Oqaluuserisassani immikkoortoq 93-1 |
|
||
Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera |
Ullut ataatsimiiffiusut aqqaneq pingajuat,
marlunngorneq aprilip 30-at 2002
Ataatsimiinnermik
aqutsisoq: Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Kommunit akileraarusissuusaanerannut minnerpaaffeqareerpoq taamaattumik qulequtaa siunnersuutip imaappoq: Akileraartarnermut inatsisip Inatsisartut inatsisaat nr. 5, 1979-imeersup Inatsisartut inatsisaatigu nr. 3, junip 5-ni 1986-imeersukkut allanngortinneqarnerani '28, immikkoortoq 2 allanngortinneqarnissaannik taamaalillunilu kommuninut akileraarutissap minnerpaamik 25%-iunissaata aalajangersimaffigineqarnissaanik Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut.
Manna pillugu: Ullumikkut inatseq atuuttoq najoqqutaralugu kommunit ataasiakkaat akileraarummut %-i aalajangersinnaavaat 20-p aamma 30-p akornanni.
Akileraartarnermi inatsit '28, immikkoortoq 2 taama oqaasertaqarpoq.
Tamatuma nassatarisaanik kommuni akikinnerpaaq 35%-iinnarmik akileraaruteqarfiuvoq, tassa kommunimut akileraarut 20%-i, nuna tamakkerlugu il.il. 15%-i, akisunerpaaq 44%-imik akileraaruteqarfiuvoq. Tassa kommunimut akileraarut 29%, taavalu nuna tamakkerlugu il.il. 15%-i, katillugit 44%.
Taamaattumik kommunit akileraarusiisinnaanerisa 25%-imik minnerpaaffilerneqarnissaa siunnersuutigaarput.
'28, immikkoortoq 2-mi oqaaseqatigiit kingulliit imaalillugit allangortinneqassapput: '-i akileraaruteqaataasussaq minnerpaamik 30%-mut minnerpaamillu 25%-mut aalajangerneqarsinnaavoq.
Taama iluarsiinikkut Landskarsip ukiumut isertittagai minnerpaami 11 million kr.-nit missaanik qaffassapput. Soorlu aamma kommunit akornanni akileraarutigut atugassarititaasut oqimaaqatigiinnerulersinnaasut.
Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Qujanaq. Tulliulluni akissuteqassaaq Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq.
Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.
Inatsisartunut ilaasortap siunnersuutaa marlunnik siunertaqartinneqarpoq. Siulleq tassaavoq kommuninut akileraarusersiissutigineqartartup assigiinngissutigisinnaasaata maannakkut 10%-iusup 5%-imut annerpaaffilerneqarnissaa. 2002-mi kommunini akileraarusersuutigineqartut procentiisa tamarmiusut assigiinngissutaat 9% pointiuvoq, tassa Ivittuuni appasinnerpaajulluni 35%-iuvoq, Qasigiannguani qaffasinnerpaajulluni 4%-iusoq. Ivittuut saniatigut kommunit allat 25%-i ataallugu akileraarusiissuteqanngimmata siunnersuut taamaallaat Ivittuunut sunniuteqartussaavoq, tassa pinngitsaalisaalluni akileraarutit tamarmiusut procentiat 5% pointinik qaffattariaqassammagu 40%-inngorlugu.
Tamatumalu aamma ilutigisaanik kommunit akileraarutitigut isertitaasa naligiissarneqartarnerat annertusisinneqarsinnaavoq.
Taamak allannguinikkut Landskarsi eqqorneqartussaanngilaq.
Aappaat tassaavoq kommuninit akileraarusiissutigineqartartup qulaanisut allanngortinneqarnerata saniatigut Inatsisartut nunamut tamarmut immikkut akileraarummik aatsaat 24-mit 29-mut qaffaanerisigut Landskarsip isertitassaasa 11 mio.kr. missinginik qaffanissaat. Tassuunakkummi procenti kommunit aggornerisa avataaniittunut, tassa Pituffimmut il.il. akileraarusiissut tamarmiusoq 35%-imiit 40%-imut qaffassaaq. Ivittuuni qaffariaatsip annertoqataanik.
Nunamut tamarmut immikkut akileraarutip qaffanneqarnera Landskarsimut 11 mio.kr. missinginik isertitsissutaanerussaaq. Inatsisartunut ilaasortap akileraarutinik allannguinissamik siunnersuutaanisulli upernaakkut ataatsimiinnermi 2002 nr. 96 Naalakkersuisut isumaqarput allannguinissaq annertoorujussuusussaammat eqqorneqartussat allat, soorlu ilaatigut KANUKOKA, kommuni pineqartoq Pituffimmilu borgerrċdi isumasiorneqaqqaartariaqassasut.
Qujanaq.
Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Maannalu partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassapput, siulliulluni
oqaaseqassaaq
Simon Olsen, Siumup oqaaseqartua.
Inatsisartunut ilaasortap Josef Motzfeldtip Inuit Ataqatigiinneersup siunnersuutaa Siumumit imaattumik oqaaseqarfigissavarput.
Siumumiit siunnersuutigineqartoq nalilersorluareerlugu isumaqarpugut allannguinissaq annertukuloqimmat Naalakkersuisut isumaattut pisoqaqqaartariaqartoq, tassalu KANUKOKA, kommuni pineqartoq, Pituffimmilu innuttaasut siunnersuisoqatiivi isumasiorneqaqqaartariaqartut.
Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua.
Inatsisartuni ilaasortap Josef Motzfeldtip Inuit Ataqatigiinneersup saqqummiussa Atassummit imatut oqaaseqarfiniarparput.
Siunnersuummik saqqummiussaqartup kommunit akileraarusiisinnaanerisa maannakkut 20%-isup 25%-inut qaffanneqarnissaa siunnersuutigaa. Taamaaliornikkut Landskarsip aningaasanik 11 mio.kr. missaannik isertitaqarnerulernissaa anguniarlugu, tamanna tunngavimmigut ajunngilaq.
Kisianni puigussanngilarput kommunit ataasiakkaat nammineerlutik aalajangigassanik oqartussaaffeqarnerat ataqqineqartariaqarmat, kommuni ataasiinnarluunniit tamatumani pineqaraluarpat.
Kommunit nammineerlutik akileraarutip %-ianik allanngortitsiniarnerminni kommunimi innuttaasut aningaasatigut qanoq atugassaqartitaanissaat toqqamavigisarmatigit aamma kommuni eqqorneqartussaq tassa Ivittuut Kommuniat ullumikkut akileraarutitigut naligiissaarisarneq eqqarsaatigalugu kommuninut allanut pilliuteqartareerpoq.
Taamaammat siunnersuut akuerisinnaannginnatsigu matumuuna Atassummit oqaatigissavarput.
Kommuninut ataasiakkaanut aningaasatigut attuisussamik aalajangigassat tamarmik nunatsinni kommunit kattuffiat aqqutigalugu oqaluuserineqaqqaartariaqarmata. Aappaatut eqqorneqartussat tassa Pituffimmi akileraartartut, taakku kommunit avataaniittutut inatsisitigut immikkut pineqarnissamik pituttugaapput, suliffigisaat nunatsinni suliffeqarfinni allaalluinnarnera immikkuullarinneralu peqqutigalugit.
Taamaattumik siunnersuut takuinnarlugu tusaannarluguluunniit ajornanngivissumik anguneqarsinnaasutut isikkoqaraluartoq, ingerlaannartumik akuerineqarsinnaanngilaq. Siunnersuutip piviusunngortinneqarnissaanik aqqusaagassat isumannaagassallu isumannaarneqaqqaartariaqarmata.
Taamatut oqaaseqarluta siunnersuut taamatut iluseqartillugu Atassummit akuersaanngilarput, Naalakkersuisullu akissuteqaataat taperserlutigit.
Qujanaq.
Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Qujanaq. Inuit Ataqatigiit tunngaviusumik isumaqarpugut nuna tamakkerlugu akileraarut assigiilersinniarneqartariaqartoq nunatsinni atukkat naligiinnginnerujussuat taamaaliornikkut nalimmassaavigineqarsinnaaniassammat. Naapertuilluarnerunngilarmi kommunini aningaasarsiornikkut periarfissarissaarnerusuni akileraarutip annikinnerutinnissaa, taakkunanimi periarfissat amerlasuutigut oqinneroreerput.
Nunatsinni innuttaasut sumiluunniit najugaqaraluarunik assigiimmik akileraartariaqaraluarput, tassa akileraarnermi procenti kommuninut tamani assigiilersittariaqaraluarpoq.
Ullummikkummi kommunini ajornartorsioreersuni akileraarutit qaffasinnerpaajupput, kommuninilu taakkunani aamma innuttaasunik kiffartuussineq periarfissakinnerpaajusarluni. Kommunit qaffasinnerpaamik akileraarfiusut akileraarutit procentiannik appaanissamut periarfissinneqassapput soorlu Qasigiannguit kommuniat, kommunilli pissaqarnerit qaffaajallannerisigut akileraarutitigut nalimmassaasinnaaneq naapertuilluarnerusoq periarfissinneqassalluni.
Inatsisartuni ilaasortup Josef Motzfeldtip aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa manna tamatuminnga siunnerfeqartoq Inuit Ataqatigiit tamakkiisumik taamaammat ilalersorparput, inuiaqatigiimmi kikkulluunniit nalilerneqaatissaraat sanngiinnerusortaminnut qanoq isumassuisuunertik.
Inuit Ataqatigiit sulinerminni toqqammavigiuarsimavaat toqqammavigiuassallugulu inuiaqatigiinni sanngiinnerusut naammaginartumik isumagineqartariaqarnerat.
Pisinnaasortagut kommuniuppata, maanilu nunatsinni innuttaaqataappata nukissaqarlutik periarfissaqarluaramik isumannanngillat.
Taamaattumik Inuit Ataqatigiit taamatut oqaaseqarluta sanngiinnerusortattalu inuuniarnerminni atugarissaarnerulernissaat tamatta akisussaaffigisariaqaratsigu siunnersuutigineqartoq taperserparput, naggataatigullu kissaatigissallutigu aappassaaneerisoqartinnagu Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaannit siunnersuut sukumiisumik nalilersuiffigineqarallassasoq, tassunga atatillugu kissaatigissavarput aappassaaneerinninnissaq upernaaq manna naammassiniarneqassasoq allannguisoqassappammi kommunit maannangaaq tamanna ilisimareertariaqarpaat, kommunit aningaasatigut missingersorsuutitik ukiamut suliarinialertinnagit.
Ataatsimiititaliamit sukumiisumik sammeqqullugit Inuit Ataqatigiit imissutigissavagut allannguisinnaanerup minnerunngitsumik sulisartunut, inuiaqatigiinnullu akissaatikkinnerpaartatsinnut pitsaaqutissartai, tassami pingaarnerutittariaqanngilaq kommunit soorlu Ivittuutut ittut, Pituffimmilu borgerrċdit salliutillugit isumasiorneqaqqaartariaqarneri taakkumi akerliunissaat qularnanngilluinnarmat.
KANUKOKA-li, tassa Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiat, soorunami tusarniaavigisariaqarpoq, siunnersuut kommuninut pissakinnerusunut iluaqutissartaqarmat, taamatullu kommunit kattunniarsinnaanerinut oqallisaasarsimaqisumut siunnersuut aamma aqqutissiiuusseqataasinnaammat.
Taamatullu oqaaseqarluta ilungersortumik kissaatigissavarput siunnersuut manna upernaaq manna naammassiniarneqaqqullugu, kiisalu aamma Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliamit isumaliutissiissiorfigineqarsinnaaqqullugu.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.
Inatsisartuni ilaasortap Josef Motzfeldtip Inuit Ataqatigiinnersup siunnersuutaa imaattumik oqaaseqarfigissavarput.
Inatsisartunut ilaasortap Josef Motzfeldtip kommunit akileraarusiisinnaanerisa 25%-imik minnerpaaffilerneqarnissaat pillugu siunnersuuteqarpoq. Taamaaliornikkut nunatta karsianut ukiumut isertittagai minnerpammik 11 mio.kr. missaannik qaffassangatinneqarmata, aammalu kommunit akornanni akileraarutitigut atugassarititaasut oqimaqatigiinnerulersinnaammata.
Siunnersuummut atatillugu Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput kommunit innuttaasullu isumasioqqaarnagit qulaaniit aalajangiisarnerit isumaqatiginnginnatsigit. Taamaattumik suliap aappassaaneerneqannginnerani susassaqartunut tamanut tusarniaassutigineqaqqaarnissaa inassutigaarput.
Taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuutip isummerfiginissaa tusarniaasoqareerneranut pisariaqartitsinerput naapertorlugu nalunaarutigaarput.
Otto Steenholdt, attaviitsoq.
Siunnersuut naapertorlugu kommunit ilaannitk pinngitsaaliinissaq kommunit namminersornerarnerannut tulluartuusorinngilara.
Naalakkersuisut isumaat tassa allannguinissaq annertoorujussuusussaasoq, eqqorneqartussallu isumasiorneqaqqaartariaqartut isumaqataaffigalugu matumuuna nalunaarutigaara.
Kiisalu aamma oqaaseqartut tusareerlugit isumaqarpunga ataatsimiititaliamut ingerlatissallugu piaarpallaartoq, tusarniaareernerit aamma najoqqutaralugit ataatsimiititaliap suliarissaguniuk, suliareqquneqarpammi tulluarnerutillugu.
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Siullermik apeqqutigerusuppara ilumut maani aamma borgmesterit arlaqarmata kommunit ataasiakkaat akileraarutinik aalajangersaanialernerminni innuttaasut apereqqaartarneraat kommunimut 20%-imik imaluunniit 29%-imik akileraaruteqarusunnersut - tassaqaana taamaappa.
Taavalu Atassutip oqaaseqartuata kommunit ataasiakkaat nammineq aalajangersaasinnaanerat - aap aalajangersaasinnaapput Inatsisartut inatsisaata aalajangersagaasa iluani, massakkut aalajangersagarivarput inatsisartuni 20% - 30%-illu akornanni kommunit akileraarusiisinnaassasut, tassa naalakkeereersimavugut naak naalakkeerusunngilluinnaqqissaaraluarlusi.
Aamma tusarneqaaq tusarlugu Jakob Sivertsen, Atassut sinnerlugu oqarmat, kommunit akileraartarnermi aalajangiiniarnerminni innuttaasut aningaasatigut qanoq atugassaqartitaanissaat toqqammaviginiartarmatigit. Inatsisartuni soorlu aamma taamaaliortariaqaraluartugut, innuttaasut atugarisaat aatsaannguaq suusupagalugillusooq siunnersuut 96 itigartinneqarpoq.
Atassutip siuneqassuseq najoqqutaralugu eqqarsartaasaa sumiissimanerpoq.
Isumaqarpunga uani Naalakkersuisuninngaanniit taamalu aamma naalakkersuisuutitaqartuninngaanniit patsisiginiarneqartoq kommuni eqqorneqartussaq, innuttaasut Pituffimmiittut aperineqaqqaartariaqarnerannik oqarneq - taava sooq innuttaasut apereqqaarusunngilagut ilumut akileraartarusunnersut. Inatsisartut aalajangersagassaraat akileraartarneq - tassa pisussaaffipput akileraartarnermi aalajangersaanissaq.
Inuit Ataqatigiinninngaanniit oqaatigineqartoq ilumoortoq mannaavoq Kommunit Kattuffiat, kommunit tamakkerlugit suleqatigiinnermi qitiugami aperineqartariaqarpoq kommunit ataatsimut atugarisaanut iluaqutaasinnaasunik siunnersuuteqartoqarpat qanoq isumaqarnersoq.
Patsisissarsiuinnarnertut ajoraluartumik utoqqatsissutitut taagorneqartut tusaavakka, kisianni neriuutigaara aamma Kattusseqatigiit inussiarnersumik ataatsimiititaliami nalilersuinissamik oqarnerat partiit allat aamma nammaqatigiinnermik toqqamaveqarumallutik oqaaseqartartut eqqarsaatigiumaaraat ataatsimiititalimut matuma suliareqqinneqarneranut.
Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.
Uangattaaq partiit, Kattusseqatigiit, attaviitsullu oqaaseqaataannut qujavunga aammalu assut nuannarutigaara Naalakkersuisut oqaaseqaataat amerlanerussuteqarluartuni aamma katersuuffigineqarmat.
Taamaallaat Inuit Ataqatigiinninngaanniit una oqaaseqarfigilaarusuppara, quppernermi kingullermi oqaatigisaat. Tassami pingaarnerutittariaqanngilaq kommunit soorlu Ivittuutut ittut Pituffimmilu borgerrċdit salliutillugit isumasiorneqaqqaartariaqarneri, taakkumi akerliunissaat qularnanngilluinnarmat. Isumaqarpunga akerliunissaat ilimagiinnarlugu tusarniarneqannginnissaat taanna pissusissamisuunngilluinnartoq. Tusarniaanissamik pisariaqartitsineq isumaqarpunga attorneqartussanut eqqorneqartussanut tamanut taanna tunngatinneqartuartariaqartoq, aammalu maani taanna pingaartittariaqaripput.
Siunnersuuteqartup oqaaseqaqqinnermini oqaatigaa innuttaasut atugaat suusupalugalugillusooq siunnersuut 96 itigartinneqartoq. Oqaatigerusuppara innuttaasut atugaat eqqorneqartussat taakku atugarisaat mianerineqarmata taamaattumik siunnersuut taanna itigartinneqarmat.
Tassa naggataagullu oqaatigeqqissavara Naalakkersuisut akissuteqaataat taanna taperserneqarluarmat amerlanerussuteqarluartunit qujassutigeqqikkakku.
Jakob Sivertsen, Atassut.
Qujanaq. Naatsunnguamik.
Tassaana siunnersuuteqartup Atassutip
siuneqassusia apeqqusermagu erseqqissaateqalaarfiginiarlugu. Siuleqassuserput
atorsimanngikkaluarutsigu siunnersuut ilissi naalassimagutsigit kommunit ilaasa
akileraartarnerat 8%-imik qaffassagaluarpoq. Taamaattumik siunnersuutit
misissorluarlugit pisarpagut siuleqassuserput malillugu.
Aamma uani oqaaseqarnitsinni pingaartumik
uagut aamma borgmersteriusimasugut ilumoorluinnarpoq, tamatigut akileraarutit
qaffanneqarnissaannik isuma annertunerpaamik innuttaasut peqataaffigisarpaat,
tassani nassuiaatigineqartarput uku - uku piumagussigit taava qaffanneqassaaq
imak akileraarut atsigisumik. Taamaattumik aamma innuttaasut akileraarutit
qaffannissaanik kommunit ataasiakkaani isumasiuisarneq
pingaaruteqartorujussuuvoq.
Tassa annertunerusumik oqaattikka
nangeqqissanngilakka, erseqissaatigeqqissavarali Pituffimmut tunngasumik
inatsisiliornikuuvugut kommuni avataani inissisimasut immikkut
pineqarnissaannik, inatsillu taanna allanngorteqqaartinnagu maanngaannit
akileraartarnikkut allannguinissamik imaaliallaannarlugu
aalajangersaasinnaanngilagut.
Qujanaq.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Paatsuungasoqaqqunagu
erseqqissaassutigilaassavara siunnersuuteqartoq oqarmat, Kattusseqatigiit
suliassaq una ataatsimiititaliamut ingerlanneqarnissaa ammaffigigaa, taamannak
oqarunarmat oqaaseqaatitsinni taamannak oqannginnatta - oqarattali: suliap
aappassaaneerneqannginnerani susassaqartunut tamanut
tusarniaassutigineqarnissaa inassutigigipput, tassani pivarput kommuneqarfiit
aammalu pineqartut tamaasa tusarniaaffigineqarnissaat.
Borgmesteriugama Ilulissani apeqqutaanut
soorunami maani borgmesterit allat sinnerlugit akisinnaanngilanga, kisianni
Ilulissanut tunngatillugu oqaatigerusuppara. Ilulissani skatteprocenti
qaffanneqassagaluarpat aamma soorunami Ilulissani kommunitsinni najuqartut
tusarniaaffigineqarnissaat taanna uagut ammaffigigatsigu, taanna
isertuutissanngilara. Aamma isumaqarpunga allani soorlu Jakob Sivertsen
oqarneratuut tamanna kommunini aamma allani ileqqorineqartartoq.
Taamatut naatsumik oqaaseqarlunga
Naalakkersuisut akissuteqaataat ersarissumik taperserparput.
Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut
Siulittaasuat, Siumut.
Qujanaq. Paatsuungasoqaqqunagu oqaatigissavara
tassa amerlanerussuteqarluartut, tassalu Siumut, Atassut, Kattusseqatigiillu
Naalakkersuisut ersarissumik isumasiuinissaat imaluunniit paasiniaanissaat
taanna katersuuffigimmassuk.
Taavalu tulliulluni oqaaseqassaaq
siunnersuuteqartoq
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Tassami tusarniaaffigerusunneqassapput
aamma Kattusseqatigiit paasinninnera malillugu paasivara
Kattusseqatigiinninngaanniit apeqqummut uani akileraartarnermut
ataatsimiititaliaq susassaqanngitsutut isigineqartoq. Oqaatigineqarpoq
Kattusseqatigiit oqaaseqarneranni susassaqartut tusarniaavigineqassasut,
susassaqartunut pingaartunut ilaavoq Inatsisartut Akileraartarnermut
Ataatsimiititaliaat.
Taavalu 96-i eqqaaqqissagukku
oqilisaanneqartussatut siunnersuummi eqqarsaatigineqartut
isumaseqqaassunneqanngillat, Pituffimmiut Ivittoormiullu taakkua
susassaqarnerummata taakkua tusarniaavigineqaqqaassapput.
Aamma Naalakkersuisut saqqummiineranni
maluginiagara tassaavoq naluara Inatsisartuni partiit allat, Inuit
Ataqatigiinni maluginiagarput partiit allat maluginiarsimaneraat
Naalakkersuisut akissumminni oqarmata aaqqiissutissatut siunnersuut manna
imatut oqaasertalerpaat:
ATamatumalu aamma ilutigisaanik kommunit
akileraarutitigut isertitaasa naligiissarneqartarnerat annertusisinneqarsinnaavoq@. Naligiissaarineq annertusisinneqarsinnaasoq
Naalakkersuisut takugaluarlugu Inatsisartut ilaasortat atuarsimagunikku
takugaluarlugu itigartitsinerat tupinnarluinnaqqissaarpoq, kisianni
neriuutigaara Akileraartarnermut Ataatsimiititaliami innersuunneqarmat tassani
sammineqarumaartoq.
Ruth Heilmann, Siumut.
Naatsuararsuussaaq, tassa isumaqarpunga
uani apeqqummi taamatut pingaaruteqartigisumi avaqqunneqarsinnaanngitsut
kommunit aammalu KANUKOKA qanoq isumaqarnerannik paasiniaafigissallugit. Aamma
pakatsissutigilaarpara uani Inuit Ataqatigiit oqarmata pingaarnerutittariaqanngitsoq,
tassa Pituffimmi borgerrċdi aammalu Ivittuuni najugaqartut taakku isumaat
paasissallugit. Isumaqarpunga inuit tamat oqartussaaqataanissaat aamma Inuit
Ataqatigiit pingaartikkaat, aammalu tamanna ullaaq eqqarsaatigisassani aamma
erseqqissarneqarmat eqqumiigilaarpara uani taamatut akerliusumik
oqariartuuteqarnerat.
Taamaattumik kommunit soorunami
akileraarummik appaassagaangamik imaluunniit qaffaassagaangamik innuttaasut
isumaat paasilluinnarlugit taanna ingerlanneqartarpoq. Taamaattumik
pigaaruteqartorujussuartut isumaqarfigisariaqarpoq soorunami innuttaasut
isumaat assigiinngittarmata, ilaat qaffaanerorusuttarput suli kommunimi
kiffartuunneqarnertik, kiffartuunneqarnissartillu pitsaanerulersikkumallugu.
Taamaattumik tassuunakkut qanoq isumaqarnerat pingaarutilerujussuartut uanga
aamma isumaqarfigaara kommunit aammalu innuttaasut isumaat paasiniassallugu.
Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq. Tassa Ivittuut kommuniat taavalu
Pituffimmi borgerrċdi taakkua sammineqarmata, tassa oqaatigisariaqarpara una
tassa soorunami tusarniarneqassapput, kisianniuna tassa una aamma
eqqumaffiginiartariaqaripput tassa qanoq isummerumaarnissaat isummernerallu
qanoq nipeqarumaarnersoq - taanna nalunganngereerpoq, taanna
naatsorsoruminartorujussuuvoq. Tassa taamaammanuna oqaatigigipput aammalu
oqaaseqatigiit ukua atorigut pingaarnerutittariaqanngilaq, tassa imaappoq
salliutinneqartariaqanngillat.
Naalakkersuisut akissuteqaamminni aammalu
Siumut aammalu Atassutip oqaaseqartuisa saqqummiussinerminni tassa taanna
itigartitsiniarnerminnut aamma tassa tunngavilersuutigivaat, kisianniuna tassa
Ivittuut kommuniat Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiannut aamma
ilaasoq. Taamaammat una oqaatigigipput soorunami KANUKOKA taava aamma
tusarniaavigineqassaaq, Ivittuut kommuniat aamma kommuninut ilaammat,
kommunillu suleqatigiiffiannut KANUKOKA-mut aamma ilaasortaammat.
KANUKOKA tusarniarneqarpat taava
KANUKOKA-p tusarniaaneq pisarnermissut ingerlatseqqissavaat kommuninut
ataasiakkaanut, taamaattuartarput. Taava Ivittuut soorunami aamma tusarniarneqakuttoorsinnaavoq,
aamma tusarniarneqartussaavoq.
Taamaammat tassa itigartitsiniaannavilluni
Ivittuut Pituffimmilu borgerrċdet taamatut atorniarneqarnerat taanna soorunami
akuersaaruminaappoq, kisianni aamma una oqaaseqarfigilaarusupparput tassa
saqqummiussinitsinni aamma oqaaseqarfigisarput, tassalu kommunit imminnut
qanitariit kattussinnaanerat ukiuni arlaqalersuni ila qangarsuarli ukiut
qulinngulerput maani Inatsisartuni oqaluuserineqartuartarnera.
Kommunini iluarsaaqqinnissaq pillugu
ataatsimiititaliarsuarmi 1992, 1993 1994-imilu sulisuni aamma tamanna
eqqartorneqarpoq. Ulloq manna tikillugu suli oqallisigineqartuarpoq.
Tusakkagullu tassa kingulliit malillugit assersuutigiinnavillugu Qaqortup
Narsallu kommunii imminnut qanitariikkamik kattunniarsinnaanertik taanna
massakkut pilersaarutigerpaluppaat.
Kommunit allat imminnut qaninnerusut
tassaapput Paamiut Kommuniat aammalu Ivittuut Kommuniat. Paamiut Kommunianni
ullumikkut innuttaasut akileraarutigisussaavaat 43%, Ivittuut Kommuniani
innuttaasut tassa tassani sakkutooqarfimmi innuttaasut akileraartussaatitaapput
35%-imik, tassa nikingassut 8%-iuvoq, 8% point. Ivittuut Kommuniat
kattunnissamut Ivittuut Kommuniat Paamiut Kommunianut ilanngutitinneqarnissamut
soqutigisaqarnavianngilaq, nalunnginnamikku taamaalisoqarpat akileraarut
Ivittuut Kommunianut maannakkut 35%-iusoq qaffalaartariaqartussaassammat.
Taavalu kattukkunik Paamiut Kommunia
ataatsimut isigalugu maannakkut akileraarutaa 43%-iusoq taanna
apparsinnaanngussaaq.
Kisianni tassa taanna Ivittuut Kommuniata
soorunami soqutiginavianngilaa. Taamaammat una Josef Motzfeldtip siunnersuutaa
tassa kommunit akileraarutitigut kommunini innuttaasuni akileraarutitigut
atugassarititaasut nalimmassaavigineqarnerannut perrassaataasussaavoq, kisianni
aamma perrassaataaniartussaassaaq kommunit qanitariit imminnut
kattussuussinnaanerannut aamma iluaqutaasussaassalluni.
Taamaammat tamakku aamma eqqarsaatigalugit
Inuit Ataqatigiinninngaanniit neriuutigivarput suliap
aappassaaneerneqarnissaminut ingerlaqqinnerani taava aamma Akileraartarnermut,
Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliamut eqqarsaatit tamakku aamma
isumaliutigilluarneqarumaartut.
Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut
Siulittaasuata tullia, Siumut.
Qujanaq. Tassa paatsuungasoqaqqunagu
erseqqissaqqissavara tassa amerlanerussuteqarluartut Atassut, Siumut taavalu
aamma Kattusseqatigiit taakkua ilalerpaat Naalakkersuisut akissuteqaataanni,
tassalu ilaatigut KANOKOKA kommuni pineqartoq Pituffimmilu borgerrċdet
isumasioqqaarneqarallassasut. Taamaattumik malunnarpoq
amerlanerussuteqarluartut tassunga katersuuttut.
Maannalu oqaaseqaqqikkallassaaq, tassalu
kingulliulluni Anthon Frederiksen pingajussaaniilerami naatsunnguamik.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Tassa siunnersuuteqartup Kattusseqatigiit
oqaaseqarnitsinni Akileraartarnermut Ataatsimiititaliaa naleqanngitsutut allaat
uatsinnut nalilertillugu oqaatiginiarmagu, tamanna utertikkusuppara inuttaanut.
Ataatsimiititaliat Inatsisartuni
suulluunniit naleqanngitsutut uagut takorluunngilluinnarpagut, aamma taamatut isumaqalersinniarneqassanngilagut.
Unali ilanngutilaarusuppara Inuit Ataqatigiit pingaartittuagaa tassalu inuttut
naleqassuseq aamma pingaartitaq ajunngilluinnarpoq, kisianni oqaaseqaataa
takugutsigit uani Pituffimmi borgerrċdi aammalu Ivittuut Kommuniani innuttaasut
tassani pingaartinneqanngillat, taava inuttut naleqassusii suusupagineqarput.
Isumaqarpunga tulluanngitsoq inuit kommuneqarfiillu, kommuneqarfinni
innuttaasut pingaarnerunngitsutut nalilersorlugit aalajangiiniarsarissagutta.
Tassami inuit tamarmik, kommunillu tamarmik naleqarput assigiittariaqarlutillu
aamma tusarniaanermi taamaattariaqarpoq.