Ullut ataatsimiiffiusut arfersaneq aappaat, tallimanngorneq 10. maj 2002, nal 16:52

Oqaluuserisassani immikkoortoq 28

Ulluunerani paaqqinnittarfiit, ulluunerani angerlasimaffiit, paaqqinniffiit il.il pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut.

(Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq)

(Aappassaaneernera)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

2001-imi ukiakkut Inatsisartut ataatsimiinneranni ulluuneranni meeqqeriviit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip siullermeerneqarnerani arlalinnit ujartorneqarpoq ulluunerani meeqqeriviit, ulluunerani angerlarsimaffimmi pqaaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutaanni siunertassatut aalajangersagaqartariaqartoq.

 

Taamatut kissaateqarneq akuersaarumallugu peqqussutip allannguutissaatut siunnersuusiortoqarpoq. Siunertassatut aalajangersakkamik siunnersuut KANUKOKA-mut, PIP-mut, IMAK-imut aamma meeqqerivinnut ataasiakkaanut tusarniaassutigineqarsimavoq, taamatullu atuarfitsialammut piareersarluarnissamut atatillugu suleqatigiissitami eqqartorneqarsimalluni.

 

Aammattaaq siunersuut Naalakkesuisut isumasioqatigiisitsineranni eqqartorneqarsimavoq, isumaginninnermut suliffeqarnermullu atatsimiititaliamit, suleqatigiissitamit aammalu sulisartut peqatigiiffiinit marlunnit peqataaffigineqartumik.

 

Siunertassatut aalajangersagaliinikkt allannguinerup saniatigut aningaasalersuinermik aalajangersagaq ilanngunneqarpoq, tassuuna aaqqissuussaq maannakkut atuuttoq meeqqanut inuusuttunullu ikiosiisarneq pillugu Inatsisartut peqqussutaanni tunngaveqartoq ingerlateqqinneqarluni.

 

Kiisalu allanngutissatut siunnersuutigineqarpoq 1. januar 2002 atortuulersitsinissamik siullermik siunnersuutineqartumut taarsiullugu peqqussut 1. januar 2003 atortuulissasoq.

 

Siunnersuutip 2001-imi ukiakkut siullermeerneqareernerani Inatsisartut isumaginninnermut suliffeqarnermullu ataatsimiititaliaata ulluunerani meeqqeriviit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunersuut misissuataarsimavaa isumaliutissiissuteqarsimallunilu.

 

Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut, Siumumeersut, Atassummeersoq Kattusseqatigiinneersorlu nalinginnaasumik aalajangersakkanut allannguuinissamik siunnersuuteqarput, imaalillugu atuarfitsialammut piareersarluarnissamut atatillugu siunniussanik siuarsaataasunik sammisassanik meeqqanut atualertussanut tamanut kommunalbestyrelsi neqerooruteqassasoq.

 

Siunnersuut Naalakkesuisut akuersaarpaat allannguutissatulli siunnersuummi nr. 1-imi, § 1-ip allannguutissaatut ilanngunneqarpoq.

 

Ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut taaneqareersut aamma siunnersuutigaat peqqussummi siunertatut aalajangersagaliisoqassasoq. Siunnersuut Naalakkersuisut akuersaarpaat allannguutissatulli siunnersuummi nr. 2-mi paragraffitut nutaatut ilanngunneqarpoq.

 

Siunnersuutinut taaneqareersunut marlunnut isumaliutissiissummi ikinnerussuteqartoq Inuit Ataqatigiinneersoq oqaaseqaateqarpoq, oqaaseqatigiinnik allannguinissamik aammalu aalajangersakkat paragraffinut marlunnut agguataarnerisigut siunertamik erseqqissaanissamik, ilaatigut ulluunerani neqeroorutinut siunertamut, ilaatigullu ulluunerani neqeroorutini meeqqat peqqinnartumik toqqissisimasumillu perorsaanermik avatangiiseqarnissannik neqerooruteqarnissamut.

Avatangiisit il.il. pillugit sunnguit tamaasa ilanngullugit peqqussummi aalajangersagaliornissamik ikinnerussuteqartup siunnersuutaa Naalakkersuisut akuersaarsinnaanngillat. Siullermeerinermi siunnersuummi §2, immikkoortoq 3 malillugu Naalakkersuisut piginnaatitaanerat tunngavigalugu meeqqeriviit pilersinneqarneri aamma pisatsersorneqarneri il.il. pillugit maleruagassiornermi ikinnerussuteqartup ilanngunneqassamaarput.

 

Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup Naalakkersuisunut kaammattuutigaa, ulluunerani meeqqeriviit siulersuisuinik pilersitsinissamut aalajangersagaliornissamik periarfissat aammalu taakkununnga aningaasarsiaqartitsinissamik apeqqut misissuiffigeqqullugit.

 

Piginnaatitaaneq taaneqareersoq tunngavigalugu ulluunerani meeqqeriviit aqunneqarnerat ingerlanneqarnerallugu pillugit aamma Naalakkersuisut maleruagassanik aalajangersaasussaapput. Meeqqanik inuusuttunillu ikiorsiisarneq pillugu Inatsisartut peqqussutaanni taamaaqataanik aalajangersagaq tunngavigalugu kaajallaasitaqarpoq, tassani ilaatigut aalajangersagaalluni, ulluunerani meeqqerivinni tamani siulersuisunik qiniisisoqassasoq, angajoqqaanit, sulisunit kommunimillu aallartitaqarfiusumik.

 

Aalajangersakkat taakku Naalakkersuisut ingerlateqqissamaarpaat tamatumuuna peqqussut nutaaq tunngavigalugu aammalu nalilersussamaarlugu qanorpiaq allannguisoqartariaqarnersoq.

 

Ataatsimiititaliap KANUKOKA-mik oqaloqateqarnissamik kaammattuutaa Naalakkersuisut malissamaarpaat aammalu ilanngullugu aningaasarsiaqartitsinissamik apeqqutip, taamaattoqassappat meeqqerivinni ingerlatsinermi aningaasartuutaasussap oqaloqatgiissutiginissaa.

 

Ataatsimiititaliap aamma siunnersuutigaa, siunnersuummi aningaasalersuinermik aalajangersagaqassasoq. Taamatut siunnersuuteqarneq Naalakkersuisut akuersaarpaat allannguutissatullu siunnersuummi nr. 3-miippoq. Aalajangersagaq meeqqanut inuusuttunullu ikiorsiisarneq pillugu Inatsisartut peqqussutaanni aalajangersakkami atuuttumik ilaatigut ingerlateqqiineruvoq.

 

Ulluunerani meeqqeriviit il.il. sananerinut tapiissuteqartarneq isumaginnittoqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu pillugit Inatsisartut peqqussutaanni taannalu tunngavigalugu isumaginninnermi sanaartukkanik ineriartortitsinissaq pillugu kaajallaasitaq nr. 213-mi tunngavissaqareerpoq. Meeqqeriviit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip saqqummiunneqarnerani tamanna allannguuteqanngilaq.

 

Namminersornerullutik Oqartussat meeqqerivinnik ingerlatsinermut tapiissuteqarsinnaanerannik aalajangersaq tamatumuuna ilanngunneqanngilaq. Oqaaseqatigiit atuuttut paatsoorneqartarsimapput, kommunit ataasiakkaat isumaqarsimagamik aalajangersakkamut tassunga innersuussillutik ulluunerani meeqqerivinnik ingerlatsinermut aningaasanit immikkoortitanit tapiiffigineqarnissaminnik qinnuteqarsinnaallutik. Tamanna aalajangersakkami siunertaasimanngilluinnarpoq, tassami ulluunerani meeqqerivinnik ingerlatitsinermut tapiissutit kommuninut ataatsimoortumik tapiissutini ilaareermata. Tamanna maannamut suleriaasiusimasumut aammalu Namminersornerullutik Oqartussat KANOKOKA-llu tamatuminnga nammaqatigiinnissamik sulissanillu agguataarinninnissamik isumaqatigiissutaannut naapertuuppoq.

 

Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaaniippoq immikkoortoq ataaseq ilinniartitaanermut tunngasoq, ataatsimiititaliap Naalakkersuisunut kaammattuutigisimammagu ulluunerani meeqqerivinni suliaqarfinni ataasiakkaani sulisorineqartut aningaasarsiaasa, sulinerminni atugarisaasa aamma ilinniagaqaqqinnissaasa pingaartinneqartuarnerisigut sulisorisat sulisoriinnarnissaat KANOKOKA suleqatigalugu ingerlaavartumik sulissuteqqullugu.

 

Tassunga atatillugu 2001-imi ukiakkut Inatsisartut ataatsimiinneranni aalajangiiffigisassatut siunnersuuteqartoqarneratigut isumaginninnermut tunngassuteqartunik ilinniarsimasut sulinerminni atugarisaannik misissuineq ingersoq Naalakkersuisut innersuussutigissavaat. Naatsorsuutigineqarpoq misissuineq qaammatialunnguit qaangiuppata naammassineqassasoq inerneralu 2002-mi ukiakkut Inatsisartut ataatsimiinneranni saqqummiunneqassamaartoq.

 

Tamatuma kingorna nalilersuisoqassaaq, isumaginnnnermi qanoq immikku iliuuseqartoqassanersoq, ilanngullugit ulluunerani meeqqeriviit aamma ulluunerani angerlarsimaffinni paaqqinniffiit. Ilinniartitaanikkut iliuuseqartoqassappat iliartitaanermut pisariaqartitanik ataatsimoortumik naliliineq aallaavigalugu tamanna pisussaassaaq.

 

Tamatuma saniatigut qanittumi PIP-mut ukiunut pingasunut isumaqatigiissuteqarneq, illuatungeriinnit iluarisimaarneqartoq Naalakkersuisut innersuussutigissavaat, naatsorsuutigineqarpormi pitsaanerusunik aningaasarsiaqartitsineq perorsaasutut ilinniarsimasut ilinniarsimasaminnik suliaqaannarnissaannik kaammattueqataajumaartoq.

 

Naalakkersuisut neriuutigaat ataatsimiititaliap aalajangersakkanut ataasiakkaanut oqaaseqaatai naammaginartumik oqaaseqarfigisimassallugit.

 

Imumaginninnermut suliffeqarnermullu ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut Siumumeersut, Atassummeersoq Kattusseqatigiinneersorlu inassuteqarput amerlanerussuteqartut kaammattuutaannut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussereerpata siunnersuut iluserisani iluseralugu akuersissutigineqassasoq, ataatsimiititaliamili ikinnerussuteqartoq Inuit Ataqatigiinneersoq inassuteqarpoq ataatsimiititaliap isumaqatigiittup aamma ikinnerussuteqartup kaammattuutaanut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussereerpata siunnersuut iluserisani iluseralugu akuersissutigineqassasoq.

 

Amerlanerrussuteqartut allannguutissatut siunnersuutaat Naalakkersuisut akuersaarpaat.

 

Naalakkersuisut taamatut oqaaseqarlutik siunnersuut Inatsisartunut suliassanngortippaat.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Maannalu partiit, Kattuseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassapput, siulliulluni oqaaseqassaaq Ruth Helmann, Siumut, tulliukkumaarpoq Godmand Rasmussen, Atassut.

 

Ruth Helmann, Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq.  Ulluunerani uagut allakkatigut meeqqeriviit tassa paaqqinniffiusussaasut suli taanna allanngortinneqanngikkaluartut uagut meeqqeriviit atorparput, taanna erseqqissaatigissavara.

Ulluunerani meeqqeriviit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut.

 

Inatsisartuni isumaginnermut suliffeqarnermullu ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaa Siumumiit tamakkiisutut piumasaaqaatitsinnullu naapertuuttumik suliaasutut isumaqarfigaarput.

 

Ulluunerani meeqqeriviit, ulluunerani angerlarsimaffimmi paaqqinniffiit il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutaani Naalakkersuisut ukiakkut 2001-imi peqqussutissatut saqqummiussaata maannakkut aappassaaneerneqarnerani iluarsiissuteqarlunilu ilassutissatut siunnersuutaasut Siumumiit oqaaserisatsinnut naapertuuttumik suliaasutut isumaqarfigigatsigit. Naalakkersuisut taamatut akissuteqarlutillu Inatsisartunut saqqumiussaqarmata nuannaarutigalugu qujassutigaarput, imatut ilassutissiisoqarniarmat.

 

Atuarfitsialammut piareersarluarnissamut atatillugu siunissami siuarsaataasunik sammisassanut meeqqanik atualertussanut tamatut kommunalbestyrelsi neqerooruteqassasoq.

 

Taamatut oqaasertaliinissaq pingaaruteqarluinnartuuvoq, meeqqamut qitiutitsinermut suliniuteqarnermut naapertuulluinnartuulluni. Meeqqamut atualertussamut, meeqqap mikineraniit siunissaanik qaamanerusumik atugaqartitsinissamut qulakkeerinninniartuulluni.

 

Naalakkersuisut taamatut atualernissamut piareersarfiusussamut siunnerfiusussamut piaartumik ilisimasaqarluartunik attuumassuteqarluartunillu suleqatigiissitaliornerat iluarinartuuteqaarput. Ilami nalunngilarput kommunini tamani pingaarutilittut isigineqarluni meeqqerivinni atuarfinnilu ingerlatsisoqartoq allaat siuarsimalereersunik ilaqarlutik. Tamanna Siumumiit iluarinartuuteqaarput.

 

KANOKOKA, PIP., KIIIP, ISP, IMAK attuumassuteqartullu suliamut tunniussimalluarlutik anguniagaasumullu naapertuutumik suliniarnerminnik paasissutissiilluartumik ataatsimiititaliamut tunniussaqarluarnerat matumuunakkut qujassutigissavarput, siammasissumillu suliniuteqarniarnerat pillugu tapersersuissaagut, isumalluarfigaagullu angusaqarluarumaarnissaannik.

 

Atuarfitsialammut piareersarluarnissaq Siumumiit pingaarteqaarput, taamaattumillu meeqqerivilitsiammi meeqqap tamatigut periarfissinneqarnissaminik aallaaveqartumik neqeroorfigineqarsinnaanissaannik ineriartortitsinissamik toqqammaviliinissaq qangali Siumumiit pisariaqarluinnartutut oqaatigisaratsigut, maanna Atuarfitsialaap peqqussisiornerani ataqatigiissumik ineriartortitsinissamik ammaassisoqarnera Siumumiit nuannaarutigingaarparput, pissusissamisoorluinnartutullu isumaqarfigalutigut.

 

Meeraq naartuunerminit namminiilernissaminut  tamakkiisumik angajoqqaajusunut akisussaaffigineqarpoq, taamaattumik pingaaruteqarpoq naqissusissallugu ulluunerani neqeroorutit angerlarsimaffimmi meeqqamut perorsaanermut tapertaaginnartussaanerat.

 

Siumumiit pingaarteqaarput meeraq angerlarsimaffeqartinneqassasoq nammineq ungagisaanik nuannarisaanillu. Meeraanermi angerlarsimaffik tassaammat meeqqap sorlaqarfia, peruleqqaarfia nammineersinnaalernissamut tunngavik.

 

Ullumikkut suliffeqarnerup nalaani pingaaruteqarluinnarpoq meeqqat inuusuttaqqallu innimiiginnartinneqannginnissaat. Meeqqat inuusuttullu piginnaatitaaffigimmassuk naalagaaffiit peqatigiinni isumaqatigiissutaasut naapertorlugit tamarmik isumagineqarnissaat inersimasunik isummersorneqarlutik inerikkiartorneranilu tapersersorlugillu ilitsersorneqarnissaat.

 

Taamaattumik taamatut anguniagaqarnermi pingaarluinnarpoq ulluunerani meeqqeriveqarnikkut atuarfeqanikkut ulluuneranilu paaqqinniffeqarnerup ataqatigiissumik susassareqatigiittumillu ikioqatigiiffiusumillu ingerlaaseqalernissaanik aqqutissiuussinissaq.

 

Soorlu nunatsinni atuartitsinikkut perorsaanikkullu misigisartuup oqaatigisaattut issuaalaarpunga: Meeraq ataatsimut isigalugu attuumassuteqartut tamarmik imminnut naleqqussakkanik pilersaarusiooqatigiinnissaat angerlarsimaffik, atuarfik, meeqqerivik, inunnik isumaginnittoqarfik ilaatigullu allat peqatigilluarnissaanik isumaqartoq.

 

Taamatut isumaqarneq Siumumiit isumaqartigilluinnarparput.

 

Aqagunnguaq Atuarfitsialammi peqqussut akuersissutigissavarput. Siumumiillu isumaqaratta pingaaruteqartoq Atuarfitsialammi angajoqqaat, ilinniartitsisut meerarlu peqataatilluinnarlugit pilersaarusiooqatigiillutik ingerlatsinissaannik ullumikkornit suli annertunerusumik kajumissuseqartumik ingerlanissamut tapertaliisussaasoq, tassani siulersuisuusut ajunngitsorsiaqartitaanissaanik periarfissaanissaq isumaqartilluinnarparput.

 

Angajoqqaat meeqqeriveqarnerup ingerlatitaanerani oqartussaaleqataalernerulernissaannik kajumilersitsinerulernissamik siunertaqartutut tamanna isumaqarfigigatsigut.

 

Taamatuttaaq tamanna meeqqeriveqarnermi pingaartigisutut isumaqarfigigatsigut, meeqqerivitsialammi siulersuisut taamatut ajunngitsorsiaqartitaasinnaalernissaanik Naalakkersuisunut KANOKOKA-mullu misissueqqusinerput Naalakkersuisunut nalilersorniarneqarmat pissangalluta utaqqissavarput.

 

Siumumiit nalunngilarput meeqqeriveqarnikkut ineriartortitsineq ilaatigut kingunissaasumi aningaasaliissuteqarnikkut ingerlalersimasoq, tamanna pillugu Siumumiit isumaqarpugut aningaasalersueriaaseq ersarinnerusumik isummersorfigineqartariaqartoq, KANOKOKA-p Namminersornerusullu akornanni. Tassami isumaginninnikkut iluarsaaqqinnermi ataatsimiititaliarsuup kaammattuutigimmagu 2005-imi meeqqat paaqqutarineqarnerat illoqarfinni nunaqarfinnilu 80%-it angusimassagaat. Ullumikkut 61% missaaniinnerangaammat, taamaattumik tassuunakkut eqqumaniarnissaq Siumumiit pingaarluinnartutut isumaqarfigaarput.

 

Siumumiit isumaqarpugut meeqqat paaqqutarineqarnerat kommunimiit nakkutigineqarluartumik ingerlanneqarnissaa pingaaruteqartoq, aammalu ilinniarsimasunik perorsaasunik sulisoqarnissaq ilanngullugu pingaaaruteqarluinnarluni.

 

Ajoraluartumik ullumikkut tassuunakkut sulisorisassat ilinniarsimasut aamma amigaataalluinnarput, tamannalu meeqqat inuusuttullu pitsaasumik sullinneqarnissaanik siunertarisaasumik naapertuutinngitsuuvoq.

 

Taamaattumik Siumumiit kaammattutigeqqissavarput nunagisaq qimannagu isumaginnittunngorniarnermi ilinniarnissamik neqerooruteqarnerup aamma nunaqarfinni illoqarfinnilu pimoorussaasumik sineriak tamaat isumagalugu ingerlanneqarnissaa pisariaqarluinnartutut isumaqarfigaarput.

 

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta anguniakkatsinnik naapertuuttumik angusaqartutut misigisimalluta nuannaarlutalu peqqussutissat amerlanerussuteqartut Kattusseqatigiillu isumaat naapertorlugu pingajussaaneernissaminut taamatut isikkoqarluni ingerlaqqinnissaanut akuerseqataassaagut. Qujanaq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Godmand Rasmussen, Atassut, tulilukkumaarpoq Asii Chemnitz Narup Inuit Ataqatigiit.

 

Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua.

Ulluunerani meeqqeriviit, ulluunerani angerlarsimaffiit paaqqinniffiillu il.il. pillugit Inatsisartunut inatsisissamik Atassummit naatsummik imatut oqaaseqaateqassaagut.

 

Siullermillu oqaatigeriissavara Naalakkersuisut akissutaat isummatsinnut assortuutinngimmat takisuuliorusussimannginnama.

 

Soorluli naluneqanngitsoq Inatsisartut ukiakkut 2001-imi ataatsimiinneranni qulaani pineqartup ujartorneqarnera tunngavigalugu aalajangersakkami peqarnissaa isummiineqarsimavoq.

 

Oqaatigereerlarali siunitsinniilli arlaleriarlutik ataatsimiinnerpassuit atorlugit assigiinngitsunillu susassaqartunik Naalakkersuisunillu naapitsiffiusimammata. Aammattaarlu pineqartumut Atuarfitsialak attuumassuteqarsimalluni ilimaneqartutuummi 1. januar 2002-mi atuutilernissaa siunniunneqarnikuugaluarmat. Sussaqartunilli assigiinngitsunut tusarniaanerat, tamannalu peqqissaartumik suliap naammassineqarnissaanut aallaavit ilagisimallugu.

 

Taamaattumilli 1. januar 2003-mut atuuttussanngorlugu siunnersuutaasimalluni. Taamaattumik ataatsimiititaliaq sinnerlugu kikkut tamarmik pineqartumut attuumassuteqarlutik suleqataasimaneranut qutsavigerusuppakka, minnerunngitsumilli Atassummi, Siumumi Kattusseqatigiinnilu ataatsimiititaliami amerlasooruteqartuartut qutsavigerusuppakka tapersersuinerannut.

 

Naalakkersuisut tapersiinerat ataatsimiititalimittaaq qujassuteqarfigerusuppara.

Atassummiit taamatut oqaaseqarluta ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut siunniussaat aallaavigalugu taaseqataasaagut.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuta tullia, Siumut.

Qujanaq. Tulliulluni oqaaseqassaaq Asii Chemnitz Narup, Inuit Ataqatigiit, tulliukkumaarpoq Loritha Hendriksen Kattusseqatigiit.

 

Asii Chemnitz Narup, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Ulluunerani paaqqinnittarfeqarneq il.il. peqqussutissatut siunnersuut maanna aappassaaniiganngorlugu Inatsisartunut saqqummiunneqarpoq.

 

Isumaginninnermut ataatsimiititaliaq isumaliutissiisiorpoq.

 

Inuit Ataqatigiit ikinnerussuteqarluta oqaaseqaateqarpugut, taakkulu tunngavigalugit taasinissarput matumuuna nalunaarutigaarput.

 

Inuit Ataqatigiit isumaqartuarsinnarput meeqqat inuusuttuaqqallu inuuiaqatigiinnit iliuuseqarfigineqarnerat tamanut sammisuullunilu anguniagaqarfiullunilu ataqatigiissagaasariaqartoq, pingaarnertullu anguniaagaasariaqartoq meeqqap naartunerminit inersimasutut inuulernissaata ataqatigiissutut ingerlalernissaa.

 

Inuit Ataqatigiit isumaqartuarsinnarput meeqqap ukiuni inuuffigisaani siullerni  pingasuni-tallimani atuarfimmi aallartilluarnissaa tunngaviliigineqartartoq.

 

Taamaammat Inuit Ataqatigiit kissaatigalugulu piumasaraarput paaqqinniffinnut tunngassutigut sulinermut ulluunerani paaqqinnittarfiit ulluunerani angerlarsimaffinni paaqqinninneq il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuusiorneq sioqqullugu sukumiisumik iluarsartuussisoqartariaqartoq. Inuit suliamut attuumassutillit angajoqqaat Naalakkersuinermullu suliallit inatsinniit tamarmeersut peqataallutik Atuarfitsialaap aaqqissuunneqarnissaanut piarersaasiornerup assinganik periuuseqarluni.

 

Taamatut suleriaaseqarnerup ullunerani paaqqinnittarfiit atuarfiullu akornanni meeqqat ikaarsaasernissaasa pitsaanerusumik pinissaa qulakkeertissimagaluarmagu.

 

Taamatut isumaqarneq naliliinerlu inuit suliamut attuumassutilippassuit isumaqatigaat.

 

Inuit Ataqatigiit naliliipput siunnersuut saqqummiunneqartoq kissaatigisatsinnik piumasaqaatitsinnillu eqquutsitsisuunngitsoq.

 

Inatsisartuni ilaasortaqatitsinnut malugeqqussavarput allannguutissatut siunnersuutit tusarniaassuteqarmata, tusarniaanermili ullut 14-iinnaat akissuteqarnissamut periarfissaasimammata.

 

Taamatuttaaq malugineqartariaqarsorivarput ikittuinnaat tusarniaavigineqarsimammata.

 

Paatsuunganartipparput sooq Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummut nassuiaatimini oqarmat tusarniaanermi pissuteqartoqarsimanngitsoq.

 

Peqqussutissatut siunnersuutip akuersissutigineqarnerata kingunerissavaa meeqqat suli atualinngitsut 4-6-nik ukiullit tamarmik atualernissaasa pitsaasumik aallartinnissaa anguniarlugu suliniutinik neqeroorfineqartassasut.

 

Matumani taamaalilluni pineqarpoq meeqqanut suli atualinngitsunut pisortat neqeroorutaasa amerlineqarnissaat.

 

Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut siunnersuutip matumuuna aningaasatigut sulisoqarnikkullu kingunerisassat pillugit naammaginartumik erseqqissaasoqarsimanngitsoq.

 

Paasinarpoq KANOKOKA-p aamma naatsorsuutigigaa peqqussut atulerpat pikkorissaanissat pisariaqassasut.

 

Naalakkersuisut suleqatigiissitaliorput suliamut tunngatillugu meeqqat 4-6-nik ukiullit tamakkerlugit atualernissamut pitsaasumik piareersarneqarnissaanik qulequtalimmik.

Suleqatigiissitaq 2000-imi november-ip naalernerani pilersinneqarpoq, ukioq mannalu maj-ip naalernerani suliani naammassissallugu, suli sapaatit akunneri 2-3 taanna suleqatigiissitaq sulisussaavoq.

 

Taamaalilluni suleqatigiissitap suliani naammassisimanngilaa. Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut suleqatigiissitap kaammattuutaa tamakkerlugit Isumaginniinermut Ataatsimiititaliap isumaliutissiissusiornerani tunngaviutinneqartariaqartut.

 

Taamatummi suleriaaseqarnermi taakkua suleqatigiissitat aamma ataqqillugit nalunaarnerussammat, kisianni suli tassa suliani naammassinngikkaa matumani Inatsisartuniit piareerneqarumavoq suliaq.

 

Taamaammat Inuit Ataqatigiit tungaanniit inassutigaarput peqqussutissatut siunnersuutip pingajussaaneerneqarnissaa Inatsisartut ukiamut ataatsimiinnissaannut kinguartinneqassasoq.

Taamatut inassuteqarnitsinnut aamma peqqutaavoq Isumaginninnermut Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup Naalakkersuisut kaammattormagit ulluunerani paaqqinniffinni siulersuisoqarnissaa pillugu KANOKOKA paaseqatigalugu peqqussummut allannguutissamik siunnersuummik saqqummiussaqaqqullugit, Inatsisartut ukiamut ataatsimiinnerani.

 

Inatsisartunit peqqissaartumik torersumillu sulinissap anguniarnissaa salliuteqqullugu ilaasortaqatitsinnut matumuuna kaammattuutigissavarput, peqqussutissatullu siunnersuutip ukiamut pingajussaaneerneqarnissaa akuersaaqqullugu.

 

Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaannut Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnersuuteqarpugut, taakku pingaarnersiorlugit naatsunnguamik oqaaseqarfigilaassavagut.

 

Malugeqqussavarput Inuit Ataqatigiit tungaanniit ulluunerani paaqqinnittaqarfeqarnerup neqeroorutaata suuneranik oqaasertalerniarneqarneranni pingaartissimagatsigut meeqqat meeqqerivimmiittartut paarineqaannarnatik tassa illusimatinneqaannartanngimmata, aamma isumassorneqartarnerat isumagineqartarnerallu ersissinniassallugu.

 

Taamatuttaaq pingaartipparput meeqqamut timikkut eqqarsartaatsikkullu piginnaanikittunut allatigulluunniit tapersersorneqarnissamik pisariaqartitsisunut kommunalbestyrelsit neqerooruteqarnissamik pisariaqartitsineq immikkut eqqumaffigissagaat.

 

Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnersuuteqarpugut meeqqeriveqarnerup siunertaanut tunngaviinullu.

 

Isumaliutissiissummi atuarneqareermata maanna uteqqissanngilagut taakkulu tamakkiinerusutut isumaqarfigigatsigit ikinnerusuteqarluta oqaaseqaaterput naapertorlugu taasissasugut oqaatigissavara, kisianni malugeqqulaassavara immikkut piumasarisimagaluaratsigut malittarisassatigut erseqqissarneqassasoq meeqqeriviit avatangiiseqarluartitsinikkut meeqqanut qulakkiissagaat meqqat peqqissusiat. Taanna asuliinaanngitsumik tikkuarparput peqqutigalugu siorna nakorsaq Preben Hormømik atillip doktorinngorniutigisimammagu nunatsinni meerartatta siulluttarnerujussuat. Meerarpassuit allaat pingasuniit arfineq-pingasut tungaanut ukiullit siullunnermik nappaateqarput, taavalu aamma taakkua meeqqat tallimaagaangata ataatsip tusaasai annikillereersimallutik 5-14-llu akornanni ukioqalernermi.

 

Assigiinngissutigut tusaasat annikittut taakkua kinguneqarluttarput meeqqat inuuneranut.

 

Taavalu ilanngullugu pitsanngorsaatissatut tikkuaavigisimavaa meeqqeriviit paaqqinnittarfiit illutaasa pitsannngorsaavigineqartariaqarnerat aamma meeqqat meeqqerivinni tattoqisaappallaarnerat, kisianni Naalakkersuisut taanna ilassilluanngimmassuk tusaatissatut tiguarput, aamma oqartariaqarpugut pitsanngorsaatinik taanatut tigussaasunik suliniuteqarniarnermi kiserliornakulussinnaasarmat.

 

Taava Inuit Ataqatigiit tassa oqaasissagut tassuunga naagallassavakka, taamatullu oqaaseqarpugut ulluunerani paaqqinnittarfiit ulluunerani angerlarsimaffinni paaqqinninneq il.il. pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip aappassaaneerlugu Inatsisartunut oqaluuserineranut.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Tullinnguulluni oqaaseqassaaq Loritha Hendriksen, Kattusseqatigiit, tulliukkumaarpoq Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Loritha Hendriksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Ulluunerani paaqqinnittarfiit ulluunerani angerlarsimaffinni paaqqinnittarfiit il.il. pillugit inatsisissatut peqqussutissatut siunnersuut.

 

Kattuseqatigiinniit siullermeerneraniit malinnaaffigilluarsimallugu peqquutissamut siunnersuut imatut oqaaseqarfigissavarput.

 

Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput Atuarfitsialak oqallisigineqalermalli annertuumik aallaqqataaniilli soqutigalugu malinnaaffigisimagatsigut. Soqutiginninnerlu minnerulersimanngilaq oqallittarninni meeqqeriviit aamma ilanngunneqarnissaat pisariaqartutut tikinneqarmat.

 

Oqallittarnini sukumiisumik tamavinni aaqqiinissaq pisariaqartissinnaavarput, meeqqammi siunissamup annertuumik aamma taanna attuumassuteqarmat.

 

Ataatsimiititaliamiit piffissaq annertooq atorneqarsimavoq sukumiisumillu attuumassuteqartut susassaqartullu aamma tusarniaaffigineqartarsimapput, ataatsimeeqatigineqartarsimallutillu.

 

Mannalu annertuumik sukumiisumillu paasissutissanik tunniussisarsimanerat pitsaasutut taarusupparput.

 

Iluarisimaarlugu oqaatigerusupparput Naalakkersuisut immikkut suleqatigiissitamik sulisussamik attuumassutilimmik pisarialinnut suleqatigiissitaliorsimammat. Suleqatigiissitamilu peqaataasut aamma ilaqartinneqarsimallutik innarluutillit angajoqqaavinik, taamaalillutik meeqqat ulluunerani paaqqinnittarfinni tamavinni pineqartut qanittumik tamakkiisumillu attumassuteqartut peqataatinneqarsimallutik. Taakkualu ataatsimeeqatigiinninnermi annertuumik ataatsimiititaliamut paasissutissanik kusanartunik tunniussaqarsimanerat nuannaarutigaarput. Tamani qujanaqaaq.

 

Aammattaaq qularutissaanngitsumik isumalluarnartumillu siunissamik pitsaasumik meeqqanut sullissinissamut paasissutissanik atorluarneqarsinnaasunik tunniussisimapput.

 

Tassanimi siunertaammat meeqqat 4-niit 6-nut ukiullit sapinngisamik tamakkerlugit atualinnginnerminni pisinnaasaat sukumiisumik sapinngisamillu tamakkiisumik pitsaasumillu anguneqarnissaa, tassuuna qulakkerneqartussanngormat.

 

Taamaalillutik siunissami patajaatsumik meeqqat atuarfimmut appakaatinnginnermini pitsaasumik periarfissaqarnerat anguneqartussaalluni.

 

Kattusseqatigiinniillu anguniagaraarput meeqqat assigiimmik immikkoortitaanatik sutigut tamatigut pitsaasumik atugaqartinneqarnissaat anguniarlugu sulinissaq meeqqat pineqartut pisariaqartitaat aallaavigalugu.

 

Kattusseqatigiinniit pingaartinneqartoq aaamma iluatsillugu oqaatigerusupparput, tassalu meeqqat naartuunermininngaanniit sullinneqarlutik aallartinneqartarnissaat anguniarnissaa pingaaruteqarluinnartutut isigigatsigut, taarusupparputtaaq.

 

Tassanilu meeqqap siunissami pitsaasumik atugaqartitaanissaa patajaatsumillu aatsaat anguneqarsinnaammat angajoqqaat suleqatiginerasigut.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta siullermeernermi oqaaserisagut innersuussutigalugit aappassaaneernera akuersinissarput taaseqataaffigissavarput, pingajussaaneerneralu taaseqataaffigeqqissallugu.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasup tulliata aappaa, Siumut.

Qujanaq. Tulliulluni oqaseqassaaq Otto Steenholdt Attaviitsoq.

 

Otto Steenholdt, attaviitsup.

Ullumi oqaluuserisatta ilaanni eqqaavakka ulluunerani meeqqeriviit ulluunerani angerlarsimaffinni paaqqinniffiit il.il. Namminersornerullutik Oqartussat kisimiillutik aallartissimanerat assuarilaarlugu, utaqqigallarsimasariaqartutut nalilerlugit. Tassa KANOKOKA-p taamanikkut saaffigineqarluni ilaajumasimannginnera aamma pissutissaqarluarluni uniffiginagu ingerlaannarsimavoq, kisiannili kukkunersiuisartunit aamma oqaatigineqarluni tamanna aningaasanik annertuumik akeqaratarsinnaasoq, tassa Landskarsi kisimiilluni tamakkua ingerlatissappagit.

 

Qujanartumilli nalunngilarput aappaaguminngaanniit kommuni sassassasoq, tassalu akilersuinikkut tamanna assorujussuaq oqiliallaataassaaq, ilami kommunit allaat kisermaasillutiluunniit tamanna akilersortassatut isikkoqartilermassuk.

 

Peqqussutissatut siunnersuut tusarniaasutigineqarluarsimavoq, tassa peqqussutissamut attuumassuteqarluartunut uanga taakkua naammagisimaarinninnerat tunaartariumavara. Peqqussut suli misissorluarneqarnissaminut ukiumik ataatsimik kinguartinneqarpoq, atortuulissalluni 1. januar 2003.

 

Naalakkersuisut ataatsimiititaliani amerlanerussuteqartunut paasinnillutik tusarniarsimanerat isumaqatigaara. Ikinnerussuteqartut isorigalugit tikkuagaat isumaqarpunga imannarsuunngitsut, tassami KANOKOKA Namminersornerullutillu Oqartussat nammaqatigiissapput, tamannalu aamma uanninngaanniit naammagisimaarneqarpoq.

 

Taamatut naatsumik oqarlunga saqqummiussaq ilalersorpara.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanq. Tulliulluni akissuteqassaaq Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq.

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Partiininngaanniit Kattuseqatigiinniit aamma attaviitsuninngaanniit oqaatigineqartut Naalakkersuisut sinnerlugit qujassutigissavakka, aamma oqaatigissavara una suliassaq, soorlu aamma tamanut oqaatigineqareersoq siorna Inatsisartunit siullermeerneqarsimavoq, aammalu aappassaaneerneqarnissaa Inatsisartunit aamma maannakkkumut suliarineqartussanngorlugu kinguartinneqarsimalluni. Tassuunga kinguartitsinermut pissutaaqataanngitsoorsimanngilaq Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Ataatsimiititaliap kissaatigisimammagu peqqussutissaq una nutaaq ersarissumik siunertaqassasoq, aammalu tamanna takunerqarsinnaavoq massakkut sapinngisaq naapertorlugu suliarineqarsimasoq, aammalu naammassineqarsimasoq.

 

Aammalu siullermik oqaatigissavara una kalaallisuuani qulequtsiunneqarsimasoq ulluunerani meeqqeriviit ulluunerani angerlarsimaffinni paaqqinniffiit il.il. pillugu Inatsisartut peqqussutaata siunnersuut. Tassa una allanneqareersimanerata meeqqeriviit, siusinaarpallaarumik taanna allataasimavoq, qanittukkut paasivara. Tassa ulluunerani paaqqinnittarfiit suli taanna taaguutigivaa, kisiannili ulluunerani meeqqerivinnut atip taasumap allanngortinnissaa pingajussaaneernissaanut allannguutissatut siunnersuummik Naalakkersuisuninngaanniit saqqummiussissuugut.

 

Kiisalu aamma oqaatigissavara oqaatigineqaraluartoq tusarniaanermi akissuteqartoqarsimanngitsoq, kisianni tusarniaanermi akissutit arlalialunnguit pissarsiarineqarsimapput, soorlu Aasiaat Kommunianinngaanniit, Isumaginnittoqarfimminngaanniit aamma Børnehave Aanikasimminngaanniit, PPR Nuumminngaanniit, Fritidshjem Aqqalumminngaanniit maani Nuummi, IMAK-i akissuteqarsimavoq aammalu KANOKOKA akissuteqarsimalluni. Taakkulu tusarniaanerit aammalu akissutaat aamma siunnersuusiarineqarsimasumi ilanngunneqarsimapput.

 

Taava taamaasinnarlunga partiininngaanniit oqariartuutit oqaaseqarfigilaassavakka, tassa siullermik Ruth Heilmann-ip oqaaserivai una siunnersuusiarineqarsimasoq pitsaasumik suliarineqarsimasoq, aamma siunnersuusiarineqarsimasumi meeraq atualinnginnerani taamannak periarfissinneqarnissaa, meeqqeriviillu aqqusaarsinnarlugit atuarfimmut ikaarsaarluni atualernissaa taamaalilluni anguneqarsimasoq. Taanna nuannaarutigaara tusarlugu, aamma ilumoorpoq una peqqussutissatut siunnersuut ukiup ilarsua suliarineqarsimavoq ataatsimiititaliuutitineq aqqutigalugu, kiisalu aamma upernassaq ingerlanerani isumasioqatigiissitsisimavugut, taasumalu peqqussutip qanoq siunertaqarnissaa taamaalillugu inuit assigiinngitsut aamma assigiinngitsunik aggerfeqartut suleqatigalugit sapinngisamik naapertorlugu suliariniarsimallugu.

 

Aamma oqaatigineqarpoq ataqatigiissumik ineriartorneq ingerlanneqassasoq, taanna meeqqerivimminngaanniit meeqqat atuarfianut ikaarsaarnissaannut atugassarititaasullu aamma meeqqerivimmi sammisassani assigiinngitsunut taanna atatinneqartoq aamma uanga iluarisimaarpara.

 

Aamma uani taaneqarpoq soqutiginartoq, tassa meeqqeriviit siulersuisui qanoq ilillutik skolebestyrelseqarneratulli aningaasarsiaqartinneqartalersinnaanerannut periarfissamik Naalakkersuisut kommunilu oqaloqatigiinnissaat, taanna aamma Naalakkersuisuninngaanniit suliarissavarput. Tassa nalunngilarput ajoraluartumik taanna oqaatigisariaqarpara meeqqerivinni siulersuisut toqqarneqareeraangamik piffissaasuatsillutik ajoraluartumik suliffimmit paarserusunnerullutik ataatsimiigiartarnernut assigiinngitsunut ingerlanneqartartunut peqataaneq ajorput. Taanna uggornarpoq, aamma taanna siunissami taama alloriarneq annertutigisoq sukumiitigisorlu angajoqqaaninngaanniit sunniuteqarfigineqassaguni aamma angajoqqaat piffissaqarlutik ataatsimiigiartarnissamut pinngitsoorani peqataasariaqarput. Taannalu aamma KANOKOKA suleqatigalugu pinngitsoornani misissorneqartussaassooq, aamma pisariaqarpat bloktilskudinik isumaqatigiinniarmut taanna immaqa ilanngunneqarsinnaassooq. Taanna kisiat apeqqutaavoq tassuunga qanoq aaqqiiffigineqarnissaa qanoq isikkoqassanersoq.

 

Aamma taaneqarpoq meeqqerivinnik sanaartorneq taanna ukiuni kingullerni immaqa aallunneqarpallaarsimanngitsoq. Tassa ukiuni kingullerni meeqqerivinnut sanaartornissanut aningaasat 5 million kruunit missaat Inatsisartuninngaanniit immikkoortinneqartarsimapput. Aammalu ukiut tamaasa 80 millionit ataannagit kommuniminngaanniit Namminersornerullutik Oqartussat tapiissuteqartarnissaat kissaatigineqartarpoq.

 

Taamaattumik aamma uanga Naalakkersuisut sinnerlugit neriuutigeqaara sanaartornerit eqqarsaatigalugit meeqqeriviit pisariaqartinneqartut minnerunngitsumillu Socialreformkommision-ip innersuutaa naammassineqassappat pinngitsoornani sanaartorneq ukiuni aggersuni aalluuneqarnissaa taanna avaqqunneqarsinnaanngimmat.

 

Aamma Ruth Heilmanniminngaanniit oqaatigineqarpoq ilinniarsimasunik sulisoqarneq ukiuni kingullerni ajornartorsiutaasimasoq, isumaqarpunga tamatta assortorsinnaanatigut.

 

Ulluunerani paaqqinnittarfiit sulisui eqqarsaatigalugit oqaatigineqartarpoq sulisut affaat missaat ilinniarsimasuusut affaasa missaat ilinniarsimanngitsut, kisianni massakkut sualunnik kingullermi isumaqatigiinniarnermi angusarineqartut aallaavigalugit tamatta neriuuteqarluinnarpugut taasuma tungaa pitsaasup tungaattut aallariarnermik pisoqassasoq.

 

Nalunngilara Pædagogit Perorsaasut Kattuffiat aamma siulersuisui isumaqatigiissumik maannakkut nutaamik atsiorneqaqqammersumi, assut neriulluartut. Taamaattumik neriuutigissavarput, taanna tamanut iluaqutaajumaartoq.

Aammalu una decentralimik pædagogimut ilinniarsinnaanermut periarfissaq, taanna aamma nunatsinni kommunini ilaanni misilinneqartareernikuuvoq, aamma iluatsittumik. Aamma massakkut paasivara kommunit pingasut massakkut piareersimagaluartut taamannak ilinniartitsinermik aallartitseriarsinnaanissaminnik, kisiannilu tassani aporfigiuinnartoq aningaasanut apeqqut.

 

Taamaattumik neriuutigaara ilinniartitaanikkut nukittorsaanikkut aamma taamannak najugaq qimannagu siunissami pædagogitut ilinniartitsisinnaaneq ilinniarsinnaanerlu periarfissiuunneqassasut.

 

Taava Atassumminngaanniit Godmand Rasmussenip Naalakkersuisuninngaanniit saqqummiunneqartoq taperserpaa, aamma taanna soorunami qujassutigissavara.

 

Taava Inuit Ataqatigiinninngaanniit Asii Chemnitz Narupip siullermik tikkuagai tassaapput tamanut sammisumik meeqqerivimmik pilersitsisoqarnissaat pinngitsoornagu anguneqarniartariaqartoq, aamma anguniaqarfiusumik pilersitsineq soorunami tunngaveqartariaqartoq, aamma pinngitsoornani pilersinneqartussaq ataqatigiissaarinikkut ajunngitsumik siunertaqartumik pilersitsivigineqarnissaa taanna pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq.

 

Aamma Asii Chemnitz Narup ilumoorpoq suliassaq angisooq massakkut aggersoq, massakkut suliaq naammasseqqajanngilaq, suliassaq aatsaat aallartilaartussaavoq, suliassat annertoorujussuit piareersarnerit ikaarsaariarnermi suliniutissat ingerlanneqartussaapput piffissami aggersumi.

 

Aamma meeqqerivimminngaanniit atuarfimmut ikaarsaalernermi aqqusaagassat assigiinngitsut siunertamut ilanngunneqarsimasumi allanneqarsimasut piviusunngortinneqassappata kikkut tamarmik kommunit, kommunit atuarfiit, meeqqeriviit, angajoqqaat aammalu allat susassaqartut tamarmik pinngitsoornani suleqataanissaat taanna pinngitsoorneqarsinnaanngilaq.

 

Aatsaannguaq taatsiarpara tusarniaanermi akissuteqaateqarsimanersut kikkuunersut, taamaattumik taanna uteqqissanngilara.

 

Tassalu aamma oqaatigineqarpoq meeqqanut inuusuttuaqqanullu periarfissat nunatsinni annertusaaffigineqartariaqartut, tassuunga aamma isumaqatigiittorujussuuvugut. Taanna ilumoorpoq aamma qujanartumik ukiuni kingullerni kommunit taanna ajornartorsiut angisooq  massakkut takusinnagamikku taasuma tungaa qujanartumik tappiffigigaluttuinnarpaat, neriuutigissavarpullu massakkut aamma minnerunngitsumik oqallinneq inuiaqatigiit akornanni ingerlanneqartoq aallaavigalugu taasumap suli taasumap ilaatigut kommunini nukittorsaaneq ingerlanneqarumaartoq, aamma aningaasaqarneq tassani eqqarsaatigalugu.

 

Ilinniaqqittarnerit pikkorissartarnerillu taakku ilumoorpoq aamma ukiuni tulliuttuni ingerlanneqartussaasapput pinngitsoornatik. Taanna avaqqunneqarsinnaanngilaq aamma taanna kommunini assigiinngitsuni nalinginaasumik kommunit sulisunik pikkorissaasarnerat aallaavigalugu aamma SPS-ikkut neqerooruteqartarnerat aallaavigalugu aamma periarfissat allat aallaavigalugit taamannak pikkorissartarneq naatsorsuutigilluinnarpara aamma ukiuni aggersuni ingerlanneqartarumaartoq.

 

Taava aamma Inuit Ataqatigiinninngaanniit taaneqarpoq kissaatigineqarluni pingajussaaneerneqarnissaa ukiamut Inatsisartut ataatsimiinnissaannut kinguartinneqassasoq. Tassa Naalakkersuisuninngaanniit aamma partiininngaanniit allaninngaanniit uani siunnersuummi tapersiisuninngaanniit tamanna kissaatigineqanngilaq.

 

Aamma oqaatigissavara ilumoorpoq Asii Chemnitz Narup oqaatigisat taanna suleqatigiissitaq suli naammassivissimanngilaq, naammassisussaassooq uani piffissami aggersumi. Kisianni taasumap suleqatgiissitap naammassinngikkaluarluni anguniagassatut siunnersuutai tamarmik uani siunertami ilanngunneqarput.

 

 Aamma oqaatigisariaqarpara una meeqqanut innarluutilinnut periarfissat taakkua pinngitsoornatik aamma soorunami pingaartinneqartariaqartut, tassa isumaqarluinnarpugut Naalakkersuisuni meeraq innarluuteqaruni, innarluuteqanngikkuniluunniit tassa assigiimmik pineqartussaavoq, kisianni innarluuteqarnini pissutigalugu immikkut iliuuseqarfigineqassaguni taava taanna suliassaavoq immikkut suliarineqartariaqartoq, taassumalu tungaatigut aamma nalunngilara kommunit piareersimasut aamma taamaattumik suliassamik takkuttoqaraangat aallussisartut aamma taanna kommunit pisussaaffigilluinnarpaat.

Loritha Hendriksenip Kattusseqatigiinneersup aamma Naalakkersuisuninngaanniit siunnersuut taperserpaa, aamma taanna qujassutigissavara. Tassa aamma Loritha Hendriksenip oqaaseqarnermini taavaa taanna suleqatigiissitaq pilersinneqarsimasoq aamma piffissaq sivitsajaaq atorlugu massakkut sulisimasoq aamma sulilluarsimasoq aamma eqiingasumik, nuannersumillu sulisarsimanerup kingunerisaanik taamannak pitsaasumik siunertamik suliniuteqaqataasimasoq.

 

Taamaattumik Loritha aamma ilinnut itisoorujummik qujassuteqassuunga aamma naggataatigut Otto Steenholdtip aallartikkami ullumi oqaluuserisarput uterfigitsiarpaa, kisianni ullumi oqallinnermi pineqarpoq ulloq-unnuarlu angerlarsimaffiit taakkua døgninstitution-imik qallunaatut taaneqartartut, kisianni ullumikkut massakkullu una oqaluuserisarput tassaavoq ulluunerani paaqqinnittarfiit taakku assigiinngitsorujussuupput. Taamaattumik Otto Steenholdti aamma oqaatigisaa taanna isumaqatigiinniarnerup ingerlanneqartarnissaat Pisortaninngaanniit, KANUKOKA-p Namminersornerullutillu Oqartussat taanna soorunami avaqqunneqarsinnaanngitsoq aammalu pinngitsoornani eqqumaffigineqartariaqartoq aamma siunissami aggersumi.

 

Aammalu Otto Steenholdt nuannaarutigissavara siunnersuummut uunga aamma taperseeqataalluni nalunaaruteqarmat.

 

Tassa oqaatigerusutakka tassunga killeqarput.

 

Ruth Heilmann, Siumut.

Qujanaq,  tassa naatsuararsuussaaq immaluunniit pisariaqanngikkaluarpoq qaqeqqinnissara. Tassa Isumaginninnermut Naalakkersuisoq taamatut oqaaserisatsinnut oqaaseqarnera aamma nassuiaateqarnera qujassutigaara. Aamma ataatsimiititaliami ataatsimiinnittarnitsinni annertuumik oqallitareeqigatta isumaqarpunga maani annertuumik oqallinnissaq tunngavissaqanngitsoq, kisianni naatsorsuutigaara Naalakkersuisut suliamut ingerlatitseqqinnissaminni meeqqerivinni siulersuisut taamatut ajunngitsussarsiassaqartitaanissaanik siunnersuutigineqartup aamma naatsorsuutigigatsigu siulersuisut meeqqerivinni peqatigalugit isuma taassumap eqqartorneqarnissaa ingerlateqqittussaagaat, tassanilu naatsorsuutigaara annertuumik aamma oqallisigineqarumaartoq.

 

Taamaattumik tassunga iluatsillugu ikaarsaariarnermi suliniutaasut aamma sakkugineqartut massakkut atortuusut aammalu angusaasut eqqarsaatigalugit naaperiarfiusinnaasutut isumaqarfigaara Inuit Ataqatigiinni aamma annertunerusumik taassumap eqqartorneqarnissaa kissaatigisaanut tunngatillugu, isumaqarpunga pikkorissaanernik malitseqartariaqartoq una peqqussut, tassuunakkullu Naalakkersuisut neriuppunga piumassuseqarfigissagaat aamma pisariaqartutut uanga nammineq takusinnaagakku taassumap ingerlateqqinneqarnerani pikkorissaanerit atuarfimmut ikaarsaariarnermi aamma meeqqerivinni sulisut tassani peqatigalugit ingerlanneqarnissaa aamma isumaqarpunga pisariaqarumaartoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Tassa erniinnaq taasinialissuugut imaluunniit massakkut taasinialissuugut allamik nappaasoqarsimanngimmat.

 

Oqaatigissavaralu Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Ataatsimiititaliaq isumaqatigiipput Naalakkersuisunut kaammattuuteqarpoq allannguutissatut siunnersuutinut erseqqinnerusunik taasanit saqqummiusseqqullugu, taamatullu kaammattuuteqarnera Naalakkersuisut malippaat.

 

Tamatuma saniatigut ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut tassaasut Siumup, Atassutip, Kattusseqatigiillu ilaasortaasitaasa Naalakkersuisut kaammattoorpaat allannguutissatut siunnersuutinik erseqqinnersumik taasanik saqqummiussaqaqqullugit. Taamatut kaammattuuteqarnerat aamma Naalakkersuisut malippaat.

 

Ikinnerussuteqartoq tassasoq Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaat Naalakkersuisunut kaammattuuteqarpoq allannguutissatut siunnersuutinik erseqqinnerusunik taasanik saqqummiusseqqullugit. Taamatut kaammattuuteqarnera Naalakkersuisunit malinneqanngilaq oqaatigineqarlunilu ikinnerussuteqartut isummersuutaasa ilaat paaqqinniffinnik pilersitsineq ilusilersuinerlu pillugit Naalakkersuit maleruagassiornissaannik ilanngunneqarumaartut.

 

Maannalu Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaat taasissutigineqassaaq.