinnaalernermikkut piniarnermik inuutissarsiuuteqartut sakkortuumik aningaasarsiornerannik eqquisussaapput.

Allannguutissat pingajuat. Inuit siusinnerusukkut nunatsinni najugaqarsimasut, nunatsinni najugalittut inuit nalunaarsorsimaffianni ukiuni marlunni nalunaarsorneqarsimanissannik piumasaqaat naammasseqqinngikkaluarlugu piniakkanik killilersugaasunik sunngiffimminni piniarnissanut, piniarnissamut aallaaniarnissamullu akuersaarneqartalernissaat aamma isumaqatiginngilluaasarpara. Tassami tassani erseqqissarneqanngimmat kikkorpiaat pineqarnersut. Ilinniartut aallarsimanersut imaluunniit maaniiginnariarlutik aallarsimanersut erseqqissarneqanngimmat.

Tassa erseqqissarneqanngilaq nunatsinni najugaqarsimanersut kikkuuneri. Taamaattoq naatsorsuutigaara ilaqassasut inuunertik tamaat aallaaniarnermik imannarsuaq soqutigisaqaratik aamma nunatsinniissimasut. Piniartunit aalisartunillu pisiarisartakkatik naammagalugit inuusimasunik. Taakku piniarsinnaatitaasimannginnerminnik annertuuliuteqarsimanngillat, maannali inatsisissakkut ugguuna periarfissarsiunneqarput. Tamakku tamarmik aallaaniarnernut, aalisarnernut nunatsinni amerlanerpaami inuutissarsiutigineqartumut ilapittuutaalerpata piniakkat ikiliartuinnartut, aalisakkallu peerukkaluttuinnartut piniarnerinut aalisarnerinullu oqallisigineqaleqisumut amerlaqutaalersussaapput. Piniartut aalisartullu inuutissarsiornerannut mikinngitsumik akornusersuisussat piniarfilerngusaannernullu amerliartuinnartunut assutilapittuutaalersussaallutik.

Piniakkagut aalisakkagullu ima killilersugaareertigaat, suli aalisartussanik piniartussanillu pisariaqanngitsumik amerlasaanissaq sakkortunerpaamik pinaveersaartinneqatariaqarluni.

Taama amerlisitsinerup atuakkat saqqummertalersut, soorlu "Farvel til Grønlands natur" suli amerlanerit amerlisissavai. Isit avataaneersut nunatsinni pissutsinut aamma ilaatigut akuersaarneqarsinnaanngitsunut, suli nipitunerusumik uparuartuilersillugit. Pisinniarnissaq tunulliullugu imminnut pilersulernissaat piniarnermik aalisarnermillu inuussutissarsiuteqartut inuuniarnerannut sakkortuumik tunitsivissaaleqinermik kinguneqalertussatut takorloortariaqarpoq.

Uteqqilaarlara ukioq manna tuttunniarnerup aallartinnera, tassa pinialussinnaasut piniartullu ataatsikkut mappiunneqarput. Pisiniartussaagaluit aallaaniarput piniartut aalisartullu tuniniaasussaagaluit tunitsivissaarupput tuniniaavissatik naammattorsuarnik aallannereerlutik pereersimammata.

Aallaaniarnermik soqutigisalissuunatik aammalumi piniarsinnaasimannginnertik annertuuliuutigisimanagu inatsisikkut ugguuna periarfissinneqarunik allaat nunatsinnut piniariartalernissaat piniarnermik inuutissariutillit aamma aningaasarsiorneranuinnaq akornutaanani aamma piniarfilerngusaannermik maanna alliartoqileqisumik annertusitsisussaavoq. Taanna uteqqilaarpara.

Allannguutissat sisamaat akiliisitsilluni aallaaniartitsisarnermut tunngasoq nunallu aningaasaqarneranut iluaqutaalaarsinaasoq oqaaseqarfigissanngilara.

Allannguutissat tallimaat unioqqutitsinernut tunngasoq inatsisit unioqqutinnerannut tunngasoq pissusissamisoorpoq. Allannguutissat taamak amerlatigisut ataatsimut isigalugit akueriumanngisakka amerlaqimmata ataatsimiititaliamulluunniit innersuunagu Naalakkersuisunut utertittariaqarpoq inuutissarsiutigalugu piniartunut aalisartunullu naammaginarsinnaasumik ilusilersoqqeriaraluarnissaa, taamaaliortoqarsinnaassappammi siunertaralugu.

Inuutissarsiutit pingaarnersaat Naalakkersuisunit pingaartinnerusariaqarpoq. Isumaqarpunga inuutissarsiutinik aalisarneq piniarnerlu eqqarsaatigalugit ingerlatsisunut maannakkut Naalakkersuisuusut inussiarniillutik ungasippallaaleqisut.

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq,Siumut:

Qujanaq. Siullermik saqqummiussisunut qujavunga aamma malunnarpoq inatsisissaq annertuumik isumaqatigineqartoq, kingulleq saqqummiussisoq eqqaassanngikkaanni. Soorunami aamma allat uparuagassartaqartippaat, kisianni akissuteqarfigisinnaasakka akissuteqarfigissavakka.

Siumup oqaaseqartuata oqaatigivaa isumaqarlutik isumaginninnikkut sullissinermi atugarineqartut killilimmik allagartaqartitaasariaqartut. Aap, ilumoorpoq taanna tassa killeqanngitsumik allagartallit ingerlanneqanngillat. Tassanilu pineqartoq tassaavoq suliffeqarfik ataaseq, tassalu Sisimiuniittoq Qasapermiut. Tassanilu isumaginninnermi sullissivimmi ilinniartinneqarput inuusuttut piniarnermik aallaaniarnermillu ingerlatsilerusuttut.

Tassa periarfissat taakkununnga tunngasut pitsanngorsarniarneqarput. Uani aamma isumaqarpunga pitsaaqutissaa maluginiartariaqartoq. Assersuutigiinnarlugu inuusuttut qulit tassaniippata, taava immikkut tamarmik allagartamik tunineqartariaqanngillat. Kisianni suliffeqarfik taanna allagartamik tunineqassaaq, taavalu tassani najugaqartoq inuusuttoq aniguni, taava tassanngaanniik akuersissummik anissaaq. Taavalu allagartartaarniassaguni tassa nammineq suliassaa.

Isumaqarpunga taamatut aaqqiineq isumannaannerullunilu pitsaanerusoq piniartunik illersuiniarnerit allallu maani eqqartorneqartut aallaavigissagaanni. Aamma ajornatorsiutigineqanngilaq.

Aamma ilaatigut annilaartaatigineqartoq aalisartut piniartullu tunitsivissaarunnissaat minnerpaarpaamilluunniit taanna anguniarneqanngilaq, kisianni inuusuttut tassani perorsarneqartut pitsaasumik periarfissiuunneqarnissaat anguniarneqarpoq aammalu suliffeqarfik inatsisitigut isumannaarerfiginiarneqartoq tassani ataasiinnaavoq soorlu oqaatigereeriga. Meeqqeriviit allallu minnerpaamik tassani taputartuunneqanngillat. Aamma siunissami piniartuninngaanniik pisisarnissartik qularinngilluinnarpara attatiinassagaat.

Taavalu piniakkanik soorlu Siumuminngaannik oqaatigineqartoq assersuutigalugu nannunik, aavernik, qilalukkanik tikaagullinnillu assigisaannillu piniarsinnaanerat aamma killeqanngitsumik nannunniartoqarsinnaanngimmat, aarrit piniaqqusaasarnerat aammalu qilalukkat maannakkut nalilersorneqarput, tikaagullinnik killeqanngitsunik piniartoqarsinnaanngilaq. Soorunami taakkua aamma nalilersoqqissaarneqassapput aamma isumaqanngilanga taakku pinngtsooratik taakuninnga piniassasut, soorlu Qasapermiut assersuutigalugu. Killilersuisoqassappat allatulli aamma periarfissinneqassapput piniarsinnaanersut imaluunniit piniarsinnaannginnersut.

Inatsisitigut massakkut aporfiusut taanna aaqqinniarneqarpoq tassani, neriuppungalu aamma amerlasuunik isumaqatigineqarmat ataatsimiititaliami taanna ataatsimoorfigalugu aaqqiiffigineqarsinnaassasoq.

Taavalu aamma Atassumminngaanniik ujartorneqartut, tassalu piniartitsinermi suut piniagaaniarnersut. Umimmanniartitsisarnerit, tuttunniartitsisarnerit, puisinniartitsinerit, eqalunniartitsinerit allallu aaffanniartitsinerillu. Tassa massakkumut taamaallaat ingerlanneqarput annerusumik umimmanniartitsinerit, taavalu aamma misilinneqassaaq tuttunniartitsinerit.

Makkua soorlu uumasut killilersugaanngitsut puisinniartitsinerit, eqalunniartitsinerit allallu, soorunami aamma piniartut nammineerlutik taakkua aaqqissuussinnaavaat takornariartitatik peqatigalugit. Kisianni makkua killilersukkat taakku pinngitsooratik Naalakkersuisoqarfik aqqusaaqqaartussaavaat piniartitsisarnissamik qanoq ingerlanneqarsinnaanerat, tassani aamma naqissuserneqartussaammat.

Taavalu malunnarpoq IA-minngaanniik annertuumik isumaqatigineqartoq aammalu tassani uparuarpaat ukiup ilivitsoq qaangiunneratigut aatsaat Nalaakkersuisoqarfimmi iluarsiniarneqartassappata, tamanna eqqortuusinnaanngitsoq. Ilumoorpoq taanna kinguartitsineruinnarmik pissuteqanngilaq. Upernaaq manna saqqummiussuinermi aningaasanut tunngassuteqartut saqqummiussuunneqarput, tassa aningaasanik tunngassuteqartut massakkut aaqqissuunneqartussaammata taanna utaqqisinneqarpoq. Taavalu neriuppunga siunissami tamakkua soorlu sukkasuumik aaqqinneqarsinnaasut kinguarsarneqaratik aamma periarfissaq siullerpaat atorlugu saqqummiunneqartarnissaa taanna ingerlanniarumaaripput aamma qularinngilara aaqqiissuteqarsinnaassasugut sukkasuumik inatsisitigut aporfiit allallu qaangerneqarsinnaanissaat tamatta soqutigisariaqaratsigu.

Taavalu Kattusseqatigiinninngaanniik arloaleriarluni oqaatigineqarpoq susassaqartoq tusarniaaffigineqartarsimanngitsut, takornariartitsisukkut, KNAPK-kkut. Tassa tusarniaanermi killiunneqarsimavoq 22. juli, taavalu KNAPK akissuteqarsimavoq aatsaat 25. septemberi, ippassaaninnguaq. Kisiannili tassani erseqqissaassutigissavarput piniarnermi siunnersuisooqatigiik ataatsimiittarneranni tamatigut aamma KNAPK peqataasarmat. Tassani aamma pisunik annertuumik malinnaatinneqartoq oqaatigissavarput. Taavalu taassuma saniatigut takornariartitsinerit aamma takornariartitsisarfiit aamma tusarniarneqarsimapput. Tassa sukumiisumik tusarniaanerit ingerlanneqarsimasut maanngaanniik oqaatigissavara, kisiannili tassa akissuteqartussat taakku kingusinaarsimanerat pissutigalugu ilaatigut taamatut nipilerneqarpoq tusarniaasoqarsimanngitsutut ittumik, kisianni tassa tamarmik aperineqarnikuupput.

Taavalu aamma Kattusseqatigiinninngaanneersoq immikkoortoq tallimaanni allagartaajaasinnaanermut tunngasoq ilaatigut apeqquserneqarmat. Isumaqarpunga massakkut taamatut ingerlatsinerit illersorneqarsinnaajunnaartut. Unioqqutitsillutik uumasunik killilersukkanik eqqissisimatitanik toqoraasarnerit akuerineqarsinnaajunnaarput. Avatangiisitsinni isigineqarnermut uumasunik atuinerput eqqarsaatigalugu sakkortusiartuinnarpoq. Aammalu taamatut akuerineqarsinnaanngitsumik assersuutigiinnarlugu timmissat toqoraannariarlugit eqqarneqartartut, tuttut uppataajaannarlugit qimagarneqartartut, umimmaat toquinnariarlugit qimanneqartartut isumaqarpunga taamatut akisussaassuseqanngitsumik massakkut ingerlalersimanerput aamma piniartut akornanni uppernassaatissanik arlalinnik saqqummiussuisoqartarmat, minnerunngitsumillu piniarnermik nakkutilliisut politiillu aamma tassani uppernarsaatissaqartitsimmata. Isumaqarpunga taamatut pissusilersortarneq unitsinneqarluinnartariaqartoq akuersaarneqarsinnanngilaq pinngortitami inuuniarfitsinni pisassat uumassusillit taamak killeqartigisut, taamak akisussaassuseqanngitsigisumik tuinerput pissutigalugu ilai ingerlatsisut isumaqarpunga illersorneqarsinnaanngitsut aammalu periarfissatigut inatsisitigut pillaasinnaanerit allallu sakkortusarneqartariaqartut. Uanilu peqqussutissami taanna anguniarneqartoq, neriuppunga ataatsimiititaliami annertuumik tapersersorneqarluni aamma taanna akuersissutigineqarumaartoq.

Taavalu Otto Steenholdtip. Naluara taanna atuagassani atuarluarsimaneraa, kisianni qularinngilara aamma ukiorpassuarni Inatsisartuni ilaasortaammat atuagassani atuarluartarsimassagai. Minnerpaarpaamilluunniit, soorlu erseqqissaassutigereeriga piniartut aalisartullu inuuniarnerminni atugaat uani innarlerniarneqanngillat. Aamma isumannaarniarneqarput unioqqutitsisartut allallu eqqasaatigalugit. Uanilu allannguutissat aappaattut isumaqatiginngisaa, tassalu inuutissarsiutigalugu piniartut aalisartullu eqqasaatigalugit isumaginninnermi sullissiviit allagartartaarsinnaanerat, soorlu oqaatigereeriga tassani suliffeqarfik ataaseq pineqarpoq.

Tassa taannavorlu inuusuttunik aalisartunngorniartunut piniartunngorniartunullu sungiusaavik, taanna kisimi inatsisitigut isumannaarniarneqarpoq. Aammalu taakkua isumaqarpunga annertunerusumik massakkumut ajornatorsiutaanngitsut aamma namminneq piniaqataasarnermikkut kalaalimerngit allallu pissasiarisatagaat eqqasaatigigaanni tunisiniarnermut allanullu akornutaanngilluinnaqqissaartut uppernarsarsinnaavara aamma killilimmik atuinerat atuinerallu aamma malittarineaqqissaarmat.

Taavalu uani Kalaallit Nunaanni nalunaarsorsimanngitsuni piniartitsisinnaanermut tunngasoq, tassanilu tassani soorunami innuttaasut tamarmik nunatsinniittut periarfissinneqarput ilinniartuugunik allatulluunniit peqquteqarlutik Danmarkimiissimagunik uternerminni mattunneqartarnerat taanna annertuumik sakkortuuliutaasartoq massakkut periarfissinneqarmata kusanartumik peqataanissaannut aammalu misigisimalersillugit inuiaqatigiinni peqataasut. Tassami ilaatigut apeqqusersortarmassuk taamatut killilersuinermi mattunneqaraangamik, "taavami uagut sutut isigineqarpugut? Maani inuttaaqataannginnatta?" Soorlu tamakku nipit tusarniitsut allallu saqqummerartuartartut isumaqarpunga unitsinneqartariaqartut, massakkullu inatsisikkut periarfissinniarneqartut taanna neriuppunga ataatsimiititaliami tapersersorneqarluni naammassineqassasoq.

Taavalu aamma upernaamut, tassa pinngortitap illersorneqarnissaanut, minnerunngitsumillu uumasut illersorneqarnissaat inatsisitigut periarfissinneqartussaq upernaamut 2002-imi saqqummiunneqartussavoq. Aammalu qularnanngilaq tamakku aaqqinneqariarpata aamma inatsisitigut aamma arlalitsigut allanngortitsinermi kinguneqarsinnaasut, kisianni tassa neriuppunga pinngortitap illersorneqarnissaannut, minnerunngitsumillu uumasut illersorneqarnissaat ataatsimoorfigalugu 2002-imi inatsisiliussasugut. Atuinissarput atuinerpullu massakku ilaatigut sippulimmik ingerlanneqartoq killilersimaaneqartariaqalermat.

Aamma angallatit amerliartuinnartut sukkatsikkaluttuinnartut, uumasut soorunami aamma eqqissillutik piaqqiorsinnaanerat amerliartorsinnaanerat tassani illersorneqartariaqarmat. Timmiaannaanngitsut aamma nunami uumasut nersutit allallu annertuumik illersorneqarnissaat siunissami saneqqunneqarsinnaajunnartoq, taanna tamatta nassuerutigisariaqalerparput. Tassami inuit amerliartornerat qiviassagaanni aamma atuineq annertusiartuinnartoq, massakkullu takusartakkagut soorlu eqqarsaatigalugit tuttunik toqoraaginnartarnerit, uppataajaaginnartarnerit tamakku akuersaarneqarsinnaanngitsut unitsilluinnarneqartariaqarmata.

Taamatut oqaaseqarlunga ataatsimiititaliamut ingerlaqqinnissaa kaammattuutigaara, neriullungalu ataatsimiititaliami pitsaasumik suliarineqarluni una inatsisissaq akuersissutigineqarunmaartoq, naak ilaatigut, ilaanninngaanniik saqqummiussisut, ilaaninngaanniik annertuumik tapersersorneqanngikkaluartoq, kisianni neriuppunga amerlanerussuteqartut ataatsimoorfigalugu inatsisissaq illersorumaaraat.

Qujanaq.

Lars Karl Jensen, Siumut:

Uani Naalakkersuisup akissuteqataani qulakkeerlugu paasivara isumaginninnikkut paaqqinnittarfiit tamarmik pineqanngitsut. Tassa saqqummiussissummi aammalu nassuiaataasuni uanga taamatut paasigaluarakku imaluunniit Siumumiit taamatut paasigaluaratsigu. Aalajangersakkap taassuma ingerlatsiviup immikkut pineqarnissaannik qinnuteqarnikkut inuutissarsiortutut allagatalerneqarsinnaanerat periarfississagaat oqaatigineqarmat. Uanilu uagut Siumuminngaanniik tamak ittumik allagartaliisoqarpat isumaqarpugut allagartaliisoqassappat tusarniaaneq annertunerusumik ingerlattariaqartoq KNAPK-mut taannaammat inuttarpassuaqartoq piniarnerinnarmik inuutissarsiuteqartuni aamma aalisarnermik tapertaqartillugit paarlattuanillu. Tassani uani saqqummiussissummisut ittumik allagartamik tunineqarnissaat akuersissutigigutsigu, taava taassuma nassatarisussavaa nannut aarfillu, soorunami piniagaanerisa nalaanni aamma taakkua uaniluunniit angallat ataaseq pineqaraluarpat Qasapermiut angallataat piniarsinnaalertussaavaat. Killilimmik allagataqartinnissaat pingaartipparput, tassa uagut ullumikkut allagatalersoriaatsit marluk atorpagut, aappaa inuutissarsiutigalugu allagartaq, aappaalu tapertaralugumik allagartamik taaneqarsinnaasut. Taanna tulluartinneruarput taannalu atorlugu aamma isumaginninnermi perorsaanermut allanullu tunngasortai Siumuminngaanniik isumaqarfigigatsigit. Kisiat oqaatigereerneratuut uani saqqummiussissummi allaanerusumik nipeqarsimappat, taanna tusaatissatut tigussavara, kisianni ataatsimiititaliami annertuumik oqallisigisussaassagatsigu qularnanngitsumik, taanna uterfigeqqinneqassasoq qularinngilluinnarpara.

Aamma angallatit massakkut assigiinngitsorpassuupput. Qangali una ujartortarsimasarput Naalakkersuisup oqarneratuut upernaamut aamma saqqummiunneqartussaammat, tassa pinngortitap uumasullu illersorneqarnissaanni inatsissaaq qilanaarissavarput. Ilaatigut piniakkanik killilersuineq isiginngikkaluarlugu aamma ilisimasaqarfigigatsigit, maannakkumut tulluarunnaartutut isikkoqartut kilisaatit aalisakkanik suliaqarfiusut, raajanik suliaqarfiusut, ilami angisoorujussuarnik allaat periarfissaqartitaapput ulloq manna tilkillugu aallarnermi ataatsimi qilalukkanik marloraarsinnaallutik tamakkua nalaanni. Isumaqarpunga tamakkua aamma qilalukkat piniartuinut uloriaasaarutigalugit nunguleqaamik oqalulluta isiginngitsuusaassagutsigit tulluanngitsoq.

Taamaattumik taanna inatsisissaq qularnanngitsumik oqaasissaqarnassaaqaaq. Aallaasilluunniit atugaasut ullumikkullu eqqussugaasut aallaasinut inatsipput qanganitsannikoq qiviaannarlugu aamma avaqqunneqarsinaanngillat. Ilaatigut eqqarsarnartarpoq aallaasaarniarfinni iserluni misissuataarlugit, ingammik maani illoqarfissuarmi Nuummi eqittaannarissat, ilai kaliberertuut angisoorujussuit, taakkumi immaqa arfernut piniarnernut naleqqussinnaapput ilaalu aamma sullukitsut allaat isigineqarsinnaallutik timmissanut mikisunut kiverlugit tammaavittussanut piniarnermi atorneqarsinnaasut kikkunnilluunniit pisiarineqarsinnaapput. Aallaaserpassuit tamakkua aqunneqanngillat maannakkut, taamaattumik inatsisiliornikkut tamakkua aamma aqunneqalernissaat uagut suleqataaffigerusupparput Siumuminngaanniik. Taamatut tapiissuteqalaarlunga oqaaserisatsinnut qilanaarissavara Aalisarnermut Ataatsimiititaliami taakkua Aalisarnermut, Piniarnermullu ataatsimiititaliami suleqataaffiginissaat.

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisussaa siulleq, Siumut

Qujanaq. Eqqaasitssutigilaassavara maani isumaqatigiittorsuummata, tassalu ataatsimiititaliamut ingerlateqqinneqarnissaa tamanit kissaatigineqarpoq, tamaattumillu aamma suli immikkoortut pingasut oqallisissaraagut arfinernullu aamma taamaatissagutta taakkua angumeriniassallugit. Taamaasinngikkutta aamma kinguartitereqqittariaqalissagatta.

Tullinnguupporlu Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit. Tulliukkumaarpoq Otto Steenholdt.

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Tassa Aalisarnermut, Nunaqarfinnullu ataatsimiititaliaq, utoqqatserpunga. Naalakkersuisup akissuteqarneranut qujavugut.

Aamma uani allannguutissatut siunnersuutini nassuiaataaniluunniit paaqqinnittarfimmut tunngatillugu allassimasoqanngimmat paatsuungasimavugut, tassa Naalakkersuisup akissuteqarnermi oqaatigivaa tassani paaqqinnittarfik inunnik perorsaanermi piniarnermik aallaaniarnermillu periaatsitut atuisumut, tassani ataasiinnaq pineqartoq oqaatigivaa paaqqinnittarfik. Taassuma uagut akuersaarneqannginnissaa oqaaseqarnitsinni oqaatigivarput, piniartut tassani eqqarsaatiginerullugit, kisianni Siumup oqaluttuata oqarneratuut aammalu Kattusseqatigiinni eqqartuinitsinni ilaatigut saniatigooralugu, tassa allagartap aappaa killeqartumik piniarsinnaatitaanermik akuersissummik tunineqarsinnaanera ataatsip taassuma ammaffigineqarsinnaanera eqqarsaatigineqarsinnaasoq maannakkut oqaatigisinnaavara. Pisuutigalugu tassani suliniarnermi uani § 4A-mi allassimassappat ilumut paaqqinnittarfik ataasiinnaq pineqarnersoq, taavalu paaqqinnittarfik paatsuugassaanngitsumik suna pineqartoq.

Taamaalilluni taassuma immikkoortup allanik atoriaraluarineqarsinnaannginnera aamma qulakkeerneqassammat. Taamaakkaluartoq tassa isumaqatiginngilarput inuutissarsiutigalugu tamakkiisumik allagartamik tunineqarnissaa, kisiannili ullumikkut periarfissaareersut iluanni saniatigooralugu piniarsinnaanermut allagartaqartut allalli aamma peqatigalugit iliuuseqarsinnaanera, taassuma paaqqinnittarfiup qularnanngilaq immaqa akornutissaqarnavianngitsoq naatsorsuutigisinnaavarput, kisianni Lars Karlip oqarneratuulli aamma isumaqarpugut pinngitsoorani pisariaqartoq, KNAPK, malugalugu KNAPK, taanna tusarniarneqartariaqartoq. Ukua piniarneq pillugu siunnersuisoqatigiit, taakkua uagut KNAPK-tut nalilinngilagut. Isumaqaratta KNAPK tassaasoq Kattuffiik immikkut siulersuisulik, taassumalluuna tusarniarneqarnissaa pingaartikkipput. Naalakkersuisup akissuteqarnerminni oqaatigivaa Kattusseqatigiit tusarniaasimannginnermik maalaaruteqartugut, kisianni tusarnaarluarsimaguni maluginiarsimassagaluarpaa oqaratta takusinnaavarput peqqussutissatut siunnersuut susassaqartunut assigiinngitsunut tusarniaassutigineqarsimasoq, kisianniliuna amigaatigigipput KNAPK taanna taaneqarsimanngimmat aamma tamaanna qujanartumik Siumup oqaaseqartuata maluginiarsimavaa, taamaattumik KNAPKip tusarniaaffigineqarnissaa aalajangiusimavarput.

Taavali pineqaatissiisarnermut tunngasoq taanna oqaatigereertigu Kattusseqatigiinni uagut aamma akuersaarsinnaanngilluinnaratsigu piniapiluttarneq aammalu piniagassanik pingaartumik nungoqqajaasutut oqaatigineqarsinnaasuni toqoraasarneq kialluunniit akuersaarsinnaanngilaa. Taamaattorli uani allannguutissatut siunnersuummi, tassaani inuutissarsiutigalugu aallaaniarnermi piniarnermillu inuutissarsiutigineqartut pineqartut uanga naatsorsuutigiuminaatsikkakku inuutissarsiutigalugu piniartut aallaaniartartullu asuli piniakkaminnik toqoraasarnerat pineq ajortoq.

Uanga ilitsoqqussakka naapertussagukkit aallaaniarnermut inuutissarsiutigalugupiniartut, tassaapput piniakkaminnik atorluaaniarlutik piniartut. Kisiannili saniatigooralugu piniartartut immaqa ilaasa taamannak pissuseqarsinnaasarnerat, taanna uani eqqaaneqanngilaq, kisiannili inuutissarsiutigalugu piniartut kisimik eqqaaneqarlutik. Taamaattumik tamakku ilaatigut pillugit pisariaqartissimavarput pingaartillugulu KNAPK tusarniaaffigineqarnissaa. Oqaatigereerneratuut taakkua piniarneq pillugu siunnersuisoqatigiinnaanngitsut, kisiannili piniartuiit tamakkiisumik inuutissarsiutigalugu piniatut, taakkua kattuffiat tusarniarneqarli. Taava taakkua oqaasiat tusarutsigu aamma nalilersueqqinnissatsinnut periarfissaqarniassagatta. Aamma isumaqarpunga KNAPK-innaanngitsoq aamma saniatigooralugu piniartartut taakkua peqatigiiffeqarmata isumaqarpunga aamma taakkua ilanngullugit tusarniaaffigineqartariaqartut, tassami tunngaviatigut uagut akuersaarsinnanngilarput oqareerpugut piniapiluttarneq piniakkanillu toqoraasarneq taanna unitsittariaqarpoq.

Assersuutigalutigumi oqaatigigutsigu aamma aviisitigut qanittukkut saqqummiunneqarpoq nattoralik eqqissisimatitaalluinnartoq allaat aviisimi saqqaatigut allagatalerlugu oqaatigineqarluni tamakkuninnga toqoraasarneq illersorneqarsinnaanngitsoq. Kisianni uppernarsaatissaqarpa inuutissarsiutigalugu piniartup suna toqussimavaa imaluunniit tapertaralugu piniartup suna toqussimavaa. Isumaqarpunga annerusumik paasissutissanik tunineqartuugutta aalajangiiniarnermi assut iluaqutaassagaluartut. Tassami uani massakkut saqqummiunneqartuni tusarniaasimanermilu allakkat aamma inatsisartunit ilaasortat amerlanerpaat takusimanngilaat, taamaattumik ataatsimiititaliami suliarineqarnissaanut paasissutissat amerlanerpaat sapinngisamik pissarsiarineqarnissaat kissaatiginarpoq.

Qujanaq.

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisussaa siulleq, Siumut.

Qujanaq. Tulliulluni oqaaseqassaaq Ottoq Steenholdt., attaviitsoq. Tulleralugulu Per Berthelsen, attaviitsoq.

Otto Steenholdt, attaviitsoq:

Nalaakkersuisunut ilaasortaq ilikkapallassimavoq. Kinaluunniit inatsisartunut ilaasortaq oqarfigissallugu atuagassani atuarsimanngikkaa-nik oqaaseqarluni.

Atuartitsisuuvunga. Ilinniartitakkalu ilinniarsimanngikkaangata aamma taamatut oqarfigisarpakka, kisianni uanga aamma ilaannikut ilinniartitakka oqarfigisimanngikkukkit saqqummiussat taamaappoq, ima ersernerlutsigisoq aatsaat paasilinnguatsiarpat allaat partiit annersaata oqaaluttuata erseqqissaraa aammalu Kattusseqatigiinni erseqqissarneqartoq.

Naalakkersuisup pisussaaffigaa ersarissumik paatsoorneqarsinnaanngitsumik saqqummiussinissani. Pingasut erseqqarissumik oqaatigaat erseqqarinngitsumik saqqummiussisoqarsimasoq. Aamma inatsimmi takuneqarsinnaavoq, naak ilinniakkakka ilinniarsimanngikkaluarlugit qallunaatuaniluunniit kalaallisuuaniluunniit ersarissumik oqaatigineqanngilaq institution taanna sunaanersoq. Erseqqissarpat illit imaalillugu, tassa tassaniittut allagartartaarsinnaasut anigunillu nammineq taanna atussagaat institutionimullu pisaminnik tunioraanatik, pilersornagu. Tassa taama nassuiaanerit tigusinnaavara, kisianni erseqqinngilaq tassani uanga imannak paasigakku, tassa tassaniittut pisaat institution-ip namminneq atugassarilersinnaassagai. Taava tuniniaaniaraluaruma oqassaaq: "Naamik, neqaateqareerpugut pisiarissanngilakka." Tassa oqaatit taakkua tunuanniippoq erseqqinngitsumik saqqummiussineq.

Isumaqatigilluinnarpakkilli, kisianni toqoraaginnarnerit tusartuakkagut uanga immaqa maani siulliullunga eqqartukkakka aamma illit atuallassimagakku nuannaraara toqoraaginnarneq akuersaaginnarneqarsinnaanngillat, kisianni pisiniartarut namminneq aalajangiissuunerujussui aamma eqqasaatigineqarneq ajorput. Kinaluunniit tuniniaaguni, soorlu maani kalaalimineerniarfimmi paasisarpaa pisiniartut suna pisiarerusunneraat. Soorlu oqarta tuttuerniartut paasisarpaa uppatit assorsuaq piumaneqartut. Qanoq iliussappat taava timit taakkua pisiariumaneqanngittuartut. Tassa inuttut eqqarsassaaq: "Allatut ajornaqaaq amerlanerusunik tunisiniartariaqassaanga." Soorlu taamaattut aamma pinerluttuliornermut imaluunniit pissusissanngitsumik iliornermut kukutsisarput ajoraluartumik aamma inunnut ileqqorissaarniaraluartunut aningaasarsiornissaq aningaasatikilliornerluunniit pissutigalugu qanoq iliuuseqarnerusariaqalissalluni.

Tassa oqaatigisakka erseqqissaannarpakka akuersaarsinnannginnakkit, taakkua, taanna siulleq. Piniartut tuniniaaffigisinnaasaat imatut paasineqarsinnaammat, tassa pissaqalereerami taanna pisisinnaajunnaassasoq. Aamma erseqqissarluaqqissaartariaqarpoq uani oqaatigisara, inuit siusinnerusukkut nunatsinni najugaqarsimasut kikkorpiaaneri aamma erseqqissarneqanngilaq, Isumaqarpunga aamma inatsisileritooq soraarummeersimanngitsoq. Inatsisileritooq taanna takugunikku qanoq igissavaat? Kalaaliinnarnut tunnganngilaq allassimavoq una piumasoq pigunikku tassa taamaaliorsinnaalissapput. Inatsisilerituut qanoqrsuaq inatsimmik nassuiaasarnerat pingaaruteqartorujussuaq naalakkersuinermi suliaqartunut taanna pingaarutittariaqarpoq. Uagut paasisagut tamakkua inatsisilerituut nutserukkaangamikkit, tassami oqaatigigaangamikkit allanngorluinnartarmata. Inatsisiliortuusugut taamaattumik piumasaraarput ersarissumik paatsuugassaanngitsumillu Naalakkersuisuninngaanniit nassuiaanneqarnissarput.

Assorsuaq isumaqatigivakkit ukua KNAPK taamannak pingaaruteqartigisoq tusarniaaffigineqarsimanngimmalluunniit. Qularinngilluinnarpara KNAPK-p tusaruniuk uattulli oqassasoq tuniniaaffigisartakkagut taakku imminnut pilersorteqinasigit. Tassa oqaasissaa siulleq. Ersarissumik paatsuugassanngitsumillu saqqummiussisarnissaq pisariaqarpoq. Uagut nammineq piffisarput atorniartarparput, kisianni piffissaq sivikinnerusoq atorsinnaassavarput ersarissumik paatsuugassaangitsumik Naalakkersuisut saqqummiussisartuuppata.

Aamma isumaqassanngillat oqaasissagut qanitsinnut manngussussagaat, uagut nammineerpugut Oqaatigut qanoq ittulluunniit anisittarpagut maani qinigaanerup aqqani pisinnaaffippullu atorlugu. Oqarfigineqassanngilagut atuarsimanngikkigut imaluunniit oqaatigut taama nassuiarneqassanngillat.

Per Berthelsen, attaviitsoq:

Qujanaq. Siullermik siulittaasoqarfimmut utoqqatsissutigissavara oqaatiginiakkakka aatsaat taamak kigusitsigisukkut saqqummiutissagakkit pisariaqavissumik anitsiartariaqarama, kingusinaarama kisianni tassa uani maluginiarakku Naalakkersuisup Hans Enoksen-ip tapersersorneqarnissaq ujartoraa. Tassungalu atatillugu tassa oqaatigeriissavara: Uanga, aap nutaamik eqqarsarneq nuannarisuugakku saqqummiunneqartut annertuumik tamakkingajallugillu tapersersorsinnaallugit nalunaarutigereersinnaagakku.

Siullermut atatillugu tassalu annikitsuarannguamik taassavara, aaqqissuilluni akiliisitsilluni piniartitsisinnaanermut taamallu aamma inuiaqatigiinnut immikkoortut sisamaanni taaneqartut taakkua ilaatigut imminnut attuumassuteqarmata, taamaalilluni inuiaqatigiinnut aningaasanik isaatitsissutaasinnaasunik pilersitsisinnaaneq, taanna soqutiginarluinnartutut isigigakku, tassami nunani allani annertuumik tamanna ingerlanneqarpoq, kisianni tassani tassa eqqaariiginnassavara pisariaqarluinnassammat tamatuma nakkutigilluinnarnissa, taamalilluni akuerisaasut avataatigut pisoqannginnissaa qulakkeerniarluinnassallugu aamma tassani assorsuaq pingaartippara piniartortatsinnut ilaatigut aamma saniatigooralugu isertitsiniutigalugu atorsinnaassammat, iluatinnarma tassani pingaartinneqassasoq piniartortatta pikkorissutut angallassisutut atorneqarnissaat tassani pingaaruteqarluinnartutut isigigakku.

Allannguutissatut siunnersuutit aappaanut atatillugu aatsaaginnaq attaviitsoqatima Otto Stenholdtip saqqummiussai isumaqatigaakka tassani, naak taamak sakkortutigisumik immaqa oqaasertalernianngikkaluarlugit. Tassami aamma isumaqarpunga paatsuunganartoqartoq ersarisagassaqarlunilu uanimi uanga taqorloorakku tassani pineqartut inuusuttunik perorsaanermut atatillugu suliaqarfiusut, nalunnginnakkumi maana soorlu angallamik taamatut aallutaqartumik maani ingerlasoqartoq.

Taamak- ittumut tunniussisinnaanissaq uanga piukkunnarluinnartutut nalilerpara. Tamanna inuusuttunut angajoqqaaminniinngitsunut, taamaalillutillu angajoqqaaminnit, ataataminnit ilinniartinneqarnissaminnut periarfissaqanngitsut nakkutilliisuminnit inersimasunit akisussaasuseqartumik pikkorissumillu piniarsinnaanermik ilinniartinneqarsinnaanera tassuuna ammaanneqassammat. Uanga taamatut taqorloorlugu immikkoortoq 2 aamma tassa soqutiginarluinnartutut tiguara, taqorloorlugu killeqarluinnartumik taanna atorneqartussaasoq aammalu sumilluunniit tamanna inuussutissarsiutigalugu piniartunut arlaatigut unammillissutaasumik sumilluunniit nalilertoqartussaanngitsoq, taamatut uanga nammineq nalilerlugu tapersersorpara, tunngavia tassalu pitsaasumik inuusuttuutilluni ilinniartinneqarsinnaaneq tassani ingammillu inuusuttunnguit angajoqqaamini ulluinnarni najugaqartuunngitsut eqqarsaatigalugit periarfissatut iluatinnarluinnartutut isigigakku.

Pingajuannut atatillugu, tassalu uani eqqarsaatigineruakka ilinniagaqarlutik nunatsinninngaanik qimaguttartut tupinnanngitsumik mamiasuttartut ilaquttaminnut tikeraarlutik uteraangamik Kalaallisut piginnaatitaaffimminnik piiaaffigineqarsimasutut misigisartut paasilluinnarakkit allakkatigut taanna saaffiginnissutiginikuugakku oqaatigeriissavara, uterfigilaartussaassagatsigu uanga qaqitannguara oqallissaarutiga pilerutsigu, ataasinngorpaagunarpoq taanna uterfigilaartussaagatsigu, kisianni nalunaarutigeriissavara ullumikkut allakkatigut akissut tigugakku nuannaarutigalugulu aamma ersarissuusutut nalilerlugu qujamasullunga atuarakku. Kisianni tassunga atatillugu tassa nuannaarutigeqaara inuiaqatigiinni taanna ajornartorsiut avaanngusutsitsileraluartoq inuusuttatsinnullu soorunami tupinnanngitsumik mamianartutut annertuumik nammanneqaleraluartoq, taamaalilluni arrorsarneqarluni eqaannerusumik tungavilersorniarneqarmat, tamanna nuannaarutigaara.

Taamatut tassa oqaaseqarlunga una saqqummiunneqartoq tamatigorluinnangajak nuannaarutigalugu tikilluaqqulluarlugulu aappasaaneerinninneq pitinnagu ataatsimiitsitaliamut ingerlatinneqarnissaa inassutigissavara.

Naimanngitsoq Petersen, Atassut:

Naatsunnguamik oqaaseqarfiginiarluguuna Atassummiit pingaartikkatsigu partinit saqqummiussorneqartut ataatsimiitsitaliami suleqataaffiginiaratsigit ingerlateqqinnissaat siunertaralugu, taamaammat annerusumik partinit oqaatigineqartut oqaaseqarfiginagit ersarissumik ataatsimiitsitaliami suleqataanissatsinnut, taakku saqqummiussorneqartut toqqammavigalugit suleqataanissarput ingerlateqqittussaagatsigu.

Ukua saqqummiussatta pingaartutut taasagut tassa aaliangersorneqartariaqarput, Kalaallit Nunaanni akiliisitsilluni piniartitsisarnerit soorlu Naalakkersuisunut ilaasortap saqqummiukkaa misilinniarneqalesoq. Umimmanniartitsinerit taakku piffinni ilaanni taamaallaat ingerlanneqarsinnaapput aamma taajorpagu immaqa eqqunneqarsinnaasoq nannunniartitsinerit ingerlanneqarsinnaanersut, taanna ilanngullugu Atassummiik saqqummiupparput. Pissutigalugu piniartoqarfinni ilaanni piniartitsinerit silittumik ingerlanneqarsinnaannginnamik, taamaammat taanna isumaqarpugut Atassumiik silittumik aaqqiinissaq pisariaqassasoq, taamatut akiliisitsilluni piniartitsisarnerit eqqunneqassappata.

Taamatut naatsumik oqaaseqarlunga tassa erseqqissaatigiinnarpara ataatsimiitsitaliani suleqataassagatta.

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisussaa siulleq, Siumut:

Qujanaq. Tulliullunilu oqaaseqaqqissaaq Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat, Johan Lund Olsen

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit:

Qajanaq. Tassa naatsuaraannannguussaaq taanna, tassami uagut tamakkiisumik siunnersuutigineqartunut ukununnga tapersersuigatta, taamaattumillu aamma, kisianni aamma ataatsimiitsitaliami soorunami una siunnersuutigineqartoq sukumiinerusumik aamma misissuiffigineqarnissaa, taanna peqataaffigissavarput. Soorunami taamaattuartarpoq.

Soorunami aamma paatsoorneqarsimasinnaagaluarpoq una Naalakkersuisup saqqummiussinermini oqaaseq una atoramiuk: " Isumaginninnermut paaqqinnittarfiit inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartartaarsinnaalersinneqarsinnaanerat." Taanna oqaaseq paaqqinnittarfiit assigiinngitsunik isumaqarsinnaasarami, meeqqeriviit assigisaallu, kisianni kingunitsianngua erseqqissarpaa taanna qanoq paasisariaqarnersoq. Tassa oqaatigigamiuk: "Tassunga ilaapput paaqqinnittarfiit inunnik perorsaanerminni piniarnermik aalaaniarnermillu periaatsinik atuisut." Taamaammat taanna erseqqissorujussooreerpoq imini.

Tassungalu tunngatillugu oqaatigisariaqarpoq tassa paaqqinnittarfik taamaattoq ataasiinnaviuvoq maani nunatsini taamatut perorsaanermi ingerlatsisoq. Tassalu Qasapermiut Sisimiuniittoq. Naalakkersuisup aamma taamatut erseqqissaaneratut oqaatigeriigaatut, kisianni una isumaqarpunga ataatsimiitsitaliami imaluunniit tassunga tunngatillugu nalilersussallugu piukkunnartuusoq tassalu piniakkanik sunilluunniit piniartassanersut, taanna isumaqarpunga nalilersugassaasoq, siumup oqaaseqartuata saqqummiussineratut. Taamaammat taanna uterfiginissaa ataatsimiitsitaliami aamma uagut peqataaffigiumaarparput.

Tusarniaanermut tunngatillugu, tassa soorunami ataatsimiitsitaliami imatut suleriaaseqarpugut maani inatsisartuni inatsisissani peqqussutissatullu siunnersuutit siullermeerneqareeraangamik aappassaaneerneqarnissaata tungaanut taava ataatsimiitsitaliami tusarniaasutit qisuariaatit assigiinngitsullu taakkua piniartarpagut naatsersuutigivarpullu aamma uani suliami qinnutigigutsigit taakua assigiinngitsut Naalakkersuisoqarfimmiik pissarsiariumaarlutik. Taamaattoqanngippammi ajortoqarsimassaaq iluamik sulisoqassappat suliamut tunngatillugu paasissutissat tamarmik ataatsimiitsitaliamut saqqummiunneqartussaapput.

Taava naggaterpiaatigut una oqaatigilaassavara, inuttaa maaniinngikkaluartoq kisianni qularnanngilaq immaqa kanani ataatungaani kaffesortarfimmi tusarnaarpoq.

"Tusarneqaat qarlortartut nipaat kisianni imaqanngillat". Tassa oqaluuserisap siuliani sammineqarnerani ilaatigut taamatut oqaaseqarpoq Otto Steenholdti. Tusaasinnaasagut malillugit uani qarlortartuugunarpoq Otto Steenholdti, taanna eqqarsaatigilaartariaqaraluarpaa nammineq aamma.

Vittus Mikaelsen, Siumut:

Qujanaq. Unamuna uani inatsisit allanngortinneqarnissaani ilanngullugu pulaffigineqarmat piniagassanik atuipilunneq, taavalu toqoraasarneq, ilaannakortumik piiaasarneq.

Kattusseqatigiit oqaaseqartuat Aantuut oqarmat piniartut piniagassat eqqortumik piniartaraat taavalu saniatigut piniartartut toqoraasartut imaluunnit piniapiluttoqartartoq, toqoraasoqartartoq. Una oqartoqarmat piniartut imaluunniit atuisut taamaaliorneq ajortut, taanna eqqunnginnami ajoraluartumik, taanna oqaaseq atussavara. "Ajoraluartumik" piniartut inuussutissarsiuteqartut taamaaliortarput, pissutigiinnarlugu inatsisitigut periarfissinneqarnertik tunngavigalugu.

Taavalu aappaatigu aningaasat tungaatigut inissineqarneq tunngavigalugu. Assersuutitut taasinnaavarput ukiormanna tuttunniarnermi qanoq pisoqarpa? Inuk ataaseq 20-it sinnerlugit tunineqarpoq, inuussutissasiuteqavissoq. Taamannak tunineqaruni pinngitsoorneqarsinnaanngilaq tunisinnaasani mamarnerpaat kisiisa piiariarlugit tuniartussallugit. Pissutigalugu amerlavallaarujussuaqaat taakkununnga saniatigooralugu piniartartut taamaallaat marluk.

Taavalu maannakkuminngaaniik ukioq manna allatut ajornartumik puisinik aamma piniaaluttoqartariaqalissaaq piniartuninngaaniik. Pissutigalugu puisi ataaseq pisarigunikku ungasiliarsimallutik amia inuussutigisinnaanngilaat taakkua. Allatut ajornartumik amii piiariarlugit angerlaattariaqarpaat neqit anginerpaat igiinnarlugit.Taanna pinialunnerunngila? Taamaattumik eqqorpoq, tassani isumaqarpunga oqaatigisariaqartoq, ajoraluartumik allatut ajornartumik inuussutissarsiuteqavissut taamaaliortariaqalernikuupput inatsisit taavalu aamma aningaasalesuinerup kingunerisaanik.

Mads-Peter Grønvold, Kattusseqatigiit:

Soorunami tupinnassaaq aamma piniariaatsimik maannakkut imatut ingerlatsisoqartalersimassappat tuttunniarnermi 20-inik pisassinneqarsimagaanni immaqaluunniit tallimanik quttoqqat akilersinnaanerummata kisiisa piiarneqartalersimassappata, taamaattoqarsinnaanngilaq uanga aamma taamaattoqartoq ilimaginngilara. Taamaattoqarsinnaanera ingasappallaassaqaaq taamaattoqarsimaniaruni.

Piniagaq sunaluunniit tuttuuppat, ukua puisit allaapput. Periarfissiissutit imaakkamik tuttut qiviaraanni, aa puisit qiviaraanni puisip amia annerusumik tunineqartarpoq. Taanna tunisassiaralugu atorneqartarami kisiannilu annerusumik puisip neqaa tunisassiarinissaanut periarfissaqarani, kalaalimineerniarfinni tuniniarnianngikkaanni. Taamaattumik tuttut puiserlu assersuutissallugit isumaqarpunga naleqquppallaanngitsoq.

Uani aallaaniartarnermut inatsimmut tunngatillugu inatsit iluarsineqartarput kisianni nakkutilliisussaatitaasut tamakkuninnga isumaginnissinnaanerat puujoqqajaaneqartarpoq taanna, ajoraluartumik. Inatsit aaqqiinnariaasarparput kisianni inatsisip atuutsinneqarnissaanut aningaasaliissutissat allallu, taakkua puujorluinnartoortarpagut taamaalilluni ilaatigut inatsisip atuutsinniarneqarnera malinneqarsinnaaneq ajorluni.

Assersuutigalugu ukiut kingulliit tuttunniarneq killilersugaasutut ingerlanneqarpoq. Nassuttooq qiviaraanni, aavarfik isaariaqarpoq ataasiinnaanerusumik, Nassuttuup paavatigut. Tassuuna nakkutilliilluartoqarsinnaagaluarpoq piumassuseqartoqaruni.

Tusartuartarparput nunaqarfinnut angalagaangatta, unioqqutitsisoqartartoq tusaqqusaarutigalugu qinikkanut. "Qanorluunniit inatsisilioraluarusi ilaatigut soqutiginngilagut uagut tamakku piniagassagunukua tamakkua". Taamatut oqartoqartartillugu nuanninngitsuuvoq ingammik qinigaalluni. Taamaattumik nakkutilliinerup pitsanngorsartariaqarnera taanna pinngitsoorneqarsinnaanngilaq inatsisit atuutsinneqarsinnaanera malittarineqassappat.

Aamma taamatut inatsisiliornermi Kommunefoged-it allalluunniit atorluarneqarsinnaanera aamma taanna eqqartorneqartariaqarpoq. Allaat piniakkat matoqqareersut nalunngikkaluarlugu nunaqarfigisamut, tuttut matoqqaneranni piniartoqarsimappat tuttumik umimmammilluunniit arajutsivissaaneq ajorpoq nunaqarfimmiuugaani, tamakkua tusaraanni akisussaaffik sumiippa? Kommunefoged-ugaanni nalunaaruteqarsinnaasariaqarpoq tamakkua allaat misissorneqartariaqarput politeeqarfik suleqatigalugu. Imaanngitsoq piniarnermut nakkutilliisuinnaat tamakku suliarissagaat. Isumaqarpunga taanna pimoorullugu aaqqinniarneqartariaqartoq.

Per Berthelsen, attaviitsoq:

Qajanaq. Unaana inatsisilerituuminngaaniik paasisara mianersorfissatut taalaarniariga. Tassa oqaaseqarama isumalluaatigaara, isumalluullugillu ilinniagaqariartorlutillu aallartartut angerlatsiarnerminni tassa aasakkut. Angerlarnerminni piniaqataasinnaanirannut ammaassinissamik isumaqarnera. Kisianni massakkut ukua siunnersuutaasut tunngavigalugit inatsisilerituut nalilerlugu taamatut oqaatigineqarsinnaanngilaq. Tassa uterniariarlutik taava piniarsinnaanermut akuersissummik tunineqartussaassapput.

Taamaattumik inatsisissatut siunnersuummi qulequtaq nr. 3-mi immikkoortut 2 taassumalu ataani 1 aamma 2 mianersorfigisassaassapput. Taannalu ersarissumik taalaarpara tassanimi ersarissartariaqassammat ilinniariartorlutik nunatsinninngaaniik qimagullutik inuusuttut aallartut. Aasakkut ilaquttaminnut uteraangamik piniarnermut peqataasinnaanersut, taanna ersarissumik taasariaqarpoq. Soorunami aamma agguaassinermi tamanna amerlisaataasussaammat taamaalilluni agguaqatigiissillugu tunniuttakkanut ikilisaataasussaassalluni. Kisianni uanga tassa isumaqartuarsinnarpunga neriuutigalugulu tamatumap anguneqarsinnaanissaa. Inuusuttagut pingaartitsisuummata piginnaanilissuullutillu nukilissuullutillu, taamatut piniarnissamut ilaqutariit iluanni iluaqutaanissaminnut, tamannalu nuannarisarisarlugu.

Taamaattumik uanga nammineq taassuma ammaanneqarnissaa assorsuaq kissaatiginartikkakku, kisianni tassa uani malugeqquara immikkoortoq taanna taasara mianersortumik sukumiisumillu misissortariaqassammat. Tassani qulakkeerlugu inuusuttatta ferie-rnerminni angerlaraangamik taamatut ferie-p naalernerani, ingammik uanni tuttut eqqarsaatigalugit piniarfiusup iluani peqataasinnaanerminnut ammaanneqarnerat qulakkeerneqarnersoq. Taanna iluamik nalilersortariaqassaaq.

Qujanaq.

Hans Enoksen, Aalisarnermut Piniarnermut Nunaqarfimmullu Naalakkersuisoq, Siumut:

Qajanaq. Tassa arlaleriarluni tusaqqusaaqutigineqaqattaarpoq: "Susassaqartut tusarniarneqarsimanngillat, qaa tusarnialaarniarsigit."

KNAPK tusarniarneqarami aana akissutaa 25. septemberi 22. juli akisussaagaluarluni 25. septemberi akissutaa, tusarniarneqarsimavoq. Taavalu aamma piniarneq pillugu siunnersuisooqatigiik tassani ilaasortaapput KNAPK-minngaaneersut marluk, KANUKOKA-minngaaniik ataaseq, Sunngiffimi piniartartuninngaanik ataaseq, Aalisarnermut Pisortaqarfimminngaaniik ataaseq, Avatangiisinut pisortaqarfimminngaanik ataaseq aamma.

Tassani aamma periarfissaqareerput namminneq malinnaatinneqarnertik tunngavigalugu kattuffimminnut apuussissallutik, imaanngitsoq suna tamaat uagut maanngaaniik kissumiaqqeqqissaarlugu kattuffiit allallu aperiartoqattaassagigut. Aap aperiartortarsavagut kisianni akissutissat allallu tamaasa aamma piffissaq eqqorlugu tiguneqarnissaanut aggerluta oqarnavianngilagut: "Qaa una akilaarniarsiuk". Ilisimareerpaat aamma periarfissinneqartareerput allatulli.

Taamaammat isumaqarpunga taakku tusaqqusaarutigineqarneri unitsinneqartariaqartut. Aamma KNAPK-mut allagaq tusarniut tunniunneqareerpoq. Inatsisartut allaffeqarfiannut akissuteqaatit tusarniutaasorlu aamma tunniunneqareerput, taamaammat oqaluttoqarsinnaanngilaq susoqarsimanngitsoq.

Taavalu uani Otto Steenholdt-kkut ilinniartitsisuugaluarlutik papiraannartigut aamma atuartitsisaramik sungiutiinnarsimagunaramikku oqarfigineqalaarlutillu aamma namminneq nuanniitsunik oqalukkuni akineqalaarlutillu aamma puffaammeriissapput aamma uagut pisinnaatitaaffigaarput akissuteqarnissatsinnut.

Uani allaqqavoq ingerlatsiviit pineqartut tassaapput inunnik isumaginninnikkut perorsaanermut atatillugu piniarnermik aallaaniarnermillu ilinniartitsinerminnut atatillugu ingerlataqartut. Kikkuussagamik taakku? Meeqqerivinni massakkut ilinniartitsivugut aallaaniarnermik piniarniarnermilluu?

Ataasiinnaavoq taamatut ingerlatsivik massakkut nunatsinni tassalu, Qasapermiut aallaqqaataaniilli 80-kkulli aallartilaartineranni taamatut ingerlasoq, allamik ilaneqaqqinngilaq.

Taavalu aamma uani Otto Steenholdt-ip ujartugaani immikkoortoq 3-mut tunngatillugu imatut allassimassimasoqarpoq: Aalajangersagaq ilanngunneqartoq Kalaallit Nunaanni ukiut kingulliit qulit ingerlaneranni atasuinnarmik minnerpaamik ukiuni marlunni najugaqarsimasut sunngiffimmi piniarnissaannut akuersisummik aamma sunngiffimmi aallaaniarnissamut allagartaqarlutik piniakkanik killilesukkamik pisassinneqarnissaannik imaqarpoq. Erseqqissusia tassani kikkut pineqarnersut.

Taavalu aamma Otto Steenholdt-ip aamma taanna tusaqqusaarutigiuarpaa piniartut tunitsivissaqanngillat tunisisinnaasariaqarput. Ilumoorpoq, kisianni aamma inuttaasut allat pisinnaatinneqartariaqarput nunami maani najugaqartut piniagassanik allanillu ilaliisinnaanissaminnut. Piniartut kisimik tassani pissassinneqarsinnaanngillat. Innuttaasut tamatta pisinnaatitaaffigaarput nunami maani pisuussutit uumassusillit aamma iluaqutigineqarnissaat tamatsinnut tutsissallugu. Qanorluunniit piniartunut illersuitigigaluarutta aamma inuttaasut allat tassani isiginiartariaqarput.

Taavalu aamma Otto Steenholdt-ip oqaatigisaa, tassanigooq piniartitsivimmi, oqarutta Qasapermiuni aniguninngooq allartatik nassaannassavaat. Tassani allagartaqarnissaa periarfissinneqanngilaq, kisianniliuna suliffeqarfik ataatsimut allagartamik periarfissinniunneqartoq, taava tassanngaanniik assersuutigalugu inuusuttoq ataaseq aniguni, tassa allagartamik pisinnaajunnaassaaq. Allagartaqarani anissaaq, taava nammineq soqutigisasarissavaa allagartamik pissarsiniarnissani.

Taavalu aamma tuttut eqqartullatsiarneqarmata, tassa taakkua kommuunit namminneq agguaanissartik ilusilersornikuuvaat aasaq manna. Suna tamaat Inatsisartuninngaanniik Naalakkersuisuninngaanniik aamma agguarneqarsinnaanngimmat. Kommuunit paaseqatigalugit periuseq taanna eqqunneqarpoq. Neriuppunga aamma siunissamiaamma aamma pitsaasumik Kommuunit suleqatigalugit, massakkut aaqqiissutissat uani ilatigut saqqummiussuunneqartut tunngavigalugit sulinerit ingerlanneqssasut aamma tusarniaasarnerit allallu ingerlanneqartuaannartarmata.

Taavalu Anthon Frederiksen-imuut. Piniartut, aap, ilumoorpoq piniartut eqqortumik piniarlutik inuutissarsiornertik ingerlattarpaat, kisianni aamma nassuerutigisariaqartarparput aamma ilaqarmata unioqqutitsisartunik. Taanna ersertuuneqarsinnaanngilaq aamma uppernarsaatissaqarpugut arlalinnik. Aamma illit nammineq ilisimalluinnaqqissaarpat arlalinnik uppernarsaatissaqartoq taamatut piniartoqartarnerinik. Mamaatsut aamma tusarliusinnaasariaqarpagut pissutsit pitsaasumik aaqqinneqasappata imaanngitsoq iluareqqusaarluta nersualaarlugillu taamaallaat ajunngitsortaat kisiisa oqaatigisassagigut. Inatsisit pitsaasumik sunniuteqassappata mamaatsortaat tamaasa ilanngullugit saqqummiussuunneqartariaqarput.

Qujanaq.

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Naatsunnguamik oqaaseqartussaagama naalisaangaatsiartussaasaanga. Naalakkersuisup soorunami akissuteqarnera aallarniutaasariaqarpoq, tassani tusaqqusaarutigiinnarneqarsinnaanngilaq KNAPK tusarniarneqarsimanngimmat. Taanna tamaatut oqarnerit ilumuunngilaq. Pissutigalugu uani pappiliani tunniussassinni KNAPK minnerpaamilluunniit taaneqarsimanngimmat. Aamma illit nammineq partiivit tamanna oqaatigivaa. Taamaattumik aatsaaginnaq pappialat nittarsaatatit uagut uunga suliassamut atatillugu tunniunneqarnikuunngillat. Tigusimanngilagut uani pappialani ilaanngillat. Aamma malunnarpoq una oqallinnermi amerlanerussuteqartut, tassalu Siumut aammalu Kattusseqatigiit kisermaarlu Otto. Paasisakka malillugit tassani amerlanerussuteqartut isumaqarput uani immikkoortumi aatsaat massakkut uani oqaluttarfimmi erseqqissarneqartumi Qasapermiut kisimik pineqartut. Taanna inuutissarsiuutigalugu allagartamik tunineqarnissaa apeqquserneqarpoq, kisiannili ammaffigineqarsinnaalluni inuutissarsiutiginagu saniatigooralugu allagartamik tunineqarsinnaanerat. Isumaqarpunga tamanna atatsimiititaliami nalilersuiffigilluarneqartariaqartoq aamma. Ilaatigummi illit nammineq partiivit oqaatigivaa, ilumut Qasapermiut nannuttassinneqassappaat imaluunniit allatullu inuutissarsiuutigalugu piniartutut tunineqassappaat? Isumaqarpunga tamakkua nalilersorluaqqissaartariaqartut.

Ajuusaarutigissavara Vittus Mikaelsenimut paasinerlunneqarsinnaasunik oqarsimaguma kikkut kikkullu piniapiluttut. Nalunngilarput ajoraluartumik piniapilunnermik oqaatigineqarsinnaasumik pisoqarsinnaasartoq aamma oqalunninni assersuutigalugu oqaatigivara nattorallit qanittukkut tusagassiuutitigut aviisitigut saqqummiunneqartut. Tamakku pisuarput, kisianniuna una ajornakusoortoq oqaatigissallugu ilumut inuutissarsiutigalugu piniartartut imaluunniit saniatigooralugu piniartut tamanna pilersitarivaat? Qularnanngilaq tamanik pilersinneqartartoq tamanna. Uani oqallinnitsinni minnerparparpaamilluunniit pappialatigut uppernarsaammik tunineqanngilagut. Ilaatigut uku tamakku pissutigalugit KNAPK-ip tusarniaaffigineqarnissaa aamma Siumumiit piumasarineqartoq. Uagut KNAPK-tut naatsorsuutiginngilarput piniarneq pillugu siunnersuisoqatigiit KNAPK-tut taagulerneqarnissaat. Taanna aamma Hans Enoksen-ip qularnanngitsumik nalunngilaa piniarneq pillugu siunnersuisoqatigiit, tassaanngillat KNAPK. Uani allassimasariaqarpoq KNAPK tusarniaaffigineqarsimapput, taava KNAPK tassani allassimasariaqarpoq.

Qujanaq.

Daniel Skifte, Atassut:

Saniatugut oqaaseqalaarniarama erseqqissariissavara qarlortartunut akuunianngilluinnarama aamma tusaqqusaarnianngilanga, kisianni maanngarpunga nalunngeqatiinnissusera peqqutigalugu oqaaseqartutta oqaaserisaasa saniatigut una erseqqissarniarakku. Maluginiarsimavarput suligatta oqallisigalugu taanna suliassaq Naalakkersuisut inatsisissaq silittumik aaqqinniaraat. Silittumik aaqqiiniarnerminni, taava saqqummiussipput inatsisissaq saqqummiuppaat. Taassuma saniatigut nalinginnaasumik oqaaseqaatini qupp. 1-imi aamma 3-imi maannakkorpiaq oqallisigisarput erseqqissarneqarpoq, tassa immikkut aatsaat akuerineqarlutik, soorlu Qasapermiut pineqarsinnaasut. Nunatsinni ingerlaaseq politikkerit malinnaafigisimagunikku, taamaattumik inuusuttunik perorsaaffik ataasiinnaagallarpoq maannakkut. Piniarnermik aalisarnermillu inuusuttagut ilinniartissagutsigit taava periarfissinneqartariaqarput. Taamaattumik taamaattumik oqarnikkut nalunngeqatigiinnissutsikkut Naalakkersuisup akissutai taperserpakka, taassumalu saniatigut soorlu Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat aamma erseqqissaavoq aamma taamatorpiaq kisermaap aappaa, Per Berthelsen-i taamatut oqaaseqarpoq. Taamaattumik oqalliserput sangujaartuaarteqinasigu. Erseqqilluinnartumik qupperneq 1-imi 3-imilu erseqqissaatigeriigaq silittumik aaqqiiniarneruvoq. Taamaattumik qarlortartunut ilaarusunnginninut tassa peqqutiga.

Qujanaq

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisissaa siulleq, Siumut.

Qujanaq. Erseqqissaatigeqqissavara tassa una suliaq tamanik kissaatigineqarmat ataatsimiititaliamut ingerlassasoq aammalu paasissutissat amigaatigineqarsimappata ataatsimiititaliap qinnuteqarneratigut paasisutissat tamarmik tunniunneqassapput. Taamaattumillu oqaaserineqartut aamma maani ilanngullugit ataatsimiititaliap tamaasa eqqartorumaarpaat, taavalu aamma isummerfigiumaarlugit. Tulliulluni oqaaseqaqqinniarpoq Otto Steenholdt, Attaviitsoq. Pingajussaaniilerani naatsunnguamik.

Otto Steenholdt, attaviitsoq:

Tassa Kattusseqatigiinniit Anthon Frederiksen-ip erseqqissareerpaa taamak pingaaruteqarluinnartigisoq KNAPK tusaqqusaarutitut atunngilarput. Aamma oqarsinnaavugut maqaasivarput saqqummiussani tamani tuppalliallaatigisaratsigu taagorneqaraangata kikkut tusarniaaffigineqarsimasut. Saqqummiussamiittarput taakku. Taamaligaangat oqartarpugut: Nå, taakkumi tusarniaavigineqareerlutik akuersaarsimappata, taava uagut akuersaarnerat allanngortinniartariaqanngilarput. Kisianni ilanngunneqarsimanngippata, tassa pasitsattarpugut takkua oqaasissaralui taamak pingaaruteqartigisumik tusarnaarneqarsimanngitsut. Tusaqqusaarutaanngilaq pissusissamisoorpoq oqartaraanni nunatsinni piniarneq aalisarnerlu, tassaasoq inuutissarsiutit pingaarnersaat. Taamaalilluni piniarneq oqalliserileratsigu pingaarneq qanoq oqaaseqarniartoq uagut assorsuaq pingaartitaraarput.

Assorsuaq tupigaara oqaatsit sakkortuut aamma Enoksen-ip atormagit piniartut kisimik pineqassanngitsut.Tassa uanga ilaannikkut tunuaallaatigisartagara inuuniutigalugulu, tassami kisiat akissarsiutigalugu inuuniutigisaat uanga taakkununnga tunniukkusulersarpara ilaanni oqarlunga uagut akissarsiaqartugut sussa taakkununnga pinnata ukua inuuniutigaat taakkununnga tunniutsigu. Kisianni tassa tusarpara piniartut kisimik pineqassanngitsut aamma allat. Taanna uanga qujarukkaluarpara kingulleq, aamma allat. Tassa periarfissikkusunnguatsiarmanga annertuumik. Taanna ippigaara uanga, soorlu oqareersunga piniartut inuunermik, tassami inuutissarsiummik tassa ingerlataqartut ilaatigut imaluunniit tamatigut siulliutinneqartariaqarmata. Tassa erseqqarlunngitsumik, erseqqarluttumik saqqummiusineq ajartortuara... ajoriuarpara. Aamma kina piniapiluttoq maani eqqartussanngilarput. Tassa oqaannarta taamaaliorneq ajorpoq aammalu oqatsiarnera qujanaqaarmi aappaatigullu aamma ajuusaarnartarluni. Oqariartaatsinik ilinninniartitsiartarneq maanngaanniit, soorlu Daniel Skifte aamma Johan Lund Olsen-ip massakkut anigamik qarlortarnerinnarsuaq kisiat nipigilermassuk, taanna ajuusaarutigaara.

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq, Siumut:

Anthon Frederiksen-imut: KNAPK uteqqinnianngikkaluarlugu, kisianni tusarnianerit ingerlanneqarput inatsisit maani ataqqineqartut atortinneqartullu tunngavigalugit. Ilumut akisussaaffigissanerparput tusarniaaffigineqaraluarlutik akissuteqanngitsooqattaartut utaqqillugit inatsisiliornissarput kinguartittaqattaassallugu? Taamaaliorutta Naalakkersuisuni nalunngilara nipituuliornerpaallutik uunga qaqisasutit oqarlutillu tamakkua namminneq akiumanngitsut utaqqineqarsinnaanngillat inuiaqatigiinni suliassat utaqqineqarmata.

Ajornaqaaq akiumanngitsut pinngatsaalillugit akitissinnaanngilagut inatsisiliassat Inatsisartut inatsisissaat maani suliarineqartussat pissutigalugit. Aamma illit siulittaasoqarfimmi issiavutit oqaluuserisassat amigaateqarsimassappata innersuussuteqarsinnaavutit taanna tunuartikkallarneqassasoq.

Taavalu Otto Steenholdt-ip allat pitsaanerusumik pineqarnissaat namminerooq, nammineq neqerooruteqartarami allanut. Ajornaqaaq ilissi taakku piniarsigit uanga inuussutissarsiuteqarpunga, kisianni eqqaamassavat ilittulli aamma inuit pissarissaartiginngimmata sulinermik inuutissarsiuteqartut inuuniapiloorlutik massakkut ingerlapput. Aamma taakku periarfissinneqarnissartik piniartutulli ujartarpat. Taamammat naligiissumik innuttaasut pineqarnissaat tassani aallaavigineqartariaqarpoq. Uanga illillu nassuerutigisinnaavarput annertuumik taakku pisariaqartinnginnatsigit, kisianni allat sulisartukkormiut killilimmik inuuniarsarisut annertuumik pisariaqartitsissut. Taakku pilliutigalugit aamma akigisinnaanngilagut.

Qujanaq.

Mads Peter Grønvold, Kattusseqatigiit:

Sivitsorsaanianngikkaluarpunga. Qaqigama apeqqutigisaraana akinngimmagu Naalakkersuisup akitilaarusukkaluariga. Tassa massakkut inatsit aamma iluarsiniarlugu oqaatigaarput. Aammalu inatsisip iluarsineratigut qanoq ilillugu timitalerniarneqarnersoq paaserusuppara nakkutilliinerup qanoq ingerlanneqarnissaa. Maannakkut nakkutilleeriaaseq qiviarutsigu qanoq ingerlakkuminaatsinnneqartigisoq takusinnaareerparput aningaasaliissutit eqqarsaatigalugit nakkutillisartunut aningaasaliissutit eqqarsaatigalugit. Aammalu eqqaavara ilaatigut piniarnermi inatsiseqaraluarlutaluunniit imatut piniarfiup avatatigut pisaqartuartoqartoq paasisarlutigu nunaqarfiit ilaanni. Tamakkua qanoq aaqqiiviginiarneqarnersut aamma qanoq suliniuteqarfiginiarneritit paaserusuinnarlugu.Taakkua isumaqarama akisariaqaritit makkua oqaluttut taamannaannak pinngikkaluarlugu.

Per Berthelsen, attaviitsoq:

Tassa uani massakkut immaqa taamatut milloorneq tusarnerpallaarunnaalerpoq, kisianni tassa uani oqaatigiinnassavara Inatsisartuni ilaasortatut partiiugaluaraanni attaviitsuugaluaraanni kattusseqatigiikkaluaraanniluunniit, tassa sulisitsisoqatigiippugut Naalakkersuisullu tassani suleqatigalugillu ilaatigut ikiornirsaralugit siunnersorniartassallugit. Ilaatigut aporaattassaagut kisianni tassa sapinngisamik inuiaqatigiinnut pitsaasumik sullississagutta naapeqatigiinniartussaavugut, taamaattumik uani siunnersuutigiinnassavara Naalakkersuisup taamtut ajornartorsiuteqarsimaguni aamma allassinnaammagu nalunaaruteqarnermini pingaaqisunik tusarniaassuteqarsimagaluarni makkunani makkuniillu piffissaatilluni akineqarsimannginnami, taava qularinngilra sulisitsisut tungaaninngaanniit taanna paasilluarneqassasoq allaallu immaqa nukitsorsaatigisinnaasannik taperserneqassasoq. Taamma inussiarnersumik maani qaqiinarpara neriuutigigakku qanorluunniit aporaatsigigaluaruktta sulissisiniarnitsinni sapinngisamik taanna anguniassagipput, tassa naapeqatiilluta pitsaanerspaamik aqqutsutsissiuusseqatigiinniarnissaq.

Anders Andreassen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut siulittaasuata sinniisissaa siulleq, Siumut:

Tassa oqaatigissavara aamma allanik suli appaasoqaqqimmat kisiannili tassa sisamariarnissamik nappaasoqaraluarpoq, oqaatigissavara akeqattaannerit imminnut pilermataasiit, taamaattumik immikkut pisariaqarsorinngilara massakkut akeqataannerit nanginnissaat aammalu una isumaqaitigiissutigereerparput suliaq ataatsimiititaliami suliarineqassaaq. Amerlanerussuteqarluartut taanna tamarmik katersuuffigaat tassanilu aamma soorunami eqqartorneqarumaarput maani oqaaserineqartut, taamaattumillu isumqarpunga pissusissamisuussasoq kingulleq oqaaseqartussaq oqaaseqarteriarlugu punktimut tullermut ikaarsaassagutta.

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq, Siumut:

Qujanaq. Tassa Mads Peter Grønvoldip apeqqutaa nakkutilliinermut tunngasoq - ilumoorpoq nakkutilliinermik massakkut annertuumik pisariaqartitsivugut kisiannili aningaasaqarnerput qiviassagaanni ajoraluartumik nakkutilliisunik aamma atorfinitsitseqqinnissatsinnut akissat killeqarnerat pissutigalugu taanna massakkut anertusarneqarsinnaanngilaq, kisianni neriupunga siunissami nakkutilliisoqarnermut tunngasut aamma nukitsorssarneqassasut. Aammalu kissaatigaara nakkutilliinerit ingerlanneqanngikkaluartut inuttaasut pissuserissaarlutik imminnut nakkutigalutit akisussaaffeqarlutik piniakkanik illersuiumaartut, aamma taanna saneqqunneqasinnaanngimmat. Suna tamaat nakkutigalugulu pileraluarutta aningaasarpassuit atortussaassavavut siunissami, taanna pinngitsoorniartariaqarparput. Akisussaaffeqartumik tamatta ataatsimoorluta piniakkanik atuineq ingerlattariaqarparput.

Taavalu Per Berthelsenip saqqummiussinermini tamakkiisumik tapersersuinera aamma qujassutigaara neriullunga aamma inatsisissap ilulsilersornerani, aamma pisinnaatitaammata inuit ataasiakkaat oqaaseqarnissaminnut, aamma periarfissani taanna atorluarumaaraa, tassami oqaaseqaatissanik aamma ataatsimiiliamut tunniussisinnaapput, taannalu killilersorneqanngitsoq Otto Steenholdtikkut paasilluarsinnaagaat qularinginnakku. Qujanaq.

Anders Andreassen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata sinniisissaa siulleq, Siumut:

Tassa taamaalilluni ullumikkut immikkoortoq 16 piniarneq, aallaaniarnerlu pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisissaatut siunnersuut siullermeerneqarnera tamaannga killikkallarpoq aappassaaneerneqartinnanilu Aalisarnermut Piniarnermullu Ataatsiimiititaliami suliarineqaqqaarallassaaq, maan i aamma oqaaserpassuit ilanngugit aammalu piumasrineqartut ilanngullugit ataatsimiititaliamut tunniunneqarnissaat kissaatigissavara, tamatumalu kingorna aappassaaneerneqarumaarpoq.