Ullut ataatsimiiffiusut tallimaat, tallimanngorneq septembarip 28-at 2001, nal. 16.52

Oqaluuserisassani immikkoortoq 23

Isumaginnittoqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu pillugit Inatsisartut peqqussutissaatut siunnersuut.

(Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq)

(Siullermeerneqarnera.)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisarsartut Siulittaasuat Ole Lynge, Inuit Ataqatigiit:

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut:

Isumaginnittoqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut matumuuna Naalakkersuisut saqqummiuppaat.

 

Siunnersuut saqqummiunneqartoq allaffissornikkut aalajangikkat, Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut naammagittaalliuutigineqarsinnaanerat kommuninit, innuttaasunillu nalornissutaasarnera pissutigalugu.

 

Peqqussutissatut siunnersuummi erseqqissaatigineqarpoq kommunalbestyrelsip aalajangigaa, Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut naammagittaalliuutigineqarsinnaasoq. Tamatuma kingorna nalornissutaajunaassooq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut naammagittaalliortoqarsinnaasoq, aalajangiineq kommunimi, politikikkut imaluunniit allaffisornikkut aalajangerneqarsimanersoq apeqqutaatinnagu.

 

Aammattaaq aalajangersakkamik nutaamik ilanngussisoqarpoq, tamatumani Naalakkersuisut kommunini ataatsimiititalianik sulianik Isumaginninnermut tunngasunik suliaqartunik pikkorissartitsinissamut periarfissiisumik. Tamanna pivoq ataatsimiititaliat aalajangiinerminni tunngavissaannik nukittorsaaviginiarlugit, taamaalilluni kukkusumik aalajangiisarnerit sapinngisamik pinngitsoortinniarsariniaqqullugit.

Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmi suliassanik suliarinnittarnerup agguaqatigiissillugu sivisussusia sivikillisinniarlugu suliassaq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut saqqummiutinngikkaluarlugu siulittaasup aalajangiisinnaaneranik siunnersuummi periarfissinneqarpoq. Tamannali aatsaat pisinnaavoq suliassaq illersorneqarsinnasumik tunngavissaqarsimappat, aammalu aalajangiinissaq nalorninaateqarnani. Siulittaasup soorunami ilaasortat sinneri kingusinnerusukkut aalajangiisimanerminik ilisimatissavai.

Paasiumanarsarnissaa pingaartillugu siunnersuut saqqummiunneqarpoq Inatsisartut Peqqussutaattut  nutaatut, peqqussutip atuuttup allannguutissaatut pinnani.

Isumaginninnermut Naammagittaalliuuteqartarfiup allattoqarfia allannguutissanik siunnersuummik saqqummiussisimavoq, taakkualu ilanngunneqarsimapput. Tamatuma saniatigut tusarniaanermut akissutit allannguutissanik pissutissaqalertitsisimanngillat.

Taamaasillutik Naalakkersuisut taamatut oqaaseqarlutik siunnersuut Inatsisartunut suliassanngortippaat.

 

Ole Lynge, Inatsisarsartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit:

Taavalu partiit oqaaseqartuinut. Siuliussaaq Mikael Petersen Siumut.

 

Mikael Petersen, Siumup oqaaseqartua:

Isumainnittoqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu pillugit Inatsisartut peqqussuttissaattut siunnersuut, Naalakkersuisunit saqqummiunneqartoq Siumumiit ilassilluarparput.

 

Siumumiit iluarisimaarparput peqqussutip oqaasertamigut ilusiligaanermigullu ullumikkut pissutsinut naapertuuttunngorsarneqarnera, aammalu iluarisumaarlutigu kommunalbestyrelsit aalajangigaasa naammagittaalliuutigineqarsinnaanerannut aalajangersakkat ersarinnerusunngortinneqarmata. Taamatullu Naammagittaalliuuteqarfiup sulianik ingerlatsisarnerata pisariillisarneqarnera iluarisimaarlutigu, taamaalilluni naammagittaalliuutit aalajangiiffigineqartarneri utaqqisitsivallaarani piaarnerusumik suliarineqartalernissaat naammassineqarsinnaalerluni.

Siumumiit ilanngullugu iluarisimaarparput peqqussummut nutaamik § 5-imik ilanngussisoqarmat, kommunini Isumaginninnermut Ataatsimiititaliat kommuninut qinersereernerit kingorna pikkorissartinneqartarnissaat qulakkeerumallugu. Paasivarpulli tamanna aatsaat soorunami pisinnaassasoq tamatumunnga siunertamut aningaasanik immikkoortitsisoqarsimasaraangat, tassa aningaasanut inatsisikkoorlugu.

Siumumit isumaqarpugut aalajangersagaq tamanna allanngortinneqartariaqartoq, kommunini Isumaginninnermi Ataatsimiititaliat nutaat pinngitsooratik pikkorissartinneqartarnissaat atuuttussanngorlugu.

Siumutmiit piumasaraarput peqqussutissatut siunnersuut manna iluatsillugu peqqussutissatut siunnersuutip § 2-ini pineqartut, tassa Isumaginninnikkut sanaartugassanut tunngasutigut periusissat pillugit aalajangersakkat Isumaginninnermi Ataatsimiititaliamit nalilersoqqissaarneqarnissaat, peqqussutissatut siunnersuutip aappassaaneerneqannginnerani.

Taamannak oqaaseqarluta peqqussutissatut siunnersuutip aappassaaneerneqannginnermini Inatsisartut Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Ataatsimiititaliaannut suliassanngortinneqarallarnissaa inassutigaarput.

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua:

Isumaginnittoqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu pillugit Inatsisartut peqqussutissaatut siunnersuut saqqummiunneqartoq, Atassummiit imatut oqaaseqarfiginiarparput:

 

Atassummiit pingaartipparput, innuttaasut kikkulluunniit inatsisitigut illersugaanerat. Aamma taamaappoq inuit isumaginninnikkut ikiorserneqartartut inatsisit peqqussutillu malillugit eqqortumik ikiorserneqartarnissaat assut pingaaruteqarmat.

Inunnik isumaginninnermik sullissinermi inuit misigissusaannut annertuumik attuisartoq nalunnginnatsigu. Isumaginninnikkut suliat naammagittaalliuutigineqarsinnanerat kommuninit innuttaasunillu nalornissutaasarnerat peqqussutissakkut erseqqissaaffiginiarneqarmata Atassummiit iluarisimaarparput, kiisalu peqqussutissami kommunimi qinikkat isumaginninnermik suliassanik aalajangiisartut, tassalu Inunnik Isumaginninnermut Ataatsititaliami ilaasortat pikkorissartinneqartarnissaannik §-imik nutaamik ilanngussisoqarsimanera Atassummiit taperserparput., isumaginninnermi suliat eqqortumik suliarineqartarnissaat pingaartorujussuummat. Taamatut periarfissiinikkut isumaginninnermi suliat naammagittaalliuutigineqartartut ikinnerulernerannik kinguneqassasoq naatsorsuutigilluinnaratsigu.

Inunnik isumaginninnermik kommunit innuttaasunik sullissinnerat Naalakkersuisut nakkutigisussaavaat. Ataatsimut oqaatigalugu Isumaginninnermut Naalakkersuisup nakkutilliineq isumagisussaavaa. Taamaattumik Atassummiit piumasarissavarput kommunit inunnik isumaginninnikkut pingaartumik innorluutilinnik innarluutilinnillu sullissinerit ullumikkornit nakkutigineqarnerunissaat pisariaqartoq, angajoqqaat innorluutilinnik innarluutilinnillu meerallit naammagittaalliuuteqartuartarnerat nalinginnaalersimaqisoq sissuerluinnartariaqarmat.

Taamatut oqaseqarluta peqqussutissamut siunnersuut akuersaarparput, ataatsimiititaliamillu misissoqqissaarneqarnissaa aamma kissaatigalugu.

 

Asii Chemnitz Narup, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Naalakkersuisut siunnersuutigaat peqqussutip Isumaginnittoqarfiup aqunneqarneranut aaqqissuussaaneranullu tunngasup allannguuteqartiallalaarnissaa. Allannguutissatut siunnersuutit amerlanngillat pingaaruteqarlutilli. Minnerunngitsumik Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suleriaasiata eqaallisarneqarnissaanik siunertaqartut. Inatsisartut Isumaginninnermut Ataatsimiititaliaanni nalilersoqqissaagassatut tikkuarusutatta saniatigut nalunaarutigeriissavarput allannguutissatut siunnersuutit iluarisimaaratsigit tapersersorlugillu.

 

Taamatuttaaq iluarisimaarparput maanna inatsisitigut tunngavissinneqassammat kommunini qinikkat (tassa isumaginninnikkut suliaqartut) pikkorissartinneqartalernissaat. Isumaginninnermi Naalakkersuisoqarfimmit aaqqissuunneqartartussani.

 

Ilisimaneqarpoq Naalakkersuisut pisussaaffigigaat isumaginninnermi malittarisassanik kommunit ingerlatsinerat nakkutigissallugu. Nakkutilliinissamik pisussaaffiup naammassiniartarnerata ajornaatsuinnaaneq ajornera ilisimaneqarportaaq. Maluginiagassaavorlu allannguutissatut siunnersuutinut ilanngunneqarsimammat Naalakkersuisit aalajangersagaliorsinnaasut nakkutilliinerup qanoq annertutiginissaanut ingerlanneqarnissaannullu, tassa § 1 imm. 2imi tamanna siunnersuutigineqarpoq.

 

Inuit Ataqatigiinniit kissaatigaarput, maleruagassaq taanna pisussaaffiliinertut nipeqartinneqassasoq, imatut allassimagami "Naalakkersuisut aalajangersagaliorsinnaasut" uagut "aalajangersagaliussasumik" oqaasertaqartikkusupparput, tamanna ataatsimiititaliami nalilersoqqussavarput.

 

Taamatut naatsunnguamik oqaaseqarluta peqqussutissatut siunnersuutip aappassaaneerneqannginnerani Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Ataatsimiititaliamut innersuupparput.

 

Loritha Henriksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat:

Inatsisissatut siunnersuut Kattusseqatigiinniit ima oqaaseqarfigissavarput.

Inatsisissatut peqqussutissatullu siunnersuut nutaajusoq oqaatigissavarput, siunnersuut Kattusseqatigiinniit iluarisimaaratsigu, kiisalu oqaatigerusupparput  siunnersuummi aalajangersakkanut §-ini allannguutissat taagorneqartut tamakkiisumik akuersaaratsigit.

 

Ilisimaarereerneqareerpormi ukiuni arlaqalersuni ajornartorsiutaasarsimasoq, kiisami eqaatsumik piffissamillu sivikinnerusumik atuisussamik aaqqiivigineqartussanngormat. Peqqussutissatullu atuutilerneratigut pineqartut kommunalbestyrelsi sinnerlugu politikikkut imaluunniit allaffisornikkut eqqunngitsumik aalajangiiffigineqarsorisut periarfissinneqartussaassammata, Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqarfimmut ingerlatitseqqinnissaminnut. Taamaalilluni periarfissaq sivikkinnerusoq atorlugu naammagittaalliuuteqarneq akissuteqarfigineqartartussanngormat.

Naluneqanngitsutummi siornatigut naammagittaalliuuteqassagaanni aqqutissat assigiinngitsut aqqusaaqqaarlugit aatsaat sivisuumik utaqqerujussuaqqaarluni akineqartarmata. Tamannalu sullissisumut sullitamullu annertuumik pitsanngoriaataasussaasoq naatsorsuutigisinnaavarput allakkatigut akineqajaartarnikkut.

Taamatuttaaq nuannaarutigaarput aalajangersakkami nutaami ilanngunneqarsimammat kommunini ataatsimiititaliani sulianik isumaginninnermut tunngasunik suliaqartussanut pikkorissartitsisarnissaq aamma periarfissinneqarluni.

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta, peqqussutissatut siunnersuut aappassaaneerneqannginnerani Inunnik Isumaginninnermut Ataatsimiititaliamit suliarineqarnissaa inassutigaarput.

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut:

Partiit oqaaseqartitaannut assut qujavunga, aamma nuannaarutigaara una siunnersuutissatut allannguutissatullu siunnersuut tamanit iluarisimaarneqartoq. Siumumut, Kattusseqatigiinnullu oqaatigissavara, ilumoorpoq siusinnerusukkut naammagittaalliuuteqarniaraanni ilaannikkut ajornartorsiutigineqartarsimavoq, kommunalbestyrelsi utaqqineqartarmat, kommunalbestyrelsillu ilaannikkut sisamariarlutik tallimariarlutilluunniit ataatsimiittarlutik. Taamaattumiguna naammagittaalliuuteqaraluartut sivisoorujorujussuarmi utaqqisinneqartarsimasut, kisianni tassa uumap siunnersuutip taamaalilluni akuerineqassappat, ajornartorsiut qaangerneqartussanngussaaq, aamma tassunga atatillugu oqaatigissavara ullumikkut utaqqisoqanngingajaavigunarmat, utaqqisoqanngikkuniluunniit immaqa nungussimapput tamakku kinguaattoorutit.

 

Pikkorissartinneqarnissamut apeqqut taanna uani periarfissiissutinut aamma ilaasoq, taanna periarfissaavoq soorunami, aamma qinersinermi uani taanna pikkorissartitsineq suliarineqarsimanngilaq, massakkulli siunnersuut malillugu anguniagarlu malillugu pikkorissartitsineq pisussaassaaq 2005-imi tullissaanik kommunalbestyrelsimi qinersineqarpat.

 

Kisiannili kissaatigineqarpat Inatsisartuninngaanniik massakkut qinikkat immikkut pikkorissartinneqassasut, taava aamma Inatsisartut eqqaamasariaqartussaassavaat aningaasanik tassunga atugassanik aamma aningaasanut inatsisikkut immikkoorsitsinissaq.