Oqaluuserisassani immikkoortoq 93-1 |
|||
Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera |
Ullut
ataatsimiiffiusut aqqaneq pingajuat, marlunngorneq aprilip 30-at 2002
Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Kommunit akileraarusissuusaanerannut minnerpaaffeqareerpoq taamaattumik qulequtaa siunnersuutip imaappoq: Akileraartarnermut inatsisip Inatsisartut inatsisaat nr. 5, 1979-imeersup Inatsisartut inatsisaatigu nr. 3, junip 5-ni 1986-imeersukkut allanngortinneqarnerani §28, immikkoortoq 2 allanngortinneqarnissaannik taamaalillunilu kommuninut akileraarutissap minnerpaamik 25%-iunissaata aalajangersimaffigineqarnissaanik Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut.
Manna pillugu: Ullumikkut inatseq atuuttoq najoqqutaralugu kommunit ataasiakkaat akileraarummut %-i aalajangersinnaavaat 20-p aamma 30-p akornanni.
Akileraartarnermi inatsit §28, immikkoortoq 2 taama oqaasertaqarpoq.
Tamatuma nassatarisaanik kommuni akikinnerpaaq 35%-iinnarmik akileraaruteqarfiuvoq, tassa kommunimut akileraarut 20%-i, nuna tamakkerlugu il.il. 15%-i, akisunerpaaq 44%-imik akileraaruteqarfiuvoq. Tassa kommunimut akileraarut 29%, taavalu nuna tamakkerlugu il.il. 15%-i, katillugit 44%.
Taamaattumik kommunit akileraarusiisinnaanerisa 25%-imik minnerpaaffilerneqarnissaa siunnersuutigaarput.
§28, immikkoortoq 2-mi oqaaseqatigiit kingulliit imaalillugit allangortinneqassapput: §-i akileraaruteqaataasussaq minnerpaamik 30%-mut minnerpaamillu 25%-mut aalajangerneqarsinnaavoq.
Taama iluarsiinikkut Landskarsip ukiumut isertittagai minnerpaami 11 million kr.-nit missaanik qaffassapput. Soorlu aamma kommunit akornanni akileraarutigut atugassarititaasut oqimaaqatigiinnerulersinnaasut.
Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Qujanaq. Tulliulluni akissuteqassaaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.
Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.
Inatsisartunut ilaasortap siunnersuutaa marlunnik siunertaqartinneqarpoq. Siulleq tassaavoq kommuninut akileraarusersiissutigineqartartup assigiinngissutigisinnaasaata maannakkut 10%-iusup 5%-imut annerpaaffilerneqarnissaa. 2002-mi kommunini akileraarusersuutigineqartut procentiisa tamarmiusut assigiinngissutaat 9% pointiuvoq, tassa Ivittuuni appasinnerpaajulluni 35%-iuvoq, Qasigiannguani qaffasinnerpaajulluni 4%-iusoq. Ivittuut saniatigut kommunit allat 25%-i ataallugu akileraarusiissuteqanngimmata siunnersuut taamaallaat Ivittuunut sunniuteqartussaavoq, tassa pinngitsaalisaalluni akileraarutit tamarmiusut procentiat 5% pointinik qaffattariaqassammagu 40%-inngorlugu.
Tamatumalu aamma ilutigisaanik kommunit akileraarutitigut isertitaasa naligiissarneqartarnerat annertusisinneqarsinnaavoq.
Taamak allannguinikkut Landskarsi eqqorneqartussaanngilaq.
Aappaat tassaavoq kommuninit akileraarusiissutigineqartartup qulaanisut allanngortinneqarnerata saniatigut Inatsisartut nunamut tamarmut immikkut akileraarummik aatsaat 24-mit 29-mut qaffaanerisigut Landskarsip isertitassaasa 11 mio.kr. missinginik qaffanissaat. Tassuunakkummi procenti kommunit aggornerisa avataaniittunut, tassa Pituffimmut il.il. akileraarusiissut tamarmiusoq 35%-imiit 40%-imut qaffassaaq. Ivittuuni qaffariaatsip annertoqataanik.
Nunamut tamarmut immikkut akileraarutip qaffanneqarnera Landskarsimut 11 mio.kr. missinginik isertitsissutaanerussaaq. Inatsisartunut ilaasortap akileraarutinik allannguinissamik siunnersuutaanisulli upernaakkut ataatsimiinnermi 2002 nr. 96 Naalakkersuisut isumaqarput allannguinissaq annertoorujussuusussaammat eqqorneqartussat allat, soorlu ilaatigut KANUKOKA, kommuni pineqartoq Pituffimmilu borgerrådi isumasiorneqaqqaartariaqassasut.
Qujanaq.
Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Maannalu partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassapput, siulliulluni
oqaaseqassaaq
Simon Olsen, Siumup oqaaseqartua.
Inatsisartunut ilaasortap Josef Motzfeldtip Inuit Ataqatigiinneersup siunnersuutaa Siumumit imaattumik oqaaseqarfigissavarput.
Siumumiit siunnersuutigineqartoq nalilersorluareerlugu isumaqarpugut allannguinissaq annertukuloqimmat Naalakkersuisut isumaattut pisoqaqqaartariaqartoq, tassalu KANUKOKA, kommuni pineqartoq, Pituffimmilu innuttaasut siunnersuisoqatiivi isumasiorneqaqqaartariaqartut.
Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua.
Inatsisartuni ilaasortap Josef Motzfeldtip Inuit Ataqatigiinneersup saqqummiussa Atassummit imatut oqaaseqarfiniarparput.
Siunnersuummik saqqummiussaqartup kommunit akileraarusiisinnaanerisa maannakkut 20%-isup 25%-inut qaffanneqarnissaa siunnersuutigaa. Taamaaliornikkut Landskarsip aningaasanik 11 mio.kr. missaannik isertitaqarnerulernissaa anguniarlugu, tamanna tunngavimmigut ajunngilaq.
Kisianni puigussanngilarput kommunit ataasiakkaat nammineerlutik aalajangigassanik oqartussaaffeqarnerat ataqqineqartariaqarmat, kommuni ataasiinnarluunniit tamatumani pineqaraluarpat.
Kommunit nammineerlutik akileraarutip %-ianik allanngortitsiniarnerminni kommunimi innuttaasut aningaasatigut qanoq atugassaqartitaanissaat toqqamavigisarmatigit aamma kommuni eqqorneqartussaq tassa Ivittuut Kommuniat ullumikkut akileraarutitigut naligiissaarisarneq eqqarsaatigalugu kommuninut allanut pilliuteqartareerpoq.
Taamaammat siunnersuut akuerisinnaannginnatsigu matumuuna Atassummit oqaatigissavarput.
Kommuninut ataasiakkaanut aningaasatigut attuisussamik aalajangigassat tamarmik nunatsinni kommunit kattuffiat aqqutigalugu oqaluuserineqaqqaartariaqarmata. Aappaatut eqqorneqartussat tassa Pituffimmi akileraartartut, taakku kommunit avataaniittutut inatsisitigut immikkut pineqarnissamik pituttugaapput, suliffigisaat nunatsinni suliffeqarfinni allaalluinnarnera immikkuullarinneralu peqqutigalugit.
Taamaattumik siunnersuut takuinnarlugu tusaannarluguluunniit ajornanngivissumik anguneqarsinnaasutut isikkoqaraluartoq, ingerlaannartumik akuerineqarsinnaanngilaq. Siunnersuutip piviusunngortinneqarnissaanik aqqusaagassat isumannaagassallu isumannaarneqaqqaartariaqarmata.
Taamatut oqaaseqarluta siunnersuut taamatut iluseqartillugu Atassummit akuersaanngilarput, Naalakkersuisullu akissuteqaataat taperserlutigit.
Qujanaq.
Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Qujanaq. Inuit Ataqatigiit tunngaviusumik isumaqarpugut nuna tamakkerlugu akileraarut assigiilersinniarneqartariaqartoq nunatsinni atukkat naligiinnginnerujussuat taamaaliornikkut nalimmassaavigineqarsinnaaniassammat. Naapertuilluarnerunngilarmi kommunini aningaasarsiornikkut periarfissarissaarnerusuni akileraarutip annikinnerutinnissaa, taakkunanimi periarfissat amerlasuutigut oqinneroreerput.
Nunatsinni innuttaasut sumiluunniit najugaqaraluarunik assigiimmik akileraartariaqaraluarput, tassa akileraarnermi procenti kommuninut tamani assigiilersittariaqaraluarpoq.
Ullummikkummi kommunini ajornartorsioreersuni akileraarutit qaffasinnerpaajupput, kommuninilu taakkunani aamma innuttaasunik kiffartuussineq periarfissakinnerpaajusarluni. Kommunit qaffasinnerpaamik akileraarfiusut akileraarutit procentiannik appaanissamut periarfissinneqassapput soorlu Qasigiannguit kommuniat, kommunilli pissaqarnerit qaffaajallannerisigut akileraarutitigut nalimmassaasinnaaneq naapertuilluarnerusoq periarfissinneqassalluni.
Inatsisartuni ilaasortup Josef Motzfeldtip aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa manna tamatuminnga siunnerfeqartoq Inuit Ataqatigiit tamakkiisumik taamaammat ilalersorparput, inuiaqatigiimmi kikkulluunniit nalilerneqaatissaraat sanngiinnerusortaminnut qanoq isumassuisuunertik.
Inuit Ataqatigiit sulinerminni toqqammavigiuarsimavaat toqqammavigiuassallugulu inuiaqatigiinni sanngiinnerusut naammaginartumik isumagineqartariaqarnerat.
Pisinnaasortagut kommuniuppata, maanilu nunatsinni innuttaaqataappata nukissaqarlutik periarfissaqarluaramik isumannanngillat.
Taamaattumik Inuit Ataqatigiit taamatut oqaaseqarluta sanngiinnerusortattalu inuuniarnerminni atugarissaarnerulernissaat tamatta akisussaaffigisariaqaratsigu siunnersuutigineqartoq taperserparput, naggataatigullu kissaatigissallutigu aappassaaneerisoqartinnagu Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaannit siunnersuut sukumiisumik nalilersuiffigineqarallassasoq, tassunga atatillugu kissaatigissavarput aappassaaneerinninnissaq upernaaq manna naammassiniarneqassasoq allannguisoqassappammi kommunit maannangaaq tamanna ilisimareertariaqarpaat, kommunit aningaasatigut missingersorsuutitik ukiamut suliarinialertinnagit.
Ataatsimiititaliamit sukumiisumik sammeqqullugit Inuit Ataqatigiit imissutigissavagut allannguisinnaanerup minnerunngitsumik sulisartunut, inuiaqatigiinnullu akissaatikkinnerpaartatsinnut pitsaaqutissartai, tassami pingaarnerutittariaqanngilaq kommunit soorlu Ivittuutut ittut, Pituffimmilu borgerrådit salliutillugit isumasiorneqaqqaartariaqarneri taakkumi akerliunissaat qularnanngilluinnarmat.
KANUKOKA-li, tassa Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiat, soorunami tusarniaavigisariaqarpoq, siunnersuut kommuninut pissakinnerusunut iluaqutissartaqarmat, taamatullu kommunit kattunniarsinnaanerinut oqallisaasarsimaqisumut siunnersuut aamma aqqutissiiuusseqataasinnaammat.
Taamatullu oqaaseqarluta ilungersortumik kissaatigissavarput siunnersuut manna upernaaq manna naammassiniarneqaqqullugu, kiisalu aamma Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliamit isumaliutissiissiorfigineqarsinnaaqqullugu.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.
Inatsisartuni ilaasortap Josef Motzfeldtip Inuit Ataqatigiinnersup siunnersuutaa imaattumik oqaaseqarfigissavarput.
Inatsisartunut ilaasortap Josef Motzfeldtip kommunit akileraarusiisinnaanerisa 25%-imik minnerpaaffilerneqarnissaat pillugu siunnersuuteqarpoq. Taamaaliornikkut nunatta karsianut ukiumut isertittagai minnerpammik 11 mio.kr. missaannik qaffassangatinneqarmata, aammalu kommunit akornanni akileraarutitigut atugassarititaasut oqimaqatigiinnerulersinnaammata.
Siunnersuummut atatillugu Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput kommunit innuttaasullu isumasioqqaarnagit qulaaniit aalajangiisarnerit isumaqatiginnginnatsigit. Taamaattumik suliap aappassaaneerneqannginnerani susassaqartunut tamanut tusarniaassutigineqaqqaarnissaa inassutigaarput.
Taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuutip isummerfiginissaa tusarniaasoqareerneranut pisariaqartitsinerput naapertorlugu nalunaarutigaarput.
Otto Steenholdt, attaviitsoq.
Siunnersuut naapertorlugu kommunit ilaannitk pinngitsaaliinissaq kommunit namminersornerarnerannut tulluartuusorinngilara.
Naalakkersuisut isumaat tassa allannguinissaq annertoorujussuusussaasoq, eqqorneqartussallu isumasiorneqaqqaartariaqartut isumaqataaffigalugu matumuuna nalunaarutigaara.
Kiisalu aamma oqaaseqartut tusareerlugit isumaqarpunga ataatsimiititaliamut ingerlatissallugu piaarpallaartoq, tusarniaareernerit aamma najoqqutaralugit ataatsimiititaliap suliarissaguniuk, suliareqquneqarpammi tulluarnerutillugu.
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Siullermik apeqqutigerusuppara ilumut maani aamma borgmesterit arlaqarmata kommunit ataasiakkaat akileraarutinik aalajangersaanialernerminni innuttaasut apereqqaartarneraat kommunimut 20%-imik imaluunniit 29%-imik akileraaruteqarusunnersut - tassaqaana taamaappa.
Taavalu Atassutip oqaaseqartuata kommunit ataasiakkaat nammineq aalajangersaasinnaanerat - aap aalajangersaasinnaapput Inatsisartut inatsisaata aalajangersagaasa iluani, massakkut aalajangersagarivarput inatsisartuni 20% - 30%-illu akornanni kommunit akileraarusiisinnaassasut, tassa naalakkeereersimavugut naak naalakkeerusunngilluinnaqqissaaraluarlusi.
Aamma tusarneqaaq tusarlugu Jakob Sivertsen, Atassut sinnerlugu oqarmat, kommunit akileraartarnermi aalajangiiniarnerminni innuttaasut aningaasatigut qanoq atugassaqartitaanissaat toqqammaviginiartarmatigit. Inatsisartuni soorlu aamma taamaaliortariaqaraluartugut, innuttaasut atugarisaat aatsaannguaq suusupagalugillusooq siunnersuut 96 itigartinneqarpoq.
Atassutip siuneqassuseq najoqqutaralugu eqqarsartaasaa sumiissimanerpoq.
Isumaqarpunga uani Naalakkersuisuninngaanniit taamalu aamma naalakkersuisuutitaqartuninngaanniit patsisiginiarneqartoq kommuni eqqorneqartussaq, innuttaasut Pituffimmiittut aperineqaqqaartariaqarnerannik oqarneq - taava sooq innuttaasut apereqqaarusunngilagut ilumut akileraartarusunnersut. Inatsisartut aalajangersagassaraat akileraartarneq - tassa pisussaaffipput akileraartarnermi aalajangersaanissaq.
Inuit Ataqatigiinninngaanniit oqaatigineqartoq ilumoortoq mannaavoq Kommunit Kattuffiat, kommunit tamakkerlugit suleqatigiinnermi qitiugami aperineqartariaqarpoq kommunit ataatsimut atugarisaanut iluaqutaasinnaasunik siunnersuuteqartoqarpat qanoq isumaqarnersoq.
Patsisissarsiuinnarnertut ajoraluartumik utoqqatsissutitut taagorneqartut tusaavakka, kisianni neriuutigaara aamma Kattusseqatigiit inussiarnersumik ataatsimiititaliami nalilersuinissamik oqarnerat partiit allat aamma nammaqatigiinnermik toqqamaveqarumallutik oqaaseqartartut eqqarsaatigiumaaraat ataatsimiititalimut matuma suliareqqinneqarneranut.
Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.
Uangattaaq partiit, Kattusseqatigiit, attaviitsullu oqaaseqaataannut qujavunga aammalu assut nuannarutigaara Naalakkersuisut oqaaseqaataat amerlanerussuteqarluartuni aamma katersuuffigineqarmat.
Taamaallaat Inuit Ataqatigiinninngaanniit una oqaaseqarfigilaarusuppara, quppernermi kingullermi oqaatigisaat. Tassami pingaarnerutittariaqanngilaq kommunit soorlu Ivittuutut ittut Pituffimmilu borgerrådit salliutillugit isumasiorneqaqqaartariaqarneri, taakkumi akerliunissaat qularnanngilluinnarmat. Isumaqarpunga akerliunissaat ilimagiinnarlugu tusarniarneqannginnissaat taanna pissusissamisuunngilluinnartoq. Tusarniaanissamik pisariaqartitsineq isumaqarpunga attorneqartussanut eqqorneqartussanut tamanut taanna tunngatinneqartuartariaqartoq, aammalu maani taanna pingaartittariaqaripput.
Siunnersuuteqartup oqaaseqaqqinnermini oqaatigaa innuttaasut atugaat suusupalugalugillusooq siunnersuut 96 itigartinneqartoq. Oqaatigerusuppara innuttaasut atugaat eqqorneqartussat taakku atugarisaat mianerineqarmata taamaattumik siunnersuut taanna itigartinneqarmat.
Tassa naggataagullu oqaatigeqqissavara Naalakkersuisut akissuteqaataat taanna taperserneqarluarmat amerlanerussuteqarluartunit qujassutigeqqikkakku.
Jakob
Sivertsen, Atassut.
Qujanaq.
Naatsunnguamik.
Tassaana
siunnersuuteqartup Atassutip siuneqassusia apeqqusermagu
erseqqissaateqalaarfiginiarlugu. Siuleqassuserput atorsimanngikkaluarutsigu
siunnersuut ilissi naalassimagutsigit kommunit ilaasa akileraartarnerat
8%-imik qaffassagaluarpoq. Taamaattumik siunnersuutit misissorluarlugit
pisarpagut siuleqassuserput malillugu.
Aamma uani
oqaaseqarnitsinni pingaartumik uagut aamma borgmersteriusimasugut
ilumoorluinnarpoq, tamatigut akileraarutit qaffanneqarnissaannik isuma
annertunerpaamik innuttaasut peqataaffigisarpaat, tassani
nassuiaatigineqartarput uku - uku piumagussigit taava qaffanneqassaaq imak
akileraarut atsigisumik. Taamaattumik aamma innuttaasut akileraarutit
qaffannissaanik kommunit ataasiakkaani isumasiuisarneq
pingaaruteqartorujussuuvoq.
Tassa
annertunerusumik oqaattikka nangeqqissanngilakka, erseqissaatigeqqissavarali
Pituffimmut tunngasumik inatsisiliornikuuvugut kommuni avataani inissisimasut
immikkut pineqarnissaannik, inatsillu taanna allanngorteqqaartinnagu
maanngaannit akileraartarnikkut allannguinissamik imaaliallaannarlugu
aalajangersaasinnaanngilagut.
Qujanaq.
Anthon
Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Paatsuungasoqaqqunagu
erseqqissaassutigilaassavara siunnersuuteqartoq oqarmat, Kattusseqatigiit
suliassaq una ataatsimiititaliamut ingerlanneqarnissaa ammaffigigaa, taamannak
oqarunarmat oqaaseqaatitsinni taamannak oqannginnatta - oqarattali: suliap
aappassaaneerneqannginnerani susassaqartunut tamanut
tusarniaassutigineqarnissaa inassutigigipput, tassani pivarput kommuneqarfiit
aammalu pineqartut tamaasa tusarniaaffigineqarnissaat.
Borgmesteriugama
Ilulissani apeqqutaanut soorunami maani borgmesterit allat sinnerlugit
akisinnaanngilanga, kisianni Ilulissanut tunngatillugu oqaatigerusuppara.
Ilulissani skatteprocenti qaffanneqassagaluarpat aamma soorunami Ilulissani
kommunitsinni najuqartut tusarniaaffigineqarnissaat taanna uagut
ammaffigigatsigu, taanna isertuutissanngilara. Aamma isumaqarpunga allani
soorlu Jakob Sivertsen oqarneratuut tamanna kommunini aamma allani
ileqqorineqartartoq.
Taamatut
naatsumik oqaaseqarlunga Naalakkersuisut akissuteqaataat ersarissumik
taperserparput.
Anders
Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Qujanaq.
Paatsuungasoqaqqunagu oqaatigissavara tassa amerlanerussuteqarluartut, tassalu
Siumut, Atassut, Kattusseqatigiillu Naalakkersuisut ersarissumik
isumasiuinissaat imaluunniit paasiniaanissaat taanna katersuuffigimmassuk.
Taavalu
tulliulluni oqaaseqassaaq siunnersuuteqartoq
Josef
Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Tassami
tusarniaaffigerusunneqassapput aamma Kattusseqatigiit paasinninnera malillugu
paasivara Kattusseqatigiinninngaanniit apeqqummut uani akileraartarnermut
ataatsimiititaliaq susassaqanngitsutut isigineqartoq. Oqaatigineqarpoq
Kattusseqatigiit oqaaseqarneranni susassaqartut tusarniaavigineqassasut,
susassaqartunut pingaartunut ilaavoq Inatsisartut Akileraartarnermut
Ataatsimiititaliaat.
Taavalu 96-i
eqqaaqqissagukku oqilisaanneqartussatut siunnersuummi eqqarsaatigineqartut
isumaseqqaassunneqanngillat, Pituffimmiut Ivittoormiullu taakkua
susassaqarnerummata taakkua tusarniaavigineqaqqaassapput.
Aamma
Naalakkersuisut saqqummiineranni maluginiagara tassaavoq naluara Inatsisartuni
partiit allat, Inuit Ataqatigiinni maluginiagarput partiit allat
maluginiarsimaneraat Naalakkersuisut akissumminni oqarmata aaqqiissutissatut
siunnersuut manna imatut oqaasertalerpaat:
ATamatumalu
aamma ilutigisaanik kommunit akileraarutitigut isertitaasa
naligiissarneqartarnerat annertusisinneqarsinnaavoq@. Naligiissaarineq
annertusisinneqarsinnaasoq Naalakkersuisut takugaluarlugu Inatsisartut
ilaasortat atuarsimagunikku takugaluarlugu itigartitsinerat
tupinnarluinnaqqissaarpoq, kisianni neriuutigaara Akileraartarnermut
Ataatsimiititaliami innersuunneqarmat tassani sammineqarumaartoq.
Ruth
Heilmann, Siumut.
Naatsuararsuussaaq,
tassa isumaqarpunga uani apeqqummi taamatut pingaaruteqartigisumi
avaqqunneqarsinnaanngitsut kommunit aammalu KANUKOKA qanoq isumaqarnerannik
paasiniaafigissallugit. Aamma pakatsissutigilaarpara uani Inuit Ataqatigiit
oqarmata pingaarnerutittariaqanngitsoq, tassa Pituffimmi borgerrådi aammalu
Ivittuuni najugaqartut taakku isumaat paasissallugit. Isumaqarpunga inuit
tamat oqartussaaqataanissaat aamma Inuit Ataqatigiit pingaartikkaat, aammalu
tamanna ullaaq eqqarsaatigisassani aamma erseqqissarneqarmat eqqumiigilaarpara
uani taamatut akerliusumik oqariartuuteqarnerat.
Taamaattumik
kommunit soorunami akileraarummik appaassagaangamik imaluunniit
qaffaassagaangamik innuttaasut isumaat paasilluinnarlugit taanna
ingerlanneqartarpoq. Taamaattumik pigaaruteqartorujussuartut
isumaqarfigisariaqarpoq soorunami innuttaasut isumaat assigiinngittarmata,
ilaat qaffaanerorusuttarput suli kommunimi kiffartuunneqarnertik,
kiffartuunneqarnissartillu pitsaanerulersikkumallugu. Taamaattumik
tassuunakkut qanoq isumaqarnerat pingaarutilerujussuartut uanga aamma
isumaqarfigaara kommunit aammalu innuttaasut isumaat paasiniassallugu.
Johan
Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq.
Tassa Ivittuut kommuniat taavalu Pituffimmi borgerrådi taakkua sammineqarmata,
tassa oqaatigisariaqarpara una tassa soorunami tusarniarneqassapput,
kisianniuna tassa una aamma eqqumaffiginiartariaqaripput tassa qanoq
isummerumaarnissaat isummernerallu qanoq nipeqarumaarnersoq - taanna
nalunganngereerpoq, taanna naatsorsoruminartorujussuuvoq. Tassa taamaammanuna
oqaatigigipput aammalu oqaaseqatigiit ukua atorigut
pingaarnerutittariaqanngilaq, tassa imaappoq salliutinneqartariaqanngillat.
Naalakkersuisut
akissuteqaamminni aammalu Siumut aammalu Atassutip oqaaseqartuisa
saqqummiussinerminni tassa taanna itigartitsiniarnerminnut aamma tassa
tunngavilersuutigivaat, kisianniuna tassa Ivittuut kommuniat Kalaallit
Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiannut aamma ilaasoq. Taamaammat una
oqaatigigipput soorunami KANUKOKA taava aamma tusarniaavigineqassaaq, Ivittuut
kommuniat aamma kommuninut ilaammat, kommunillu suleqatigiiffiannut
KANUKOKA-mut aamma ilaasortaammat.
KANUKOKA
tusarniarneqarpat taava KANUKOKA-p tusarniaaneq pisarnermissut
ingerlatseqqissavaat kommuninut ataasiakkaanut, taamaattuartarput. Taava
Ivittuut soorunami aamma tusarniarneqakuttoorsinnaavoq, aamma
tusarniarneqartussaavoq.
Taamaammat
tassa itigartitsiniaannavilluni Ivittuut Pituffimmilu borgerrådet taamatut
atorniarneqarnerat taanna soorunami akuersaaruminaappoq, kisianni aamma una
oqaaseqarfigilaarusupparput tassa saqqummiussinitsinni aamma
oqaaseqarfigisarput, tassalu kommunit imminnut qanitariit kattussinnaanerat
ukiuni arlaqalersuni ila qangarsuarli ukiut qulinngulerput maani Inatsisartuni
oqaluuserineqartuartarnera.
Kommunini
iluarsaaqqinnissaq pillugu ataatsimiititaliarsuarmi 1992, 1993 1994-imilu
sulisuni aamma tamanna eqqartorneqarpoq. Ulloq manna tikillugu suli
oqallisigineqartuarpoq. Tusakkagullu tassa kingulliit malillugit
assersuutigiinnavillugu Qaqortup Narsallu kommunii imminnut qanitariikkamik
kattunniarsinnaanertik taanna massakkut pilersaarutigerpaluppaat.
Kommunit
allat imminnut qaninnerusut tassaapput Paamiut Kommuniat aammalu Ivittuut
Kommuniat. Paamiut Kommunianni ullumikkut innuttaasut akileraarutigisussaavaat
43%, Ivittuut Kommuniani innuttaasut tassa tassani sakkutooqarfimmi
innuttaasut akileraartussaatitaapput 35%-imik, tassa nikingassut 8%-iuvoq, 8%
point. Ivittuut Kommuniat kattunnissamut Ivittuut Kommuniat Paamiut
Kommunianut ilanngutitinneqarnissamut soqutigisaqarnavianngilaq,
nalunnginnamikku taamaalisoqarpat akileraarut Ivittuut Kommunianut maannakkut
35%-iusoq qaffalaartariaqartussaassammat.
Taavalu
kattukkunik Paamiut Kommunia ataatsimut isigalugu maannakkut akileraarutaa
43%-iusoq taanna apparsinnaanngussaaq.
Kisianni
tassa taanna Ivittuut Kommuniata soorunami soqutiginavianngilaa. Taamaammat
una Josef Motzfeldtip siunnersuutaa tassa kommunit akileraarutitigut kommunini
innuttaasuni akileraarutitigut atugassarititaasut nalimmassaavigineqarnerannut
perrassaataasussaavoq, kisianni aamma perrassaataaniartussaassaaq kommunit
qanitariit imminnut kattussuussinnaanerannut aamma iluaqutaasussaassalluni.
Taamaammat
tamakku aamma eqqarsaatigalugit Inuit Ataqatigiinninngaanniit neriuutigivarput
suliap aappassaaneerneqarnissaminut ingerlaqqinnerani taava aamma
Akileraartarnermut, Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliamut eqqarsaatit
tamakku aamma isumaliutigilluarneqarumaartut.
Anders
Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia,
Siumut.
Qujanaq.
Tassa paatsuungasoqaqqunagu erseqqissaqqissavara tassa
amerlanerussuteqarluartut Atassut, Siumut taavalu aamma Kattusseqatigiit
taakkua ilalerpaat Naalakkersuisut akissuteqaataanni, tassalu ilaatigut
KANOKOKA kommuni pineqartoq Pituffimmilu borgerrådet
isumasioqqaarneqarallassasut. Taamaattumik malunnarpoq
amerlanerussuteqarluartut tassunga katersuuttut.
Maannalu
oqaaseqaqqikkallassaaq, tassalu kingulliulluni Anthon Frederiksen
pingajussaaniilerami naatsunnguamik.
Anthon
Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Tassa
siunnersuuteqartup Kattusseqatigiit oqaaseqarnitsinni Akileraartarnermut
Ataatsimiititaliaa naleqanngitsutut allaat uatsinnut nalilertillugu
oqaatiginiarmagu, tamanna utertikkusuppara inuttaanut.
Ataatsimiititaliat
Inatsisartuni suulluunniit naleqanngitsutut uagut takorluunngilluinnarpagut,
aamma taamatut isumaqalersinniarneqassanngilagut. Unali ilanngutilaarusuppara
Inuit Ataqatigiit pingaartittuagaa tassalu inuttut naleqassuseq aamma
pingaartitaq ajunngilluinnarpoq, kisianni oqaaseqaataa takugutsigit uani
Pituffimmi borgerrådi aammalu Ivittuut Kommuniani innuttaasut tassani
pingaartinneqanngillat, taava inuttut naleqassusii suusupagineqarput.
Isumaqarpunga tulluanngitsoq inuit kommuneqarfiillu, kommuneqarfinni
innuttaasut pingaarnerunngitsutut nalilersorlugit aalajangiiniarsarissagutta.
Tassami inuit tamarmik, kommunillu tamarmik naleqarput assigiittariaqarlutillu
aamma tusarniaanermi taamaattariaqarpoq.
Anders
Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia,
Siumut.
Aatsaannguaq
utoqqatsissutigissavara amerlarnerussuteqarluartut taagorakkit attaviitsoq
ilan-ngutinngitsoorakku, tassa aamma tassani isumaqataammat erseqqissassavara.
Taavalu aamma oqaatigissavara soorunami amerlanerussuteqartut taamatut
aalajangernerat aamma naqissuserneqassappat ilaasortanit kimilluunniit
kissaatigineqarsinnaavoq taasissutigineqarnissaa, taannalu
pisariaqartinneqanngippat tassa amerlanerussuteqarluartut kissaatigisaat
malillugu suliaq ingerlaqqittariaqarpoq, tassalu Naalakkersuisut siunnersuutaat
imaluunniit neqeroorutaat taanna malillugu.
Tassa allanik
oqaaseqartoqarnianngimmat taamaalillugu ullumikkut oqaluuserisassaq immikkoortoq
93, tassalu kommunit akileraarusiisarnerisa minnerpaaffilerneqarnissaa pillugu
aalajangiiffigisassatut siunnersuut siullermeerneqarnera tamaannga killeqarpoq.