Siunnersuut tunngavilersuutinik uppernarsaatinillu amigaateqarnerarlugu ikinnerussuteqartut, tassa Inuit Ataqatigiinneersut Kattusseqatigiinneersullu, oqaaseqaataannut tunngatillugu oqaatigineqassaaq taama isumaqarneq Naalakkersuisunit isumaqatigineqanngimmat, soorlumi aamma tamanna 28. april 2002-mi isumalioqatigiinnermi oqaatigineqartoq.

 

Umiarsuaatileqatigiiffiit tunisarisartagaasa 2000-imi, 2001-mi APK-p Akileraartarnermut Akitsuutinullu Ataatsimiititaliamut uppernarsarpai, akillu annertuumik appariaateqarsimaneri taakkunani takuneqarsinnaapput. Allakkiani taakkunani APK-p uppernarsaaserpai umiarsuaatileqatigiiffiit tallimaasut 2000-imi 2001-imilu angusarisimasaat, soorluttaaq aamma 2001-imi angusat 2000-imut sanilliullugit allaat 60-iniit 125%-it missinginik kinguariaateqarsimaneri tassani takuneqarsinnaasut.

 

Umiarsuaatileqatigiiffiit 2001-imut ukiumoortumik naatsorsuutaat Erhvervs- og selskabsstyrelsimi pigineqalerniariarpata, 1999-imi, 2000-imi 2001-imilu angusat kisitsisitaasa pingaarnerit sanilliussorneqarnissaat Inatsisartunullu ilaasortanut agguaanneqarnissaat Naalakkersuisut isumaginiarpaat, paasissutissat Naalakkersuisut siunnersuutiminnut tunngavilersuutaat tassuunakkut uppernarsarniarlugit.

 

Taama oqaaseqarlunga Naalakkersuisut sinnerlugit, ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartunit siunnersuutigineqartutuut allannguutissatut siunnersuut saqqummiuppara, siunnersuutillu saqqummiunneqartup allannguutissatut siunersuummik ilaqartup taama iluseqalerluni pingajussaaneerneqarnermini aalajangiutivinneqarnissaa inassutigalugu. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumut qujavugut. Taava ilisimasitsissutigissavara ullumi kissaat akuerineqarmat, tassa Ataatsimiititaliap saqqummiinissaannut, takanna Simon Olsen Siumut.

 

Simon Olsen, Siumut.

Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini ukuninnga inuttaqarpoq:

 

Simon Olsen, Siumut, siulittaasoq

Godmand Rasmussen, Atassut, siulittaasup tullia

Mikael Petersen, Siumut

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit

Mads Peter Grønvold, Kattuseqatigiit

 

Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaata upernaakkut 2002-mi siullermeerinninnerup kingorna Raajanut akitsuutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngorinneqarneranik Inatsisartut inatsisaannut siunnersuut nassuiaatitai ilanngullugit suliaraa.

 

Siunnersuutip ataatsimiititaliamit suliarineqarnerani atugassatut atatsimiititaliaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumik isumasioqateqarluni ataatsimeeqateqarpoq.

 

"Aalisariutinik Piginneqatigiiffiit Kattuffiat"-nit - APK-mit akinut naatsorsuutinullu paasissutissanik ataatsimiititaliaq pissarsivoq. Ukioq 2002-mut akinut paasissutissiinermi tunngavigineqarput raaja qaleruallit 4000 tonsingajaat, ukiup matuma ingerlanerani qaammatini siullerni tamakkerlugit tunineqartut.

 

Siunnersuummi allannguutissat ataatsimiititaliap misissuataarpai, taakkununngalu tunngatillugu ima oqaaseqarfigiinnissalluni. Nunani allamiut umiarsuaat ikiorsiorsiullugit raajat aalisarneqartut akitsuutaannik akuersissummik pigisaqartup akiliisussaaneranik erseqqissaammik siunnersuut imaqarpoq, apeqqutaatinnagu taakku umiarsuit nunani allaneersut attartorneqarnerisigut pisarinearsimanersut, apeqqutaatinnagut angallat inuttaqareersoq attartugaanersoq imaluunniit inuttaqartinnagu attartugaanersoq.

 

Ilanngullugu erseqqissarneqarpoq pisat ilaat Kalaallit Nunaata Imartaani pisarineqartutut kisimik akitsuummik akiliissutigineqassasut.

 

Siunnersuutip imaraa ulloq 1. januar 2002-mi atuutilersumik raajanut akitsuutip 3 procentimiit 1 procentimut appartinneqarnera. Siunnersuutip kingunerissavaa ukiumut 2002-mut aningaasaliiffiusumut aamma ukiunut missingersuusiornikkut missiliuusiorfiusunut iluanaarutitigut kr. 15 mio.-nik annaasaqarnissaq.

 

Amerlanerussuteqartut, Siumumeersut Atassummeersorlu ukiuni kingullerni umiarsuaatillit isertitaqarnissakkut pitsaanngitsumik periarfissaqarsimanerisa, raajat qaleruallit nunarsuarmi akiisa pitsaanngitsumik ineriartorfiusimanerannik pilersimasut, ikiorsiivigineqarnissaanik Naalakkersuisut siunnerfeqarnerat isumaqatigaat.

 

Siumut Atassullu siunnersuutip § 2-anik, ima oqaasertalimmik, oqallissiginninnerminnut ilaatillugu:

 

§ 2 "Inatsisartut inatsisaat atuutilissaaq ulloq x. maj 2002-miit, ullorlu 1. januar 2002-miit atortuulissallunilu."

 

Siumut Atassullu isumaqarput akitsuutip angissusia kingumoortumik atortussanngortillugu tunnngaviusumik isigalugu allanngortinneqartassanngitsoq.

 

Taamaammat Siumup Atassutillu Naalakkersuisut kaammattussavaat siunnersuutip aappassaaneerneqarnissaanut § 2 ima oqaasertalerneqartussanngorlugu allannguutissatut siunnersuummik saqqummiusseqqullugit:

 

§ 2 "Inatsisartut inatsisaat atuutilissaaq ulloq x. maj 2002-miit, ullorlu 1. juli 2002-miit atortuulissalluni."

 

Amerlanerussuteqartut, Siumumeersut Atassummeersorlu amerlanerussuteqartut inassuteqarnerannut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussereerpata, inassutigaat siunnersuut iluserilikkani naapertorlugu akuersissutigineqassasoq.

Ikinnerussuteqartut, Inuit Ataqatigiinneersoq Kattusseqatigiinneersorlu inassuteqarput siunnersuut itigartinneqassasoq.

 

Siunnersuutip itigartinneqarnissaanik inassuteqarnini Inuit Ataqatigiinnersup ima tunngaviliivigaa:

Inuit Ataqatigiit tunngasiusumik isumaqarput inuiaqatigiinni nalilinnik pilersitsineq innuttanut tamanut iluqutissanngortinneqartariaqartoq, pissaqarnerillu nammatassat oqimaannerit nammattariaqaraat. Ukiuni 1999-imi aamma 2000-imi naatsorsuutigut paasissutissat takutippaat umiarsuaatileqatigiit iluanaarutinik annertunerusumik angusaqarsimasut, ukiunullu siuliinut sanilliullugu nammneq aningaasaatigisanik amerlanerusunik pigisaqalersimasut. Raajanik pisassiissutit ukiuni kingulerni amerlineqarsimapput, kilisaatillu avataasiortut pisaminnik nunamut tulaassiusussaatitaanerat ukioq 2001-imi 25 procentimit 15 procentimut appartinneqarsimalluni. Aalisarnikkut inissisimaneq Naalakkersuisut ukiakkut 2001-imi "Ukioq manna pisassiissutit 14.000 tonsinik amerlinerisigut taamatut annertussusilimmik aalisartoqassappat avammut nioqquteqarnikkut isertitatigut annaasat, pisassiissutit tamakkerlugit aalisarneqarpata akillu 1999-imit 20%-imik appasinneruppata, pisassiissutinik qaffaaneq kisiat qiviarlugu avammut nioqquteqarnermi isertitatigut 175 mio. kr.-inik amerlanerpaamik isertitaqaataasinnaanerusinnaapput."

 

Royal Arctic Line-p ukiumi siulianut sanilliullugu ukioq 2001-imi siulianut sanilliullugu ukioq 2001-imi angusarmigut pitsanngoriaateqarnini, tamanna ilaatigut nunatsinni aalisakkanit tunisassianik avammut assartuinerup annertuseriarneranik tunngaveqartippaa.

 

Umiarsuaatileqatigiit naatsorsuutitigut paasissutissiineri siusinnerpaamik aprilimi majimilu saqqummerumaarput. Taamaammat Inuit Ataqatigiit isumaqarput siunnersuutip Inatsisartunit naliliivigitinneqarnissaanut Naalakkersuisut piviusumik tunngavissaqanngitsut. Taamaamma Inuit Ataqatigiit naliliipput appartitsinermut taarsiullugu raajanut akitsuut 3 procentimiit 5 procentimut qaffatsinneqartariaqartoq.

 

Ukioq 2002-mut missingersuusiornissamut ilitsersuusiakkut isertitatigut aningaasaliissutissanut nutaanut allannguuteqartunulluunniit (qallunaatuuani qupp. 78- aamma 79), piumasaqaataavoq aningaasaliissuteqaatissanik nutaanik allannguutilinnilluunniit qinnuteqaatit pasissutissanik pisariaqartitanik tamanik imaqarnissaa, taakkununnga ilaallutik paasissutissat tamakkiisut, taakkununnga ilaallutik qinnuteqaateqarnermi aningaasatigut toqqaannartumik toqqaannanngitsumillu kingunerisassat pillugit paasissutissat tamakkiisut, ukioq aningaasaliiffiusussaq taamatullu ukiunut tulliuttunut tunngasut. Taamaalilluni suliap (qinnuteqaatip) isummerfineqarnissaa naatsorsuutigineqassappat ukiup ingerlanerani aningaasaliissutaareersut saniatigut immikkut aningaasaliissutissanik qinnuteqaatit aningaasalersorneqarnissaannut siunnersuummik ilaqartinneqassapput (taarsiullugit sipaarutissat / missingersuutinut pitsaanngoriaatissat). Ukioq 2002-mut tunngatillugu missingersuusiornermut ilitsersuummut piumasaqaatit taakku raajanut akitsuutip appartinneqarnissaanik Naalakkersuisut siunnersuuteqarnerisigut eqqortinneqarnavianngillat.

Ukioq 2001-imut Landskarsip naatsorsuutaasa ingerlatsinikkut aningaasaliissutit 46 mio. kr.-inik qaangiivigineqarnerat takutippaa, taakkulu amerlanersaat ukioq 2001-imi isumaginninnermut aammalu ilinniartitaanermut tunngasutigut qaangiinerullutik. 2002-mut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutip suliarineqarnerani Naalakkersuisut Inatsisartunut sakkortusisanik piumasaqaateqarput, taakkulu Inatsisartut allatut ajornartumik malittariaqarlugit, taamaalillunilu utoqqarnut, meeqqanut aamma inuusuttunut kiisalu innarluutilinnut atugassarititat pitsanngrosaavigineqarnissaat aammarlugit kinguartinneqarlutik.

 

Taamaammat Inuit Ataqatigiit allatigut kingunerisassat aarleqqutigaat, taakkunatigut akissakinnerit ilinniartitaanermullu tunngasut atugassaqartitaaneri pitsanngorsaavigineqartussaagaluarmata, raajanummi akitsuutip appartinneqarneratigut IST-mi angusamit annakinnerulersinneqassammata.

 

Kattusseqatigiit siunnersuummik itigartitsinissamik inassuteqarnertik imaattumik tunngaviliivigaat:

Kattusseqatigiit eqarsarnarluinnartutut isigaat umiarsuaatileqatigiit aningaasaqarnerat piviusumik tunngavilimmik uppernarsaatissaqartinagu Naalakkersuisut siunnersuuteqarsimammata.

Taamatut april-majimi ukioq 2002-mi aatsaat naatsorsuutitigut uppernarsaatissaqartoqalissaaq.

Kattusseqatigiit tunngaviusumik isumaqarput aalajangiiffigisassatut siunnersuutit Inatsisartunut saqqummiunneqartut tamarmik tunngavilersugaalluartuusimasariaqartut.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Ataatsimiititaliap siulittaasuanut saqqummiisumut qujavugut. Taava maannakkut partiit Kattusseqatigiit aammalu Attaviitsut oqaaseqartuinut nuuppugut, taamaattumik Simon Olsen Siumut sinnerlugu oqaaseqassaaq.

 

Simon Olsen, Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq. Aappassaaneernera. Raajanik akitsuutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut inatsisaannut siunnersuut

 

Siumumiit oqaatigissavarput Naalakkersuisut siunnersuutaat akuersaaratsigut taamatuttaarlu aamma ataatsimiititaliamit misissuilluareernikkut suliarinnissimaneq paasilluaratsigut. Taamatuttaarlu atortussanngortitsinerup januarip 1.-neertinnagu juli-p 1.-niit atuutilertussatut piumasaqaateqarnerat iluarisimaaratsigut.

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Simon Olsen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Finn Karlsen Atassut.

 

Finn Karlsen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Naatsuaraarannguamik.

 

Raajanut akitsuutit appartinneqarnissaannut tunngatillugu siullermeernitsinni oqaaserisagut innersuussutigalugit aappassaaneerneqarnerani Naalakkersuisut siunnersuutaat siullermeeratsigut akuerereersimasarput maannakkut akuerissavarput aammalu juli-p 1.-ninngaanniit atutilernissaa isumaqatigalugu.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Finn Karlsen qutsavigaarput. Taavalu tulliulluni oqaaseqassaaq Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Inuit Ataqatigiit matumuuna suleriaasitsinni § 33 najoqqutaritinneqartut innersuussutigalugit aappassaaneerinnissamut allannguutissamik siunnersuuteqassaagut.

 

Allannguutissatut siunnersuummut tunngaviusut.

 

Tassa Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut raajanut akitsuutip appartinneqarnissaannut atatillugu Inatsisartunit naliliivigineqarnissaannut maannakkut tunngavissaqanngitsugut.

 

Ukioq 2002-mut missingersuusiornermut ilitsorsuusiakkut tassulu "budgetregulativ" isertatigut anigaassaliissutissanut nutaanut allannguuteqartoqarluniluunniit (qallunaatuani qupp. 78- aamma 79) piumasaqaataavoq aningaasaliissutissanik nutaanik allannguutissanilluunniit qinnuteqaatit paasissutissanik pisariaqartitanik tamanik imaqassasut. Taakkununnga ilaallutik paasissutissat tamakkiisut ilaassallutik qinnuteqaateqarnermi aningaasatigut toqqaannartumik toqqaannanngitsumillu kingunerisassat pillugit paasissutissa tamakkiisut.

 

Ukioq aningaasaliiffiusussaq taamatullu ukiunut tulliuttunut tunngasut taamaalilluni suliap qinnuteqaatip isummerfigineqarnissaa naatsorsuutigineqassappat ukiup ingerlanerani aningaasaliissutaareersut saniatigut immikkut aningaasaliissutissanik qinnuteqaatit aningaasalersorneqarnissaannut siunnersuummik ilaqartinneqassapput, tassa sipaarutissat missingersuutinut pitsanngoriaatsit assingi ilanngullugit.

 

Ukioq 2000-mut tunngatillugu missingersuusiornermut ilitsersuummi (budgetregulativ)-imi piumasaqaatit taakku raajanut akitsuutip appartinneqarnissaannut Naalakkersuisut siunnersuuteqarnerisigut eqqortinneqarnavianngillat.

Taamaattumik Inuit Ataqatigiit raajanut akitsuut pillugu Inatsisartut inatsisissaanni § 15 imm. 2-mi oqaaseqatigiit pingajuattut ilanngussamik allannguutissamik agguaaneqareersumik siunnersuuteqarpugut. Ilungersortumilli kaammattuutigissallugu Inatsisartuni partiini Kattusseqatigiinnit ilaasortaniillu Attaviitsunit minnerunngitsumillu Naalakkersuisunit tapersersorluarneqarumaartoq.

 

Aamma Akitsuisarnermut Akileraartarnermullu Ataatsimiititalip siulittaasuata saqqummiinermini oqaatigimmagu pisassiissutinik qaffaaneq kisiat qiviarlugu avammi nioqquteqarnertigut isertitatigut 175 kr.-niunngitsoq kisianni 175 mill. kr.-nit amerlanernik isertissagaanni taama kinguneqartussaagami taanna oqaatigilaarusuppara.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Lars Sørensen-imut qujavugut. Taava tuliulluni oqaaseqassaaq Mads Peter Grønvold Kattusseqatigiit.

 

Mads Peter Grønvold, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Kattusseqatigiinniit siullermeerneqarnerani oqaaseqaatigut innersuussutigalugit imatut aappassaaneerneqarnerani oqaaseqassuugut.

 

Kattusseqatigiinniit suli isumaqartuarpugut raajanut akileraarutip appartinneqarnissaanut tunngavissat amigaateqartut. Soorlumi Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigigipput raajanut akitsuutip appartinneqarnissaa pissappat naatsorsuutit takuneqarsinnaasariaqartut aatsaat taamaaliornikkut aningaasarsiornikkut ajornartorsiortoqarnersoq uppernasarneqarsinnaammat.

 

Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput Inatsisartuni peqqissaartumik sulineq ingerlanneqassappat, aalajangerniarnermi atortussat naammattut Inatsisartunit pigineqartarnissaat.

 

Kattuseqatigiinninngaanniit isumaqanngilagut maannakkut aalajangerniarnermi atortussat naammattut pigineqartut. Tassami naatsorsuutit suli maannakkut takuneqarsinnaanngillat, soorlumi aamma ingerlatseqatigiiffiit ilaasa aningaasaqarnikkut inuussutissarsiuteqarneq qiviaranni aalisarnikkut inuussutissarsiuteqarneq qiviaraanni pineqartut ilaasa raajarniarneq, saattuerniarneq qaleralinniarnerlu ingerlatarigaat. Qanoq iliornikkut uppernarsarneqarsinnaava ingerlatsiseqatigiiffinni raajarniarneq amigartoorfiusumik ingerlanneqarnersoq. Assersuutigalugu Polar Seafood A/S ingerlatai qiviaraanni avataasiorluni raajarniarnermut ukioq manna amigartooruteqarluni ingerlatsisoqarsimanersoq takuneqarsinnaanngilaq. Tassami assersuutigalugu Polar Seafood A/S-imi naatsorsuutit qanoq ingerlatsivinnut agguataarsimanersut maannakkut takuneqarsinnaanngillat, soorlumi aamma ingerlatsiviit "Sorlak" ukioq manna amigartooruteqarsimanersoq takuneqarsinnaanngitsoq.

Inatsisartuni ilaasortap taamatut siunissami annerusumik tunngavissaqaratik aalajangertarnissaat Naalakkersuisoqatigiinnit anguniarneqarnerluni.

Inatsisartuni ilaasortat ataqqinartut nunatta aningaasaqarnera qiviaraanni takuneqarsinnaavoq aningaasat annertuumik nunatta karsianut pisariaqartinneqartut.

Taamaammat Kattusseqatigiinniit Inatsisartuni ilaasortat kaammattutigissavarput raajanut akitsuutip appartinneqarnissaa siunnersuut itigarteqqullugu.

 

Kattusseqatigiinniit akuersaarsinnaanngilluinnarparput annerusumik naatsorsuutinut tunngavissaqarani raajanut akitsuutip akileraarutip maannakkut appartinniarneqarnera.

 

Kattusseqatigiinniit taamatut Naalakkersuisoqatigiit aningaasaqarnikkut ingerlatsiniarsarinerat akuersaarluinnarsinnaanngilarput Naalakkersuisooqatigiimmi nalunngilluinnarpaat ukiuni aggersuni aningaasaqarniarnikkut pitsaannginnerusumik nunatta karsia atugaqaleratarsinnaanera. Soorlumi aningaasaqarniarnikkut ingerlatsiniarneq pillugu nassuiaammik oqaatigineqartoq ingerlatsinermut aningaasartuutit qaffakkiartuinnarnerisa kingorna aningaasanik nunatta karsia siunissamut eqqanaarsaartariaqartoq.

 

Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut Naalakkersuisunit Inatsisartut aningaasaliissutaat siunissami malinneqartarnissaat pingaaruteqarluinnartoq, tassami tulluartuunngimmat Naalakkersuisuni paasineqarpat nunatta karsia anigaasanik isertinneqartussanik amerlanerusunik taava ingerlatsinermi aningaasartuutit qaffanneqartaannarnerat.

 

Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut nunatta karsia ukiuni aningaasarsiornikkut ajornerusunik eqqanaaruteqarluni ingerlatsisoqarnissaa kissaatigaarput. Taamaattumik Naalakkersuisut Kattusseqatigiinniit piumaffigaagut aningaasaqarnikkut torernerusumik ingerlatsisariaqartut. Taamaanngippat nunatta aningaasaqarniarnera ilorraa tungaanut saatsinneqarsinnaanngimmat.

 

Taamatut oqaaseqarluta Kattusseqatigiinniit Nalakkersuisooqatigiinnik suleqatigiinnik periarfissippagut aalajangiiffigisassatut siunnersuut tunuarteqqullugu. Sooluli maannakkut aalajangerniarnermi naatsorsuutinut tunngavissaqarani Inatsisartut aalajangertinniarneqartut Naalakkersuisunit.

 

Taamatut oqaaseqarluta raajanut akitsuutip appartinneqarnissaa Kattuseqatigiinniit akerliuffigaarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Mads Peter Grønvold qutsavigaarput. Tulliullu oqaaseqassaaq Josef Motzfeldt partiimi oqaaseqartitap avataatigut.

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatiigiit, partiimi oqaaseqartuat avataatigut.

Inuit Ataqatigiit gruppianni Naalakkersuinikkut oqaaseqartartutut oqaaseqarnissara kissaatigaara.

 

Siullermik soorunami Inuit Ataqatigiinninngaanniit nuannaajallannarpoq malugissallugu Naalakkersuisut siullermeerinninnermi Inatsisartunik ajornannginaarisinnaarujussuartutut isigalutik inuussutissarsiornermi selskab-inullu aqutsivimmi naatsorsuutinik uppernarsaatinik eqqaasaqanngivinnertik siullermeerinninnermi oqaluuserinerani Inuit Ataqatigiininngaanniit eqqaassitsinerput eqqaalersimammassuk maluginiarmassuk.

 

Naatsorsuutit Inatsisartut sumiluunniit Inatsisartut parlamentitut sumiluunniit aalajangissagunik selskab-ip ataatsip maannaannaq pisortatigoortumik akuerisaanngitsumik naatsorsuutaat toqqammivigalugit akuersisinnaanngitsut naatsorsuusiornermi misingersuusiortarnermilu regolativ-imi aalajangersaaffigereersimavarput.

Massakkut tamakkua soqutigineqanngillat amerlanerussuteqarneq immaqa tassani tuppallersaatigalugu uppernarsaaqatigiissimapput. Tamakku sussa! Amerlanerugutta taanna inatsimmi unioqqutitsineq attatiinnassavarput.

 

Aamma inuiaqatigiit aaqqissugaanitta allanngortikkiartornissaannut pilersaarut najoqqutaralugu innuttaasut massakkut oqaluttuutereerpagut niuernerup nukingi najoqqutaralugit ingerlatsineq nuukkiartuaassooq, innaallagissamut tunngasunik, assartuinermut tunngasunik, ineqarnermut akilersuinermut tunngasunik illua tungaatigulli massakkut Naalakkersuisooqatigiit qanoq iliorpat? Liberal erhverv! Inuussutissarsiut niuernerup nukinginik najoqqutaqarnerpaajulluni nilliasartoq uppernarsaasartoq. Piniartukkormiut sanilliullugu massakkut annaanniarpaat maluginiarparput Inuit Ataqatigiinninngaanniit Naalakkersuisut saqqummiigamik massakkut oqartut APK-minngaanniinngooq uppernarsarneqarpoq sinneqartoorutaat appariarsimasoq. Malugalugu amigartoorutinik oqalunngimmata. Aamma taanna oqaatigereerpara radio-kkut pisortaata siornaagut 55 mill. missaani sinneqartooruteqariarami ukioq kingulleq 3,5 mill.-qoqaaq sinneqartooruteqarlutik. Inuussutissarsiutit taamaattut ingerlakkumallugit aallartissagaanni isertat qaffattarlutillu appartarmata taakku uagutsinninngaanniit ilisimanerusariaqarpaat.

 

Taamaattumik Inatsisartuni pisuussutinik ataatsimut piginnittut inuuiaqatigiit sinnerlugit Inatsisartunit pisussaavugut atuisinaatitsinermut akiliuteqartitsisoqassasoq aaliangersaavigissallugu, piumasarissallugu. Attartorpaat pisuussutit inuuiaqatigiit ataatsimoorlutik pigisaat.

 

Taamaattumik massakkut aamma killiffimmi uani soqutiginartoq tassaavoq massakkut Naalakkersuisut suna nalerarissavaat qaqugukkut raajanut akitsuut qaffarteqqissavaat qaqugukkut apparteqqissavaat qanoq amerlatigisunik sinneqartoorpata qanoq amerlatigisunik apparpata isertitaat. Imaluunniit aamma Naalakkersuisut eqqarsaatigaat innuttaasut ataasiakkaat isertissimasaminngaanniit annikinnerusumik isertitsimappata taava akileraarutaasiut apparsaaffigisassallugit.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Josef Tuusi Motzfeldt qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Akileraartarnermut Akitsuutinullu Ataatsimiititaliap siullermeerinninnerup aappassaaneerinnerullu akornanni sukumiisumik suliaqarsimanerat Naalakkersuisut sinnerlugit qujassutigaara.

 

Taavalu aamma partiit Kattusseqatigiillu oqaaseqaataannut aamma soorunami qujarusuppunga, aammalu minnerunngitsumik partiit Naalakkersuisut siunnersuutaannut aammalu soorunami allannguutissatut siunnersuutigisaannut tapersiillutik oqaaseqartunut aamma qujassuteqassaanga.

 

Inuit Ataqatigiit oqaaseqaataannut taamatullu aamma Kattusseqatigiit oqaaseqaataannut siullermeerinninnermi oqaaseqaatigisimasagut innersuussutigissavakka massakkullu aamma aappasaaneerinninnermi Naalakkersuisut akissuteqaataat innersuussutigissallugu.

 

Uani oqanngitsoorusunngilanga soorunami taamatut avataasiorluni raajarniarnermi akit apparujussuarsimaneranni qanoq iliuuseqartariaqarnermik Naalakkersuisut siunniussaqarnerat tunngaveqarmat minnerunngitsumik nunatta aningaasaqarnera aammalu suliffissaqartitsiniarneq eqqarsaatigalugu aaqqissuuteqartariaqarneq tunngaviulluaqqissaarmat.

 

Tassa Naalakkersuisuni pingaarluinnarpoq suliffeqarfiit nunatsinnut pingaaruteqaqisut taakkua aamma nakkaattoornatik ingerlariaqqinnissaat tassungakkut aamma aqqutissiorfigeqataasinnaassagatsigut.

 

Soorunami Naalakkersuisut aamma nalunngilluinnaqqissaarpaat ingerlatsinermi ukiut pitsaanerusut ajornerusullu aqqusaarneqartartut. Tuusillu oqaatigisai 55 mill.-nit siornaak sinneqartoorutaasinnarlutik 3,5 mill.-nit ukioq manna sinneqartoorutaasimasut aningaasartuutaasussanut annertoqisunut sanilliullugit aamma nalilersussagaanni oqaatigisariaqarsoraara annertunngeqisut, taama akilersugassanut annertutigisunut sanilliutissagaanni.

Aammalu Tuusi Motzfeldt-imut oqaatigissavara akileraartarnermi inatsimmeereerpoq innuttaasut isertitakinnerugunik soorunami aamma isertitaminnut tunngasuinnarnik akileraartussaammata, taanna inatsimmeereerpoq. Tassa procent-i aalajangersimasuuvoq innuttaasut akilertagaat, isertitakinneruguni taava soorunami taakku isertitatik taamaallaat tunngavigalugit akileraartarput. Aamma taamaappoq avataasersorlutik kilisaatersortut isertitatik tunngavigalugit akileraartarput, taasumalliuna qaavatigut immikkut raajanut akitsuut taanna pineqartoq, tassani eqqartuinitsinni.

 

Tassa siullermeernerani annertoorujussuarmik oqallisereernikuugatta, aammalu massakkut oqaatigineqartut aallaassuteqanngimmata taamaattumik qujassutigissavara Naalakkersuisut siunnersuutaat allannguutissamik siunnersuutitalik, taanna amerlanerusunik akuersaarneqarmat. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq qutsavigaarput. Ilisimasitsissutigisavara ungasinngitsukkut taasisussaagatta. Tulliulluni oqaaseqarumavoq Morgens Kleist, partiimi oqaaseqartartoq avataatigut.

 

Morgens Kleist, Kattusseqatigiit, partiimi oqaaseqartartoq avataatigut.

Qujanaq. Anguniarniagaqaraanni 1-2-3 allaffissornikkut misissuisitsiniarnerat ingerlanneqartarpoq, aamma Naalakkersuisuninngaanniit una erseqqarilluinnartorujussuuvoq. 1-2-3 APK-unninngaanniit pappiaqqanik pissarsisimapput taamatut iliornikkut.

 

Una oqaatigisariaqarparput inuutissarsiorneq soorunami raajaniarneq pingaaruteqarpoq nunatsinnut, kisianni aperisariaqarpugut avataasiortunut qassit procent-i nunamut tulaassassatut tunineqartarpa? Annertoorujussuaq avammut tunineqartarpoq eqqarsaatigissagussigit avataasiortut kilisaatit angisuut annertungaatsiartorujussuarmik aamma avammut tunitsiortoqartarmata.

 

Taamaattumik aperisariaqarpugut una sooq tipittutut ittoq Naalakkersuisooqatigiinniarunik taava allatut ajornaqaaq Siumukkut akigisariaqarpaat Atassutikkut piumasaqaataat. Tassalu rejeafgift-i appartittariaqartoq 2%-imik, tassa ersarissorujussuuvoq.

 

Suliffeqarfiit assigiinngitsut allat taamatut iliuuseqarfigilertalerniarutsigit piffissami sivikitsuaraq atorlugu taamatut appartitsisalissagaluarutta nunattalu aningaasatigut ingerlanneqarnera sukumiisumik qissiminnagu taava aaqqiiniarneruvoq piffissaq sivikitsumut.

 

Issittorujussuarmi qallinut quigaanni kissalaartarpoq sivikitsuaqqamik, ungasinnerusoq isigalugu nillertittarput. Tassa taanna taamatut ittoq Siumukkut Atassutikkullu imaattorpaat.

 

Taamaattumik raajarniat eqqarsaatigissagutsigit piffissami kingullermi taamatut raajat akiinut appartitsisimanerit nunarsuarmi toqqammavigalugu taamatut isiortalissagaluarutta.

 

Ukiorummi qaffarujussuarpata taava? Taava kikkut aningaasannassappat?

 

Taakku aningaasaatillit annertoorujussuarmik ikittuaqqat. Taamaattumik mianersortariaqarpugut, aningaasaqarnerput pitsaasumik ingerlanniarutsigut.

 

Pilersaarusiortariaqarpugut pitsaasumik, aamma uani immikkoortumi allami eqqartuigatta tassalu aatsaannguaq tassuunga attuumassuteqaraluartoq annertunerusumik iserfigissanngilara, pingaaruteqarmat qanoruna aalisarnerput siunissami ingerlanniaripput.

 

Taamaattumik oqartariaqarpugut mianersortariaqarpugut aningaasatigut arlaatigut akitsuutinik appartitsiniarutta imaluunniit qaffatsitsiniarutta ungasinnerusoq isigalugu pilersaarusiortariaqaratta imaanngitsoq Naalakkersuisuunerup uuma naanissaata tungaanut taama iliorluta. Naamik, uangasinnerusoq isigisariaqarparput pitsaanerusumik pilersaaruteqartariaqarpugut. Taamaattut inuuiaqatigiinnut akisoorujussuupput massakkut 15 mill.-nik akeqassaaq ukioq manna nunatta aningaasatigut inissisimanissaa naatsorsuutit qissimikkutsigit taava suli aningaasanik amerlanerusunik aallertariaqalissaagut aappaagut taamatut missingersuusiornissatsinnut eqqarsaatigalugu.

 

Taamaattumik oqaatigeqqissavarput 1-2-3 qalasersput isiginagu aaqqiiniartassagutta ungasinnerusoq isigalugu aaqqiiniartariaqarpugut. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Morgens Kleist qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Mikael Petersen partiimi oqaaseqartartoq avaataatigut.

 

Mikael Petersen, Siumut, partiimi oqaaseqartartoq avataatigut.

Pinngitsuussanngilagut Siumuminngaanniit oqaaseqarfigilaassallugit, aamma soorunami kingulliit oqaatigineqartut Kattusseqatigiit sinnerlugit Morgens Kleist-ip oqariartornera aallaavigalugu.

 

Siumumi arajutisimanngilluinnarparput avataasiortutta aningaasaqanikkut ineriartornerat, aamma tamanna Inatsisartut ilisimaaraat. Tassami siorna ukiakkut Inatsisartut ataatsimiinnerta nalaani, APK Inatsisartunut pisarnermisut ilisimatitsivoq avataasiorluni raajarniarneq eqqarsaatigalugu, qanoq aningaasaqarniarnikkut ineriartorneq pillugu. Taamanikkulli Inatsisartut ilisimatinneqarput APK-minngaanniit raajat qalipallit tassa qalipaajarneqanngitsut avammut tunissassiarineqarnerani qanoq akit appariartortigisut. Aammalu massakkumut taamanikkulli Inatsisartut ilisimatinneqarpugut massakkumut ullut makkut atukkagut eqqarsaatigalugit appariartuinnarumaartut. Aamma taamaassimavoq.

APK-p siumoortumik naatsorsuinera eqquussimavoq, tamanna arajutsisimalluinnanngeqqissaarparput.

 

Taamaattumik siunissaq inuuiaqatigiillu aningaasaqarnerat eqqarsaatigalugu tapajaallisaassagutta aamma avataasiortut ajortuuvinnissaa utaqqiinnarnagu maannangaaq aamma eqqanaarsartittariaqarpagut.

 

Naalakkersuinikkut ilisimaatsunermik imaluunniit arajutsisimanermik tunngaveqartitsiniarsarineq minnerunngitsumik Kattusseqatigiit tungaaninngaanniit Siumumut Morgen Kleist oqariartornera aallaavigalugu tunngavissaqanngilluinnaqqissaarpoq.

 

Aamma eqqaamasariaqarparput aalisartortatta aningaasaqarnikkut ingerlatsiniarneranni patajaallisaaffigineqarnissaat Inatsisartut siunertarereerparput, aalisarneq imminut akilersinnaasumik ingerlassasoq Inatsisartut piumasarereerparput tamatta pinngitsoqarata. Illua tungatigut qanoq taamanna millionerparujussuarnik ullumikkut aallerfigereerlugit. Allaat namminneq angallatiminnut akissaarullugit aallerfigereerlugit sinerissami qanittumi aalisartup qanoq aamma taamarsuaq qaavatigut piumasaqarsinnaavugut Inuit Ataqatigiit siunnersuutaat aallaavigissagaanni.

 

Soorunami tunngavilersuutit qanorsuaq oqaatigineqarsinnaapput, kisianni siunissaq eqqarsaatigalugu aalisartutitsinnut isumallisaaniarnerput patajaatsumik aningaasarsiortitsinissamik siunertaqarnerput tamanna Siumumiit uagut aalajangiusimavarput. Aamma tamanna anguniarparput Naalakkersuisooqatigut Atassutikkut peqatigalugit.

 

Aamma puigussanngilluinnarparput Inatsisartut tamatta siornali ukiakkut ataatsimiinnermi aalisarneq pillugu annertoorujussuarmik oqallinnerup nalaani piumasaqaratta aalisartut namminneq aamma siunissaminnut eqqanaarsinerusariaqartut. Namminneq aamma.

 

Tamanna ilumoorluinnarpoq aamma taama iliortinniarlugit aaqqissuisariaqarpugut periarfissillugit. Aalisartut uagut tatigaagut soorunami pissarsiassatigut annertunerusumik namminneq periarfissinneqarunik aamma siunissaminnut sualummik angallateqarnikkut eqqanaarsinnaanerat.

 

Allat Inatsisartut isumaqatigiissutigaarput eqqaamasakka malillugit tamatta aningaasaateqarfimmik pilersitsinissaq, aalisarnikkut inuussutissarsiutip eqqanaarsarnissaanut patajaallisarnissaanut aalisariutitigut nutarterinissamut aningaasateqarfimmiit allaat pilersitsisinnaaneq Inatsisartuni eqqartorparput.

 

Aammalu tassunga taamatut piviusunngortitsisoqassappat aalisartut namminneerlutik aamma akissaqarnissaat periarfissuutaasariaqarpoq.

 

Ilaana sorparujussuit tunngavilersuutigineqarsinnaapput, aamma Siumuminngaanniit oqaatigissavarput aalajangiujuissimavugut tamakku siunertat aamma aalisarnerup imminut akilersinnaasumik ingerlanneqarnissaa avataasiorpata sinerissami qanittumi aalisarpata suleqataafigiuassavarput. Taamaattumik ilumuunngilaq Siumut tungaaniit oqartoqassappat pissutsit taamungaannarluinnarlugit iliortoqartoq massakkut. Paasissutissat ukiarmili tigoqqakkagut tunngavigalugit massakkut alloriarpugut, aamma tamanna aaliangiusimajuassavarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Mikael Petersen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Kattusseqatigiinninngaanniit Morgens Kleist-ip apeqqutigisaanut tunngatillugu akissuteqalaarusuppunga. Aamma naatsorsuutigaara Morgens Kleist-ip arajutsisimanngilluinaqqissaaraa avataasiorlutik raajarniartut 25%-mik nunamut tulaassuinissaat massakkut aalajangerneqarnikuummat. Tassalu taanna tunngavigalugu suliffiit soorunami aamma avataasiortuni annertuut 75%-it taakkua suliarineqarneranni suliffippassuit aamma ingerlanneqarmata taanna puigorneqartariaqanngilaq.

 

Taavalu aamma apeqqutaa aappaa akisariaqartutut isigisara tassaavoq ima oqarputit "Ukiamummi isertitaat qaffariarujussuassagaluarpata"? Eqqaamaqqussavara siullermeerinninnermi Naalakkersuisuninngaanniit aamma oqaatigigatsigut massakkut akileraartarnermut Naalakkersuisoqarfimmi suliaqartoqarmat ukiamut saqqummiussassamik tassa kilisaataateqarfiit sinneqartooruteqarneq tungavigalugu raajanut akitsuummik akiliisalernissaat siunertaralugu massakkut APK suleqatigalugu siunnersuusiassamik suliaqartoqartoq.

 

Tassalu taanna ukiamut naatsorsuutigilluinnaratsigu saqqummiunneqarumaartoq. Neriussaagut akit qaffariarujussuassasut aamma tamanna nunatta aningaasaqarneranut sunniuteqassammat annertuumik. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq qujavugut. Tulliulluni oqaaseqassaaq Lars Sørensen.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Siullermik aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq naqqilaarniarpara, tassa ippassaani Naalakkersuisut saqqummiuppaat ukiumut 2003-mut, innuttaasut akileraarutitigut killissarititaata aaliangersariffigimmassuk.

 

Aammalu taassuma kingunerisaanik innuttaasut procentimik aaliangersimasumik ukioq kaajallallugu, ingerlasumik atortussamik aaliangersaavigineqartartoq. Taamaattumik oqartoqarsinnaanngilaq piumagaanni akileraarut qaqugukkulluunniit allanngortinneqarsinnaasoq. Taanna inatsinni, inatsisini tunngavissaqanngilaq.

 

Aappaatigut aamma Naalakkersuisut akinngisaat uaniippoq, maannakkumut budgetregulative Inatsisartut akuerisimasaat Naalakkersuisuninngaanniit atorunnaarsinneqarpoq.

 

Taava siunissammi qanoq iliortoqartassava? Tassa imaappoq ullormiit ullormut suna tamaat allanngortinneqarnissaa ammaaffigineqarpoq.

 

Aamma uanga tupigusuutigilluinnarpara Naalakkersuisut siunnersuuteqarnerminnikkut immikkut ulluinnarni ingerlatsinermi, aningaasatigut minnerpaamilluunniit amigaateqanngitsut taamannaannaq ukiumut milliardit arlariiaanik kaaviiaartitallit, inuiaqatigiinni taama annertutigisunik pilliuteqarfiginiarsarimmassuk.

 

Peqatigiiffiit ataasiakkaat qanoq piumaffigineqartarpat? Tapiissutinik pissarsissagussi taava naatsorsuutit Naalakkersuisunut saqqummiuteqqaartariaqarpasi. Taakkulu aallaavigalugit aatsaat tapiissutinik pissarsisinnaavusi.

 

Maannakkut siunnersuut tunngavissaqanngitsoq annertunerusumik Inatsisartunut aaliangertinniarneqarpoq.

 

Isumaqarpunga Inatsisartut taanna akuerisariaqanngikkaat. Aammalu erhvervsselskabsstyrelseminngaanniik naatsorsuutit suli maannakkumut naqissuserneqarnikuunngillat. Taakkua naqissusiinerit takoqqaartariaqarparput.

 

Ataatsimiititaliami aamma ersarissumik nalunngisagut uaniipput, selskabit ilai rejerniarnerinnarmik ingerlataqanngillat. Selskabit ataasiakkaat assagianniarnermik taavalu aamma qaleralinniarnernik ingerlataqarput.

 

Taakkunani rejenik akitsuutip appartinniarneqarnissaanik atatillugu, rejerniarnermik sammisartaa taanna suliarineqartariaqarpoq. Aammalu taakkua aallaavigalugit ingerlatsisoqartariaqarpoq.

 

Avataasiorlutik aalisartut massakkut angingaasatigut inissisimanerat ulorianartorsiunngilaq, taanna aamma 1999 2000-imi regnskabit kukkunersiuisunik akuerineqarsimasut, taanna ersarissumik takutereerpaat tassami egenkapitaliat aatsaat taamak oqaluttuarisaanermi aatsaat taama qaffasitsigaaq.

 

Ukiup ataatsip ingerlanerinnaani ukiulluunniit marlut ingerlanerinnaani, taanna oqaluttuartuuvoq, ima iliallaannarlutik avataasiortut ajornartorsiulernavianngitsut.

 

Aamma nammineq uanga tupigusuutigeqaara soorlu APK tassa avataasiortut rejerniat Akileraartarfimmut Pisortaqarfik peqatigalugu, siunissamiit qanoq akileraartarnissaminnut aaqqissuussissasut, suliaqassasut. Taanna tupinnarluinnarpoq, tassa siunissami imaattalissanerpugut akileraartarnermut tunngatillugu uagut toqqaannarluta isumaqatigiinniartalissaagut?

 

Taanna pissusissamisoortutut isigineqarsinnaanngilaq, taamaattumillu aamma pissusissamisoortumik oqaatigineqarsinnaanani.

 

Taamaattumik aningaasat allanut atorfissaqarteqigatsigit utoqqaat atugarisaat, inuusuttut, meeqqat sumiginnakkat sorparparujussuarnik aningaasat atorfissaqartinneqaqimmata, taamaakkami aamma Naalakkersuisut isumarput malillugu siunnersuutertik pinngitsoornagu utertittariaqarpaat.

 

Akileraartarnermut ataatsimiititaliami rejerniarneq ataatsimut tamaat isigalugu, pingaartumik avataasiorlutik rejerniartut inissisimanerat taanna alaatsinaassavarput. Ajutoornissaq ataasinnaalluunniit kissaatiginngilaa.

 

Taamaakkami aamma maannakkut isumarput malillugu Inatsisartunut tunngavissaqanngilagut appaanissatsinnut.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Lars Sørensen qutsavigaarput. Taava maannakkut tulliulluni oqaaseqassaaq Mads Peter Grønvold.

 

Mads Peter Grønvold, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Inatsisartuni ilaasortatut inatsisillu malillugit suliniartussatut qinigaanikuulluni, Naalakkersuisuni apeqquteqaraluarluni akineqarsinnaasarani, taanna tulluartuusinnaanngilaq. Akuersaarneqarsinnaanngilluinnarpoq aamma. Inatsisartuni ilaasortartut apeqqutigisagut akineqarsinnaasariaqarput.

 

Inatsisartuni ataatsimiillutali aallartikkatta ikani oqaluuserisarput pilerutsigut taava taakku akineqassapput. Ikani massakkut akineqartariaqarput.

 

Naalakkersuisut akisinnaasariaqarput inatsisartuni ilaasortatut inatsisiliortunut. Inatsisiliortut piumasaqaataat paaserusutaat paasitinniarneqartariarpoq, aamma paasissutissanik tunineqartariaqarlutik.

 

Kattusseqatigiinnit siullermeerluni oqaluuserineqalermalli una ersarilluinnartumik Naalakkersuisunut apeqquteqartaraluarpugut, annerusumik soqutigineqanngilluinnartumik. Taamatut ingerlatsisoqarsinnaanngilluinnarpoq.

 

Aamma Kattusseqatigiinniit ujartorparput ingerlatseqatigiiffiit rejerniarnerinnarmik ingerlataqanngitsut selskabit taakku, qanoq iliorluta qanoq iliornikkut uppernarsarneqarsinnaavoq rejerniarnermi selskabi amigartooruteqarsimanerat.

 

Tamakkua uppernarsaateqartariaqarput. Aatsaat tamakkua uppernarsarneqarsinnaappata aaliangernissaq piviusorsiortoq ingerlanneqarsinnaavoq.

 

Siumut oqaaseqartua Mikaeli Mikaelimut una oqaatigissavara, avataasiorlutik rejerniartut taakku sinerissap qanittuani rejerniarnerinnarmi, nutarterinissamut aningaasaleeqataarussuseqarlutik oqaaseqarnikuupput, kisianni piumasaqaataat taanna puiussanngilluinnarparput.

 

Taamatut aningaasaliiniarunik sinerissap qanittuani aalisarfinnut pularusupput.

 

Sinerissap qanittuani aalisartut pisassaannik aalernermikkut aningaasaliiniarlutik. Taanna eqqaamaneqarluinnartariaqarpoq.

 

Kisianni ulluni kingullerni oqaloqatigisarnerani aningaasaliissutissat 20 millinit sinneqartarnikuugaluartut massakkut 5 millionilluunniit immaqa inorpaat. Kisianni aatsaat saniatigut piumasaqaqqaarlutik sinerissap qanittuani aalisarsinnaalernissaminnut.

 

Avataani tusarnaartunut tusarluarnartassagaluarpoq, kisianni ilaannakorlugit taamannak puupassaaraluni Inatsisartuni ilaasortat paasissutissanik naammanngitsunik oqaseqartarnermikkut avataaniittut puupallatsilluaannartarunarpaat.

 

Aamma uani aningaasaqarnikkut ingerlatsineq, ingerlatsineq qiviaraanni Inatsisartuni inatsisiliat malitassagut, qanoq iliorlutik Naalakkersuisut malinneqannginnissaanik anguniagaqarlutik aaliangersaasalissappat?

 

Taamatut ingerlatsiniarutta aningaasaqarnitta ingerlannera torinngilluinnaavittumik ingerlanneqalissaaq.

 

Inatsisiliagut Inatsisartuni. Taakkua malittariaqarpagut, taakkualu malinngikkutsigit unioqqutitsilluta ingerlatsisarnerit suli annertusigaluttuinnartut annertusigaluttuinnassapput.

 

Naalakkersuisoqarfiit marluk ukiuoq ukingulleq takoreerparput, sippuillutik annertuumik atuisimasut. Suli taamannak atuisartut annertusarniarneqarnerlutik Naalakkersuisooqatigiinni?

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Mads Peter Grønvold qutsavigaarput, tulliulluni oqaaseqassaaq Godmann Rasmussen, partiimi oqaaseqartup avataatigut.

 

Godmann Rasmussen, Atassut, partiimi oqaaseqartup avataatigut.

Uanga naatsunnguamik aamma oqaaseqalaarusuppunga. Tassa taanna rejenut akitsuut akileraartarnermi aamma ataatsimiititaliami eqqartoratsigut ilumoorpoq aporaassimavugut, aporaaffeqarnikuusimavugut.

 

Unaana uanga siullermik Jonathan Motzfeldtip Tuusip oqaaseqarnermini siullermik oqaaseq atugaa nuannarivallaanngikkiga aamma ukiorpassuarni naalakkersuinikkut suliaqareernikuuvoq Josef, tassuunalu aamma ataqqivara.

 

Oqaaseq atormagu amerlanerussuteqartut qanorluunniit ilioraluarunik unioqqutitsigaluarunik sussa. Taanna akuersaarneqarsinnaanngilaq, pingaartumik aamma ukiorpassuarni sulisimagaanni taamaaliorneq avataanut kujassaataanngilaq.

 

Sunaluunniit oqallinnikkut aaqqissuunneqartarpoq aamma sunaluunniit periarfissat sukkulluunniit nallertarput, aamma aaqqiissuteqarsinnaaneq.

 

Uanga tupigilluinnaqqissaarpara uumap oqaluttarfimmi akuttunngitsunik qaqisoqartaraluarpat Inatsisartuni ilaasortanut. Assorujussuaq nuannaartassagaluarpunga suulluunniit ingerlatsiviit nunatsinni ingerlanneqartut, uanngaanniik oqariartuutigineqartaraluarpata. Ingerlalluartut. Taanna nuannissagaluaqaaq.

 

Assersuutigiinnarlugu ajortuinnaviit eqqartorneqarsinnaasorinanngillat. Aalisarneq aamma tassani pingaartumik uagut Atassummit pingaartilluinnartuugipput qangali ilisimaneqarpoq.

 

Maniitsup suliffissua annakannajaartorujussuaq sivisulaartorsuarmik oqallisaasarsimavoq maani. Qujanartumilli aalisartut eqeersimaarluartut takusitsilluarsimanerisigut periarfissaq taanna aamma ammasunut ilannguppoq.

 

Paamiut illoqarfiat ukiuni siusinnerusuni nalunngilarput tusartiartakkat aamma ilumoorpata nakkaattuupajaarnikuuvoq. Kisiannili namminersortuni qaqitinneqarpoq, taannalu aamma nuannaarutissaavoq.

 

Nunatsinni amerlanerusut suliffeqarfiit taamannak ingerlasinnaasuuppata, assorsuaq tulluusimaarnassagaluarpoq.

 

Ukua massakkut oqallisigisagut pineqartut pugiorneqannguatsiarpoq aamma Naalakkersuisut aningaasaqarnermut oqaatigereeraluaraa, akileraarutitigut aammalu inatsisitigut periarfissaqartitaagamik aamma akileraartuummata.

 

Allaffissornikkut allatigullu taakkununnga attuumassuteqartut akileraarutaat aamma annikitsuusinnaanngillat.

 

Nunarput akissaqanngilaq. Ingerlalluartunik artukkiiniarsaqattaartassaguni. Umiarsuarnik ajutoorneq millionerparparpassuarnik naleqartarpoq. Kilisaat ataaseq inissiarpassuarnik naleqarpoq. Taanna aamma eqqaamasariaqarparput. Akisoorujorujussuinukua.

 

Taamaattumik nuannissagaluaqaaq, tamatta paaseqatigiilluta noqqaassutigiuakkagut isumaginninnermut utoqqarnut allarpassuarnut oqariartuutigineqartuartoq, akissaqartilersinnaassagaluarpagut qularnanngitsumik tamakku siunissami ingerlalluartut tapersersorlugit unittaaliortuugutsigit.

 

Umiarsuup ataatsip ajutoornera inuiaqatigiinnut uagutsinnut akisussaqaaq.

 

Aalisartut siorna ajutuuallammata aningaasarpaalussuit aamma qanittumi aalisartunut tapiissutaapput. Tassani takusinnaavarput inuussutissarsiutit taamaattut ajutuuallakkaangamik inuiaqatigiinnut qanoq ilungersornartigisarneri.

 

Niuertut aamma taamatut piumaffigilissagutsigit nunatsinni namminersortunngorsaaniarlutallu aamma kipiluttunassaqaaq. Suulluunniit suliffeqarfiit unerartiinnalissagaluarutsigit.

 

Isumaqanngilanga uanga uku massakkut eqqartukkagut annertoorujussuarmik niaqorluutissartaqartut.

 

Pitsaanerpaarpaassaaq taakku massakkut eqqartukkagut ukiuni aggersuni akileraarutitigut nunatsinnut annertuumik ikorfartuileraluarpata. Aamma taamaannissaa kissaatiginissagaluaqaammi.

 

Massakkut aalisarnikkut avammut nutaanngorsaaneq Naalakkersuisuni qangalu siunniussaq aamma inimi maani tusarnartaanngilaq. Tassa aalisariutinut angisuunut ikaarsaariartitsiniarsarilerpugut.

 

Taannalu aqqutip massakkut eqqartornerata nalaani nangaasaarinertut aappaatut nipeqarsorinarpoq, taamatut nangiarsaarinemik oqalunneq.

 

Aalisartut angisuunut kattussuunniarnissaat siunniupparput. Killinnguatigut taamatut angusaqareersimasut atugaatigut naviasaarilerluta.

 

Politikki taamaattoq ingerlanneqarsinnaanngilaq.

 

Inuusuttut piumassuseqartut avammut anerusuttut aalisariutinut angisuunut piginneqatigiinngornissaannut tassani nangiarsaarlugit aamma oqaluttoqarpoq. Kaammattortussaavagut taakku.

 

Taamaattumik suliffeqarfinnik taamannak ingerlalluartunik nikassaaqattaarnerit imaluunniit nangiarsaarinninnerit paasiuminaatsitupilussuuakka uanga.

Aamma naalakkersuisuusimasut aningaasaqarnermut Josef Morzfeldt, puiugassarinngissannnik siorna oqarputit oqaluttarfimmiik, Inatsisartut-aa aningaasanik piumasaqarunnaarlusi nunatta aamma karsimut isaassutigisinnaasaanik eqqarsarnerulaarniaritsi.

 

Aamma isumaqarpunga avataasiornermik tamakkua periarfissat ammaappata nunatsinnut aningaasarsiornerat pitsaasoq tassanngaanniit aamma aqqutissiuunneqalersinnaagaluartut.

 

Nuannaarniarta kalaallit avataasiortut aamma ullumikkut silarsuami nallersuutitut ilaalersimammata.

 

Taakkulu neriuutiginiartigit siunissamik qaamasumik siunissaqarumaartut nunatsinnullu akileraarutitigut annertuunik isaatitsinertik suli ingerlattuaannarumaaraat. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Godmann Rasmussen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Josef Tuusi Motzfeldt, partiimi oqaaseqartup avaatigut .

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Kingulliugaluartoq siullingortussaasimammata Godmann Rasmussen oqaaseqarfigilaassavara.

 

Siullermik amerlanerussuteqarneq kisiat toqqammavigalugu inatsisinik aaliangersakkanillu sanioqqutsineq miserratigerusukkukku miserratigissavat.

 

Missingiuusiornermi ilitsersuut aallaaveqarpoq missingiusiornermik inatsimmik, Inatsisartut inatsisaannit.

 

Unioqqutitsinerit eqqortitsiniarusullutit oqaluttartutit unioqqutitsinerit taamaattut qanoq allatut illersussagakkit.

 

Aamma aalisariutit angisuut massakkut Guulumaap Godmann Rasmussen eqqartorunarpai uutiterisussat, taakku kisiisa siunnerfigilersimavaat ukiarmi ukiakkut ataatsimiinnermi Inatsisartut aalisarnermut pissutsit oqaluuserigamikkit, taamanikkut Inatsisartuni oqarput nunami suliffissuit pilersorneqarnissaat pingaartinnerpaallugu, aalisarnermut aaqqissuussissaagut.

 

Massakkut sila taqqama nittaammat Godmann Rasmussen isumaa allanngorluinnarsimavoq.

 

Isaatitsissutissanik ujarlerusuppugut, aap ippassaani isaatitsissutissat inuiaqatigiit katillugit 22 millionit missaani agguagassaat meeqqanut inuusuttunullu suliniutissat, siunnersuutigigaluaratsigit Godmann Rasmusseniut ittut kaasarfiini attuimmata itigartitsissutigineqarput.

 

Inatsisartuni sulinermi isummagut siunnerfigut ataqatigiissuusariaqarput, imaanngilaq ullumi ataasinngornerummat tallimangormat tunullugit allatut oqalulersimassasugut.

 

Kiisalu aningaasaqarnermut Naalakkersuisup akissuteqarnermini kingullermi taavai, aningaasartuutissarpassuit kilisaataatillit matusassaat. Ukua naatsorsuutit 3,5 millionit siorna sinneqartooruteqarsimassappata, taakku suli uppernarsinngilagut oqaatigineqaannarput. Taakkua sinneqartoorutaapput ingerlatsinermi aningaasartuutit matoreerlugit.

 

Aamma ippassaq soqutiginarluinnartumik radiokkut allakaatitsisoqarpoq, namminersorneq pillugu isumalioqatigiisut siulittaasuat. Taassuma ilaatigut paasiniaasimanerminni paasisatik saqqummiutaasa soqutinartoq tassaavoq, namminersorneq pillugu isumalioqatigiissitat suleqatigiissitaasa ilaanni aningaasarsiornermi aallutaqarniarsarisumit, paasineqarsimavoq manna tikillugu nunatsinni ukiut pilluarfiit nalaanni aningaasarsiorluarfiit nalaanni, nunatsinniit Danmarkimut aningaasaliissutigineqarsimasut illusilluni allanilluunniit ingerlatanut Danmarkimut aningaasalilluni milliardit arlaqartut, 3 milliardit pallikkaat.

 

Allat qinnuigisarpagut aningaasartuutit artornarsigaangata, allatut ajornaqaaq ingerlatsinersi pissutsinut naleqqussartariaqarparsi. Sooq uani taamaaliornianngilagut, qangaana taanna periuuseq qimanneqartoq? Aamma sooq ukiamunngooq Naalakkersuisut Inatsisartunut saqqummiissapput rejenut akitsuutinut tunngasunut allannguutissamik. Sooq massakkut taanna nukingiunneqartigiva suliluunniit kisitsisinik uppernarsaatissanik takussutissaqanngitsugut?

 

Sunaana taanna nukinginnartorsuaq?

 

Naleqqussaaqqusinermi Inatsisartut periuuseriniarsarisaat kikkunnut tamanut ingerlatsisunut. Maanga ilaanni takkutoqartarpoq akillerliussutsinik takutitsisunik, taava oqarfigisarpagut allatut ajornartumik nunatsinni aningaasarsiorneq imaappoq, ingerlatsinersi aningaasartuuteqarnersilu pissutsinut naleqqussartariaqarpasi.

 

Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut aamma kilisaataatilinnut taanna taamatut periuuseqarneq atuuttariaqartoq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Josef Motzfeldtimut qujavugut. Taavalu allamik oqaaseqarumasoqanngimmat, taava immikkoortoq 15-I, utoqqatserpunga, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Ja, qujanaq. Tassa nappaanera takuneqanngitsoorsimammat. Kisianni pisariaqartippara oqaatsit assigiinngitsualuit oqaaseqarfigissallugit, siullermik Kattusseqatigiinninngaannit Mads Peter Grønvold.

 

Apeqqutit assigiinngitsut aammalu tikkuartukkatit assigiinngitsut, oqaaseqarnissinni innersuussutigivakka siullermeerinninnermi aamma apeqqutit tamakkorpiaat sammigatsigit.

 

Kisianni una soorunami pisariaqartikkukku uteqqitat taanna oqaaseqarfigisinnaavara qanoq iliornikkut uppernarsineqarsinnaava ingerlatseqatigiiffiit rejerniarneq amigartoorfiusumik ingerlanneqarnersoq.

 

Assersuutigisimavarsi Polar Seafood A/S, tassani assigiinngitsuni ingerlataqartuusoq. Uani Naalakkersuisut aammalu ataatsimiititalip sulinermini aammalu ilaasortaaffigisavit ataatsimiititaliap sulinermini, paasissutissat pissarsiarisimasai tunngavigalugit, Naalakkersuisut suliaat ingerlanneqarput. Tassalu rejet avammut tunineqarnerminni akiisa appariarujorujussuarsimanerat taavalu ukiunut siuliini naatsorsuutit inernerisartaagaannut sanilliullugit, soorunami tamakku suliat ingerlanneqarsimapput.

 

Taamaattumillu isumaqarpunga aamma illit naatsorsuineq taanna immikkoortissinnaassagitit, rejerniarnermi avataasiorluni rejerniarnermi, akit appariarujussuarsimanerat taanna suliffinnik naleqarsinnaanera pinngitsoortinniarparput uagut Naalakkersuisuninngaanniit.

 

Aammalu nuannaarutigilluinnaqqissaarpara ataatsimiititaliami akileraartarnermut ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartuni taanna aamma taperserneqarluni, maanilu aamma Inatsisartuni amerlanerussuteqartuni taperserneqarmat.

 

Lars Sørensenip aamma oqaatigivaa procenti aaliangersimasoq, uanga oqartunga piumagaanni procentimik allanngortitsisoqarsinnaasoq. Isumaqarpunga tassuuna paatsoorsimagimma. Oqaatigivara inuit isertitatik tunngavigalugit, soorlu isertitaqarnerulerunik soorunami akileraarnerat kroninngorlugu annertunerulertarpoq.

 

Kisianni isertitai ikiligunik kroninngorlugit ikinnerulissallutik akileraarutigisai, aamma taamaappoq kilisaataateqatigiiffiit aamma innuttaasutulli aaliangersimaqqinnaartumik akileraartartuupput. Isertitatik annertusigaangata sinneqartoorutitik annertusippata, taava akileraarutaat qaffattarpoq millisarlunilu sinneqartoorutaat annikillippat.

 

Taanna uunga rejeafgiftimut attuumassuteqanngilaq. Pissusissamisut taakkua ingerlapput. Una allaalluinnarpoq avataasiorluni rejerniarneq. Qaavatigut akileraaruserneqartarpoq, tassa taanna eqqartugarput.

 

Tassanilu amigartooruteqartumik ingerlanermi akileraarusersuisarneq taanna tulluanngitsutut isigaarput. Uanilu aamma eqqaavarsi sooq massakkut taama nukingipilutsigisoqassava, soorlu Josef Tuusi Motzfeldt oqarpoq, sooq nukingiunneqartigiva taama sunaana taama nukinginnartigisoq?

 

Tassa paasissutissat ukiuni, ukiumi uaniinnaanngitsoq aamma Tuusi Motzfeldtip naalakkersuisuunerata nalaaniilli paasissutissat tiguneqartartut tunngavigalugit nukinginnarsisimavoq qanoq iliuuseqarnissaq. Ukiamut utaqqinneqarsinnaajunnaarsimavoq. Ukiamut aaqqiissutissaq suliarineqartoq una aatsaat naammassineqarsinnaavoq.

 

Massakkut naammassereerneqarsinnaanngimmat upernaaq mannalu Inatsisartuninngaanniit aaliangiiffigineqarsinnaanngimmat sinneqartoorutit tunngavigalugit akileraartarnerup rejeafgiftip aaqqinneqarnissaa angumerineqarsinnaanngimmat, taava allatut ajornaqaaq Inatsisartut qinnuigisimavagut pissutsit avataasiorluni rejerniarnermi massakkut atorneqartut ima akip apparsimatiginera tunngavigalugu erngumanaateqarmata annertuumik.

 

Taava aaqqiinissap tungaanut massakkut rejenut akitsuutip appartinnissaa taanna siunnersuutigineqarpoq. Tassalu taanna nuannaarutigilluinnarpara paasilluarneqarluni maani amerlanerussuteqartunit taperserneqarmat.

 

Aamma saqqummiinitsinni oqaatigaara, uagut Naalakkersuisuninngaaniit nalilerparput budgetregulativ unioqqutinneqanngitsoq. Tassalu taanna tunngavigalugu Inatsisartunut aamma una saqqummiussivugut, tassa Inatsisartuni inatsisissat malitassat uani saqqummiussinermi unioqqutinneqanngillat.

 

Aamma ilaatigut sanilliunniarneqartut soorlu Lars Sørensenip sanilliunniarpai ukua rejerniartut, aamma saattuarniarlutillu qaleralinniartuummata, uani amigartooruteqarsimagunik immaqa saattuarniarnermi sinneqartooruteqarsimassasut taakku isiginiarneqartariaqartut.

 

Taava assigiinngitsumik aamma ingerlatsilissaagut, ukua arlariinnik ingerlataqartut rejenut akitsuut aqqutigalugu saattussanut akitsuusersulissavagut? Allallu saattussat kisiisa tunngavigalugit ingerlasut taakku akitsuusersornagit? Taamatut Naalakkersuisuninngaanniit ingerlatsisoqarnisssa uagut akuersaarsinnaanngilarput.

 

Taamaattumik rejenut akitsuut avataasiorluni rejerniarnermut attuumassuteqarpoq, tassungalu tunngatinneqassalluni, allanut sulianut allanut kaputartuunneqarnani.

 

APK rejeafgiftip allatut ilusilernissaanut suleqatigineqarnera eqqumiigineqarpoq. Uanga isumaqarluinnaqqissaarpunga pingaaruteqarluinnaqqissaartoq. Aamma kattuffiit attuumassuteqartut suleqatigilluinnarlugit ilusilersuinerit siunniussaqarsimagutta Naalakkersuisuni, sinneqartoortarneq tunngavigalugu rejeafgifti siunissami aaqqissuunneqartariaqartoq.

 

Taava aamma kattuffiit suleqatigalugit ilusilersuisariaqarpugut, taakkuummatami suliassamut aamma qanimut ilisimasaqarluinnaqqissaartut. Tamannalu tunngavigalugu taama iliorpugut.

 

Aamma isumaqarpunga Inuit Ataqatigiit taanna apeqqusermassuk. Inuit Ataqatigiit apeqquserneqarsimanngisaarnarsimavaat apeqqusinngisaannarsimavaat rejerniarnermi attuumassuteqartut ilusilersuinerni allani suleqatigineqartarnerat. Taakku aamma imminnut attuumassuteqarput annertuumik.

 

Aningaasat atorfissaqarteqigatsigit suliffiit unittuunnginnissaat pingaaruteqarluinnartunik Naalakkersuisuninngaanniit siunniuteqqavarput. Aningaasat allanut aamma atorfissaqarteqigatsigit, taamaattumik pingaarpoq, suliffiit ataannarnissaat siunertaralugu naleqqussaasarnissaq uanilu ilisimasagut tunngavigalugit, tassa avataasiorluni rejerniarnermi rejeafgiftip aaqqiiffigineqarnissaa taanna pisariaqarluinnartoq qassissaa utileraluarnerlugu oqaatigaara.

 

Aammalu taanna uteqqittariaqarpara arlallit tassa tikittarmassuk aamma Josef Tuusi Motzfeldt oqaatigaa, inatsisit aaliangersakkat sanioqqullugit Naalakkersuisut uani siunnersuuteqartut. Erseqqissaqqissavara Naalakkersuisut taama isumaqanngillat. Aaliangersakkat inatsisat sanioqqunnagit Naalakkersuisut uani siunnersuuteqarput. Qujanaq.

 

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq qutsavigaarput. Tulliani oqaaseqassaaq Godmann Rasmussen. Aappassaanik oqaaseqalerpoq partiimi oqaaseqartup avataasigut.

 

Godmann Rasmussen, Atassut, partiimi oqaaseqartup avataatigut.

Nuannarivallaanngikkaluarpara taama soqutaalluanngitsigisunik akiuunnissara.

 

Kisianni oqaaseq una Josefip uannut atugaa, annertutut tiguara oqarmamma unioqqutitsisut illersorpatit.

 

Kinaluunniit pinerluttoq pinerluuteqarsimasoq inimi maaniunngitsoq suliassaq ingerlanneqartarpoq. Taanna ilikkartariaqarpat. Inuk inatsisinik unioqqutitsigaangami allamerluinnaq suliaasarpoq, inimi maaniunngitsoq.

 

Oqaaseq atorpat uannut nittaammat, nittaalermat silaga taamatut isikkulerpat. Ilumoorputit uanga ukiorpassuit imarsiortuusimavunga anorersuit aammalu nittaalarsuit angallavigisarsimavakka. Taamaattumik immaqa oqarsinnaavunga silapillaaraangat aatsaat uanga inuunera qiimmattarpoq.

 

Kisianni eqqoriaruminarpoq siarluttumik sivisuumik avangalaqatigissagumma eqqoriaruminarpoq kina sorleq sapileqqaassanersoq. Ilimagaara sapilinngitsunga sapilerumaartutit.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Kaammattutigissavara maannakkut suliassaq imatut ingerlareersoq aammalu allannguutissatut siunnersuut, aammalu siunnersuut taamatut erseqqereersorujussuaq maannakkut avalakkiartulerpugut, assigiinngitsunut ilaatigut inuttalersuinermut nikikkiartulerpugut.

 

Kaammattuutigeqqissavara oqaaseqartussat tulliuttut arlallit oqaaseqareerpata taasinialissasugut.

 

Tulliulluni oqaaseqassaq Josef Tuusi Motzfeldt. Pingajussaaniilerami naatsuararsuarmik.

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Tassa una ilaatigut aamma taaneqarpoq umiarsuit ajutoorneri imaluunniit kilisaatit ajortoornerannik aningaasarpassuarnik naleqartartoq. Kisianni naatsorsuutigaarput soorunami taakkua aamma sillimmasiisarfinnik atuisuussasut, sillimmasiisussaammatami.

 

Taavalu soorunami Naalakkersuisut Naalakkersuisunut ilaasortaq oqarpoq, namminneq Naalakkersuisut isumaqarlutik missingiusiornermi ilitsersuut, taamaalillunilu aamma inatsit unioqqutinneqanngitsoq. Tassa taamatut illua tungeriilluta oqaluuserisinnaavarput, kisiat allanik taanna aaliangerneqallarumaarpoq Inatsisartut aamma ombudsmandeqarpugut, Inatsisinik atuutsitsinermik nakkutilliisorisatsinnik.

 

Kisianni APK-p peqataatinniarneqarnera inatsisiliornermi, uagut ippigisarput unaavoq inatsisissat Inatsisartut inatsisissaat Naalakkersuisunit suliarineqartarpoq. Inatsisissallu piareeraangata amerlanertigut susassaqartunut tusarniaassutigineqartarpoq. Inatsisit piareersarneqartanngillat allaminngaanniit tigumiartillugu, allat allat taamaallat Naalakkersuisut allattuliutiinnarlugit.

 

Taamaattumik ilaatigut uagutsinnut massakkut soqutiginartut marluinnanngorput. Paasivarput nikeriartoqarsinnaanngitsoq, nukinginnartut ippassigamili oqaluuserineqartartut amma kisianni Isumaginninnermut Naalakkersuisup qarsupiinnagai, meeqqat inuusuttullu ullumikkut ajunaarnersuarmik nalilerneqartutut allaat oqaatigineqartariaqartut nukinginnartut.

 

Ukua nukinginnarnerpaanut naatsorsuutaaluunniit suli saqqummerneqanngitsut, massakkut Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq siuuttuliullugu iluarsiiniarnerit uagut tulleriiaarineq tamanna eqqunngitsoq. Aammalu massakkut uagut paaserusutarput aamma akitikkusutarput tassaavoq, juunip aallaqqaataaninngaanniit Inatsit taanna allanngortissagussiuk, 15 millioninik annaasaqassanganerput qanoq taava ilissava? Qanoq isikkoqalissava? Taanna naalakkersuisunut ilaasortamut akineqaqquara.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Josef Motzfeldt qutsavigaarput. Tulliullunilu oqaaseqassaaq Aalisarnermut Naalakkersuisoq.

 

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq.

Qujanaq. Tassa Naalakkersuisut sinnerlugit maani oqaaseqarniannginnera erseqqissaassutigissavara, kisianni ilaatigut Naalakkersuisut suleqatigiinneranni pasinartunngortitsiniaaneq Kattusseqatigiinninngaaniit Mogens Kleistip saqqummiussaa, taanna akuersaarsinnaanngilluinnarparput.

 

Tassami inatsisit aammalu Inatsisartuni sulineq, minnerpaarpaamilluunniit unioqqutitsiniarnermik allatulluuniit pinerlunniarnermik aallaaveqarsinnaanngitsoq. Tamatta maani ilisimalluarparput. Pasinartunngortitsiniaasoqassanngilaq, pinerluttunngortitsiniaasoqassanngilaq, imaluunniit eqqunngitsumik nassuiaaniartoqassanngilaq pissutsit uniorluinnarlugit.

 

Tupigilluinnaqqissaarpara rejerniartut iluanaaruteqarnerat kisiat isiginiarneqarmat. Annilaartaatigineqarmat iluanaarlutik ingerlanerat oqariartuutigisaqattaarneqarpoq, iluanaaginnarsinnaanngillat, ilai tigooqqarneqartariaqarput.

 

Akerliani oqaluttuariniarsigit sooq naluara sooq oqaluttuariumanngikkisi suliffissaqartitsinerit annertuut, aningaasalersuinerit annertuut taakkuninngaaniit ingerlanneqarput. Ilaqutariippassuit ilaatigut ukiut 30-t sinnerlugit kilisaatersornermi aalisartut napatitseqataasut. Akileraarutinut annertuumik akilersueqataasut, annertuumik suliffissaqartitsisut, usingiaanerit, innaallagialerinerit allarpassuillu kilisaatit aningaasarsiornermi maani pingaaruteqartorujussuupput.

 

Taamaammat ingerlaannarnissaat tamatta ilungersuuttariaqarparput. Iluanaaruteqarnissaat kisiat ersissutigiinnarnagu, ingerlaannarnissaat tamatta qulakkeerniartariaqarparput, siunissami aningaasat maani pisariaqartinneqaqimmata.

 

Qanormi ililluta akilersussavagut utoqqaat pitsanngorsaaffigissagutsit, meeqqat atugaat pitsanngorsarneqassappata, suminngaanniit aningaasat pissarsiarineqassappat?

 

Iluanaartussat iluanaartinnaveersaarlugit aningaasarsiornerat unitsikkutsigut taavalu tamatta nakkaalluta, sorleq pilerinarnerua uagutsinnut?

 

Sapinngisamik aningaasanik isaatitsisut isaatsitsiniarlik, aamma nalunngilarput annertoorujussuarmik inuiaqatigiinni iluaqusersuisut.

 

Godmann Rasmusseni ilumoornerassavara oqarmat assersuutigalugu Maniitsumi suliffissuaq Inatsisartuni aningaasalersorniagaraluarput iluatsinngitsuugarput akissaqannginnatta, aalisartut namminneq sulilluarnermikkut iluanaaruteqarnermikkut annertuumik tunngavilerlugu aallartimmassuk. Tamakkua isiginngitsuusaarneqassanngillat, tulluusimaarutigineqartariaqarput.

 

Tassami taakkua unippata suliffissaqartitsiniarnermut atugassat aamma Kattusseqatigiit pingaarteqimmatigit suliffissaqartitsiniarnermi aningaasalersuinerit annertuut aallartinneqartariaqartut.

 

Taakku akissaqartinneqanngillat inuit sulisinnaasut ikilisarneqassappata, iluanaartussat iluanaarutissaat killilersorneqassappata, taava naggataatigut tamatta kaasimaarluta inuulernissarput isumaqarpunga siunnerfigineqartariaqanngitsoq. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Naalakkersuisumut ilaasortamut qujavugut. Tulliulluni oqaaseqassaaq Lars Sørensen. Pingajussaaniilerami naatsuararsuarmik.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Tassa Hans Enoksenimut aamma oqaatigilaassavara uanga ajutuulernermi oqalunneq rejerniarnermut tunngatillugu paasisinnaannginnakku. Tassami Royal Grønlandiminngaak oqaatigineqarpoq, aatsaanngooq taama sinerissami rejeqartigivoq.

 

Taava sooq ajutoortoqalerpa? Taamatut eqqarsarneq kaputartuussineruvoq una suliatsinnut. Tassa qujassutigivarput uagut inuiaqatigiinni avataasiorluni rejerniartoqarmat. Kisianni aamma eqqaamasariaqarparput inuiaqatigiit ataatsimut taakku pisuussutigimmassuk.

 

Inuiaqatigiillu ingerlanerannut pinngitsoornata aamma taakkua pilliuteqartussaapput. Soorlu aatsitassarsiornermi assigisaanilu iluaquteqarniarnermi, aamma akileraarutit aqqutigalugit taamatut aaqqissuussisoqartarpoq.

 

Taanna erseqqissaatigineqartariaqarpoq pinngitsoornani, kisianni aamma maannakkumut naatsorsuusiornermi ilitsersuusiaq Naalakkersuisut Inatsisartullu akuersissutigisaat maannakkut saneqqutiinnarlugu, Naalakkersuisut iliuuseqalerput. Tassa unioqqutitsisoqalerpoq, taanna kialluunniit Inatsisartunut ilaasortap ilisimasariaqarpaa.

 

Maannakkummi aningaasat annaaneqartussaasut qanoq ilillugu matussuserneqarnissaat Naalakkersuisunit saqqummiunneqanngilaq.

 

Ilisimasarput aajuna landskassep naatsorsuutaani ingerlatsinermi aningaasartuutit naatsorsuutigisaminngaaniit amerlanerummata. Tamatumap kingunerisaanik annertuumik inuiaqatigiit eqqorneqaatissaannik sipaaruteqarsinnaanissaq, taanna pinngitsoornagu aamma oqaatigisariaqarpoq.

 

Aamma Naalakkersuisumut oqaatigerusuppara, uangaana tupigusuutigigiga akileraartarnikkut aaqqissuussiniarnermi APK taavalu Namminersornerullutik Oqartussat peqatigiillutik aaqqissuusiniarsarimmata. Suna taakku soqutigisarivaat? Soorunami minnerpaamik akileraartarnissartik, taannalu pissusissamisuunngimmat oqaatigivarput.

 

Aamma sinneqartoorutit aallaavigalugit aaqqiisoqassappat, soorunami taava selskabi sinneqartoorut minnerpaaffimmiitinneqarnissaa taanna angussagaat naatsorsuutigissavara.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Lars Sørensen qutsavigaarput, tulliulluni oqaaseqassaaq Anthon Frederiksen, partiimi oqaaseqartut avataatigut.

Anthon Frederiksen, Siulittaasup tulliata sisamaat, Kattusseqatigiit.

Aalisarnermi inuutissarsiuuteqarneq nalunngilarput tamatta nunatsinni pingaarnerpaajusoq.

 

Taamaattumik aalisarneq tamaat ataatsimut isigalugu nalilersuisarnissarput pingaaruteqarluinnarpoq.

 

Ullumi ataatsimiinnerup uumap ingerlanerani, Naalakkersuisunut apeqquteqarpunga ukioq Saqqap fabrikkiata ikuallannerata kingunerisaanik aalisartut 45-t missai unilluinnarmata.

 

Imannak pisariaqartitsineq annertutigivoq allaat taakkua sulisartullu 23-t fabrikkimi, aalisarnermut attuumassuteqartumi pisariaqartitsinerat imannak annertutivoq, pisariaqartinneqartut aningaasat naatsorsuutigineqartut 4,7 millionit missaani atorneqarnissaat ilungersuutigineqarluni qinnutigineqartoq.

 

Qanoq pineqarpat taakku inuit ataatsimut katillugit 60-t missaaniittut? Soqutigineqanngillat taamaallaat sukkuaramininnguamik oqummersineqarput. Kisianni sapinngitsorsuit pilissuit pineqalermata, vær´sgod 15 millioni takanna.

 

Sunaana ingerlatsineq taamaattoq anguniaripput?

 

Umiatsiaararsortut qiviarutsigit, umiatsiaararsortut 1000 sinnillit qanoq pineqarpat? Siunissaat pinngitsaanngilluinnartoq massakkut isigisinnaavarput inissinneqartoq. Umiatsiaaqqaminnut taarsiinissaminnut periarfissaqanngillat.

 

Tassa aalisartut pissakinnerusunik oqaatigineqarsinnaasut soqutigineqarnerat annikippallaaqaaq. Kisiannili illua tungaatigut pissallit ila upperluarsimagunaqaat aamma taakku naalakkersuisoqatigiit massakkut ilaa?

 

Peqarnerooq tunineqassaaq peqarnerulersillugu. Tassa taanna allakkani iluartuni allassimasoq taamaattoq massakkut naalakkersuisooqatigiit aamma atulerpaat.

 

Ilumut taanna Inuit Ataqatigiit aamma qasseriarlutik eqqaalerpaat uani budgetregulativimi nammineerluta maani aaliangersagaq akuerisarput, massakkut soqutigineqanngilaq, paasivarput, uppernarsarneqarpoq tamanna aamma.

 

Aaliangersaasassagutta aamma nammineq aaliangersakka uagut atortinneqarnissaa atagu annikitsunnguamilluunniit ataqqilaartigu.

Eqqarsaqqilaarta. Aap Hansi ilumoorputit pilissuit suliffissaqartitsinerat qujanaqaaq, kisianni aamma qiviartariaqarparput tunisassiornermi 75 procenti avammut nunatta avataanut ingerlaqqittarpoq. Annerusumillu taanna nunatsinni atorluarneqarsinnaanerigalua taamaalilluni annikillisarpoq inuillu ikittuinnaat pissarsisinnaanerat annertusarluni.Inuit ikittuinnaat amerlanerunngitsut.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Anthon Frederiksen qutsavigaarput. Nikuinninnut peqqutaavoq maannakkut rejenut akitsuut pigatsigu, allarujorujussuit pimmata.

 

Siusinnerusukkut oqareerpunga allannguutissatut siunnersuut aammalu siunnersuut erseqqissumik qafatsinneqareerpoq Inatsisartunit partiinillu. Taannalu peqqutaavoq nikuinninnut, avammut sammigaluttuinnaratta. Tulliulluni oqaaseqassaaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermik Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq, tassa Josef Tuusi Motzfeldtip apeqqutigimmagu rejenut akitsuutip 2 procentimik appartinneqarneratigut qanoq aningaasalersuisoqassanersoq. Uani oqaatigissavara ilanngullugu aamma Inuit Ataqatigiinnut inatsisissamut ilanngullu ingerlatinneqarnikuuvoq oqaaseqaatit, tassani ilaatigut allassimavoq, rejenut akitsuutit 1. juli 2002-miit 2 procent pointinnginik appartinneqarnerisigut ukiumi naatsorsuuseriffimmi 2002-mi isertitassatigut annaaneqassapput 7,5 millioni kronet.

 

Ukiunilu missingersuusiorfiusuni 15 million kroneussallutik. Siunnersuut allaffissornermut sunniuteqartussaanngilaq.

 

Tassa isertitat annikillinerisigut soorunami sinneqartoorutissat tassani annikinnerussapput.

Tassanilu aamma Naalakkersuisut ataatsimiititaliamut isumasioqatigiiteqarnerminni aamma Inuit Ataqatiigiit ilaasortaatitaqarfigisaani, tassani oqaatigivarput taamaaliornissaq Naalakkersuisuninngaaniit illersorneqarsinnaasutut nalileripput. Illua tungiliunneqartariaqarmat suliffiit annaaneqassagaluarpata, tamanna nunatsinnut qanoq akisutiginissaa tassani qularineqarsinnaanngimmat.

 

Aamma una ilanngullu oqaatigissavara Josef Tuuse Motzfeldtip aamma eqqaasaa, umiarsuit ajutoorneri taakku naatsorsuutigalugit sillimmaserneqarsimassasut, soorunami taakku sillimmaserneqarsimassapput. Kisianni aningaasarsiornikkut ajutoornerisigut taava akilersuisinnaanissaminnut tassani ajornartorsiuteqalernerat tassani annertooq pisussaasoq, soorunami aamma tamatta naatsorsuutigisinnaassavarput.

 

Tassanilu pineqarpoq akiliisinnaassuseqarnikkut ajutoornissat naatsorsuutigineqarsinnaammata rejet akikillerujussuarsimanerat tunngavigalugu.

 

Taava aamma ilanngullugu oqaatigineqarpoq, aatsaat taama rejeqartigisoq. Taamaattumik qanoq ilulluni ajornartorsiornermik oqaluttoqassammat.

Aatsaat taama rejeqartigisoq Royal Grønlandip oqaatigaa, imaluunniit aatsaat taama tulaassiffigineqarsimatigalutik oqaatigaa. Kisianni aamma eqqaamaneqassaaq avataasiorluni rejerniarnermi kvota, tassa pisassat aaliangersimasuupput, aammalu ukiuni tulleriiaani avataasiorlutik rejerniartut pisassatik tamakkertarpaat.

 

Kisianni akit apparaluttuinnarnerisigut tassaniuna ajornartorsiut tassaniittoq, tassa akit apparujussuarsimapput, taamaalillunilu akilersugassanut aamma akisussaassuseqarneq navianartorsiortinneqalersinnaasoq Naalakkersuisuninngaanniit aamma takusinnaasimavarput. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumut qujavugut, tulliulluni oqaaseqassaaq Aalisarnermut Naalakkersuisoq.

 

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Tassa Lars Sørensenip oqaaseqarneranut sinerissami rejerniarneq minnerpaarpaamilluunniit uani kaputartuunneqassanngilaq.

 

Avataasiorluni rejerniarneq uani eqqartorneqarmat. Tassa nalunngilarput sinerissami rejerniartut massakkut tulaassugaat annertoqisut, kisiannili avataasiortut aamma aningaasarsiornerat massakkut killeqarluinnalersimasoq, taanna uani pineqarmat.

 

Inatsisartut siulittaasuat qinnuigissavara saneqqutilaarnissannut, tassa Antuup oqaasii akissuteqarfigilaartariaqassagakkit. Akuerisinnaagumma Saqqarmut tunngatillugu, susoqarsimanngilluinnarneranik oqarmat.

 

Tassa Saqqaq ilumoorpoq pissutsit ilungersunarput, kisianni oqartoqassanngilaq Naalakkersuisuninngaanniit susoqanngilluinnartoq. Taanna Saqqami aaqqiiniarnermut tunngatillugu Naalakkersuisut 500 tusindinik tapiissuteqarput. Isumaqarpungalu taakkua tapiissutit sukkuaqqatut nalilersorneqarsinnaanngitsut.

 

1998-imi Sisimiuni fabrikki ikuallammat kommune nammineerluinnarluni aamma Namminersornerullutik Oqartussaninngaanniit 500 tusindinik tunineqarpoq, taavalu nammineerluinnarluni pissutsit aaqqissuuppai.

 

Aamma Ilulissat kommuneat periarfissaqarpoq nammineq taamaaliornissaminut aningaasarsornera aamma Sisimiut kommuneatulli nukittutigimmat.

 

Taamaammat Namminersornerullutik kisimik isumalluutigineqarsinnaanngillat, kommune pisussaavoq ajornartorsiortuni ikiorsiissalluni. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Mikael Petersen.

 

Mikael Petersen, Siumup oqaaseqartua.

Immaqa majuaqattaarneq ilaatigut pisariaarukkaluartoq, kisianni unioqqutitsilluni taamatut inatsisiliorniarneq oqaatigineqaqattaartoq, pinngitsoorusunngilanga aamma akissuteqarfigilaassallugu.

 

Ilaatigut Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup akissuteqarnermini eqqaareeraluaraa, isumaqarpunga pissusissamisoortoq aamma eqqaasississutigissallugu, akileraartarnermut akitsuusiisarnermullu ataatsimiititaliap siulittaasuata isumaliuutissiissut saqqumiukkamiuk ilanngullugu aamma ersarilluinnartumik oqaatigimmagu. Taamatut rejeafgiftimik aaqqiiniarneq pillugu Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumut ataatsimiititaliaq isumalioqateqarsimasoq.

 

Isumasioqateqarnermi pingaartinneqarluinnarpoq ataatsimiititaliaminngaanniit, taamatut inatsisiliornermi inatsisitigut periarfissat qanoq inissisimanerat paaseqqissaassallugu.

 

Aamma apeqqutigaarput uani taamaaliorneq qanoq inissisimava? Unioqqutitsinerunerluni? Ilisimatinneqarpugut Naalakkersuisunik unioqqutitsinerunngitsoq, aamma atorfilittanit tamanna uppernarsarneqarpoq. Aamma inatsisilerituumit Inatsisartut inatsisilerituuaannit tamanna uppernarsarneqarpoq.

 

Taamaattumik tupigikujuppara illua tungiliuttut Naalakkersuisunit tamarmik unioqqutitsinermik nipeqartumik maani Inatsisartuni oqariartuuteqaqattaarnerat. Tusaqqusaarutaannaanerpoq imaluunniit suna uani anguniarneqarnerpoq? Inatsimmik unioqqutitsisumik iliuuseqartoqartitsisumik nipeqaqattaarneq.

 

Taassauma saniatigut sivitsulereeraluartoq Mads Peter Grønvoldip ilaatigut oqaaseqarnermini sakkortuumik uparuarpaanga. Aalisarneq pillugu imminut akilersinnaasunngortitsiniarnermik siunertaqarluta sulinerput pillugu.

 

Ila tupinnaraluassusia. Imminut akilersinnaasunngortitsinissamut aamma Kattuseqatigiit sulinerpaapput.

 

Soorunami pissutsit aallavigisagut ippinnartoqarsimappata aamma ullup ingerlanerani iluarsisariaqartassavagut.

Kisianni massakkut rejeafgifti pillugu aaqqiiniarneq oqaatigereerparput pissutsit siornalu ingerlaartut tunngavigalugit aaqqiinremik imaqarpoq. Aamma tamanna pillugu Siumut oqariartuutigisaa ukiarmili atuuttut taakkua aaliangiusimavagut.

 

Taakku uteqattaarnianngilakka, taamaattumik isumaqarpunga asuli uparuartuiniaannarluni uparuartuinerusoq, Naalakkersuinikkut taamalu ersaritsigisumik tunngaveqarluni siunertaqarneq ajortisassallugu.

 

Isumaqarpunga unneqqarissumik tamatta nipeqartariaqartugut pissutsit iluangersunaraluarpataluunniit.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Mikael Petersen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Simon Olsen. Partiimi oqaaseqartut aappassanik oqaaseqassaaq.

 

Simon Olsen, Siumup oqaaseqartua.

Naatsuarannguamik. Massakkut akit ammukaqqissappata ulorianartoq sumummitaavami naaperiaannaavagut?

 

Kia takorloorsinnaassanngilaa kilisaatit immaqa arlaat unikkallarsinnaasoq. Taamaattoqassappallu suna kingunerisinnaassagaa kiamitaava takorloorsinnaavaa?

 

Taamaammat akit appannginnissaat soorunami tamatta kissaatigaarput, appaqqinnginnissaat, massakkut ima appasitsigilersimammata allaat amigartooruteqarlutik ingerlarratilereersimallutik.

 

Aamma ilimaginngitsoorsinnaavaa suliffissaqartitsiniarneq allatorluinnaq ilusileriaannaammat. Kilisaatit tulaassinerminni takusinnaasarpaat amerlasuutigut namminneerlutik avalaakkunikkit, imaluunniit Islandimut nuartorunikkit akilersinnaanerugajuttartoq.

 

Tamakku qinerneqalissappata taava suliffissaqartitsineq aamma kialuunniit takunngitsuusaarsinnaanngisaa aamma eqqorneqartussaavoq. Taamaammat aarlerinartumiinnerput isumaqarpunga eqqissisimalluinnarluta tusarnaaginnarsinnaanngikkipput. Qujanaq.

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Simon Olsen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Anthon Frederiksen. Partiimi oqaaseqartut avataatigut. Aappassaanik.

 

Anthon Frederiksen, Siulittaasup tulliata sisamaat, Kattusseqatigiit.

Tassa Aalisarnermut Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisumut, soorunami apeqqutaalluinnarunarpoq fabrikki tamavimmi ikuallassimanersoq Sisimiuni nungulluni nunguilluni.

 

Kisianni isumaqarpunga Saqqaq Sisimiullu imminnut assersuunneqarsinnaanngitsut. Siullermik pissutigalugu Saqqaq sikusartumiippoq, taamaalillunilu inuit aalisartut sulisartullu periarfissaat mattunneqavillutik taamannak mattunneqarput.

 

Kisianni avataasiortut ataatsimut tamaasa isigigaanni, nalunngilarput rejerniarnerup allanngortiternerata kingunerisaanik, aammalu avataasiortut kattussuutsinneqarnerisa kingunerisaanik, ullumikkut pissutsit siusinnerusumut assersuunneqarsinnaanngilluinnartut.

 

Maannakkut avataasiortut kilisaatit qassiuppat? Aammalu kikkunnit pigineqarpat? Isumaqarpunga tamakkua aamma sinerissap qanittuani aalisarnermi, pinngitsoorani nunatta aalisarnermik ataatsimut tamaat eqqarsaatigalugu nalilersuilluarnissarput pisariaqartoq.

 

Soorunami uagut oqarpugut, massakkut tunngavissagut amigaatigaagut. Oqanngilagut kilisaassuit avataasiortut atorfissaqartinngilaat nunatta. Aamma taanna taamatut paasiniarneqassanngilaq.

 

Pisariaqartippagut, kisianni aaliangiinissamut tunngavissagut amigaatigigigut, tassa taakkuuku pissutaasut. Taamaattumik ilaatigut aamma Inuit Ataqatigiinniit oqatigineqartoq, taanna soqutiginartutut isumaqarfigaarput. Soormi taama nukingertigisumik taanna aaliangiiffiginiarsarinngikkutsigu, ukiamut Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq oqarpoq ukiamut aamma taanna apeqqut qaqeqqinneqarumaartoq.

 

Taava ukiamut aappassaaneerneqarnissaa immaqa qanillattuiffigisinnaavarput paasissutissallu amerlanerusut pissarsiaralutigit, taamaalilluta uatsinnut imatut akeqattaaterusaaginnarata, kisianni naapeqatigiiffeqarluta soorunami oqaloqatigiissinnaaneq uagut ammaffigaarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Anthon Frederikesn qutsavigaarput. Taavalu immikkorluinnaq akuerissavara inatsisissanut tunngassuteqarmat Lars Sørensen sisamassaa oqaaseqarnissaanut, kisianni naatsuararsuarmik.

Taavalu tulliani taasisariaqalissaagut.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Tassa Mikael Petersenimuna oqaatigimmagit ataatsimiititaliami sulinitsinni inatsisilerituunik siunnersorteqarsimasugut. Taanna eqqunngilaq. Taanna oqaatigerusuppara, kisianni aamma Simon Olsenimut oqaatigissavara rejeafgiftip 3 procentiminngaanniit 1 procentimut appariarnissaa, kilisaataatillit ajutoorutigissappassuk, taanna pissutaanavianngimmat. Tassami oqareernitsitut taakkununnga aningaasat kuseriarnerinnaapput.

 

Kisiannili landskassemut pingaaruteqartuullutik taakku aningaasat. Atorfissaqaqimmata storluarneqarnissaat.

 

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Lars Sørensen qutsavigaarput. Taava maannakkut taasisariaqalissaagut.

 

Kaajalukaaginnaleratta. Immikkoortup 15-ip tassalu rejenut akitsuutit pillugit Inatsisartut inatsisissatut siunnersuutip aappassaaneerneqarnerani, taasissutigineqartussap Inatsisartut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuutip marlup saqqummiuppaat, saqqummiunneqarput Inatsisartunut saqqummiunneqarput.

 

Akileraartarnermut akitsuusiisarnermullu ataatsimiititalimi amerlanerussuteqartut tassalu Siumup Atasutillu ilaasortaatitaasa kaammattuuteqarnerisigut Naalakkersuisut inatsisissatut siunnersuummut allannguutissatut, siunnersuummik saqqummiipput.

 

Tamatuma saniatigut Inuit Ataqatigiit Inatsisartuni ilaasortaatitaat inatsisissatut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussipput. Allannguutissatut siunnersuutit taakku marluk piffissaq eqqorlugu saqqummiunneqarput.

 

Suleriaaseq naapertorlugu allannguutissatut siunnersuut annertunerusumik kinguneqartussaq siulliullugu taasissutigineqassaaq.

 

Tassalu Inuit Ataqatigiit siunnersuutaat. Tassa allannguutissatut siunnersuutaat imatut nipeqarpoq. Inuit Ataqatigiit Inatsisartuni qinigaatitaanniit saqqummiunneqartoq §1-mut. 1 normu 2, ima oqaasertaqassaaq, issuaaneq. 2 § 15 immikkoortoq 2-mi oqaaseqatigiit pingajuattut ilanngunneqassaaq.

 

Issuaaneq, aalisarnikkut ajornartoortoqartillugu immikkoortoq 1 naapertorlugu tamakkiisumik ilaannakuusumilluunniit isumakkeerinninnissamut tunngavissaqartoqaraangat, naatsersuutitigut uppernarsaatissat pissarsiarineqanissaat Naalakkersuisunit utaqqineqaraangat, akitsuutip tamarmiusup taassumaluunniit ilaata akilinngikkallarneqarnissaa Naalakkersuisut akuersissutigisinnaavaat, issuaaneq naavoq.

 

Ukua assigiinngitsut tunngalersuutit atuassanngilakka.

 

Taamaattumik maannakkut taasissutigissavarput, Inuit Ataqatigiit allanguutissatut siunnersuutaannut isumaqataasut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

 

11.

 

Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnersuutaannut akerliusut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

 

15 16.

 

taavalu Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnersuutaannut isumaqataanatilluunniit akerliunngutsut qinnuigissavakka nikueqqullugit.