Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 111		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut 21-at, marlunngorneq 8. april 2003, nal. ?

 

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 111

 

 

Illoqarfiit mikinerit inuerukkiartortut inissaaleqiffiunngitsullu Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatsiveqarfiisa ilaasa iluaqutissartalimmit Nuummiit nutserfigineqarnissaat pillugu apeqquteqaat aallaavigalugu oqallinnissamut siunnersuut.

(Anthon Frederiksen)

 

Athon Frederiksen, siunnersuuteqartoq, Kattusseqatigiit.

Tassa una naqinnerlutaasimagunarmat naqqiissutigilaarniarpara, oqaaseq una nutserfigineqarnissaat, tassa isumaavoq soorunami illoqarfiit mikinerit taakkununnga suliffeqarfiit Nuummiittut nutserneqarsinnaanerat.

Taamatut   siunnersuuteqarninnut   tunngavingaakka   illoqarfiit   mikinerit,   soorlu assersuutigalugu Qasigiannguit, Paamiut allallu ukiuni  kingullerni   inuerukkiartortut,   aammalu ilaatigut aningaasaqarniarnikkut ajornartorsiuteqartartut, suliffeqarfinnik nuutitsinikkut ikiorserneqarsinnaammata. Tassani pivakka Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfiutaat.

Aamma taamaaliornikkut maani illoqarfissuarmi   inissaaleqineq annikillisinneqassammat,   tassami aamma nalunngilarput maani illoqarfissuarmi allaat sanaartorfissaaleqineq   ajornartorsiutaalernera aamma ilisimaneqarmat.

Nammaqatigiilluni ineriartortitsinissamik tamatta oqaluttarpugut, taamaattumik illoqarfiit   mikinerit ilaatigut allaat sanaartornermut iluarsaassinissanullu annikitsuinnarmik   aningaasaliiffigineqartartut ineriartortitsinermi missukutarineqartutut misigisimasarnerat   arajutsisimaneqanngilaq.

Taamaaliornikkut illut inissiallu ilaasa atorneerullutik napaannalersut aamma atorluarneqarsinnaammata. Aammalu nammaqatigiinnerup aqqani illoqarfiit mikinerit taamaaliornikkut ikiorserneqarsinnaammata.

Allarpassuillu   iluaqutaasinnaasut   taakkartorneqarsinnaapput, qularinngilaralu   oqallinnermi matumani inatsisartut aamma ilaatigut ajunngilluinnartunik   saqqummiussaqarumaartut.

Taamatut oqaaseqarlunga oqallilluarnissassinnik kissaappassi.

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Maanna oqaaseqassaaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasarsiornermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq.

Illoqarfiit ilaasa inuerukkiartornerat ingerlatseqatigiiffiit sulisuisalu Nuummiit nutserfigitinneri­sigut illuatungilerneqarnissaa Anthon Frederiksenip kissaatigaa.

Namminersornerullutik Oqar­tussat ingerlatseqatigiiffiutaat illoqarfinni inuiaqatigiinnut ingerlatseqatigiiffinnullu aningaasar­siornikkut iluaqutaanerpaamik inissisimasariaqartut tamanut tunngatillugu Naalakkersuisut isumaqarput.

Aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffiit 1990-ikkunni pilersiortorneqarnerinut atatillugu ingerlatse­qatigiiffit amerlanersaasa, qullersaqarfiisa maani Nuummi inissinneqarnissaat pissussamisoorsi­mavoq. Ingerlatseqatigiiffiit inissisimaffii taamanikkumiilli akuttunngitsumik oqallisigineqar­tarpoq.

Tassunga atillugu assersuutitut taassavara Tele Greenland ingerlatseqatigiiffimmut maani Nuummi qullersaqarfeqaraluarluni illoqarfinni allani aamma pingaarutilinnik ingerlataqartoq. Taamaalilluni TELE/POST Greenland Qasigiannguani Tasiilamilu ingerlatami ilaanik inissiisi­mavoq.

Aamma taaneqarsinnaavoq KNI Pilersuisup ikummatissanut immikkoortortaa, taanna nalune­qanngitsutut Nuup Kommuneani Kangerluarsorutsimi pingaarnertut peqqumaasiveqarpoq, qullersaqarfiali Maniitsumiilluni. KNI Pilersuisup sinnera Sisimiuni qullersaqarfeqarpoq Aasi­annili pingaarutilimmik immikkoortortaqarluni.

Royal Greenland pisariillisaanerminut ilaatillu­gu allaffissornerminik annikillisaarujussuarsimavoq. Tamatumunnga pingaartumik Nuummi qullersaqarfik eqqorneqarsimavoq, tassani sulisut ima ikilisimatigillutik qullersaqarfiup ilaru­jussua suliffeqarfinnut allanut attartugaritilertariaqarsimalluni.

Ingerlatseqatigiiffiit tamarmik immikkuutaarlutik pissutissaqartumik maannakkut sumiiffigisa­minniipput. Ingerlatseqatigiiffiit ataasiakkaat immikkut pissutigisaasa eqqartornissaat ingasap­pallaassaq. Kingunerusussat pitsaasut pitsaanngitsullu pillugit ingerlatseqatigiiffinni aqutsisut qanimut oqaloqatigisaqaqqaartinnagit ingerlatseqatigiiffiup qullersaqarfianik nuutsitsinissaq pitsaa­sumik kinguneqarnavianngilaq.

Ineqarnermut tunngasuni ajornartorsiutit eqqarsaatigalugit illoqarfiit ilaanni annertuumik inissaaleqineqaraluartoq, illoqarfiit ilaanni illunik inissianillu atorneeruttunik peqarnera ajuusaarnartuummat Anthon Frederiksen ilumoorpoq.

Inissaaleqineq eqqarsaatigalugu, Nuumiinnaanngitsoq aammali illoqarfinni allani Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatseqatigiiffeqarfigisaanni, 2000-imili Naalakkersuisut erseqqis­sumik isummiussimavaat, ingerlatseqatigiiffiit sulisuminnut pisariaqartitsineq malillugu inissa­qartitsinissamut pisussaaffik ingerlatseqatigiiffiit tigussagaat, ingerlatseqatigiiffiillu taamaaliu­lereerput.

Ingerlatseqatigiiffiit pisortat inissiaataannik atuisinnaanerminnut ullumikkut akiliuteqartareerput. Ingerlatseqatigiiffiit inissialiornissaminnut suli kajuminnerulersinniarlugit, tamatumuunalu pisortat inissiaataannik inissarsiorlutik utaqqisutut allatsissimasunut atuisinnaalersitsillutik.

2003-mut aningaasanut inatsisissatut siunnersuummi Naalakkersuisut siunnersuutigaat pisortat inissiaataannik atuinissamut ingerlatseqatigiiffiit Nunatta Karsianut akiliutigisartagaat qaffassa­sut, qaffaatillu amerlanersaat maani Nuummi pissasut. Kiisalu ingerlatseqatigiiffiit nalunaarfigi­neqarsimapput kingusinnerpaamik 2010-mi pisortat inissiaataannik atuiunnaarluinnarsimassa­sut.

Naggasiullugu oqaatigerusuppara suliffeqarfinnik nutsertitsinerinnakkut siuariartortitsinermik pilersitsisoqarsinnaanngitsoq. Siuariartortitsineq pilersinneqarsinnaavoq aningaasarsiornikkut nammineerfiusumik inuussutissarsiornerup ineriartortitsivigineratigut, kommunenimi mikinerni inuussutissarsiornerup ineriartortitsivigineqarnissaa aamma periarfissaqarpoq.

Sanaartornermut iluarsaassinnissanullu pisortat aningaasaliissutaasa agguaanneqartarnerat pisarpoq aningaasanut inatsimmi Inatsisartut pingaarnersiuillutik tulleriiaarinerisigut. Akileraarutitigut isertitat nammaqatigiiffiusumik agguarneqarnissaat qularnaarneqartarpoq kom­munenut ataatsimoortumik tapiissutitigut, aamma kommuneni akileraarutinik nalimmassaanik­kut. Taamaattumik kommunet arlaannaataluunniit missukutarineqarnerannik oqartoqarsinnaanngitsoq isumaqarpunga.

Taamatut oqaaseqarlunga Inatsisartut oqallinnissaat qilanaaraara.

Qujanaq.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliuppoq Ole Thorleifsen, Siumut.

 

Ole Thorleifsen, Siumup oqaaseqartua.

Inatsisartunut ilaasortap Anthon Frederiksenip Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatsiveqarfiisa ilaasa, Nuummiit illoqarfinnut mikinernut nuunneqarnissaannik apeqquteqaataa aallaavigalugu Siumumiit oqallinnissamut qilanaarpugut.

 

Maannamut Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatsiveqarfiisa ilai sinerissamut siammaqqapput, taamaattumillu Siumumiit Naalakkersuisut akissutaat iluaraarput.

 

Siumumiit pingaartikkatsigu erseqqissarusupparput nunatsinni tamani, inuussutissarsiutit

ineriartortinneqarnissaat, tamannalu ersarilluinnartumik Inatsisartut aningaasaqarnermut inatsisissaata oqallisiginerani oqariartuutigisaqattaarparput.

 

Isumaqarpugut illoqarfiit mikinerit allaffeqarfinnik nuussivigineqarnerisigut, ajornartorsiutaannik qaangiisinnaanngitsugut. Kisiannili ajornartorsiummik innersuussineratut ittut Siumup iluani oqallisigisareerpagut, tamatumalu kingunerisaanik inuussutissarsiornermik siuarsaanissamik pimoorussinissamik Naalakkersuisunut oqariartuuteqaqattaarpugut.

 

Upperigatsigu illoqarfiit minnerusut inuussutissarsiornikkut siuarsaavigineqarnerisigut ajornartorsiummik qaangiisinnaaneq. Siumumiit inuussutissarsiornikkut pilersaarusiortarnerat nunap immikkoortukkuutaarlugu agguartaarneqarnissaa, suli kaammattuutigissavarput.

 

Taamaalilluni nunap immikkoortuini susassaqartut qitiusumit akuleruffigineqaratik inuussutissarsiornikkut kommunet peqatigalugit siuarsaanissamut pilersaarusiorsinnaassammata.

 

Inuiaqatigiinni tamani inuussutissarsiutitigut ilaquttanik atugarissaartitineq ornigunartinneqartarpoq, taamaattumillu pingaarluinnarpoq, Siumup siunnerfiata, inuussutissarsiutinik siuarsaanissap pimoorunneqarnissaa. Inuiaqatigiinni ilaqutariit toqqissisimasut inooqataanissaat Siumup anguniartuarpaa, sulili annertunerusumik aamma sulissutigerusuppaa.

 

Ilanngulluguli erseqqissarusupparput Siumumiit Naalakkersuisunut kaammattuutigigatsigu

saneqqunneqarsinnaangitsutullu isigalugu, sulisut ilinniarsimanngitsut allallu sumiiffimmiit sumiiffimmut, noorusuttarnerat aningaasaliiffigissagaat. Tassami ilinniarsimasut kisimik periarfissinneqartariaqanngimmata suliffissaminnik akiliutsillutik nuuttarsinnaanerat.

 

Tassani maluginiartariaqarpoq illoqarfinnut annernut nuussinnaaneq kisimi pineqanngimmat, aamma illoqarfinnut minnernut, nunaqarfinnulluunniit suliffissaqarfiusunut inissaqarfiusunullu nuunniarsinnaaneq aamma tassani ilanngunneqarmat.

 

Qujanaq.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit.

 

 

 

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Ja, qujanaq.

 

Inatsisartuni ilaasortap Anthon Frederiksenip oqallisaarusiaa soqutiginartoq Inuit Ataqatigiinnut takornartaanngilaq, ukiunimi kingullerni inissaaleqinerujussuaq Nuummi annertusiartuinnartoq ilutigalugu oqallissaarisup kissaatigisaanut naapertuuttumik aamma siunnersuuteqartarsimavugut.

 

Miserratigineqarsinnaanngilarmi Nuuk illoqarfittut sutigut tamatigut eqiteruffiuvallaalersimammat namminersornerulerneq ukiut 24-it siornatigut eqqunneqarmalli ingerlatsiviillu assigiinngitsorpassuit maanga Nuummut eqiterutilermata.

 

Nuuk tassaalersimavormi Nunatta Inatsisartuisa Naalakkersuisuisalu angerlarsimaffiat, danskit naalagaaffiata siornatigut akisussaaffigisimasaasa Nunatsinnut nussorneqarnerat ilutigalugu aamma suliffeqarfiit assigiinngitsut angerlarsimaffigilersimasaat.

 

Assersuutigiinnarlugumi ullumikkut Nuummiipput ingerlatsiviit assigiinngitsorpassuit: Namminersornerullutik Oqartussat allaffeqarfissuat, biskoppeqarfik, Nunatta eqqartuussivia, Dronning Ingridip napparsimavissua, Nunatta atuagaasivia, Katersugaasivissuarput toqqorsivittalik, Pinngortitaleriffik, kulturip illorsua Katuaq, Namminersornerullutik Oqartussat aktiaateqarluni ingerlatsiveqarfii assigiinngitsut: Royal Arctic Line A/S, Royal Arctic Bygdeservice A/S, Arctic Umiaq Line A/S, takornariartitseqatigiiffik GT A/S allallu  suliffiit Nunatsinnut pingaarutillit taakku ilai eqqaaginnarlugit.

 

Ilinniartitaanikkut Nuuk qitiusumik aamma inissisimavoq, maaniillutik Ilisimatusarfik, Ilinniarfissuaq, Niuernermik ilinniarfik, Peqqissaasut ilinniarfiat, allarpassuillu ilinniagaqarniartunit sinerissamit ukiut tamaviisa ornigarneqartuartut.

 

Angallannikkut imaluunniit assartuinikkut, niuernikkut, tusagassiutitigut, nalunaarasuartaatitigut, tassa allatut oqaatigalugu attaveqarnermi Nuuk aamma qitiulluni illoqarfiit pingaarnersaattut maanna inissisimalersimavoq.

 

Allatut oqaatigeqqiinnarlugu, Nuuk piorsaaffigineqarsimaqaaq nutserfigineqarsimaqaarlu, maannalu Nuuk 15.000-it pallillugit inoqalersimavoq, Nunatsinni innuttaasut 25 %-t missaat maaniilersimallutik.

 

Suliffeqarfippassuit akissarsiarissaarfiusut iluaqutigalugit Nuuk taamaattumik akileraarfiulluaqaaq, kommunellu karsianit isigalugu qanganngoreerunarpoq kommune aningaasatigut amikkisaartoq kingullermik aamma tusaratsigu.

 

Illussaqartitsiniarnerulli tungaatigut illoqarfik Nuuk ajornartorsiorfioqisoq kikkunnit tamanit ilisimaneqarpoq, naluneqanngilarlu initaarniarnissamut utaqqisorpassuit ukiut 13-it angullugit allaat maannakkut utaqqisinneqartariaqartariaqartarnerat, naak qanittukkut oqaluuserisassani immikkoortup 31-p eqqartorneqarnerani, Attaveqaqatiginnermut Ineqarnermullu ima nipeqartinniaraluaraa maani Nuummi inissiarpassuaqartorooq maannakkut najugaqarfigineqanngitsunik.

 

Tamanna eqqunngilluinnarpoq pissutissaqarluarpugullu periarfissaq manna iluatsillugu tamanna pillugu aamma Naalakkersuisumut taamak oqaluttumut avoqqaarliutigissallugu. 

 

Oqaluuserisatta uumap siuliani, tassa immikkoortoq 84-imi, Inuit Ataqatigiit pingaaruteqartutut oqaatigisatta ilagivaat inuiaat namminersuleriartortut aqqutissatuarigaat oqartussaaqatigiinneq nammaqatigiinnerlu, amerlanerilli misigisimasaat tassaasoq pissaanerup eqiterukkiartuinnarnera, qitiusumiillu aqutsinerup sakkortusiartuinnarnera.

 

1994-imi Inuit Ataqatigiit pissutsit taamaalereernerat ilisimaarilluarlugu KNI-p allanngortiterneqarnissaa iluatsillugu taamaattumik, taamanili Inatsisartunit ilalersorneqarluta Namminersornerullutik Oqartussat Nuummi suliffeqarfiutaasa ilaat, sineriatsinnut siammartiterneqarnissaat akuersissutigitipparput.

 

Taamaalilluni ilaatigut Perorsaasunngorniat Ilinniarfiat Ilulissanut nuutsinneqarpoq, KNI-p qitiusumik qullersaqarfii Maniitsumut Sisimiunullu nuuttussanngortinneqarlutik, KNI-p immikkoortortai allat siullermik Ilulissanut Qasigiannguanullu nuutinneqarlutik, INI A/S-illu taamani qullersaqarfissaa pinngitsoorani aamma Nuummiittariaqarunnaarsinneqarluni.

 

Ukiuni kingullerpaani Inuit Ataqatigiit ilungersuutigalugu aqqutissiusseqataaffigisarput alla tassaavoq, Paamiuni eqqarsartaatsimikkut innarluutilinnut angerlarsimaffeqalernissaq. Suliaq taanna ingerlavoq, eqqaarsaatilli taamaattut suliffeqarfiillu assigiinngitsut pinngitsooratik Nuummi angerlarsimaffeqartariaqarnerannik siunnerfeqartut suli aalluttariaqarpavut.

 

Taamaattumik siunnersuuteqartup oqallisissiaa manna soqutiginarlunilu iluatinnartortaqarpoq, ukiuni aggersuni timitalersuiffigissallugu suli alloriaqqiffissaqarsinnaasoq.

 

Aningaasarsiornermut Naalakkersuisup akissuteqaataa taamaattumik aamma pakatsinarlunilu sullunarpoq, sammineqarnerusummi tassaapput Namminersornerullutik Oqartussat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffii, soorlumi namminersornerusut allanik suliffeqarfiuteqanngitsut.

Soorunami Namminersornerullutik Oqartussat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffii illoqarfinni inuiaqatigiinnut ingerlatseqatigiiffinnullu aningaasarsiornikkut iluaqutaanerpaamik inissisimasariaqarput.

 

Tamanna assortorumanngilarput kisiannili takussutissaqareerpoq tamanna aamma ajornarneq ajortoq, ingerlatseqatifiiffiit Nuup avataanut aamma inissikkaluaraanniluuniit. Kisiannili oqaatigeriikkattut Namminersornerullutik Oqartussat taakku kisimik suliffeqarfiutiginngilai, periarfissaqarsorinarporlu suli siammartiterisinnaanermut.

 

Pisortammi aqutsineranni periarfissat Inatsisartullu aalajangiiffigisinnaasaat tassaapput ingerlatanik aningaasalersuineq, oqartussaaffinnillu eqiterineq imaluunniit siammarterineq. Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut periarfissat tamakku tamarmik atorneqartariaqartut,  siullermilli siammarteriniartariaqarpugut kommunet inukilliartorfiusut akileraarutitigut isertitaqarnerulerlutik inuussutissarsiornikkut ineriartortitsinissaminnut aamma taama iliornikkut tunngavissinneqarsinnaammata.

 

Taamaattumik Naalakkersuisoq isumaqatiginngilarput naggasiilluni ima aamma oqaaseqarmat: suliffeqarfinnik nutsertitsinerinnakkut siuariartortitsinermik pilersitsisoqarsinnaanngitsoq, aammalu isumaqarmat kommunet arlaannaalluunnit ataaseq ullumikkutut akileraarutitigut nalimmassaariffigineqartarnerisigut missukutarineqanngitsut. 

 

Illoqarfiit mikinerit taamaattumik immikkut aamma isiginiartariaqarpavut. Naalakkersuinikkut piumassuseq tamatumani apeqqutaaginnarpoq, paasivarpulli tamatumani Naalakkersuisut piumassuseqarnerat takorluugaqarnerallu amigaataalluinnartoq.

 

Taamatullu oqaaseqarluta siunnersuuteqartoq tunngaviatigut isumaqatigigipput nalunaarutigivarput.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Otto Jeremiassen, Atassut.

 

Otto Jeremiassen, Atassutip oqaaseqartua.

Inatsisartunut ilaasortap Anthon Frederiksenip Kattusseqatigiinniit oqallinnissamik siunnersuutaanut imaattumik Atassummiit oqaaseqarfigissavarput.

 

Illoqarfiit ilaasa inuerukkiartornerat ingerlatseqatigiiffiillu Nuummiit nutserfigitinnerisigut, illuatungilerneqarnissaanut Anthon Frederiksen kissaateqarpoq.

 

Aktiateqarluni ingerlatseqatigiiffiit 1990-ikkunni pilersiortorneqarnerannut atatillugu ingerlatseqatigiiffiit amerlanersaasa, maani Nuummi inissinneqarnissaat pissusissamisoortutut Atassummiit isumaqarfigaagut. Tamatumalu kingunerisaanik ingerlatseqatigiiffiit inissisimaffii akuttunngitsunik oqallisingineqartarlutik ullumikkumut nalilersuiffigineqartartut Naalakkersuisuniit maluginiarparput.

 

Atssummiit ingerlatseqatigiiffiit assigiinngitsut maanna illoqarfinnut assigiinngitsunut immikkoortortaqarfeqarlutik siammarterneqarsimasut, takussutissaqartoq oqaatigiumavarput, soorlu makkuusut: Tele Greenland, Tele/Post Greenland, KNI Pilersuisoq Royal Greenland-ilu.

 

Ineqarnermullu tunngatillungu ajornartorsiutit illoqarfiit ilaanni annertuumik  inissaaleqineqaraluartoq, illoqarfiilli ilaanni illunik inissianillu atorneeruttunik peqarnera ajuusaarnartuummat Anthon Frederiksen ilumoornerassavarput.

 

Inissaaleqinerlu eqqarsaatigalugu ingerlatseqatigiiffinnut 2000-mili Naalakkersuisunik piumasarineqarsimavoq ingerlatseqatigiiffiit sulisuminnut pisariaqartitsineq malillugu, inissaqartitsinissamut pisussaaffik tigussagaat kissaataasimasoq oqaatigiumavarput.

 

Atassummiillu isumaqarpugut Aningaasarsiornermut Naalakkersuisup akissuteqaammini akissuteqaammini oqaatsit ilumoortut oqarami, suliffeqarfinni nutsertitsinerinnakkut siuariartortitsinermik pilersitsisisoqarsinnaanngitsoq, siuariartortitsinermimi pilersinneqarsinnaammat aningaasarsiornikkut nammineerfiusumik inuussutissarsiornerup ineriartortitsivigineratigut, kommunenenilu mikinerusuni  inuutissarsiornerup ineriartortitsivigineqarnissaanut aamma periarfissaqartoq oqaatigiumavarput.

 

Taamatut Atassummiit oqaaseqarluta maanna oqallinnissamik siunnersuut Anthon Frederiksen Kattusseqatigiinneersumik taamatut Atassummit oqaaseqarfigalugu, Naalakkersuisut akissuteqataa tusaatissatut tiguarput.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Marie Fleischer, Demokraatit.

 

Marie Fleischer, Demokraatit oqaaseqartuat.

Aap.

 

Nunatta isorartussusia eqqarsaatigalugu, Demokraatinit isumaqarpugut, inuiaqatigiinni siuarsaanissaq pigaanni avaqqunneqarsinnaanavianngitsoq, imminut akilersinnaasumik ingerlatsitsiniarnissamut atatillugu nukersorneq annertunerpaaq illoqarfinni piukkunnartuni ingerlanniarneqartariaqassammat.

 

Nunatta aaqqissuunneqarnissaanik pilersaarut, siulittaasumit akuerineqarsinnaaguma issuaafigilaarusuppara:

 

Issuaaneq allartippoq:

 

Killeqartumik tuniniaaviusinnaasoq assigiinngitsutigut tamakkiissumut sunniuteqartarpoq.

Siullermik killilerneqartarpoq suliffeqarfiup allisinnaanera aammalu atuilluarnermik tunngaveqartumik ingerlatsisinnaanera, taamallu unammillersinnaasuseqartumik inissisimalersinnaanera.

 

Saniatigullu pilersinneqartariaqarput akit qaffasissut taamallu ingerlatsinermi aningaasartuutit annertuut, inuussutissarsiornermi aammalu pisortat pilersuinermik ingerlatsiviini. 

 

Issuaaneq naavoq.

 

Taamaammat nalilersorluartariaqartut amerlapput, suliffeqarfimnik sinerissamut nuussuiniarsinnaaneq pilersinniarneqalertinnagu. Nunatsinnimi ullutsinni ajornartorsiutaareerpoq sulisunik ilinniarsimasunik piukkunnartunillu tigumminninniartarneq.

 

Suli tamanna ajornarnerulissannginnerluni suliffeqarfiit illoqarfinnut minnerusunut, ulluinnarni neqeroorutissaaleqinerusunut nuunneqarpata?

 

Suliffeqarfinni sulisuusut ilaquttat ikinngutillu qimallugit suliffeqarfitsik nuunneqarpat malinanarusussanerpat?

 

Kiisalu eqqarsaatigigutsigu suliffeqarfinnik nuussinissat namminneq qanoq akeqassanersut?

 

Oqareernittummi nuussinermi sulisut piginnaaneqarluartut tigummiinnarsinnaaneri ajornartorsiutaalersussaassaaq. Taamalu ilisimasat erlinnaqisut allatut taallugit know how, nunatsinnit anialersinnaapput, taava sussaagut? 

 

Naqqaniit aallarteqqissaagut? 

 

Namminiileriartornissaq ujartunnginnatsigu?

 

Demokraatit tungaannit ernumassutigaarput nuussuineq nunatta isasoorsinaaneranut aqqutissiuiinnarsinnaassasoq.

 

Ilami kingunerusinnaasorpassuit qulaajaartariaqarput.

 

Oqallisissamik qaqitsisoq isumaqarpoq taaneqartutut iliorneq illoqarfinnut inissaaleqiffiusunut oqilisaassissasoq. Tamanna Demokraatinit isumaqatiginngilarput.

Suliffeqarfiimmi saaffigigaanni paasinarpoq maanna tamakku sumiiffimminni namminneq inissialiortitilereersut aammalu suli sanaartortut.

 

Taamaattumik Demokraatiniit Naalakkersuisut isumaqatigaagut siunnerfianni, tassalu suliffeqarfiit ukioq 2010 angutinnagu, namminneq sulisuminnut inissaqartitsilersimassasut taamallu inissatigut pisortanut nanertuisooqataajunnaassasut.

 

Naggataatigut oqallissaaruteqartoq Hr. Athon Frederiksen, inussiarnersumik suleriaasissamik tikkuussivigerusuppara:,

 

Siunnersuuteqartinnak samminiakkamut akisinnaasut kingunissaat pillugit paasiniaavigeqqaartakkit. Taava piffissarujussuaq sipaassavarput aammalu atituumik tunngaveqartumik oqallissinnaalissalluta.

 

Taamatut Demokraatiniit oqaaseqarluta oqallilluarnissatsinnik kissaassivugut.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Maannakkut oqaaseqassaaq Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

 

 

Anthon Frederiksen, siunnersuuteqartoq, Kattusseqatigiit.

Qujanaq.

 

Naalakkersuisut akissuteqaataannut aammalu partiit akissuteqaataannut qujarusuppunga. Manna siunnersuut oqallissaarusiaq soqutigalugu oqaaseqarfigineqarmat, soorunami aamma oqaaseqartut oqaaseqarfigilaanngitsoorusunngilakka.

 

Siullermik aamma uanga Inuit Ataqatigiittulli oqarusuppunga, Naalakkersuisut akissuteqaataat naammagivinnginnakku. Tassa suliffeqarfiit Namminersornerullutik Oqartussanit pigineqartut ingerlanneqartullu, arlalissuit maani Nuummi illoqarferujussuarmiimmata.

 

Aammalu siunnersuutiga paasilluarneqarsimaguni, aammalu pissutsit piviusut ilisimaneqarsimappata minnerunngitsumik Demokraatininngaanniit, paasinarpoq Demokraatit pissutsinik piviusunik uani oqallissaarummi paasinnilluarsimanngitsut. Tassa isumaqaramik una siunnersuutigisara ajornartorsiutinik pilersitsiinnassasoq.

 

Pissutsit piviusut imaapput, Demokraatit, Nuuk ullumikkut nunatsinni inissaaleqiffiunerpaajuvoq tupinnanngitsumik.

 

Aamma pissutsit piviusut imaapput Nuummi sanaartornissaq eqqarsaatigalugu maannamut Nuup pilersaarutaa qiviaraanni, Qinngorput amigalereerpoq sanaartorfigissallugu. Taava eqqartorneqarput Nuup Avannaani, sanaartornissaq imaluunniit Nuup suli kujataanut sanaartornissaq ingerlateqqinneqarsinnaasoq.

 

Uanga siunnersuutigisara piviusunngortinneqarsinnaappat, eqqarsaatigineqarsinnaavoq takuneqarsinnaallunilu Nuummi Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfippassuisa ilaasa, nuutinneqarnerisigut Nuummi inissaaleqinerujussuup annikillisinneqarsinnaanera, tassuuna anguneqarsinnaasoq.

 

Aammalu soorlu Inuit Ataqatigiit oqarnerattuut pissaanerup oqartussaaffiup aammalu akisussaaffiit siammarterneqarnerisigut, illoqarfiit allat taamaalillutik aamma iluaquserneqarsinnaanerat tassuuna anguneqarsinnaasoq kialluunniit takunnissinnaasup takunngitsuusaaginnarnagu, paasillugu tigusinnaasariaqassagaluarmagu.

 

Demokraatit oqaaseqarnerminni ilaatigut oqaatigaat taamatut nutsertitsisoqassagaluarpat sulisoqarniarnikkut ajornartorsiutaasinnaasut assigiinngitsut pilersinnaaneri aarleqqutigineqartariaqartoq.

 

Takulaariartigu Tele/Posti Grønland allallu nuutsinneqarsimasut ullumikkut ukiuni kingullerni, qanoq sulisoqarnikkut ajornartorsiuteqarneri inuiaqatigiinni ajornartorsiutaanersut, qanoq uppernarsaatissaqartinneqarpat?

 

Nalunngilara taamanikkut nuutsitsinissamik oqalunneq aallartimmat assorujussuaq taassuma ajornartorsiutigineqarsinnaanera, eqqartorneqartoq. Kisianni piffissami sivitsuinnarmi malinnaanerput naapertorlugu takusinnaavarput ajornartorsiutaasareertoq aallaqqaataani. Kisianni piffissap ingerlanerani taanna ajornartorsiut qaangerneqarpoq. Aamma sunaluunniit pilersinniagaq nutaaq, tamatigut ajornartorsiuteqanngivissortumik aallartinneqarneq ajorpoq, tamatta inuiaqatigiinni malinnaasimagutta tamanna qularnanngitsumik ilisimaneqassagaluarpoq. Minnerunngitsumik Demokraatininngaanniit.

 

Tupigusuutiginngilara Demokraatit nutaajugamik pissutsinik assigiinngitsunik arajutsisimasaqarsimasinnaanerat, taanna assortorneqarsinnaanngilaq. Aamma isornartorsiorusunngilakka Demokraatit pissutsinik malinnaasimassanngippata, imaluunniit ilisimasat tungaasigut pissutsinik inuiaqatigiit akornani tussapittumik inissisimassappata. Taanna tupinnartuliaanngilaq.

 

Taamaammat uani pakatsisutigiinnarpara, illoqarfiup ajornartorsiuteqareersup, annertuumik ajornartorsiuteqareersup ajornartorsiutaasa ilaasa anigorneqarnissaanik suliniuteqarnermi, Demokraatit akuersaanngilluinnartutut oqariartuuteqarnerat maluginiarakku, taanna kisimi.

 

Taassumap saniatigut Siumut aamma Atassutip oqaaseqaatai annerusumik oqartariaqarpunga, Naalakkersuisut akissuteqaataat annerusumik tunngavigalugu akissuteqarnerat aallaaveqarmat.

 

Tassami Siumup ilaatigut oqaatigivaa aamma, inuiaqatigiinni ilaqutariit toqqissisimasut inooqataanissaat Siumup anguniarpaa. Ilumut taamaattariaqarpoq aamma taanna anguniagaavoq pingaaruteqartoq inuiaqatigiinni. Inuiaqatigiit toqqissisimasut ilaqutariillu toqqissisimasut anguniassagutsigit, inissaaleqineq pimoorullugu qaangerniartariaqarparput nunatsinni inuit ataatsimut katersuutsiinnarnagit, taamalu inissaaleqisut amerliartortiinnarnagit.

 

Taamaattumik inissaaleqinerup qaangerniarneqarnissaanut suliniutit alloriarfiusinnaasut aamma malinnaaffigalugillu eqqumaffigilluarnissaat isumaqarpunga pingaaruteqartorujussuusoq.

 

Taamaattumik aamma Siumup akissuteqaataanut tassuunakkut pakatsilaarlunga oqartariaqarpunga, naak oqariartuutinik allanik ajornartorsiutinik qaangiisinnaanngitsumik imaluunniit qaangiisinnaanngitsutut aamma una siunnersuut taaneqarnera, aamma tassani isumaqarpunga eqqortuunngitsoq.

Tassami suli illoqarfik Nuuk nutserfigitikkaluttuinnarneqassappat, taannalumi pinngitsaaliissutaanngilaq, kikkut inuit sumut nuunniarunik nuussinnaanerat tamatta nalunngilarput. Kisianni nalunngilarput aamma nunatta karsia akissaqanngitsoq Nuummi inissaqanngitsorpassuit tamaasa inissialiornissaannut.

 

Oqaluttuarpugut maani inimi aamma pioreersunik atorluaanissarput anguneqartariaqartoq.

Qanoq ililluta pioreersunik atorluaasinnaavugut, illoqarfinni mikinerni inissialiortiteriarluta taava arlaanut inuit politikkikkut nutsertitsineq taanna arajutsisimaneqanngilaq aamma. Tassa imaakkajuttarmat suliffeqarfiit ilai matuneqaraangata, inuit soorunami suliffissaqarfiusunut nuukkusunnertik taanna kissaatigisarmassuk.

 

Qasigiannguit Paamiullu assersuutitut taasimavakka, tassani ersarilluinnarmat aamma inuussutissarsiornikkut illoqarfinni taakkunani periarfissani, qanoq ittuuneri, pingaartumik ukiuni kingullerni inuussutissarsiornikkut politikkikkut ilaatigut aalajangernerit tunngavigalugit inuussutissarsiuutitigut annikillilerisoqarsimavoq tassani illoqarfinni.

Tamatumallu kingunerivaa aamma inuit tassani najugaqartut allanut nuuttariaqalersimaneri.

 

Taamaammat oqaaseq pinngitsaaliineq nuanniikkaluartoq, kisiannili inatsisartut Naalakkersuisullu oqartussaaffiisa iluini, suliffeqarfiit piginnittuninngaanniit ingerlanneqarneri aqunneqarnerilu eqqarsaatigalugit, taakkua isumaqarpunga periarfissatsialaasut nunatsinni inissaaleqinerup ajornartorsiutaaqisup annertuup qaangerneqarnissaanik periarfissat qanoq ittusut qimerloorluarlugit aamma oqallisiginissaat.

 

Demokraatit saqqummiussaat isumaqatiginngilluinnarpara, pissutsinik misissueqqaarnani siunnersuuteqarnerarlunga oqartoqarmat, taamaanngilluinnarmammi.

 

Piffissaq tamaanga killeqartinneqarmat nipangiinnarallarpunga ajoqaaq.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliuppoq Per Berthelsen, Demokraatit.

 

Per Berthelsen, Demokraatit.

Ja, qujanaq.

 

Tassa paasisinnaavarput ajoraluartumik Hr. Anthon Frederiksen assorsuaq mamiatsatsissimallugu, taanna sumilluunniit siunertaanngilaq. Kisianni siunnersuut kingusinnerusukkut oqaatsikka tusarukkit immaqa paasisinnaassavat, uani inequnarnersarput sassartillugu qungujutsillugu inussiarnersumik saqqummiussisipparput. Sumilluunniit ajortumik isumaqanngimmat.

 

Kisianni tassa imatut nassuiarniarsarissavara, uani Nuuk kisiat pinngilarput. Kisiannili nunarput atituumik isigalugu, aammalu nunat allat aqqusaartukkamikkut takussutissiissutigisaat, ilinniutiginiarsaralugit eqqarsarluta.

 

Naatsuarannguamik oqaatigissagukku inuit oqariallaqqissut ilaat oqarnikuusoq eqqaamavara, pisuunerulernavianngilagut piitsuunerunerup nussorneratigut. Taamatut-una naggasiinitsinnut peqqutaalaartoq eqqarsaatigilluaraanni, pissutsillu piviusut paasilluarsimagaanni, ataqatigiinngimmat ima iliorniarneq, siullermik uani eqqarsaatigisat Nuuk kisiat eqqarsaatiginngilluinnarparput uani, illoqarfiit ineriartorfiusut taakkua eqqarsaatigaagut.

 

Suliffeqarfimmik nuussigutta, taava nuussivitsinninngaanniit inissiat inuerutitagut amerlasoorpassuanngussapput. Taakkua kikkunnit immersussavagut? Immersorutsigillu taava sunik suliassaqartinniassavagut suliffissammi nuutsiternikuugatsigit.

 

Taannaana ammalortuusannguaq imminut pamiumigut kiisoq aallaavigalugu ilaatigut taama oqariartuutigalugu oqariartuuteqartuuteqarluta oqaatigeqqissavara, mamiatsaatitigineqassanngimmat inussiarnersumik saqqummiukkatsigu. Unami imminut kiivoq. Itinerusumik eqqarsaatigigaani pissutsillu piviusut nalilersorsinnaallugillu piviusorsiortumik eqqarsaatigisinnaaganni.

 

Taamaattumik Demokraatit piviusorsiunngitsutut uparuarneqarnerat una, aammalu pissutsinik piviusunik ilisimasaqannginnerat uparuartuineq, isumaqarpunga tulluutinngitsoq tassa aallaaveqarmat misilittakkanik assigiinngitsunik aallerfiusinnaasunik. Atituumik misiginnikkutta isumaqarpunga nunatsinni pissutsit allanut sanilliullugit allaangaanngitsut. Taamaattumik aamma allani nunani misilittakkat ilinniarfigisinnaalluarpagut.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Maannakkut Attaveqatigiinnermut, Ineqarnermut, Avatangiisinullu Naalakkersuisoq.

 

Mikael Petersen, Attaveqarnermut, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq.

 

Tassa nunatta aaqqissugaaneranut tunngatillugu oqallinnermi siuliani immikkoortumi oqallinneqartumi una aamma soorunami attuumassuteqarluinnarmat, tupinnanngilaq taakkua immikkoortut tulleriisillugit Inatsisartuni oqallisigineqarmata.

 

Tassa pissanganartorujussuaq-una nunatta aaqqisugaanera pillugu oqallilluni. Aamma isummersorluni tamanna naalakkersuinikkut suliaqartup kialluunniit nalunngilaa. Aamma tamanna aaqqissugaanikkut pissutsit naalakkersiunikkut suliaqarluni aallaaviulluinnartuummata naalakkersuinikkut sulinermi.

 

Naalakkersuisut Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup akissuteqaataanut ilanngullugu erseqqissaatigilaassavara, soorunami siunnersuuteqartup uani oqallissaarisup oqallisissiaani inissaqarniarnermut annertoorujussuarmik aamma attorneqarmata. Aamma avaqqunneqarsinnaanngilluinnarmat, taakku ilanngullugit aamma oqaaseqarfigissallugit oqaloqataaffigissallugillu. Soorlu aamma taamaaliortoqartoq partiit assigiinngitsut Kattusseqatigiillu aamma siunnersuuteqartortaata oqaaseqarneratigut.

 

Siullermik erseqqissaatigilaarusuppara ullumikkorpiaq inissaqarniarnikkut ajornartorsiutit taakkartorneqartut, ilaatigut tassa illoqarfissuarni anginerni kisimi inngimmata. Tassa kisitsinik naatsorsueqqissaartarfiup nalunaarusiaa kingulliit inissaqarniarnermut tunngasut aammalu inissaqarnikkut pisariaqartitsineq nalilersorneqarsimavoq. Tassanilu erseqqilluinnartumik pisariaqartitsineq ullumikkut annertunerpaaq isorliunerusuniippoq. Ilaatigut taanna tupigineqarsinnaavoq, naak illuatungaatigut illoqarfissuit eqqartorneqartaraluartut annertunerpaamik inissaaleqiffigineqarfiusutut.

 

Kisianni tassa inissanik pisariaqartitsineq annertunerpaaq inuttussutsimut naleqqiullugu, isorliunerusuniippoq Qaanaakkunni, Upernavikkunni, Ammassalikkunni tassa Tasiilakkunni. Aammalu taakkunani nunaqarfinni.

 

Tamakkua paasissutissat ilumoortuupput soorunami, uanga upperilluinnarpakka. Naatsorsueqqissaartarfiup pisariaqartitsinermik nalilersueqqissaarnini tunngavigalugu nalunaarusiarimmagit.

 

Taakkununnga tulliullutik tassa takkupput Sisimiukkut, Nuukkut, Ilulissakkut tassa inissaaleqiffiunerpaatut taakkartorneqartut. Taamaattumik ilaatigut eqqarsariaallannarpoq tamakku paasissutissat ersarilluinnartut pissarsiarereerlugit, siunnerfissat inissialiortiternermut tunngatillugu siunnerfissat eqqartorneqartillugit ilaatigut allarluinnarmik sammisumik oqallittoqaleraangat.

 

Aamma uani oqallinnermi aallarnisaataasumik oqallisilernermi taaneqartut Qasigiannguit Paamiullu, tassa tamatta nalunngilarput taakkua innuttaminnit qimararneqarsimasut minnerunngitsumik aalisarnerup aalisarnermik inuussutissarsiuuteqarnerup taakkunani ajornartorsiutaalernera pissutaalluni, aammalu rejerniarnerup saarullinniarnerullu taakkua annikillineri pissutaallutik. Taakkununga illoqarfinni.

 

Tamanna tupinnanngilaq, kisianni imaanngilaq tassa taakkua inuerukkiartuinnartut ullumikkut. Taakkua inuerukkiartornerat unissimavoq, taanna erseqqissaatigissavara. Tassa Qasigiannguani univissimavoq massakkut qujanartumik. Illuatungaanillu Paamiuni aamma inuttusiartoqqinneq aallarteqqissimalluni.

 

Tassuuna takuneqarsinnaavoq pissutsit aamma inuussutissarsiornikkut allanngorarneri naapertorlugit, aammalu aalisarnikkut periarfissat periarfissaalersartut naapertorlugit aningaasarsiorfissallu pilertarneri naapertorlugit, qanoq inuit innuttaasut nunatsinni malersuitigisut. Tamanna pissusissamisoorluinnaqqissaarpoq.

Taamaattumik inuiaqatigiit tamaasa ataatsimut isigalugit oqallissaarisoq soorunami ilumoorpoq, uani ilumoornerartariaqarpara inissianik atorluaanerunissarput siunertarigaanni taava millionerpassuit atorlugit, soorunami illut inissiallu sanaartorneqarsimasut aamma naapertorlugit, inussutissarsiuutitigut aamma eqqarsarsinnaaneq ingerlatissallugu ajoqutissaqanngilluinnartoq.

 

Isumaqarpunga aaqqissugaaneq pillugu oqallinnermi siulinnguani aamma taakkartorneqartut uunga tunngalluinnaqqissaartut, inatsisartuni siunnerfissatut tikkuartorneqartut attuumassuteqarluinnarmata, uanga massakkut annertunerusumik pulaffigissanngilakka.

 

Kisianni erseqqissaatigissallugu soorunami Naalakkersuisuni inissialiortiternermut aammalu illunik sanaartornermut pilersaarusiornermi, isiginngitsuusaarsinnaanngilluinnaratsigit pisariaqartitsiviunerpaasut ullumikkut. Taamaalilluta aamma ulluinnarni inuunermi atugarisatigut, peqqissutsikkut, isumaginninnikkut aningaasartuuterparujussuit atorneqartartut aamma annikillisarneqarsinnaammata. Taanna nalunngilluinnarparput.

 

Aamma uani siunnersuuteqartup taasaa tassa inissianik pioreersunik atorluaanissaq. Taanna tassunga attuumassuteqarluinnartoq erseqqissaatigissara, tamanna Naalakkersuisuninngaanniit assortunngilluinnaratsigu. Aamma taanna oqaatigisareerparput. Illunik inissianillu atorluaanissarput taanna aamma sulissutigisariaqarparput. Ilami aningaasarpassuarnik nalillit asiutiinnarsinnaanngilagut napatiinnarlugit.

 

Taamaattumik aamma erseqqissaatigisimavara maani inimi Naalakkersuisuni siunertarigipput, illorpassuit sinerissami inissiarpassuillu inoqanngitsut atorluarnerunissaat sinerissami. Tassa imaappoq inissaqarniarnikkut naalakkersuinikkut ingerlatsinermi aaqqissuussinerit apeqqutaalluinnarput, qanoq ittuuneri atorluaanissaq piviusunngortissagaanni.

 

Ullumikkut isorliunerusuni aammalu illoqarfinni akunnattumik angissusilinni, boligstøttemi illuutitoqarsuit inoqanngitsut amerlaqaat, taanna isertugassaanngilaq. Aammalu taassuma saniatigut allaat illoqarfinni anginerusuni ilaatigut inigisat qimanneqaraangata iluarsaassisarnikkut aammalu aaqqissuussinertigut immaqa periuutsit kigaalavallaarneri pissutigalugit, ilaatigut sivisuumik inissiat illullu inoqartanngillat. Taanna arajutsisimanngilarput aamma ajornartorsiutitut taakkartortuartarparput.

 

Soorlu Nuummi, taanna ilanngullugu taasaqarfigisimavara Inuit Ataqatigiit uani uparuagaat oqaaseqarnerminni, imaluunniit Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata uparuagaa, tassa inissianik atorluaanerunissarput sulissutigissagutsigu aamma sulissutigisariaqaripput inissiat ilaatigut sivisuallaamik inoqartannginnerisa piaarnerpaamik aaqqiivigineqartarnissaat.

 

Inuit Ataqatigiit oqaluttuata qanorluunniit assortortigigaluarpagu kialluunniit nalunngilaa aamma maani Nuummi inissiarpassuit inoqartanngimmata. Isumaqarpunga taamatut uparuaaniaannarluni uparuaaneq aasinaasiit takugipput. Pissusiviusut uparuartorniaatigalugit inunnik ataasiakkaanik pisuutitsiniaqattaarnersuaq ingerlanneqartoq. Tamakku inuit tamarmik tusaavaat, nalunngilaat. Ataatsimilluunniit uagut aalleqqutissaqanngilagut tassani. Suliniartugununa atorluaaniarluta, aamma periarfissat soorunami naapertorlugit atorluaanissamik aqutsinissarput ingerlanniarparput.

 

Ilanngullugu pinngitsoorusunngilanga taasaqarfigilaassallugu siunnersuuteqartup siunnersuutimini una siunertarisaa ingerlatseqatigiiffiit assigiinngitsut nuunneqarsinnaaneri illoqarfinnut naleqquttumik ingerlatsiviusinnaasunut. Isumaqarpunga taanna aamma Naalakkersuisunit akerlilerneqanngitsoq. Kisianni nassuiaassutigineqarpoq ersarilluinnartumik Aningaasaqarnermut Naalakkersuisuminngaanniit pissutsit. Soorunami kialluunniit assortorsinnaanavianngilaa selskabit assigiinngitsut ingerlatseqatigiiffiit isumaqarpata uani piffimmi oqartussaaffiup annertunerusumik ingerlatilernissaa sulissutiginiarparput, soorlu illoqarfimmiuni mikinerusuni. Selskabit ingerlatseqatigiiffiit namminneq taamaaliorniarpata Naalakkersuisuninngaanniit isumaqarpunga taanna killilersorneqarnavianngitsoq.

 

Aamma Nuummiititsiniaannavilluni Nuummiititsiniartoqanngilaq. Taanna eqqaamassavarput. Aamma kommunet namminneq periarfissiisarnermikkut, suleqataanermikkut, ingerlatseqatigiiffinnut oqilisaassinermikkut, inissaqarniarnertigut allatigullu, meeqqanut paaqqinnittarfeqarnikkut allatigullu atugassaqarititaasutigut nammineq qanoq iliuuseqarnertik naapertorlugu aamma kajumissaarisarput suliffinnik tiguserisullutik. Isumaqarpunga taamaaliortarneq takornartaanngitsoq aamma kommuneni massakkut ingerlatsiviusuni annertunerusumik.

 

Taamaattumik tamakku periarfissat pinngitsoorsinnaanngilagut aamma nalilersorlugillu atussallugit. Ataatsimut isigalugu inissaqarniarnikkut periarfissarititaasut ullumikkut periarfissiissutaareersut inatsisitigut aammalu aningaasalersueriaatsitigut pituttuinngilluinnarput illoqarfimmi sumi nunallu immikkoortuani sumi atorneqarnissaminnut. Taanna erseqqissaassutigissavara. Taamaattumik taassuma tungaatigut naalakkersuinikkut aamma noqitsinavianngilagut.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit.

 

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Suminngaanniit aallartissanerpunga, kisianni immaqa oqaaseqartumit kingullerminngaanniit aallartittuuguma pitsaaneruvoq.

 

Una miserratigineqarsinnaanngitsoq tassaavoq maani Nuummi annertoorujussuarmik inissaaleqiffiummat. Taanna tupinnaqaaq Ineqarnermut Naalakkersuisup arajutsisimassappagu. Maani A/S Inissiaatileqatigiiffiup allaffeqarfianut, tassa filialkontorianut saaffiginnikkaanni initaarniarlunilu saaffiginnikkaanni kalerrinneqarajuttarput utaqqisut ukiut 13-it qaangiuppata aatsaat initaartinneqarsinnaavutit. Illoqarfimmi angalaaraluaraanni inissiat misissoraannilu qassit inoqanngitsut, taava ikittuaraannannguusut taakku naammattuugassaasarput. Taamaammat taanna eqqunngilluinnarpoq, aamma Inuit Ataqatigiinninngaanniit soorunami oqaatigisarput aalajangiusimavarput. Ilumuunngilaq maani Nuummi inerpassuaqarmat inoqanngitsuninngooq. Taanna ilumunngilluinnarpoq, taamaattumik taanna soorunami utertittariaqarpoq Naalakkersuisumut taamatut isumaqarniartumut.

 

Taamatullu oqareerlunga uteqqiinnarumaarpara una siunnersuuteqartup oqallissaarusiaa uagut Inuit Ataqatigiinninngaanniit tunngaviatigut isumaqatigilluinnarparput, tassami siammartiteriniartariaqarpugut aamma kommunet inukilliartorfiusut akileraarutitigut taamaalillutik aamma isertitaqarnerulernissaat aamma aqqutissiuussinnaassagatsigu. Akileraarutitigut isertaqarnerulersinnaanissaat aqqutissiuussinnaasuugutsigu taava inuutissarsiornikkut ineriartortitsinissaminnut pitsaanerusumik aamma periarfississinnaanngussagaluarpagut. Taamaattumik aamma illoqarfinni inissaaleqiffiusuni oqilisaassiutigaluta periarfissat tamakkua aamma ammatittariaqarpagut. Taamaattumik neriuutigaarput periarfissat tamakkua siammartiterinissamik aamma siunertaqartut, naalakkersuisooqatigiit aamma pingaartinniartarmassuk, pingaartumik Naalakkersuisut maannakkut siulittaasoriligarput, ilaatigummi Siumut ataatsimeersuarnerani siuliani kingullermilu aamma siammartiterinissaq qineqqusaarutigisarsimavaa. Nuup eqiteruffiuallaarnera taanna qineqqusaarutigineqarpoq aamma Inatsisartunut maanna qinigaaffimmi atuuttumi aamma qineqqusaarnermi Siumuminngaanniit taanna annertoorujussuarmik aamma qineqqusaarutigineqarpoq. Taamaattumik pakatsinartua tassaniippoq, periarfissaqaleraannilu taava piumassuseq maani tammavilluni tammartarpoq. Taamaammat taanna soorunami uggorisinnaavarput, kisianni tassa paasiinnartarparput taamatut pisoqaraangat qineqqusaarnermi oqaaserineqartut oqaasiinnaviusarsimasut. Taamaattumik maani illoqarfimmi, illoqarfissuarmi Nuummi inissaqartitsiniarnikkut ajornartorsiorneq ima annertutigereermat, taamaammat siunnersuuteqartup siunnerfigisaatut iliuuseqarnissaq eqqarsaatitsinnut aamma ilaatinniartariaqarparput pinngitsoorata. Tassanilu aamma Namminersornerullutik Oqartussat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffissui kisiisa isigisariaqanngilagut, maanimi Nuummiippoq suliffeqarfippassuit amerlasoorujussuit allat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffittut aaqqissuussiffigineqarsimanngitsut.

 

Taakkua saqqummiusseqqaarninni taagoreerakkit uteqqissanngilakka, tassa taakkuukua aamma ukiuni aggersuni misissorneqarsinnaasut uagut ujartuiffigigigut siunnersuuteqartoq tassani aamma isumaqatigigatsigu.

 

Taava Demokratit oqaaseqartuannut una oqaatigilaassavara una oqaatigimmagu, tassami nalilersorneqartuartariaqartoq sinerissamut nussuiniartoqalertinnagu oqaatigigamikku issuarluaannarlugu: ?Nunatsinnimi ullutsinni ajornartorsiutaareerpoq sulisunik ilinniarsimasunik piukkunnartunillu tigumminninniartarneq. Suli tamanna ajornarnerulissannginnerluni suliffeqarfiit illoqarfinnut minnerusunut ulluinnarni neqeroorutissaaleqinerusunut nuunneqarpata?? Tassa taamatut Demokratit oqaaseqartuat oqaaseqarpoq. Ila, taamaareerpoq. Pingaartumik maani Nuummi. Nuummi oqaatigeriikkattuut inissaaleqinerujussuaq pissutaalluni taamaareerpoq. Tamanna suli annertuseriartussaavoq, qanittukkumi maani Inatsisartuni amerlanerussuteqarluartut, tassa Siumut Atassullu, imaluunniit amerlanerussuteqalaartut, initaarniartilluni innersuunneqarnissamut malittarisassat sukaterneqarujussuarput ilinniarluarsimasunik pissarsiniarsinnaanissatsinnut akornuseerujussuarsinnaasumik. Taanna sukatiterineq tassa ininik attartorneq pillugu peqqussutip allanngortinneqarneratigut pivoq, taamaammat tassani eqqumiilaarpoq Demokratit oqaaseqartuata tamanna eqqaamasimanngimmagu, tassami Demokratit ataatsimiititaliami tassani ilaasortaatitaat peqatigalugu ilungersorsimaqaagut maani, tassami ininik attartorneq pillugu peqqussutip allanngortinneqarneratigut ilinniarluarsimasunik atorfissaqartitsinerput akornuserneqarujussuarnissaa aalleqqutigigatsigu. Taamaammat tassani imminut assortornera paasiuminaatsilaarparput.

 

Taava aamma Demokratit siuttuannut una oqaatigilaassavara, tassa oqarmat unagooq oqallissaarut imminut assortortutut pissuseqartoq oqaaseqarfigaa, tassami oqarami taakkua ineqareersut sinerissamut nuunneqassappata taava suliffissaqartinniarnissaat kiap qulakkeerniassavaa? Kisiannimi tassa eqqaamasariaqagarput unaavoq maani Nuummi inissaaleqinerujussuaq ima annertutigaaq oqaatigeriikkattuut ukiut 13-it angullugit initaarnissamut utaqqisorpassuit amerlaqaat. Ukiut 13-it initaarnissamut utaqqisorpassuit qularnanngitsumik amerlanerit suliffeqareerput. Suliffeqareerput, kisiannili ineqanngiinnarput. Taakkua initaarsinnaanngulissapput sukkanerusumik suliffeqarfiit ilaat maani Nuummiittut sinerissamut nuunneqarnerat ilutigalugu taamaalilluni init taakkua inissaaleqisunit aamma nuuffigineqarsinnaanngussagaluarput.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Palle Christiansen, Demokratit.

 

Palle Christiansen, Demokratit.

Anthon Frederiksenimut Kattuseqatigiinneersumut. Oqallinnermi matumani soorlulusooq init pineqartut, tassa Qasigiannguani, Paamiuni, Uummannami Upernavimmilu taakkua iserterfigeriaannaasut. Taamaattoqanngilaq. Illut amerlanerpaat inoqanngitsut massakkut ineqarfigineqarsinnaanngillat, taakkulu ineqarfigineqarsinnaassappata aningaasarpassuit millionerpassuit atorneqartariaqarput iluarsarnissaannut. Tamanna takuneqarsinnaavoq aningaasanut inatsimmi, tassa tassani siunnersuutigineqarpoq 200 mio. kronit sinnerlugit iluarsaanernut atorneqassasut, illut taama massakkut aserfallatsigisimapput. Tassa aningaasat massakkut immikkoortinneqarsimasut naammanngillalluunniit aserfallatsaaliinermut. Inissiat tamarmik iluarsaanneqassappata 2,4 milliard kronit atorneqassapput, taamaattumillu iluaqutissarsiaasinnaagaluartoq soorlu ingerlatseqatigiiffiit sinerissamut nuunneqarneratigut pissarsiarineqarnaviarani.

 

Ingerlatseqatigiiffiit illoqarfinnut mikinerusut nuussagaluarutsigit ajornartorsiuteqalissaagut assigiinngitsunik. Sulisussanik ilinniarluarsimasunik amigaateqalissaagut, tassami aamma amigaatigijuarpagut sulisussat taamaattut.

 

Isumaqatigigaanni soorlu Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfiutaat sinerissamut siammarneqassasut, taava sinerissami pisariaqartitsisoqalissaaq aamma atuarfiit, meeqqeriviit kulturikkullu illoqarfiit assigiinngitsut annertusarneqarnissaannut. Taamalu aamma naalakkersuinerup taperuutissagaluarpaatit?? tamatumunnga akissaqanngitsunut.

 

Eqqarsaatigullu ingerlateqqikkutsigit taava suna tulliutissava? Immaqa aamma illoqarfiit taakkua mittarfittaartariaqassapput, umiarsualiviit annertusartariaqalerlutik. Tamatuma kinguneriinnassavaa nunarput aqunniarlugu akisuneruliinnassammat. Taamaattumik Anthon Frederiksenip siunnersuutaa tamakkiisumik malinneqassappat inuiaqatigiit aqutsinermut aningaasartuutaat annertuseriaannassapput.

 

Kisianni tassa inuiaqatigiit aaqqissugaanerat pillugu iliuuseq pilersaarut aallaavigisigu, taannalu aallaaviginera pisariaqarpallu iluarsisarlugu. Isumaqarpunga taanna tunngavigigutsigu angusassarput annerungaassasoq inuiaqatigiinnullu tamanut iluaqutaanerulluni.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Anthon Frederiksen, siunnersuuteqartoq, Kattusseqatigiit. Tullinnguukkumaarpoq Kalistat Lund, Siumut.

 

Anthon Frederiksen, siunnersuuteqartoq, Kattusseqatigiit.

Siullermik Attaveqaqatigiinnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisumut aamma qujarusuppunga, aamma oqaluttunut kingullernut soorunami.

 

Naalakkersuisup kingullermik Ineqarnermut Attaveqaqatigiinnermullu Naalakkersuisup oqaaseqarnermini oqaatigisai maluginiarluarpakka, aamma Naalakkersuisuninngaanniit matoqqaffigineqanngimmat selskabit suulluunniit qanoq nuussinnaanerinut tunngasut. Taanna isumaqarpunga periarfissaq matoqqavissutut inissisimaneqanngimmat aamma naalakkersuisooqatigiit anguniagaat qiviaraanni tassani periarfissaqartinneqartoq takuneqarsinnaasoq soorunami pissusissamisoorpoq.

 

Uani siunnersuuteqarninni soorunami minnerpaamilluunniit ataqqinartoq Inatsisartunut ilaasortaq Per Berthelsen Demokratilluunniit ajuallatsinnissaat allatulluunniit pinissaat siunertarinngilluinnarpara. Aamma uanga naatsorsuutiginngilluinnarpara una siunnersuut saqqummiukkakku aamma uanga nammineq ajuallannissara. Minnerpaarpaamilluunniit ajuallaatiginngilara. Sungiusimavara aammalu partiit kikkulluunniit isummersinnaatitaanerat, qanorluunniit isummersinnaatitaanerat ataqqivara.

 

Uani ajuallattoqarsimassappat utoqqatsissaanga assorujussuaq, tamanna siunertarinngilluinnarakku. Kisianni oqaannarusuppunga aamma Inatsisartunut ilaasortamut Palle Christiansenimut, inissiat Qasigiannguani Paamiunilu ilaatigut pineqartut aserfallassimangaarmata nuuffigineqarsinnaanngitsumik oqalunnera pissutsinut piviusunut tamatigut naapertuutinngimmat, tassa pissutsit piviusut imaammata inissiat illullu inuerussimasut ilai aamma ajunngilluinnartunik ilaqarmata. Tamavissuarmik aserfallassimasuunngillat, taamaattumillu iluarsaassisoqassappat iluarsaassinissamut soorunami apeqqutaassaaq qanoq naleqarumaarnersoq. Kisianni ilimaginngilara nutaanik sanaartornissamiit imaluunniit Nuup nutaamik illoqarfiliornissaaninngaanniit akisunerunissaa. Taamaattuminguna una siunnersuut saqqummiukkiga inuiaqatigiinnut oqilisaassisinnaasutut takorloorakku.

 

Demokratit sulisussaqarniarnermut aarlerinerat aappaatigut paasiuminaatsilaarpara pissutigalugu ilaatigut ippassaanikkunni oqallinnitsinni kalaallit sulisorineqartut pingaartumik eqqarsaatigalugit ilinniarluarsimasut ilinniagaqartullu uani oqaluttarfimminngaanniit Naalakkersuisut siulittaasuata oqaatigaa maani allaffissuarmi Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfiutaani ilinniagaqarluarsimasut tikisitat 125-t missaanni sulisuusut, taakkunanngalu taamaallaat ajoraluartumik 20-t missaanni kalaaliusut imaluunniit Kalaallit Nunatsinni peroriartorsimasut. Taamaattumik pissutsit piviusut tamaapput. Aamma nunaqarfinni illoqarfinnilu taamaapput. Taamaammat isumaqarpunga ernumanissamik pissutissaqanngitsoq taamatut nuutsitsisoqassagaluarpat. Aamma suliffeqarfiit Namminersornerullutik Oqartussat pigisaat nuutinneqareersimasut siusinnerusukkulli maannakkut sulisussaqarniarnerup tungaatigut aamma Nuummiinngikkaluarlutik aamma ajornartorsiuteqanngitsut ilisimaneqarpoq. Taamaattumik illoqarfiit tamaasa mittarfilersornissaannik oqalunneq silaannarmiippoq. Aamma uani siunnersuuteqarninni minnerpaamilluunniit illoqarfiit mikinerit mittarfilersorneqarnissaat pillugu oqaatsimik qanorluunniit mikitigisumik oqaaseqanngilanga. Taanna isumaqarpunga qungujullunga oqaatigisinnaallugu.

 

Paasiuminaalaarpoq taamatut soorunami Demokratit isummersornerat, kisianni una suliassaq aalajangiiffiusussaanngimmat aammalu Inatsisartut qanoq isummernerannik paasiniaanerummat soorunami Naalakkersuisullu qanoq isummernerannik paasiniaanerummat isummasi ataqqillugit minnerpaamilluunniit ajuallaatiginagit politikkikkut politikeritut inersimasutut tigorusuppakka imatut ajuallatsitseqattaarnermik allamilluunniit minnerpaamik siunertaqanngilluinnarama taanna erseqqissaassutigiutigalugu. Kisianni qujarusuppunga Inuit Ataqatigiit paasinnilluarlutik tapersiinerannut. Qujanarujussuaq.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Kalistat Lund, Siumut. Tullinnguutissaaq Per Berthelsen, Demokratit.

 

Kalistat Lund, Siumut.

Ingerlatseqatigiiffiit suliffeqarfiit taamatut sinerissamut nuussinnaanerat uanga iluatinnaateqartutut isigaara. Isumaqarpunga maannangaaq nangaaffigissallugu patsisissaqanngitsugut, aammalu nuannaarutigaara tamanit, aamma Naalakkersuisuninngaaniit tamanna periarfissaq ammatinneqartutut oqaatigineqarmat. Nunani allani pissutsit aamma taakkartorneqartut ilagimmassuk, misilittakkat ilaatigut soorlu sanilliuttarparput Islandimi. Islandimi tamakku aamma misilittagaqarfigaat illoqarfissuarmi Reykjavikimi suliffeqarfissuit Islandip sinneranut nuunneqarnermikkut qanoq nuunneqarneranni nassatarisaasimasut.

 

Uani inissaqarniarnikkut ajornartorsiutaasinnaasut imaluunniit iluaqutaasinnaasut taakkartorneqarmata taakku pinngikkaluarlugit, kisianni sulisoqarniarnikkut, sulisoqarnikkut pissutsit pitsaasumik misilittagaqarfigineqarput illoqarfissuarminngaanniit illoqarfinnut minnerusunut imaluunniit piffinnut minnerusunut nuutitsisoqarsimaneranut. Tamakkua misilittakkat pigineqarput. Nalunngilarput maani nunatsinni suliffeqarfiit annertuut ilaatigut ukiut marluk inorlugilluunniit agguaqatigiillutik sulisoqartartut. Inupparujussuarnik assersuutigalugu 80-nik sulisullit ukiut marluk inorlugit sulisoqartarsimappata takusinnaavarput inuiaqatigiinnut taanna aamma akisoorujussuusoq. Misilittakkat aallaavigalugit imaappoq allaat sulisorisat ukiuni tallimani sivitsorneqarsinnaanerat misilittagaavoq, taamaalilluni tamakkua isumaqarpunga nunatsinni periarfissat aamma misissorlugit ingerlattariaqarivut. Una illussaaleqilersinnaanerit imaluunniit meeqqerivinnik sanaartornissat assigiinngitsullu tamakkua uniffiginiarnissaat uanga patsisissaqarsorinngilara. Taamatut pilersaarusiussagaanni imaluunniit siunertaqassagaanni pilersaarusiorluarnikkut tamakkua ingerlanneqartussaapput aammalu ukiumiit ukiumut taamatut pisoqarnissaa naatsorsuutigissanngilarput, inuiaqatigiit kalaallit ukiuni 100-lipparujussuarni ingerlaqqittussaagatta. Isumaqarpunga maani isummerniartarnitsinni ukiut tallimat quliinnaat eqqarsaatigivallaarlugit suliniartarnitsinni nangaassuteqarpallaartartugut. Taamaammat ukiut amerlanerusut siunissarput eqqarsaatigalugu eqqarsartarnissaq pisariaqarpoq.

 

Uagut Siumuminngaanniit nuannaarutigaarput siusinnerusukkut suliffeqarfiit aamma suleqataaffigalugit nuunneqartarsimasut. SULISA Maniitsumut nuunneqarmat tamatta nuannaarutigeqaarput, ulloq manna tikillugu suli taamaappugut. Taamammat siunissami aamma taamatut periarfissat ingerlanneqarsinnaanerat uanga ammaffigineqarnera assut nuannaarutigaara. Aamma isumaqarpunga tamanna suliniutigineqartariaqartoq.

 

Ilinniarluarsimasut inigisamikkut ajornartorsiuteqalersinnaanerat Inuit Ataqatigiinninngaanniit Johan Lund Olsenip taammagu aamma taanna oqaaseqarfigilaassavara. Tassa taanna qanittukkut immikkoortoq allanngortitsivigineqarneratigut periarfissaaruttutut taakkua taaneqarnerat ilumuunngilaq. Maannakkut tassani inatsimmi periarfissaqartinneqarput suli ilinniarsimasut, imaluunniit kattuffiit isumaqatigiinniarnerminni immikkut isigineqarsinnaanerminnut angusaqarsinnaanerat. Tassuunakkullu immikkut pisariaqartitsisimagaanni isumaqatigiinniarnermi taanna suli maannamut anguneqarsinnaavoq. Taamaammat mattussivissortoqarsimanngilaq aammalu oqareernittuut ilinniarluarsimasut imaluunniit ilinniarsimasut kikkulluunniit pisariaqartitsinertik naapertorlugu isumaqatigiinniarnermikkut suli taanna periarfissaq angusinnaavaat.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Per Berthelsen, Demokratit. Tullinnguukkumaarpoq Doris Jakobsen, Siumut.

 

Per Berthelsen, Demokratit.

Tassunga immaqa suut tamarmik unitsinneqarsinnaagaluarput siunnersuuteqartormi nuannaarpoq, taamaammallu Demokratit nuannaaqataavugut. Kisianni tassa allattoriikkakka ukua taalaassavakka, uanimi eqqartorneqartoq ilaatigut tassa soorlu nunarsuaq mumikannerlugu pisoqalersoq. Eqqartuilissaagut nunaqarfimminngaanniit pinngitsaaliilluta nuussiumanngilluinnarluta. Massakkut killormorluinnaq akuersaarparput illoqarfinninngaanniit nunaqarfinnut nuussuinissaq imaluunniit minnerusunut nuussuinissaq akuersaarlugu.

 

Paasiuminaalaarsinnaasarpoq, ilaatigummi uani pigatsigit suliffeqarfiit immaqa imminut akilersinnaasumik ingerlasut allanut nuunneqassasut, nalilersorsinnaanagulu tassani aamma imminut akilersinnaalluartumik aammalu pitsaasumik ingerlasinnaassanersut. Aamma taannartaa pigatsigu oqaaseqarpugut. Soorunami suut tamaasa oqallissutigisinnaavagut aamma tunngaviatigut sorpassuit isumaqatigiissutigalugillu isumaqataaffigisinnaavagut, kisianni tassa aamma allaassutigaarput uani eqqarsarnartui nipangiukkumannginnatsigit. Tassami oqaqqissaanga, siunnerfiusoq paasiuminaatsitarput unaavoq: Aalajangersimasuminngaanniit suliffeqarfinnik nuussiniarneq, taamaalillunilu pineqartuni aningaasatigut tunngaviusut sanngiillisarneqarnissaat, tassa uani ilaatigut akileraarutit isertitaasartut piiarnerisigut taassumap nuussivigineqartup aningaasaqarniarnera sanngiillisarneqassaaq.

 

Inissiat ineerutsinneqartut pinngortinneqassapput. Aamma taanna siunnerfiusumut, tassalu inissianik atuilluarnissamik tunngasoq aamma equngassuteqartutut isigigatsigu uparualaarparput. Taava allat nuutsinniarpagut taakkununnga inissianut inissaaleqinerujussuaq annertummat, kisianni taava taakkua apeqqutiga taava, taava qanoq ililluta qulakkiissavarput taakkua suliffissaqarsinnaanissaat suliffeqarfinnik nuussuitigigutta? Taamaaliornitsigummi uagut tungitsinninngaanniit isigalugu imatut isiginarmat pisussutinik aammalu inuiaqatigiinni aningaasaqarniarnermut ingerlatsiviusunik siammartiterineq aningaasartuutitalerujussuarmik, taamaattumillu ukiorparpassuarni aatsaat ingerlanikkut immaqa imminut napatikkiartuaaqqilersinnaasumik. Tamanna uagut eqqarsarnartipparput aningaasaqarniarnerput taamak sanngiitsigisoq nalunnginnatsigu. Ingallunilu ajornartorsiut allisussaasutut isumaqarfigaarput politikkikkut siunnerfiusutut taaneqartartutut iliortoqassappat, tassalu akit assigiissarneqartuunerat taanna peerneqarpat, taava aamma sanngiillisaaneq tassani pisussaassammat.

 

Isumaqarpugummi uagut sumiiffiit illoqarfiit ataasiakkaat tunngaveqanngitsumik alliartorneq ajortut aammalu illua-tungaatigut illoqarfiit tunngavissaqanngitsumik peqquteqanngitsumilluunniit qimagarneqarneq ajortut. Taamaattumik uagut tungitsinninngaanniit naggataarutaasumik oqaaseqaqqikkunnannginnatta oqaatigiinnassavarput siunissaq eqqarsaatigalugu tulleriiaarisa tassanilu salliutillugu pisariaqartitsiviusunik amerlanerusunik inissialiorneq. Isumaqarpugut una oqallisaasoq nunatsinni suli annertunerusumik uivilernermik kalitaqaannassasoq.

 

Tassa oqaatigiumasagut. Isummersuutit assigiinngitsut tusaavagut, qisuariaateqarpugut, kisianni soorunami nalunngilarput amerlanerussuteqartut aalajangiisussanngorutta taamaalluta uaniunngitsoq aalajangerumaaraat, taannalu ataqqissavarput. Kisianni oqanngitsoorumanngilagut suut mianersorfissatut piukkullugit.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Doris Jakobsen, Siumut. Tulliutissaaq Agathe Fontain, Inuit Ataqatigiit.

 

Doris Jakobsen, Siumut.

Qujanaq. Isumaqarpunga illoqarfiit mikinerit inuerukkiartortut inissaaleqiffiunngitsullu Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatsiveqarfiisa ilaasa iluaqutissartalimmik Nuummit nutserfigineqarnissaat pillugu Aantuup oqallissaarutitut siunnersuutaa soqutiginartoq. Ilaatigut ilumoorpoq illoqarfiit ilaat inuerukkiartormata. Ilaatigut ilumoorpoq inuit ilinniarsimasut nunaqarfinninngaanniit illoqarfinnut nutserarmata, taavalu aamma illoqarfinninngaanniit illoqarfiit pingaarnersaannut inuit nutserarmata, taavalu aamma illoqarfiit pingaarnersaaninngaanniit nunatta avataanut nutserartoqarmat.

 

Isumaqarpunga innuttaasut ilinniarluarsimasut ilinniarsimanngitsullu tassani periarfissagissaarnerunissaminnik kissaateqarlutik aamma taamatut nutserartartut. Taamaattumik pingaaruteqarpoq aamma uani taamatut nutsertitsilissagutta Nuumminngaanniit illoqarfinnut allanut mikinerusunut inissaaleqiffiunngitsunut, taava aamma taakkua soqutiginarsartariaqarivut ilinniarsimasunut, tassami taakku nutserartut suna tunngavigalugu nutserarnerat aamma paasisariaqaratsigu, taamaattumik pingaaruteqarluinnarpoq illoqarfiit inissaaleqiffiunngitsut nutserfigineqassappata aamma taakkua periarfissatigut siuarsarneqarnissaat. Taanna eqqarsaatissiissutissaannaavoq.

 

Naggataatigut oqaatigerusuppara aamma isumaqarlunga soqutiginartorujussuusoq massakkut ilinniartunut kollegialiorniarnitsinni aamma eqqarsaatigisariaqarigut makkua Paamiuni inissiarsuit aamma atorneqanngitsut taakkua qanoq pinerpoq aamma misissuiffigineqarsinnaanerat uungarpiaq tunngassuteqanngikkaluartoq.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Agathe Fontain, Inuit Ataqatigiit. Tulliutissaaq Aningaasarsiornermut Naalakkersuisoq.

 

Agathe Fontain, Inuit Ataqatigiit.

Kommuneni akileraarutitigut annertunerusuni kommunenut imminut akilersinnaanngitsunut taaneqartartunik annertunerusumik akileraarutinik isaatitsisoqaleraangat imminut ikiorsinnaanngortinniarnissaat tassuunakkut periarfissinneqarsinnaavoq. Assersuutigiinnarlugu Simon Olsen borgmesteriutillugu tamaviaarpugut INI A/S-ikkut, KNI-kkut Sisimiunut pisinnissaat. Tassuunakkut periarfissarissaarnerulissagatta kommunemi. Aamma Ruth Heilmann borgmesteriulluni Maniitsumi aamma tamaviaarpoq aamma nalunnginnamiuk tassani periarfissarissaarnerulissalluni. Imminut taanna oqaluttuartorujussuuvoq. Hjælp til selvhjælp taanna tunngavigalugu akileraarutit amerlanerusut kommunenut isersinnaappata inuussutissarsiutitigut siuarsaanissamut piorsaanissamut akissaqarnialissagatta. Takorloortarpakka uanga kommunet siuarsaarusukkaluarlutik akileraarutitigut isertitaat ima annikittangaarmata siuarsaanissamilluunniit periarfissinneqanngitsoortartunik.

 

Pingaaruteqartorujussuuvoq imminut ikioqqinnissamut alloriarnissamut tunisissinnaaneq. Soorlu assersuutigalugu aalisarnerinnarmik piniarnerinnarmillu inuussutissarsiuteqarnerusut akileraarutit naatsorsuutigineqartut taakkua nikerartorujussuuneri pilersaarusiorsinnaanermut ungasinnerusumut aamma aporfiliisarmata. Kisiannili aalajangersimasunut nalunagu qaammatit tamaasa akissarsisussat amerlasuutigullu akissarsiakkaanik nalunagulu taakkua akileraarutaat amerlanerusut pinngitsooratik isertussaasut. Taamaalilluta imminut ikiorniarutsigit kommunet tamarmik inuutissarsiutitigut piorsaasinnaanngortinniarlugit taamaalilluni alloriarnissaannik periarfissittariaqarpagut periarfissinngikkutsigit ikiornissaat suli annertusigaluttuinnartussaammata.

 

Eqqarsaatigiinnarlugu soorlu Nuuk ima annertutigilersimavoq ajornartorsiutigaat paaqqinnittarfissaaleqipput, atuarfissaaleqipput, napparsimmavimmut utaqqisut tamakkulu eqqarsaatigalugit. Taakkua isigiinnarlugit taama annertutigisumik inuttusiartortissimanngikkaluarutsigu ajornartorsiutit taakkua pinngitsoorsimasinnaagaluarpagut.

 

Assersuutigalugu 1998-imi Nuup skatteprocentia 17,6 mio.-nik naleqarmat, Qaanaami 360.000, qanoq nikingatiginera. Ilamineerannguanilluunniimmi Qaanaaq tunigaluarutsigu imminut ikiorsinnaanngorlugu taavalu Nuummi taakkua Per Berthelsenip oqarneratigut annikinnerusunik akileraarutisigut isertittussanngorlugu Nuummi, taava Nuuk pisariaqartitsiunnaassaguni meeqqerivinnik sanaartornissanik, atuarfinnik sanaartornissamut piorsaanissaminullu tassuunakkut illua-tungiminnut imminut akilertutut taaneqarsinnaavoq.

 

Taavalu suna akilersinnaanerussava? Soorlu Nuuk tattoqereersoq ullumikkut, illua-tungaani ikaartarfiliorlutik imaluunniit sullutik nuutsitsinissaq imaluunniit timmillutik, ok, suna akikinnerussava Kalaallit Nunatsinnut? Illoqarfiit allat imminut akilersinnaanngortinniarlugit unittoortitsinaveersaarneq siunertarigaanni imaluuniit taanna allamut qiviarnaveersaarluni ingerlanniaraanni. Soorunami qanoq iliornissaq pilersaarusiorluarnissaq pingaaruteqartorujussuuvoq. Pilersaarusiorluartoqassaaq imminut akilersinnaasunngortillugu taamatut ingerlaneq. Aamma taanna ujartorneqartoq miljø, taanna aamma pilersinneqarnissaa aamma pingaartorujussuuvoq, taannalu pinngitsoorneqarsinnaanngilaq.

 

Taavalu aamma ?quujagiinnarlugu? ullumikkut maaniilernitsinni Nuummi arlaleriarlugu tusartagaq ilinniarluarsimasuninngaanniit aperiganni: ?Maniillunimi qanoq ippa?? ?Aa, ajunngikkaluarpoq, kisianni qallunarninnermik maaniilluni?. Illoqarfiit allat avataaninngaanniit tikinniaraangamik Kalaallit Nunaat misigerusullugu taava allanut aamma ornigukkusukutsuussapput.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Aningaasarsiornermut Naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasarsiornermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Oqallinneq annertuumik ingerlanneqarpoq aamma soorunami oqallisigineqartut siusinnerusukkut aamma annertuumik tikinneqartarnikuupput. Suliffeqarfiit sinerissamut nussorlugit immaqa kommuneqarfiit ilaanni ingerlalluarnerusoqalersinnaaneranik kinguneqarsinnaanerat takorloorneqarluni aammalu arlaanni inissiat amerlavallaartut atorneqanngitsut atorluarneqarnerusinnaanerat ilaatigut tunngavilersuutigineqartarluni. Aamma tamannarpiaq massakkut siunnersuuteqartup ilaatigut tunngavilersuutigaa.

 

Naalakkersuisuninngaanniit oqanngilagut suliffeqarfinnik avammut nuutitsisoqassanngilaq, kisianni Naalakkersuisuninngaanniit oqarpugut suliffeqarfiit nuussagunik soorunami nalilersugassaraat ingerlatsinermut qanoq sunniuteqartussaanersoq. Naalakkersuisuninngaanniit uagut isumaqanngilagut suliffeqarfiit ingerlatsineranut qanoq kinguneqarsinnaanersoq misissoqqaarnagu maanngaanniit oqariartuuteqassasugut illoqarfiit inuerukkiartortut aaqqiiviginiarlugit Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfiutaasa ilaat nuunneqassasut. Pingaartorujussuuvoq suliffeqarfiit pitsaasumik aamma aningaasarsiornikkut ingerlanissaasa aamma qulakkeerneqarnissaat. Taanna aamma maani oqaluttarfimminngaanniit oqaatigineqaqattaartarpoq. Taamaattumik tamakku ilanngullugit aamma nalilersuutini ilaatinneqartariaqarput.

 

Kisianni aajuna qularnanngitsoq, soorunami suliffeqarfik takkuppat oqarlunilu: Ima pilersaaruteqarpugut, isumaqarpugut ingerlatsinerput pitsaanerusumik uunga nuukkutta ingerlassinnaallugu. Taava Naalakkersuisuninngaanniit aammalu akilersinnaasut, aningaasatigut imminut ingerlatatsinnut akilersinnaasoq takusinnaagutsigu, taava tamanna akerlilersornavianngilluinnaqqissaarparput. Imaappoq soorunami Naalakkersuisuninngaanniit aamma pingaartitassaraarput selskabit ingerlatatta aningaasarsiornikkut pitsaasumik ingerlanissaat, tassami amigartooruteqarlutik ingerlagaangata Namminersornerullutik Oqartussaninngaanniit aningaasalersortariaqartarpagut suliat ingerlaqqinnissaat, unittuunnginnissaat taanna qulakkeerniarlugu. Taamaattumik tamakku tamaasa isigalugit pingaaruteqarpoq aalajangiusimassallugu suliffeqarfiit inissisimaffissaat tassaasariaqarmat ingerlataminni pitsaanerpaamik sullissinermik pitsaanerpaamik tunniussinissaminnut aallaaveqarfissaat, taavalu aamma aningaasatigut ingerlatsinerminni pitsaasumik toqqammaveqarnissaminnut periarfissaqarfiat.

 

Uani oqanngilanga pinngitsoornani massakkut inissisimaffitsik naassaanngitsumik najortuagassarissagaat, kisianni maangaanniit aamma oqarsinnaanngilagut illoqarfiit unittoorsimasut annaanniarlugit taakkununnga nuuttoqartariaqartoq. Imaassinnaavoq suliffeqarfiit arlaat illoqarfimmut allamut aamma ingerlalluareersumut nuuttariaqartoq tassani ingerlataminik pitsaanerusumik ingerlatsisinnaassagami. Taamaattumik Naalakkersuisuninngaanniit oqarpugut suliffeqarfinni akisussaasut, tassalu siulersuisut taakkuusariaqarput misissuinermi, imaluunniit naliliisussat suliffeqarfik sumi pitsaanerpaarpaamik inissisimasinnaanersoq.

 

Kisianni aajuna Naalakkersuisuninngaanniit pingaartitarput soorunami pitsaasumik aamma ineriartornissaq kommuneni assigiinngitsuni, kommunet aningaasarsiornikkut ilaatigut ingerlanerliorput naak immaqa aamma inuutissarsiornikkut ajunngitsumik isaasitsisinnaanermi pitsaasumik periarfissaqaraluarlutik. Taamaattumik aamma kommunet peqatigalugit aningaasartuutikillisaanerit suliassat taakkua ingerlanneqalernikuupput, aamma suliassat ingerlallutik aallartinnikuupput.

 

Uani aamma oqaatigineqartoq sukaterineq ininik attartortitsinermut tunngatillugu Naalakkersuisut aammalu maani Inatsisartuni sukaterinermut suliaq tamanna immaqa ilinniarsimasunik sulisussaqarniarnermut annertuumik eqquinerluttussaassasoq. Uani eqqaamaqqussavara massakkut atugarisagut ilaatigut imannak kinguneqartarmata atorfinittut periarfissaqartitaanertik tunngavigalugu inimik tigusisinnaanerminni narrusinnaanertik tunngavigalugu ilaanni allaat ukiuni pingasuni narroqattaarlutik nuttarsinnaasarmata inigisaminnut akiliissanatik, tamannalu assorujussuaq nunatta aningaasaqarneranut aamma oqimaatsorsiuutaavoq. Ilaatigut inigisassat nuuffigineqarsinnaasut ajunngilluinnaqqissaartut isikkiviit imaluunniit inissiat aalajangersimasumiittut perusutat tunngavigalugit narrusinnaatitaanik taanna nunatta aningaasaqarneranut aamma artukkersuisunut ilaalluinnarmat, taamaattumik allannguisariaqarneq taanna pisariaqarsimavoq. Taanna eqqaatsiarpara oqaaseqartut ilaannit uparuaatigineqarmat ilinniarsimasunik sulisussarsiornermi immaqa tamanna ajornartorsiutaalersinnaasoq, kisianni aamma isumaqarpunga akisussaaffigigipput ajornartorsiutit isigisinnaasagut annertuut taakkua aaqqiiffiginiarnissaat, tamannalu aamma pisimavoq.

 

Uani Naalakkersuisuninngaanniit oqaatigaarput illoqarfiit ineriartornermi massakkuugallartoq immaqa unittoorallarsimasut taakkua suliffeqarfimmik pioreersumik nuussiffigiinnarnerisigut ajornartorsiutit qaangerneqarsinnaanerat Naalakkersuisuninngaanniit naatsorsuutiginnginnatsigu, kisiannili kommunet taamatut atugaqartut soorunami ineriartornerup ingerlaqqinnissaanut aamma suleqatigalugit aqqutissiuussinissaq pisussaavoq. Kisianni suliffeqarfinnik nuutsisoqassappat, nuuttoqassappat suliffeqarfimmik tamanna suliffeqarfiup imminik ingerlalluarnerunissaanut tunngaveqartussaasariaqartoq Naalakkersuisut oqariartuutigaarput. Tamanna aamma nunatta Karsianut annertuumik kinguneqartartoq nalunnginnatsigu.

 

Aamma massakkut namminersortunngorsaaneq assut eqqartorneqartarpoq ukiuni ingerlasuni, suliffeqarfiit ingerlasut namminersortunngorsarneqassapput, tamanna amerlasuunit oqaatigineqartarpoq, aamma tamanna eqqarsaatigalugu ilaannilu aamma suliffeqarfiit ataatsimut piginneqatigiiffiit Namminersornerullutik Oqartussanit pigineqartut kattutsinneqarnissaat aamma eqqartorneqartarpoq, taamaattumik sumut assigiinngitsumut aamma siammartitereersimagutsigit suliassap tamatuma aamma ingerlanneqarneqarnissaanut ajornartorsiummut aamma pulasimassaagut.

 

Suliffeqarfinnik nuutsiterigaangatta assigiinngitsunik aamma malitsigisassai soorunami aaqqinneqareertussaassammata, soorlu assersuutigalugu innarluutillit illoqarfimmut aalajangersimasumut nuutinniarutsigit, taava aamma malitsigisassai soorunami aaqqeqqaartussaavagut. Tamanna avaqqunneqarsinnaanngilaq. Aamma napparsimmaveqarnikkut, atuarfeqarnikkut, allatigut tamatigut malitsigisassai aaqqinniarneqartussaapput. Taamaattumik suliffeqarfimmik nutsiniaraanni aamma kingunissai assigiinngitsut tamaasa peqataatinniarneqartariaqarput, aammalu massakkut tusaasinnaasakka najoqqutaralugit Naalakkersuisut akissuteqaataat amerlanerusunit taperserneqarmat taanna tusaatissatut tiguarput qujarullugulu.

Qujanaq.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Attaveqaqatigiinnermut, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq.

 

Mikael Petersen,  Attaveqaqatigiinnermut, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Uangattaaq pinngitsoorusunngilanga erseqqissaateqalaassallunga ilaatigut aamma Inuit Ataqatigiit oqaluttuata oqaaseqarnermini Siumumut tunngatillugu oqaaserisaanut.

 

Nalunngilluinnaqqissaarpaat aamma Inuit Ataqatigiit aammalu naalakkersuinermik suliaqartut Siumut ataatsimeersuarmat 2001-mi nunap immikkoortuini ineriartortitsinissaq pillugu oqallisissiamit ataatsimeersuarnerminngaanniit saqqummiisoqarmat. Aammalu taanna oqallisissiaq maani Inatsisartuni ilaatigut uanga nammineerlunga naalakkersuinikkut oqaaseqartartutut aamma Inatsisartunut saqqummiussininni ilanngunnikuuara. Taamanikkut 2001-mi taanna saqqummiukkatsigu oqaatigissavara Inuit Ataqatigiinninngaanniit akerlilerneqarmat. Oqallinneq annertooq taamanikkut ingerlapparput, kisianni aanna nuannaarutiga, ukioq manna allaallu aamma siorna 2002-mi Inuit Ataqatigiit taannarpiaq isumaqatigilersimallugu ersarissorujussuarmik aamma ataatsimeersuarnerminni oqariartuutigimmassuk.

 

Soorunami isummat qalliartortarput, oqaloqatigiinnerit oqallinnerillu pilersitsisarput paaseqatigiinnermik, aamma matumani nuannaarutigilluinnarpara paaseqatigiinneq aallartimmat. Tassa nuna immikkoortukkuutaarlugit ineriartortitsiviunissaannik isumarput taanna Inuit Ataqatigiit aamma imminni tigusimavaat, qujanassusia.

 

Tamatut nuna immikkoortukkuutaartumik ineriartortitsinissamik pisariaqartitsinerput oqaatigiuarparput, aap. Tamatumani aamma eqqumaffigisassaq matumani oqallinnermi avaqqunneqarsinnaanngitsoq aamma aajuna, nunatsinni ullumikkut inuit, tassa 56.000-t missaaniittugut oqartarpugut, aamma taanna ilumoorpoq, tassalu taakkunannga 25.000-t tassaapput inuiaqatigiinni pilersuisutut sulisut 25.000-t missaat. Tassa kisimik pilersuisutut, aningaasalersuisutut,soorunami naalagaaffiup tapiissutaasa saniatigut aningaasanik pilersitsiviusumik taakkua iluini sulisut taamaallaat 47%-iupput. Tassa erloqinartuisa ilaat. 25.000-t missaaniittut suliffeqartut 47%-ersui, tassa 11.000-t missaat sulipput taakkua kiffartuussiviusuni, tassa aningaasanik pilersitsiviunngitsuni. Tassa sulisinnaasut affanngui sinnilaalaarlugit inuiaqatigiinni, oqarsinnaavugut aningaasarsiornermik pilersitsiviusuni sulivugut inuiaqatigiit tamaasa ataatsimut isigigutsigit. Taamaattumik erloqinartoq taanna avaqqussinnaanngilarput aamma isiginiassallugu.

 

Nunatta aaqqissugaanerata oqallisiginerani ullumikkut taakkartorneqartut tamakkuninnga aallaavilerujussuupput, qujanassusia. Taamaattumik illoqarfinni assigiinngitsuni tunisassiornermik, nioqqutissiornermik, imminut pilersornerunissamik, avammut tunisassiornerunissamik suliffeqarfiit ingerlatsiviusut pilersinneqassappata soorunami sulisussat naammattut pigineqartariaqarput. Taanna avaqqunneqarsinnaanngilaq. Aamma taannaavoq eqqumaffigisassarput. Taamaattumik Naalakkersuisuni pilersaarusiornermi matumani tamakku ilanngullugit eqqumaffigeqqissaarlugit ingerlatsinissarput naatsorsuutigineqassaaq. Ilami ilumoorluinnarmat suna tamarmi ajornanngitsutut oqallisigineqarsinnaanngilaq. Tassa naalakkersuineq taamaappoq, kisianni aporfissat assigiinngitsut aaqqinniarlugit naalakkersuinikkut sulineq tassaavoq sakkussaq, aamma taamaaliussaagut.

 

Ilaatigut aamma oqaatigineqarpoq ilinniagaqarluarsimasuninngooq sulisoqarnissamut massakkut inissaqarniarnikkut inatsisiliornerput killilersuilersoq. Ila, tupinnassusia. Tamakkua killilersuutaasinnaasut assigiinngitsut pilersinnaveersaarlugit inuiaqatigiinnilu pitsaanerpaamik ingerlatsinissaq siunertaralugu inatsisiliortut inatsisiliorput. Aamma amerlanerussuteqartut Inatsisartuni tamanna aallaavigalugu isummersorput. Aamma tamatta eqqaamassavarput suliffeqarfiit, soorlu Aningaasarsiornermut Naalakkersuisut erseqqissumik oqaatigigaa suliffeqarfiit aamma namminneq soorunami pisussaaffeqarput Inatsisartuni inatsisiliorneq utaqqinngikkaluarlugu inissianik nammineq pilersitsinissamut. Aamma sulisuminnut naammattunik naleqquttunik ineqartitsinissamut. Aamma taamaaliorlutik aallartereerput, tamanna qujanassusia. Siunissami qularutigissanngilarput suliffeqarfippassuit namminneq sulisussaminnut pisariaqartitsinertik naapertorlugu ilinniagaqarsimasunik aamma sulisussaminnut inissaqartitsissasut.

 

Suna tamarmi maanngaanniit naammassineqarsinnaanngilaq. Inatsisartut suliassaraat inatsisitigut killiliussat naammassiniassallugit, Naalakkersuisut aamma suliassaraat killiliussat aallaavigalugit piginnaatitaanertik naapertorlugu inuiaqatigiinnik sullississallutik, aamma taamaapput. Qulaanninngaanniit soorunami naalakkiisariaqalersinnaasarneq pisariaqartarpoq, kisianni sapinngisamik taanna aamma pinngitsoorniagassaasarpoq.

 

Inuit nammineq sumut nuukkusunnerat, kiffaanngissuseqarnerat aamma ataqqisassaavoq. Taanna eqqaamassavarput. Nuummut nuukkusuppata, Ilulissanut nuukkusuppata imaluunniit nunaqarfimmut nuukkusuppata taanna killilersugassarinngilarput uagut. Namminneq inuit taanna aalajangigassaraat. Tamakku tamaasa ataatsimut isigalugit isumaqarpunga ilusilersuineq ingerlanneqassasoq, aamma Naalakkersuisut tamanna erseqqissumik oqaatigaarput.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuttut oqaluttussat marluk, nerippunga naatsumik, tassa arfininngoreermat. Tullinnguuppoq Palle Christiansen, Demokoratit.

 

Palle Christiansen, Demokratit.

Aalajangiissagutta suliffeqarfinnik sinerissami illoqarfinnut allanut nuussinissamut, taava pitsaasinnaavoq aamma kingumut qivialaartarnissaq. Tassa siusinnerusukkut aalajangiisoqartareernikuuvoq suliffeqarfiit ilaannik nuussinissamut. Assersuutigalugu Kalistat Lundip Siumuminngaanniit oqaatigaa SULISA A/S Maniitsoq A/S-imut (?) nuunneqarsimavoq, tassa iluatsinngitsutut uanga taanna isumaqarfigaara, tassami SULISA Maniitsumut nuunneqarmat sulissutigineqarsimavoq tassanngaanniit nuutinneqarnissaa, pissutigalugu sulisut ataavartinneqarsinnaanngimmata taamaattumillu taarsersortuarlutik. Taamaattumik isumaqanngilanga SULISA-p Maniitsumut nuunneqarnera iluatsitsinerusoq.

 

Taava INI A/S, KNI Pilersuisorlu taakkua nuunneri iluatsissimapput, pissutigalugu Sisimiut illoqarfiummat ineriartorfiusoq, taamaattumik taakkua iluatsissimapput.

 

Paamiuni Imarsiornermut Ilinniarfik aamma assersuutissaavoq nuussinertut iluatsissimanngitsutut, tassa pissutigalugu Paamiut ineriartorfiunnginnerat. Kinguneraa ilinniartorpassuit ilinniarnerminnik unitsitsiinnartarmata Paamiuniikkusunnginnertik pissutigalugu.

 

Sinerissami siarmarterineq tamatigut iluaqutaaneq ajorpoq, aamma ajoqutaasarsimavoq. Massakkut pissutsit imaapput ingerlatseqatigiiffiit suliffeqarfiillu nammineq aalajangertariaqarlugu nuunniarnerlutik, kisianni naggataatigut Demokratinit oqaatigissavarput nuannaarutigigatsigu oqallinnermi ineriartortitaqarfiusumut peqataasinnaasimagatta.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

 

Anthon Frederiksen, siunnersuuteqartoq, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Aamma uanga nuannaarutigaara oqallinneq manna soqutigineqarluarluni ingerlanneqarmat, aammami pingaaruteqaqigami.

 

Unaana naqqiissuteqarfigilaaginnarniarlugu, tassa ilaatigut Demokratininngaanniit aamma oqaatigineqartoq, soormi nunaqarfinninngaanniit nutsertitsineq akerlerigaanni aamma illoqarfissuarmiit illua-tungaanut nutsertitsineq akerlerineqassava? Isumaqarpunga uani pineqartut assigiinngilluinnartut. Nunaqarfimmiut pinngitsaalillugit nuutsinneqarsinnaanngitsut nalunngilarput. Aamma taamaaliorutta aamma pinngitsoorata ajorineqarujussuassaagut. Uani pineqarpoq Namminersornerullutik Oqartussat susassaqarfiisa ataaniittut. Soorunami misilittakkat taakkua pisariaqarluinnarpoq aamma qiviassallugit, ilumoorpoq taanna. Assersuutigisinnaavara inunnik isumaginnittunngorniarluni ilinniarfik Nuummiit Ilulissanut nuunneqarmat taassuma kingunerisai misilittakkat ajunngitsut ilinniartut naammassisartut amerlaninngorujussuarneri ajunngitsumik takutitsipput taamatut nuussinermi. Soorunami taakkuinnaanngillat, kisianni aamma soorunami ilai aamma misilittakkat pitsaasuinnaanngitsut taanna aamma nassuerutigineqartariaqarpoq. Kisianni tassa ilaatigut inissiat sumut atorneqarnissaannut apeqqut isumaqarpunga piffissaajaataannaasorluunniit akissallugu, pissutigalugu ullumikkut Namminersornerullutik Oqartussaannaalluunniit qiviarutsigit inissaaleqinerujussuaq imannak annertutigimmat allaat inissiigallartarnermut Namminersornerullutik Oqartussani aningaasat qanoq amerlatigisut atorneqartartut aamma taakku isigineqartariaqartunut ilaapput. Vakantinut aningaasat qanoq amerlatigisut atorneqartarpat inissaaleqineq pissutigalugu. Ullumikkullu inissaaleqisut qanoq amerlatigisut aamma naluneqanngilaq.

 

Soorunami suliffeqarfiit nammineerlutik sulisuminnut inissialiorsinnaanerat taanna malinnaaffigalugulu arajutsisimanngilarput. Kisianni Nuuk, Nuuppiaq eqqarsaatigalugu sumi sanaartornissaq ajornartorsiutaavoq annertooq.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tullinnguuppoq Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit. 2 minutsit.

 

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Tassa naatsuliorniarsarissaanga.

 

Sulisut narrusaqattaarlutik inuiaqatigiinnut akitsorsaataasinnaanerat taanna qaangerneqarsinnaavoq soorunami amerlanernik inissialiortitsinikkut, utaqqiisaagallartumik ineqartitsisariaqarneq pisariaqarunnaarsillugu. Taama ajornanngitsigivoq. Kisianniuna tassa ukiuni makkunanerpiaq sanaartorneq, pingaartumik inissianik sanaartorneq unittuuilluni unittuungaqqangajattoq maani Nuummi. Maani pingaartumik Nuummi inissialiortitsineq unittooqqavoq, taamaammat aamma immikkut tassuuna iliuuseqarniartariaqarpugut, taanna utoqqatsissutipalaatut atorniarneqartoq, tassa sulisunngooq narrusaqattaaginnarlutik inuiaqatigiinnut akitsorsaataaginnarnerat aamma pinaveersimaniarusukkutsigu. Ilami Nuummi inissaaleqisut amerlaqaat, taanna oqaatigisareerpara. Suliffeqarfiit ataasiinnannguarluunniit Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfiutigisaat 20-iinnarnik sulisoqartoq tassa aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffiusariaqanngilaq. Taannaana oqaatigisaqattaaripput. Suliffeqarfippassuugamik maaniittut aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffittut ingerlanneqanngitsut, kisianni Namminersornerullutik Oqartussanit tamakkiisumik tapiissutinik ingerlanneqartut. 20-iinnarnilluunniit sulisulik ataaseq sinerissamut arlaannut nuunneqartuuppat soorunami maani Nuummi inissaaleqisorpassuit akornanni inissaaleqisut ikinnerpaamik 20-it, 20-inik amerlassusillit taakkua initaartinneqarsinnaassagaluarput. Taanna aamma eqqarsaatissaavoq.

 

Taava aamma naggaterpiaatigut una oqaatiginngitsoorusunngilarput nunap immikkoortuini ineriartortitsinissamut Inuit Ataqatigiit akerliunngisaannarsimavugut, aamma taamani Ineqarnermut maannakkut Naalakkersuisuusoq maani Inatsisartuni saqqummiusseqqaarmalli apeqqusigarput uaniippoq taamani, aqutsiveqarfimmik pilersitsiinnassannginnatta taamaaliornikkut, soorlumi Danmarkimi aqutsiveqarfissuarnik amtsråditut ittunik taamatut pilersitsisoqartarsimasoq. Taannaana pinaveersimatikkusukkipput apeqquserippullu, kisianni akerlerinngilluinnarparput nunap immikkoortuini ineriartortitsinissaq.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Neriussaanga oqaluffissaq naagaangat siulittaasorlu nikuikkaangat tamatigut ataqqineqartassasoq nipangernissaq. Taava kingulliulluni nappaasoq Per Berthelsen, Demokratit. 2 minutsit.

 

Per Berthelsen, Demokratit.

Qujanaq. Ataqqilluinnassavara. Isumaqarpunga oqallinneq nuannersumik naasoq. Siunnersuuteqartup nassuerutigaa assersuusiornermigut, tassalu isumaginninnermik ilinniarfik iluatsilluartumik nuunneqartoq sooq illoqarfimmut ineriartortumut nuunneqarami, Ilulissanut.

 

Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.

Tassa taamaalilluta oqaluuserisaq 111 naammassivarput, aamma ullumikkut ataatsimiinneq tamaanga naavoq.