Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 24		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Pingasunngorneq 21.oktober 1998 nal 10.00

Oqaluuserisassani immikkoortoq 24

 

Pisortani atorfinitsitseriaatsit pillugit nassuiaat.

(Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq)

 

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Inatsisartut Siulittaasuat Anders Andreassen.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Pisortani atorfinitsitseriaatsit pillugit nassuiaat Naalakkersuisut sinnerlugit matumuuna saq-qummiutissavara.

 

Tamanna pillugu Inatsisartuni marloriarluni oqallittoqareerpoq, nassuiaasiortoqarpoq. Oqallin­nerit taakku tunngavigalugit nassuiaammi Pisortani atorfinitsitseriaatsit Pisortat ingerlatsiviisa suleriaasiinut naleqqiullugit, pingaarnerutillugit naliliiviginiarneqarput aamma tjenestimandinik atorfinitsitsisarneq immikkut eqqarsaatigaluguttaaq.

 

Nassuiaatip saqqummiunneqarneranut atatillugu imaa taamaatsillugu pingaarnersiuiffigissan-ngilara, tassa nassuiaat imartooq Naalakkersuisullu maannamut kaammattuutigisaat Inatsisartu­nut ilaasortanut innersuussutigissagakkit.

 

Taarsiullugu, Naalakkersuisut sinnerlugit pissutsit, Naalakkersuisut kaammattuutigisaannut tunngavigineqartut naatsumik erseqqissaateqarfigissavakka. Naalakkersuisut kaammattuuteqar­nerannut siusinnerusukkut Inatsisartut oqallittarsimanerisa kingunerisaat, tamakkuninngalu inerniliinerit, nassuiaatip matuma kingunerisaanik misissuinikkut inerniliinernut naliliinernullu sanilliullugit tunngavigineqarput.

 

Nassuiaatissaq Kommunit Kattuffiannut Atorfillillu Kattuffissuannut ulluinnarni NAK-mik taaneqartartumut- tusarniaassutigineqarpoq. KANUKOKA-p oqaaseqaatai nassuiaammut ilanngunneqarput, kisianni NAK-o oqaaseqaatai tusarniaanermut akissutip tunngaviulluinnartu­mik imaqarnera pissutigalugu, tamakkerlugit ilanngussatut ilanngunneqarlutik. Pisariaqartippara-+li NAK-p oqaaseqaatai oqaaseqarfigilaassallugit.

 

Siulliullugu erseqqissassavara, Inatsisartut namminneq kissaateqarnerat tunngavigalugu nassuiaat ukiumik ataatsimik siuartinneqarmat. Erseqqippormi suli ukiumik ataatsimik piffissaqarsimaga­luarutta nassuiaat sukumiinerusumik suliarineqarsinnassagaluarmat, taamatullu kattuffiit soqutigisaqaqatigiillu allat sulinermut toqqaannartumik peqataatissinnaassamagaluarlutigit. Taamaakkaluartoq Naalakkersuisuni isumaqarpugut nassuiaammi kaammattuutigineqartut sukumiisumik suliarilluakkamillu tunngaveqartut. Nassuiaammi inerniliinerit kaammattuutillu taamaalillutik Inatsisartut siusinnerusukkut inerniliisarnerinit allaanerunngillat, kisianni tamak­kuninnga erseqqissaanerullutik.

 

Tassaana Pisortat ingerlatsiviisa suleriaasii atorfinitsitseriaatsit annertunerusumik minnerusumil­luunniit eqaallisakkat pillugit eqqarsaatersuutit kiisalu innuttaasut katitigaanerat ilinniartitaaner­mullu tunngatillugu periarfissat eqqarsaatigalugit, atorfinitsitseriaatsit pillugit nassuiaammi pingaarnerutillugit eqqarsaatersuutit Naalakkersuisut kaammattuutaannut ersarissumut pissu-taasut.

 

Kiisalu Naalakkersuisut pissusissamisoortissimavaat, atorfinitsitseriaatsit taamatullu minnerunn­gitsumik taakku pillugit siusinnerusukkut eqqarsaatersuutigineqartarsimasut sukumiilluinnartu­mik oqaluttuarineqarnissaat. Taamaammat assersuutigalugu assersuutigalugu immitsinnut aperisariaqarpugut, assersuutigalugu ingerlatsiveqarfiit suleriaasianni sulisinnaasulluunniit ilinniartitaanikkut pissusiini pissutsit ukiut qulit 20-illuunniit matuma siornatigut atorfinitsitseri­aatsimut aalajagiisuusaarsimasut suli maannakkut atugaanersut. Aalajagiinissat isumatuut siumullu sammititat pisinnaassappata, taamaalilluni pisariaqarpoq manna tikillugu ineriartorsi­manerup ilisimanissaa paasineqarnissaalu.

 

Siullermik erseqqissarneqassaaq inuiaqatigiinni naqisimaneqaratik aalajangeeqataasinnaassuse­qartuni sulisut namminneq aningaasarsiatigut atorfinitsitaasarnikkullu atugarisaminnut sunniute­qaqataanerusussaammata. Tamanna imatut paasineqassanngilaq, Namminersornerullutik Oqartussat Kommuninilu Pisortani sulisut 10.000-it missaaniittut, Naalakkersuisut isumaqatigin­ninniarfigisartagaanniittut tamarmik ataasiakkaarlutik akissarsiatik pillugit sulisitsisuminnut isumaqatiginninniartassasut, tmanna inuit ataasiakkaat inuiaqatigiilluunniit akuerisinnaanaviann­gilaat. Suliat assigiit assigiimmik akilersorneqarnissaat tamatta kissaatigaarput, sulisup suminn­ganneernera apeqqutaatinnagu aamma sulisup nunap suatungaani sulinera apeqqutaatinnagu.

 

Tamatumunnga peqatigitillugu akissarsianut aningaasartuutaasartut inuiaqatigiinnut akisoorujus­suupput. Naalakkersuisut isumaqatiginninniarfigisartagaannaanni ukiumut 2 mia.-it akissarsianut akiliutigineqartarput. Tamanna isumaqarpoq maani nunami uagut tamatta innuttaasutut akileraar­tartutullu soqutigissagipput, akissarsianut aningaasartuutaasartut allanngoriartornerat nakkutiga­lugu ilisimaarineqassasoq. Akissarsianullu akiliutigineqartartut taakku sapinngisamik naapertuil­luartumik agguaanneqartassasut.

 

Taamaammat inuit ataasiakkaat annertunerpaamik soqutigisamminnik ingerlatsinissaata inuiaqa­tigiillu aningaasaqarnerata pisariaqalersippaat, akissarsiat atorfinitsitsinermilu atugassarititaasut Pisortani sulisitsisut sulisullu kattuffiisa akisussaassuseqartut akornanni isumaqatigiinniarnikkut aalajangersarneqartarnissaat.

 

Ullumikkut marlunnik atorfinitsitseriaaseqarpugut. Atugassarititaasut Naalakkersuisut sulisullu kattuffiisa akornanni isumaqatigiinniutigineqartarlutik tassa:

-Isumaqatigiissutit tunngavigalugit atorfinitsitaasarnerit aamma

-Tjenestemanditut atorfinitsitaasarnerit.

 

Pisortat ingerlatsinerata qanoq ingerlanneqartarneranut naleqqiullugu, atorfinitsitseriaatsit taakku marluk, arlaata siunertamut tulluarneruneranik naliliinissamut,  apeqqutit arlallit akissutissarsini­artariaqarput:

 

-Aaqqiagiinngissuteqartoqartillugu tamakkununnga tunngasut suliumajunnaartoqarner              attassinnaavaat?

-Sulisumit immikkut ilumoorfiginnittoqarnissaa, taamaalillunilu sulisup immikkut   illersorneqarnissaa pisariaqartinneqarpa?

-Atorfinitsitseriaatsimik toqqaanermut ilinniartitaanerup qanoq pissusia, qanoq pingaaru         teqartigaa?

-Siunissami atorfinitsitseriaatsinik toqqaasarnissatsinnut ullumikkut isumaqatigiissutit              tunngavigalugit, tujenestimanditulluunniit atorfillit taama amerlatiginerat qanoq        sunniuteqassava?

 

Tamakku tunngavigalugit Naakakkersuisut kaammattuutigaat, pissutsit qanoq itsillugit, isumaqa­tigiissutit tunngavigalugit atorfinitsitseriiaseq aamma tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq atorneqartariaqarnersut.

 

Atorfinnut assigiimmilluunniit sulialinnut ullumikkut tjenestemandimut taarsiullugu isumaqati­giissuteqartartunut, isumaqatigiissutit tunngavigalugit atorfinitsitsisarneq pingaarnerutillugu atugaasariaqarpoq. Tamatumunnga atuuppoq sulisunut ullumikkut tjenestemanditut atorfeqarti­taasunut, tamakkunani assigiiaartumik naliginnaasumik ilinniagaqarsimanissamik piumasaqaate­qarfiusuni. Sulisunulli taakkununnga pisariaqartitaavoq, sulisut kattuffiata Kalaallit Nunaanni angerlarsimaffillip sulisunut taakkununnga pineqartunut isumaqatiginninniussitaanissaminik qinnuteqaateqarsimanissaa, tamatuminngalu pigisaqarnissaa. Tamatumani assersuutigalugu allaffissornermi atorfiit ilaat soorlu: assistentitut, overassistentitut, allafimmi fuldmægtigit, immikkoortortamilu pisortatut, meeqqat atuarfiini ilinniartitsisutut peqqissaasutullu atorfiit tikkuarneqarsinnaapput.

Tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq atorfinnut assigiinnilluunniit sulialinnut, sulisup immikkut sulisitsisumut ilumoorfiginninnissaanut piumasaqaateqarfiusunut, peqatigitillugu sulisup sulinerminik ingerlatsinera naalakkersuinikkut allatulluunniit pinngitsaaliiniartoqartinnagu immikkut isumannaarneqassasoq kissaatigineqartillugu naleqqunnerpaassaaq. Tamatumani immikkut pineqarput qullersaasut atorfii soorlu: Namminersornerullutik Oqartussani pisortat Kommunaldirektørillu.

 

Tjenestemandioreersunut allamik atorfininnikkut atorfik taamaattoq imaluunniit atorfik qaffariar­fiusoq pineqartillugit, tjenestemanditut atorfeqaannarnissamut periarfissaqartariaqarpoq.

 

Nassuiaammi kingumut qiviarnermi takuneqarsinnaasutut manna tikillugu ilisimaaralugu pingaarnerusutigut atorfinitsitseriaatsitut toqqaasarnermi siunertap anguniarneranut iliuusissaqar­toqartarsimanngitsoq isumaqarnarpoq. Nalaatsornikkut atuukkallartunillu pissutsit atorfinitsit­seriaatsimik toqqaasarnerni aalajagiisuukkajunnerusarsimapput.

 

Naalakkersuisut neriuutigaat siunnerfigalugulu, atorfinitsitseriaatsinik atuisarneq maannakkumiit eqqarsaatigilluakkanik tunngavilersorluakkanillu oqimaalutaareernikkut pisalissasoq. Tamatuma­ni eqqarsaatigineqassammat Namminersornerullutik Oqartussat Kommunillu pitsaanerpaamik innuttaasut sullissinnaajumallugit, sulisinnaasut pisariaqartinneqartut sulisussariniarlugillu sulisoriinnarniarlugillu ineriartortittussaammatigit.  Tamatumunnga peqatigitillugu sulisinnaasu­nut taakkununnga akiliutigineqartartut inuiaqatigiit aningaasaqarnerat eqqarsaatigalugu aalajan­gersimasunik sulialinnut ataasiakkaanut tunngatillugu akisussaassusilimmik naapertuilluartumil­lu pissuseqassapput.

 

Taama naatsumik oqaaseqarlutik Naalakkersuisut nassuiaat Inatsisartunut oqallisigisassanngor­tippaat, Inatsisartullu qinnuigissavavut nassuiaammi allassimasutut atorfinitsitseriaatsimut aalajangiisarnermut tunngavissat isumaqatigisinnaneraat oqaatigeqqullugu.

 

Inatsisartut nassuiaammi kaammattuutaasut isumaqatigisinnaassappatsigit, Naalakkersuisut kaammattuutit piviusunngortinniarlugit pisariaqartinneqartunik sulissuteqalissapput.

 

Laannguaq Lynge, Siumup oqaaseqartua:

Pisortani atorfinitsitseriaatsit assigiinngitsut pillugit, nassuiaat saqqummiunneqartoq, siorna tjenesatemanditut atorfinitsitseriaatsip atorneqarnissaa pillugu, kiisalu Namminersornerullutik Oqartussani sulisoqarnerup katitigaanera, suliffissaqartitsinikkullu ingerlatsineq pillugit nassui­aatit 1997-imi ukiakkut saqqummiunneqartunut nangitsinertut Siumumiit isumaqarfigaarput.

 

Tjenestemandit atorfeqarnerat pillugu, 1996-imi taamanikkut Inatsisartunut ilaasortap maanna Naalakkersuisunut Siulittaasup hr. Jonathan Motzfeldtip, Siumut, siunnersuuteqarneratigut suliassaq tjenestemanditut atorfeqarnermut tunngasoq aallartippoq.

 

Nassuiaammi atorfinitsitseriaatsit assigiinngitsut maannamut atorneqartut sukumiisumik qulaajaaffigineqarsimapput. Siumumi taama sukumiitigisumik pisortani atorfeqartut, atorfinitsit­seriaatsillu pillugit nassuiaasoqarnera nuannaarutigaarput.

Isumaqarpugut siunissami suliffeqarnerup iluani iluarsaaqqinnissami suliaqartussanut nassuiaat paasissutissarpassuarnik imaqartoq atorluarneqarumaartoq.

 

Atorfinitsitseriaatsit atorneqartut ataasiakkaarlugit oqaaseqarfiginngikkaluarlugit maluginiarpar­put, nassuiaammi aammattaaq pingaartillugu Namminersornerulluni Oqartussani atorfeqartut tjenestemanditut allatullu atorfeqartitaasut ilinniagaqarnermikkut tunuliaqutaat sukumiisumik ilanngullugu nassuiarneqarsimasoq.

 

Naalakkersuisut anguniakkaminnik ersitsumik piviusunngortitsiniarlutik atorfinitsitseriaatsinik eqaannerusunik siunissami anguniagaqarnerat Siumumit paasilluarlugu tapersersorparput.  Tassungalu atatillugu suliat assigiit assigiimmik akissarsiatigut aaqqiiffigineqartassasut Siumumi suli anguniartuagassatut isumaqarfigaarput, naak sumi inunngorsimaneq naapertorlugu akissaa­sersorneqarneq qaangiutereeraluartoq, suliffimmi allatigut atugarisat pitsaanerulersinnissaanut anguniagaqartuarnissaq pisariaqarpoq. Tamanna aamma Naalakkersuisut siunissami isumaqati­ginninniartarnissani anguneqartussatut siunnerfigereersimagaat nassuiaammi erseqqissarneqar­poq, Siumup sulisoqarnermut politikkikkut anguniagaanut naleqquttuummat taperserluarparput.

 

Naalakkersuisut isumaqatigaavut oqarmata siunissami ilinniarluarsimasut amerliartortuartut atorfinittartussaq eqqarsaatigalugit, tjenestemanditut atorfinitsitsisarnerup qimakkiartorneqarnis­saa pipallattumik pissanngitsoq.

 

Siumumi isumaqarpugut Naalakkersuisut piginnaatinneqassasut ilinniagartusiartorneq ilutigalugu tjenestemanditut atorfinitsitsisarnerat atorunnaarsikkiartorneqarnissaata sukkassusissaa aalaja­giiffigissallugu isumaqatigiinniarfigisassatik suleqatigalugit. Siumup kaammattuutigissavaa Naalakkersuisut ukioq 2001-imi sumut killissimaneq ilisimatitsissutigissagaat.

 

Siorna tjenestemandeqarneq pillugu nassuiaammut Siumumit oqaaseqarnitsinni inassuteqarpu­gut,  tjenestemanditut atorfinitsitsisarneq siunissami qimakkiartorneqassasoq. Tamanna suli isumagaarput, kisianni peqqissaartumik torersumillu qimakkiartonissaa Siumup aamma kissaati­gaa.

 

Taamaakkaluartoq kaammattuutigineqartoq, atorfiit Namminersornerullutik Oqartussat qitiusu­mik allaffeqarfiini qulliunerusutut atorfiusut kiisalu Kommunaldirektørit, tjenestemanditut suli atorfiussatut Siumumi eqqarsaatigisinnaavarput. Tassungalu ilanngullugu aamma isumaqatigaar­put, tjenestemandioreersut allami atorfininnikkut imaluunniit atorfimmut qaffasinnerusumik atorfininnikkut suli tjenestemanditut atorfeqarnissaminnik periarfissinneqassasut.

 

Tjenestemanditut atorfeqarnerup qimakkiartorneqarnerani danskit aallartereerput. Ilinniartitsisut nunatsinni suli tjenestemanditut atorfeqartut Danmarkimi isumaqatigiissutit malillugit atorfeqar­titilereerput. Taamaattoqarneralu nunatsinni ilinniartitsisunik atorfinitsitsiniarnermi ajornartor­siutaaleqqunagu, Siumumi isumaqarpugut Naalakkersuisut periarfissinneqartariaqartut, ilinniar­titsisut atorfinittartussat Danmarkimi isumaqatigiissutit aqqutigalugit atorfeqareersimappata, nunatsinni atorfinitsinneqarneranni aamma taamatut atugaqartinnissaat anguniarlugit isumaqati­giinniutiginissaannut. Siumumi isumaqarpugut suli ukiorpaaluit ilinniatitsisunik tikisitanik pisariaqartitsisussaalluta, taamaattumik nunatsinni atorfinitsitaanermikkut Danmarkimi atorfe­qarnerminni atatillugu ajornerusumik atugassaqannginnissaat isumannaartariaqarpoq. Tassani aamma pensionisiaqarnikkut atugassarititaasut annaasaqaataanngitsumik pisinnaanissaat ilann­gullugu isumaqatigiissutigisariaqartoq Siumut isumaqarpoq.

 

Siunissami Kommunit ilinniartitsisunik atorfinitsitsisalertussaammata, tamakku tamarmik isumannaarneqarsimanissaat kissaatigaarput. Siumumi ilinniartitsisut kattuffiisa marluk  kattun­nerat, siunissami isumaqatigiinniartarnissamik ilaasortani sinnerlugit Naalakkersuinit isumaqati­giinniartartuunissaa isumalluarfigigipput oqaatigissavarput.

 

Naalagaaffimmi tjenestemandioreersumik kimilluunniit Naalagaaffimmit Aattartortoqartillugu@ taassumap aamma pensioniminut ajoqutaanngitsumik atugaqarnissaat isumannaarneqartassasoq Siumumi isumaqarpugut.

 

Tjenestemanditut atorfinitsitsisarnerup qimakkiartorneqarnerani atorfinitsitseriaatsit allat eqqunneqarnissaanni maanna tjenestemandisut atorfeqartut kattuffikkaarlugit, imaluunniit Nunatsinni Atorfillit Kattuffissuat ikaarsaariarnermi aammalu siunissami atorfinitsitseriaasiuler­sussani, sulisut suliaminni ingerlatsinerminni immikkut illersorneqarnissaannik qularnaarisunik aamma imaqartunik Naalakkersuisut isumaqatigiinniutigissagaat Siumumi isumaqarpugut. Ilanngullugu oqaatigissavarput Siumumi taama pisoqarnissaani inuiaqatigiit eqqornerlunneqann­ginnissaat pingaarteqigipput.

 

Siuliini oqaaserisavut tunngavigalugit erseqqissaatigissavarput, ilinniartitsisut, peqqinnissaqar­fimmi, niuernermi allaffinnilu sulisut tjenestemandisut atorfeqartarumaarnissaannik, tassungalu taarsiullugu isumaqatigiissutit naapertorlugit atorfinittalernissaat Siumumit siunnerfigineqaqqul­lugu tapersersoratsigu, inassuteqaatigerusullutigulu Naalakkersuisut piginnaatinneqassasut inuit immikkut piginnaneqartut naleqquttumillu piumasaqaatitaqartunik ilinniagaqarsimanngikkaluar­tut, immikkut akuerineqarlutik tjenestemanditut atorfinitsinneqartarnissaat pigiinnarneqassasoq. Aammalu oqareernitsitut inuit amerlanerujartuinnartut ilinniagaqaleriartornerat ilutigalugu, tjenestemanditut atorfinitsitsisarnerit qimakkiartornissaat malittarissagaat aalajagiiffigisarlugulu.

 

Taama oqaaseqarluta Siumumi pisortani atorfinitsitseriaatsit pillugit nassuiaat tusaatissatut tiguarput.

 

Otto Steenholdt, Atassutip oqaaseqartua:

Nassuiaat takisooq immikkoortortarissaarluni ersarissumik nassuiaatinik imalik atuarlugu paasisaqaammernartutuut Atassummiit nalilerumavarput.

 

Tamannali sioqqullugu Inatsisartuni ukiakkut 1996-imi nassuiaat alla tassalu tjenestemandeqar­nerup ullumikkut atugaanerata iluaqutai ajoqutaalu pillugit maani inimi oqallisigisimavarput. Taamanilu nassuiaatitut saqqummiunneqartoq Atassummiit pitsaasumik, sukumiisumik erseqqis­sumillu taallugu aamma nalilersimavarput.

 

Taamanikkut saqqummiussamik nalilersuiniarnitsinni annertuumik soqutiginninnitsinnut pissuterpiaasimavoq Atassummi arlaqaratta tjenestemanditut atorfeqarnerup atugassarititaanik timikkut tarnikkullu misilittagaqarluartunik, atorfiup piumasarisaanik oqimaatsunik nuannersu­nillu aqqusaagaqartarsimasunik.

 

Atorfinitsitseriaatsit aamma allatulli nutaanngorsarneqarfii ukiuni makkunani nalaatassanngorsi­mapput, Inatsisartullu aamma eqqaamassavaat taamani oqallinnermi kissaatigisimagatsigu tjenestemanditut atorfinitsitsisarneq kisiat pinnagu atorfinitsitsitseriaatsillu aamma allat ilanngul­lugut Naalakkersuisut nassuiaateqassasut. Tamanna piviusunngortinneqarsimavoq, Inatsisartu­nullu ukiuakkut 1997-imi oqallisigineqarmat partiit isumaqatigiissutaat nassuiaammi ersarissu­mik saqqummiunneqarsimasut Atassummiillu iluarisavut makku issuaaffigilaartigit:

 

Tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq siunissami atorfinitsitseriaatsinut allanut atugaa             lerumaartussanut sanilliuttarlugu isiginiarneqassasoq.

 

Aalajangersakkat kaammattuutillu kattuffinnik oqaloqateqarluarnikkut kiisalu Naalak                 kersuisunik aamma Inatsisartunik atassuteqarluareernikkut pisassasoq.

 

Naligiimmik pineqartunut pissuseqartarnissaq, tassa atorfinitsitat assigiimmik sulisut               assigiimmik akissarsiaqassasut. Najugaqavissut aggersitallu assigiimmik atugaqartinne     qassasut, kiisalu aamma avinngarusimanerusunut atorfinitsitassat assigiimmik aamma               atugarineqassasut.

 

Partiini tamanit taamanikkut isumaqatigiissutaasimasut ulloq manna tikillugu Atassummiit pitsaasutut nalilertuarpavut, taamaattorli aamma Atassuterpallannerluta nunap aningaasaqarnera puiunngilarput. Isumaqatigiissutillu qulaani taajukkavut ima ilagajuttarpavut, tassa Atassumi: soorunami nunap aningaasatigut nammassinnaasai aallaavigalugit tamakku piviusunngortinne­qarsinnaassasut. Taamatullu aamma ilassisarnerput Atassummiit naatsorsuutigilluinnarparput, partiinit tamanit ilalersorneqassasut.

 

Ilinniartitsisussaaleqinerup nalaani paasisatta ilagigujaat, Danmarkimi ilinniartitsisut tjeneste­manditut atorfinitsitsisarnerit qimallugit isumaqatigiissutilli atornerulerlugit ingerlanneqarneru­lersimasut.

Nunatsinni ilinniartitsisut tjenestemanditut atorfillit suli amerlaqaat. Atassummiillu qujaruppar­put, Naalakkersuisut Kommunillu kattuffiata ilungersortumik suliniarnerat NAK-miit aamma paasineqarluni ima pitsaatigisumik tjenestemandit periarfissinneqarsimammata  allaat nammin­neq aalaja ngersinnaallugu tjenestemanditut atorfeqarnertik piumagunik ingerlatiinnarsinnaagaat, isumaqatigiissutit malillugit atorfinitsitsisarnerup Danmarkimisulli nunatsinnut eqqukkiartuaar­neqarnerani.

 

Atassummiit qularutiginngilarput ukiorpassuunngitsut qaangiunneranni ilinniartitsisut nunatsin­niittut isumaqatigiissutit malillugit atorfinitsinneqartalissasut. Tamanna Ilinniartitsisut Kattuffii­nut nunatsinniittunut danmarkimiittunullu suli ukiorpanni isumaqatigiinniartartussanut ilorfaal­laataassaaq, tassami Atassummiit ilimagigatsigu ilinniartitsisunik Danmarkimeersunik suli ukiorpanni atorfissaqartitsiuarnissarput.

 

Saqqummiussinitta aallaqqaataani tjenestemanditut atorfinitsitsisarnermik nersorinnissupput oqaatigereerlugu, taava Atassummiit nalunaarutigissavarput, maannakkut nunatsinni tjeneste­mandisut atorfinitsitsisarneq siunissami atorfinitsitsisarnissanut taamaallaat ikaarsaariarfittut atugassattu naatsorsuutigisariaqassasoq. Isortussanngilarpulli ikaarsaariarneq taanna Atassummiit ukiuni ikittuinnarni atuuttussatut nalilinnginnatsigu, naak ilaatigut tusagaqartaraluarluta tjeneste­manditut atorfeqartut ilaat pisinnaajunnaarnissartik allaat tikillugu atorfimminni sivisuallaamik issiauartartut, tusangiasaarneqarluartartullu inuusuttut piaartumik atorfininnissaraluannik mattussisutut taaneqartarlutik.

 

Ilinniartitsisussaaleqinerup nalaani Danmarkimilu ilinniartitsisunik aggersitserusunnerup nalaani, Atassummiit Naalakkersuisunut ilungersortumik qinnutigissavarput, Nunatsinni Danmarkimilu atorfinitsitseriaatsit marluk pingaartumik aamma ilinniartitsisut eqqarsaatigalugit maluginiarlu­aqqullugit, ilinniartitsisoq qallunaaq isumaqatigiissutit naapertorlugit atorfinitsinneqarsimasoq nunatsinnut suliartoruni nunamini isumaqatigiissutit atorlugit atorfeqarnera aamma nunatsinni atortiinnartaqqullugu. Taamatut inattuinitsinni aallaavigaarput, inuup pineqartup nunatsinniinner­mini taamatut atorfinitsitaasimanini qimassagaluaruniuk nunaminut uteqqikkuni pensioneqaler­nissaminut ajoqutigisussaammagu. Tassa imatut paasillugu, nunatsinni ukiuni pingasuni tjeneste­manditut sulisinneqarsimaguni maani nunatsinni periaatsit atorlugit, Danmarkimut uteruni ukiunik pingasunik pensioneqalernissaa ilanngaaserneqarsinnaammat.

 

Nunatsini illoqarfiit tamangajalluinnarmik Danmarkimi illoqarfinnik ikinnguteqartarput. Soorluuna Kommunit Atlandtikoq qulaallugu isumaqatigiissusiorsinnaasariaqalersut, illoqarfin­nit ikinngutiminnit atorfilinnik attartoraangamik pensionisiassakkut ajunaarutaanngitsumik isumaqatigiissuteqartassallutik. Tamanna Naalakkersuisuinnarnut sammitinngilarput, aammali Kommuninut isumaginiallaqqullugu. Taamatut aporfissaqarpallaanngitsumik suliniuteqarluni isumaqatigiissusiorsinnaaneq Naalakkersuisunut Atassummiit sakkortuumik misissoqquarput.

 

Atorfinitsitsiniarnissani pinngitsoorneqarsinnaajunnaarpoq Kommunit Namminersornerullutillu Oqartussat suleqatigiilluinnarnissaat.

 

Uani nassuiaammi tjenestemandituinnaq atorfinitsitseriaatsit eqqartorneqanngillat, tassungali assigusut ilaatigut isumaqatigiissuteqarluni atorfinitsitsisarnerit aamma eqqartorneqarlutik. Tamakkuninnga nalilersuitilluta Atassummiit isumaqarluinnarpugut, qanorluunniit ililluni tjenestemanditut atorfinnik tassanngaannartumik atorunnaarsitsineqassangaluarpat, pisortat sulisussarsiortarnermikkut ajornartorsiutaat aaqqiivigineqarsinnaanngitsoq.

 

Qanorluunniit peqatigiiffiit piginnaatitaaffinnik inatsisitigullu illersorneqartunik ataqqinnitsigiga­luaraanni, inuiaqatigiit aamma sulianik unitsitsinerit nalaanni isumannaatsumik ingerlaqqittaria­qarnerat eqqarsaatigiuartariaqarmat. Tjenestemanditullu atorfinitsinneqarsimasut ulloq manna iluatinnaqutaasa aamma tamanna ilagaat, suliumajunnaarsinnaannginnamik.

 

Atassummiit isumaqartuarpugut, qanorluunniit aamma sumiluunniit tjenestemandinut tunngasu­nik pisoqartillugu, tjenestemandit kattuffii saneqqunneqarsinnaanngilluinnartut, tamatigullu taakku peqatigalugit suliniutit suulluunniit aamma nutaalerisut ingerlanneqartuartariaqartut.

 

Nassuiaammi takusinnaavarputtaaq tjenestemandit Namminersornerulluni Oqartussani Kommu­ninilu sulisut qanoq amerlalluinnartigisut. Suliaminnit katataalissanngippata tamatigut pikkoris­sartinneqartuarnissaat Naalakkersuisuniit isumagineqartuartariaqarpoq.

 

Atorfinitsitsiniartut assortorneqarsinnaanngilluinnartumik suliffiup akisussaassutsimik peqarfiup ingerlalluarnissaa eqqaamajuartariaqarpaa. Taamattaarlu atorfininniartup aamma atorfimmut ingiarneqarani iserniassaguni ilinniarluarsimaneq tamatigut sakkugisariaqarpaa, imaanngitsoq qullersami piumasaa kisiat kusanartumik naammassissallugu kisiannili aamma minnerunngitsu­mik inuit sullitassami naammagisinnaasaanik sullinneqarnissaat tamatigut eqqarsaatigiuassallu­gu.

 

Soorlu aallaqqaataani oqaatigereeripput nassuiaat soqutiginarluinnartuuvoq, tamaallu ataatsimut isigalugu inerniliinerit kaammattuutillu sulisoqarnermut Pisortaqarfimmit Inatsisartunik inner­suunneqartut ataasiakkaarlugit nalilersoreerlugit Atassummiit oqaatigissavarput, Naalakkersuisut Pisortat suliassaqarfiini akissaatitigut atorfinitsitsisarnikkullu Naalakkersuinikkut ingerlatsiner­minni anguniakkatut pingaarnertut Inatsisartunut nittagaat isumaqatigigatsigit,  kiisalu atorfinit­sitseriaatsit atugassarititallu taakkununnga tunngasut aallaavissatut oqaatigineqartut Atassummiit isumaqatigalugit.

 

Taama takisoorsualiorata Atassummiit nalunaarutigissavarput Pisortat atorfinitsitseriaatsit pillugit nassuiaat tusaatissatut Atassummiit tigugipput.

 

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Pisortani atorfinitsitseriaatsit pillugit Naalakkersuisut nassuiaataat Inuit Ataqatigiinniit soqutiga­lugu misissorsimavarput imaattunillu oqaaseqarfigissallutigu:

 

Siullermilli ajuusaarutigalugu oqaatiginngitsoortariaqanngilarput uggornartuummat nassuiaaat Nunatsinni Atorfillit Kattuffissuat qanimut suleqatigineqarneratigut suleqatigineqarsimanngim­mat. Tamanna Inatsisartut kissaatigisareersimasaannut naapertuutinngimmat, taamaattumik Naalakkersuisut tamanna Inatsisartunut nassuiaatigisariaqarpaat Namminersornerullutillu Oqartussat Kattuffissuillu akunnerminni pitsaasumik siunissami aamma oqaloqatigiittuarsinnaa­juarnissaat ajornanngippallu suleqatigiissinnaanissaat Naalakkersuisut tungaanniit aamma pingaartinneqarpata.

 

Nassuiaammi Inatsisartut siusinnerusukkut peqqusereersimanerat malillugu aatsaat 1999-imi ukiakkut aamma saqqummiunneqartussaasimangaluarpoq, maannali saqqumiunneqarmat ima paasisariaqarnerpoq Naalakkersuisutta Atorfillit Kattuffissuannit suleqateqarluni suliaqarnissar­tik eqiagilluinnarsimagaat imaluunniit Naalakkersuisunukua allarluinnarmik siunertaqarlutik nassuiaat manna tuaviuuttariaqarsimanerpaat ? Apeqqutit taamaattut Naalakkersuisut akissutigi­sariaqarmatigitut Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut neriuutigivarpullu maanna aamma pisinnaaju­maartoq.

 

Taamatullu anersaaruluuteqareerluta oqartariaqarpugut siunissami suli isumaqatigiissutit tunngavigalugit atorfinitsitseriaatsit aammalu tjenestemanditut atorfinitsitseriaatsit atorneqarnis­saat aamma uagut kaammattuutigerusussagatsigit, sorlerli atorneqartarumaassanersoq pisortanit maannakkumiit eqaatsumik eqqarsaatigilluagaanerusumik tunngavilersorluagaanerusumillu pisalissasoq Inuit Ataqatigiinniit kissaatigilluinnassagatsigu, kissaatiginngilarpummi Pisortani atorfinitsitseriaaseqarnitsinni qeratavallaamik ingerlatsisoqartarnissaa, pisariaqalersillugumi atorfinitsitseriaatsit taakku marluk suli siunissami periarfissaajuartariaqarsorivavut.

 

Taamaatuumik tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq atorunnaarsivinneqarsinnaanngimmat aamma erseqqissaatigerusussuarput, tamannaavorlumi aamma nassuiaammi tikkuarneqartortaaq. Maannamummi suli sulisorpassuaqarpoq, naak aalajangersimasumik ilinniagaqanngikkaluarlutik suliamik allatigut piginnaaneqarluarnermikkut maannamut atorfigisaminnik ingerlatsilluareersin­naasunik. Tamakku amerlanertigut isumaqatigiissutit tunngavingalugit atorfinitseriarneqarsin­nanngimmata taamaammat tjenestemanditut ivertinneqarsinnaajuartariaqarsorivavut.

 

Nassuiaammi maluginiarneqarluni tikkuarneqarportaaq tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq annertunerusumik atorniarneqartartoq sulisunik nunaqavissunik imaluunniit inunnik immikkut attuumassuuteqartunik atorfinitsitsisarnerni. Taamaattumik nunaqavissunik nunatsinnilu pissutsi­nut pissusiviusunut paasisimanilluartunik peqartuarnissarput qulakkeerniartuassagutsigu, aamma eqqumaffigeqqissaartariaqarparput tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq sanninngaaginnarluta atorunnaarsinniarsinnaassannginnatsigu, sukkavallaamimmi taama iliulissagaluarutta inuiattut immitsinnut aamma aaginnarsinnaassagatta.

 

Nassuiaammi ilaatigut tjenestemanditut atorfinitsinneqartartussatut tikkuarneqarput faglæreret allaffissornermilu atorfillit soorlu siunnersortit, Kommunini ingerlatsivinni pisortat, sulianik ingerlatsisarfiit assigiinngitsut (sagsbehandler), allaffiit pisortaat, immikkoortoqarfiit pisortaat allallu. Inuit Ataqatigiit tamanna annertunerpaatigut isumaqatigisinnaavarput kisiannili aamma oqaatigissallugu faglæreret taakkuusinnaasarmata isumaqatigiissutit tunngavigalugit atorfiusin­naasunut aamma ivertinneqarsinnaajuartariaqartut, taakkumi amerlanertigut ilinniagaqartuugajut­tarmata. Taamaattorli ilinniagaat aamma assigiinngisitaarsinnaasarput, ilinniarfinni sorlerni atuartitsisutut atorfeqarnerat aamma apeqqutaalluinnarluni.  Taammaattumik pissutsini tamakku­nani pisortat atorfinitsitsiniarnerminni eqaatsumik periuseqartarnissaat kaammattuutiginarpoq, faglærerimmi ilaat maannamut isumaqatigiissuteqarneq tunngavingalugu atorfinitsinneqartareer­put ilaallu tjenestemanditut atorfeqartitaasarlutik.

 

Atorfiilli allat eqqarsaatigalugit tassa pingaarnerusutigut assigiimmik ilinniagaqarsimanissamik assigiimmillu suliaqarnissamik piumasaqaateqarfiusunut imaattariaqarsorivarput, isumaqatigiis­sutit tunngavigalugit atorfinitsitsisinnaaneq pingaarnerutillugu atugaalertariaqarmat ullumikkut tjenestemanditut atorfinitsitseriaatsimut taarsiullugu. Tamanna ullumikkut allaffissornermi atorfillit  ilaannut atuutereerpoq soorlu, assistentinut, overassistentinut, allaffinni fuldmægtiginut, immik

koortortanilu pisortanut aammalu peqqissaasunut peqqinnissaqarfimmi sulisorineqartunut.

Maannakkut nutaarsiassatut Naalakkersuisunut meeqqat atuarfiini ilinniartitsisunut tjeneste­manditut atorfinitsitseriaatsimut taarsiullugu isumaqatigiissutit tunngavingalugit atorfinitsinne­qartalernissaat siunniunniarneqalerpoq. Inuit Ataqatigiit oqaatigerusupparput siunniussaq tamanna isumaqatiginarsinnaagatsigu siullermik, meeqqat atuarfianni matuma kingorna eqqissi­soqarneranik tamanna kinguneqarsinnaappat, aappaattullu tamanna Nunatsinni Atorfillit Kattuf­fissuannit aamma ilalernartuutinneqarsinnaappat.

 

Taamaattumik Naalakkersuisut apererusuppavut maannakkut NAK-p tungaangut tamanna paaseqatigiinnissuteqartariaqarnera eqqarsaatigalugu aamma qulakkeerniarsimaneraat, aammalu Ilinniartitsisut Kattuffittaarsuat nutaaq AIMAK@ tamatumani qanimut aamma isumasiorsima­neraat? Tamannami nassuiaammi erseqqissumik naammassiniarneqaqqaarsimanersoq takuneqar­sinnaan ngilaq, taamaattumillu maannakkut aamma akineqartariaqarluni Naalakkersuisut tungaanniit.

 

Ilinniartitsisut eqqartortillugit taamaattumik paaserusunnartoq uaniipportaaq Naalakkersuisut taava matuma kingorna naatsorsuutigineraat isorliunerusuni avinngarusimasunilu ilinniartitsisus­saaleqiuarneq maanna aamma qaangerneqarsinnaalissasoq tjenestemanditut atorfinitsitseriaatsip taamatut qimanniarneqalernerani.

 

Pisortani atorfinitsitseriaatsit pillugit nassuiaammut tunngatillugu Inuit Ataqatigiinniit matumani pingaartillugu naggataarutaasumik oqaatigerusutarput aamma uaniippoq; tassa isumaqatigiissutit tunngavigalugit atorfinitsitseriaatsip siunissami annertunerujartuinnartumik atorneqaleriartornis­saani pingaartilluinnaratsigu soraarnerussutisiaqalernissamut katersisarnerup pisortanit ajorneru­lersinniarsarineqannginnissaa. Taamaattumik tjenestemanditut atorfeqartitaanermit atorfinitsit­seriaatsimut allamut nuuttoqarneratigut maannakkut sulisorisatsinnut atugassaritinneqartut ajornerulersinniarneqassanngilluginnarput.

 

Taamatullu oqaaseqareerluta nassuiaat manna naak amigaateqarnini pissutigalugu naammagi­nanngilluinnaraluartoq NAK-mi qanimut suleqaterineqarsimanngimmat Inuit Ataqatigiit taamatut oqaaseqarfigivarput.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Atorfinitsitseriaaseq pillugu siusinnerusukkut Inatsisartunut nassuiaatit saqqummiunneqartar­neranni oqaaseqaatikka ilaatigut imaattumik Kattusseqatigiit sinnerlugit oqaaseqaateqassaanga;

 

Pisortat suliffeqarfiutaanni atorfinitsitsisarneq pillugu oqallinneq sivittulersumi ingerlanneqar­poq, aammalu tusarniaanerit assigiinngitsut ingerlanneqartarsimallutik, kisianni paasiuminaatsip­para suliaq kingullermik Inatsisartunit oqaluuserineqarnerata kingorna tusarniaanerit tamakkiisu­mik sooq ingerlanneqarsimannginnersut ?

 

Tassami Inatsisartut ukiukkulli 1997-imi suliap kingullermik oqaluuserineqarmat ilaatigut ilinniartitsisoqarniarnermut pissutsit najummatsisimanarnerat ilisimaneqareersimangaluarmat, taamaattumik Naalakkersuisut suliamik paamaarussisimanerat akueriuminaappoq minnerunngit­sumik Inatsisartut aalajangernerat, tassalu nalunaarusiornissamut susassaqartut kattuffiit suleqati­galugit ingerlanneqartariaqartoq piumasaqaatigineqareersimammat.

 

Taamaammat ilaatigut NAK-p naammangittaalliornera paasilluarlugu aammalu suliap ingerlateq­qinnerani ilisimatitsissutigineqarsimannginnera pakatsissutigalugu pissusissamisoortumik taamatut naammangittaalliorsimaneq oqaatigisariaqarpara.

 

Tjenestemanditut atorfinitsitsisarneq maannamut atuuttoq arlalitsigut ajunngitsunik aammalu ilaatigut naammanginavinngitsunik imaqarpoq, taamaattumik isumaqatigiissutit naapertorlugit atorfinitsitsisalersinnaaneq tunngavissiuunneqartariaqarpoq, soorunami illuatungeriinnut naammanginartumik atungassarititaasut eqqarsaatigalugit.

 

Matumani suliap nukingiunneqarnera aappaatigut akueriinnarneqarsinnaanngikkaluartoq, taamaattoq atorfeqarfinni pissutsit ilaatigut ilungersunartut eqqarsaatigalugit allatut ajornartumik suliap naammassineqarnissaa nukiginnarsisutut oqaatigisariaqarpoq. Taamaattumik Inatsisartut siusinnerusukkut isummiussimasaat ilaatigut tjenestemanditut atorfeqartitsinerup iluatinnaatai ilanngullugit aaqqiisoqarnissaa anguniarlugu Naalakkersuisut suliniuteqarnissaat Kattusseqatigiit sinnerlugit kaammattuutigissavara.

 

Naggataatigut ukiuni arlalinni ajornartorsiutaajuarsimasup tassalu nunaqavissut Pisortat suliffe­qarfiutaanni qullersatut atorfinitsinneqartalernissaat anguniarlugu Pisortat suliffeqarfiini tikisitani qullersaqartut nunaqavissunik taakkua piaarnerusumik taarseriartuaarneqarnissaat siunertaralu­gu,soorunami ilinniagaqarsimaneq tunngavingalugu nunaqavissup periarfissani ilinniagaqarsima­nerminut naapertuuttumik inissisimanera naapertorlugu pisortap tulliatut atorfinitsitsisoqartaler­nissaa, -tassa nunaqavissumik-  ilanngullugu qulakkeerniarneqartariaqartoq Kattusseqatigiinniit aamma kaammattuutigissavarput, naassaanngitsumimmi pisortat suliffeqarfisa ilaat tikisitanik pisortaqartuaannarsinnaanngillat. Imaanngilaq tikisitaluarama, kisianni piffissaq ilaatigut qangali qaangiuppoq taamaaliornissamut.

 

Naalakkersuinikkummi anguniakkanut ilaavoq, tikisitat nunaqavissunik taarseriartuaarneqarnis­saat taamaattumik taamatut aalajangiussinissaq pissusissamisuuginnartussaavoq.

Taamatut naatsumik oqaaseqarlunga nassuiaat tusaatissatut tinguara.

 

Daniel Skifte, Aningasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siullermik partiit Kattusseqatigiillu oqaaseqaataannut qujavunga, ataatsimut katissagukku Naalakkersuisut nuannaarutigaat nalunaarusiaq tamakkiisumik taperserneqarmat. Suleriaqqinnis­samummi taanna aallaaviginiagarput maanna partiit Kattusseqatigiillu tamarmik tunngaviatigut taperseraat maluginiarakku, tamanna nuannaarutigaarput aamma qutsatigaarput.

 

Kiisalu maannakkut partiit ataasiakkaat oqaaseqaataat oqaaseqarfigilaassavakka immaqa qalleqqiilaartassangaluarlunga.

 

Siumuminngaanniit tamakkiisumik isumaqatiginninneq nuannaarutigaarput. Ilumoorpoq Siumut  oqarami 1997-imi ukiakkut saqqummiunneqartoq taanna nangillugulu-sooq maannakkut Naalakkersuisut saqqummiipput. Ajunngilaq. Taamaattumik nassuiaat, soorlu aamma partiit tamarmik oqaatigaat, kisianni pingaarnerusumik Siumukkut Atassutikkullu nassuiaat paasissutis­sarpassuarnik imaqarnerarnerarmagu, tamanna iluumoorpoq, aammalu pissusissamisoorluni taamatut oqarnissaq.

 

Aamma kaammattuutigineqarpoq tjenestemanditut atorfinitsitsisarnerup qimakkiartuaarnissaa. Taanna imatut oqaatigisariaqarpoq, Naalakkersuisut siunnersuutaat aamma Siumumit taperserne­qarpoq.

 

Aamma maluginiarpara kissaatigineqarmat ukioq 2001-i, apeqqutip taassuma suleriaqqinnerup kingornatigut suleriaqqinnissaq kissaatigineqarmat. Isumaqarpunga maannangaaq oqaatigisaria­qarlugu, aamma malugisinnaangakku partiit oqaaseqarnerminni tunngaviusumik isumaqatigigaat apeqqullu soqutigigaat, ilaatigut naak isorinnikkaluarlutik kisiannili apeqqutip pingaartinneqar­nerat partiini takusinnaangakku, taanna Siumuminngaanniit siunnersuutaasoq aamma Naalakker­suisut Naalakkersuisunngorumaartussallu pingaartittariaqaraat, malitseqartumillu ataavartumik ilisimatitsisarnissaq Inatsisartunut pingaaruteqarmat, taanna isumaqarpunga pissusissamisoor­luinnaqqissaartoq maannangaaq taperserlugu oqaaseqassagutta.

 

Ilaatigut aamma Kommunit siunissami ilinniartitsisunik atorfeqartitsisunngortartussaammata, taamaattumik taakkua suleqatiginissaat aamma kaammattuutigineqarpoq. Taanna aamma ajunngilaq, taamaattariaqarporlu. Kingusinnerulaartukkut Ilinniartitsisut Kattuffii marluk ataasiinnaan ngormata AImak@ ateqartumik, taanna oqaaseqarfigiumaarpara.

 

Taamaalillunga Siumup tapersiinera ataatsimut oqaatigalugu qutsatigaara. Atassumminngaanniit aamma oqaaseqaat nuannaarutigaara.

Atassut 1996-imi qanoq oqaaseqarsimanerminnik aammalu 1997-imi qanoq oqaaseqarsimaner­minnik oqariartuuteqarpoq. Tamanna maluginiarluarpara, isumaqarpunga taamatut issuaaneq aamma tamatsinnut eqqaasitsisoq. Ilaatigut taamanerniit apeqqutit pingaaruteqartut pingasut naatsumik oqaatigissagukkit imaattut, aamma taakku Naalakkersuisut malinniarumammatigit tassaasut;

 

-tjenestemanditut atorfinitsitsisarneq ingerlanneqassappat, taava nutaamik iliussagutta sanilliussi­sarneq, taanna alaatsinaalluarneqartariaqartoq,

-aammalu Kattuffinnik oqaloqateqarluartariaqartoq

-aammalu assigiimmik akissarsiaqartitsineq, aamma taanna pingaartillugu Atassutip taammagu isumaqarpunga aamma taanna ilumoortoq, taannalu malinniartariaqartoq.

 

Aamma maluginiarpara Naalakkersuisut siunnersuutaat, ilaat tjenestemanditut ilai isumaqatigiis­sutit tunngavingalugit atorfinitsitsisarnissaq, taanna imaaliallaannaq anigornavianngitsoq. Taamaattumik aqagumut aningorneqartussatut isumaqarfigineqanngilaq, kisianni tassa ikaar­saariarfittut atorneqartariaqassaaq kisiannili ikaarsaariarfik sivisoratarsinnaammat, taamaattumik taassumap malinnaaffigilluarnissaa, soorlu Siumup oqaaseqarnerani taaneqartoq, imminnut taakku ataqatigiipput.  Malinnaaffigilluariarutsigit taava qanoq ikaariartuaarneq sukkatiginersoq taanna angusinnaassavarput.

 

Taamaattumik oqaannassaanga Atassutip kaammattuutigimmagu, Kommunit suleqatiginissaat ilaatigullu allaat ajornartorsiornermi Kommunit namminneq illoqarfiit ikinngutitik suleqatigini­arnerulissagaat, soorlulimi aamma assersuutigiinnarlugu peqqinnissaqarfimmut ajornartorsiorner­mi taamatut pisoqartartoq. Taamaattumik taanna kaammattuut isumaqarpunga misissorluallaqu­neqarmat misissorluartariaqartoq, Kommunit ikinngutigiit imminnut suleqatigiillutik ajornartor­siuteqalerunik aamma tassannga kivitseqatigiissinnaanissaat. Tassami nalunnginnatsigu ukiuni aggersuni ilinniartitsisunik atorfinitsitsisarneq aamma Kommuninut tunniunneqartussaajumaas­sasoq. Taamaattumik taanna kaammattuut isumaqarpunga aamma taamatut ajunngitsumik tigusariaqaripput.

 

Naggataatigut oqaatigissavara, ilinniarluarsimaneq eqqartorneqarmat aammalu nassuiaat pitsaa­gineqarmat, tamanna soorunami nuannaarutigissagatsigu, aammalu taamatut tamakkiisumik tapersiimmata qutsatigeqqissavara.

 

Inuit Ataqatigiit oqaaseqaataat oqaaseqarfigilaassavara.

Oqareerpunga tunngaviusumik Inuit Ataqatigiit Naalakkersuisut suleriaqqinnissaat taperseraat, taanna qularnaappoq. Kisianni tassa aallartinnerat aallaavigalugu, oqaaseqarnissara immaqa ajuallaatigineqarsinnaangaluarpoq. Kisiannimi ilaatigut imatut oqarmata oqaaseqarfigisariaqarak­ku -oqatsit ilaatigut atorneqarput- Aeqiagilluinnarneqarsimagunartoq@ apeqqutinngortinneqarmat, tassa Naalakkersuisunit suliassat eqiagineqarsimasutullu-sooq nipeqartinneqarmat, imaluunniit apeqquserneqarluni. Immaqa Naalakkersuisut suminguna tunngaveqarnerlutik, immaqa allarluin­narminngooq, taava nassuiaat tuaviuuttariaqalersimagaat. Taanna apeqqutigineqarmat qularnaat­sumik oqaatiginiaringa, soorunami Naalakkersuisut suliassartik eqiaginngilluinnarpaat.

 

Tupinnanngilaq 1996-imi 1997-imi maannakkullu suliarineqarmat, aamma takisuuliutiginagu oqaatigissavara, suliassaq inuiaqatigiinnut pingaartumik inerneqartariaqarmat, inuiaqatigiinnut pingaartinneqartariaqarmat ilinniartitaanerup meeqqallu atuarfiata ingerlaqqinnissaa, taava Naalakkersuisut nukipparujussuit atorlugit suliniuteqarsimammata. Siunertaq ataasiuvoq, meeqqat atuartinneqarnerata upernaaq inissisimaneraniit pitsaanerusumik angusaqarfiusumik, ilinniartitsisut pisariaqartipavut. Taamaattumillu apeqqut taanna Naalakkersuisut eqiasugatik siunnerfeqarlutilli aaqqinniarpaat. Taanna qularutigineqassanngilaq. Pingaartorujussuuvoq ilinniartitsisut aaqqiiviginissaat, upernaaq pisimasut uternagit, taanna mi siunertaarpiaarpoq taamatut suliassap nukingiullugu ukiumik ataatsimik siuartitsinermut Naalakkersuisut annertuu­mik suliniuteqarsimanerat. Ilaatigut ilinniartitsisut marloqiusamik nipeqarlutik oqaluttartut, assersuutigalugu Ilinniartitsisut Kattuffiat, -IK ulluinnarni taaneqartartoq- aappaalu GLF Grøn­lands Lærer Forening, taakkua qanoq pinerat uagut sussanngilarput, kisianni taakkua maannakkut katipput, taamaalillutillu nukiit nutaat periuseq nutaaq atorlugu Naalakkersuisut suliniarnissartik qilanaaraat.

Taamaattumik taanna IA-p oqaasia isumaqarpunga tunngavissaqanngitsoq.

 

Kisianni taamatut oqariarlunga oqaqqissaanga Inuit Ataqatigiit suleriaqqinnissamut tunngavis­simmatigut , naak ilaatigut naammaginngikkaluaraat NAK-mik qanimut suleqateqarsimanngin­neq aammalu ilaatigut oqaatigalugu nassuiaat issuassagukkit oqaasii, naammaginanngilluinnar­nerarmassuk. Taamaakkaluartoq innersuussutigissavakka ilaatigut IA-p 24.september 1997, tassa siorna ukioq ataaseq matuma siornatigut, oqaasiisa ilaani maannakkut oqaasiisa ilaani erseqqis­sumik oqaatigineqarmat, Inuit Ataqatigiit aamma peqataaffigissagaat tamakkua ajornartorsiutit qaangernissaannut ilaatigut assigiimmik akissarsiaqartitsineq, ilaatigut arnat angutillu naligiim­mik pineqassasut aammalu maani nunaqavissut tikisitallu pineqarnermikkut aamma assigiissasut.

 

Ilaatigut taakkua issuaaffigilaaginnarlugit oqassaanga, inernilivissagukku ataatsimik, Inuit Ataqatigiit nalunaarusiaq akueraat, tamanna nnuannaarutigisariaqarparput.

 

Kattusseqatigiit aamma oqaaseqaateqarput. Kattusseqatigiit aamma tunngaviatigut siunnersuum­mut tapersiipput, tamanna nuannaarutigissavarput. Taamaattumik annertunerusumik oqaaseqarfi­gissanngilakka, tassami tassani innersuussutigissavakka aatsaannguaq IA-mut akissutikka. Taamatut innersuussininnut tunngavigaara ilaatigut Kattusseqatigiit oqarmata, Naalakkersuisut suliamik paamaarussisimanerat ilaatigut akueriuminaatsimmassuk. Suliaruna ukiumik ataatsimik siuartinneqartoq, inerniarneqapiloorlunilu paamaarussinertaqanngitsumik.

 

Maannakkullu ataatsimik inerniliissaguma Kattusseqatigiit aamma taanna isumaqatigimmassuk, taanna nuannaarutigaara.

 

Taamatut oqaaseqariarlunga oqassaanga, Naalakkersuisut suliniaqqinnissaminni Kattusseqatigiit kissaataat pisortap tulliatut atorfinitsitsisoqartalernissaanut tunngasumik aqaasertalik. Taanna soorunami misissussavarput nalilersorlugulu, kisianni tunngaviatigut allanngunngilaq aamma Kattusseqatigiit suleriaqqinnissamut tunngavissimmatigut. Taamatut qujavunga.

 

Naggaterpiaatigut partiinut tamanut tassani Siumut, Atassut, Inuit Ataqatigiit Kattusseqatigiillu oqaaseqarfigissavakka.

 

Isumaqarpunga imatut qularnaatsumik oqaatigisariaqarlugu; Kattuffissuaq NAK suleqatiginiar­neqarsimavoq, aamma tusarniarneqarsimavoq. Taannarpiaq peqqutigalugu NAK-p akissutaa, nalunaarusiamut ilanngutiinnarnagu, Inatsisartunut tamakkiisumik allakkiaq tunniunneqarpoq, namminneq takusinnaaniassammassuk, namminneq nalilersinnaaniassammassuk NAK piffissap taamaalinerani qanoq isumaqarnersoq. Taamaattumik imatut oqartoqassappat NAK tusarniarne­qarsimanngilaq, taava oqassaagut NAK tusarniarneqarsimavoq. Akissutaa qularnatsumik tamanut agguaanneqarpoq. Taanna pingaarpoq erseqqissassallugu.

 

Una soorlu oqaaseqaqqaarninni oqartunga, suli ukiumik ataatsimik piffissaqarsimasuugutta, isumaqatigiinniarnerit suleqatigiinnerit annertunerusut NAK-muinnaanngitsoq aamma Kommu­ninut KANUKOKA-mut ingerlanneqarsimassangaluarput, kisianni Naalakkersuisut pingaartin­nerusimavaat, ilinniartitsisut ullumikkut inissisimanerat meeqqallu atuarfiata ullumikkut killiffia aallaavigalugu apeqqutip isumannaarnissaa. Oqaatigissavara maannakkorpiaq -partiit ilaannit apeqqutigineqarmat- Naalakkersuisut Ilinniartitsisut Kattuffittaavannut isumaqatigiinniarmata, suliaq taanna ingerlavoq, aqagu inernavianngilaq, kisianni ingerlanneqarpoq. Naalakkersuisunit pingaartinneqarpoq ilinniartitsisuni isumaqatigiinnginnerup aaqqiiviginissaa, taamaattumik maannakkut nalunaarusiami ilanngussorneqarsinnaanngilaq, assigiinngitsunillu qularnaatsunik oqaaseqartoqarluni, suliap ingerlanerani maani eqqartorsinnaanngilarput imatut imatullu iliussaa­gut. Maannakkut suliaq ingerlanneqartoq qularnaatsumik oqaatigissavara, neriuutigaarput taanna aamma piffissaq qanittunnguaq qaangiuteriarpat, piffissaq qaninnerpaaq qaangiuteriarpat taava tamanna naammaginartumik isumaqatigiissagunartoq.

 

Anginerusumilli maanngaanniit eqqartorsinnaanngilara maannakkut isumaqatigiinniarnerit ingerlatillugit.

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit:

Aappassaanik oqaaseqarnissannut apeqqutit assigiinngitsut uanga Inuit Ataqatigiit sinnerlugit oqaaseqartutuut uterfigilaassavakka.

 

Siullermilli Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumut Daniel Skifte-mut una oqaatigilaassavara, Inuit Ataqatigiit uagut pingaarteqigatsigu Kattuffissuarnik maani nunatsinniittunik suleqateqarlu­arnissaq. Taamaattuminguna aallarniinitsinni pakatsinartutut aamma oqaatigigipput, Nunatsinni Atorfillit Kattuffissuaq uani nassuiaammik suliaqarnermi peqataatinneqarsimannginnerat, taamaattumillu apeqqutitut saqqummiupparput. NAK-p peqataatinniarneqannginneranut sunaana patsisaasimasoq, taamaattumillu apeqqutitut una saqqummiupparput,@ la Naalakkersuisunukua Kattuffissuarnik suleqateqarnissartik eqiagisimaneramikku,  taava massakkut nassuiaat imaaliin­naarlugu peqataatinnagit saqqummiutiinnaraat ?@

 

Kisianni tassa oqaatigeqqiinnassavara Kattuffissuit maani nunatsinni angerlarsimaffeqartut Naalakkersuitut tungaaninngaanniit pinngitsooratik qanimut suleqatisserineqartuartartussaapput. Atorfinitsitseriaatsimmi matumani eqqartukkavut pingaaruteqartorujussuupput inuiaqatigiinnut tamarmiusunut, tassanilu Kattuffissuit soorunami aamma sunniuteqarsinnaanissaat aammalu peqataajuartariaqarnissaat aamma pingaartinneqartuartariaqarluni.

 

Kattuffissuit eqqartortillugit Inuit Ataqatigiit aamma una erseqqilluinnartumik oqaatigisariaqar­parput, Kattuffissuit maani nunatsinni angerlarsimaffeqartut kisimik isumaqatigiinniarfigineqar­tarnissaat taanna uagut aalajangiusimalluinnaratsigu, aammalu siunissami taamaattuartariaqar­mat. Taamaattumik Atassutip oqaaseqartuata Otto Steenholdtip saqqummiussinerani imatut tamanna oqaatigimmagu paatsuungatitsivoq, isumaqarpungalu Atassumminngaanniit taanna arlaatigut nassuiarneqartariaqassasoq, tassami saqqummiussaminni quppernerup aappaanni ilaatigut oqatigivaat:

AAtassummit qularutiginngilarput ukiorpassuunngitsut qaangiunneranni ilinniartitsisut nunatsin­niittut isumaqatigiissutit atorlugit atorfinitsinneqartalissasut, tamanna Ilinniartitsisut Kattuffiinut nunatsinniittunut Danmarkimiittunullu suli ukiorpanni isumaqatigiinniartartussanut ilorfaallaa­taassaaq.@

Tassa ima paasisariaqarnerpoq, Atassutip suli Kattuffissuarnik maani nunatsinni angerlarsimaffe­qanngitsunik kisiannili Danmarkimiittunik taava isumaqatigiinniartarnerit taakkua ingerlattaru­magaat. Taanna isumaqarpunga Atassutip erseqqissumik aamma akisariaqaraat, tassami Atassut Naalakkersooqatigiinnut aamma ilaapput, aammalu unani aatsaaginnaq aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq Atassummeersoq, Atassummilu Siulittaasuusoq aamma saqqummeeqqammer­poq, taamaattumik paatsuugasoqaqqunagu kissaatiginassaaq Atassutip oqaaseqartuata aammalu ajornanngippat Atassutip Siulittaasuata taanna oqaaseqarfigisinnaassappassuk.

 

Taava aamma alla oqaatigerusutarput uaniippoq, soorunami suliat assigiit aamma assigiimmik akissaasersorneqartariaqarput. Tamanna annertunerusumik saqqummiussinitsinni uagut ilanngus­simanngilarput. 1991-imili sumi inunngorsimaneq tunngavingalugu akissaasersuineq maani Inatsisartuni atorunnaarsinniarlugu aalajangereernikuugatta, 1991-imi isumaqatiginninniarnermi assigiinngitsuni. Taamaattumik suliat assigiit assigiimmik akissaasersorneqassasut aamma tunaartaralugu ilungersorluta Inuit Ataqatigiit taamani Naalakkersuisooqataagallaratta annertuu­mik suliaqarsimavugut. Taamaattumik tassunga tunngatillugu aamma pakatsinarluinnarpoq qanittukkut paasinarsimmat, suli tamanna pimoorussamik ingerlanneqanngitsoq.  Tassami qanittukkut saqqummiunneqarpoq allaat Namminersornerullutik Oqartussaq suliffeqarfiini, tassa Inerisaavimmi naqiterisut eqqarsaatigalugit. Taanna 1991-imili, tassa sumi inunngorsimaneq tunngavingalugu akissaasersuisarnermik ingerlatsineq qimanneqarluinnassasoq oqareeraluartu­gut, suli ima annertutigisumik assigiinngisitsineqarmat, tassa tikisitaq naqiterisutut sulisinneqar­toq nunaqavissup akissaataanit 3- 4.000 koruunit missaanik nikigassuteqarmata.

 

Taamaattumik Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup tamanna aamma maani nassuiaatigisaria­qarpaa, sumik patsiseqarnersoq. Tassa Inatsisartut 1991-imili aalajangiuteriingarput malikkuma­simannginnerpaa. Taamaassimappammi taava aamma Naalakkersuisoq tassani aamma akisussaa­tinniarneqartariaqassaaq.

 

Taava aamma una oqaatiginngitsoorusunngilarput, soorunami aamma uagut Inuit Ataqatigiit pingaaruteqarluinnartutut una tikkuarusukkatsigu, tassa nunaqavissut pikkorissartuarneqarnis­saat. Pingaartumik suliffeqarfinni pisortassatut pimoorutamik tamanna aamma ingerlanneqartuar­tariaqarmat. Tamanna pissusissamisuungaarmat soorunami ingerlanneqartuartariaqarpoq. Apeqqutigissavaralu Naalakkersuisut tungaaninngaanniit tamanna aamma maannakkut ilumut pimoorussamik ingerlanneqarnersoq.

 

Pakatsissutigilaaraluarparput saqqummiussinitsinni apeqquteqaatigisavut pingasut taakku erseqqissumik akissuteqarfigineqanngimmata Naalakkersuisut tungaaninngaanniit. Tassa pingaartumik ilinniartitsisut eqqartortillugit ilaatigut aamma apeqqutigivarput; taavami isorliu­nerusuni avinngarusimasunilu ilinnniartitsisussaaleqiuarneq, qanoruna taava takorloorneqartoq qaangerneqarsinnaalissasoq, tjenestemanditut atorfinitsitseriaaseq qimanneqalissappat aammalu qimanneqartussanngorpat. Takorloorneqarnerpa tassa taanna maannakkut aamma qaangerneqar­sinnaalissasoq?

 

Isumaqarpunga Naalakkersuisup taanna akissuteqarfigisariaqaraa apeqqutitut uani saqqumminne­qarami.

 

 

Otto Steenholdt, Atassut:

Johan Lund Olsen-ip apeqqutaa akitinnagu, unaana oqaaseqarfigilaarlara, Kattuffissuarnik suleqateqarluarnissaq, soorunami taanna oqaatigineqarsinnaavoq. Kisiannili aana eqqarsaatigi­sariaqartoq, kattuffiit tamatigut aningaasat amerlanerusut piumasarpaat, illuatungaanilu pisortat angingaasat minnerusut taakkununnga tunniukkumasarlugit. Taamaattumik aqqutissatuarisarpaat amerlanertigut isumaqatigiinniarnerit aqqutigalugit suleqatigeeriarnissartik. Pilersaarusiornissa­mini uanga taakkua ajornakusoortutut nalilertarpakka, anguniagaat imminnut assigiinngitsuum­mata. Kisiannimi oqaloqatigiinneq ajornarneq ajorpoq aamma isumaqatigiinniarnerup nalaani. Aamma uagut assortunngilarput, soorunami siunissami qanoq iliornissaq oqaloqatigiissutigalugu isumaqatigiinniassappata aningaasat sanimut ililaaqqaarlugit, taanna aqqutissaqarsoraara.

 

Paatsuungatitsisimagutta maana Atassumminngaanniit erseqqissaalaartariaqassaagut.

 

Assiigiinngitsut atorfinitsitseriaatsit marluk tikkuarpavut ullumikkut nunatsinni tjenestemanditut atorfeqartut amerlaqimmata. Danmarkimili atorfinitsitseriaaseq tassaalluuni isumaqatigiinniarni­arnerit aqqutigalugit atorfinitsitsisarnerit, assigiinngipput taakku. Aammalu tassani tunngaviler­suutigisarput aajuna, ajornartorsiut aamma nunatsinnukartitsiniarnermi, Danmarkimi ilinniartitsi­sunik maannga, ajornartorsiut uaniippoq, isumaqatiginninniarnerit aqqutigalugit atorfilik Danamarkimiittoq nunatsinnukassaguni, taanna immineerallarlugu tjenestemanditut nunatsinnis­saguni, ukiunilu pingasuni pisarneq malillugu sulissaguni, taava taassumap naatsorsuutigisaria­qassammagu pensionisiassani allaat ukiunik pingasunik qumartinneqassasut Danmarkimut uteruni. Tassa taanna ajornartorsiut, aammalu taamaaliorneqarusunngitsut nunatsinnukarnissa­minnut taanna aporfiisa ilagissavaat, nangaassutaasut sakkortusaatigissavaat. Kisianni saqqu­miussami ersarippoq tjenestemanditut atorfinitsitsisarneq, ukiuni ungasissuni qularnanngitsumik atorunnaariartuaarneqassasoq, taamaattumik Atassumminngaanniiit oqaatigaarput, tjenestemand­itut atorfeqarneq nunatsinni amerlaqisut suli atorfigisaat, taanna ikaariarfiusoq nunatsinni atorfinitsitseriaaseq qularnanngivissumik Danmarkitulli isumaqatiginninniarnerit aqqutigalugit pilersussaassaaq siunissami.

 

Periaatsit marluk assigiilerpata, nunatsinni danmarkimilu, taanna aatsaannguaq eqqarsaatigisara piissaaq nunatsinnukartitsiniarnerlu ajornannginnerulissaaq, annaasaqarnani pensionisiassanik aamma nutsinniissinnaaneq pisinnaalerunikku. Kisianni taanna pisinnagu Atassumminnganniit aamma kissaatigaarput, illoqarfiit ikinngutigiit, taanna suli angutinnagu ajornanngippat taanna aqqutissiuuteqqullugu misissorluaqqullugu. Taakkuukku pillugit paatsuugatitsisimasutut oqaatigineqartugut, kisianni neriullunga IA-p oqaaseqartuata tunngavilersuutivut massakkut ersarissumik paasigai.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Majuaqqinninnut peqqutigaara ilaatigut IA-p toqqavissumik aperimmanga, aamma qilanaarpunga akissuteqarfigissallugu.

 

Apeqquserneqassanngilaq Naalakkersuisut siunnerfiat, aamma oqaaseqarninni oqaatigaara Kattuffiit Kattuffissuilluunniit nunatsinni najugaqartut, nunatsinni angerlarsimaffeqartut tassaap­put isumaqatiginiagassavut. Nunatsinni kattuffeqanngippat,sulisorisatta ilaat, danmarkiinnarmilu kattuffeqarluni, assersuutigalugu nakorsat, taava pisussaavugut nakorsaqarnissarput eqqarsaatiga­lugu qallunaat peqatigiiffiat nakorsaniittoq isumaqatiginiassallugu.

 

Nunatsinni ilinniartitsisut kattuffeqarpata, taava nunatsinniittoq ilinniartitsisut kattuffiat isuma­qatiginiassavarput. Taamaattumik eqqumiitsoqaranilu qivittorsiorfiussanngilaq Naalakkersuisut apeqqummut tassunga isumaat, erseqqissorujorujussuaq tassaavoq, aamma oqaaseqarninni oqareernittuut taasara, nunatsinniittut kattuffiit nunatsinni angerlarsimaffeqartut tassaapput isumaqatiginninniarfissavut. Taamaattoqanngippat taava tullia tigussavarput. Taanna apeqquser­neqassanngilaq aamma IA-minngaanniit Naalakkersuisut.

 

Tassunga tunngasumik oqaaseqarfigissavara, toqqavissumik Atassutip siulittaasuattut taallunga  oqaaseqarfigillaqumagu ilaatigut Inerisaavimmi aviisit allagaat. Aap oqaaseqarfigerusuppara. Aviisini allakkiat tassaapput inuiaat kiffaanngissuseqarlutik qanorluunniit isumaqarsinnaaner­minnik nalunaarutaat. Tamakkua tamatigut bibelinngortissanerivut, uanga taanna oqaaseqarfigis­san ngilara.

 

Unali oqaaseqarfigerusuppara akisussaaffigalugulu.  Dansk Typograf Forbund, tassa naqiterisut, taakkua tikisitatut pineqarsinnaanerat matuneqarpoq ukioq manna 1998 01.januar aallarnerfigalu­gu. Imaappoq, taamaalinerani nunatsinniittut naqiterisut SIK-mi isumaqatiginninniarneq aallaavi­galugu akissaasersorneqarput ukioq manna 01.januar 1998. Aamma taamatut pisoqarpoq piffissami allami, assersuutigalugu HK. HK-mi atorfeqartut imaaliallaannaq tikisissinnaanngila­vut, aamma taakku mattunneqarput nunatsinni tamakkuninnga ilinniarsimasunik naammattunik peqaratta.

 

Taamatut oqariarlunga sukkasuumik sanilliutissavara, isumaqatigiissutit aallaavigalugit akissaa­sersuineq pingaarpoq malinneqassasoq. Nutaamik isumaqatigiittoqarnerani ajunngitsorsiassatut anguneqarsimasut piffissami qaangiussimasumi, taakkua ataqqineqarnissaat aamma pingaarpoq. Taamaattumik SIK isumaqatigiinniarfigalugu isumaqatigalugulu inaareernerup kingornatigut allaanerusumik akissaateqartitaasoq, tikisitsiunnaarnerup kingornatigut allaanerusumik atugassa­qarluni pisoq, tassaavoq oqaluttuassatta ingerlanerani piffissami qaangiuttumi anigugassaq. Paatsuualaarisoqaqqunagu una aamma erseqqissaatiginiarpara pingaartorujussuaq, maannakkut oqaluttarfimminngaanniit maanngaanniit oqartarpugut ataasiarata, assigiimmik imaluunniit assigiinngitsumik akissaateqartitsineq 1991-iminngaanniit qaangiuttoq. Naagga taamaanngilaq! Ukununnga qaangiuppoq 1991-imiit 1993-ip tungaanut, Dansk Magister Forening, Gymnasie­skolernes Lærerforening, Dansk Psykolog Forening, Ingeniør Forbundet, Aktiske Forbundet taamanikkut taakkununnga qaangiuppoq. Tassa taamanikkut aamma IA akisussaaqataavoq.

 

1993-iminngaanniit 1995-imut ukununnga qaangiuppoq, aatsaat 1993-imiit Teknisk Lands Forbund, Dansk Konstruktør Forening.

 

Taava 1995-iminnganniit 1997-imut ukununnga qaangiuppoq: LO (Lands Organisation i Danmark), Fiskeri Kontrollør-inut, Aviisiliortunut, Radio Telegrafist-inut Pædagog-inullu.

 

Taamaattumik Inatsisartut kukkusumik paasitinneqassapput oqarutta, 1991-imiilli Inatsisartut imatut isummeramik tassa tamarmik ajorunnaartut. Taamaanngilaq aatsaat atit qallunaatut taagukkakka eqqortuupput, angujartuaarneqarsimasut.

 

Inerniliinera unaassaaq, maannakkut Naalakkersuisuusut tamaviaaruppaat aamma Siumup, Atassutip, Inuit Ataqatigiit Kattusseqatigiillu siunnerfiat ukiuni arlalissuarni assigiinngitsumik akissaateqartitsineq qimattariaqarpoq. Taannalu qimanneqassaaq isumaqatigiinniartarnerit aqqutigalugit. Tassalu tassaavoq Naalakkersuisut pingaartitaat, kattuffiit nunaqavissut isumaqati­giniassavavut apeqqutit taakkua isumannaarniarlugit. Suliassaq ukiuni taakkunani ingerlasima­voq.

 

Maannakkut naqiterinermut tunngatillugu oqareernittuut isumaqatigiissut SIK-p uagullu akunnit­sinni isumaqatigiissut atorlugu ingerlanneqarpoq. Isumaqatigiissutit malinneqassapput.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Nuannaarutigivara saqqummiussaqarninni ilaatigut oqaatigisakka tassalu nunaqavissut pisortatut suliffeqarfinni, pingaartumik pisortat suliffeqarfiutaanni anngukkiartuaarnissaat ilanngullugu suliniutigineqassammat.

 

Naalakkersuisullu massakkut akissuteqaammini ilaatigut assigiimmik akeqartitsinermut tunnga­tillugu saqqummiussai aamma uanga politikeriuniarsarisutut nutaatut paasillugit pakatsivunga.  Tassami qangarsuarli assigiimmik akeqartitsinermut tunngasut eqqartorneqartuarput, aammalu innuttaasut qularnanngitsumik immaqa amerlanerapaat naatsorsuutigisimagunaraluarpaat, ilumut assigiimmik akeqartitsineq taamanikkulli aalajangiunneqarmat tamarmik qaangiutereersut. Taamaattumik pissutsit ilaatigut ilisimanngisavut tusarlugit aamma soorunami pakatsinartunik ilaqarput.

 

Soorunami ilaatigut aamma pissutsinut malinnaasimannginneq immaqa pissutaasinnaavoq, kisianni Naalakkersuisut sulinerminni innuttaasunik paasisitsinissaat, sumut killittoqarpa suliani assigiinngitsuni, isumaqarpunga aamma ilanngullugu pingaaruteqartoq innuttaasut iluamik tamakkiisumik paasissutissanik tuniorarneqartarnissaat, isumaqarpunga pissusissamisuussasoq piumasaqaatigissagaanni. Tassami inuppassuupput nunatsinni najugaqartut aamma pingaartumik Inatsisartut ataatsimiinnerisa nalaani tamaqqeqqinnaavimmik radiomut pullutik tusarnaarneq ajortut. Taamaattumik nunatsinni Naalakkersuinermik ingerlatsinermi paasissutissat sapinngisa­mik amerlanerpaat innuttaasunut tunniunneqartarnissaat, isumaqarpunga pissusissamisoortoq piumasaqaatigissallugu.

 

Uanga miserratigineq ajorpara pissutsinut arlaanulluunniit malinnaasimananga imaluunniit kukkusimangaangama kukkussutikka naqqinneqarpata, aamma tamanna isumaqarpunga ersissu­tiginagu oqaatigisariaqartoq. Uanga nalusakka amerlaqaat, ilisimanngisakka amerlaqaat imannak pikkoritsiginngilanga suna tamaat ilisimallugu. Isumaqarpunga aamma ilaqartugut aamma maani inimi isersimasunik pissutsinik tamanik ilisimanninngitsunik. Taamaattumik uanga ersissutiginn­gisaannarpara kukkullunga oqassanguma, nuannaartarpunga naqqinneqaraangama. Aamma paasissutissat amerlanerpaat tunniunneqarnissaat saqqummiunneqarnissaallu pingaartumik Naalakkersuinermik ingerlatsinermi, nunatsinnut pingaaruteqartut pissutsit sapinngisamik tamakkiisumik saqqummiunneqartarnissaat pissusissamisoortutut piumasaqaatigaara. Qujavunga.

 

Mikael Petersen, Isumaginninnermut Siliffeqarnermut Pisortallu Suliffeqarfiutaanut Naalakker­suisoq:

Isumaqarpunga pissusissamisoortoq akissuteqassallunga minnerunngitsumik Inuit Ataqatigiit oqaluttuata apeqqutigisaanut tunngatillugu, aamma tassunga Aningaasaqarnermut Naalakkersui­sup akissuteqaatigisaanut ilanngussillunga akissuteqalaassaanga.

 

Nunarput ataatsimut isigalugu sulisoqarnikkut ingerlatsineq massakkut Naalakkersuisuni tamaat ataatsimut isugalugu nalunaarusiornera ingerlanneqarpoq. Tassani minnerunngitsumik kisitsisiti­gut nalunaarsuineq, atorfeqariaatsit assigiinngitsut eqqarsaatigalugit,  soorlu aamma tamanna takuneqarsinnaasoq matumani, tjenestemanditut atorfeqartitseriaaseq pillugu suliamut tunngatil­lugu nassuiaammi annertuumi aamma tamakkua ilanngullugit taakkartorneqarsimasut, suliffeqar­nermi uagut pisortaqarfitsinni nalunaarusiat assigiinngitsut pisarsimasut aamma aallaavigalugit.

 

Naalakkersuisuni siunertaraarput nunatsinni sulisoqarnikkut, nunarput tamakkerlugu atorfeqartit­seriaatsit assigiinngitsut nalunaarsoqqissaartarnissaannut periarfissiisoqarnissaa, statistisk eqqarsaatigalugu. Taamaattumik tamanna naammassineqarpat qularnanngilluinnarpoq paatsuuga­nannginnerusumik ersarinnerusumik, suliffeqarnikkut sulisoqarnikkullu atorfeqartitseriaatsitigut atugassarititaasut aamma ersarinnerusumik Naalakkersuinikkut siunnerfigineqarsinnaasassapput.

Inuit Ataqatigiinninngaanniit apeqqutigineqartoq isorliunerusunut tunngatillugu, sulisussaaruttar­neq ilinniarsimasunik. Tamanna ilumoorluinnarpoq. Nunarput tamaat ataatsimut isigalugu sulisoqarnikkut inissisimanerput isigigaanni, isorliunerusuni sutigut tamatigut ilinniarsimasunik sulisussaqarniarneq ajornakusoortorujussuanngorpoq ullumikkut. Ilinniartitsisut tungaannaati­guunngitsoq, kisianni aamma teknikkikkut suliffeqarfinni kiisalu niuernikkut suliffeqarfinni tamanna ajornartorsiutaavoq annertuumik. Taamaattumi Naalakkersuisuni arajutsisimanngilar­put, soorlu assersuutigalugu KNI-p Pilersuisup A/S-ip sulisussaqarniarnermigut nammineq suliffeqarfiup iluani isumaqatigiissuteqarluni isorliunerusuni atorfeqartitsisarnermigut aaqqis­suussinera, -ajunngitsorsiassaqartitsinikkut piffinni aalajangersimasuni ukiuni aalajangersimasu­ni.

 

Taassumalu saniatigut Naalakkersuisuni massakkut, ilanngullugu misissorparput teknikkikkut suliffeqarfinni, elværkini sulisussatigut aamma ajornartorsioratta. Tassani aamma suliffeqarfiup iluani isumaqatigiissutit atorlugit qanoq aaqqissuussisoqarsinnaanera aamma misissorneqarmat.

 

Isumaqarpunga aamma taamaattoq soorlu Naalakkersuisuni aamma Inatsisartuni ilisimagipput, atuargeqarfiup iluani isorliunerusuni Qaanaami Ittoqqortoormiunilu immikkut ittumik aaqqiinik­kut, aningaasatigullu aaqqiinikkut ilinniartitsisussaqarniarneq aamma aaqqiallatsinneqarsimasoq.

Isumaqarpunga tamakku suliffeqarfiit assigiinngitsut iluini isumaqatigiissutit atorlugit aningaasa­qartitseriaatsitigut aamma periarfissiisoqarsinnaasoq, tjenestemanditut atorfeqartitseriaaseq atorunnaarsinneqassappat tamakkiisumik tamanna anillariarfissaasoq.

 

Kisianni soorunami siusinnerusukkut Inatsisartuni oqallittarnivut eqqarsaatigalugit, tjeneste­mandi aqqutigalugu atorfeqartitseriaaseq ingerlaannartumik atorunnaarsinneqassanngitsoq aamma maani oqaatigineqarpoq, kisiannili pitsaanerusumik aatsaat aaqqiisoqassappat aamma isorliunerusormiut eqqarsaatigalugit tamanna aaqqiivigineqartariaqassaaq. Naatsumik oqaatigalugu suliffeqarneq pillugu suliniuti­vut naalakkersuisuni annertuut taakkua aamma tunngaviliissapput atorfeqartitseriaatsit assi­giinngitsut qanoq aaqqissuussanerusumik ilusilersorneqarnissaannut nunatsinni.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat:

Oqaatigiinnarniarpara maani oqaatigineqartut nuannaarutigissagatsigit aammalu nuannaaruti­gigatsigit.

 

Naalakkersuisuninngaanniit naluneqanngitsutut aamma ilinniartitsisut pillugit maannakkut isumaqatiginniarnitsinni nalunngilarput naalaarneqartoq qanoq oqartoqarnissaa. Taamaattu­mik ullumikkut oqaaserineqartut naalakkersuisunut suliassap ingerlateqqinnissaanut pingaaru­teqarput. Aamma paasinarpoq tapersersorneqartut uani apeqqutit tikinneqartut. Taamaattumil­lu aamma Siumup oqaaseqartuani soorunami aamma naalakkersuisut malinnaaffigilluinnassa­vaat tjenestemandit tungaatigut atorunnaarsitsiartornerup sutigut aammalu qaqugu qanorlu sukkatigisumik pinissaa, taavalu aamma kaammattuutigineqarpoq Siumumiit naalakkersuisut ukioq 2001 apeqqut taanna qanoq sumut killissimaneranik inatsisartunut nalunaaruteqaru­maarluta. Imaalluarsinnaavoq angumerineqarsinnaasoq kisianni aamma imaassinnaavoq kin­gusinnerulaartoq, kisianni pinngitsoorani taamatut nassuiaateqarnissaq inatsisartuni pisaria­qassaaq.

 

Otto Steenholdt=ip oqaaserisaanut maluginiarpara taanna soraarnerussutisiaqarnermut tunnga­tillugu apeqqutit ajornartorsiutillu. Taamaattumik tassa maannakkut ilinniartitsisut aammalu allat pineqartut tjenestemanditut pinnagit kisiannili isumaqatigiissutit najoqqutaralugit aaqqii­vigineqarpata ajornartorsiut aamma uani pineqartoq Otto=p tikkuagaa taanna qaangerneqas­saaq. Kisianni taanna sioqqullugu maannamut atorfeqarata nunatsinnut ingerlaniartarsinnaa­neq eqqarsaatigalugu ajornartorsiutaassappat ajornartorsiutaasimammallu alaatsinaannissa aamma pisariaqarpoq. Aamma oqaatigineqartutut isorliunerusunut tunngatillugu tassani maan­nakkut periuserineqartut atortinneqareersut iluani periarfissat aamma Sulisoqanermut Naalak­kersuisup taasaa, ilumoorpoq taakkua allannguuteqartinnissaat siunertarineqanngimmat aam­malu sulisumikkut ilinniartitsisumikkut allatigullu ajornartorsiuteqarneranni aaqqissuussinerit immikkut ittut atorsinnaanerat periarfissaq taanna ammatinneqartuassaaq.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siullermik Anthon Frederiksen=ip oqaasiinut tassa paasissutissanut piumaneruninnut taanna tusaatissatut tigugakku nuannaarutigaara, kisianni aamma erseqqissassavara 1995-imiilli maannakkumut malinnaavutit maniinnermi qanoq pisoqartartoq. Uani siusinnerusukkut nas­suiaatikka tusaatissatut tigugakkit nuannarutigaara.

 

Johan Lund Olsen=ip apeqqutaa akinnginnakku naak Naalakkersuisut Siulittaasuata aammalu Suliffeqarnermut Naalakkersuisup akereeraluaraa qularnaatsuuvoq una maannakkut isorliu­nerusuni atuuttoq naalakkersuisut nalilersimavaat maannakkut soorlu Avanersuarmi aammalu tunumi Ittoqqortoormiini tassani iliniartitsisussaaleqineq anigorneqassappat ilinniartitsisut tassunngakartinniarneri aaqqiivigineqassappata taakkua immikkut pisariaqartut taannalu aal­laavigalugu nunatsinni kattuffiit isumaqatiginninniarfigineqarsimapput taamaalillunilu taavani najugaqartut immikkut pineqarput taanna isumaqatiginninniarnikkut anguneqarsimavoq. Soorluli Naalakkersuisut siulittaasuat oqareersoq taavani ajornartorsiut isumannaarniarneqar­tariaqarpoq taamaattumillu suleriaqqinnissatsinni taassumap nalilersortuarnissaa pisariaqarlu­ni taanna kingullermik isumaqatiginninniarnermi 1997-imiilli isumannaarneqarsimavoq. Naggataatigut oqaatigissavara nuannaarutigigakku tunngavissaqarluarsorigatta Inatsisartuni ilaasortat partiit kattusseqatigiillu oqaaseqaataat aallavigalugit suliassap ingerlateqqinnissaa­nut taanna qujassutigeqqissavara.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq:

Taamaasilluta ullumikkut oqaluuserisassaq immikkoortoq 24 tassalu pisortani atorfinitsitseri­aatsit pillugit nassuiaat oqaluuserinera naammassivarput.

 

Oqaluuserisaq naammassivoq.