Oqaluuserisassani immikkoortoq 32-35 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ataasinngorneq 21. februar 2000 nal. 14.57
Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Inatsisartut Siulittaasuat Ole Lynge.
Maliinannguaq Markussen Mølgaard, siunnersuuteqartoq,
Inuit Ataqatigiit:
Qujanaq!
Ukiuni makkunani inuttut anersaakkut nukittorsarnissarput pisariaqavissorpoq,
anersaakkummi nukillaanganitta takussutigisarpaat; toqutsisarnerit,
imminortarnerit, atornerluinerit inoqartinullu nuanninngilluinnartumik iliuuseqartarnerit.
Ullutsinni
pinaveersaartitsinikkut suliniutissat pingaarteqalugit, inatsisartuni
oqallisigisarpavut, inuullu anersaakkut nukittorsarnissaa eqqaajuarlutigu,
ullumikkulli taamatut suliniartortatta ilaat soorlu; ajoqit palasillu
atorluarneqanngillat, ilaatigut atugaasa pitsaasuunnginneri pissutaallutik.
Ajoqit
palasillumi inuiaqatigiinni annertuumik pisariaqartippavut, qanimummi
attaveqarfiginissaat pisut ajornerpaaffiiniinnaq soorlu; toqusoqartillugu
pinnagit, ulluinnarni annertunerusumik anersaakkut nukittorsarnissamik
suliaqarnissaat aqqutissiuunneqartariaqarpoq, imaanngitsoq tarnip narkorsaattut
imaluunniit inunnik isumaginninnermi siunnersortitut atussasut, kisiannili
anersaakkut ilagiit oqariartuutaannik ingerlatseqqittutut nukittorsaasutullu.
Taakku
saniatigut, allaffissornikkut suliaqartitaanerujussuisa
oqilisaavigineqarnissaat pisariaqarpoq, suliaminnut piffissaqarnerulernissaat
anguniarlugu.
Ajoqerpassuupput
nunaqarfikkaartumik nipaallutik aalajaallutik suleqataasunik, immaqa ilaatigut
atukkamikkut pitsaanerpaanik atugaqanngikkaluartunik, taakku
pinaveersaartitsinermi annerusumik suleqataalernissaat anguniartariaqarpoq,
soorlumi oqaatsit; tullit ilittut asassavat, toqutsissanngilatit il.il.
tassaapput pinaveersaartitsinermi avaqqunneqarsinnaanngitsut, ullumikkullu
inuiaqatigiinni puiorneqarsimasutut ittut.
Ajoqit
palasillumi atugaasa pitsanngorsarnissaat, inunnullu qaninnerusumik sulinissaat
anguniassagutsigu, suliaat ataqqillugit nunaqarfinni illoqarfinnilumi
kiserliortutut inissisimatsinnagit, pikkorissartarnissaat pisariaqarpoq,
immaqalu kommunikkaartumik imaluunnit nunap immikkoortukkarlugit ukiumut
naapeqatigiisittarneratigut nukittorsarneqarsinnaallutik.
Soorunami
ilagiinni sullissisut, inuiaqatigiinniit ullumernit annertunerusumik
piumaffigissagutsigit, akissarsiatigut atukkatigullu pitsanngorsaaviginissaat
avaqqunneqarsinnaanngilaq.
Ullumikkut
ilagiinni suliaqartut atugaasa oqaasinnaanngitsumik pitsanngorsarnissaat
pisariaqarluinnalersimavoq, taamaattumillu siunnersuutigaara; atugaasa
pitsanngorsarnissaat anguniarlugu suleqatigiissitaliortoqassasoq,
inatsisartunut siunnersuusiortussamik.
Anthon Frederiksen, siunnersuuteqartoq, Kattusseqatigiit:
Siullermik
siulittaasoq qinnuigissavara, siunnersuutima eqikkarlugu, naalisarlugu
oqaatigisinnaaneraa akuerisinnaaneraa? Atuffarluppallaaqigami.
Tassa
ilagiinni kiffartuussisarnerup, suli pitsaanerusumik ingerlanneqarnissaa
anguniarlugu, palasit ikiortissaannik allaffimmiunik atorfinitsitsinissaq
siunnersuutigaara, aamma eqqaasitsissutigissavara, 1997-imi inatsisartut
upernaakkut ataatsimiimmata aamma tassunga tunngasoq
siunnersuutigereernikuugakku, tamatumani uanga nammineerlunga aamma palasit
ilaannik oqaloqateqartartunnguakkuluugama, atugaat eqqoriaannarnagit aamma
kissaatigineqarnera naapertorlugu taamaalillunga aappassaanik saqqummiuppara.
Tamatumani
anguniarlugu palasit, ilagiinni, inuiaqatigiinni piffissaqarnerullutik,
innuttaasunik kiffartuussinermi, anersaakkut aammalu taamaalillutik
upperisarsiornimi pitsaanerusumik sullissisinnaanerat
qulakkeerneqarsinnaasoralugu taamaaliornikkut.
Tamatut
naatsumik siunnersuuteqarlunga neriuutigaara inatsisartuni oqaluuserineqarnera
tigulluarneqarumaartoq.
Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut
Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:
Siullermik
siulittaasumut qinnutigilaassavara; agguaanneqareersimasup akissuteqaatip
immikkoortuisa, tunuaninngaanniit isigigutsigu kingulliit pingajuanni
oqaaseqatigiinnik ataatsinik ilassuteqalaarniarama.
Inatsisartunut
ilaasortaq Maliinannguaq Markussen Mølgaard-ip katersuunnermi matumani
siunnersuuteqarpoq; inuiaqatigiinni anersaakkut nukittorsarnissaq
siunertaralugu, ilagiinni suliaqartut atugaasa suliaasalu
pitsanngorsarneqarnissaannik.
Taamatuttaaq
inatsisartunut ilaasortaq Anthon Frederiksen siunnersuuteqarpoq; ilagiinni
kiffartuussinerup suli pitsaanerusumik ingerlanneqarnisaa anguniarlugu
kurdegninik atorfinitsitsisoqarnissaanik.
Ulloq
14. februar ukioq 2000-imi oqaluuserisassanut nassuiaat naapertorlugu siunnersuutit
ataatsimoortillugit suliarineqartussanngortinneqarput, soorlu siunnersuutini
taakkunani takuneqarsinnaasoq; provstit, ajoqit palasillu, ilageeqarnermut
tunngasut allaffissormullu tunngasut suliassaraat.
Ilageeqarnermut
tunngassuteqartuni, aqutsinermut maleruagassat naapertorlugit, inatsisartut
taamaallaat allaffissornikkut aqutsinermik suliassanut tunngasumik
maleruagassat aalajangersarsinnaavaat imarisaallu biskopip ataaniillutik.
Imaanngilarli,
allaffissornermi suliassat, annertussusiat ilageeqarnermut tunngasunik
suliassaat suliaqartarnissaannut paarlattuanillu sunniuteqarsinnaanngitsoq.
Ilagiinni
sulisunut, akissarsiatigut atorfeqartitaanikkullu atugassarititaasunut
tunngatillugu tamanna sulisut peqatigiiffiata isumaqatigiinninniarsinnaatitaasup,
illuatungaanilu naalakkersuisut sulisitsisutut kisimiillutik susassaqarfigaat.
Illuatungeriimmi
taakku, isumaqatigiissuteqarnikkut pisortaqarfinni sulisunut akissarsiatigut
atorfeqartitaanikkullu atugarititaasunik allanngortitsisinnaatitaapput.
Taanna
kikkulluunniit pisinnaatitaaffiat, sulisut peqatigiiffitik aqqutigalugit
nammineq akissarsiamikkut atorfeqartitaanermikkullu atugarisatik pillugit
isumaqatigiinniarsinnaanerat allanngortinneqassanngitsoq kikkulluunniit
isumaqatigiissutigisinnaagunarpaat.
Ilisimaneqartutut
kingullermik isumaqatigiinniarnerni palasitut atorfiit inissisimanerat
allanngortinneqarpoq, tamatuma saniatigut ilagiinni sulisut allat pisortani
sulisut allat assigalugit akissarsiamikkut iluarsiivigineqarput.
Ukioq
manna apriilip aallaqqaataani, isumaqatigiissutit nutarterneqarnissaannut
atatillugu, aammattaaq ilaginni sulisut akissarsiaqartitaanerat
atorfeqartitaanerallu isumaqatiginninniutigineqartussaapput.
Taamaakkaluartoq
naalakkersuisut isumaqarput, palasit ajoqillu ilagiinnut sulisut allat
sulinerminni atugarisaasa sukumiisumik misissuiffigineqarnissaat
pisariaqarsinnaasoq, ilassutitullu; naalakkersuisut siunniuppaat
misissuititsinissaq pisariaqartoq.
Aammalu
taamatuttaaq naliliivigalugu, assigiinngitsunik suliallit sulinerisa
aaqqissuunnerat qanoq pitsaatiginersoq.
Erseqqippoq
assigiinngitsunik suliallit sulinerminni atugarisaat taamatuttaaq atorfimminni
suliarisartagaat akisussaaffiilu naalakkersuisut sulisut peqatigiiffiinut
isumaqatigiinninniarnerminni tamatigut tunngavigisarmatigit.
Maliinannguaq
Markussen Mølgaard-imit tikkuarneqartutut ilinniartitaaqqittarnerit ilagiinni
sulisut atugarisaat pitsanngorsarneqassappata aammattaaq pisariaqarpoq,
suliassat taamaattut pimoorunnerulerniarlugit naalakkersuisut ilagiinni sulisut
ilinniartitaaneri ilinniarteqqittarneqarnerilu ataatsimoorteqqinniarlugit
ineriartorteqqinniarlugillu suliassat aallartippaat, suliassat tamakku
sulissutigineqarnerat taaneqartarpoq; Ilagiit Højskoliat.
Ilagiinni
sulisut ilinniartitaaqqittarnerisa pimoorunneqarnerulernissaannik siunnersuut
taamaalilluni naalakkersuisut siunertaannut sulissutigeriigaannullu
naapertuuppoq.
Naalakkersuisunittaaq
nalunngilarput ilagiittut inuunermi pissutsit minnerunngitsumillu ilagiit
aqunneqarneranni allanngornerit aammattaaq nunatsinni ilagiit pisortaasa
ilagiillu sinniisaasa akisussaaffigimmatigit.
Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:
Inuiaqatigiit
anersaakkut nukittorsarnissaq siunertaralugu ilagiinni suliaqartut atugaasa
suliaasalu pitsanngorsarnissaannik apeqquteqaat aallaavigalugu oqallinneq
kiisalu ilagiinni kiffartuussinerup suli pitsaanerusumik ingerlanneqalernissaa
anguniarlugu kordegninik atorfinitsitsisoqarnissaanik apeqquteqaat
aallaavigalugu oqallinneq.
Siunnersuutigineqartut
pillugit Siumumiit imatut oqaaseqassaagut: Siumumiit isumaqarpugut ukiut
300-nngulersut upperisarsiornerup nunatsinnut eqqunneqarnerani anersaakkut
nukittorsaaneq upperisarsiorneq aqqutigalugu ingerlanneqarsimasup pingaartumik
aamma siusinnerusukkut palasit, ajoqit peqatigiinniallu ingerlattarsimasaat
maannakkut ukiuni kingullerni allatut nutarterisoqartarlunilu
ingerlatinniarneqarpoq.
Anersaakkut
suliniarneq atuarfiit oqaluffiillu kisiviisa isumalluutiginagit aammalu
pitsaaliuneq aqqutigalugu ukiuni kingullerni aamma ingerlanneqaleraluttuinnarpoq,
namminneq piumassusertik aqqutigalugu suliniaqatigiiffiit minnerunngitsumillu
peqatigiiffiit aamma anersaakkut timikkullu immersueqataalluartuusut
taasariaqarluinnarput aammalu suli ullumikkornit iluaqutaanerusumik
iliuuseqartarnissaat piumasaqaataaleraluttuinnarluni.
Taamaattumik
anersaakkut suliniarneq nukittorsaanerlu tamatta akisussaaffigaarput
minnerunngitsumik aamma ilagiit tassalu angajoqqaat tassani angisuumik
akisussaaffeqartuullutik inissisimapput.
Oqaatigissavaralu
takornartaajunnaarmat maani inatsisartut oqaluttarfianni arlaleriarluta ajoqit
aamma pattattut atugarisaasa atorfeqartitaanerisalu
pitsanngorsaavigineqarnissaanik imalinnik siunnersuuteqartarpugut
oqallisigineqarluartartunik, ajoraluartumillu maannamut suli tamakkiisumik angusaqarfiunngitsumik,
matumanilu suli ingerlaqqittariaqarpugut.
Naalakkersuisulli
akissuteqarnermini isumalluarnartumik oqaatigaa ilagiit højskoliannik taasamik
ingerlatsisalertik aallartereersimallugu, Siumumiillu tamanna sakkortunerpaamik
tapersersornissaa piumasarissavarput, isumaqaratta taamatut ingerlatsineq
aqqutigalugu ilageeqarnikkut sullissineq annertuumik nukittorsarneqarsinnaasoq
neriuutiginarportaaq apriilimi akissaataasa isumaqatigiinniutigineqarnissaanni
sulinerminni atugarisatik pillugit uummarissumik saqqummiussiumaartut.
Ilanngullugu
oqaatigissavarputtaaq; ukiarmi palasinngortut aqqanillit naammasisut assut
ilagiinni suliniarnermut iluaqutaanissaat naatsorsuutigigatsigu,
minnerunngitsumillu maannakkut palasinut sulingaartunut oqilisaassinissaat
takorlooreerlugu, aamma palasinngortut tamarmik qularutissaanngitsumik
atorfissaqarluarput aammalu inuiqatigiinni anersaakkut suliniarnermi
iluaqusersuutaalereerlutik.
Siumumiit
palasit nutaat, pilluaqqullugillu sulilluarnissaannik kissaatingaarpagut
nutaanillu palasinngorniartoqarnissaa anguniarlugu pilerisaarinerit
annertusarneqarnissaattaaq Siumumiit kaammattuutigeqqissavarput.
Kordegnskateketinik,
tassa ilagiinni allaffimmiunik, kalaallisut taamma taaneqarsinnaagunarmata,
taamaattut ikittuinnaapput suli nunatsinni, Nuummili maanna pissarsiortoqartoq
nalunngilarput.
Taakkua
palasit suliarisartagaannik suliaqartinneqartarput, kirkeboginik soorlu;
kuisittussanik, katittussanik pappiararsornikkut suliassanik suliaqartillugit, paasinarporlu
allaffimmiutut sungiusimasaqarluartuusariaqartoq, tatiginartuulluni,
pissuserissuulluni inunnillu oqaloqateqarnissamut piginnaasaqartuussalluni
aamma.
Taamaattumik
maannakkut qujanartumik ammaassisoqareerpoq, taamatut ittunik ilagiinni allaffimmiunik
atorfeqartitsinissamut, taamaalillutillu palasit anersaakkut suliniarnertik
pisariaqartitaasoq pillugu allatigut nukissaqarnerulissapput, soorlu inuusuttut
naalagiartitaasarnerannut immaqalu aamma atuarfinnut ilinniarfinnullu
upperisarsiorneq pillugu qaammarsaanerulersinnaassallutik.
Siumumiit
ajoqit atugarisaasa pitsanngorsaavigineqarnissaanik suliniarnerup tamakkiisumik
pimoorissillunilu ingerlatinneqarnissaa kissaatigaarput, ajogit pattattullumi
uani oqallinnermi pattattut atugarisaat aamma mininneqartariaqanngitsutut
Siumumiit isumaqarfigaarput.
Siumumiit
akuersaarumavarput ilisimallugulu ajoqit anersaakkut suliniartut atugarisaasa
pitsaanerusariaqarnerat, aamma tusartuarlugu nunarfippassuarni suliuartut
naalagiartitsillutik aammalu nalliuttorsuarni ulapittaqalutik ulluinnarnilu
oqaloqatigineqarnissaminnut unnuaagaluartukkulluunniit
saaffigineqartartuullutik, uffa atugarisamikkut akissaatimikkullu
appasinnerpaanut aamma ilaallutik.
Ilaat
allanik suliaqaatigipput, inuussutissaqarumallutik uffa sulinerat
aaqqissuulluaraanni tamakkiisumik atorfeqartitaasinnaagaluarlutik, aamma
ilinniartitsisussaaleqinermi sunngiffimmilu susassaqartitsinermi
tapertaalluarsinnaagaluaramik.
Ajoqit
pattattullu aamma atuarfitsialammi atorfissaqartinneqangaarput suleqataanissaat
soorlu atuarfinni upperisarsiornermi erinarsortitsinermi allatigullumi soorlu
aamma time læreritut atorneqarluarsinnaagamik.
Taamaattumik
kingumut Siumumiit kaammattuuteqarniarpugut, piginnaasaat tamakkiisumik
iluaqutiginiarlugit pikkorissartinneqaqqullugit, soorlu siusinnerusukkulli
taamatut Siumumiit kissaateqareersimasugut, atorfinitsillugillu
inuussutissasiutigisinnaasaminnik tamakkiisumik atorluarneqarnissaat Siumumiit
kissaatigaarput.
Tamakku
tamaasa pillugit, ajoqit pattattullu ataatsimeersuartillugillu
isumasiorneqarnissaat, Siumumiit pimoorussamik piviusunngortinneqarnissaa
maanna piumasarissavarput, tassanilu attuumassuteqartut peqatigalugit, soorlu
aamma Inerisaaviup, KANUKUKA-p KIIP-illu suleqataanissaat
pissusissamisoorluinnartutut isumaqarfigaarput, ilanngullugu Siumumiit
oqaluffiit ammanerusumik, anersaakkut suliniarnermi qanoq aamma
atorneqarsinnaanerannik isummersornissaq kissaatigaarput.
Ajoqit
sulinerminni atugaat nalilersorniarlugit naalakkersuisup oqaatigisai
isumaqataaffigaarput naammassiniarneqaqqullugulu, Siumumiit kissaatigaarput,
taamatut oqaaseqarluta isummersuutitta piviusunngortinneqarnissaat
isumalluarfigigipput Siumumiit oqaatigissavarput.
Daniel Skifte, Atassutip oqaaseqartua:
Siullermik
ajuusarutigissavara nuattorsuugama nipiga ajorsinnaavoq.
Maliinannguaq
Markussen Mølgaard siunnersuuteqarpoq inuiaqatigiinni anersaakkut
nukittorsarnissaq siunertaralugu ilaatigut ajoqit palasillu akissarsiaasa
atugaasalu pitsanngorsaavigineqarnerannik imaqartumik aammalu ilagiinni
suliaqartut atugaasa pitsanngorsarnissaat anguniarlugu
suleqatigiissitaliortoqassasoq inatsisartunut siunnersuisussamik.
Anthon
Frederiksen siunnersuuteqarpoq ilagiinni kiffartuussinerup suli pitsaanerusumik
ingerlanneqarnissaa anguniarlugu, siunnersuuteqartoq issuarluaannarlugu;
kurdegninik atorfinitsitsisoqassasoq, kurdegn isumaqarpoq; palasip oqaluffimmi
allaffimmilu ikiortaa.
Inatsisartunut
ilaasortat Maliinannguak Markussen Mølgaard-ip kiisalu Anthon Frederiksen-ip
siunnersuutaat ataatsimoortillugit suliarisussanngortitaasimasut pillugit
Atassut imaattumik oqaaseqaateqarniarpoq:
Aallaqqaammut
Atassutip erseqqissarusuppaa; siunnersuutit siuliani eqqartorneqartut
tusarnartaanngimmata, tassami ukiorparujussuarni inatsisartuni tamakkua
oqallisigineqartarsimapput, aammalu qineqqusaarnerni
qineqqusaarutigineqartarlutik partiinit tamanit.
Aamma
Atassutip pingaartippaa, imaluunniit pingaartitaraa, atorfeqarnermut atatillugu
akissarsianut tunngasut sulisitsisup sulisitallu akurnanni ilaatigut
peqatigiiffeqarneq imaluunniit kattuffeqarneq aallavigalugit akissaatinut
tunngasut isumaqatigiinniutigineqartarnissaat suleriaatsitut pitsaasutut
atortagassatullu kaammattuutigiuartarsimagamiuk.
Atassut
isumaqarpoq Nunatsinni anersaakkut suliniarneq taamaallaat pitsanngorsarneqarsinnaasoq
palasit ajoqillu akissaataasa qaffannerisugut imaluunniit kordegn-inik
atorfinitsitsiortornikkut, taamaanngilaq. Taamaattumik siunnersuutit
toqqaannartumik itigartinniaannarumagit Atassut piareersimavoq ataatsimoortumik
aaqqiiniutissamut peqataassalluni aammalu ingerlariaqqinnissami
tapersiissalluni.
Kultureqarnermut,
Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut, Ilageeqarnermullu Naalakkersuisup
akissuteqaammini erseqqissarpaa, suliami matumani suliassap ilaa - soorlu
palasinut tunngasoq - kingullermik isumaqatigiinniarnermi
aaqqiivigineqarsimasoq. Ilaatigut palasit akissaataasa
iluarsiivigineqarneratigut, aammalu akissatitigut inissisimanerisa
allanngortinneqarnerisigut. Aamma ukioq manna aprilip aallaqqaataani
atuutilersussamik. Ilagiinni sulisut akissarsiaqartitaanerat
atorfeqartitaanerallu - tassani ilanngullugit atorfimminni suliarisartagaat
akisussaaffiillu pillugit - nutaamik isumaqatiginninniutigineqassasut. Tamanna
tassaavoq Naalakkersuisut ukua siuliisa suliniutigisimasaasa ajunngitsut ilaat.
Atassut
tunngaviatugut isumaqarpoq ilagiinni suleqataasut - soorlu palasit, ajoqit,
pattattut ilagiinnilu suleqataasut allat atugaat pillugit suli sukumiinerusumik
annertunerusumillu aaqqiiniuteqartoqartariaqartoq.
Tamanna
pisinnaavoq apeqqutini pineqartuni suleqataasut tamaasa
peqatigitilluinnarlugit, soorlu periaatsit ukua pingasut arlaat atorlugu
ingerlariaqqittoqarneratigut:
Periarfissaq
siulleq: Ilagiinni sulisut tamaasa peqatigalugit isumasioqatigiisitsinikkut,
tamanna suleriaaseq pitsaanerpaassaaq kisiannili akisoorujussuussalluni.
Periarfissat
aappaat: Ilagiinni sulisut tamaasa sinniisoqartillugit Inatsisartut
suleqatigiissitaliornissaat, tamanna suleriaaseq pitsaanerpaap tulleraa aammali
akisusussaavoq.
Kiisalu
periarfissat pingajuat: Suliassaq Inatsisartut Naalakkersuisunut maannakkut
suliassiissutigeqqissagaat, taamaalillutik Naalakkersuisut suliartik
kingusinnerpaamik ukiamut Inatsisartuni isummerfigisassanngortissallugu.
Tassani aningaasanik kingunerisassai aamma ilanngullugit.
Taanna
suleriaaseq akikinnerpaasussaavoq, kisiannili pingaaruteqartorujussuusussaavoq
suliassamut attuumassuteqartut tusarniaavigineqarnissaat
piumasaqaatigineqarnissaallu.
Ullumikkut
siunnersuuteqartut qulequtaliussaat pitsaasuugaluarlutik tunngavilersuutimikkut
imarisamikkullu "salukujuttunik" taasariaqarput. Aamma
Naalakkersuisut akissuteqaataat taamatut oqaatigineqartariaqartutut Atassutip
nalilerpaa, kisiannili ingerlariaqqittoqartariaqarmat ilagiinnilu anersaakkut
suliniarneq pinngitsoorneqarsinnaananilu siuarsaaviginiarneqartuartariaqarmat
Atassutip siunnersuutigaa suleriaaseq sorleq siuliani eqqartorneqartut arlaat
ingerlaqqinnissami atorneqassanersoq Inatsisartut Kultureqarnermut,
Ilageeqarnermut, Ilisimatusarnermut, Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaanni
nalilersorneqapallassasoq Inatsisartut ataatsimiineranni uani Inatsisartunut
inassuteqaateqarnissaq anguniarlugu.
Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:
Ilagiit
sullinneqarnerinut Inatsisartuni ilaasortap Maliinannguaq Markussen Mølgaardip
inuiaqatiginni anersaakkut nukittorsarnissaq siunertaralugu ilagiinni
suliaqartut atugaasa pitsanngorsarneqarnissaat siunertaralugu
suleqatigiissitaliortoqarnissaani siunnersuutaa tamakkiisumik Inuit
Ataqatigiinniit taperserparput.
Ukiuni
kingullerni arlaqaqisunik ilagiinni sulisut suliaasa inuiaqatigiinnut
pingaaruteqassusiat annertunerusumik maluginiarneqarneq ajorpoq, tamannalu
ilaatigut anersaakkut piitsunnguutigisimagipput paasinarsigaluttuinnarpoq.
Inuiaqatigiinni
inuppassuusugut annertunerusumik ulluinnarni ilisimanngilarput ilagiinni
sullissisut naalagiartitsinerup saniatigut sunik suliaqartarnersut.
Siunnersuuteqartup siunnersuuteqarnermini qitiutippaalusooq, tamakkua
inuiaqatigiinni annertunerusumik paasisimasaqarfigineqalernissaat, taamaalilluta
annertunerusumik ilagiinnut tapersersuinerput aammalu kaammattuissuseqarnerput
ersersinnaaqqullugu.
Inuit
ajornartoorfimmikkut palasit ajoqit ilagiillu sinniisaat saaffigiuartarpaat, taamaalillunilu
pineqartut ulluinnarni inuiaqatigiinni ajornartorsiutit annertuut inummullu
nammakkiisartut oqimaaqisut nammalersarpaat inuiaqatigiillusooq sinnerlugit.
Taamaattumik
ilagiinni sulisut ajornartorsiutinik oqimaaqisunik tigooqqaaginnaratik aaqqissuussamik
anniffissarissaanerusariaqarnissaat sulissutigineqartariaqarpoq. Uanilu
eqqarsaatigaarput inuit immikkut ilinniarsimanertik tunuliaqutaralugu
oqilisaassisinnaasutut suleqataasinnaasut.
Taamaattumik
Inuit Ataqatigiinniit isumaqarpugut Maliinannguaq Markussen Mølgaardip
siunnersuuteqarnermini anguniagaani suleqatigiinni suliassanut apeqqut aamma
tamanna iserfigineqartariaqartoq, tassuuna oqilisaaffigineqarsinnaanissaat
anguneqarsinnaaqqullugu.
Nalunngilarput
piffinni arlalippassuarni palaseqarfiit angerlarsimaffiutigalutik
inissisimasut, taamaattumillu palasit allallu ilagiinni sullissisuusut
annertuumik angerlarsimaffimminni allaffissornermik suliaqartariaqartarput.
Tamannalu Inuit Ataqatigiinniit toqqissisimananngitsutut isigaarput aaqqiissuteqarfigineqartariaqartutullu
pingaartutut isigalugu.
Allaffissornermik
oqilisaassisoqarnissaanut atatillugu pingaaruteqartutut isigaarput,
palaseqarfiit qarasaasiakkut malinnaatinneqartuarnissaat aammalu qarasaasiakkut
pisariillisaanerup iluaqutaasinnaanerata misissuiffigineqarnissaa.
Pinaveersaartitsinermik
oqariartuuteqaraangatta tamatigut suleqatigineqarsinnaasutut palasit ajoqillu
eqqaajuartarpagut. Isumaqarpugut palasit ajoqillu pinaveersaartitsinermi,
pingaartumik anersaakkut toqqissisimajartornissamut suleqatigineqartarnerat
annertoorujussuarmik iluaqutissartaqartoq pisariaqartinneqartartorlu.
Pinaveersaartitsinerli
assigiinngitsorpassuarnik imaqarmat pisariaqarpoq, taamatut
pinaveersaartitsinermik palasit ajoqillu suleqataanissaminnut kajumittut periarfissaqartariaqartut,
pinaveersaartitsinermik suliaqarnissamut pikkorissartinneqartarnissaat.
Tamannalu suleqatigiissitaliami misissuiffigineqarsinnaanera ilanngunneqassasoq
kaammattuutigissavarput.
Inatsisartuni
ilaasortap Anthon Frederiksenip siunnersuutaanut tunngatillugu
oqaatigissavarput, nuannaarutigigatsigu ilaageqarfiit ilaanni, tassalu Nuummi
kordegnimik atorfimmik pilersitsisoqareersimammat. Taamatut suliniuteqarneq
Nuummi ilagiit siniisaasa namminneq aallartitarisimavaat angusaqarfigilluarsimallugulu.
Inuit
Ataqagiinniit siunnersuutigissavarput atorfimmik taassuminnga
pilersitsiniarnermut suliniutiginninnermut aqqutaasimasut suleqatigiiffiup
pilersinneqarniartup ilanngullugu misissuiffigissagaa, sinerissap sinneranut
siammarsinnaanissaa siunertaralugu.
Siunnersuutit
qanoq annertutigisumik tamanut siammartinneqarsinnaanerata
misissoqqissaarneqarnissaa isumaqarfigivarput, tassami piffinni inukinnerusuni
periarfissat allat tikinneqarsinnaammata, soorlu ajoqit
pikkorissartitseqqinerisigut kordegnitut sulisinnaanerat anguneqarsinnaalluni.
Taassumap
saniatigut kommunet qanoq sukkutigullu suleqatigineqarsinnaaneri aamma
ilanngullugit eqqarsaatigineqarsinnaasutut Inuit Aqatigiinniit isigaarput.
Naalakkersuisut
akissuteqarnerminni oqaatigaat, misissuinissaq pisariaqarsinnaasoq, ilaagiinni
sulisut sulinerisa qanoq aaqqissuunneqarnerat pitsaatiginersoq sukumiinerusumik
paasisaqarfigisinnaaqqullugu. Tamanna pitsaasuusutut isigaarput, tassami
siunissami ilagiinni sulisut aningaasarsiaqartitaanerinut aaqqissuussinissami
tunngavissaqarnerulersinnaagatta.
Suliassaq
manna aallartinneqartussat pisariaqarluinnarmat Naalakkersuisut
piumaffigissavagut, ukiup ataatsip ingerlanerata iluani suliassaq
naammassiniaqqullugu. Taamatut oqaaseqarluta Inuit Ataqatigiinniit ulluinnarni
palasit ajoqillu sulinerminni atugaasa pitsanngorsaavigineqarnissaannik
suliaqartussat sulilluarnissaannik kissaappagut. Qujanaq.
Loritha Henriksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat:
Inatsisartunut
ilaasortap Maliinannguaq M. Mølgaardip aammalu Anthon Frederiksenip
siunnersuutaat imatut Kattusseqatigiinniit ataatsimut oqaaseqarfigissavagut.
Soorlu
siornatigut Kattusseqatigiinniik Anthon Frederiksenip saqqummiutereersimagaa,
nuannaarutigaarput IA-miit ersarissumik pisariaqartitavimmillu iluarsiisoqarnissaanik
kissaateqarluni oqallisissanngortitsisimammat.
Naluneqanngitsumimmi
ukiuni arlaqalersuni ilageeqarneq tamaat ataatsimut isigalugu palaseqarfiit
aningaasat tungaatigut annertugisassaanngitsunik atugassaqartitaapput
suliniarnerminni. Tamannalu ullutsinni naleqqutinngilaq uffalu inuiaqatigiit
ilageeqarnerup tungaatigut annertuumik atorfissaqartitsigaluaqisut.
Eqqaaginnarsinnaavarput
nunaqarfinnut angalaniartarneq qanoq pisariutigisoq, qanorlu akeqartoq.
Taakkuinnaalluunniit aallaavigissagaanni sulissusserusukkaluarneq innuttaasunik
nunaqarfinnillu killilerneqartarpoq, aningaasaliissutit atugassat
annikippallaarneri peqqutaallutik.
Isertuutissanngilarpullu
ullutsinni inuiaqatigiit tamatta ilagiinnut sullissisut annertuumik
atorfissaqartikkatsigit. Nalunngilarput ullumikkut inuttut ajornartorsiutit
annertoqisut, imaannanngitsullu palasit ajoqillu tigummigaat
suliaralugillu.Sulilu saaffiginnittartut ikiortariaqartullu amerliartortut,
inuttut atugarisat oqimaalliartorneri aallaaviullutik.
Immimoortarnerit
ajornartorsiutillu allat pimoorullugit millisassagutsigit aamma palasit
ajoqillu atugarisaat aaqqiivigisariaqarpagut. Tamannalu ilaatigut
qaangerneqarsinnaavoq allaffissornermi suliassatigut iluarsiiffigineqarpata.
Soorlu Anthon Frederiksenip siunnersuummini ersarissumik siunnersuutigigaa,
palasit allaffiini allanni ikiortimik piaartumik atorfinititsinissamik.
Palasimmi annertuumik allaffissornermik atuisarmata,
piffissaajaatigisaqalugillu.
Taamaalillutik
ilagiinnut kiffartuusserusunneq upperisarsiornermullu sullissinerat annerusoq
annertuumik killilerneqartarluni, allaffimmi suliassat amerlavallaaneri
pissutigalugit.
Allaffissornerullu
piffissaajaataaneranut uku assersuutigisinnaavakka:
Meeqqat
inunngorneranniik suliassaq aallartittamat, atuagarsuarnut allanneqarnissaa
eqqortumik kukkuneqanngitsumillu. Anaanaasullu kuisinnermut allagartani
tigummianngippagu, illoqarfiginngisaminilu ernisimappat, palasi pisussaavoq
anaanaasup inunngorfianut palaseqarfimmut piniassallugu.
Inatsisaavormi
ullut arfineq pingasut qaangiutsinnagit inunngortoq nalunaarutigineqassalluni
inuit aqqisa allattorsimaffiannut, tassa folkeregisterimut. Palasilu
angalasimappat imaluunniit sulinngiffeqarsimappat, allatut ajornartumik
utaqqisariaqartarput.
Tamakkualu
saniatigut suliassat ataavarput ukuussallutik:
Kuisitsineq,
apersortitsineq, katisitsineq, ilisinerit kiisalu nalliuttuni sapaatinilu
naalagiartitsinerit, tamarmillu piareersarfissaallutik. Saniatigullu utoqqaat
illuini, napparsimmavinni il. il. sullissinerat eqqarsaatigalugit.
Kiisalu
allaffissornermut kinguarsaataasartut aamma ilagaat, qaffasissumik
ilinniagaqarniartut ilinniaqqinniartullu ilaasa qinnuteqaraangamik ilanngullugu
piumasaqaataasarmat kuisinnermut allagartap ilaanissaa. Aammalumi allaat
kuisinnermut allagartanik allanik kuisinnermut pisariaqartitsisut
saaffiginnissutigisartagarpassui aamma palasinut piffissaajaataasarmata.
Allaminngaanneersuusimappatalu
palaseqarfiit aamma piniartariaqartarlutik. Tamakkulu taallatsiakkatta
uppernarsarpaat qanoq allaffimmi pisassat pisarissersuutaatiginerat,
piffissamillu atuitigisarnerat.
Taamaattumik
ilagiit patajaatsut nukittuumillu sullinneqassappata, pisariaqarpoq
aaqqiissuteqarfiginissaat. Innuttaasummi utaqqipput palasit ajoqillu
ilungersorput, upperisap tamatta nakooqutitta ersarissumik patajaatsumillu
sulissutiginissaanut.
Naggataatigullu
pingaartillugu taarusupparput, ajoqit aningaasarsiaasa piaartumik
iluarsiiffigineqarnissaat. Tassami aningaasarsiat tungaasigut ajoqit akissarsiaat
ajorluinnarmata, ullutsinnilu inuuniutaasinnaanatik.
Ullumikkummi
ajoqitut suligaanni najugarisarlu marlunnik pingasunilluunniit
ajoqeqarsimappat, ajoqip ataatsip qaammammut akissarsiai agguarneqartarmata.
Kialu ullutsinni tamakku pissutsit akuerisinnaavai, ukiuni 2000-imut
ikaarsaarfitsinni.
Tamannalu
Kattusseqatigiinniit akuersaarsinnaanngilarput, innuttaasunimmi sullissinermut
taakku pingaaruteqarluinnarmata. Taamaattumik Kattusseqatigiinniit
erseqqissaqqissavarput, ullumikkut palasit ajoqillu atugarisaat
oqaasiinnaanngitsumik pimoorussamik aaqqiivigineqartariaqalernerat.
Aammalu
Kattusseqatigiinniit innersuussutigissavarput Inatsisartut 1997-imi upernaakkut
ataatsimiinneranni Inatsisartunut ilaasortap, Anthon Frederiksenip
siunnersuutaa uani oqallinnermi aamma ullumikkut qitiulluinnartoq. Taamanikkut
Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu
ataatsimiititaliaata oqaluuserineqartoq taperserlugu ilaatigut imatut
oqaaseqarmat:
"Ataatsimiititaliaq
isumaqarpoq palasit allaffimmi suliassatigut oqilisaanneqartariaqartut,
ilaatigut pisortat allaaffiisa ilaat suleqatiginerisigut. Kiisalu ajoqit
allaffimmi suliassanut, suliassat tungaasigut
akisussaaffeqarnerulersinnaanissaat".
Naak
akissuteqaammi ersarikkaluartoq ilagiit atugarisaat sukumiisumik
misissueqqissaartoqarnissaanik pitsanngorsaasoqarniartorlu, taamaattoq
Kattusseqatigiinniit kajumissaarutigissavarput, aammaarluta
kissaatigissagatsigu piaartumik atugarisat iluarsiiffigineqarnissaat.
Taamatut
oqaaseqarluta suliap piaartumik misissuiffigineqarnissaa Kattusseqatigiinniit
inassuteqaatigaarput.
Ole Lynge, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat:
Tassa
takusinnaasagut malillugit oqaaseqarusuttut tassunga killeqanngillat,
nappaarrapput.
Maliinannguaq Markussen Mølgaard, Inuit Ataqatigiit
siunnersuuteqartutut:
Qujanaq,
oqaaseqartunut qujavunga. Maluginiarpara assut taanna siunnersuut Inuit
Ataqatigiinniit saqqummiussarput soqutigineqartoq, aammalu oqallisiginissaa
pisariaqarsimasoq. Siullermik apeqqutigerusutara Naalakkersuisunut unaavoq,
Inuit Ataqatigiit kissaateqarnitsigut 1998-mi ukiakkut ilagiinnut suliaqartut
ataatsimeersuartinneqarput Qasigiannguani. Tassa ukiut marluunngillalluunniit
matuma siorna - ukioq ataaseq sinnilaarlugu.
Paaserusunnarpoq
taakku suliat sumut pisimanersut, oqallinnerit soqutiginartut aammalu
siunnissatut tikkuussat ilagiinnut suliaqartut oqariartuutaat, sumut
killinnersut taanna paaserusunnarpoq. Tassami imaattariaqanngilaq
ataatsimeersuarnermi pilersitsisassasugut kinguneqanngitsumik.
Kinguneqartariaqarput aammalu oqariartuutit isumaqarpunga Inatsisartut
kissaatigisaat toqqammavigalugu aamma Inatsisartunut apuuttariaqartut.
Uani
siullermik ajuusaarutigissavara siunnersuuteqarninni aningaasat ilaatigut
kisimik pineqartutut soorlu qitiutinneqarpallaarmata, ilaatigut soorlu aamma
avisit ilaani taamatut allanneqarsimasoq akissarsiat qaffannerinnaasigut taava
soorlu suna uanga siunnersuutigisimagiga soorlu suna tamarmi aaqqinneqassasoq.
Kisianni taamaattoqanngilaq, uani annertunerusumik soorunami ilagiinni
suliaqartut siunnersuutiga malillugu annertunerusumik pinaveersaartitsinikkut
allatigullu suleqataalernissaat, anersaakkut immersuinermik inuiaqatigiinni
annertunerusumik suleqataanissaa piumasarigutsigu, soorunalimi pissusissamisuuginnarpoq
aamma akissarsiatigut qaffaassiffiginissaat, taanna avaqqunneqarsinnaanngilaq.
Kisianni taanna uani isumaqarpunga qitiutinneqarnani, kisianni ullumikkut
inuunitsinni killiffipput aammalu anersaakkut qamuuna ilutsigut, immaqa
amigaateqarnerput erserluinnarpat, tamanna nalunngilarput aammalu partiit
assigiinngitsut taanna erseqqissumik oqaatigivaat.
Nuannaarutigivara
aamma pikkorissaajuarnissamik oqariartuut tapersersorneqarmat, aammalu una
palasit, palasinut tunngatsillugu nalunngilluinnarparput angerlarsimaffimminni
allaffeqartariaqarnermikkut angerlarsimaffiup erianartuullunilu,
toqqissisimanartuuneranik ilaatigut innarlerneqartartut. Allammitaavami
atorfillit qanoq issagaluarpat artornartorsiortut, annikilliortullu ulloq
unnuarlu angerlarsimaffimminnut saaffiginnituaraluarpata, nalunanngitsumik
naammagittaalliuutigisorujussuussagaluarpaat. Aammattaaq taassuma saniatigut
nipangersimasussaatitaanermikkut ilaatigut inuit artorsaataat annertuumik
tigusarpaat, aammalu nammakkersuutigalugit, taamaattumik ullumikkut
annertoorujussuarmik piumaffigineqareerput, taakkulu piumaffiginerisa
minnerpaannguakkulluunniit oqilisaaffiginissaat isumaqarpunga
pisussaaffigisariaqaripput.
Soorunami
taakkuinnaat aaqqiiviginerisigut suna tamarmi aaqqinneqarsinnaanngilaq, aamma
kisianni siusinnerusukkut maani oqaluttarfimmi aamma soorlu
oqaatiginikuugipput, ullumikkut inuunitsinni atukkatsinnilu
pinaveersaartitsinermi sunaluunniit atorluarsinnaasarput
atorniartariaqarparput. Tamatumanilu aamma ilagiinni sulineq ilaatilluinnartariaqarlugu.
Quppersagaliornerit,
plakatinillu assiliarsualiornerit kisimik isumaqarpunga pinaveersaartitsinikkut
isumalluutigineqarsinnaanngitsut, tamakkulumi qanoq annertutigisumik
imaluunniit qanoq annikitsigisumik sunniuteqartarneri naluvagut.
Uani
ataatsimeersuartitsinissamik Siumut siunnersuutaani soorunami taanna
orniginarsinnaavoq, kisianni tassunga apeqqutigeqqaarusuppara
ataatsimeersuarsimaneq taanna qanoq ingerlasimanersoq, aammalu ilaatigut
taamatut suliniarnermi, suliniarnerullu pimoorussamik ingerlanneqarnissaa
anguniarlugu suleqatigiissitamik pilersitsisoqarnissaa siunnersuutigivara,
naluara Atassutikkut salukujuttumik oqarmata, "pualanerusumik namminneq
siunnersuuteqarniarlutik eqqarsarnikuusimanersut", kisianni ullumikkut
killiffipput eqqarsaatigissagaanni pisariaqarluinnarpoq nalilersuinissarput
aammalu ingerlariaqqinnisami qanorpiaq ingerlariaqqinnissatta oqaluuserinissaa.
Inuup qamuuna annikilliortup, kiserliortullu plakatit, quppersakkallu kisiisa
iluaqutigisinnaanngilai aammali immersorneqartariaqarpoq, nalunngilarput timip
avataatigut aamma nukeqartoq imaannaanngitsumik inuinnaasugut uagut
imaaliallaannaq akisinnaanngisatsinnik. Aamma nukeqarmat asanninnermik
neriuutissaqartuarnermillu oqariartuutitalimmik.
Ilumut
ullumikkut nukiit atorluarsinnaasagut tamaasa ujartorlugit
atorluartariaqarpagut aqqusaartuartakkatsinni imaannaanngeqisuni
qaangiiniarnermi.
Nuannaarutigaara
Naalakkersuisut misissuinissamik aamma siunniussaqarnera tamatumani
oqariartuutigineqarmat.
Qujanaq.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit, Siunnersuuteqartoq:
Qujanarujussuaq
oqaaseqartunut tamanut.
Ilagiinnut
tunngasut pillugit oqallinnermi uanga tulluarsorinngilara assortuiniarneq
nikanarsaaniarnerlu oqaatsit suulluunnit atorlugit ingerlanneqarnissaat. Taamaattumik
oqaaserineqartut immaqa nakkarsaataalaarsinnaasutut nalilerneqarsinnaasut,
tamakkua tikikkusunngilakka.
Siullermik
nuannaarutigivara Naalakkersuisup akissuteqarnermini allakkatigut
allassimanngikkaluarlugu, kisianni misissuititsinnissamik periarfissaqarneranik
oqarnera taanna qujanarpoq, aamma neriuutigissavarput taamaattoqarumaartoq,
tassami Inatsisartut 1997-imi maji qaammat ataatsimiimmata Ilageeqarnermut
aamma Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap suliaq
taamaattoq ingerlatereersimammagu, tassanilu aamma suliniarlutik
Naalakkersuisut neriorsuereernikuummata, maannalu ukiut pingasut pallimmatigit
suliassap qaqinneqarluni annerusumik immaqa oqartoqarsinnaasoq, qanoq
iliuuseqartoqarsimannginnera maanna uppernarsarneqarmat. Taamaattumik
neriuutigaara Naalakkersuisuusut maannakkut siuliini eqiinganerullutik
suliniarumaartut.
Annerusumik
partiit oqaaseqartui oqaaseqarfiginagit erseqqissaassutigiinnassavara,
ilagiinni sullissinermi minnerunngitsumik aamma allaffissornikkut sulinerit
eqqartorneqareersut eqqaallugit, palasit nunaqarfinnut kiffartuussinerminni
annerusumik periarfissaqarnissaat aamma tassani soorunami ilaalluinnarmat.
Taamaattumik
aamma nunaqarfiit puigornagit, palasit kiffartuussinerat eqqarsaatigalugu
taamatut siunnersuuteqarninni, siunnersuutinni toqqaannartumik
oqaatiginngikkaluarlugu, kisianni aamma oqallinnittarnerpassuarni
siusinnerusukkut eqqaasareersimagakkit taakkua aamma ilanngullugit
uterfigilaarpakka.
Qujanarlu
taamatut suliap ingerlaqqinnissaanik isumalluarnartumik oqaluttoqarmat.
Daniel Skifte, Atassutip oqaaseqartua:
Tassa
assigiinngitsut akissuteqarfigissavakka, toqqartumik apeqqutit uannut aammalu
partiit oqaaseqaataat oqaaseqarfigilaassallugit.
Siullermik
apeqqutigineqartoq, ilaatigut Maliinannguaq Markussen Mølgaard-iminngaanniit
1998-imi ukiakkut Qasigiannguani ilagiit sinniisaat ataatsimeersuarsimasut,
suliassarlu taanna sumut killinnersoq.
Uanga
akissuteqarfigisinnaanngilara, taamaalinerani Naalakkersuisut siulliit
qinersinerup tungaanut atorunnaarsimammata, kisianni tamatuma kingorna una
nalunngilara, Naalakkersuisoq Inuit Ataqatigiinninngaanneersoq tassunga
ikkunneqarpoq, tassami Ilageeqarnermut tunngasut Peqqinnissaqarfiup ataani
inissinneqarmata, taava apeqqut tassani ujartortariaqassaaq aatsaat
tusagassiuutitigut imaluunniit inioqqatitigut tusakkakka tunngavigalugit
Naalakkersuisut suliaasa allanngortiterneri issakkunni pimmata, kisanni aamma
paasisakka malillugit suli tamanna apeqqut Inatsisartunut
apuunneqarsimanngilaq, suli naluarput kisanni inioqqatitigut uanga tusarpara
taamaattoqartoq.
Taamaattumik
apeqqut taanna tupigukuluppara taamatut apeqqutigineqarmat, oqaaseq
salukujuttunik nalilerlugu oqaatigigakku innersuussutigissavara, taanna tikittinnagu
oqarama siunnersuuteqartut tassa aqqi taallugit tamaasa, siunnersuutaasa
qulequtaat assorsuaq iluaralugit isumaqatigalugillu, qulequttat pitsaagamik
kisiannili imarisaai tuungavilersuutaallu amigaateqarlutik, taamaattumik
salukujuttunik taavakka.
Una
assut isumaqatigaara assersuutigalugu issualaartuugukku, siunnersuuteqartup
qulequtsiussaa:
"Inuiaqatigiinni
anersaakkut nukittorsarnissaq siunertaralugu Ilagiinni suliaqartut atugaassa
suliaasalu pitsanngorsarnissaannik siunersuut".
Assorsuaq siunertaa pitsaavoq. Taamaattumik atuarakku alla eqqaanngilara
ataatsimeersuarsimaneq. Taava ataatsimeersuarsimanermi isummiutit
assigiinngitsut assigiinngitsuninngaanneersut naammitaava? Tassuuna assut
isumaqatigaakkit apeqqutigigakkit, suliassaq tassa sumummitaava killippa? Inuit
Ataqagiinniinngikkuni maannakkut qaammat kingulliugunarpoq Siumukkormiut
Naalakkersuisuuniilissaq taanna, taakku nalussanngilaat.
Taamatut oqariarlunga maluginiarpara partiit assigiinngitsunik tamarmik
oqariartuuteqartut, kisiannili oqariartuutaat piiaraanni soorlu Siumukkut,
Atassutikkullu tunngaviatigut assigiikannersorujussuarmik oqariartuuteqarput,
kisiannili qanoq apeqqutit ingerlariaqqissanersut erseqqissumik
oqaatigineqaratik.
Siumukkormiut toqqartumik tamatigut isumaqatiginnginnakkit peqqutaavoq
apeqqutit ilaat soorlu atatsimeersuartitsinissamik taasasarneq. Periarfissat
ilaattut uaguttaaq taavarput, kisiannili 1,2,3 aallaavigalugu oqarpugut
ataatsimiititaliap nalilipallalliuk sorleq suleriaaseq atussangeripput.
Naalakkersuisunut suliakkiissutigissavarput? Partiit aamma arlallit
taamatut oqaramik. Taava taanna apeqqut akisuuppat, taava qanoq ilioriarnissaq
Atassutip ammaffigalugu nalunaarutigereerpaa, isumaqarpugummi qulequtaq
eqqartorneqartullu taakkua siunnersuutigineqartuninngaanneersut
aaqqiivigineqartariaqartut.
Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:
Soorunami
siullermik 1998-imi ataatsimersuarsimaneq pillugu imaqarniliamik imaluunniit
qanoq ittumik saqqummersoqarnissaa taanna soorumi ujartuinersi
isumaqatigaarput. Kisianni maannamut saqqummersoqarsimanngilaq, aamma
taamanikkut nalunngilara Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut
ataatsimiititaliaq ilageeqarneq tigummigallarmagu aamma
peqataaniarsimagaluarput, periarfissaqartitaasimanatillu. Taamaattumik
soqutiginartorujussuuvoq tassani naammasisat qanoq issimanersut. Kisianni
tutsaqarsimanngilaq, taava ataatsimeersuartitsinissaq immaqa nutaaq
pisariaqartariaqassaaq - takussavarput, takoriarlugu qanoq tassani
angusaqartoqarsimanera saqqummeriarpat.
Maliinannguaq
Markussen Mølgaard-ip Inuit Ataqatigiinniit aamma oqaaseqartup
siunnersuutigisaanut tunngatillugu una misissullaqquvara uanga imaluunniit
Siumuminngaanniit aamma isumaqatigineqassasoq, tassa pinaveersaartitsinermik
suliaqarneq uani allaqqavoq soorunami palasi ajoqillu suleqataanissaminnut
kajumittut periarfissaqartariaqartut pinaveersaartitsinermut suliaqarnissamik
pikkorissartinneqarnissaminnut.
Taavalu
aamma uagut Siumuminngaanniit saqqummiupparput ajoqit, pattattullu aamma
atuarfitsialammi atorfissaqartinneqartut suleqataanissaminnut, soorlu
atuarfinni upperisarsiornermi, erinarsortitsinermi allatigullu immaqa aamma
kalaallisut atuartitsinermi timelæreritut atorneqarsinnaallutik. Isumaqarpunga
tassuunakkut palasit aammalu ajoqit aammalu pinaveersaartitsisartut immaqa tassani
ataatsimeersuarneq aamma tassani qaqeqqinneqarsinnaavoq -
tikeqqinneqarsinnaavoq. Tassani isumasiorneqartariaqarput qanoq-una
atorniarneqartussaasut. Suliaqartorujussuupput ajoqit nalunngilagut, kisianni
akissaatimikkut aamma annikitsuararsuarmik aningaasarsiaqarlutik. Kisianni
qanoq-una atorneqarnissaat taanna, isumaqarpunga pingaaruteqartoq
isummersorfigissallugu. Nalunngilagut pinaveersaartitsisut annertoorujussuarmik
suliassaqartut aammalu ajoqit aamma annertoorujussuarmik suliassaqarput
immersorneqarluarsinnaallutillu.
Taamaattumik
tassuunakkut isumaqarpunga nalilersueqqissaartoqartariaqartoq, aamma
siusinnerusukkut siunnersuutiginikuuvarput imaluunniit
siunnersuuteqarnikuuvunga oqaloqateqartartussanik sineriammi
nunaqarfinniikkaluaruni Iginniarfimmiikkaluaruni, Nanortalimmiikkaluarunik
inunnut oqaloqateqartartussanik pikkorissartitsisoqassasoq, tassani aamma
saaffigineqarsinnaallutik sukkulluunniit unnuaagaluarpat,
ulluugaluarpalluunniit soorunami. Taamaattumik tamakku isumaqarpunga ataatsimut
nalilersorlugit pisariaqartoq, tassani artukkertariaqanngilagut aamma ajoqit
palasillu atorfissaqarteqigatsigit allatigut.
Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut:
Siullermik
erseqqissaatigilaassavara ilumoorpoq Ilageeqarnikkut Naalakkersuisup
siornatigut Peqqinnissaqarfimmut Ilisimatusarnermullu atasimagaluartup taava
Naalakkersuisut Siulittaasuata pisussaatitaanini naapertorlugu suliat
agguataarneqarneranut akisussaanini najoqqutaralugu Atuarfeqarnermut,
Kultureqarnermut Ilisimatusarnermullu tassunga ataqatigiinnerat
isumaliutigeqqissimavaa, maannakkullu periarfissat allannguuteqartillugit,
tassa Peqqinnissaqarfik, Avatangiisillu kingumut taakkua ataatsimoorlutik
ingerlanissaat aaqqinneqarpoq, taavalu taarsiullugu Ilagiit, Kultureqarnermut,
Atuartitaanermut, Ilisimatusarnermut kiisalu aamma Ilagiinnut
immikkoortortaqarfimmik maannakkut pisinneqarluni. Taakku suliassat imminnut
qanittut ataqatigiittullu tunngaviatigut aaqqiiniarnermut tunngaviuvoq.
Marluk
oqaaseqarfigilaassavakka. Taanna siullermik Naalakkersuisunut aammalu
Inatsisartunut akisussaaffiuvoq ilagiit - Kalaallit Ilagiit - siullermik nunami
maani upperisarsiornikkut amerlarpaallutik Lutherikkuusut, taakkua
sullinneqarnerat isumagissallugu. Palaseqarnissaa, ajoqeqarnsisaa, pattattoqarnissaat
isumagisassaraarput, oqaluffiit aamma tassaniittut aserfallattaalinissaat
isumagisassaraarput, tamakkunatigullu aamma isumannaatsumik kusanartumillu
ilagiinni sulinermut atugassaqartitsinissaq naammassiniassallugu.
Naalakkersuisut
maannakkut Den Kirkelige Højskole-mik taasaq, tassa ilagiit ilagiikkut
ingerlanermi ilinniarfimmik taaneqarsinnaasoq aqqutigalugu maannakkut
taakkunatigut ilinniartitsineq nukittorsarpaat. Ajoqinik ilinniartitsineq
ingerlavoq aammalu organistinik ilinniartitsineq aamma tassani
ingerlanneqarluni. Taakkua ilagiinnit pisariaqartinneqartut sulisut
pikkorissarnissaannik ingerlatsiviussapput, aammalu palasit ilinniartitaanerat
Namminersornerulerattali arlaleriarluni maannakkut pisareersimasoq, aamma
ataatsinaallugu ilinniartitseqqinnissat piareersarneqarnerat tamakkunatigut
alaatsinaanneqassaaq.
Tamakkua
uagut Naalakkersuinikkut isumagisassaraagut. Aammalu taamaattumik
akisussaaffiit tassaniittut suliassarissallugit. Ullumikkullu tikkuarneqartuni
palasit suliassaqarnerujorujussui tassa ulluinnarni ilagiinni kiffartuussineq
saniatigut allaffissornikkut oqilisaassiffigineqarnissaanik eqqarsaatit,
isumaqarpunga tunngavissaqarluinnartumik patsisissaqartumillu aamma
uparuarneqartut, aamma taakkunatigut paaseqatigiissinnaaneq ammaanneqarsinnaasoraara.
Taavalu
taakku aqqutigalugit maannakkut suliassat ingerlareersut, aamma
ataatsimeersuarnermi apeqqutit saqqummiunneqartut uparuartorneqarsimasullu
qiviassagaanni, pingaartumik ilinniartitsinernut aammalu pikkorissartitsinernut
tunngasutigut ilagiinni kiffartuussisut aamma pikkorissuusariaqarput, palasit
ilinniarluarsimasuusariaqarput aamma, oqaluussinermut piareersarsinnaallutik,
nuannersumillu uagutsinnut aamma qiimasumik evangiliumik nalunaariartornermik
aamma peqataassallutik, ajoqit palasillu tassuunakkut pikkorissarnissaat
pisariaqarpoq, isumagissavarput taanna - isumagineqassaarlu.
Taamatullu
aamma nipilersornerup iluani organistinik ilinniartitsineq pissusissamisut
maannakkut aallartikkiartortoq aamma taanna nakkutigineqartariaqarpoq. Taakkulu
akisussaaffiit qularutigineqassanngilaq nakkutigineqarnissaat.
Anersaakkut
nukittorsarnissaq oqaaseqarfigitinnagu naggataatigut oqaatigilaarlara,
Naalakkersuisuni Namminersornerulerattali aamma pingaartillugu una
atorsimavarput, ilagiinnut tunngasutigut aamma aatsaannguaq provstit pillugit
oqallinnermi aamma taanna tikinneqarsinnaavoq, ilagiinni allannguutissat
suulluunniit pilerpata, Ilagiit sinniisoqarput qinikkaminnik, taakkualu
qinigaat aqqutigalugit aamma allannguutissat saqqummiunneqartassapput,
tassuunakkut ilagiit qullersaat, palasit, provstit, biskop-eqarfillu
suleqatigalugit ilagiinni allannguutissat pisarnissaat, aamma taanna
Naalakkersuisuninngaanniit aalajangiusimavarput.
Taamaattumik
aamma qulaanngaanniit imaaliinnarluta ilagiinnik tunngasunik aalajangiinissaq
pinaveersaartariaqarparput paaseqatigiiffissaq anguniartariaqaratsigu.
Ilagiit
nukittorsarneqarnissaat taanna sivisuumik oqallisigineqarsinnaavoq aamma
kajumernaqaaq oqallisigissallugu. Kisianni aamma taassumap qanoq ilagiit
nukittuut qanoq isikkoqarpat, qanoq inuuppat, sivisoorsuarmik
oqallisigisinnaavarput. Kisianni aamma evangiiliu oqariartuutaasa ilagaat,
ilagiittut aamma nukittuutut isigineqarfiummat inuk oqarsinnaasoq naalagaq
upperpunga, uppinngissutsikkut ikiunnga. Aamma tamakkuupput ilagiit
nakuussusiannut aamma ilaannikkut oqaatigineqartartoq.
Godmann Rasmussen, Atassutip oqaaseqartuata:
Uanga
oqaaseqarnianngikkaluarama kiisami, tassa oqallinneq aamma nuannarisuugakku
aamma isumaqarpunga akuliuffigilaartariaqarlugu. Qulequttatta ersersippaa ukua
siunnersuutigineqartut uanga nalunnginneqareermata aqqi taagornianngilakka,
aamma sivitsorsaataannaasarput tamatta nalunngilagut kikkut siunnersuuteqartut.
Anersaakkut
nukittorsaqatigiinnissaq tassani qulequtaavoq nukittooq, taanna kialluunniit
tapersersorsinnaanngitsoorunanngilaa Lutherikkunni maani uagut
upperisarsiornitsinni. Aamma ajoqit atorfinitsinneqarsinnaanerani uani Siumut
oqaluttua apeqquserniarpara. Siumut oqaluttuata oqaatigimmagit ajoqit
suliaqartorujussuusut, immaqami piffimmi ataatsimi taamaattoqarsimassooq.
Kisianni Kalaallit Nunaat ataatsimut eqqarsaatigissagaanni palasit tassa,
ajoqit tassaasarput amerlanerpassuit sapaataannarni sulisitaasut, tassalu
ajornartorsiutit annerpaartaa. Nunatsinni ajoqit amigaatigeqaagut
sapaataannakkulli atukkagut aamma amerlavallaaqaat.
Una
Maliinannguup aatsaannguaq oqaatigisaa assut nuannarivara, anersaakkut
immersuinikkut aamma atorsinnaasanik ujarlernissaq taakkarmagu. Taannarpiaq
pinerullugu maannga qaqivunga aamma oqaluttarfimmut.
Ullumikkut
qanormitaava isikkoqassagaluarpa aamma Naalakkersuisoq tusaanerani
oqaatigerusuppara avatitsinni isiginnaartarpagut fjernsynikkut sapaammi meeqqat
oqaluffimmi tussiaqattaartinneqartut. Meerartagut ullumikkut ilaatigut
sumiiffissaaruttutuut nalilersorneqartarput immaqa aliikkutassaaleqineq
allatigulluunniit anersaakkut katataajartulersimanerat. Pattattut, ajoqit
atorfinitsinneqaqqissinnaassappata patajaatsumik tummarfilerlugit.
Meerartatsinnut taanna perorsaariaaseq eqqunneqarsinnaasuuppat qanormita
iluaqutaatigisinnaanissaa Naalakkersuisut tungaaninngaanniit assut
misissullaqquvara.
Uagut
immaqa ilaatigut naalagiarusunngikkaluarluta paasigutsigu ernguttagut tussiaqattaaqa-taaniartut/erinarsorniartut
immaqa ornigutissuugut, aamma timersortarfimmi taanna malunniuttareerpoq,
angajoqqaarpassuit immaqa timersortarfimmukarusunngikkaluarlutik meeqqatinik
ernuttatilluunniit susoqarnialeraangat orniguttarput. Oqaatigineqartarpoq
oqaluffimmi naalagiartarneq massakkut nukillaariartortoq mikisuunngitsumik
ilagiinni ornigineqarnera annikilliartortoq. Aamma tamakku
pitsanngorsassagutsigit tamakku aqqutissat pinngitsoornani
ilaginngitsuussanngikkaluarpaat. Meeqqat nammineq piumaffigineqarnini
takuleruniuk inuiaqatgiinni atorfissaqartinneqarluni, taava aamma ikinngumminut
tunniussinissaa taanna ilimagissavarput. Immaqalu inuuneq aamma anersaakkut
peroriartornermi tassani pitsaasumik nassataqarsinnaassalluni.
Una
oqallinneq nuannersorujussuuvoq, uanga 1900-kunni sivikitsunnguamik
Inatsisartuniissimasugut, nalunngeqaarput avataani oqartoqartarmat ilagiinnut
tunngasut oqallinneqalersillugu Inatsisartut assut nukilaagineqartarput. Taanna
tusaloortarparput, aammami taamaagunarpoq. Inuunermiuna suna
atorfissaqartilertagarput, annikkilliuuteqalersilluta sumut saattarpugut, taava
kisianni taanna soorlu tunulliutitaavallaaqaaq - taamaattoqarsinnaanngilaq,
pisussaq ajortoq kisiat utaqqiinnarlugu nalliussiisarsinnaanngilarput,
taamaattumik nukittorsaaniarta, ilagiit tungaatigut, taava kukkussanngilagut.
Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:
Unajuna
Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuattut pingaartillugu oqaatigerusukkiga, soorunami
una oqallinnerput nuannersorujussuuvoq aamma unnuaq naallugu
oqallisigisinnaavarput. Unali pisariaqartutut oqaatigerusullugu siunnersuutip,
tassa taanna qiterisaanik, Maliinannguup nammineq siunnersuutitut
oqariartoqqinnermini oqaatigisaa, misissuinissamik uani ilagiit, ilagiinni
sulisut nukittorsaaqqinnissaminnut sulinerminni atugarisaasa
misissorneqarnissaat - taanna qimannaveersaarneqartariaqartoq
oqallinnerujussuup ilaatigut aamma suliap suliassaq qitera tammartittarmagu,
taanna tammartinnaveersaartariaqartutut isumaqarfigalugu.
Uani
ilagiit nukittuut immaqa aamma oqarsinnaavugut inuiaqatigiit nukittuut,
tassunga atatillugu soorunami upperisat tungaasigut immersorneqarneq inummut
peqqinnartuuvoq, aammalu tarnikkut nukittuumik tunisisarluni. Aamma
isumaqarpunga taamatut aamma oqallinnitsinni aamma ilaatigut immaqa
eqqaasariaqartoq, aamma inuiaqatigiit nukittuutut ineriartussagutta
pisariaqartoq allatigut immersorneqartuarsinnaaneq, upperisap saniatigut. Tassa
soorlu kulturikkut pingaartumik, siornatigut meeraagallaratta assigiinngitsunik
oqaluttuanik oqaluttuarfigineqarnerit, radiokut atuffassinerit assigisaallu
tamakkua aamma tarnikkut nukertorsaataapput, taamaattumillu immaqa tamakkua
Godmand Rasmussen oqaatigisaata saniatigut aamma annertunerusumik tamakkua
sammineqarsinnaagaluarpata aamma anersaakkut nukittoriartorneq pilersinnaavoq.
Ole Lynge, Ataatsimiinermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat:
Aqutsisutut
immikkut akueraara Ruth Heilmann, Siumut oqaaseqartua pingajussaaniilerami
naatsukullammik.
Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua (pingajussaannik):
Naatsuarannguussaaq.
Godmand Rasmussen-imuna oqaatigisaa, tassa ajoqit suliassarpassuaqarput aamma
ilaat suliaqartorujussuupput, taannaana erseqqissaatigilaaginnarlugu qaqisunga.
Tassa
nunaqarfinni ajoqit ilaat, soorlu Siumukunni saqqummiigatta oqarpugut,
ulapittorujussuupput ilaat nalliuttuni, unnuakkut saaffigineqartarlutik,
ilisinerni allatigullu suliaqarlutik, aamma tussiaqattaartitsinerit ilaatigut
aamma sungiusaanerit aamma pattattut aamma pattattuujutigisaramik. Taamaattumik
suliaqartorujussuupput taanna miserratissaanngilaq, aamma atorluaraanni aamma
suliaqaqqissaanngitsut suliassalerujussuupput soorlu illit aamma oqaatigigitit
suut suliarineqarsinnaanersut.
Loritha Henriksen, Kattuseqatigiit oqaaseqartuat:
Tassa
ilumoortoq palasit ajoqillu oqallisiginissaat annertoorujussuuvoq aammalu
naagallarnaviarnani. Kisianni uanga qujussutigaara massakkut suliniutissaq
aallartinnissaa oqaatigineqarmat, aammalu pisariaqarluinnarpoq ajoqit palasillu
ataatsimut oqaloqatigiinnissaat siunissami periaasissatik eqqartussallugit.
Uangami uggoriuartarakku massakkut saaffigineqartartut telefonikkut
ajornartorsiutiminnik sukkulluunniit saaffiginnissinnaanerat palasit
siornatigut ingerlattarigaluat, aamma massakkut taanna matuneqarsimammat, tassa
piffissaqannginneq peqqutaalluni.
Godmand-imullu
oqarusuppunga ajoqit, ajoqit suliaqartorujorujussuupput, imaanngilaq
naalagiarnerinnarmi ajoqit oqaluussisartut, kisiannili nunaqarfinni ajoqit
suliassat tamaat tigummisarpaat, oqimaatsut oqaloqatigiinninnerit aammalu
inuttut sanngiillinermi saaffiginnittartut taakkuugajuttarput ajoqinut
saaffiginnittut. Taamaattumik taakkua ima isigineqassanngillat
suliaqanngingajattutut, taannaana aamma uanga naqqiutigerusuinnarlugu.
Lise Skifte Lennert, Ilinniartitaanermut, Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq,
Siumut:
Siullugu
akissuteqarfigilaarusuppara Maliinannguaq Markussen Mølgaard-ip apeqquteqaata
suliaq ujartorpaa, Qasigiannguani ataatsimeersuarsimanermi novemberi 1998-imi
ilagiinni sulisunut ataatsimeersuartitsinermi sumut killissimanersoq, tamatuma
ataatsimeersuarsimanerup kingornata suliareqqinnissaa sumut killissimanersoq,
soorlu naluneqanngilaq aatsaat qanittukkut Ililagiinnik Naalakkersuisoqarfiup,
uanga naalakkersuisoqarfimma ataanut ivertinneqarnera, taavalu kisianni ukua
paasissutissatut Maliinannguaq Markussen Mølgaard-imut tunniussinnaavakka.
Nammineq
nalunngilara tamatumap kingorna Sermitsiaq aqqutigalugu immikkut
aviisiiiortoqarsimasut taavalu tassa aviisi Sermitsiaq aqqutigalugu tassami
pisiarigaanni atuarneqarsinnaasimasoq, taamatut ataatsimeersuarnerup
inernerisai tassani atuarneqarsinnaallutik.
Kiisalu
aamma ataatsimeersuarnerup imaqarniliorneqarnera paasitinneqarnera
najoqqutaralugu Peqqinnissamut, Avatangiisinullu Pisortaqarfimmut
tunniunneqareersimavoq, kisiannili tassa piffissami qaninnermi uanga
nammineerlunga misissussavara sumut killissimanersoq, taamaammallu
neriorsussavakkit paasisakka najoqqutaralugit ilisimatikkumaarakkit.
Taava
partiit ataasiakkaat oqaaseqartuinut ukua oqaatigilaarusuppakka.
Siumuminngaanniit
ujartorneqarmat atorfeqartitsinermut akissarsianullu tunngasut
ujartorneqarmata, tassunga tunngatillugu aamma Siumuinnaangitsup partiit
arlallit ujartorpaat akissarsianut, sulinermullu atugassanut tunngasut. Tassani
erseqqissarusuppara taakkununnga aatsaannguaq taasannut tunngasut maani
iniminngaanniit pisortarfinningaanniillu akuliuffigisinnaannginnatsigit,
ataqqisariaqaratsigu taamatut isumaqatigiinniarnermi tunngavissat
tassanngaanniit aallaaveqarmata.
Soorunami
uani assut tikillattaarneqarpoq aamma ajoqit sulinerminni atugassarisaat
taavalu aamma atugassarisaannaanngitsut kisiannili aamma suliaasa
annertuallaarneri.
Ulloq
manna tikillugu imatut oqarsinnaavugut, taakkua suliat imaluunniit suliarisaat
uani aamma aaqqissueqqinnermi ilagiinnut højskolemik taallugu,
ilinniaqqittarnissamut tunngatillugu misissukka aamma suliniutigineqartullu
ilagimmatigit, ajoqinut atugassarititaasut aammalu ilinniaqqittarnermut
tunngatillugu aamma sullinneqarnissaat.
Taavalu
apeqqutaavoq aamma Siumuminngaaniit ujartorneqarmat ataatsimeersuaqqinnissaq,
tassani una novemberimi 1998-imi ilagiinnut sullissisunut
ataatsimeersuartitsisoqareersimavoq. Taavalu Peqqinnissamut Avatagiisinut
pisortaqarfimminngaaniit imaqarniliaa tigusimaleriarutsigu, taava taamatut
pisariaqartitsisoqassanersoq nalilertariaqassavarput.
Kiisalu
Atassumminngaaniit Daniel Skiftep ingerlariaqqittoqarnissaanut innersuussutai,
imaluunniit ajoqersuussutai pingasut, taakkua isumaqarpunga tassa, tiguakka
taavalu Naalakkersuisunut naliligassanngorlugit apuutissavakka.
Aamma
tassunga tunngatillugu taamatut naliliinissatsinni pingaartipparput, ilagiit
sinniisaasa inissisimanerata, ilagiit sinniisaasalu tusarniarneqartarnissaasa
aamma ilanngunneqartuarnissaat.
Kiisalu
tassa aamma kingullertut taalaarusuppara Gudmann Rasmussenip ujartugaa sapaammi
meeqqat tussiartinneqartarnissaat perorsaanermut ilanngullugu, soorunami tassa
suliniarnitsinni aamma nammineerluta atuarfitsialaap iluani suut
aqqutigisinnaasagut ujartorpagut, aammalu isumaqarpunga periarfissaq taanna qimerloortariaqaleripput.
Tassami suleriaatsinik nutaanik aamma unaannaanngitsoq uparuartorneqarpoq,
ullumikkut oqaluffimmi sulinerup iluani nutartigassat pisariaqalersimaqisut
ullutsinnullu oqaluffiup sulinerata tulluarsarnissaa aamma ujartorneqarluni.
Tassanilu
isumaqarpunga taanna aallartiffigisinnaagutsiguluunniit meerartatta taamatut
ilagiit iluanni peqataanerulernissaat assut nuannissagaluarpoq. Soorlu uanga
assersuutitut taaginnarsinnaavara, Norgemi siorngaaginnarsuaq feeriarnitsinnut
atatillugu ukiukkut Norgemiilluta, naalagiarnerma ilaani tassani takusimagakku
Norgemiut qanoq meerartatik atorluartigigaat naalagiarnerni.
Tamakkualuunniit
uagut aamma eqqarsaatigisimanngilagut ilaatinnagillu, aamma
tulluarsinnaagaluarpoq ullumikkut taamatut meeqqanut suliniuteqassagutta
eqeersaallutalu, aamma taamatut assiliiginnarnianngikkaluarluta kisiannili
taamatut aallerfigisinnaallugit misilittakkat taamaattut atorluarlugit.
Qujanaq.
Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat:
Tassalu
taamaalillugu oqaluuserisaq suliariaatsigut malillugit ataasiaannagassaavoq,
aamma ataatsimiititalinut ingerlaqqittussaanngitsoq, kisianni Ilageeqarnermut
Naalakkersuisup oqaatiginninneratut, tassa pisariaqartinneqartoq
nassuerutigineqarpoq palasit ajoqillu ilagiinnilu sulisut allat sulinerminni
atugarisaasa sukumiinerusumik misissuiffigineqarnissaat taanna pisariaqartoq.
Suliassarlu taamaalilluni ingerlaqqissasoq.
Taamaalillugit
immikkoortut 32 aamma 35, naammassivagut.
Aqagumut
oqaluuserisassat marlunnik ilanngarput.
Tassa
aqagu 22. februar ataatsinut ataatsimiinnermiit immikkoortut sisamat
oqaluuserineqassapput.
Siulleq
nunatta qeqqani ilaasortaateqarnikkut pingaartumillu nunaqarfiit
aallaavigineqarnerisigut naligiinnerusumik iluarsartuussinissamik apeqquteqaat
aallaavigalugu oqallinneq. Immikkoortoq 41, aamma angallannermut
tunngassuteqartuuvoq immikkoortoq 34, Namminersornerullutik oqartussat
pigisaasa piginneqatigiiffiit aktieselskabit sinerissami suleqatiginerunissaat
pillugit oqallisissiat apeqquteqaat aallaavigalugu oqallinneq.
Kiisalu
naggasiullugu matoqqasutut immikkoortoq 4, ataatsimiititalianut
siunnersueqatigiinnut sinniisoqarfinnullu qinersineq.
Taamaalilluni
ataatsimiinneq ullumi tamaannga killeqarpoq.