Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 33_34-2		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ataasinngorneq 19. oktober 1998 nal. 15.07

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 33

 

Katersugaasiveqarneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaannut siunnersuut.

(Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap siulittaasua aamma Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersui­soq)

(Aappassaanneerneqarnera)

 

Oqaluuserisasanni immikkoortoq 34

 

Allagaateqarfeqarneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaannut siunnersuut.

(Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap siulittaasua aamma Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersui­soq)

(Aappassaanneerneqarnera)

 

 

 

Ataatsimiinermik aqutsisoq: Inatsisartut Siulittaasuat Anders Andreassen.

 

Kristine Raahauge, Ataatsimiititaliap siulittaasua, Siumut:

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu ataatsimiititaata Inat­sisartut katersugaasive­qarneq pillugu peqqussutissaattut siunnersuut aamma­lu allagaateqarnermi inatsisissatut siunner­suutit pillugit siunnersuutit aappassaanneerneqarnissaannut saqqummiutissavakka.

 

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata suliarinninnermi uku­nannga peqataaffigineqarpoq:

Inatsisartuni ilaasortaq Kristine Raahauge, Siumut, Siulittaasoq, - Inatsisartuni ilaasortaq Ruth Heilmann, Siumut, Inatsisartuni ilaasortaq Jakob Sivertsen, Atassut, Sinniisussatut Knud Sørensenimut peqataasoq Otto Steenholdt, Atassut aamma Sinniisussatut Naimanngitsoq Petersen-imut, Inatsisartuni ilaasortaq Manasse Berthelsen.

 

Inatsisartut Kultureqarnermi Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata ulluni oktoberip tallimaan­ni aamma oktoberip arfineq pingajuanni 1998-imi ataatsimiinnermini Inatsisartut Katersugaasi­veqarneq pillugu peqqussutis­saattut siunnersuut aamma Inatsisartut Allagaateqarneq pillugu inatsisis­saattut siunnersuut suliarai.

 

Sinnersuutit pineqartut suliarineqarnerannut paasissutissat Kultureqarner­mut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisumit pissarsiarine­qarput.

 

Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliamit aallaqqaatiga­lugu oqaatigineqassaaq Naalakkersuisuni ilaasortoq Inatsisartut ataatsi­miinneranni matumani Inatsisartut Katersugaasi­veqarneq pillugu peqqussu­taanni aamma Inatsisartut Allagaateqarneq pillugu inatsisissaannik iluar­siissutaasunik siunnersuuteqarmat, pitsaasutut isigineqartoq.

 

Siunnersuutigineqartut tunuliaqutaasut ilaapput kommunenit iluarsaaqqinnis­samut kommission-it 1994-imi isumaliutissiissutaa aamma Inatsisartut Kater­sugaasiveqarneq Allagaateqarnerlu pillugit peqqussutaata nr. 4 18. maj 1990-meersup allanngortinneqarnissaanik Inatsisartunut ilaasortap siunner­suutigisimasaa.

 

Aamma ataatsimiititap iluarisimaarpaa suleqatigiissitaq inunnik arlalinnik Katersugaasiveqarneq Allagaateqarnerlu pillugit ilisimasalinnik peqataati­taqarsimammat kiisalu KANUKOKA periarfissaqartinneqarsimammata aaqqiissute­qartoqarnissaanut atatillugu inassutigiumasaminnik saqqummiussinissaannut.

 

Taamaasilluni pineqartut inassutigisaat siunnersuutini pineqartuni aamma ilanngullugit eqqarsaa­tigineqarsimapput.

 

Inatsisartut Katersugaasiveqarneq pillugu peqqussutissaattut siunnersuut Ataatsimiititaq isuma­qatigiittoq isumaqarpoq peqqussutissatut siunnersuut periarfissiisinnaalissasoq Nunatsinni kulturikkut eriagisariallit eriagiu­arnissaannut siunnersuummi iluarinarsinnaasut arlaqarput, ilaatigut Kater­sugaasiveqarnermi suleqatigiittoqarnissaannik tamanut atuuttumik pisussaaf­filiisoqarneratigut, ataatsimiititap isumaqatigiittup tamakkiisumik taper­sermagu.

 

Ataatsimiititalli tapiissuteqartarnermik aaqqissuussinermut immikkut oqaa­seqarniarpoq, tamatu­mani ullumikkut aaqqissuussineq atuuttoq ajornartorsiu­tinik peqarfiusoq paasinarmat.

 

Ullumikkut aaqqissuussineq atuuttoq atorlugu Namminersornerullutik Oqartus­sat katersugaasi­vinnut akuerisaasunut katersugaasiviit pineqartut ingerlan­neqarnerannut atatillugu allaninngaan­niit tapiissutitut pissarsiarineqar­sinnaasut 40 %-iisa nalingi tikillugit tapiissuteqartarput.

 

Kisitsisit KANUKOKA-mit aamma Kultureqarnermik, Ilinniartitaanermik Ilagee­qarnermullu pisortaqarfimmit saqqummiunneqartut assigiimmik takutipaat na­jukkani katersugaasivinnut tapiissutigineqartartut ukiut kingulliit pinga­sut ingerlaneranni ikiliartortinneqarsimasut.

Tapiissutigineqartartut 1998-mi 32,9 %-it naligisussaavaa, 1999-milu ta­piissutigineqarumaartus­sat missingersuutigaat 29,9 %-usut.

 

Naalakkersuisunut ilaasortamik ataasinngorneq 12. oktober 1998 isumasiui­nermi ataatsimiitita­mit oqallisigineqarpoq siunnersuummi ' 31-mi aningaasa­lersuinermik tapiissuteqartarnermullu tunngassuteqartumi qanoq ililluni qulakkeerinnissinnaaneq ataatsimut aningaasaliissutit ikiliartortikkunnaar­nissaat eqqarsaatigalugu.

 

Ataatsimiititaliamilli kissaatigineqarpoq siunnersuummi aalajangersakkami ilanngussisoqassasoq tapiissutit ikilartortinnginnissaat pillugu qulakke­erinnittussamik.

 

Ataatsimiititaq isumaqatigiittoq allannguutissatut siunnersuummik imaattu­mik saqqummiussi­voq.

 

' 31-mi imm. 2 una ilanngunneqassasoq: Katersugaasiviit akuerisaasut tamar­mik katersugaasi­viup ingerlatsineranut allaninngaannit tapiissutitut pis­sarsiarisinnaasaat minnerpaamik 40 %-isut angitigisut Namminersornerullutik Oqartussanit tapiiffigineqartassasut.

 

Ataatsimiititaq isumaqatigiittoq Naalakkersuisunut kaammattuiumavoq Nammi­nersornerullutik Oqartussat katersugaasivinnut akuerisaasunut tapiissutigi­sartagaat, katersugaasiviit pineqartut allaninngaanniit tapiissutigisarta­gaasa 40 %-iusut angissusileqqullugit kommunenut ataatsimoor­tumik aningaa­saliissuteqartalinnginneranni.

 

Katersugaasivittut akuerisaasut 1997-imut naatsorsuutaat naapertorlugit, naatsorsuinerillu tunngavigalugit takuneqarsinnaavoq tamanna 1999-imut ani­ngaasanut inatsimmi aningaasaliissu­tigineqartussat 1.998.000 kr.-sunut tun­ngasumik kinguneqassasoq 779.000 kr.-sunik qaavatigut aningaasaliissuteqar­tariaqarneranik.

 

Najugaqarfigisami katersugaasiviit qinnuteqaataat tunuliaqutaralugit 1999-imi 2.755.102  kr.-it aningaasaliissutigineqarnissaat pisariaqartinneqar­poq.

 

Inatsisartut allagaateqarneq pillugu inatsisissaattut siunnersuut ataatsi­miititap isumaqatigaa kiisalu tamatumani maleruagassatut tunngavissanik pitsanngorsaataasussat ilanngullugit.

 

Soorluttaaq suliat iluarsaanneqarnissaat pillugu piumasaqaat aamma tamanut atuuttumik nipan­giussisinnaatitaanermik pisussaaffimmut tunngasoq ilanngul­lugu.

 

Pissutsit tamakku Nunatsinni kulturikkut eriagisariallit Pisortat ingerla­taanni allagaateqarfinni aamma ilaatigut inuit ataasiakkaat allagaatigi­saannik pigineqartut isumannaarneqarnissaannik siunertarisamut iluaqutaa­sussaapput.

 

Ataatsimiititaliap maluginiaqquaa siunnersuutip suliarineqarnerani kukkuso­qarsimammat.

Pineqartoq tassa katersugaasiveqarneq allagaateqarnerlu pillugu peqqussu­taani nr. 4 18. maj 1990-meersumit, ullumikkut atuuttumi, ' pingajuanni imm. 2 aalajangersagaq, taamatut siunerta­qanngikkaluartoq Inatsisartut al­lagaateqarneq pillugu inatsisaannut siunnersuummi matumani saqqummiunneqar­tumi ilanngunneqarsimanngitsoq.

 

Ullumikkut atuuttumi ' 3 imm. 2 Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfia­nullu periarfissa­qartitsivoq allagaatiminik ilisimatusarnermut tamanullu saqqummiussassatut atugassiinermut atatillugu akiliisitsisinnaaneq.

 

Siunnersuutitut matumani saqqummiunneqartukkut siunertaanngilaq periarfis­sap tamatuma Kalaallit Nunatta Katersugaasivianit Allagaateqarfianillu per­iarfissaajunnaarsinneqarnissaa.

 

Taamaattumik Naalakkersuisunut ilaasortaq siunnersuutip siullermeereerne­qarnerata kingorna allannguutissatut siunnersuummik imaattumik saqqummius­saqarpoq.

 

' 27-tut nutaami oqaaseqatigiit uku ilanngunneqassasut: "Nunatta Katersu­gaasivia Allagaateqar­fialu allagaatiminik ilisimatusarnermut aamma tamanut saqqummiussassatut atugassiinerminut akiliuteqartitsinissamik periarfissii­sinnaavoq."

 

Aalajangersakkamut oqaaseqaatissatut ukua ilanngunneqassasut siunnersuuti­gineqarpoq: "Tunngaviuvoq ilisimatusarnerup tamanullu atugassiinerup ake­qanngitsumik kiffartuussinertut isumaqatigineqartarnissaa.

 

Taamaakkaluartoq aalajangersakkamit periarfissiisoqarpoq sulianut annertunerusunut aammalu sulisoqarnikkut aningaasaqarnikkullu atugassakinnerusunut akiliuteqartoqartarnissaanik piuma­saqaateqarsinaanissaa. Assersuutitut taaneqarsinnaapput allagaatigisat nuutinneqarnisaannut akiliisitsisoqartarsinnaanera kiisalu sulisut piffissaajaatigisaannik ikiorsiisoqarsinnaanera, assersuutigalugu allagaatit aalajanersimasunik ujaasisoqartillugu.

 

Allannguutissatut siunnersuutip ataatsimiititaliap isumaqatigiittup isumaqatigaa. Oqaaseqaatiga­lugulu ataatsimiititaliap uggornartutut isigigaa Naalakkersuisuni ilaasortap inatsisiliornissamut sulinermini peqqissaarussisimanngimmat.

 

Ataatsimiititaliap isumaqatigiissoq matumani oqaatigineqartut ilanngullugit inassuteqarpoq Inatsisartut katersugaasiveqarneq pillugu peqqussutissaattut siunnersuut aamma Inatsisartut allagaateqarneq pillugu inatsisissaattut siunnersuut Inatsisartuni taama iluseqarluni suliarineri ingerlateqqinneqassasut.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siunnersuutit saqqummiunneqartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimitaaliap tapersersorai Naalakkersuisut naammagisimaarlugu paasivaat.

 

Oqaluuserisassani immikkoortunut 33-mut 34-mullu ataatsimiititaliap isumaliutissiissutai Naalakkersuisut matumani oqaaseqaateqarfigissavaat.

 

Naalakkersuisut naammagisimaarlugu paasivaat ataatsimiititaliap isumaqatigiissutip katersugaa­siveqarneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut tapersersorsinnaagaat. Taamaattorli ataatsimik allannguutissamik siunnersuuteqarlutik. Siunnersuummi saqqummiunneqartumi '31-mi immikkoortumik 2-mik ilanngussisoqarnissaa ataatsimiititaliap siunnersuutigaa. Tassuuna katersugaasiviit akuerisaasut ingerlatsinermut tapiiffigineqarnissaat qulakkeerniarneqarluni. Tapiissutillu taakku katersugaasiviit ataasiakkaat allanit tapiissutisiaasa ikinnerpaamik 40%-erissallugit.

 

Immikkoortoq 2-mik taamatut ilanngussineq siullermik ataatsimoortumik tapiissuteqartarnermut assortuuttussaavoq. Isumaqatigiinniarnermi angusat ataatsimoortumik tapiissutit qanoq amerlas­suseqarnissaannik aalajangiisuusarput. Immikkoortup 2-p ataatsimiititaliamit siunersuutigineqar­tutut ilanngunneqarneratigut ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiinninniarnerit aalajangersimasunik ikinnerpaaffissaliinermit qilersorneqartussaapput. Taamalilluni isumaqati­giinninniarniviit tassani pineqarunnaartussaassallutik.

 

Aappassaanik immikkoortoq 2 siunnersuutigineqartutut ittoq malinneqarsinnaanavianngilaq. Katersugaasiviimmi akuerisaasut Namminersornerullutik Oqartussanit tapiissutisiaasa saniatigut allanit tapiissutit ukiumiit ukiumut allanngorartuupput. Ataatsimoortumik tapiissutit isumaqati­giinniutigineqarnerisa nalaanni tapiissutit allat taakku amerlassusii ilisimaneqarneq ajorput. Taamaattumik tapiissutinik taakkunannga ikinnerpaaffiliunneqartussatut siunnersuutigineqartut 40%-iusut qanoq amerlatigisunik aningaasartaqarnissaat aalajangersarneqarsinaasarnavianngilaq.

 

Naalakkersuisunit aammaarlunga erseqqissaqqinneqassaaq kommuninut ataatsimoortunik tapiissutit aqqutigalugit katersugaasivinnut akuerisaasunut tapiissutit amerlassusissaat KANU­KOKA Namminersornerullutillu Oqartussat akornanni isumaqatigiinniutaasartussaammata. Isumaqatigiinniuteqarsinnaaneq taanna peqqussutikkut aalajangersarneqartumik %-imik ikinner­paaffissaliinikkut qilersorniarneqartariaqanngilluinnarpoq.

 

Naaminersornerullutik Oqartussat katersugaasivinnut akuerisaasunut tapiisutaasa kommuninut ataatsimoortumik tapiissutit kommuninut nuunneqannginnerini 40%-inut inissinneqartarnissaan­nik ataatsimiititaliap kaammatuutaanut Naalakkersuisut oqaatigissavaat, tapiissuteqartarnermik aaqqissuussineq massakkut atuuttoq siunnersuut saqqummiunneqartoq malillugu 1999-imi aamma atuuttussaassasoq. Taamaalilluni 1999-imi tapiissutit qanoq amerlassusilerneqarnissaan­nut 1999-imi aningaasanut inatsimmi aningaasaliissutissatut immikkoortinneqarsimasut aalajan­giisuussapput.

 

Allagaateqarneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut allannguutissatut siunnersuu­titalik ataatsimiititaliap isumaqatigiissup tapersersormagu Naalakkersuisut naammagisimaarpaat.

 

Inatsisissamik piareersaanermi kukkusoqarsimanera soorunami ajuusaarnartuuvoq. Taamaattu­millu ataatsimiititaliap tamatumunnga oqaaseqaatai Naalakkersuisut tusaatissatut tiguaat. Taamaattorli Naalakkersuisut oqaatiginngitsoorumanngilaat siunnersuutip taassuma siullermeer­neqannginnerani Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfim­mit ataatsimiititaliaq kukkuneq pillugu allakkatigut ilisimatinneqarsimammat. Tassami kukkuneq taamanili paasineqareermat.

 

Naalakkersuisut taamatut oqaaseqarlutik inassutigeqaatigissavaat katersugaasiveqarneq pillugu Inatsisartutu peqqussutissaattut siunnersuut siullermeerneqarnermisut iluseqarluni pingajussaar­neqarnissaminut ingerlateqqinneqassasoq. Allagaateqarnerlu pillugu Inatsisartut peqqussutissaat­tut siunnersuut ataatsimititaliap siunnersuutigisaatut allannguuteqartillugu pingajussaaneerneqar­nissaanut aamma ingerlateqqinneqassasoq.

 

Ruth Heilmann, Siumup oqaaseqartua:

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaata katersugaasiveqarnermi peqqusutissatut aammalu allagaateqarfeqarnermi inatsisissatut siunnersuutit pillugit isumaliutis­siissutaa sukumiisoq Siumumiit misissuataareerlugu imatut naatsumik isummersuuteqarfigaar­put.

 

Siumumi katersugaasiveqarnermut allagaateqarfeqarnermullu tunngatillugu pingaatitatsinnik peqqussutip siullermeerneqarnerani oqaaserisavut aalajangiusimavavut. Ataatsimiititaliap isumaliutissiisuteqarnermini ersersinniarpaa aningaasatigut tapiissutaasartuni ukiuni kingullerni annikilliartuaartinneqarsimasuni suli annikilliartuaartitsisoqannginnissaanik qulakkeerinnikku­malluni tapiissutaasartuni 40%-imut minnerpaaffiliiniarluni inatsisiliuussinissamut siunnersuute­qarnermigut. Tamanna Siumumit aamma siullermeerinninermi siunertaq oqaatigisimavarput periarfissiunneqaqqullugu.

 

Naalakkersuisullu akissumminni oqaatigaat taamatut kisitsimmik taasaqareerluni inatsisiliorto­qassappat kommuninut KANUKOKA-millu isumaqatiginninniarnissami pituttuisoqariissammat kissaatiginartinneqanngitsoq. Aammalu KANUKOKA-p tapiissutinik isumaqatigiinninniartarnis­saq pissusissamisoortinnerugaa kingullermi oqaaseqaateqarnermini allagaqarnermigut erserseq­qillugu.

 

Taamaattumik Siumumiit tamanna tusaatissatut tigussavarput. Pingaatuutittuaratsigu atuisuni isummersuutaasut ataqqillugillu malitsinniartarlugit. Kisiannili Siumumi neriuutigaarput kommunini iluarsaaqqinnerup siunertaa aningaasaliisarnerup aveqatigiilluni imaluunniit aningaa­sartuutissanut tapiissutit minnerpaaffilerlugit aaqqiisoqarnisaanik siunertat aamma uani isumaqa­tiginninniarnermi eqqaamallugit najoqqutariniarneqarumaartut.

 

Tassami katersugaasiveqarnikkut siuarsaaneq aallutileruttorparput takornariaqarnerup aalluti­leruttorfiani siuarsaaleruttorfitsinnilu aningaasanik piareersimasuuteqarnissarput amiganngitsu­nillu aamma uani tapertaqartuarnissarput qulakkeersimaniartariaqaratsigu.

 

Taamatut Siumumit oqarluta peqqussutissap inatsisissallu pingajussaaneerneqarnissaanut ingerlaqqinnissaa inassutigaarput.

 

Pauline Kristiansen, Atassutip oqaaseqartua:

Katersugaasiveqarneq pillugu inatsisissatut Inatsisartut peqqussutissaannut siunnersuummut aammalu allagaateqarfeqarneq Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuummut Atassutip ataatsimo­ortillugit oqaaseqarfiginiarpai.

 

Naalakkersuisut KANUKOKA-llu akornanni isumaqatigiinniarnissat ingerlanneqartussat paasillugit Naalakkersuisup akissutaanut Atassut paasinnilluarpoq. Unali Atassummiit qular­naaqquarput aningaasaliissutaasartut ukiuni kingullerni milliartorsimasut maannakkut aningaasa­liissutinut ataatsimoortunut ilanngunneqartartussat isumaqatigiinniarnikkut naammaginartumik aaqqiivigineqarnissaat.

 

Taamaalillugu Atassummiit naatsumik oqaaseqarluta katersugaasiveqarneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut taamatullu allagaateqarfeqarneq pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut pingajussaaneernissaanut ingerlateqqipparput.

Manasse Berthelsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Kultureqarnermut ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaa Inuit Ataqatigiinnit soqutigalugu misissorsimavarput, isumaliutissiissummilu allannguutissatut siunnersuutigineqartut Inuit Ataqatigiinnit tamakkiisumik taperserlugit.

 

Kultureqarnermut ataatsimiititaliap siunnersuutigaa, katersugaasivinnut tapiissutaasartut minner­paaffilerneqassasut, taamalilluni sinerissami katersugaasiviit ukiut sisamakkaarlugit pilersaaru­siortarnissaminnik piumaffigineqarnertik una peqqutissatut siunnersuut aqqutigalugu nukissaqar­figineruleqqullugu, siumoortumimmi pilersaarusiorluarnissamut apeqqutaanerpaapput tapiissutis­sat.

 

Ajoraluartumilli Inatsisartunit taamatut siunnersuuteqarneq Kultureqarnermut Naalakkersuisup akuersaarumanngilaa.

 

Taamaattumik Inuit Ataqatigiinnit siunnersuutigissavarput, katersugaasiveqarneq pillugu peqqussutissatut siunnersuutip aappassaaneerlugu inimi maani suliarineqarnera unitsikkallarlugu kultureqarnermut ataatsimiititaliami suliarineqaqqinnissaa, katersugaasivinnut tapiissuteqartar­neq nutaamik isummersorfigineqarniassammat.

 

Allagaateqarneq pillugu peqqussutissatut siunnersuut allanguutissatut siunnersuutit aaqqiissutigi­neqareerpata taamatut isikkoqarluni pingajussaaneerneqarnissaa Inuit Ataqatigiinnit innersuussu­tigissavarput.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Suliat marluusut imminnut attuumassuteqartut siullermeerlugit oqaluuserineqarneranni Kattusse­qatigiinnit oqaaseqaatikka innersuussutigalugit, siullermik katersugaasiveqarneq pillugu peqqus­sutissamut siunnersuut imatut naatsumik oqaaseqarfiginiarpara.

 

Kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaa tamakkiisumik taperserpara. Tassami tamatumuunakkut qulakkeerneqarmat sinerissami katersugaasivinnut akuerineqarsimasunut tapiissutigineqartartut ikiliartortinneqaratik attatiinnarneqarnissaat.

 

Kiisalu allagaateqarneq pillugu siunnersuummut tunngatillugu ataatsimiititaliamit allannguutis­satut siunnersuutigineqartoq, aammalu tassunga ilanngullugu oqaaseqaatissatut siunnersuut ilanngullugu akuersaarlugit taaseqataassaanga.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarlunga katersugaasiveqarneq pillugu peqqussutissatut siunnersuut, aammalu allagaateqarneq pillugu inatsisissamut siunnersuut taamatut isikkoqarlutik pingajus­saanneerneqarnissaminnut ingerlateqqinneqarnissaat akuersaarpakka.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siullermik una erseqqissumik oqaatigilara assortuussutigineqanngimmat, isumaqarpunga inimi maani assortuussutaanngitsoq, katersugaasiviit akuerineqarsimasut aningaasalersorniarneqarneri­sa pitsaasumik tunngavilerneqarnissaat. Tassa taannarpiaq-una tunngavigalugu inatsit una allangortinniarneqartoq.

 

Aamma eqqaamaqqussavara siullermeerinninnermi saqqummiussinermi oqaatigigatsigu ullumik­kut aningaasalersueriaaseq qimallugu kommuninut tapiissutitigut aningaasalersorneqarnissaa innersuussutigigakku. Arlaannilluunniit uani taanna akerlilerneqanngilaq. Taanna nutarterineru­voq. Siunertaqarlunilu isumaqatigiinninniutit malillugit tamakkiisumik kommunip taassuma tunniunneqarnissaa. Taannarpiaq tunngavigalugu suliaq uani ingerlapparput.

 

Oqaaseqartut ataatsimut isigissagukkit tassa imatut oqaatigisariaqarpara, Siumumiit, Atassum­miit Kattusseqatigiinninngaanniillu iluarisimaarneqarpoq taamatut isikkoqarluni pingajussaane­erneqarnissaminut ingerlatinneqarnissaa.

 

Inuit Ataqatigiilli tungaaninngaanniit siunnersuutigineqarluni suliap uuma aappassaaneernera unitsikkallarneqarnissaa. Tassami katersugaasiviit pillugit aningaasaleeriaatsip isumaqatigiissu­taannginnerani isummersuisinnaanissaq anguniarlugu.

 

Tassunga tunngatillugu pingaartilluinnarlugu uparuagassara unaavoq, aamma akissuteqaatinni uani oqaatigisara, ajornaqaaq ima ingerlasinnaanngilagut isumaqatigiinninniarnissat aallartilivis­sut mattutereerlugit tunissallugit oqarfigalugillu imaaliussaasi.

 

Kommunit, KANUKOKA Namminersornerullutillu Oqartussat pituttorneqarsimanngitsumik namminneq nalilersuillutik isumaqatiginninniarsinnaanerat taanna tamatsinnit ataqqineqartaria­qarpoq. Taannarpiarliuna tunngavigigipput. Maannamut aningaasaliissutaasarsimasut pisarner­missut ingerlassapput 1999-imi. Kisianni ukioq 2000-minngaanniit tassa isumaqatiginninniar­nerit tunngavigalugit aalajangersagaasimasut najoqqutaralugit ingerlaartoqalertussaavoq.

 

Kommunit, KANUKOKA Namminersornerullutillu Oqartussat periarfissaqarluarput isumaqati­ginninnniarnissaminnut. Isumaqarpungalu taannarpiaq tunngavigalugu patsisissaqanngitsugut aappassaaneernerata unitsinneqarnissaanik. Tassa uani inatsip allanngortinniarnerani tunngaviu­sut siullermeernerani nassuiaataasut akerlerineqanngillat. Taakua isumaqatigiinniarnikkut aaqqiivigineqarnissaat kissaatigineqarmat.

 

Oqaluttut tamaasa immikkut partiimi suminngaanneernersut pinngikkaluarlugit kisianni una oqaatigilaarlara, soorunami imatut paasineqassangilagut ukiuni kingullerni 40%-it tikillugu tapiissinnaaneq Namminersornerullutik Oqartussaninngaanniit piaaralugu millitikkiartuaarneqar­simasoq. Tassami una patsisigineqarpoq katersugaasiviit akuerineqartut amerliartorsimapput. Aammalu taakkua saniatigut qinnuteqartarnerit avataaninngaanniit aningaasat pissarsiarineqartar­neri ajornakusoornerat pissutigalugu ajornartorsiuteqarnerlu pissutigalugit, taava tamassuma kingunerisimavaa tapiisutaasartut aningaasartaasa appariartuaarnerat. Ilaatigulliuna tamanna patsisaasoq aningaasalersueriaatsimik nutaamik siunnersuuteqarnitsinnut.Ullumikkut aningaasa­lersueriaaserput pisariuvallaarujussuaqaaq. Taamaattuminguna eqaannerusumik aaqqiinissaq uani inassutigigipput.

 

Isumaqarpunga Inuit Ataqatigiinninngaanniit oqaaseqartumut erseqqarissumik akissutigalugu patsisissatut uanga isigisinnaanngilara aappassaaneernerata massakkut unitsinneqarnissaa. Taamaattumillu kissaatigissallugu suliaq taamatut isikkoqarluni pingajussaaneerneqarnissaminut ingerlateqqinneqassasoq.

 

Aamma Kattuseqatigiit oqaaseqaataat isumaqatigilluinnarpara anguniagarput tassaavoq qulakke­erneqartariaqartoq sinerissami katersugaasivinnut akuerineqarsimasunut tapiissutaasartut ingerlatsinermut atorneqartut ikiliartortinneqaratik aamma piorsarneqartariaqartut, ilaatigut soorlu aamma takornariat allallu tamakkua atuisinnaanerat eqqarsaatigalugu.

 

Naggaterpiaatigullu utoqqatsissutigeqqissavara katersugaasiviit katersugaatiminnik assigiinngit­sunik atukkiillutik aningaasaminernik akiliisitsisinnaanerisa katattoorneqarsimagaluarnera assut ajuusaarnarmat, kisianni soorunami uani oqaatigereerparput aamma ataatsimiititaliamut pappiaq­qamut nalunaarutigereersimallugu pingitsoorani taanna ilanngunneqartariaqartoq. Taanna assut ajuusaarutigissavara. Kisianni angumerissavarput aamma aaqqissavarput.

 

Taamma oqarlunga qujavunga uumma pingajussaanerneqarnissaminut taamatut ingerlaqqinnis­saanut tapersiisunut.

 

Kristine Raahauge, Siumup oqaaseqartua:

Oqaaseqartunut tamanut isumaliutissiissutitsinnut tapersiisunut qujangaarpugut, taavalu Naalak­kersuisup akissuteqaataanut tunngatillugu immikkoortutut patsisiginiagaa una '31 allanngortitsi­niarnitsinnut paasilluarparput, tassami aamma Naalakkersuisut kisimik taamatut oqariatuute­qanngimmata ukualu kommunit tusarniaaffigineranni aamma KANUKOKA-kkut erseqqissumik taassuma ikkunniarneqarnerata isumaqatigiinniarnerni aporfiunissaa tikkuarmagu, taanna ataqqivarput taamatut aalajangerneq.

 

Kisiannili una aappaattut eqqaasaq taamattoq malinneqarsinnaanngilaq. Isumaqarpunga taanna periarfissiunneqarsinnaasoq. Tassami tapiissutaammata tapiissutillu tunniunneqartartut qinnute­qarnikkut. Tassa taanna taamaalilluni periarfissiunneqarsinnaavoq piumassuseqaraanni.

 

Taavalu aamma una massakkut aningaasaliissutissat saqqummiunneqartarneranni eqqartorneqar­poq aammalu qulakkeerinnikkusunnermik tunngaviuvoq, ukiuni kingullerni pingasunni tapiissu­taasartut naatsorsuutigisamit kommunini katersugaasivinnik pilersaarusiornermini 40% naatsor­suutigalugu marts-imili nassiuttarpaat qullersaqarfimmut, taakkualu aamma museumsnævn-imut ingerlanneqartarlutik. Taakkulu april-maj-imilu naammassereerlugit Naalakkersuisoqarfimmut apuunneqartarput. Taamaalillutik periarfissaqartarsimapput qinnuteqaatit aningaasaqarnermut inatsimmut saqqummiunneqartarnissaat. Assullu uanga paaserusuppara sooq maani Inatsisartunut ilaasortaasugut uagut kisitsisinik piviusunik saqqummiussiffigineqartarsimanngitsugut. Tassami ukiuni kingullerni kisitsisit annerusumik allanguuteqangaanngitsut allaallumi akit allanngorar­nerat aallaavigalugu qaffaatinik ilaqanngitsut aningaasanut inatsimmit Inatsisartunut saqqum­miunneqartarmata.

 

Taanna ajuusaarnartutut isigisariaqarpoq aammalu immaqa taamatut annertuumik aaqqeerusussu­sermik tunngaviulluni. Unali allagaateqarfeqartarnermut tunngatillugu aaqqiiniarnissamut Naalakkersuisut oqaatigisaat uagut ataatsimiititaliami siullermeerneqannginnerani ingerlanneqar­simasoq. Taanna pappiara aatsaat pisimavarput aappassaalernissaanut ataatsimiinnermi. Tassami ileqquuvoq inatsisissaq siullermeerneqarnissaani ataatsimiititaliaq ataatsimiinneq ajortut. Siullermeerneqarnerani oqariartuutit partiinit aammalu Naalakkersuisunit taakku tunngavigalugit suliaqartaratta.

 

Tassa taanna tunniunneqarsimavoq 28. september 1998 nal. 10.45. Tassalu aamma sulineqarfis­saa nallilivissoq. Taamaattoq taanna patsisiginiarneqartoq akuersaaruminaatsippara. Kisianni soorunami pinngitsoorani iluarsisariaqarpoq.

 

Manasse Berthelsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Siullermik Inuit Ataqatigiinnit ajuusaarutigissavarput ataatsimiititaliami isumaliutissiissuteqar­nitsinni Naalakkersuisumut naalakkiutigineqartoq naalakkumaneqanngimmat.

 

Kiisalu ataatsimiititaliami ilaasortat Siumukkunnit Atassummillu taamatut piumasaqarnertik nakkartiinnarmassuk ajuusaarnartutut Inuit Ataqatigiinnit isigaarput. Taamaattumik piumasa­qaraluarnerput ataatsimiititaliamut uterteqqinneqarnissaa amerlanerussuteqartut kissaatiginngim­massuk akuerseqataalluta taasisariaqassaagut.

 

Naalakkersuisoq eqqortumik manna oqaluttarfik atortariaqarpoq. Ataatsimiititaliap isumaqati­giissup inassutigaa 1999-imut aningaasaliissutissat 40%-imut iluarsineqarnissaat kaammattuuti­gaa. Utoqqatsissutitullu atorpat isumaqatigiinniarnerinngooq ingerlammata aappaagussamut taamatut iliortoqarsinnaangitsoq. Kisiannili inatsisissatut siunnersuummi aningaasalersueriaaseq aatsaat 2000-mi atulertussaavoq.

 

Maannakkullu periusiusoq najoqqutaralugu aappaagumut aningaasaliisoqassaaq tassa 1997-imi katersugaasiviit assigiinngitsut naatsorsuutaat najoqqutaralugit 40%-ia tikillugu Namminersor­nerullutik Oqartussat tapiisinnaaput. Taanna suli periarfissaavoq aappaagumut. Taamaattumik tukermersornerujussuaq paasiuminaatsipparput.

 

Oqaaseqarnitsinni aamma erseqqissarparput katersugaasiviit sinerissamiittunut piumasaqaataa­voq Nunatta Katersugaasivia peqatigalugu ukiunut sisamanut pilersaarusiortalissasut. Piumasa­qaat taanna annertuvoq. Taamatut oqaatigaluni tapiissutaasartut 29%-iinnaannik tapiinissaat Namminersornerullutik Oqartussat tulluanngitsutut isigisariaqarpoq. Taamaattumik peqqussutip uuma suliatta sapinngisamik pitsaanerpaamik kusanarnerpaamillu piviusunngortinniarneqassap­pat aamma oorit tapiissutaasussat naammaginakannersut tunniunneqartariaqarput.

 

Konrad Steenholdt, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq:

Una uteqqillara. Naalakkersuisuninngaanniit maanilu inimi una anguniarneqanngilaq katersugaa­siviit nunarput tamaat ataatsimut isigalugu ajornerusumik pineqalernissaat.

 

Ataatsimilluunniit tamanna anguniarneqanngilaq. Isumaqatigiissutigaarput ullumikkut agguaari­aaseq atugarisarput pisariuallaaqaaq aaqqissortariaqarparput. Ilumoorpoq unaannaq 1999-imi aningaasanut inatsimeereerpoq. Ullumimut aaqqissuussineq atorsimasarput katersugaasiviit ingerlaqqissappata ingerlagallartariaqarpoq. Inatsimmi allanngortitsinerput uaniippoq Namminer­sornerullutik Oqartussat, kommunit KANUKOKA-lu isumaqatigiinniarnerisigut taanna aaqqissa­soq.

 

Ullummikkut arlarpulluunniit oqarsinnaangilaq isumaqatigiinninniarnerit qanoq inerneqarumaar­nersut. Imaassinnaavoq pitsaanerujussuarmik isumaqatigiinninniarnerit inerneqartut. Periarfissip­pavut kommunit massakkuminngaanniit Namminersornerullutik Oqartussat taassuma tungaa pilersaarusiorluarlugu isumaqatigiinniarnissatik pilersaarusiulissagaat.

 

KANUKOKA-llu aamma soorlu kultureqarnermi ilinniartitaanermilu ataatsimiititaliap siulittaa­suata erseqqissumik oqaatigigaa KANUKOKA nammineerluni nalunaarutigereerpaa taamaattu­mik '-imik ikkussinikkut isumaqatigiinninniarnissamut pituttorneqarusunnani. Illua-tungeriinnik ataqqinninneq tassaniippoq. Taamaattumik taannarpiaq tunngavigalugu qujavunga inimi maani paasigakku isumaqatigiinneqartoq taamatut isikkoqarluni pingajussaanik uuma allannguutissap ingerlateqqinneqarnissaa.

 

Taamatut oqaaseqarlunga qujavunga neriullungalu taamatut isikkoqarluni pingajussaaneernermi­ni naammassineqarumaartoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq:

Taamaalillutalu maannakkut taasissagut. Tassa immikkoortut marluusut 33 aamma 34 kulture­qarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaasut iluseqarlutik pingajus­saaneernissaannut akuersisut nikueqqussavakka.

 

Akuersisut: 29, akerliusut: 0, taaseqataanngitsut: 0.

 

Taamaalilluta ullumikkut oqaluuserisassat immikkoortut 33 aamma 34 aappassaaneerneri naammassipput pingajussaaneernissaannullu piareerlugit.