Ullut ataatsimiiffiusut pingajuat, pingasunngorneq 10. april 2002

Oqaluuserisassani immikkoortoq 17

Illuliortitsinermut aningaasalersuineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut

(Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq)

(Siullermeernera)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Jørgen Wæver-Johansen, Ineqarnermut Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Matumuuna naalakkersuisut sinnerlugit illuliortitsinermut aningaasalersuineq pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut saqqummiuppara.

 

Peqqussutissatut siunnersuut Kalaallit Nunaanni ineqarnerup tamakkiisumik nutarsarneqarnera­nut ingerlanneqartumut atasumik saqqummiunneqarpoq. Kingullermik pisortat inissiaataannik attartortittakkanik akiliutinik allanngortitserineq ingerlanneqarpoq.

 

Tamatumani ilaatigut siuneratarineqarluni akissaqarnerusut nammineq ineqalernissamut kajumissaarneqarnissaat aammalu nammineq inissamik aningaasalersuinissanmut ileqqaarniuteqarnissap siuarsarneqarnissaa.

 

Peqqussutissatut siunnersuut aqqutigalugu pisortat aningaasaataat atorlugit inissianik amerlanernik peqalernissamik aammalu inissianik namminerisamik pilersitsinissaq pillugu maanna suliniutit ingerlateqqinneqarput.

 

Taamaalilluni pisortat inissiaataannik attartortittakkanik pisariaqartitsineq annikillisinneqassaaq. Taakku inunnut nalinginnaasumik initaarnissanut allattorsimaffianniittunut ineqarnermullu tapiissuteqarnissamut pisariaqartitsisunut tunniunneqarsinnaaniassammata. Peqqussutissatut siunnersuut manna ilaqutariinnut akunnattumik imaluunniit isertitaqqortuunut nammineq illuliorusuttunut aammalu suliffeqarfinnut ingerlateqqatigiiffinnulluunniit namminersortunut sulisorisanut inissianik pisariaqartitsisunut aammalu aningaasaliissuteqartartunut attartortittakkanik inissialiorusuttunut sammitinneqarpoq.

 

 Aammattaaq inuit allat ataatsimoorlutik, assersuutigalugu ilaqutariinnut marlunnut illunik uiguleriaanik illunilluunniit ataqatigiiaanik sanarusuttut pineqarsinnaapput.

Sanaartukkanut taarsigassarsisitsisinnaaneq aningaasalersueriaatsinut ilisimariikkanut assersuutigaagut 60/40 atorlugu illulianut piginneqatigiilluni inissianut, nunaqarfinni inissianut, nammineerluni illulianut aammalu kommuunit illuutaannut katerseriaannarnut atatillugu tapertliassatut isigineqarsinnaavoq.

 

Peqqussutissatut siunnersuummut saqqummiunneqartumut nassuiaatit allatigut innersuussutigalugit illuliortitsinernut aningaasalersuineq pillugu Inatsisartut peqqusutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut inatsisartunut akuersaartumik oqaluuserisassatut ingerlateqqippara.

 

Siunnersuutigineqarpoq siunnersuutip aappassaaneerneqannginnerani Attaveqarnermut Pilersuinermullu aamma Ineqarnermut ataatsimiititaliami oqaluuserineqaqqaarnissaa.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Atassut.

Partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartuini siulliussaaq Siumup oqaaseqartussaa Tommy Marø, Tommy Marø pereerpat Godmand Rasmussen, Atassut.

 

Tommy Marø, Siumut.

Qujanaq. Immikkoortoq eqqortoq atuassavara, saqqummiutissavara. Illoliortitsinermut aningaa­salersuineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata nr. 4-p 31. okt. 1998-imeersup allanngortinnissaanik Naalakkersuisut Inatsisartut peqqussutissaatut siunnersuuteqarnerat imaattumik Siumumiit sukumiisumik nalilersorluareerlugu oqaaseqarfigissavarput.

Siullermik eqqaasissisutigalugu erseqqissaasutigissavarput nuannaarutigigatsigu ukiakkut 2001-imi Inatsisartut katersuussimanerisa nalaani Siumumiik kissaatigisagut aallaavigalugit peqqussu­tip naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissanik saqqummiussinerat iluarisimaaratsigu.

 

Siumumi suli isumaqarpugut inissianik amigaateqarneq ullumikkut killiffigisatsinni nunatamakkerlugu ajornartorsiutaasoq annertooq. Taamaattumillu pisariaqartuartoq ullumikkormiik annertunerusumik inissaqartitsiniarneq minnerunngitsumillu inuit namminerisamik initaarsinnaanerisa nutaaliortuarnikkut eqaallisaanikkullu aqqutissiuttuarnissaat.

 

Illuliortiternermut aningaasalersueriaaseq aammalu illuliortiternermi illup angissusissaanik killigititaasumit eqaallisaaneq aammalu inuit ataasiakkaat kisiisa pinnagit suliffiutilinnulli aamma sammititamik minnerunngitsumillu illup sananeqarnissaanik m2-mut killiliineq

 

Siumumiit pitsaasutut innuttaasullu kissaataat malillugit aaqqiiniarnertut nalilerparput.

Peqqussutissatut Naalakkersuisut siunnersuuteqarnerminni apeqqutini assigiinngitsuni ersarissaallutik sinaakkusersuinerat iluarisimaarnarpoq, eqqaamassavarpummi peqqussutip 1998-imi illuliortiternermut aningaasalersueriaaseq atuutilersinneqarmat innuttaasunit minnerunngitsumillu kommunerpassuarnik annertuumik paatsuungassutigineqartarsimammat qujanartumilli maana tamanna aaqqinniarlugu aammalu peqqussutip eqaalisarlugu Naalakkersuisut iliuuseqarnerat iluarisimaarnarmat.

 

Taamaattorli Naalakkersuisut peqqussutissatut siunnersuutaat Inatsisartuni aappassaaneerlugu oqaluuserinnginnerani Siumumiit pingaartipparput Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu ataatsimiitsitaliamit nalilersorluaqqaarnissaa.

Ilaatigu Siumumiit eqqarsaatigilluaqqussavagut peqqussutissatut allannguinermi ilaatillugu immikkoortoq 8-mi, §10,  imm. 1-imi allassimasumi tassalu illuliornissamut taarsigassarsiniarnermi killiliussap martsip aallaqqaataanut killiliisimanerup nutaamik naliliiffigineqarnissaa.

 

Siumumi isumaqarpugut ukioq kaajallallugu qinnuteqarsinnaaneq periarfissiuunneqartariaqartoq. Ukiumi pineqartumi aningaasaliissutit iluanni, tassanimi Namminersornerullutik Oqartussat aamma kommunet aningaasaliissutissatik immikkoortereertarmatigit ajornartorsiutissatut isigisariaqanngimmat.

Ilanngullugu nalilersoqqussavarput immikkoortoq 3, § 4, imm. siulliup tassalu Naalakkersuisut kommunalbestyrelselu sananermi aningaasartuutissanik 40 %-inik taarsigassarsititsisinnaanerannut tunngasup ersarinnerulersinneqarnissaa tassani eqqarsaatigeqqussallugit kommunet aningaa­saliinissaminnut periarfissaalatitsisut taarsigassarsiniartunut eqquinnginnissaa pinerullugu aaqqiissutaasinnaasumik allaqqasoqartariaqarmat.

 

Naggasiullugu Siumumiit Naalakkersuisut peqqussutip allanngortinneqarnissaata atuutilerfissaaniik ulluliisimanerat tamakkiisumik taperserparput.

 

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta illuliortiternermut aningaasalersuineq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut Naalakkersuisut siunnersuutaat aappassaaneerneqannginnerani Inatsisartut Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu ataatsimiitsitalianut ingerlatinneqarnissaa innersuussutigissavarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Tullinnguuppoq Atassutip oqaaseqartussaa Godmand Rasmussen.

 

Godmand Rasmussen, Atassut.

Naalakkersuisut inerqarnermut siunnersuutaannut Atassumiit imatut oqaaseqaateqassaagut: Peqqussutitut siunnersuut nunatsini tamakkiisumik nutarterneqarnissaa annertuumik oqallisaajuartarsimavoq, ukiut siusinnerusut kingumut qiviassagaanni nunatsinni ineqarnikkut pisortat kisimik isumalluutaanerata qanoq killeqartiginerat Atassutip takusinnaasimavaa, naak aamma siusinnerusukkulli inuit ilaanni namminerisamik illoqalersarneq takornartaanngikkaluartoq.

 

Atassutip qangaaniilli pingaartitariuartarsimavaa pingaartittuassallugulumi inuup nammineq akisussaaffigalugu ineqarsinnaanera. Una periaaseq eqqunneratigut pitsaasumik ammaassinerussaaq siusinerusukkut atugaasimasuuppat qanga aalisarneq pissarsiorfiulluarnerata nalaani qularinngilarput periarfissaq arlalinnik atorneqarsimassagaluartoq.

 

Ukiuni makkunani tikissimasarput ajoraluartumi arlalinnik takussutissaqarpoq akiliisinnaassuseqaraluarlutik inissisimasunik kisiannili piumasarineqartunut naammassinnissinnaanngitsunik uumali peqqussutip atuutilerneratigut inuit nammineq akisussaassuseqarnerusumik misigisimalersippagit sorlaliineq siunissamut akisussaassuseqarnermut qanortoq aqqutissaagili atauartumik ingerlanneqarluni.

 

Taamaattumik tamakkiisumik Atassumiit taperserparput taama oqaaseqarluta aappassaaneerneqartinnagu ataatsimiitsitaliamut ingerlanissaa siunnersuutigaarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Tullinnguutissaaq Inuit Ataqatigiit oqaaseqartussaat Ole Lynge.

 

Ole Lynge, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Illuliortiternermut aningaasalersuineq pillugu allannguutitut siunnersuut saqqummiunneqartoq annertornerpaatigut Inuit Ataqatigiit tapersermassuk oqaatigissavara.

 

Saqqumiussissumi oqaatigineqartut nunatsini ineqarnerup tamakkiisumik nutarsarneqarneranut ingerlanneqartumut atasumik saqqummiussaavoq siunertarineqartutut Inuit Ataqatigiit isumaqatigaat akissaqarluarnerusut nammineq ineqalernissamut kajumissuseqalernerunissaat namminerlu inissamik aningaasalersuinissamut ileqqaaruteqarsinnaanerup siuarsarnissaa.

 

Peqqussutissatut siunnersuumi periarfissiissutaasut atuutilersinneqarnissaat tassa julip aallaqqaataa 2002 aallarnerfigalugu atuutilersussap siunertarineqartutut qanoq atorluartigineqarnissaa pissanganassaaq tassami sinerissami ilaqutariinnut aamma akunnattumik isertitalinnut imaluunniit isertitaqqortuunut suliffeqarfinnut ingerlatseqatigiiffinnulluunniit namminersortunut sulisorisanut inissianik pisariaqartitsisunut kiisalu inuit allat ataatsimoorlutik inissialiorusussinnaasunut sammitinneqarpoq.

 

Peqqussutissap sanaartukkanut aningaasalersuinissamut piumasaqaatigiumagassaasa atugassarititassai pillugit paasissutissanik aammalu tamakku kinguneqaatigisinnaasaannik pissarsinissaq Inuit Ataqatigiit pisariaqartutut isigaat taamaattumik inassutigissavarput peqqussutissap aappassaanerneqartigani Inatsisartut Ineqarnermut il.il. ataatsimiitsitaliaanit aningaasaliissutissanut kingunerisinnaasaat pillugit itinerusumik paasissutissiisoqassasoq.

 

Tamatumunnga ilanngullugu eqqaasitsissutigissavarput Inatsisartuni ilaasortap Josef Motzfeldip oqaluuserisassani imm. 94-itut aaliangiiffigisassatut siunnersuutaa peqqussutissatut siunnersuummut attuumassuteqarsinnaammat taamaattumillu siunnersuutip §2-aatut inissinneqarsimasumi illup tunngavissaata 105 m3-sut killiliinermi tunngaviusup aningaasartuutinullu tamarmiusunut m3-mut 13.500 kruuninut killiliussineq ataatsimiitsitaliap naliliivigisariaqaraa isumaqarluta.

 

Allatigut nassuiaatit ersarimmata taamatut siullermeerinermi oqaaseqarallarluta siunnersuutip aappassaaneerneqartigani Ineqarnermut ataatsimiitsitaliamut suliassanngortinneqarnissaa inassutigaarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Taavalu Kattusseqatigiit oqaaseqartussaat tullinnguuppoq. Mogens Kleist, takanna.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat

Qujanaq. Peqqussummut siunnersuut tapersersorusupparput. Oqaatigineqareertutuut peqqussutissap ammaassinissaa innuttaasunut periarfissiinissat inissianik tamanik piginneqataalersinnaanissaannut.

 

Aammali inissianik nutaanik sanaartoqqissinnaalernissamut ammaassinissaq pitsaasoq anguneqarsinnaalissammat, taamatut peqqussutip allanngortinneratigut minnerunngitsumillu innuttaasut inissianik utaqqisut ikilisarnissaat anguniarneqassammat peqqussutissap allanngortinneqarnissaa aamma taperserparput.

 

Ukiuni kingullerni Nuup Kommuuniata anguniagaa, tassalu attartortuniit piginnittunngorsaaniarneq pitsaasutut isigaarput.

 

Ullumikkummi nalunngilarput illuliorniarnermut aporfissat assigiinngitsut amerlaqisut, taamaattumik peqqussutissap ammaassinissaa Kattusseqatigiinniit taperserusupparput.

 

Aningaasallu isertinneqartussat qanoq aaqqiivigineqassanersutsuli taakkartorneqanngimmata ataatsimiititaliamut attuumassuteqartumut, tassalu Ineqarnermut ataatsimiititaliamut innersuussutigerusupparput sukumiisumik misissorneqarnissaat. Tassami kommuunit ataasiakkaat NamminersornerullutikOqartussallu akornanni aaqqiinissat pingaaruteqarmata sanaartoqqinnissamut tunngatillugu.

 

Aammattaaq takusinnaavarput suliffeqarfinnut ataasiakkaanut annertuumik iluaqutaanissaat naatsorsuutigisinnaagatsigu. Ullumikkummi suliffeqarfiit ataasiakkaat aningaasanik annertuunik atuinikkut sulisutik ineqartittaramikkit, tassa vakantinut. Aningaasallu tapiutigineqarsinnaasut annertussusissaat pitsaasumik naliliiffigineqarnissaat Kattusseqatigiinniit kaammattuutigerusupparput. Killiliunneqarsimasut ullumikkut naleqqunnersut eqqarsaatigalugit. Taamatut oqaaseqarluta ataatsimiititaliamut attuumassuteqartumut innersuussutigissavarput. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Taava attaviitsoq, Otto Steenholdt, tullinnguuppoq.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Aallaqqaasiutigalugu Naalakkersuisunut Naalakkersuisumullu apeqqutigerusuppara taamatut inatsimmik saqqummertoqarnissaa sioqqutilaarlugu Danmarkimi kreditforeningiminngaanniit kalaaleqaterpassuagut atorsimapput. Aamma qujanartumik illussaaleqinermik assut ikiuulluarlutik, kisianni tamatuma kinguninngua kinguningaatsiarsua paasilerpaat taakku aningaasat atukkat erniapalaarsui assorujussuaq oqimaatsut.

 

Taamaattumik qasseeriarlunga Naalakkersuisunut nikittaattunut aamma apeqqutigisarsimavara aammalumi neriorsorneqarsimallunga taamatut illuliorsimasut atukkami, aningaasanik atukkami erniaannut oqilisaaffigineqarumaartut.

 

Tassa qutsavigalugit inissaqarniarnermi taama ilungersunartigisumi namminneerlutik siulliullutik sassarlutik taamatut iliorsimanerat qutsatigalugulusooq taamatut oqilisaaffigineqassasut, kisianni naalakkersuisup ullumikkulluunniit taanna akisariaqassanngilaa, tassa allaganngorlugu paaserusullugu ullaaq manna naalakkersuisunut apeqqutinngorlugu tunniutereersimagakku. Taanna oqaatigitsiaannarpara.

 

Inatsit allannguutissanik allanik ilaartorlugu saqqummersinneqartoq annerusumik oqaaseqarfigisariaqanngilaq. Saqqummiunneqaqqaarmalli pitsaagalugu uanga maanngaanniit aamma oqaaseqareersimagama.

 

Illunilli anginerusunik aamma kalaallit ukiuni kingullerni najugaqarusuttalernerat naalakkersuisunit arajutsisimaneqartariaqarsorinngilara. Tassani pivara §2-mi oqaasertaliussaq imatut issuarusutara: AImm. 1 naapertorlugu illuliortitsinermit taarsigassarsisitsisoqarsinnaavoq, illup qanoq angitiginera apeqqutaatinnagu, annertunerpaamik illup toqqammavissaa 105 m3". Issuaaneq tassunga naavoq.

 

Tassami imaassinnaavoq aamma teknik-ikkut ingerlaaseq imaalersoq. Illupiluunerujussuarmik sanasoqarsinnaasoq toqqavikitsoralaannguamik. Taama paasisariaqannguatsiarpoq. Naggataagut aamma eqqaasitsissutigissavara oqaloqatigiissutitta siuliani illuutinik attartortut paarsilluarnerusariaqarneranni oqarnera. Inatsisissakkut ugguuna tamanna isiginiarneqassasoq iluaralugu paasivara. Tassa §5, imm. pingajuani oqaasertaasigut.

 

Taanna taamak oqaaseqarlunga allannguutissat annerusumik oqaaseqarfiginagit oqaaseqatsiarpunga.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Qujanaq. Maannakkut Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq akissuteqassaaq. Jørgen Wæver-Johansen, takanna.

 

Jørgen Wæver-Johansen, Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Siullermik qujarusuppunga tamanna taperserneqarmat saqqummiunneqartoq.

 

Uangattaaq partiiniit assigiinngitsuniit saqqummiunneqartut Inatsisartut ataatsimiititaliaanni misissoqquneqartut isumaqatigaakka siulianilu oqaatigeriikkakka ataatsimiititaliami isumasioqateqarumik soorunami sukkulluunniit piareersimagatta takkunnissatsinnut.

 

Maluginiarpara oqaaseqartut amerlasuut uniffigigaat killiunneqarsimasut ilaatigut m3-imut aammalu akigitinneqartunut. Tassa m3-imut killiussaq imatut paasineqassaaq qanorluunniit angitigisumik ...

**

atortorissaatutitigut ajutoorneq

 

nalingata angissusaanut tapiiffigineqartarsinnaasoq, kisianni 105 km2 tikillugu taamatut inissinneqarnissaa kissaatigaarput. Siunnersuutigaarpullu 13.500,- kruunit Inatsisartunit ukiaq kissaatigineqarmat ersarissunik killiliisoqassasoq, ilaatigut aamma sanaartornikkut akigitinneqartut qaffakkaluttuinnartut unitsinneqarnissaannut atorneqarsinnaasunik.            

 

Ukiaq akueraarput andelsboliginut qaffasinnerpaamik km2-mut akigitinneqartoq 15.000,- kruuniusinnaasoq. Taannalu qaffasinneruneranut tunngaviuvoq, illuliortut attartornermi erniatik skatitigut ilanngaatigisinnaavaat, kisianni andelsboligni najugaqartuusugut attartornitta erniai ilanngaatigisinnaanngilagut.

 

Taamaattumik taakkua nikingassuteqalaarput, kisianni tassa imatut paasisariaqarput, aamma piumagaanni 18.000,- kruunilimmik km2-mut sanaartortoqarsinnaavoq, kisianni pisortat tapiissuta at taamaallaat 13.500,- kruunimut killeqarpoq.

 

Per Berthelsenip oqaluuserisassap siuliani apeqqutigisaanut tunngatillugu, inissialioriaatsit suugaluartulluunniit pineqarput, punkthusiuppata rækkehusiuppata allaappataluunniit, taakkua tamarmik inissianut sanaartornermut qinnuteqaatit tamarmik naliliivigineqassapput, tamarmillu periarfissaqartinneqassapput, soorunalimi Namminersornerullutik Oqartussat tungaaninngaanniit tapiissuteqarsinnaanigut Inatsisartut qanoq ataatsimut katillugit annertussuseqarsinnaaneri aalajangertussaavaat.

 

Maluginiagassap aappaa tassaavoq siornatigut inuit ataasiakkaat kisimik tapiiffigineqarsinnaagaluaramik taamatut, massakkut firmat, ingerlatseqatigiiffiit allat aamma aningaasaleeqataarusuttut inissianik sanaartornermut, taakkua aamma assinganik periarfissinneqarput.