Ullut ataatsimiiffiusut sisamaat, tallimanngorneq 12. april 2002, nal. 12:25

Oqaluuserisassani immikkoortoq 21

Namminersornerullutik Oqartussat kommuunillu inissiaataasa attartortittakkat nammineq pigisassanngortinneqarnissaat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut.

(Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq)

(Siullermeerneqarnera)

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

 

 

Jørgen Wæver-Johansen, Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Naalakkersuisut sinnerlugit nuannaarutigaara matumuuna Namminersornerullutik Oqartussat kommuunillu inissiaataasa attartortittakkat namminerisamik inissatut inissianngortissinnaanngornissaannut Inatsisartut peqqutissaattut siunnersuut nutaaq saqqummiutissagakku.

 

Peqqussutissatut siiunnersuutip saqqummiunneqarnera namminerisamik iniutillit amerlanerulersinneqarnissaannik anguniagaqarniarmut ilaavoq. Peqqussutissatut siunnersuut aamma saqqummiunneqarpoq pilersaarummut attartortumiit piginnittumut atatillugu. Annertunerujartuinnartumillu kommuunit inissiaatiminnik attartortittakkanik tunisinissaminnik kissaateqarnerat aammalu innuttaasut inissianik maannakkut attartukkaminnik pigisatut inissianngortitsiniarlutik pisinissaminnik kissaateqarnerat naammassisinnaajumallugit.

 

Peqqussutissatut siunnersuutip piviusunngornissaa aatsaat pisinnaavoq soqutiginninneq attartortumiit piginnittumut pilersaarummut kommunalbestyrelse-mut inissiaatiminnik tunisinissamut pigineqarpata. Pigineqarpat imaluunniit pisortat inissiaataanni attartortittakkani najugaqartut soqutiginninnerisigut. Tassa periafissat marluupput.

 

Kiisalu siunnersuutip piviusunngornissaannut pisariaqarpoq kommunalbestyrelsip tuniniakkani ataasiakkaarlugit tuniniarsinnaassagai, tassa inissiamiit inissiamut illuatungaani attartortut inigisaminnik pisinissaminnik soqutiginnittuuppata najugaqarfinni ataasiakkaani piserusuttut amerlanerussuteqarnerisigut aatsaat tamanna pisinnaassaaq. Kommunalbestyrelsep inissiaqarfik attartortsittagaq namminerisamik pigisatut inissiaqarfinnut allanngottippagu naatsorsuutigisariaqanngilaq tassannga attartortuusut tamarmik piginnittunngorsinnaanissaat. Taamaalillutik attartortut taakku kommunalbestyrelse attartortsisisoralugu najugaqaannassapput.

 

Najugaqaqatigiiffik pisortanit pigineqartoq minneruleriartuaassaaq inissiat attartortittakkat ataasiakkaat attartoorukkiartuaarnerat ilutigalugu ammasumik akiliuteqarnerpaamut tunineqartarnerisigut. Naatsorsuutigisariaqartorli unaavoq, taamaaliartuaarnissaata ukiorpassuarni ingerlanissaa aammalu allaffissornikkut aningaasatigullu pisariusuunissaa. Inissiat ataasiakkaarlugit tuniniarneqartarnissaat naalakkersuisut nangaasaarutigisimavaat kaammattuutitalugulu allanngortitsisoqannginnerani inissiaqarfinni attartortut ikinnerpaamik 3/4-iisa, tassa sisamaraarterutini pingasut imminnut pisussaaffilernissaat.

 

Peqqussutissat siunnersuutip nassataaraa kommunalbestyrelsep inissiaatiminik attartortittakkaminik tuniniaaniarluni aalajangersimasup agguataarereersimanissaa ileqqoreqqusanik pisariaqartunik piginnittullu peqatigiiffianut missingersuutinik suliarinnereersimanissaa aammattaaq kommunalbestyrelsep neqeroorutaa imarissavaa pisussaaffeqarluni tunisinissamik neqeroorut.

 

Naatsorsuutigineqarportaaq tunisisup peqqusersuitsumik pissuseqarnissaa aammalu inissiaqarfiup pineqartup tunineqarnissaanut pilersaarutip pitsaasorujussuaanermik imaluunniit paasissutissanik eqqunngitsunik imaqartinnginneqarnissaa. Tunisisup attartortup ilanngaaserneqanngitsumik ilanngaatissallu ilanngutereerlugit maannakkut ineqarnermut akiliutaasa aammalu ilanngaaserneqanngitsumik ilanngaatissallu ilanngutereerlugit siunissami akiliutissaasa naatsorsorneqarnerat suliarissavai.

Naalakkersuisut pingaarluinnartutut isigaat attartortut imaluunniit attartortup suut tamarmik erseqqilluinnartumik paasiuminartumillu saqqummiussaanerisigut pisinissamigut aalajangersinnaanissaa. Attartortoq inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutaa malillugu pisinnaatitaaffimminik illersorneqarnerminillu allaktigut ilisimatinneqassaaq. Minnerunngitsumik atugassarititat allanngortinnagit attartortutut inissisimaannarsinnaanerminik inissiamillu massakkut attartukkaminik pisiarinnissinnaajuarnissaminik pisinnaatitaaffeqarnini pillugit .

Peqqussutissatut siunnersuummut nassuiaatini apeqqutit attuumassutillit annertuut pillugit paasissutissaqarmat, taakku innersuussutigerusuppakka.

 

Taamatut oqaaseqarlunga Namminersornerullutik Oqartussat Kommuunillu inissiaataasa  attartortittakkat namminerisamik pigisatut inissianngortinneqarsinnaanerinut Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut inatsisartunut oqaluuserisassanngortippara. Siunnersuutigineqarpoq siunnersuut aappassaaneerneqannginnermini Attaveqarnermut Pilersuinermullu aamma Ineqarnermut Ataatsimiititaliami oqaluuserineqassasoq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Naalakkersuisumut ilaasortamut qujavugut. Maannakkut oqaaseqassaaq Tommy Marø, Siumut.

 

Tommy Marø, Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq. Namminersornerullutik Oqartussat kommuunillu inissiaataasa attartortittakkat nammineq pigisassanngortinneqarnissaat pillugu Inatsisartut peqqussutissaat § 19-iusimasup oqaluuserillugulu nalilersorluareerlugu imaattumik Siumumiit oqaaseqarfigissavarput.

 

Ukiorpassuarni nunatsinni pisortat inissiataanni attartortutut inuujuarsimanerup akilersuiuarsimanerullu allaanerusumik periuuseqarluni attartortumiit piginnittuulernissamut periafissiilluni peqqususiorneq nuannaarutissaavoq inummut namminerisamut akisussaassuseqarluni illuute

qalerusuttumut.

 

Ukiorpassuarni imaluunniit piffissami sivikinnerusumi Namminersornerullutik Oqartussat aammalu kommuunit inissiaataanni ineqartut piginneqatigiillutik inigisaminnik piginnittuulernissaat taamaasilluni ammaanneqartussaanngorpoq. Peqqussutissatut naalakkersuisut saqqummiussaanni maluginiagassat arlaqartut oqaaseqarfigissavagut.

 

Siullermik taasariaqarpoq nalorninaatsumik inigisamik attartortut annertuumik periarfissamik tunineqartut inigisaminnut piginnittuulernissaminnut. Tassami peqqussummi § 5-imi allaqqavoq inissiami affarleriiusuni imaluunniit amerlanerusuni inissianik najugaqarfiusuni ataatsimut isummernikkut imaluunniit inissianik najugaqartut sisamaagaangata pingasut kissateqarpata imaluunniit kissaateqarnermikkut attartortitsisunut nalunaarnikkut piginnittunngornissamut ammaanneqarnissaq.

 

Ilanngulluguttaaq pingaarutilittut taasariaqarpoq inuit ataasiakkaat pisortat inissiataannik attartortut, kisiannili piginneqatigiinnut ilaajumanatik aalajangersimasut illersorneqarlutik

periarfissaasut peqqussutikkut aqqutissiuunneqarsimanerat.

 

Peqqussutissami nutaajusumi maluginiagassat pingaarnerit ilagilluinnarpaat Namminersornerullutik Oqartussat imaluunniit kommuunit attartortittakkatut inissiaataanni attartornermiit piginnittuulinnginnermi inissiamut imaluunniit inissiap aserfallatsaaliornissaannut apeqqutini attartortitsitsoq piginnittussanngortussarlu paaseqatigiinnissaannut tunngasut. Soorlu tamanna peqqusutip § 7-mi takuneqarsinnaasoq.

 

Aningaasalersuineq eqqarsaatigalugu naalakkersuisut kommunalbestyrelseluunniit inissiamik tunisinermi illup teknikkikkut akiata nalinganik 40%-imik annertussusilimmik taarsigassarsisitsisinnaavoq ukiuni 15-ini atuuttussamik erniaqanngitsunik aammalu piffissami taaneqartumi taarsersugassanngitsunik. Taamatut aaqqissuusilluni taarsigassarsisitsisinnaanermik naalakkersuisut peqqussutissaq aqqutigalugu periarfissiiniarnerit Siumumiit iluarisimaarparput. Tassanimi taarsersueriaaseq aammalu illup nalinganik missingersueriaasissaq aqqutissiuussisussaammat innuttaasunut akunnattumik isertitalinnut.

 

Siumumiit erseqqissumik oqaatigissavarput maluginiakkatsinnut iluarisimaaratsigu § 11-mi aalajangersakkakkut pinngitsoortinniarneqarmata Namminersornerullutik Oqartussat imaluunniit kommuunit inissiaataanni pisinermi tuniseqqinnissamiluunnii iluanaarniapilulluni tuniniaasoqarsinnaanerannut killiliiniarnerit.

Nunatsinni pisortat inissiaataasa attartortittakkat ukiopanngortuni annertuumik Siumumiit attartortunut pigisassanngortinneqarnissaannut tunngasunik siunniussaqarsimanitsinni saqqumiussisarsimavugut. Qanorli ilinikkut attartortumiit piginnittuulernissamut maleruagassanik imaluunniit kikkunnut tamanut naammaginarsinnaasumik peqqussusiornissaq anguniartuarsimallugu.

 

Ullumikkut inuiaqatigiinni killiffitsinni pisortanit isumalluuteqarluni inissamik innersuunneqarnissaq qaangeriartulersinnaalerparput. Taamaattorli eqqaamaneqassaaq suli annertuumik akornitsinni inissaaleqineq annertooq akiorniarlugu iliuuseqartariaqaratta.

 

Kommuunit ullumikkornit annertunerusumik periafissaqalissapput inissiaatimik tuninerini isertitamikkut inissianik nutaanik sanaartornissamikkut.

 

Taamatut oqaaseqarluta Namminersornerullutik Oqartussat kommuunillu inissiaataasa attartortittakkat namminneq pigisassanngortinneqarnissaat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut siullermeerlugu oqaaseqarfigaarput.

 

Peqqussutissarli imartooq suliarilluagaasorlu annertuumik atuisunit piginnittuulersussanullu attuisussaammat aappassaaneertinnagu Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Ataatsimiititaliami sukumiisumik nalilersorlugulu suliareqqaarneqarnissaa innersuussutigissavarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Tommy Marø qutsavigaarput. Maannakkut oqaaseqassaaq Godmand Rasmussen, Atassut.

 

Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Siunnersuut takivoq assiginngitsunillu isummerfigineqarsinnaalluni. Aallarteriarnermilu oqaatsit Atassummit paasilluarpagut. Pineqarmammi Namminersornerullutik Oqartussat kommuunillu inissiaataasa attartortittakkat amerlisarneqarnissaannut siunertaqarnera.

 

Eqqaaneqartut ilagaat kommuunit inissiaatiminnik tunisaqartalernissaat aqqutissatut tikkuarneqartut ilagimmassuk. Illuatungaatigullumi attartortut iniminnik tigusisinnaanerat periarfissattut ilaattut siunniunneqarsimalluni. Tamannalu alloriarneruvoq Atassutip pitsaalluinnartutut oqaatigiumasaa. Oqaatigineqartut ilagaat isumaqatigaarput, tassa pisortat inissiaataannik tigisineq akisuujusarmat. Taamaattumik aallarteriarnermi kommuunit akissaajaatinik akilissivallaarnissaat pissusissaattut isigalutigu, naak piffiit ilaanni narlumuinnaq ingerlanissaa isumakulunnartumik aamma ilaqarsinnaassagaluartoq. Pineqartormi ukiuni arlaqalersuni oqallisaajuarpoq. Taamaattumik nutaanik eqqarsalersitsinerit aqqutissat pitsaasut ilagaat. Qanormi iliuuseqarani ajornartorsiut aaqqinneqarsinnaanngilaq.

 

Siunnersuummi illuutini ataasiakkani peqatigiit piginnittullu Landskarsimi allattorneqalernissaat Atassummiit iluarisimaarparput taamaaliornikkut toqqissisimanermik pilersitsissammata.

Peqqussutissami taaneqartut ilagaat teknikkikkut aningaasatigullu misissuisarnissat. Ilaatigullu misissuisarnissat. Ilaatigut ukiup affaanik ukiulluunniit aappaa affaanik sivisussuseqartarnissaa oqaatigineqarluni. Pineqartoq Atassutip paasilluaraluarlugu siusinnerusukkut taamatut pisartut kingumut kiviassagaanni eqqarsarnartoqartippai.

 

Inissaaleqinerullu annertussusia pissutigalugu eqqarsaatigalugulu illunik piaarnerusumik inuttaliisarnissaq pisariaqarluinnartutuut isigigatsigu. Naluneqanngilarmi nunatsinni illut ilaatigut inuttalersorneqarsinnaasorinartut sivisuvallaamik inoqaratik napaannartarneri, naak nalunngikkaluarlugu suleriaaseq sukkanerusuuppat inissaaleqinermik sukkanerusumik millisaataasinnaagaluartoq.

 

Tamannaannaanngilarli. Aningaasat isaasut atorfissaqarteqisagut aamma pitsaanerusumik ingerlalissagaluartut. Initaartunullumi toqqisismanarnerusumik aammattaaq inuunermut pilersitsissammata.

 

Aammattaaq siunnersuummi eqqaaneqarpoq attartortut tamarmik piginnittussanngunngitsut. Atassummiit tamanna qularinngilarput. Kikkut tamarmik periarfissamut ikaarsaariarneranni periarfissat killeqassammata. Attartukkanik illuutillit attartortunit qimagarneqalersillugit kikkuknnut tamanut akissaqartunut tuniniaasinnaaneq isumaqatiginarpoq. Pissarissaanerusunullu siornatigut periaasiusoq atugallaqqunanngeqaaq.

 

Tassa akisuunngorlugit attartortitsisarnerit. Tamannalu aaqqiinermi nutaami Atassutip eqqummaariffigineqarnissaa sillimaffigineqarnissaalu innersuussutigerusuppaa.

 

Missingersuummi oqaatigineqarpoq ukiuni tallimani 375-it tunineqartarnissaat. Tamannalu takussutissiivoq aallartitseriarnerup tassanngaannaq pinnginnissa, taamatullu periarneq Atassummiit iluarisimaarparput.

 

Aammattaaq oqaatigineqarpoq tunisinermi akiusoq m2-imut 13.000-it missaaniissangatinneqarmat. Ullumikkut sanaartukkat akia qissimissagaanni naammagisimaannarpoq. Naluneqanngilarmi inissianik iluarsaaqqinneq aammattaarlu atuummat aningaasarpassuanik nassatalik.

Atassummiit taamatut oqaaseqarluta Ineqarnermut Ataatsimiititaliamut aappassaaneerneqartinnagu isummersorfigineqarnissaa innersuussutigaarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Godmand Rasmussenimut qujavugut. Maannakkut oqaaseqassaaq Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Pingasunngormat ullormut oqaluuserisassani immikkoortoq 18-imi19-imilu siullermeerinnilluta oqaluuserivagut attartortumiit piginnittumut atatillugu peqqussutinut pioreersunut allannguutissatut siunnersuutit. Attartortumiit piginnittumut sunniuteqarnermut atatillugu ullumikkut oqaluuserisassami imm. 21-mi siullermeerparput peqqussutitassavia imaluunnit inatsisitigut immikkuullarissutut ilusilerlugu siunnersuutitavia.

 

Attartortumiit piginnittumut suliaq allarnisarneqarpoq Inatsisartut 2000-imi upernaakkut ineqarnerup, tassungalu ilanngullugu A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-p atuunneranik nassuiaat Inatsisartut oqallisigimmassuk. Tamanna pivoq majip 15-iani oqaatigineqareersutut ukioq 2000-imi.

 

Inuit Ataqatigiit taamani tunngaviatigut attartortumiit piginnittumut allariarnissaq akuersaarparput ilaatigummi imaattunik oqaaseqarpugut issuaaneq aallartippoq:

APeqataaffigisinnaavarpulli innuttaaqatitta akiliisinnaassuseqarluareersut annertunerusumik maannamiit namminneq illutaarniarnissamut inissiaatitaarniarnissaannut imaluunniit piginneqatigiinnikkut illuliornerulernissaannut kajuminnerulersitsiumalluni

 

 bånd nr. 25 aallartippoq Daniel Skifte) ...sivitsorsaataasumik oqaatigineqarmat ataatsinut aallartittuaannassasugut. Ataatsinut aallartissimasuugutta tassa arfineq marluk qaangeraluarpai. Qulingiluat tungaanuussaagut. Tassa taassumap kingunera. Siuartittuugaanni.

 

Taamaattumik partiit kaammattuutiginarpoq partiit oqaaseqartuisa avataatigut oqallittut taakkua aalangeeqataassammata ullumikkut oqallinneq qanoq sivisutigisumik ingerlanneqassanersoq, kisianni arfernup qaangernissaa ullumikkut naatsorsuutiginngilarput. Taavalu angunngitsuukkagut kingusinnerusumut inissinniartariaqassavagut. Suli oqaluttussat arlaqarput.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Tassa Naalakkersuisup aatsaannguaq erseqqissaanermini erseqqissakannereeraluaraa tassa taanna tusanngikkallarakku nappaagami maanga qaqeqqilaarpunga.

 

Godmand Rasmussenip akissuteqarnermini Naalakkersuisup  erseqqissarpaa killissaqartoq, kisianni aajuna uanga apeqqutigeqqerusutara. Illu nammineq akilereersimagukku tassa ukiut qulit ingerlaneranni. Tassa nammineq pigisaraara, soorlu aamma uatsiaarara taamaaliorsinnaagiga.

 

Nammineq pigisama atukkiunnissaat Naalakkersuisut akuliuffissarinngilaat. Una paasilluarpara suli akilertinnagu aqagulu tunillarlugu. Tassa taanna paasivara, kisianni namminerisat uanga nammineq atukkiussinnaassavara arlaata oqarfigippanga uumaak inissaqanngilluinnaqqissaarpunga. Illulu taanna akilereersimallugu. Saniani oqassooq. "Uanga atorusunneruara.@" Soorunami uanga pisussaaffigissavara kina allaat akisunerusumik atorusunnersoq uanga pinnik akilereersimasannik. Taanna Naalakkersuisut akuliuffissarinngilaat.

Tassa una tamakku suli akilertinnagit nakkutigineqarpata ajorinngilakka, kisianni Olga Poulsenip oqaatigisaanut aamma uanga qangali tamakkununnga iluanaarniartunut ersisaarisareernikuugama.

 

Takuat, ajunngilaq aamma siunissaq ungasissoq eqqarsaatigalugu iluanaarniassagaanni ukiut qulit utaqqinissaq ajussanngilaq. Taava tamatuma kingorna uanga nammineq akilereerukku sapinngisamik akisunaarlugu arlaanut atukkiussinnaassagakku.

 

Aningaasaatillillu taamaaliornissaat nammineq pigisanut, privatimik pigisanut Naalakkersuisut akuliunnissaat sapinngisamik killilersortariaqarparput maanngaanniit. Naak nalunngikkaluarlugu taanna aamma atornerlunniarneqarsinnaasoq. Illup akilereernerata kingorna, kisianni utaqqisinnaasarput ima sivisutigisumik akilersinnaasumik aamma atukkiussisinnaassagunik.

 

Tassa taanna uanga eqqarsaatiga immaqa kukkugaluarnersoq oqaaseqaqqittussap Naalakkersuisup erseqqissaaffigilaartariaqassavaa.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Naalakkersuisup saqqummiussatsinnut akissuteqaataanut qujavugut. Erseqqipput akissutigineqartut, kisianni tassa una oqaatigilaarusuppara peqqussutissatut una siunnersuut saqqummiussinitsinni oqaatigeriikkatsituut tassa tunngaviatigut akuersaareerparput. Aamma aallartisarniarneqalermat 2000-imi upernaakkut taamani aamma maani Inatsisartuni oqallisigineqarmat annertuumik aamma taanna tapersersoreerparput.

 

Kisianniuna tikkuakkatsinni suleqqinnissami tikkuakatsinni aamma una maluginiaqqugipput. Tassa maani Inatsisartuni inatsisilioraangatta aammalu peqqussutit Naalakkersuisuninngaaniit siunnersuutigineqartut suliarigaangatsigit ilaanneeriarluta eqqumaffigerujussuanngitsoortarpagut. Imaluunniit suliassagut imaaginnangaarmata eqqumaffiginngitsoortarpagut Naalakkersuisunit piginnaatitsisarnerit.

 

Assersuut tassa § 1-imi taanna aamma Olga Poulsenip ippassaq radiokkut oqaaseqarfigisaatigut taanna aamma erserpoq tassa §1-imi, immikkoortut tallimaanni uani sammisatsinni. Taamaattumik tassa piginnaatitsissummik imaqarpoq. Tassa imaakkamik §1, immikkoortoq 5 imatut allaqqavoq. Inissiaqarfiit attartortittakkat sorliit peqqussummi uani pineqannginnissaat pillugu maleruagassat Naalakkersuisut aalajangersarsinnaavaat.

 

Taava Naalakkersuisut taanna piginnaatitsissut atorlugu namminneerlutik Nalunaarutit aqqutigalugit immersorsinnaavaat qanorsuaq qanorsuaq Inatsisartut peqataatinngikkaluarlugit.

 

Inatsisiliornitsinni peqqussutiliornitsinni taamaammata aamma uagut eqqumaffiginiartariaqarpagut inatsisissatut peqqussutissatullu siunersuutit maani suliarineqarneranni periarfissaqartilluta taava tamakkua Nalunaarutiliornerit sumik siunnerfeqassanersut taava aamma aalangersueqataaffiginiartariaqaratsigit. Tassami piginnaatsitsissummik tunniussereeraangatta taava sunniuteqarsinnaanerput taanna mattunneqareertarpoq.

 

Taanna inassutigerunnarpoq uungaannaanngitsoq kisianni aamma peqqussutinut siunnersuutigineqartunut allanut aamma inatsisissatut siunnersuutigineqartunut allanut. Tassami ukiumut, ukiup ataatsip ingerlanerinnaani maani nunatsinni Naalakkersuisut Inatsisartunit taamatut piginnaatinneqartarnertik atorlugu ukiumut agguaqatigiissillugu nalunaarutiliortarput bekendtgørelsiliortarput 150-it 200-llu akornanni.

 

Tassa ullut tamangaaviisa imaluunniit amerlasuupilorujorujussuupput. Taakkulu nalunaarutit inunnik pituttuisuupput, kisianni Naalakkersuisut tunniussimavagut Naalakkersuisut taakkua namminneerlutik immersorsinnaallugit uagut maanngaaniit piginnaatereeratsigit.

 

Arlaleriarluta takusareerparput aammalu oqallinnersaarsuarmik inuiaqatigiinneq pilersitsisoqartarpoq isumaqartoqaleraangat Naalakkersuisut Inatsisartunit piginnaatinneqarsimanertik qaangerlugu sipporujussuarlugu taava nalunaarusioraangamik.

 

Taava Inatsisartut Naalakkersuisullu aporaatilersarput. Assersuut ataaseq tikkuassagukku nutaanerpaaq tassaavoq timmissat eqqissisimatitaanissaat pillugit taanna nalunaarut. Annertuumik oqallisigineqartoq. Tassa taanna Naalakkersuisunit aamma piginnaatitsinermik aallaaveqarpoq, kisianni ajoqutaa uaniinnikuuvoq Inatsisartut piginnaatitsinerat qaangerujussuarlugu taanna suliarineqarsimammat.

Taamaammat tassa annertoorujussuarmik inuiaqatigiinni oqallisigineqarpoq. Inatsisartullu aamma tassani soorunami akuullutik. Tassa taakku apeqqutit saqqummiussagut aamma ilaatigut tamakkuninnga tunuliaqutaqarput.

 

Taamaammat ataatsimiititaliaq sulilluarnissaanik kissaallugu aamma tamakkua eqqarsaatigilaassagai kaammattuutigerusuppagut.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Johan Lund-Olsen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Olga Poulsen aappassaanik partiimi oqaaseqartitap avataatigut.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tassa eqqissiartuaalertutut misigisimavunga Naalakkersuisup erseqqissumik aamma akissuteqarnera peqqutaalluni. Unali apeqqut aamma soqutinartutut pingaaruteqartutullu aamma isigigiga erseqqarissumillu akineqanngitsutut misigisimaffigigiga.

 

Tassa oqarputit uanga peqataarusunngikkuma piginneqatigiiffimmik taava Namminersornerullutik Oqartussat taakkua piginneqataassutit taakkua pigisinnaavaat. Aamma taanna paasivarput. Aamma paasivarput taakkua piginneqataassutit Namminersornerullutik Oqartussat tunisinnaavai akisunerpaamillu akileerusuttumut aamma tunisinnaallugit.

 

Qanormi uanga iliussaanga uanga utaqqisuni ukiut qulit utaqqinikuuvunga, kisianni akissaqanngilanga taanna pisiarissallugu. Tassunga Namminersornerullutik piginneqatigiiffianut tassunga nuussinnaatitaavunga utaqqisuninngaanniit. Utaqqisut allattorsimaffianinngaanniit.

 

Isumaqarpunga, taanna aamma ataatsimiititaliami misissorneqartariaqartoq. Naalakkersuisut pigisat andeleqarfigisaanninngaanniit utaqqisunit allattorsimaffimmit nooqqusaasinnaanissaat, imaluunniit paaserusunnaraluarpoq.

 

Ove-Karl Evaldsen, Kattusseqatigiit.

Naatsuaraarannnguaminguna apeqquteqarniaannarlunga neriullungalu naqqiissuteqaataasinnaasoq uani.

 

Tassaana uani § 4, imm. 5 aamma § 5, imm. 5. Tassani allaqqagami attartortut soorunami nuannersorujussuuvoq ukiut arlallit attartoreersimalluni taava pisigaanni arlaannik attartortoq. Uffa immaqa taanna nuukkaanni piginnittumut. Taanna kusanarnerussagaluarami. 300.000 kr-neerlunga pisivunga. Aah attartorinuna. Qujanaq.

 

Jørgen Wæver Johansen, Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Oqaaseqartut akissuteqarfigilaassavakka; siullermik Otto Steenholdtip apeqqutigivaa taavami tamakkiisumik akilereerukku. Taava soorunami pisinnaatitaasariaqarpunga qanorluunniit akilersillugu attartitsinissamut.

 

Tassa Inatsisartuni ukioq kingulleq majip 31-ani ilaasortat 28-t najuuttut tamarmik akuerivaat taamaaliorsinnaassanngitsutit.

 

§13-imi allaqqavoq qanoq naatsorsorneqartassanersut. Tassa annertunerpaaffissaat. Tassani killilersorneqarput. Taamaattumik januarip aallaqqaataani atuutilersinneqarpoq una. Taamaattumik januarip aallaqqaataaniit siunissamut uumap allanngortinneqarnissaata tungaanut taanna atuuppoq. Qaffasinnerpaaffeqarpoq. Taannalu eqqaamalaartigu qaffasinnerpaaffissaq eqqunneqarmat ilaatigut maani Nuummi ilaasa sussaajunnaarlutik iluanaarutigimmassuk aamma pisortanut attartortitsisarnermi.

 

Taamaattumik Inatsisartut aalajangernikuupput majip 31-ani januarip aallaqqaataani atuutilersumik qaffasinnerpaaffeqassasut. Aamma tamakkiisumilluunniit nammineq pigisarigaluaraanni. Uanga taanna isumatusaarnertut isigaara.

 

Johan Lund-Olsen-imut tunngatillugu - nalunaarutit ilumoorput Naalakkersuisut pisinnaatinneqarlutik Inatsisartuniit nalunaarutit suliarisarpaat, kisianni aamma eqqaamassavarput teqeqqumut pillutik matut tunuanni Naalakkersuisut suliarisanngimmatigit, kisiannili nalunarutit tamaavimmik susassaqartunut eqqarsaatigineqarsinnaasunut tamanut tusarniaassutigineqartarmata.

 

Taamaattumik aamma uanga ajoriffissaqartinngilara Inatsisartuni piginnaatitsissutinut tamakkununnga tunngatillugu suut siunnerfigineqartariaqarnerinik Inatsisartut ilanngullutik naliliisarpata. Taanna ajoriffissaqartinngilara.

 

Olga Poulsenip apeqqutaa una tassalu Namminersornerullutik Oqartussat piginneqataassutaat taanna ataaseq qulit akornanni. Attartortoq tassani nuuppat taava ventelistiminngaaniit ikkussisoqarnissaa. Taannaana apeqqutigigit taamaaliortoqarsinnaanersoq. Taanna siunnersuutiginngilara. Siunnersuutigaarput Olga Poulseni uani attartortutut inissisimaguni sinnerilu piginnittunngoreernikut, taava Olga Poulsen nuunniarluni aalajangeruni taava taanna tunineqassasoq.

 

Tassanilu eqqaamasassaq unaavoq soorunami taanna nuuttoq imaassinnaavoq attartittakkamiit piginnittunngorusulluni tassunga nuuttoq. Taamaattumik ilaa imaanngilaq tunineqarpat taava ataaseq amigaatigineqalissasoq. Aammami utaqqisut ilaat immaqa tassunga nuuttussaavoq.

 

Taavalu eqqaamalaartigu aningaasat tunisinermi isertitsissutaasut tamavimmik kommunimi tassani inissianik nutaanik sanaartornermut atorneqarnissaat tamatta siunnerfigigatsigu taakkulu peqqussutit ippassaani sammigatigu.

 

Ove-Karl Evaldsenimut tunngatillugu oqaatigerusuppara tassa § 4-mi imaluunniit § 4, imm. 5-imi pineqartut tassaammata attartortutut ingerlaannartut soorunami piginnittut piginnittuupput aamma ulloq taanna piginnittunngornertik aallaavigalugu meeqqaminnut kingornutsissinnaavaat akukkiuttaqattaarsinnaavaat soorunami killiliussat iluini, kisianni tamakkiisumik pigisatuulli allatuulli ippoq, kisianni 4, imm. 5-imi pineqartut tassaapput naagaarnikut. Uagut peqataajumanngilagut. Attartortut ingerlaannarusuppugut. Tassa taakkua pineqarput § 4, imm. 5-imi.

 

 

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Inatsisartuni isumaqatigiinngitsoqanngimmat. Taamaattumik naggaterpiaatigut Johan Lund-Olsen kissaateqarpoq oqaaseqalaassalluni. Pingajussaaniilerami naatsuararsuarmik oqaaseqassaaq.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tassa naatsuaraannannguussaaq tassa aap nalunaarutiliortarnerit Naalakkersuisini tasa piginnaatitsinermik tassa aallaaveqarput, kisianni akornutissaqanngilaq Naalakkersuisut piumassuseqarunik taava aamma ataatsimiititaliat susassaqartut aamma tusarniaaneq ingerlattussaareeraangamikku kattuffinnut assigiinngitsunut soqutigisaqaqatigiiffinnullu tusarniaasussaagaangamik taava aamma Inatsisartut ataatsimiititaliaat susassaqartoq aamma tusarniaaffigaluguluunniit aamma peqataatissinnaasuugaluarunikku.

 

Taamaalisoqarsinnagaluarpammi taava pisariaqanngitsumik Inatsisartut ataatsimeereernerisa kingorna ataatsimeeqqinnissatta tungaanut pisariaqanngikkaluarmik aamma Inatsisartut Naalakkersuisullu aamma qanoq aporaattarnissaat pinaveersimatinneqassagaluarmat taamaaliornikkut.

 

Taamaammat tassa taanna isumaliutigeqquinnarparput. Oqaatigeriikkattuummi ukiuni kingullerni imaalernikuuvoq piginnaatitsisarnerit Inatsisartuninngaaniit ima annertutigilersimapput ukiumut agguaqatigiissillugu Naalakkersuisut nalunaarutinik bekendtgørelsenik suliaqartalersimallutik 150-it 200-llu akornanni amerlassuseqartunik.

 

Taanna eqqarsariarnartorujussuuvoq. Tassa imaappoq Inatsisartut qanoruna peqataatinnagit Naalakkersuisut innuttaasunut ataasiakkaanut annertoorujussuarmik pituttuisarsinnaasunik nalunaarutit aqqutigalugit inatsisiliortutut inissisimalernikuupput. Taannaana eqqarsaatigeqqugiga suliaqarnissani tullinnguuttuni aamma.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Tassa una Naalakkersuisup ilisimatippaatigut soorlu taamatut Namminersornerullutik Oqartussat piginneqatigiilluni pigisaanni tassanngaaniit nuukkuma, taava tassa utaqqisuninngaaniit aamma tassunga pisoqarsinnaavoq.

Aammali taanna tunineqassaaq. Taavami taanna utaqqisoq utaqqisut allattorsimaffianiittoq sumut pissava? OK, oqarputit soorunami taakkua pisinermut akigitinneqartut taakkua atorlugit inissianik sananeq ingerlajuassasoq, kisianni suli utaqqisut allattorsimaffiat qanoq issanersoq taanna paaserusunnarpoq. Aamma soorlu massakkut imatut ippoq. Uanga inigisara suliffinnut atatillugu inigigukku ajunngilaq inigivara, kisianni taassumap saniatigut aamma utaqqisunik allattorsimaffimmi allattorsimavunga ullullu tamaasa akiliisarlunga tassunga allattorsimaffimmik allassimanera peqqutigalugu.

 

Taanna qanoq ilissava. Pissutigalugu imatut naatsorsuutigisariaqaratsigu tjenesteboligit pigisinnaanngorutsigit taava aamma allattorsimaffimminngaaniit utaqqisuniit peertussaavugut.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Naalakkersuisup uannut akissuteqarnerani paasivara tassa qiiammissutigaara aamma uanga ilaaffigisimasara taamak oqaatigiinnarlara.

 

Tassa inuit namminersortut naalagaaffimminngaaniit akuleruffigineqarnatik tassa pisortaninngaaniit akuleruffigineqarnatik pisinnaanerani illersuisuullunga aammalu maani taamaattoqarpoq. isumaqarluuinnarpunga taanna misissoqqittariaqartoq inuup nammineq pigisaa nammineerluni tunisinnaasaa. Umiatsiaarara uanga tunissagukku Naalakkersuisuninngaaniit tanna akuliuffigineqassanngilaq uanga pigigakku tunissavara.

 

Massakkullu una pivarput illu taanna taamanikkut illuinnarmut tunnganera paasisinnaagaluarpara uanga tamakkuninnga bolighajenut aamma ersisuugama kisianni tassungaannaq tunngatinneqassaaq. Immaqa tuniluuteratarsinnaasoq. Allaat umiatsiara tuniniassagukku qaffasinnerpaaffissaanut Naalakkersuisut periarfissaqalernissaat assorsuaq qiiaammissutigaara. Tassa aamma illumi taamaappoq.

 

Jørgen Wæver-Johansen, Ineqarnermut, Pilersuinermut Attaveqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Otto Steenholdti qujanartumik Inatsisartunut ilaasortaagami pisinnaatitaaffeqarpoq siunnersuuteqarsinnaalluni. Taamaattumik siunnersuusiorusukkuni periarfissaqarluarpoq.