Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 64-1		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut arfineq-pingajuat, tallimanngorneq 19. april 2002

 

Immikkoortoq 64

 

Inatsisartunut ilaasotaajutigaluni Naalakkersuisuni ilaasortaasarnerup taamaatinneqarniss­aa siunertaralugu Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngor­tinneqarnissaa pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut.

 

Simon Olsen, Siumut.

Naalakkersuisuni ilaasortaajutigaluni Inatsisartunut ilaasortaanerup ingerlanneqartarunnaarniss­aa siunertaralugu Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnis­saanik Naalakkersuisut peqquneqarnissaanik Inatsisartut aalajangiiffigisassaatt­ut matumuuna siunnersuuteqarpunga.

 

Immikkoortoq siulleq Inatsisartuni ilaasortaq Inatsisartuni tamakkiisumik ilaasortaassaaq. Inatsisartuni ilaasortaq Inatsisartuni suliassanut tamakkiisumik suliaqarsinnaatitaasariaqarpoq. Inatsisartuni Ilaasortap inatsisiliortuunini tamakkiisumik suliffigisinnaasariaqarpaa. Imatut oqaatigalugu Inatsisartut inatsisartuunerat tamakkiisumik naqissuserneqartariaqarpoq.

                                                                           

Tamanna anguneqassappat qinersisarnermut tunngasut misissoqqissaartariaqarput Inatsisartut 31-ullutik suliassaminnik aallussisinnaasunngorlugit.

 

Inatsisartut inatsisiliortuupput inuiaqatigiit kalaallit sutigut tamatigut tunngavilersorluagaasun­ik sullinneqarnissaat tamakkiisumik suliaralugu sammilersuuterpassu­it sillimajuarnissamillu pisariaqartitaannik tassa pisariaqartitaannik pitsaanerpaamik ineriartortitsiniss­aq aallaavigineqartoq qulakkeersimaneqartuartussaammat.

 

Inatsisartuni qinigaasup naalakkersuisunngornissamik neqeroorfigineqarneranut atatillugu Inatsisartuni Ilaasortaajutigaluni Naalakkersuisuunissaa peerneqartariaqarpoq. Naalakkersuis­ut Inatsisartut suliakkiutaannik sullissisuupput. Sullissineq sutigut tamatigut tunngavilersorluagaasum­ik illersorluarneqarsinnaasumillu ingerlanneqartussaavoq. Taamattum­ik saneqaatigineqartup qaqilerlugu misissoqqissaarneqartariaqarnissaa naleqqussarnissaa­lu pisariaqarluinnarsoraara.

 

Inatsisartuni Ilaasortaq Naalakkersuisuujutigisoq Inatsisartutut tamakkiisumik sulisinnaatitaanngila­q. Tamanna Naalakkersuinikkut ingerlatsinermi nakooqutaaniartussatut isumaqartinneqarsimagu­naraluarpoq. Paasinnissinnaassuserali malillugu taamaanngilaq killormoorpo­q.

 

Inuiaqatigiit ataatsimut sullinneqarnerat isigalugu sanngeequtaavoq. Isumaqarpunga Naalakkersuis­ut suliassavimminnut aallussinerunissaminnut periarfissarissaarnerunissaanik naleqqussaanissamut suliaqartoqartariaqartoq. Sananeqaatip nutaanngilisup perpiaallisarneqarnissaan­ik nutaanngorsarne­qarnissaanillu kinguneqartussamik.

 

Inatsisartutut qinigaasut akornanni Naalakkersuisussatut inissinneqartussaq imaluunniit inissinneqartuss­at Naalakkersuisutuinnaq suliaqarnissaat pisariaqartuuvoq imaluunnit pisariaqarpo­q.

 

Taamaalilluni Inatsisartut ataatsimiinneranni aatsaat pisariaqartinneqarnermikkut suliaminnut tunngasunik allatulluunniit pisariaqartinneqarnertik tunngavigalugu ataatsimiittarfimmut aggertinneqarsinnaasassapput.

 

Taamaaliornikkut suliassavimminnik aallussilluarnerunissaat annertunerungaartumik periarfissinneqassaa­q. Inatsisartutut ilaannakortumik atugaajunnaarlutik. Kingunerisassai nalilersugassaapput tassami Inatsisartunut qinigaareerluni Naalakkersuisunngornikkut Inatsisartuunerm­ik annaasaqarnissaq imaluunniit tullinnguuttut tiguneqarnissaannik imaluunni­it kinguneqarallarnissaanik periarfissiisinnaaneq aamma soorunami aaqqissuunneqarsinnaavo­q. Sukkulluunniit tunuartitaariataarsinnaaneq ilimagineqarsinnaajuartuumma­t.

 

Inatsisartut Siulittaasuat aamma nalilersugassanut ilaasariaqarpoq 31-immi tamakkiisumik Inatsisartuni suliaqarnissaat pineqarmat.

 

Oqaluuserisassap imaannaangitsup oqimaakulussasullu oqaluuserineqarnissaanut siunnersuuteqarnin­ni siunertaraara suliffiit takkua marluk assigiinnginnerat erseqqinnerusum­ik nalornissutissartaqanngitsumillu naqissuserneqassasoq. Ukiummi tallimat missaani qaangiupp­oq Inatsisartut Naalakkersuisullu avissaartitaanerannit.

 

Immikkuullarissumik taamatut aalajangiussisimaneq imaluunniit aalajangiisimaneq ataqqivara­. Pitsaanerusussamilli patajaannerusussamillu qinikkat sulinerminni ilaannakortumik pisussaaffilersorneqarner­at kukkunerusorivippara iluarsilertortariaqartoq aaqqissuuteqqillugul­u.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq. Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Akissuteqatussat tikitsinnagit Inatsisartuni Ilaasortaq Anthon Frederiksen tikilluaqqussavara sulinngiffeqareerluni maani suleqqilermat tikilluarit.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Apeqqutit Naalakkersuisuninngaaniit tunngasortaat taakku oqaaseqarfigissavakka Inatsisartu­ni tunngasortaasigut Inatsisartut Siulittaasuat immikkut oqaaseqarumaarmat. Soorunami taan­na apeqqut Inatsisartut 2001-imi upernaakkut katersuunneranni oqaluuserineqareersimammat piffissap taamak sivikitsup qaangiunneratigut soorunami oqallisigeqqinnissaa pissutissaqarsorinanngikkaluarpo­q. Taamak isumaqarpunga.

 

Taamaakkaluartoq Naalakkersuisut isumaqarput Inatsisartut suleriaasiat aamma Inatsisartut Naalakkersuisut akornanni suleqatigiinneq ingerlaavartumik ammasumik tamanut ammasum­ik oqaluuserineqarsinnaasariaqartut. Pineqartut allat Inatsisartunut Naalakkersuisunullu ilaasort­at minnerunngitsumillu innuttaasut soqutigisaasa oqallisigineqartarnerat assigalugu.

 

Inatsisartuni Ilaasortap Simon Olsen siunnersuutaa nunatsinni innuttaasunut iluaqutaasumik pitsaanerpaamik angusaqarnissaq siunertaralugu Inatsisartut Naalakkersuisunilu sulinerup qanoq aaqqissuuneqartariaqarnerata oqallisigineqartarneranut ilaasunut aamma manna ilaavoq­.

 

Inatsisartuni Naalakkersuisullu akornanni suliassat agguataarnerannut ullumikkut tunngaviuv­oq inatsisiliortunut oqartissaatitaasut ingerlatsisutullu oqartussaatitaasut immikkoortussaanissaan­ik aalajangersimasumik pisaaseq. Inatsisartut tassaapput Naalakkersuinikk­ut oqaluuserineqarsinnaasu­nik silittumik pingaarnertigullu Naalakkersuinikk­ut oqaluuserinnittartut.

 

Naalakkersuisut Naalakkersuinikkut ingerlalissasut Inatsisartut aalajangiussaat piviusunngortinniarlug­it sulisussaasut. Aalajangersumik pisaaseq tunngaviulluinnartoq poineqarp­oq inuiaqatigiinnut nutaaliaasunut soorlu nunatsinni kikkut tamarmik oqartussaaqataaffigisaann­ut pingaartorujussuaq.

 

Aalajanersumik pisaaseq tamanna pitsaasuuvoq atorluarsinnaasuullunilu siunissami Inatsisartut Naalakkersullu akornanni suliassat agguataarneranni tunngaviusariaqartoq.

 

Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaat 1988-imi Inatsisartut akuersissutigaa­t. Inatsisartut inatsisasaata akuersissutigineqarneratigut Inatsisartut Naalakkersuisul­lu avissaartinne­qarput. Tamatumuunalu Inatsisartut Naalakkersuisullu immikkoortuunissa­at qularnaarneqarluni.

 

Peqatigitillugu Naalakkersuisut taakkulu ilaasortaasa ataasiakkaat Inatsisartunit qinerneqartarnissa­at akuersissutigineqarpoq. Naalakkersuisut katitigaanerisa Inatsisartunit amerlanerussuteqartunit tapersersorneqarnissaa tamatumuuna qularnaarneqarluni.

 

Naalakkersuisut Naalakkersuisunullu ilaasortat ataasiakkaat qinerneqartarnerannut maleruagass­at oqaluuserineqartarnerat oqaatigineqareersutut ingerlajuarpoq. Naalakkersuisuni ilaasortat Inatsisartuni ilaasortaajutiginerisa pitsaaqutaanik pitsaanngequtaanillu oqallisiginnittoqarsinnaavo­q.

 

Naalakkersuisunik siusinnerusukkut qinersisarnernut atatillugu Naalakkersuisunut ilaasortanngort­ut akornanni Inatsisartunut ilaasortaanngitsoqartarnera aamma oqallisigineqartarsimavo­q.

 

Naalakkersuisut isumaqarput Naalakkersuisuutitassanik qinersinissamut Inatsisartut kiffaanngissuseqartitaasariaqartu­t. Naalakkersuisuutitassanik qinersineq Naalakkersuinikkut ingerlatassanik Inatsisartut aalajangigaasa naammassineqarnissaanut Naalakkersuisut kikkut pikkunnarnerpaanerisa suut tamaasa ilanngullugit Inatsisartuni Naalakkersuinikkut nalilersuiffigineqarner­at tunngavigalugut pisarpoq.

 

Inatsisartut nalilersuineranni sorpassuit tunngavigisanut ilaasinnaasarput. Assersuutitut taarneqarsinnaapp­ut Inatsisartut Naalakkersuinikkut suliniaqatigiiffitsigut qanoq katitigaanerat Naalakkersuinikkut suliniaqatigiiffiit suleqatigiissinnaanikkut katitigaanerat aammalu Naalakkersuis­ut suliassarilerumaagaasa Inatsisartunit pingaarnersiuffigineqarnerat.

Mianerisassat assigiinngitsut taakku qanoq pingaaruteqartinneqarnissaat inatsisilerinikkut aalajangigassaanngilaq. Akerlianilli Naalakkersuinikkut aalajangiiffigisassaalluni Inatsisartut qanoq katitigaanerisa allanngorarnera aammalu maannakkut siunissamilu suliarineqarumaartuss­at suliarineqartussatut Inatsisartut Naalakkersuisullu kissaatigisaasa pingaaruteqartinneqarnerat tunngavigalugu.

 

Pissutsit assigiinngitsut Naalakkersuisuni qinersinissap aalajangiiffigineqarnissaanik Inatsisartut pingaruteqassusaasa inatsisip nalinginnaasup oqaasertaasigut maleruagassiuuffigineqarnissa­at ajornakusoortorujussuussaaq. Tamanna taamak Naalakkersuis­ut nalilerpaat.

 

Taamaattumik Naalakkersuisut isumaqarput Naalakkersuisuni Inatsisartut aalajangiussaannik Inatsisartut isumaat malillugu naammassinnissamut piukkunnarnerpaanik Inatsisartut qinersisinnaatitaaner­at inatsisiliornikkut maligassiorniartariaqanngitsoq.

 

Kiisalu Naalakkersuisut pissutissaqartippaat oqaatigissallugu ukioq ataasiunngitsoq qaangiupp­at Inatsisartut Naalakkersuisullu qularutissaanngitsumik nutaat qinigaajumaarmata. Inatsisartut nutaat suliaasissaminnik Inatsisartullu aalajangigaasa naammassineqarnissaanut piukkunnerpaasaminnik Naalakkersuisussanik qinersisinnaatitaanerannik piffissap qinigaaffit­ta naajartuaarnerani iliuuseqarnissarput isumaqarpunga kukkunerussasoq.

 

Naalakkersuisut taamak oqaaseqarlutik siunnersuut Inatsisartunut ammasumik oqaluuserisassanngortippaa­t.

 

Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Siulittaasoqarfiup paasisimavaa Naalakkersuisut Inatsisartut ilaasortatut qinikkanik akoqarlutik­ katitigaanerat maannakkut atuuttoq Inatsisartuni siamassissorujussuarmik amerlanerussuteqarnerm­ut naapertuuttuusoq.

 

Aamma taamaappoq Inatsisartut Siulittaasuata Naalakkersuisullu Siulittaasuata qinigaaffinnut qinerneqareernermi kingorna Inatsisartuni ilaasortatut ingerlaannartarnerat eqqarsaatigalugu.

 

Maleruagassat atuuttut iluini tamat oqartussaaqataanerata Namminersornerullutik Oqartussani aaqqissuussaaneranni maannamut nalinginnaasumik periuserineqartut iluarsiivigineqarsinnaanerin­ut tunngasut eqqarsaatigalugit siulittaasoqarfik isumaqarpoq maleruagass­at atuuttooreersut iluarsiinissamut taamaattunut inissaqartitsereersut.

 

Inatsisartut Naalakkersuisunilu ilaasortat sulinerminni atugarisaasa allanngortinneqarnissaat kissaatigineqarsimappat maleruagassat ullumikkut pigineqartut iluini tamanna annertuutigut pisinnaavoq.

 

Kalaallit Nunaanni tamat oqartussaaqataanerat inuit qinigaaffik Inatsisartut Inatsisartullu qinigaattut Naalakkersuisut sulinermi peqatigiinnerattut ingerlavoq.

 

Sulinermi peqatigiinneq oqimaaqatigiissumik ilaatigut Inatsisartut Naalakkersuisullu suliassaann­ut oqartussaaffiinut akisussaaffiinullu tunngasut sulinermi peqatigiinneq atorsinnaatillu­gu imaluunniit atorsinnaajunnaartillugu atorsinnaanngippata qisuariarnissamut periarfissat pillugit taakku akunnerini malinneqartartussat ilaatigut eqqarsaatigalugit ingerlavo­q.

 

Tamat oqartussaaqataaneranni sulinikkut peqatigiinnerup oqimaaqatigiinnera Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisissaatigut Inatsisartullu suleriaasiatigut iluarsiivigineqarsimavo­q.

 

Inatsisartut siulittaasuannut aamma Naalakkersuisut siulittaasuannut tunngatillugu maleruagass­at atuuttut aalajangerpaat taakku tamarmik marluullutik Inatsisartunit Inatsisartut ilaasortaasa akornannit qinerneqassasut.

 

Naalakkersuisunik inuttalersuinermut tunngatillugu piumasaqaataanngilaq Naalakkersuisuni ilaasortat Inatsisartut ilaasortaasa akornannit qinerneqassasut.

 

Maleruagassat atuuttut akornutissaqartinngilaat Inatsisartut siulittaasuata aamma Naalakkersuis­ut siulittaasuata Inatsisartut ilaasortaasa akornannit qinigaareernermi kingorna taamaaliornermikkut Inatsisartut siulittaasuattut aamma Naalakkersuisut Siulittaasuattut suliassat­ik tamakkiisumik isumagisinnaajumallugit Inatsisartunit sulinngiffeqarumallutik qinnuteqarsinnaanerat.

 

Aamma Inatsisartuni ilaasortanut Naalakkersuisuni ilaasortatut qinerneqartunut taamatorluinn­aq ippoq.

 

Inatsisartuni Ilaasortaq sulinngiffeqarallarnissamik akuersissutigineqartoq imaluunniit akuersissuteqarfigineqart­oq qinikkatut Inatsisartuni ilaasortaaginnassaaq. Inatsisartulli sulineran­ni sinniisussamit sinniisinneqarsinnaalluni.

 

Inatsisartut katitigaanerat qaqugukkulluunniit atuuttoq taassumalu Inatsisartuni sulinerup aammalu Naalakkersuisuni sulinermi peqateqarlutik qanoq aaqqissuunneqartariaqarnerannik kisaateqarneq apeqqutaatillugu maleruagasstigut annertuumik inissaqartitsereerpoq.

 

Maanna siunissamiluunniit aaqqissuussaanerup suleriaatsillu Simon Olsenip siunnersuutigisaa­ta anguniagaatut ittumik allanngortinneqarnissaannik Inatsisartut kissaateqassagaluarpa­ta tamanna maleruagassat atuuttooreersut iluanni periarfissaqassaaq.

 

Siulittaasoqarfik isumaqarpoq nunatsinni tamat oqartussaaqataanerannit nutaamik maleruagassiorneqassapp­at allannguutigitinniakkatut kissaatigineqarsinnaasunut atatillugu tunngaviusumik isummerneq inatsimmik tunngaveqarneq aningaasaqarnermut nalinginnaasunul­lu tunngasut piareersarluagaallutillu annertuumik qulaajaavigineqaqqaartariaqartu­t.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Taavalu maanna partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassappu­t.

 

Mikael Petersen, Siumup oqaaseqartua.

Immikkoortoq 64-p oqaaseqarfiginnginnerani Siumumiit oqaaseqartutut Siulittaasoq qinnuigilaarusuppa­ra Moskvamut Inatsisartut Sillimaniarnermut nunanullu allanut tunngatillu­gu ataatsimiititaliaata angalanera pillugu oqaaseqalaarumallunga. Naatsunnguamik.

 

Soorlu tamanna naluneqanngitsoq tassa nunanut allanut sillimaniarnermullu ataatsimiititaliap ilaasortai marluk uanga Josef Motzfeldtilu Ruslandimut angalavugut danskit folketingiisa udenrigspolitisknævnia angalaqatigalugu.

 

Tamanna tamanit naluneqanngilaq oqaatigissavara erseqqissarlugu angalaneq assorujorujussu­aq pisssarsiffiummat aamma russet ammalluinnaqqeqqissaarlutik qallunaanut uagutsinnullu pissusilersorlutik angalatimmatigut. Paasisat imaannaanngitsut assigiinngitsut taakkua nunan­ut allanut sillimaniarnermullu ataatsimiititaliami sammineqassaqqaarmata uani annertunerusum­ik pulaffigissanngilakka.

 

Kisianni angalaneq pitsaasumik pissarsiffiusumillu taanna naammassivarput taanna erseqqissaatigissavar­a. Taamannak erseqqissaalaarlunga oqaluuserisassaq immikkoortoq 64 Siumumiit oqaaseqarfigissavarput imaattumik.

 

Inatsisartuni Ilaasortap Simon Olsenip Siumut siunnersuutaa imaattumik oqaaseqarfigissavarpu­t.

 

Siunnersuuteqartup siunnersuutigisaa Siumumiit paasivarput tassami siusinnerusukkut apeqq­ut tamanna aamma maani Inatsisartuni oqallisigineqartarmat aammalu uagut partiitsinni Siumu­mi tamanna apeqqut eqqartortaratsigu.

 

Siunnersuuteqartup siunnersuutigaa Inatsisartuni qinikkat Naalakkersuisunngoraangata taava sinniisissat tulliuttut inatsisartunngortinneqartassasut taamaaliornikkut Inatsisartut Inatsisartuuner­at tamakkiisumik naqissuserneqartariaqarmat.

 

Inatsisartut Siulittaasoqarfiata akissuteqaataani paasinarpoq siunnersuutigineqartoq ulumikkut periarfissaareersutut oqaatigineqarsinnaasoq. Tassami Inatsisartunut ilaasortat Naalakkersuisunngort­ut Inatsisartunut ilaasortaanerminnit sulinngiffeqartarsinnaassammata ullumikkut inatsisit periarfissarititaat naapertorlugit.

 

Tamakku isummat soorunami tamaasa ataatsimut nalilersorneqarnissaat pingaartillugu Siumum­it isumaqarpugut innuttaasut akornanni oqallinneq annertunerusoq ingerlaqqaartariaqart­oq aammalu partiit Naalakkersuinermullu suliaqartut allat tamakku akornan­ni oqallisigineqaqqaartariaqarluni.

 

Siumumi pingaartipparput siunnersuutip matuma aatsaat ukiamut inaarlugu aappassaaneerneqarsinnaanissa­a. Aammalu isumaqarluta apeqqut manna nunatsinni atuutsinneqalissagu­ni taava aatsaat Inatsisartunut qinersereernerup kingorna tamanna pisariaqassaso­q.

 

Siumumiit ilanngullugu piumasarissavarput matumani Naalakkersuisut saqqummiussaat ilanngullug­it nalilersorlugillu misissoqqissaarneqartariaqartut taamaaliornikkut siunnersuutigineqart­up pitsaaqutai ajoqutigisinnaasaalu tamarmik qulaajaaffigineqarsinnaaniassammat­a.

 

Taamannak oqaaseqarluta aalajangiiffigisassatut siunnersuutip pineqartumullu attuumassuteqart­ut inatsisit Inatsiseqarnermut Ataatsimiititaliamit misissoqqissaarneqarnissa­at inassutigissavarput. Ukiamut Inatsisartut ataatsimiinnissaanni inaarlugu suliarineqarsinnaaqqullug­u.

 

Finn Karlsen, Atassutip oqaaseqartua.

Aalajangiiffigisassatut Inatsisartunut suliassiissutigineqartoq imaannanngitsoq pillugu Atassummi­it imaattumik oqaaseqassaagut.

 

Siullermik siunnersuummut tunngatillugu annertuumik oqalligisinerani apeqqutit arlariit nalilersorneqartariaqartullu Atassummiit isumaqarpugut. Atassummiit isumaqarpugut apeqqut aalajangiiffigisassatut saqqummiunneqartoq imaaliallaannaq aalajangiivigineqarsinnaanngits­oq taamaattumik Atassummiit isumaqarpugut siunnersuummut siunnersuut pineqartoq inuiaqatigiin­ni oqallisigineqaqqaartariaqartoq maannakkut tuaviortumik aalajangiivigitinnagu.

Kisiannili maanna Inatsisartut ilaasortaq Naalakkersuisunngoruni piumaguni periarfissaq taanna atorsinnaareeraa Atassummiit eqqaasitsissutigissavarput. Pingaarluinnarpoq siunnersu­ut piviusunn­gortinneqassappat pitsaaqutaasinnasut ajoqutaasinnaasullu nalilersoqqissaarnissaa­t.

 

Inatsisartunut qinersinerup kinguninngua inatsisartunngortut kiffaanngissuseqarlutik kikkut Naalakkersuisorissanerlugit pilersinniartarpaat. Taamattumik Atassummiit Naalakkersuisut isumaqatigaagut oqarmata mianerisassat assigiinngitsut qanoq pingaaruteqartiginissaat inatsisiliornikk­ut aalajangigassaanani akerlianik Naalakkersuinikkut aalajangiiffigisassaamma­t.

 

Aammattaaq Naalakkersuisut isumaqatigaagut akissuteqarnerminni oqarmata ukioq ataasiunngitsorluunni­it qaangiuppat Inatsisartut Naalakkersuisullu qularutissaanngitsumik nutaanik qinigaajumaarmata. Taamaammat qinersinissaq manna taamak qanitsigilereersoq qinigaasussat nutaassat malitassaannik aalajangersaanissaq pissusissamisoorsorinngilarput.

 

Tamanna qinigaasut nutaassat namminneq suleriaasissartik ilusilersorunikku tulluarnerpaajus­oq Atassummiit isumaqaratta.

 

Naggataatigut siunnersuummut tunngatillugu misissueqqissaarneq pisariaqartutut isumaqarfigigatsi­gu aalajangiiffigineqannginnerani susassaqartunut nalilersorluaqqaarnissaa Atassummiit inassuti­gaarput.

 

Taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut tunngatillugu akissuteqaataat isumaqatigalugu oqaatigissavarput.

 

Asii Chemnitz Narup, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Inatsisartuni ilaasortap Simon Olsenip oqaluuserisassanngortitaa arlaleriarluta akunnitsinni tassa uagut Inatsisartut tamarmiulluta eqqartortarsimavarput. Aamma qinigaaffiup matumap ingerlanera­ni. Tassa siullermik upernaakkut 1999-imi Inatsisartuni Ilaasortat aamma Naalakkersuisun­ut ilaasortat pikkorissartinneqaratta Folketingimit siulittaasorisimasaanit Erling Olsenimit Folketingil­lu ombudsmanderisimasaannit Jens Gammeltoft-Hansenimit.

 

Aappassaanik inimi maani Inatsisartut 2001-imi upernaakkut ataatsimiinneranni. 1999-imi pikkorissarnermi sukumiisumik eqqartorneqartut ilagaat apeqqutit tamat oqartussaaqataanerann­it aqutseriaaseqarnermi Naalakkersuisut inatsisinik atuutsitsisutut ingerlatsisutul­lu inissisimanerannut akisussaaffiinullu tunngasut. Taamatuttaaq Inatsisartut inatsisiliortutut pisussaaffii akisussaaffiilu eqqartorneqarput minnerunngitsumik inissisimaffi­it taakku marluk avissaaqqarsariaqarnerat.

 

Pikkorissarnermut atatillugu nunani avannarlerni Naalakkersuinermi pissutsit suleriaatsillu pillugit nassuiaasoqarlunilu assersuusiortoqartarpoq. Aamma paasinarpoq nunani avannarlerni tunngaviati­gut assigiinnik suleriaaseqartoqaraluartoq taamaattoq apeqqummut Simon Olsenip oqaluuserisas­sanngortitaanut tunngatillugu suleriaatsit ileqquliussallu nunamiit nunamut assigiinngitsuusut.

 

Siorna upernaakkut Inatsisartut ataatsimiinneranni Simon Olsenip siunnersuutaanut assingus­oq oqaluuserineqarpoq. Per Berthelsen inatsisiliortutut atuutsitsisutullu oqartussaaffiit ersarinnerusum­ik avissaartineqarnissat pillugu apeqquteqaat aallaavigalugu oqaluuserisassanngortitsimma­t.

 

Naak oqaluuserisassanngortitat tunngavilersorneqarnermikkut ilusilersorneqarnermikkullu assigiinngikkaluartut imarisamikkut assingupput. Nunatsinni inuit qinigaasa naalakkersuisussaatitaaner­at 1988-mi Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaa­ta allanngortinneqarneratigut eqqunneqarpoq. Taamani Inatsisartut namminerisamik qinikkaminnik siulittaasunngortitsinnaanngormata.

 

Tamanna sioqqullugu 1994-ip tungaanut Inatsisartut ataatsimiititaliaat ilisimaneqartutut Naalakker­suisut atorfilittaannit sullinneqarlutillu allattaaffigineqarput.

 

Taamaattumillu inuit qinigaasa Naalakkersuisussaatitaanerat taamani isaasalerlugu ilaannakortuuvo­q. Inatsisiliortutummi kiffartuunneqarnermikkut Naalakkersuisoqarfinnit avissaaqqatinneqanngimmata. 1994-imi Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni Inuit Ataqatigi­it siunnersuuteqarput Inatsisartut Naalakkersuisoqarfinnit avissaartilissallugit piffissanngorto­q. Inatsisartullu ataatsimiitialiaat immikkut allattoqarfeqartinneqartariaqartut. Inatsisartut siulittaaso­qarfiata sulisussatik namminneq siunissami aamma akisussaaffigilertariaqarmatigi­t.

 

Taamaalillunilu parlamentarisme tassalu inuit qinigaasa Naalakkersuisussaatitaanerat piviusoq aamma tunngavissinneqarsinnaalissammat. Inatsisartut siunnersuut ilalersorpaat 1997-imiillu Inatsisartut ataatsimiititaliaat Naalakkersuisoqarfinniit akuleruffigineqarsinnaajunnaarlutik namminerisaminnik immikkut allattoqafeqalerput. Immikkullu allatseqalerlutik.

 

Taamaalilluni inuit qinigaasa Naalakkersuisussaatitaanerat tamakkiisoq Inatsisartut siulittaasu­at maanaannaq tunuartinneqarsinnaanera eqqumiitsoq eqqaassanngikkaanni Inatsisartut Naalakkersui­sunit immikkoortivinneqarnerannit aamma timitaliisoq januarip aallaqqaataani 1997-imit maannamut atugarput eqqunneqarpoq.

 

Taamaaliortoqarneratigut nunatta Naalakkersuinikkut oqaluttuarisaaneranit aatsaat 1997-imi tunngavissiivugut nunatsinni oqartussani qullersaallutik inatsisiliortut pitsaasumik akisussaassuseqartum­ik tunngavilersorluagaasumillu Naalakkersuisut sulinerannik nakkutiginnillut­ik suliaqalernissaannut.

 

Inatsisiliortut maannakkut suliassaat pingaarneq tassaasoq ingerlatsisunik atuutsitsisunillu nakkutiginninneq tamaalilluni aqqutissiuunneqarpoq Inuit Ataqatigiit isumaat malillugu maan­na aamma ajunngitsumik naammassineqartartoq.

 

Inuit Ataqatigiit tungaaninngaaniit periarfissaq iluatsillugu oqaatigersupparput Inatsisartut Allattoqarfiani ataatsimiititaliat aammalu Inatsisartuni Ilaasortat ataasiakkaat sutigut tamatigut sullinneqarnerput kusanartutut nalilerusukkatsigu. Atorfillit suliaminnut tunniusimalluinnarlut­ik pikkorillutik inussiarnersumillu kiffartuussinerat unnersiutissaavoq.

 

Taamaalilluta Inatsisartuni Ilaasortatut pisussaaffitsinnik naammassiniaanitsinni ikorfartorluarneqarlu­ta misigisimavugut.

 

Inuit Ataqatigiinni pingaartipparput Inatsisartutigoortumik sulinerup pitsanngorsaavigiuarneqarnissaa­ta siuarsarneqartuarnissaatalu siunnerfeqarluartumik sulissutigineqarnissa­a. Taamatuttaaq pingaartipparput Naalakkersuinikkut sulinerup suleriaaseqarnerul­lu ataavartumik nalilersuiffigineqartarnissaa pisariaqarfiatigullu nutarterivigineqartarnissa­a.

 

Tamanna peqqutigerpiarlugu Simon Olsenip ullumikkut oqaluuserisassanngortitaatut ittumik Inuit Ataqatigiit siornaak majip qaammataani nunat tamakkerlugu ataatsimeersuaratta oqaluuseraarpu­t. Ataatsimeersuartulli isumaqatiginngilaat Inatsisartuni Ilaasortat Naalakkersuisunngoraangam­ik Inatsisartuni ilaasortatut tunuartassappata.

 

Soqutigalugu malugaarput Siulittaasoqarfiup akissutearnermini erseqqissarmagu maleruagass­at manna atuuttut periarfissiimmata Simon Olsenip ujartugaatut ittumik periuseqarnissamut assersuutigalugulu Inatsisartunut qinikkat Naalakkersuisunut ilaasortanngortartut Inatsisartuni sulinngiffeqarallarumallutik qinnuteqarsinnaanerat ilisimatitsissutigalugu.

 

Siulittaasoqarfik isumaqatigilluinnarparput oqarmat Inatsisartutigoortumik sulinitta siuarsarniarnera­ni alloriaqqinnissat tullii pilersaarusiorluagaasariaqartut ilanngullugulu aningaasan­ik kingunissaa nalilerneqartariaqarluni.

 

Taamatuttaaq isumaqatigaarput Naalakkersuisut Siulittaasuat oqarmat qinigaaffiup matumap naanissaannut qaammatit quliinnanngormata qinigaaffiup tulliata aallartinnerani suliutit nutaat aallartissallugit tulluarnerusoq.

 

Taamatut oqaaseqarluta nalunaarutigissavarput Simon Olsenip aalajangiiffigisassatut siunnersuut­aa akuersaarsinnaannginnatsigu.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Siornatigut Inatsisartuni ilaasortap Per Berthelsenip apeqquteqaateqarnikkut oqallinner­mi saqqummiunnikuuvaa aammalu assingajaanik oqariartuuteqartoq maani inimi ukioq kingulleq eqqartornikuuvarput.

 

Taamaattorli apeqquteqaateqarnikkut oqallinneq aalajangiiffigineqanngilaq. Taamani oqallikkat­ta eqqaamavarput Kattusseqatigiinniit oqaluuserisasssatut siunnnersuut tamakkiisum­ik tapersersornar­tillugu oqaatiginikuugatsigu. Ullumikkullu aalajangiiffigisassat­ut siunnersuut saqqummiuteqqinne­qarpoq. Saqqummiussisup tunngavilersuutai tamakkiisum­ik taperserlugit oqaatigissavarput. Tassami ullumikkut Inatsisartuni Ilaasortat Naalakkersuisunngoraanga­ta Inatsisartuni Ilaasortat isaasalerlugu ikilisutut ittarmata.

 

Illuatungaatigullu Inatsisartuni ilaasortat Naalakkersuisuujutigalutik ingerlanerat sukumiisum­ik nutaamillu naliliiffigineqarnissaat Kattusseqatigiinniit kissaatigaarput.

 

Taamaasilluni inatsisiliortut Naalakkersuisullu ersarinnerusumik immikkoortinneqarnissaat tassalu lovgivende aammalu udøvende magt anguneqassagaluarmata.

 

Ullumikkut ingerlariaaserput malillugu inatsisiliortut Naalakkersuisuujutigalutik imminnut nakkutigisuupput. Immaappoq inatsisiliortuujutigalutik inatsiliatik malinniartuassallugit.

 

Tassa marloqiusamik inissisimanerat takuneqarsinnaalluni ersarissumik. Aperisariaqarpugum­mi ingerlariaaseq taamaattoq atuuttuassava? Aammalu siunissaq ungasinnerusoq isigalugu nalimmas­saanissaq pisariaqavissutut Kattusseqatigiinniit isigigatsigu oqaatigissallutigulu Naalakkersuisut Inatsisartullu ersarissumik immikkoortinneqarnissaat pisariqavimmat.

 

1999-imili Inatsisartutigoorlugu eqqartorneqartalerput Inatsisartut ulluinnarni atugaasa aaqqiivigineqarnissaa­t. Taamaattorli suli suliaq ulloq manna tikillugu naammassineqanngitsut isikkoqarpoq.

 

Oqaatigineqartartut ilagaat Inatsisartuni sulineq 100%-imik sulisariaqartoq. Taamaattorli ullumikk­ut qanoq inissisimavugut. Ullumikkut Inatsisartuni Ilaasortat ilaat saniatigut suliffeqarpu­t. Taamatullu ingerlanerup ullumikkut takutittarpaat ilaasortat ataasiakkaat saniatig­ut suliffitik pingaartinnerullugit Inatsisartuniit sulinngiffeqartariaqartarnerat.

 

Tamanna annertuumik suliniarnerni ataasiakkaani ajoqusiisarpoq. Assersuutigisigu Inatsisartut ataatsimiititaliaanni angalaniarnerit ilaatigut kinguarsarneqartarmata ilaasortanit suliffeqarnert­ik pissutigalugu ilaasinnaaneq ajormata.

 

Inatsisartuni ilaasortat Naalakkersuisuujutigalutik ullumikkut annertuumik ajornartorsiuteqarpu­t. Tassami ilaasortatut inissisimariarlutik illuatunngaatigut Naalakkersuisut­ut nasalertarmata. Pinngitsoorani ulluinnarni suleriaatsini aamma taanna pakkersimaartitsisuuvo­q.

 

Ullumikkut Naalakkersuisutut inissisimannaraluarunik suliassatik aallulluarnerullugit ingerlassagaluarpu­t. Ullumikkummi imaappoq Naalakkersuisutut inissisimanerminni aammatta­aq taasilernermi partiitik toqqammavigalugit taaseqataasarmata. Imaassagaluarami­mi Naalakkersuisu­tut inissisimanermi taasinerni ilaasinaanissaat killeqartinneqarluni. Partiimi­li tunuliaqutaqarnertik tunngavigalugu taaseqataasarput.

 

Imatut oqaatigalugu marloqiusamik nasaqaratik sulisinnaassagaluarmata.

 

Ullumikkut aamma ullumikkummi oqaatigisinnaavarput Inatsisartut suleriaasaata allanngortinneratig­ut sukumiisumik misissuinikkut aaqqiinissat tungitsinniit kaammattuutigerusukkatsigi­t.

 

Inatsisartut Siulittaasuannut tunngatillugu oqaatigissavarput ullumikkut tamanna nalunnginnatsi­gu Naalakkersuisunngortitsiniarnermi isumaqatigiinniutigineqartartut akigineqartarluni­lu isumaqati­giinniarnerit akornanni.

 

Inatsisartut Siulittaasuata qanorpiaq inissisimanissaa annertunerusumik eqqartornianngilarput. Taamattorli isumaqarpugut inatsisartuneersuussasoq Inatsisartummi sinnerlugit inissisimasuussamm­at suliassallu ersarissut toqqammavigalugit sullississammat.

 

Inatsisartuni Naalakkersuisunilu sullissinerup ullumikkut nutaamik naliliiffigineqarnissaa kissaatigaarput. Ullumikkut nutaamik aaqqiiniarutta pingaaruteqarpoq politekkerit tassalu Inatsisartut Naalakkersuisut Siulittaasoqarfiini inatsisilerituut aammalu Inatsisartut Allattoqarfii­ni inatsisilerituut qanimut suleqatigiinnikkut misissuinissat ingerlattariaqarmatigit­.

 

Ullumikkut nunanut allanut sanilliuttarpagut. Taamaammat soqutiginaateqarput ullumikkut nunanut taakkununnga sanilliulluta Inatsisartoqarnerup qanoq isikkoqarnersoq naliliiffigissallug­u. Aperisariaqarpugummi nutaamik naliliilluta nalimmassaassaagut imaluunni­it ullumikkut ingerlariaaserput atuuttuassavarput. Innuttaasummi ullumikkut ilarpassui­sa mamiagisarpaat Naalakkersuisunngortitsiniarnermi inuit Naalakkersuisunngortinneqartart­ut qineqqusaannguaratik atorfinnut inissinneqartarnerat.

 

Aperisariaqarpugummi ingerlariaaseq taamaattoq suli atortuaannassaneripput. Qineqqusaareernikukassa­at inangerneqartutut ilillutik soorunami misigisimasassapput taassum­ap tungaatigut.

 

Tassalu nunani allani ingerlanneqartoq atorlugu taamatut inissiisarneq ullumikkut maani Naalakkersuisunngortitsisarnermi atortaratsigu.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuut taperserlugu oqaatigissavarput. Aammalu suliassap aappassaaniinnginnerani Inatsisit Atuutsinneqarnissaannut Ataatsimiititaliamut innersuussutigeru­sullugu pitsaasumik sukumiisumillu misissorniassammassuk suliassap aappassaaniinnginneran­i. Qujanaq.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Siullermik oqaatigisariaqarpara siunnersuut tassa eqqumiikujuppoq ilisarisimaqaarput, kisian­ni inatsisiliornikkut aaqqinneqarsinnaanngitsoq.

 

Allassimanngitsunik malittarisalik eqaatsumik atorneqarsinnaasoq. Inatsisiliuunneqarsinnaanngitsorl­u.

 

Siullermik aallaqqaatigerusuppara Siulittaasumut tunngasoq oqaatigineqarmat maani Inatsisartut aalajangiiniarnerminni 31-usariaqarnerat. Taanna pisariaqanngilaq. Inatsimmi allassimavoq qassit tassa affai sinnerlugit maaniikkunik Inatsisartut aalajangiisinnaassutsimik pigisaqartut 31-usariaqanngillat.

 

Tassaneereerpoq amerlanerit Siulittaasup oqaatigisinnaasaa Inatsisartut aalajangiisinnaassuseqarpu­t, kisianni taamaanngikkaangat tamatta nalunngilarput nikuilluni uanngaaniit suaartartoq amerlanerit maaniittariaqarput.

 

Allassimanngitsoq sianigineqaannarpoq tassani aalajangiisinnaassasoq tassa pingaarneruvoq. Taamaattumik 31-qqissaajunissaat pisariaqanngilaq.

 

Naalakkersuisut Siulittaasuata Naalakkersuisunik ikkussisinnaallunilu soraarsitsisussaavoq. Taassumap taanna naalagaaffigaa. Taamaattumik toqqarsinnaavai avataaniit aamma inatsisig­ut malillugit avataaniit toqqaasinnaavoq taamaallaat sianigiinnarlugu avataaniit toqqakkat qinikka­ninngaaniit amerlanerussanngitsut. Ulloq manna tikillugu Inatsisartuni tamanna atorneqarsimavo­q.

 

Pitsaasoq immaqa qinigaasimasunnguakkuluugaluit massuasinnaagaluarput, kisianni Naalakkersuis­ut Siulittaasuata nunap aqunneqarnissaa isigimallugu periarfissani atortarpaa pikkorissunik sulisoqarusulluni avataaniit aamma tikkuaasinnaalluni. Taakkulu Inatsisartut, Inatsisartuni apeqqutigineqartarput akueriumaneraat naaggaarusunneraalluunniit.

 

Taamaattumik aamma saqqummiussami taamaappoq uagut Naalakkersuisussagut akuerisarigu­t. Kisiannili imaavinnannguatsiaraluarpoq Naalakkersuisut Siulittaasuata nittaattar­ai oqarluni aajukua Naalakkersuisussakka. Taannalu akerlileruminaatsorujussuuvoq.

 

Taavali immaqa siunnersuutip qiterinerusaa aajuna qinigaareersoq Naalakkersuisunngortinneqarpo­q. Taavalu marloqiusanngorluni. Taanna oqallisigineqarsinnaavo­q. Aamma siunnersuuteqartoq uanga isumaqatigaara imaassinnaamm­at aamma periarfissaqarmat qinigaasoq Naalakkersuisunut ilaasortanngorpat ajornaquteqanngil­aq sinniisussaq partiip tulleriissaarinera atorlugu isertissinnaal­lugu namminn­eq partiiminnut oqarlutik aajuna Naalakkersuisunngortup taartissa uagut partiitta taamaassasoq aalajangerpaat.

 

Tassa imaappoq taamaaliorneq inatsisiliornikkut akuliuffigineqartussaanngilaq. Partiip nammin­eq aalajangissavaa taamaaliorusunnerluni imaluunniit taamatut marloqiusamik issiatitsiinnassanerlun­i. Tassaniikkunarpoq aningaasat aporfiunerpaagunarput aningaasat marloqiusamik aningaasarsiaqar­nissat.

 

Kisianni aamma partiip oqarfigisinnaavaa naamik illit Naalakkersuisunut ilanngupputit taanna paariuk sinniisussaq avataaniit qaaqqussavarput illit landstingimi suliassaraluannik paarsisussa­q. Taanna periarfissaqarpoq.

 

Kisianni tassa aamma folketingemi taanna oqallisaasaqimmat oqaatigissavara radikalet venster­it taanna kiserluinnarmik atorpaat. Taavali borgerligiusut oqaatigissavakka aamma taakkua oqartarmata ajunngilaq marlunnik nasalimmik ilaasortaqaraluaruni. Partiip taanna aalajangersimap­pagu allanik uparuarnissaqanngilaq.

 

Taava siunnersuut uanga ilisareqaara. Maaniinnaanngitsormi aammali Folketinngimi oqallisiginnguarlu­gu mannarsuaq aamma tikimmassuk suli aaqqiviginagu, kisianni uanga kommuninut tunngatilaarlara kommunit siulliukkusuppakka tassani isumaqatigiissinnaagunaraluarn­eq eqqarsaatigisarakku. Tassa Inatsisartuni ilaasortaq aamma borgmesteriusoq oqaatigisariqarpoq tamakkiisumik borgmesteritut qinigaasoq aamma Inatsisartut ilaasortaaguni pinngitsoorani Inatsisartut ataatsimiinnerat tamaat ilaaffigisariaqar­aa borgmesterip tulliata suliaq piffissami tassani tigugallarsinnaammagu.

 

Kisianni aamma tassaniippoq partiip aalajangiisinnaassusia.

 

Danmarkimi Vensterit imaluunniit borgerligit oqarput ajunngilaq marluutinniarligit, kisianni Socialdemokratit saamiatungaanullu oqarput naamik taamaattoqassanngilaq. Borgmesterip qinissavaa borgmesteriorusunnerluni imaluunniit Folketinngimut ilaasortaassanerluni. tassa maani imaassaaq borgmesteri aamma nammineq qinersinnaavaa partiimini pinngitsaalineqaruni ataasiinnarmik suliaqassasoq nammineq taassumap aalajangissavaa sumiikkusunnini.

 

Tassa inatsisiliuunnagu aamma partiip nammineq aaqqitassaa.

 

Inatsisartuni ilaasortaq Naalakkersuisuujutigisoq oqaatigereerpara aamma taanna oqallisigineqarsin­naavoq kisianni inatsisiliuunnagu, kisiannili partiip piumasarippagu allanit akuliuffigineqartus­saanngilaq. Tassa Inatsisartuni sulineq sulinerup tungaatigut qumartissanngikkaanni Naalakkersui­sunut ilaasortanngortup partiiani sinniissussaq tulleq Inatsisartuni ilaasortavittut inissinneqarsinnaa­voq.

 

Taamaasillutik piffissaq tamaat sulisut pissariarineqarsinnaapput. Soorlu siunnersuuteqartup taanna siunertarigaa. Naalakkersuisuinnarnullu ilaasortaalersup suliassani taanna kisiat aallutarilissavaa. Sinniisimi Inatsisartuni suliassaraluani suliarilermagu kisiannili Naalakkersuisuujunnaaruni Inatsisartuni inissani tigussavaa sinniisorisimasanilu qutsavigalugu inaaninngaaniit nikuitillugu.

 

Isumaqarluinnarpunga siunnersuuteqartup siunnersuutaa inatsisinik allassimanngitsunik soorlu oqareersunga kusanartumik malerugassaqarpoq. Tassa siunnersuutip imarisaa partiip Kattusseqati­giilluunniit namminneq aaqqissuutissagaat allanik akuliuffigineqaratik.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Aqutsisutut kissaatigissavara oqallinneq borgmesteriutigaluni Inatsisartunut ilaasortaaner­mut sangutinnaveersaaqqullugu. Uani pineqarmat Inatsisartuni ilaasortaajutigaluni Naalakkersuisu­ni ilaasortaanerup taamaatinneqarnissaa. Naak taakku assersuutaannaagaluartut taamaattoq qinnuigissavakka oqaaseqartussat allamut sangunaveersaaqqullugit.

 

Simon Olsen, Siumut

Nuannaarutigaara oqaatigisariaqarlugulu siunnersuutigisara ilassineqarluarmat Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaasii paasinarluartut taamatuttaarlu aamma Inatsisartut Siulittaasuata aamma nassuiaatigisai maluginiagassartallit ilanngullugit soorunami paasilluarpakka.

 

Tassami Siulittaasoqarfimmit ilaatigut oqaaseq atorneqarmat erseqqilluinnartumik namminneq qanoq isumaqarnerlutik. Aamma tupinnanngilaq tassuuna taamatut oqaaseqarmata. Siumuminngaa­niit aamma akuersaarneqarmat aammalu misissuisariaqarnermik pisariaqartitsinermik akuersaarto­qarnera qujassutigissavara.

 

Taamatuttaaq Atassutip aamma nalilersuinissamik piumasaa aamma iluarisimaarpara uffaa aamma allatulaaq ilaatigut isummersuutinik soqutiginarluinnartunik ilaqaraluartoq, imaluunniit ilaqartoq.

 

Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata aamma oqaaserisai maluginiagaqarluarfigaakka tupinnanngilluin­narput nassuiaatigineqartut. Aamma erseqqeqqissaarput taamaammallu ukiut tallimat missaanni oqarnera tassani aamma maannaannaq tigusinertut maluginiarneqassasoq qularutiginngilara.

 

Kattusseqatigiinni tamakkiisumik tapersiineq iluarisimaarpara. Tassami nukigut iluamik atussagut­sigit iluamik atussavagut ilaannakorata. Aammalu ajornanngippat pitsaasumik pisariaqartitsineq malillugu inissittariaqarpugut.

 

Otto Steenholdtip ilaatigut illuatungilersuilluni nassuiaateqarlunilu oqaaseqarfigisai aamma iluarisimaarpakka aammalu uparuaanera ilumoortortaqarneranik ilaatigut ersersitsillatsiarnera aamma maluginiarluarpara.

 

Tassa oqaatigissavara Naalakkersuisunut ilaasortaasoq Inatsisartuni ilaasortaajutigisoq Inatsisartu­nut ilaasortatut siunnersuuteqarsinnaatitaanngilaq ukiuni sisamani Inatsisartutut ilaasortaq nammineerluni inuttut Naalakkersuisunut issianermini siunnersuuteqarsinnaatitaanngilaq.

 

Naalakkersuisunut ilaasortaq Inatsisartuni Inatsisartunut ilaasortatut partiini sinnerlugu aamma saqqimmiussuisinnaatitaanngilaq. Soorunami Naalakkersuisut illersorlugit tamakkiisumik isumaat illersugassarigamigit. Taannalu kialuunniit misissuisoqarluareerpat maluginngitsoortussaassanngi­laa.

 

Aammalu erseqqissumik oqaatigisariaqarpara nuannaartutigeqigakku oqarniittuut aallaqqaammut tassa misissuinissamik ukiamullu aappassaaneernissaanut peqqissaarullugu suliarineqarnissaa aammalu paasitsissutigeqissaarnissa aamma iluarisimaaqigakku. Aamma oqaaserineqartunut tamanut qujavunga.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Qujassutigaara Naalakkersuisut aamma maani saqqummiussaat partiit oqaasertuinit Siumumit Atassummit aamma Inuit Ataqatigiinniit kiisalu aamma attaviitsuminngaaniit aamma paasivara taanna uagut saqqummiussarput aamma ajorineqanngitsoq, kisianni aamma Kattusseqatigiit oqaaserisaasigut arlalitsigut aamma uanga naaperiarfissaqarfiusutut isumaqarfigaakka.

 

Taamaattumik taanna apeqqut una maannakkut udvalgemi suliarineqarnissaa innersuussutigineqar­toq akuersaarpara aammalu misissorluarneqarnissaa tassami qularutigineqassanngilaq siunnersuuti­gineqartoq tapersersorneqarluni ilusilersorneqarnera tunngavigalugu ingerlaqqissappat taava qanoq isikkoqarluni Inatsisartunut nutaanut maannakkut ukioq ataasiujunaartorluunniit maani issiasussa­nut isummerfigisassanngorlugu taava atorumaneqarnersoq qularnanngitsumik aalajangiiffigineqaru­maarmat.

 

Ilumoorpoq Siumup oqaluttuata taamatullu aamma Atassutip oqaluttuata kiisalu aamma Inuit Ataqatigiinninngaanniit aamma illuatungiliuttut oqaaserisaat ilumoormata apeqqutit assigiinngitsut imaaginnangitsoq inuit akornanni oqallisigineqartut politikkikkut nalilerniagassat kisianni aamma inatsisitigut allassimasut nalunanngiivippoq Inatsisinik allakkanik ilisimasut uani paasinninnertik aamma iluarsiniartariaqaraat.

 

Allakkanik ilisimasut ilaatigut aamma isumaqatigiinngitsunik paasinnissinnaasarput aamma taanna piffissalerneqartariaqarpoq ukiap tungaanut inatsisit qanoq paasilluaqqissaarnissaat pillugit naliliinissaminnut. Taamaattumik isumaqarpunga taamatut oqaloqatigiinnissat periarfissinneqar­nerat qujassutigisariaqartoq. Aammalu silatusaarnerusoq.

 

Una naatsunnguamik oqaatigilaavinnassavara apeqqutit uani tikkuarneqartut oqaaserineqartut isumatoorujussuarnik ilaatigut tikkuagaqarput naatsumik oqariartuuteqaraluarlutik. Ilumoorpoq ilaatigut Kattusseqatigiinnit taanna uanga maluginiagara oqaatineqartoq Inatsisartut suliassartik tamakkiisumik suliarilerpassuk saniatigut allanik suliaqarnatik aamma suliassat maaniittut inimi qularnanngilaq aallunneqarnerat aamma pitsaanerulersinnaavoq. Tamakku aamma ilaasariaqarput. Naalakkersuisunut kisimik tunngassuteqanngillat.

 

Naalakkersuisunut naalakkersuisunngorumaartunullu pingaaruteqartuassaaq Inatsisartutut inissisimaneq pissutigalugu aamma Naalakkersuisunut ilaasortanngornissaq naaggaarumassanerlu­gu pissutigalugu Inatsisartuni sulineq isumaqarfigigaanni tassani sunniuteqarneq aamma nuanner­soq angisoorlu suliassaasoq. Taamaattumillu aamma Naalakkersuisunut isernissamut naaggaarsin­naanissamut aamma kiffaanngissuseqarpoq.

 

Imaappoq Naalakkersuisunik suliaqarneq sulinngiffeqarallarnermik Inatsisartuniluunniit kingune­qaraluarpat marluk qularutigineqassanngillat malinnaassasut allanngunngilluinnarlutik akerlianilli alliartorlutik.

 

Siullermik suliassat milliartornavianngillat aappassaanik politikkikkut ikumaarnerit oqallinnermilu peqataalluni. Aammalu nammineq Inatsisartunut ilaasortatut misigisimalluni suleqataanerit Naalakkersuisunut siulittaasuugaanni ilaasortaasuugaanniluunnit taamak misigisimaneq isumaqar­punga uanga misilittakkakka najoqqutaralugit taamak oqassaanga pitsaanerpaavoq.

 

Avissisimasutut arlaanut misigisimanani kisianni maani isersimasut allatullu 100%-imik ilaasortaaqatigalugit. Taamaattumillu taakkua aamma aalajangigaat amerlanerussuteqartut aalajangigaat tunngavigalugu suliassaq ingerlateqqissallugit.

 

Suliassagut ingerlatinngikkutsigit Naalakkersuisut Siulittaasuugutta imaluunnit Naalakkersuisuu­gutta qinersisartut generalforsamlinngeqaraangamik karakterilertarpaatigut ingerlaqqissanersugut imaluunniit ingerlaqqissannginnersugut.

 

Qinersisartut aalajangigassaraat kikkut Naalakkersuisuussaasut. Taamaattumik aamma taanna eqqaamassavarput qinersisartunik ataqqinninneruvoq taakkuummata generalforsamlingeqarlutik qinersinermi kikkut maani issiassasut kikkullu Naalakkersussaasut taakua aalajangiiffigisarmatigit.

 

Uagut suleriaatsitsinni ippinnartitavut periaatsitsinni aaqqissuussinnaavagut. Tassanilu suli aamma Inatsisartuunitsinni aaqqitassat iluarsisariaqartut pisariaqarpagut. Imaanngilaq kisimi Naalakkersui­sut sulinerat aaqqissuussamik pitsaasumik aaqqiivigineqassasoq. Naamik! Naagga Inatsisartuni ilaasortat qinigaasut 100%-imik suliassamikkut akissarsiamikkullu kiffartuunneqarnermikkut pineqarnissaat aamma aaqqitassanut ilaavoq.

 

Qullersaannaat kisimik aaqqivigineqassanngillat qinigaasoq inimi maaniittoq kinaluunniit aaqqiivigisariaqarpoq sulisinnaanngorlugu 100%-imik politikkikkut suliani maani inuiaqatigiinnilu isumagalugu sulisinnaanngorlugu. Taakkuupput maannakkut qularutiginngilara oqallinnermi ilaatinneqarumaartut. Aamma ilaatigut Atassutip aamma oqaluttuata allallu misissugassanut aamma ilaatippaat.

 

Taamatut aamma nalunngilara Siumup aamma tungaaninngaaniit pingaartinneqartoq oqallinnermi aamma aningaasatigut naliliiffigineqarnissaa allallu aamma tassuunakkut sulisunit udvalgemi suliaqartuni nalilerneqarnissaat erseqqissaavigineqarumaarmata.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Tassa oqaatigineqareersutut parlamentarisme taassumap eqqunniarnera ukiuni arlalissuar­ni ingerlasimavoq, kisianni aperisariaqarpugut ullumikkut parlamentarismen eqqortumik atorparput. Naalakkersuisut Inatsisartullu immikkoortinneqaraluarput. Taamaattorli Naalakkersuisut Inatsisartuni arlaatigut siunnersuuteqartoqaraangat qinerseqataasarput. Taava apeqqusertariaqarpar­put parlamentarismen eqqortumik atorparput.

 

Imaakkami partiit toqqamavigalugit Naalakkersuisuusut qinersinerni taamatorluinnaq aamma qinerseqataasarput. Imaappoq marloqiusanik naleqarput inatsisiliuutigalutik illuatungaatigut inatsisiliassatik taamatut maleruassallugit. Taamaattuminguna sukumiisumik qulaajarneqartariaqar­toq Naalakkersuisut Inatsisartullu immikkoortilluinnarneqarnissaat.

 

Tassa taanna pingaaruteqarpoq. Taamatut inissisimajuaannassaagut taanna apeqqutigisariaqarparpu­t. Tassa parlamentarismemi taamaatut aamma ullumikkut ingerlariaatsim­ut tunngatillugu ersarissumik aamma qulaajagassatta ilagivaat.

 

Naalakkersuisut siunnersuuteqartarput siunnersuuteqarnerat toqqammavigalugut Inatsisartuni oqaluuserineqartarput. Tassungarluinnaq Naalakkersuisut aamma qinerseqataasarput. Illuatungaatigul­lu Inatsisartuni ilaasortat ataasiakkaat taamatut siunnersuuteqaraangata Naalakkersuis­ut aamma qinerseqataasarput. Tassa taanna ersarissumik qulaajarneqartariaqarpo­q.

 

Una aamma Otto Steenholdtip taakkartugaa Naalakkersuisut Siulittaasuata nammineerluni aalajangiisinnaanera taakkartorpaa aperisariaqarpugummi taava qinikkat Inatsisartunut qineqqusaarnik­ut inuppassuit akornanni isertut taakku sulinissaminnut naleqqutinngimmata taava Naalakkersuisut Siulittaasuat oqarsinnaalluni aah= uku qineqqusaarnikut iluamik suliassaminn­ut naleqqutinngillat avataaninnngaaniit tigusissaanga. Tassa suli pissaanermik Naalakkersuisut Siulittaasuata tigummisaqarsinnaaneranut attuumassuteqarsinnaasut. Pissaan­eq annertoorujussuaq tassani tigummiarneqartoq.

 

Taamaattumik naliliiffigisariaqarparput aamma taassumap sukumiisumik misissorneqarneran­ut qulaajagassat assigiinngitsut tassunga attuumassuteqartut qulaajassallugit.

 

Uagut ersarissumik oqaatigivarput quppernerup aappaani issuaalaassuunga naatsuarannguamik­ issuaasinnaavunga? ANaalakkersuisutut inissisimanermi taasisarnermi ilaasarnissat killeqarlutik­@. Ilaa. APartiimili tunuliaqutaqarnertik tunngavigalugu taaseqataasarlutik@. Tassa taanna parlamen­tarismip naammi killinga. Tassa taanna qulaajartariaqarparput ersarissumik.

 

Ullumikkut parlamentarisme eqqunneqareeraluarpoq kisiannili taamaattoq Naalakkersuisut qinerseqataasarput. Namminneq. Taanna aaqqittariaqarpoq. Qujanaq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Maannalu partiit avataatigut oqaaseqarumalluni nalunaarpoq Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigii­t. Erseqqissassavara maani assortuuttoqanngimmat taamaattumillu aamma oqallinn­eq allamut sapinngisamik sangutinnaveersaarniaqqullugu.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Apeqqutinukua ataasiakkaannguit oqaaseqarfigilaarusullugit tassa maanngartunga, kisianni siullermik una paatsuungassutigilaarparput tassa Naalakkersuisut Siulittaasuata akissuteqarnermi­ni siunnersuuteqartumut naggasiinermini tassa aajuna erseqqissagaa. Tassalu kukkunerussasoq Inatsisartut aappaagu kingusinnerpaamik aamma qinersisoqartussaamma taava kukkunerussasoq maannakkut maannangaaq maannakkut atuutut taakkua aamma allanngortinniarneqalissappat­a.

 

Kisianni tassa paatsuunganartua uaniippoq aappassaanik oqaaseqarnermini maanna siunnersu­ut kukkunerusutut oqaaseqarfigeereerlugu taava siunnersuut tapersersorpalaalerlugu aappassaan­ik oqaaseqarnermini taanna oqaaseqarfigimmagu. Taamaammat erseqqissumik erseqqissuliortoqalaar­nissaa taanna kissaatiginarpoq Inatsisartut nutaat una apeqqut aamma isummerfigisariaqarpaat.

 

Ilisimaneqartutut tassa kingusinnerpaamik februarip 16-iani aappaagu 2003-mi tassa qinersiussaavugu­t. Tassa kingusinnerpaamik imaassinnaavoq siusinnerusukkut qinersisariaqalersinnaasugu­t. Taanna mattunneqarsinnaanngilaq soorunami.

 

Taava aamma una apeqqutigilaassavara Naalakkersuisoq Inatsisartuuujunnaartoq maani aamma taaseqataajunnaartarpoq taanna eqqarsaatersuutigineqarsimanerluni siunnersuuteqart­up tungaaninn­gaaniit.

 

Tassami siunnersuuteqartup siunnersuutigisaa taanna aqqutissiuunneqassappat qinersisartut namminneq kiffaanngissuseqartitaallutik qinigarisartik Naalakkersuisunngortoq taava Inatsisartut­ut pisinnaatitaaffini taanna tassa taaseqataasinnaasarnini taanna annaasussanngussava­a. Taanna eqqaamaqqussavarput. Eqqaamaqqussavarput qinersisartut Naalakkersuisoq Inatsisartuujutigisoq qinigarimmassuk. Aamma sinnerlutik Inatsisartuni taasissutigisassarpassuarni taasisarnissaa aamma naatsorsuutigimmassuk. Taannamitaava qanoq siunnersuuteqartup eqqarsaatersuuteqarfigisimavaa.

 

Taavalu aamma una siunnersuuteqartup aappassaanik oqaaseqarnermini oqaatigisaa oqaaseqarfiginngitsoorusunngilarpu­t. Tassa oqarmat Inatsisartunut ilaasortaq Naalakkersuisuujutigis­oq Inatsisartuni ilaasortatut nammineq siunnersuuteqarsinnaanngilarooq­. Ila tupinnassusia. Naalakkersooqatini peqatigalugit qanorsuaq siunnersuusiorsinnaatitaavoq Naalakkersuisut aqqutigalugit.

 

Taamaammat akornutissaqanngilluinnarpoq aammalu isumaqarpunga paatsuuinerusoq siunnersuuteqart­up taamatut maannakkut aamma isumaliulersimassappat.

 

Taamatuttaaq aamma Kattusseqatigiit oqaaseqartuat aamma uparuanngitsoorusunngilarput tassani aappassaanik oqaaseqarnermini tassa oqaatigivaa parlamentarisme oqqortumik atorparpu­t. Taanna apersuutigalugu.

 

Ila parlamentarisme sumik tunngaveqarami. Parlamentarisme aamma tunngaveqarpoq inuit qinigaat kiffaanngissuseqartitaallutik qinigaat Inatsisartussamissut taakkua Naalakkersuisunngorpata taava aamma Inatsisartutut taasisinnatitaanertik taanna annaasinnaanngimassuk. Taanna eqqaamasaria­qarpoq. Tassa inuit innuttaasut 18-nileereersimasut taakkua soorluuna aamma Kattusseqatigiit puigoqqajaasutut aamma isigilersimagaat. Aamma oqaasitsissutigilaarlara 1999-mi Inatsisartuni qigaaffik una aallartimmat taamani naalakkersuisunngortitsisoqarmat Kattusseqatigiit maani oqaluttarfik atorlugu Inatsisartunut qinigaanngitsut Naalakkersuisunngortarneri annertoorujussuar­millu sakkortoorujussuarmillu aamma akerlilersormatigit.

 

Taamaammat ila paasiuminaatsorujussuupput Kattusseqatigiit qanoruna isumaqartusi. Sangujoraar­pusi sangujoraarpusi uani apeqqummi parlamentarisme imatut paasiniarlugu inuit kiffaanngissuse­qartitaallutik qinersisinnaatitaanerat aamma qanoq isumaqarnersoq aamma paasivissimanagu maani paatsuunganartorujorujussuarmik saqqummiussisaqattaarpusi. Taamaammat pitsaassagaluaqaaq tamakku paatsuungatitsilersut erseqqissaavigilaarsinnaasuugussigit. Erseqqissuliortarniaritsi.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Erseqqissaatigilaassavara una ataatsimiititaliamut ingerlaqqittussaammat tassanilu aamma Inatsit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap maani oqaaserineqartut ilanngullugit tamaasa aamma nalilersorluassavai aammalu ullumikkut akineqarsinnaanngitsut ilanngullugit aamma akissuteqarfi­giumaarlugit.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat.

Inatsisartunut ilaasortap Johan Lund-Olsenip apeqqutaa una akissuteqarfigiinnassavara sulinngiffeqassapp­at Naalakkersuisunut ilaasortaq Naalakkersuisut Siulittaasuat imaluunniit Naalakkersuisunut ilaasortat taava sinniisussaat isertinneqarpata tassa taakkua taasisinnaassappu­t. Inuit inimi maani 31-t tassa taasisinnaapput.

 

Taamaattumik Naalakkersuisut sulinngiffeqartutut taamak allagartalerlugu pineqarunik qinnuteqarun­ik taava taasisinnaanatik siunnersuutimik oqallisigineqarnerat malinnaavigissavaa­t. Aamma tassa taanna oqallisigisassanut aamma annertunerusunut ilaatinneqarsinnaavo­q.

 

Aamma una oqaatigisanni oqaatigineqartuni erseqqissaatigineqartoq ilaatigut Otto Steenholdtiminngaani­it taaneqartoq inatsisit ullumikkut allanneqarsimanerat najoqqutaralugit Naalakkersuisut pilersinneqarneranni taava avataaninngaaniit Naalakkersuisunik tigusisinnaan­eq ilumoorpoq inatsisiniippoq periarfissaavoq atorneqarsinnaavoq. Aamma piumagaanni atortaria­qanngilaq. Kisianni taamak matumik ammatitsineq misilittakkat najoqqutaralug­it aamma isumaqarpunga parlamentarismemi sumiluunniit ingerlatsiviusuni aamma atorneqarnera ajunngit­suusoq pitsaaquteqarpoq. Taamaattumillu aamma apeqqutip taassumap ammatinneqarnera manna tikillugu pitsaasumik misilittagaqarfigineqarpoq aamma­lu nalilerneqarnissaanut ilaatinneqartaria­qarluni.

 

Kisianni avataaninngaaniit taakku tiguneqartussat qinigaasuninngaaniit amerlanerulinnginnissaat allaat inatsisini maannakkut taamaalilluni nakkutigineqarpoq.

 

Mikael Petersen, Siumut.

Uani oqallisigineqartoq soorunami assigiinngitsuninngaaniit isigalugu nalilersorlugulu oqallisigine­qartussaavoq. Tassa Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsit qanoq nutaanngorsarsinnaavarput. Taassumalu iluaniipput sorparujorujussuit eqqartorsinnaasagut. Soorlu aamma maani eqqartorne­qartut.

 

Kisianni puigussanngilarput inatsisit tunngaviusut tunngaviummata Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsisit pilersinneqartarneranni. Tassa eqqaamajuaannagassarput grundlovi aammalu uagut inatsiserput Namminersorneruneq pillugu inatsit.

 

Tassani pisinnaatitaaffiliissutit tunngavigalugit Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit inatsisit aaqqinneqartarput. Tamatta nalunngilarput Namminersorneq pillugu isumasioqatigiisitarsuaq sulisoq. Aammalu inatsisit tunngaviusut misissoqqissaarlugit ingerlallugit.

 

Qularutiginngilara suliap taassumap naammassinerani tassami naammassingajalermat aammalu massakkut oqallisigineqartup ukiamut suliareqqinnissaani pissutsit siunnerfiusinnaasut pillugit Namminersorneq pillugu isumalioqatigiisitarsuup saqqummiukkumaagassai ukiumi Inatsisartuni aamma saqqummiunneqarnissaa naatsorsuutigineqarmat. Imminnut taakkua naapertuuttumik aaqqinneqarsinnaanissaat isumaqarpunga isumagisariaqaripput.

 

Tamatumani inatsimmi tunngaviusumik pineqartut ilaatigut aamma maani taatsiarneqarput tassa udøvende magt-i atuutsitsisut pissaanerat, lovgivende magt-i inatsiliortut pissaanerat dømmende magt eqqartuussisut pissaanerat. Inatsisit tunngaviusumik tunngavigalugit taakkua inuiaqatigiinni pissaanilittut inissisimanerat inuit tamarmik oqartussaaqataanerat tunngavigalugu ilusiligaasoq neriuppunga taanna qimanneqassanngitsoq.

 

Taamaattumik mikisualuit assigiinngitsut pulaffigisinnaavagut suulluunnit Inatsisartut 100%-mik sulisariaqarnerat borgmesterit inatsisiliortunut akuunnginnissaat inatsisiliortut inatsisiliaat tunngavigalugit aamma kommunini atuutsitsisuugamik. Naalakkersuisut Inatsisartuusannginnissaat. Tamakkorpassuit soorunami uani qaqiorarneqarput tupinnanngitsumik.

 

Kisianni inatsisit tunngaviusut ilusilernissaat uanga pingaarnerpaatut isigaara. Taannalu naammas­sippat pissaanerup qanoq agguataarsimanissaa ilusilersorsinnaavarput. Tamanna eqqaamaqqulaa­vinnarpara, pingaaruteqarluinnarmat.

 

Taamaattumik apererusuppunga Siumuminngaaniit piumasaqaatitta uumap siunnersuutip aatsaat ukiamut suliarineqarnissaa inassutigigatsigu tamanna akuersaarneqarnersoq.

 

Simon Olsen, Siumut.

Aap, Johan Lund-Olsenip apeqquteqaataanut aperaanga toqqarlunga suleriaatsimut tunngasut pillugit taassumalu saniatigut aamma tupigusulluni Naalakkersuisooqatigiit siunnersuuteqarsin­naammata ataatsimoorlutik. Naalakkersuisoq ataasiinnarluunniit isumaqataanngippat siunnersuute­qartoqarsinnaanngilaq.

 

Naalakkersuisoq ataasiinnarluunniit isumaqataanngippat amerlanerussuteqartut aalajangiissapput. Taanna kialuunniit nalunngittariaqarpaa aamma. Naalakkersuisut saqqummiussinerminni tamatigut 100%-imik saqqummiissapput isumaqatigiillutik ataaserluunniit isumaqataanngikkarluarpat. Taanna immikkut oqaaseqarsinnaanngilaq. Taanna aamma ilisimaneqartariaqarpoq.

 

Uanilu taasisinnaanermut tunngatillugu soorlu assersuutigalugu taaseqataasinnaassannginnermik siumoortumik Naalakkersuisunngortussaq soorunami ilisimatinneqaruni oqarfigineqarluni Naalakkersuisunngoruit taava Inatsisartutut sulisinnaanerit taaseqataasinnaanerit piviusuujunnaas­saaq. Taava taanna qinigassaqalerpoq nammineq inuttut aalajangissallunilu taamaaliortariaqarani.

 

Taamaammat erseqqissaatigissavara Naalakkersuisuni siunnersuuteqartoqassappat Naalakkersuisut qinigartai soorunami kisimik pineqassapput.

 

Taanna aqqutissaqartariaqarpoq. Aamma qinigaanngitsortai uani taasinermi peqataaneq ajortut aamma taanna takkuitsoorneqarsinnaanngimmat. Taamaammat apeqqutigisannut tunngatillugu annertunerusumik itisilernagu oqartariaqarpunga apeqqutigineqartut taakkua qinersisartut tamanna soorunami aalajangigassarivaat. Qujanaq.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Johan Lund-Olsenip taakkartormagu ujartormagu parlamentarisme ilisimaneripput. Oqaaseqaatitsinni ersarissumik tusarnaarsimagaluaruit ersarissumik oqarpugut immikkoortinneqar­nissaat tassa lovgivende aammalu udøvende magt. Aammalu Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaatigisimasaa tusarnaarsimagaluarukkit paasisimassagaluarpat qanoq aamma oqariartuuteqarner­soq.

 

Aperisariaqarpugut innuttaasut qinigaat tassalu innuutaasut qinigaat tatigalugit Inatsisartunut isertussat taamatut sanioqqutiinnarlugit avataatigut Naalakkersuisunngortitsinermut taakkartuiner­mut assersuutigalugu. Oqaatigisinnaavarput taakkua inuit qinersisimasut tatigisaminnik avaqqutiin­narlugit taamatut imaattoq.. taava demokrati sumiippa? Illuatungaatigut apeqqusertariaqarparput imaattorlugu, ilaa.

 

Nalunngikkaluarparput Inatsisartuni suliniaraanni soorunami qinikkat inuit tatigisaat toqqammavi­galugit qinerneqassapput, kisianni parlamentarismemut tunngatillugu oqassanngillat uagut parlamentarisme paasisimanngikkipput. Ersarissumik aamma Naalakkersuisuni Inatsisartunilu sulinerannut attuumassuteqartut taakkartorpagut. Qujanaq.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tassa oqaaseqartup kingulliup tassa aamma oqaaseqarnermini erseqqiss.. imaluunniit paasinarsiteqqippaa aamma tassa taanna eqqartorniakkani iluamik aamma suli paasisimanngikkaa. Tassa parlamentarisme, tassa parlamentarisme aamma tunngaveqarpoq tassa taannaana oqaatigigiga oqaaseqarninni. Parlamentarisme aamma tunngaveqarpoq qinersisartunik taanna puigussanngilluin­narparput.

 

Inatsisartunut qinigaasut maanna inatsit malillugu aamma taanna allanngortissallugu pissutissa­qanngilagut. Inatsisartunut ilaasortaq Naalakkersuisunngortinneqaruni taava arsaarneqarsinnaanngi­laq nammineq piumassutsini malillugu taamaaliornianngikkuni arsaarneqarsinnaanngilaq taasisarnissani assigiinngitsorpassuarni Inatsisartuni taaseqattaartaratta. Inatsisiliortuugatta taava arsaarneqarsinnaanngilaq nammineq kissaatiginngikkuniuk taassuminnga

taasisinnaanissaminik tassa parlamentarisme taamatut aamma qinersisartut aalajangigaannik tassa aamma tunngaveqarpoq. Taanna isumaqarpunga Kattusseqatigiinneersup Mogens Kleist­ip aamma puigoqqajaavallaaraa.

 

Taamaattumik erseqqissumik Kattusseqatigiit qanoruna isumaqartusi. Kikkunukua Naalakkersui­sunngortartussaasut. Kikkunukua aamma Inatsisartuniittartussaasut. Inatsisartut puigorniaqinasiuk Inatsisartut qinersisartut kisimiillutik Inatsisartut qinigassarivaat. Naalakkersuisut Inatsisartuujuti­galugitik Naalakkersuisunngortut namminneq aamma Naalakkersuisut Siulittaasuata eqqortumik oqarneratuut namminneq aalajangersinnaavaat Inatsisartuniit tunuarallarlutik Naalakkersuisuuvin­narsinnaanerlutik. Kisiannili tassa taamaaliorunik taava inatsisartuni taasisinnaanertik taanna annaasussaavat.

Taannalu atagu apeqqutigeriartigu qinersisartunut qinersisartut Inatsisartuni ilaasortat aammalu Inatsisartunut ilaasortaajutigalutik Naalakkersuisunngortut qinersisartut qinigarivaat namminneq sinnerlutik aamma taasisarnissani assigiinngitsuni aamma taasisarsinnaanissaat taanna aamma eqqarsaatigimmassuk. Taamaammat taanna puigoqqunanngeqaaq.

 

Neriuppunga Kattusseqatigiit aamma parlamentarisme taanna sukumiinerusumik aamma misissuiffigilaarumaaraat.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Aamma oqaaseqartussat aamma nalunaallattaalereerpunaasiit aamma kisaatigissavara imminut sammiuaarnerit pinaveersaatsiaqqullugit aammalu sapinngisamik una aallaavigalugu oqallinneq ingerlateqqullugu. Tassami immitsinnut aamma nalilersussanngilagut ilai paasisimasa­qannginnerusutut. Tamatta paasinnittaaseqarpugut immikkut. Taamaattumik immitsinnut nalilerniaqinata ilaat paasisimasaqannginnerusut.

 

Tulliulluni oqaaseqarniarluni nalunaarpoq partiit imaluunniit Kattusseqatigiit oqaaseqartuata avataatigut. Anthon Frederiksen.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Oqallinnermi takornartaaneq ajorpoq putusaarineq aamma allamut saatitsiniaaneq. Aamma tamannaarpiaq Inuit Ataqatigiinnersup Johan Lund-Olsenip atorniarsarivaa Kattusseqatigiit eqqartornerani. Tassami Juaat allaanngilaq kalaallisut paasisinnaanngitsoq. Taamatut nalilerusup­para uanga tassa Inatsisartut aammalu Naalakkersuisut qinerneqartarnerannut tunngatillugu aamma siorna oqallinnermi uagut Kattusseqatigiinniit uparuagarput tassaasoq qinersisartut saneqqutiinnar­lugit Naalakkersuisut Naalakkersuisunik avataaniit tigusisarnerat.

 

Tassa taanna uagut Kattusseqatigiinniit erseqqissartuagarput oqarluta qinersisartut aalajangiisinnaa­nerannik tassa ataqqinninnginneq. Inatsisartunut qineqqusaallarutta taamannarujussuaq Inatsisartut qinigaappata 31-t Naalakkersuisunngortitsinermi taava avataaninngaaniit Naalakkersuisut soorunami massakkut inatsisit atuuttut aamma naapertorlugit avataaniit toqqaasarneq taanna uparuarsimavarput taassumap inatsisip allanngortinneqarnissaa eqqarsaatigalugu.

Kisianni maannakkumut inatsit taanna allanngortinneqanngilaq. Taannalu uagut tassa tassunga tunngatillugu uparuartuinitsinni oqaatigiuagarput. Pissutigalugu qinersisartut ataqqineqartariaqar­mata oqaluttarpugut inuit qinigaat tassaapput qinersisartut piumasaat. Qinersisartut Naalakkersui­sunngortikkusutaat. Immaqa ersarlussinnaavoq kisianni ersarissoq unaavoq Inatsisartunut qinersisoqarpat taava inuit aalajangertarpaat aajukua Naalakkersuinikkut suliaqartussat qinikkagut.

 

Kisiannili qinersisoqareeraangat taava Naalakkersuisut ullumikkut inatsisit malillugit pisinnaatitaa­nertik naapertorlugu avataaninngaaniit aallertarput Naalakkersuisooqatissaminnik. Tassa taanna uagut allanngortikkusutaraluarput oqarluta qinersisartut ataqqineruniartigit qinersisartut Naalakker­suisuutitassatik nammineerlutik Inatsisartunut sassartitatik qinertassavaat.

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Aamma partiit oqaaseqartuisa avataatigut oqaaseqarniarluni nalunaarpoq Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit.

 

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit.

Aap tassaana naatsunnguamik. Una paasitikkusullutigu Inuit Ataqatigiinningaaniit uagut paasiuminaatsikkatsigu Kattusseqatigiinniit isuma suna isumagineqarpiarnersoq taanna apeqquti­giinnaraa Juaap. Tassa Mogens Kleisti oqarpoq issuarpara, AUllumikkut ingerlariaaserput malillugu inatsisiliortut Naalakkersuisuujutigalutik imminut nakkutigisuupput tassa imaappoq inatsisiliortuu­jutigalutik inatsisiliatik malinniartussaavaat. Tassalu marloqiusamik inissisimanerat takuneqarsin­naalluni. Tassa imaappoq kissaatiginngilarsi Naalakkersuisuujutigalugik Inatsisartuussasut.

 

Taavalu illuatungaani Anthon oqalulluni qinigaanngitsut Naalakkersuisuusinnaanngitsut akuersaar­sinnaanagu. Isummat assigiinngilluinnartut marluupput. Naalakkersuisut Inatsisartuussappat, Inatsisartuujutissappat imaluunniit Inatsisartuujutissanngillat.

 

Kalaallisut oqalussinnaavugut aamma oqaluppugut. Antuup uparuaaneratut kisianni erseqqissumik qanoq isumaqarnerluta aamma soorunami oqaatigisinnaasariaqarparput paatsuungananngitsumik. Taannaana uagut paarusuinnaripput isumaq sumiinnersoq. Qujanaq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Erseqqissaatigissavara tunngaviusumik akerleriittoqanngimmat taamaattumillu una suliassaq oqaatigeeriikkattut ingerlaqqittussaavoq. Aammalu aatsaat ukiaru aappassaaneerneqartus­saalluni.

 

Mads Peter Grønvold, Kattusseqatigiit.

Suliassaq naammassilereeraluarmat kisianni taamannak nassuiaanissamik, nassuiaanissara pisariaqartutut misigisimavunga tassa Kattusseqatigiinniit taamatut ujartuinitsinni uani piuma­saraarput ujartuinitsinni aallaavigaarput Naalakkersuisunngortut, qinigaq Naalakkersuisunngussa­guni taava Inatsisartunut ilaasortatut tunuarallarluni taamaalilluni sinniisussaq isissooq.

 

Taamaalilluni ataatsimiititaliani sulineq naammaginartumik ingerlasinnaaniassammat.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Qujanaq. Tassa naalaalaariarlunga soorunami nalunaarutigissavara una siunnersuutigineqartoq uanga tunginninngaaniit assorsuaq tikilluaqqugakku. Aamma kingumut qiviarutta ilisarsisut arlaqassapput. Tassa taannarpiaammat ukiup ataatsip matuma siorna siunnersuutitut saqqummiun­nikuusara. Taamaattumik soorunami uani oqartoqartarnera taanna aallaavigalugu suut tamarmik ataqatigiittariaqarput. Taanna aallavigalugu siunnersuuteqartoq nuannarivara taamatut siunnersuute­qarmat.

 

Aammalumi uani soorunami aamma nassuerutigissallugu tunngaviatigut Kattusseqatigiit erseqqissumik oqaatigisaat taanna Naalakkersuisuni ilaasortat tunuarallartarnissaannik, taanna aqqutissaq iluatinnarluinnartuummat. Qanorluunniimmi ilioraluarutta aamma nassuerutigisariaqar­parput Inatsisartut akisussaaffiata ilagimmassuk Naalakkersuisut Inatsisartut aalajangiussaasa tunngavigalugit sulinerat. Taanna qulakkeerniassallugu suleqataasussaammata. Aamma qanorluun­niit ilioraluarutta illersoruminaappoq takorlooruminaallunilu uparuagassartaqartillugu Inatsisartuni ilaasortaajutigaluni Naalakkersuisup imminut uparuartorsinnaanissaa.

 

Kisiannili taakkkuluunniit pinngikkaluarutsigit ukiut ingerlanerini Inatsisartuni ilaasortat amerliartortinneqarsimapput. Tamannalu imaluunniit tamatumunngalu ilaatigut patsisilersuutaasar­simavoq suliassat annertusiartornerat. Taamaattumillu Inatsisartuni sulisut suliassanik nammattut suliassap sukumiisumik ingerlanneqarsinnaanissaa anguniarlugu amerlisartariaqartarnerat.

 

Taanna nammineerluta ilanngarteriffigeqqittarparput una massakkut ingerlatseriaaseq aallaavigalu­gu. Taamaattumik uanga ersarilluinnartumik nalunaarutigissavara suleriaqqinnissami tapersersor­luinnarakku misissuisoqarnissaa. Taamatut Inatsisartut akornanni Naalakkersuisunngortut Inatsisartutut ilaasortatut tunuarallartassasut.

 

Taamak ililluni inatsisiliornermi qinikkatut Inatsisartutut sulisut minnerpaamik 31-ujuarnissaat qulakkeerniarsaralugu. Taanna tapersersoqaara neriuppungalu suliniarnermi taanna iluamik nalilersorlugu pisoqarsinnaajumaartoq.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Tassa nuannerlunilu qujanarpoq Naalakkersuisut suliaat aamma oqilisaanniarlugit assigiinngitsunik oqaaseqartoqarnera. Aammalu taanna siunertaavoq saqqummiussisup maani uani ingerlanneqar­nerani, kisianni aamma taanna uagut Naalakkersuisuninngaanniit aamma uanga oqaaseqarninni maani ullumikkut arlaleriarlunga ersersinniagara isumaqarpunga Naalakkersuisut suleriaasiata sulinerata oqilisaaffiginissaa kisimi naammanngitsoq.

 

Inatsisartunut ilaasortaanerup tamakkiisumik suliarinissaanut periarfiissiinissaq ilaanngitsoorsin­naanngilaq maani oqallinnermi tulliuttuni aaqqiiniarnerni. Taamattumik aamma suliassaq tassaniittoq naammassiniarlugu kajumittoqartoq paasigakku suli ukiamut naammassiniarnissamut tamakkuninnga aamma kajuminneq timitalerneqarsinnaajuarmaartoq neriuutigissavara.

 

Una aamma oqaatigilaarusuppara partiit imminnut oqaaseqaqattaarnerisa maannakkut akornanni oqaatigineqartoq arlaleriarluni tikinneqartarmat. Naalakkersuisunut ilaasortat ulluinnarni suliassamik naammassinissaannut Inatsisartut aalajangigaat najoqqutaralugit ingerlatsinnikkunik soorunami politikkikkut malersorneqarnermik saniatigut aamma ministeritut akisussaaffimmik iluani nalinginnaasumik akisussaatinneqarsinnaapput suliassaq taanna Inatsisartut aalajangigaat naammassillugu suliarinngikkunikku.

 

Ministeransvarlighedslovimik taaneqartartumik imaqartinneqarput suliassat nalinginnaasumik Inatsisartut aalajangigaasa naammassineqarnissaanut puimasarisaasut aammalu naammassineqann­gippata qanoq iliuuserineqarsinnaasut.

 

Kisianni avataaninngaaniit tigusisinnaanermik matumik ammatitsinermut innersuussuteqarneq aamma ilanngullugu misissugaassappat. Taanna isumaqarpunga isumatusaarnerussasoq. Tassani suliassat maani Inatsisartuni annertoqisut tamattalu aamma immikkut paasisimasaqaqqissaarluta ilisimasaqaraluaruttaluunniit ilaanni aamma tassunga naleqquttumik nassaarniarnissamu Naalakker­suisuni pilersitsiniarnermi oqaloqatigiinnermi ammatitsinissaq silatusaarnerussaaq.

 

Tassa oqaatigissavara nuannaarutigaara piumassuseqarneq Inatsisartut taamatut Naalakkersuisut suleriaasiannik oqilisaassiniarnertut nipilimmik suliassaq manna ingerlateqqikkumammassuk. Aamma taanna paasivara Inatsisartut Siulittaasuatalu uangalu taamatut paasigipput. Aammalu suliassaq taamaalilluni ingerlanneqarnissaa qujassutigaarput.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Qujanaq. Tassa taamaalilluni ullumikkut oqaluuserisassaq immikkoortoq 64. Inatsisartunut ilaasotaajutigaluni Naalakkersuisuni ilaasortaasarnerup taamaatinneqarnissaa siunertaralugu Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaa pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut siullermeerneqarnera taamaanga killeqarallarpoq. Imaluunniit naammassivarput.

 

Taavalu ukiaru aappassaaneerneqarumaarpoq. Aappassaaneerneqartinnanilu Inatsit Atortinneqar­nerannut Ataatsimiititaliami suliarineqaqqaaralassaaq. Aammalu maani oqaaserineqartut taakkua soorunami aallaavigalugit Inatsit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap suliassani suliarissavaa.