Oqaluuserisassani immikkoortoq 94-1 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ullut ataatsimiiffiusut aqqarnat,
sisamanngorneq 25. april 2002, nal. 15:30
Ataatsimiinnermik
aqutsisoq: Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.
Josef
Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Suleriaatsitsinni
'32 naapertorlugu Inatsisartut aalajangiiffigisassaatut siunnersuut
imaattoq saqqummiuppara.
Inissiat
Namminersornerullutik Oqartussat suliusuinut aammalu nalinginnaq
attartortittakkanut naatsorsuussat pisortanit pigineqartut qanoq angissusilerneqartarnerat
Inatsisartuni aalajangiivigineqaqqaassasumik siunnersuut.
Sanaartornerup
ingerlasimaneranut nassuiaammut uiggiullugu oqaluuserineqarsinnaasut taamani
siunnersuutitut nassiukkakku oqaasertalersimavara.
Ukiut
amerlanngitsut tassalu 1990-ikkut qiteqqunneraniit inissiat marlunnik
initalinnik pisakkagut 45 kvadrat missaanik angissuseqartut ullumikku 70
kvadratmeterit qaangerlugit angissusilerneqartalersimapput. Suna
toqqammavigalugu aamma kimit kikkunnit tamanna aalajangerneqarsimanersoq aamma
Inatsisartut allattoqarfianit ilisimaneqanngilaq.
Aningaasat
aningaasanut inatsisikkut atugassiissutigineqartartut amerliartunngillat.
Taamaakkaluartoq siuliani assersuutitut taaneqartup takutippaa aningaasat killeqaleriartornerannut
naapertuutinngitsumik soorlu sanaartornermut ingerlatsisoqartoq. Aammami
atuarfitsialaap illutaasa qaffasissusilerneqarsimanerannut taamaappoq.
Taamaattumik kissaatigaarput Naalakkersuisut periuseq atugartik Inatsisartuni
nassuiaateqarfigissagaat.
Tamatumunngalu
uiggiullugu Inatsisartuni oqaluuserineqartariaqarpoq aalajangiissarnerit
Inatsisartut susassaqarfigilluinnagaat aningaasaliissartutut. Taamaattu aatsaat
atuutsilersinneqartassasut Inatsisartunit oqaluuserineqareernerisigut.
Jĝrgen
Wĉver Johansen, Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq.
Inatsisartunut
ilaasortap Josef Motzfeldt siunnersuutigaa inissiat attartortittakkat
pisortanit pigineqartut atorfimmut atasut inissiallu nalinginnaasumik attartortittakkat
angissusilerneqartarnerini oqartussaassutsip Inatsisartunut
tunniunneqarnissaa.
Siunnersuut
Naalakkersuisut tamakkiisumik taperserpaat imaattunillu tamanut tunngatillugu
oqaaseqassallutik.
Inissiat
angissusilerneqartarnerat inatsisiliornikkut aalajangersagaanngilaq.
Maleruagassarli allanneqarsimanngitsoq atorneqartarsimavoq. Nalinginnaavoq
inissiap marlunnik initallip 45 kvadratmeterit missaannik inoqutigiinnullu
inissiat anginerpaat tassa arfineq marlunnik initallit 120 kvadratmeterit missaannik
angissuseqartarnerat.
Kisianni
inoqutigiit inissamik pisariaqartitsinerat taamaaginnartuunngilaq.
Inoqutigiillu sissamanik inuttallit tamarmik inissamik assigiimmik
pisariaqartitsisuunngillat. Nunani sanilerisatsinni soorlu Canadami Islandimilu
inissiap angissusissaanut piusaqaatit ukiut 20-t kingulliit ingerlaneranni
aamma annertusiartorsimapput. Inuit ullumikkut anginerusunik amerlarusunillu
pequteqartarput ukiut 20-t matuma siornamut naleqqiullugu.
Maannamut
assersuutigalugu inoqutigiinnut marlussunnik meeralinnut inissiaq 80
kvadratmeteri naleqqussimavoq. Taamaattoq Naalakkersuisut
oqaatiginngitsoorusunngilaat inissiat angissusiinut Naalakkersuisut
anginerulersitsisuusimannginnerat. Kommunit ataasiakkaat sanatitsisutut
inissiaatimik qanoq angissuseqarnissaannik matumanittaaq teknikkikkut
pitsaassusissaannut atortulersorneqarnerannut angissusilerneqarnerannullu
aalajangiisuusoq.
Kommunit
inissiaataannut attartortittakkanut tapiissutit pillugit Namminersornerullutik
Oqartussat nalunaarutaata iluarsaanneqarnera Naalakkersuisut aallartereerpaat.
Iluarsaassinerup ilaatigut kingunerissavaa 6040 atorlugu sanaartornerup
aqutsivigineqarnerata kommuninit namminermit isumagineqalersinnaanissaa.
Ullumikkut
kommunit sanaartornerup aqutsivigineqarneranut A/S Inissiaatileqatigiiffik INI
sulisussarsiarisussaavaat. Iluarsaassinermik tassani inissiat marlunnik
initallit 60 kvadratmeterinik anginerunnginnissaannik inissiat pingasunik
initallit 85 kvadratmeterinik anginerunnginnissaannik inissiat sisamanik
initallit 110 meterinik anginerunnginnissaannik inissiallu sisamanik initallit
130 kvadratmeterinik anginerunnginnissaannik aalajangersagaq ilanngunneqassasoq
Naalakkersuisut siunnersuutigaat.
Immikkorluinnaq
pisoqartillugu maleruagassat taakku sanioqqunneqarnissaannut Naalakkersuisut
immikkut akuersissuteqarsinnaatitaassapput.
Immikkut
akuersissuteqarsinnaatitaanissamut tunngaviuvoq inissiat nalinginnaasut aamma
pisortat atorfimmut atasumik inissiaataat soorlu najukkami nakorsanut
kommunaldirektĝrinut suliffeqarfinnut pisortanut Naalakkersuisunut
ilaasortanut Inatsisartut Siulittaasuannut aningaasaqarnermut
ataatsimiititaliami siulittaasumut il.il. inissiat Inatsisartunut ilaasortap
Josef Motzfeldt aalajangiiffigisassatut siunnersuutaanut pineqartunut
ilaammata.
Taamatut
oqaaseqarlutik Inatsisartunut ilaasortap Josef Motzfeldtip siunnersuutaata
akuersaarneqarnissaa Naalakkersuisut taperserpaat.
Daniel
Skifte, ataatsimiinnermi aqutsisoq.
Ineqarnermut
Naalakkersuisumut qujavugut. Maannakkut partiit Kattusseqatigiit Attaviitsullu
oqaaseqartuinut nuuppugut.
Per Rosing-Petersen, Siumut.
Qujanaq. Inatsisartunut ilaasortap
Josef Motzfeldtip aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa imatut oqaasertalik
Pisortat inissiaataata attartortittakkat inissiat Namminersornerullutik
Oqartussat sulisuinut naatsorsuussat nalinginnaasumillu attartortittakkat
ilanngullugit angissusilerneqarnissaannik oqartussaassutsip Inatsisartunut
tunniunneqarnissaanut aalajangiiffigisassatut siunnersuut Siumumiit imatut
oqaaseqarfigissavarput.
Siunnersuuteqartup una qaqitaa una
soqutiginaateqarpoq tassami ilumoorami inissiani angissusiliiniarnermi manna
tikillugu allattorsimanngitsut malinneqartarsimammata.
Taamaattumik Siumumit paasilluarlugu
siunnersuut tapersissavarput ilassutigalugulu oqaatigalugu Naalakkersuisut
akissuteqaateqarnerminni inissiat assigiinngitsut ilaqutariit qanoq
angitiginerannut naapertuuttut toqqammavigalugit qanorlu amerlatigisunik sinittarfeqassanersut
tunngavigalugit maannangaaq aalajangersimasumik toqqammaveqartalernissaat
Naalakkersuisut siunnersuut aallaavigalugu sulissutiginiarneqalermat.
Sulissutiginiakkat taagorneqartut
tamaasa Siumumiit ilalernartuutippagut. Taamatut oqaaseqarluta
innersuutigissavarput siunnersuutip aappassaaneertinnani ataatsimiitaliami
suliarineqarnissaa.
Godmand Rasmussen, Atassut.
Inatsisartunut ilaasortaq Josef Motzfeldt
siunnersuutaa apeqquteqarnertuut nipeqarnerugaluartoq Atassummiit imatut
oqaaseqarfigissavarput.
Saqqummiussisup soorlu oqaatigeeraa
nassuiaammi tunulliullugu oqaluuserineqarsinnaanera periarfissatuut taasimagaa.
Naalakkersuisut akissuteqaamminni oqartussaanerup Inatsisartunut
tunniunneqarnissaanik isummernerat Atassummiit tapersissavarput.
Akissuteqaammili kommunit aalajangiisinnaassuseqarnerat immikkut
ataqqiniarneqarsimanera ajunngitsutuut isigalutigu.
Siunnersuummi kiisalu Naalakkersuisut
akissuteqaataat imminnullu naapiffeqarneri ersarimmata taamaattoq
Naalakkersuisut aammattaaq immikkut qanoq iliuuseqarsinnaanermik ammaffigimmassuk
Atassummit iluarsimaarparput. Atassummiit taamak oqaaseqarluta siunnersuut
taperserparput.
Paninnguaq Olsen, Inuit Ataqatigiit.
Inuit Ataqatigiit nuannaarutigaarput
Inatsisartunut ilaasortaq Josef Motzfeldtip, Inuit Ataqatigiinneersup,
pisortat inissiaataasa attartortittakkat inissiat Namminersornerullutik
Oqartussat sulisuinut naatsorsuussat nalinginnaasumillu attartortittakkat
ilanngullugit angissusilerneqarnissaanni oqartussaassutsip Inatsisartuni
tunniunneqarnissaannik siunnersuutaa Naalakkersuisut tamakkiisumik
tapersermassuk.
Inatsisartut taamaalillutik
periarfissinneqarput inissiat angissutsimikkut inoqutigiit qanoq
amerlassuseqarnerat naapertorlugu inigisassat qanoq angissuseqarnissaannik
aalajangiisarnissamut. Tamanna pingaaruteqarpoq siunissami inissialiornikkut
ineriartortitsinermi inoqutigiinnut naleqquttumik oqimaaqatigiinnerusumillu
piorsaanissamut. Inuit Ataqatigiit inassutigissavarput Naalakkersuisut inissiat
qanoq angissuseqarnissaannut killiliussassatut siunnersuutaat Inatsisartut
ineqarnermut ataatsimiititaliaata oqaluuserisassap aappassaaneerneqannginnerani
ataatsimoortumik isummerfigissagaa.
Inuit Ataqatigiit inissiat
angissusissaatut siunnersuutigineqartut isumaqatiginartikkatsigit
oqaatigereersinnaavarput. Taamatuttaaq Naalakkersuisut immikkut
akuersissuteqarsinaatitaanissamik kissaatigissaat isumaqatigalutigu.
Taamatut oqaaseqarluta Inuit Ataqatigiit
qujassutigaarput Inatsisartunut ilaasortap Josef Motzfeldt
aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa taperserneqarmat.
Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.
Qujanaq. Aalajangiiffigisassatut
siunnersuut tamakkiisumik taperserusupparparput. Tassami ullumikkut
naliliiffigiisariaqartutut isigigatsigu init attartortittakkat
eqqarsaatigalugit. Taamatut kvadratmeterinik qaffaasimanerat soorunami
sanaartornermi akinut apparsaataasinnaanerat tungitsinninngaaniit ilimagivagut.
Taamaattorli ullumikkut sanaartornermi akit, eqqarsaartigalugit
nalimmassaanissat Kattuseqatigiinniit oqaatigerusuppavut.
Qanoq aaqqiissoqarsinnaanersoq
sukumiisumillu sammineqarnissaa oqaatigerusupparput. Tamaattumik iluaqutai
aammattaaq ajoqutai qanimut, qulaajarneqarnissaat kissaatigissavarput.
Taamaammat Kattusseqatigiinniit
aalajangiiffigisassatut siunnersuutip aappassaaniinnginnerani,
ataatsimiititaliamut tassani Ineqarnermi ataatsimiititaliamut
innersuussutigerusupparput aappassaaniinnginnerani. Qujanaq.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik
aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Mogens Kleist qutsavigaarput.
Tulliullunilu oqaaseqassaaq Per Berthelsen, attaviitsoq.
Per Berthelsen, attaviitsoq.
Nunatsinni ajornartorsiut tassaavoq,
inissiat ikippallaarnerat. Tassanilu taamaattumik angissusaat taanna apeqqutit
oqimaannginnerusunut ilaavoq.
Ajornartorsiullu tassa taanna tassalu
inissiat ikippallaarnerat aallaavigalugu politikkikkut aamma
aalajangiisariaqarpugut.
Aammalu isumaqarluinnarpunga innuttaasut
takorusunnerussagaat, inuiaqatigiinni aningaasat amerlanerusunik
inissialiornermut atorneqarnissaat, angissusaat tassani salliutillugu
apeqqutaatinnagu.
Aammami puigussannginnatsigu inissiat
alliartortillugit taakkua ingerlannerannut angingaasartuutit aamma
qaffakkiartortarmata.
Taamaattumik aningaasatitta
killeqareersut, atorluarnissaat ilaatigut eqqarsaatigalugu
isumaqatigilluinnarpara, siunnersuuteqartup aamma taakkartuinera ilaatigut
kvadratmeterit tassani qummut killeqartinnissaat. Tassani nuannaarutigaara
takullugu Naalakkersuisut tamakkiisumik siunnersuuteqartup Josef Motzfeldtip,
Inuit Ataqatigiinniinngaanneersup siunnersuutaa taperserlugu.
Aappassaaneerneqartinnagulu ataatsimiititalianut susassaqartunut
ingerlatinneqarnissaa uangattaaq ilalerumavara.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik
aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Per Berthelsen qutsavigaarput.
Tulliulluni oqaaseqassaaq Josef Motzfeldt.
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Oqaaserineqartunut qujavunga, aamma
immikkut oqaaseqarfigerusutara tassaavoq siullertut Naalakkersuisut
akissuteqaataat.
Soorunami assersuuteqajaasarpugut
nunanut sanilerisatsinnut. Isalndikkunni Canadakkunni aningaasarsiornerup
qaffakkiartorsimanera, nunatsinni aningaasatigut ullumikkut atugarisatsinnut
sanilliutissagaanni, taamatut oqaannarluni sanilliussiniarneq uani apeqqummi
pissusissamisuunngitsutut uanga isigerusuppara.
Aamma ukiut 20-t matuma siorna
naleqqiullugu amerlanerusunik pequteqartartut anginerusunillu pequteqartartut
uani soqutiginaateqarnerunngilaq. 1990-ikkut qiteqqunneranni pissutsit
assersuuppakka ullumikkut 2002-mi pissusiulersimasunut.
Aammalu kommunet
oqaatigiinnassallugu kommunemi pisuupput, taamatut angissusiilarnerup taamatut
annertuseriarsimaneranut. Namminersornerullutik oqartussat Inatsisartut
aqqutigalugit 60%-imik nalinginnaq uagut aningaasalersuisuuvugut.
Taamaammat aamma
aningaasaleqataanermik piumasaqaateqarsinnaaneq, imaasiallaarnaq
qarsupiinnarneqarsinnaanngitsutut uanga oqaatigerusuppara.
Siunnersuuteqartutut.
Inissaaleqineq oqaaseqartup
kingulliup Per Berthelsenip oqaatigisaa, nunatta nunatsinni innuttaasut
akornanni erloqissutaasa angisuut sorlaqarfigaat, inissiat majuartarfeqarfiini
sinngumasut illoqarfissuarni ilisimavagut.
Matumani siunnersuuteqarninni
qulequtsiussanni qulequtsiussanni taasara tassaavoq, Namminersornerulluni
oqartussat sulisuinut aamma nalinginnaq attartortittakkanut naatsorsuussat
Pisortanit pigineqartut inissiat pivakka.
Naalakkersuisut siulittaasuata
Inatsisartut siulittaasuata aningaasaqarnermut ataatsimiititaliap
siulittaasuata, immikkut inissaqartinneqarnissaanik Inatsisartut
aaliangersaasimanerat, imaluunniit aaliangersaasoqarsimanera tassani pineqanngilaq.
Aammalu Inatsisartut ineqarnermut
ataatsimiititaliaata siulittaasuata Atassutip oqaaseqartua,
oqaaseqarfigissagukku uparuaannassavara, ugguuna oqarmat una apeqqutitut
nipeqarnerugaluartoq, qulequtaa atuarukku, aaliangiisarnerup Inatsisartunut
utertinneqarnissaa aaliangersaasarneq Inatsisartuni tigummineqassasumik
oqarama, taanna apeqqutitut isigissagukku ataatsimiititaliami
siulittaasuuffinni naammassinnissinnaanera ajoraluartumik apeqquserusuppata
matumuuna.
Kisianni nalinnginnaasumik partiininngaannit
oqaaserineqartut Naalakkersuisullu aamma akissuteqaamminni aallaqqaataani
tamakkiisumik tapersersuinerminnut oqarnerat apeqqusersorneqarsinnaagaluartoq,
qujassutigaara.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq,
Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Josef Motzfeldt qutsavigaarput.
Tilliulluni oqaaseqassaaq Naalakkersuisunut ilaasortaq, Jĝrgen Wĉver-Johansen.
Jĝrgen Wĉver-Johansen, Ineqarnermut,
Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.
Isumaqarpunga allamut
sangutitsiniaqattaarneq tamaanga killeqartariaqartut. Aamma assortuunniaannarluni
manna assortuuffittut atorneqartariaqanngilaq.
Oqaaseqartut tamarluinnarmik
siunnersuutigineqartoq taperserpaat. Tapersiisut tunngavilersuipput assigiinngitsunik
aamma taamaappoq Naalakkersuisut, kisianni tamakkiisumik taperserparput, aamma
piumasaqaateqarsinnaaneq isumaqatigigatsigut siunnersuteqarpugut, qanoq
piumasaqaateqartoqarsinnaanersoq.
Taamaattumik uani tapersiinerput
tamakkiisoq, tassaniippoq aamma taamatut isumaqarpoq.
Naggataatigut oqaatigilaassavara,
ajoriffissaqartinnginnatsigu kissaatigineqarpat ataatsimiititaliami
misissorneqarnissaa, aamma ataatsimiititaliaq kissaatigissappagu
isumasiorneqarsinnaanerput taanna periarfissaammat immitsinnut neqeroorpugut.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik
aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat.
Naalakkersuisumiut ilaasortamut
qujavugut. Tulliulluni oqaaseqassaaq Godmand Rasmussen.
Godmand Rasmussen, Atassut.
Naatsuararsuarmik. Una
utoqqatsitsissutigissavara oqaaseqaammi oqaaseq issualaassagakku.
Suna toqqammavigalugu aamma kimit
kikkunnit tamanna aaliangerneqarsimanersoq Inatsisartuni aamma Inatsisartut
allattoqarfianni ilisimaneqanngilaq. Taanna paasiuminaatsissimagakku taamaattumik
isumaqarpunga ajuallaatigisimassagukku assut utoqqatserfigissavakkit.
Aamma kikkulluunnit tamatta
paasinnittaaserput assigiinngilaq. Aammalu uannit apeqqusiisinnaanerit
assorujussuaq apeqquserusuppara imaalillugu, ukiut siusinnerusut aamma uanga
ilinnut apeqqusiisarsimaqaanga taamatorpiaq, taamaattumik una oqaaseq
isumaqarpunga anissagukku tulluartuusoq, ajorteqanngittortassi miloqqaarlinga.
Qujanaq.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik
aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Godmand Rasmussen qutsavigaarput.
Tulliuluni oqaaseqassaaq Josef Motzfeldt,
Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq. Naalakkersuisumut ilaasortamut
ajorinninniaannarlunga oqaaseqarninnut, qujavunga Naalakkersuisut
akissuteqaatertik ima aallartimmassuk titarnertaata aappaanni, siunnersuutip
Naalakkersuisut tamakkiisumik taperserpaat.
Kisiannilu Naalakkersuisuni
ilaasortaalluni innuttaasut sinnerlugit oqaaseqassagaanni, torinngitsunik
ilaartorneqarsimanera uani oqaluuserineqartumi attuumassuteqangaanngtsut
Canadami Islandimilu inissiat ukiuni 20-ni annertusiartorsimasut, ukiut 20-t
kingulliit ingerlaneranni pequtit annertusiartorlutillu amerliartorsimasunik
oqaluunerit, kommunet kisimik pisuunerarlugit oqalunnerit, naluara tamakku
ilanngunneqartariaqarsimagaluarnersut. Taakkuukua apeqqusiinnarikka.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik
aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Taava Josef Motzfeldt qutsavigaarput.
Akissuteqassaaq Naalakkersuisuni ilaasortaq.
Jĝrgen Wĉver-Johansen, Ineqarnermut,
Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq.
Isumaqarpunga maani Inatsisartuni
oqaluuserissallugit pingaarnerpaat tassaasut, aaqqiissutissat suut
siunnerfigineqarnissaat maani inuiaqatigiinni. Taakkulu
isumaqatigiissutigisinnaasagut aallaavigalugit ingerlatsinissarput.
Taamaattumik Naalakkersuisut tamakkiisumik tapersiinerat aammalu angissutsimik
siunnersuuteqarnerat innersuussutigalugu, Josef Motzfeldt taamatut
akissuteqarfigerusuppara.
Suut ilanngunneqarsimasariaqaraluarneri
suullu ilanngunneqarsimasariaqanngikkaluarneri. Taanna ataasiakkaarluta
nalilersorsinnaavarput. Assigiinngitsunik tamatta isumaqartarpugut.