Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 26-2

Ataatsimiinnerit Tilbage Op Næste

Siullermeerneqarnera Aappassaanneerneqarnera Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut arfersaneq arfineq-aappaat, pingasunngorneq oktoberip 24-at 2001, nal. 13:50

Oqaluuserisassani immikkoortoq 26

Inissiani attartortittakkani ineqarnermut tapiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaata allannguuteqarneranik Inatsisartut peqqussutissaatut siunnersuut.

(Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq)

(Aappassaaneernera)

  

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Aamma isumaliutisissuuteqarpoq, kisianni oqaaseqarumalluni qinnuteqartoqarsimannngilaq. Taamaattoq Naalakkersuisunut ilaasortaq Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq.

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Inissianik attartortittakkani ineqarnermut tapiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaata allannguuteqarneranik Inatsisartut peqqussutissaatut siunnersuut siullermeerlugu suliarineqarnerata kingorna siunnersuut Inatsisartut isumaginninnermi suliffeqarnermilu ataatsimiititaliaani suliarineqarpoq. Ataatsimiititaliarlu isumaliutissiissuteqarluni.


Isumaliutissiissummi takuneqarsinnaavoq ataatsimiititaliami amerlanerussuteqartut tassaasut Inuit Ataqatigiit Siumut aamma Kattusseqatigiit ilaasortaatitaat peqqussutissatut siunnersuut pillugu oqaaseqaatissaqanngitsut. Taakkualu inassuteqartut peqqussutissaq taamatut iluseqarluni akuersissutigineqassasoq ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartoq Atassutip ilaasortaatitaa oqaaseqaateqarpoq allannguutissatut siunnersuutip naammassillugu suliarineqarnera kinguartinneqassasoq isumaqaramik siunnersuutip akuersissutigineqarnerani inissianik attartortut inissiamik attartornermi akiliutaasa qaffanneranik kinguneqassasoq.

 

Naalakkersuisuniit Naalakkersuisut malugeqquaat matumani allannguutissakkut taamaallaat isumannaarninarniarneqarmat ineqarnermut tapiissutinut aningaasartuutit tamarmiusut nunatta karsianit aamma kommunit avitseqatigiilluni akilerneqartarnera KANUKOKA-mit ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiissutip naapertorlugu pisarnissaa. Inissianik attartortut allannguutissatut siunnersuummut kalluarneqassanngillat.

 

Naalakkersuisut maluginiarpaat ataatsimiitialiami amerlarnerussuteqartut inassuteqarnerat siunnersuut taamatut iluseqarluni akuersissutigineqassasoq taamatullu oqaaseqarlunga Inatsisartuni suliassap ingerlaqqinnissaa suliassanngortillugu.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Siullermeerinermi paasinarsivoq ineqarneq akitsuiffigineqassasoq. Imalillugu aningaasaateqarnerit akisunerusumik akiliissassasut. Aningaasaatikinnerit taamaasiornikkut ikiorserneqassallutik. Nipi taamaattoq tusaavara. Taamani oqaaseqarninni oqaatigaara akitsuiniarneq tamakkiisumik eqqarsaatigineqartoq. Tassa ilisimatinneqarama aningaasaatikkinnerusunik taaneqarsinnaasut inimi akitsorneqarnerat pillugu allagarsitinneqareersimasut.

 

Ataatsimiititaliami ikinnerussuteqartut inissianik attartortut akiliutaasa qaffaannginnissaat anguniarlugu kinguartitseqqusigaluarput. Uangali isumaqarpunga allannguutissatut siunnersuutup naammassillugu suliarineqarnera kinguartikkaanni kinguartinngikkaluaraanniluunniit assigiittoq. Inissianik attartortut akiliutaat qaffanneqassapput, qaffanneqareerpummi.

 


Ataguli Naalakkersuisut nipaat tusarnaaraluartigu oqarmata, issuarpara: "Inissianik attartortut allannguutissatut siunnersuummi kalluarneqassanngitsut", issuaaneq naavoq.

Kalluaannginnissaq sunaanersoq nassuiartariaqassaaq. Ooriniitinneqarnera imaluunniit ooriniitinneqanginnerat erseqqissarneqanngilaq. Toqqortuineruvoq. Erseqqissumik oqaatigisariaqarpoq "kalluaaneqassanngitsoq", oqaaseq taanna sumut atatinneqarpa.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Jakob Sivertsen, Atassut.

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Uagut aamma peqqussutissap aappassaaneerneqarnissaanut ikinnerussuteqartutut oqaaseqaateqarnissatsinnut periarfissippaatigut.

 

Nammineerluni ineqarneq angerlarsimaffeqarnerlu inuit pisinnaatitaaffiannut ilaavoq. Inuit kikkuugaluarunilluunniit toqqissisimanartumik najugaqarnissartik tamarmik pisariaqartittuaannaraat nalunngilarput. Piniartuugaanni, aalisartuugaanni, sulisartuugaanni pingaartumik sulerulunnartunik suliffeqarsimagaanni toqqissilluni qasuersaarnissaq pingaartorujussuuvoq. Aammalu inuit suliffimminni paarsilluarnissaannut pitsaasumik ineqartitaanissaq imminut atasorujussuupput.

 

Aamma erseqqissartariaqarpoq inuit ulluinnarni inuunerannut toqqissisimanissaannullu naamminerisamik inissaqartitaaneq aalajangiissuulluinnartarmat Atassummit aammaarluta oqaatigeqqipparput.

 

Aamma erseqqissaqqissavarput eqqaamassavarput, utoqqatserpunga, ullumikkut inuit ilinniarluarsimasut nunatsinni assut atorfissaqartikkatsigit, soorlu politiit, ilinniarfinni qaffasinnerusuni ilinniartitsisut, meeqqat atuarfianni ilinniartitsisut, peqqinnissaqarfimmi sulisut, meeqqanik perorsaanermi ilinniarsimasut il. il. Taakku ukiumiit ukiumut illoqarfinnut nutserartuupput. Nunatsinni atorfissaqartinneqareeramik.

 


Aamma nunatsinni inuusuttut misilittakkatik annertusarniarlutik nuttarlutik ilinniarkkatik annertusartarpaat assullu sulinerminnut iluaqutigisarlugit. Taamaattumik ineqarnermut akiliutit qaffanniarneqarnerat inuusuttut namminerisaminnik initaarnissaannut piumassuseqarnerulernissaannik qaammattuutigissallugu pissusissamisuunngitsoq Atassummiit isumaqarpugut.

Nunatsinni inuusuttut arlalippassuit sivisuumik ilinniarnerminni ilaqutaqalereertarput allatullu ajornartumik ilaquttatik inuussutissaqartikkumallugit aningaaserivinni atorniartariaqartartut nunatsinni takornartariunnaarpagut. Tamakkulu ilinniarnerminni naammassigaangamik ilinniarluarsimanermikkut qaffasissumik akissaateqartunut ilannguttarput. Qujanartumik tamakkua nunatsini amerliartorput, tamannalu Atassummiit assut tulluusimaarutissaavoq.

 

Puigorneqartartorli tassaavoq inuusuttut ilaqutaqalereerlutik ilinniarluarnerminni naammassigaangamik ilinniarluarsimanertik iluaqutigalugu akissaataat qaffasikkaluarlutik akilersugassarpassuaqartarmata. Soorlu annertuumik akileraartarput, aningaaserivinnut atorsimasaminnut akioraarsarput, meeqqerivinnut anneetunerpaamik akiliisarput, meeraat, meeqqat tapisiaqartinneqarneq ajorput, kiisalu ineqarnermut kiassarnermut qaammaqqutinullu aamma taamannak akiliisarlutik.

 

Taamaammat Atassummiit eqqortuusorinngilarput innuttaasut, pingaartumik inuusuttut aatsaat siunissaminnik pilersaarusiorlutik aningaasanill katersiniarsaralutik aallarnisaruttulersut, ineqarnerminnut akiliutaat qaffariarlugit illuatungaatigut namminerisaminnik initaarnissaannik kaammattorneqarnerat pinngitsaaliineruvallaartoq Atassummit isumaqarpugut. Inuimmi nammineerlutik qanoq inuuneqarsartik allanit naqisimaneqanngitsumik akisussaaffigimmassuk.

 

Nunatsinni inissaqartitaanikkut pitsanngorsaaniarluta ineqarmullu akiliutinik nalimmassaaniarluta oqalliseruttorfitsinni tusagassiuutitigut tusartualerpagut peqqussutissaq oqallisigisarput atuutilerpat ineqarnermut akiliutit qaammammut 2.000-it angullugit sinnerlugillu allaat ineqartut ilaat akiliinerusalissasut. Taamatut annertutigisumik qaffaateqarnissaq Atassummit angunianngilluinnarparput. Pingaartumik inuusuttut siunissaminnik pilersaarusioruttortut annertuumik eqqorneqartussat tamatumani eqqarsaatigalugit.

 


Kiisalu peqqussutissap allanngortinneqarnissaata kingunerisaanik inissianik najugallit illoqarfiit ilaanni tusartualerpagut aatsaanngooq ineqartut taamak amerlatigisut januarip aallaqqaataaniit anisiortorneqassapput. Tamakku ilumoorsimassappata Naalakkersuisut taava kukkusumik peqqussusiorsimassapput.

 

Aammalu inissianik najugaqarnermut inigisamut akiliutit qaffanneqarnissaat aalajangiusimaneqaannassappat inissiani najugallit akilersuiniarnerminni artukkerneqartussat ullumikkummi suli amerlanerulernissaat tamatuma kingunerisussaavaa naatsorsuutigisinnaavarput. Tamatumalu aamma inissiani najugallit anisinneqartartut ullumikkornit suli amerlanerulernerannik tamanna kinguneqartussaavoq. Taamaattumik Atassummit peqqussutissap kingunerisassaat eqqarsaatigilluareerlugit peqqussutissamut siunnersuutip kinguartinneqarnissaa aalajangiussimagatsigu matumuuna oqaatigeqqipparput.

 

Inissiani najugallit inigisaminnik anisinneqartartut ilaat inigisaminnut akiliiumasannginnerannik kinguneqartartoq nalunngilarput, tamanna ajuusaarnarpoq. Aamma ilaqartarput ilungersorlutik akilersuiniaraluarlutik naammattumik akissaqannginnertik peqqutigalugu akiligassaminnut kinguaattoortartunik. Tamakku aamma inigisaminnik anisinneqartarput.

 

Nunatsinni inissiani najugallit anisinneqartartut nalinginaaleraluttuinnartut eqqarsaatigalugit peqqussusiornermi qanoq ilillugit ikinnerpaaffimminiitinneqarnissaat Naalakkersuisut peqqussusiornerminni ilanngullugit aaqqiiffiginiartariaqaraluaraat Atassummit isumaqarfigaarput.

Nunatsinni inissaqarniarnikkut taama ajornartorsiuteqartigaluta inuit inigisaannit anisiortortarnerat iluarsiiffiginiarneqanngippat ukiut arlaqanngitsut qaangiuppata ajornatorsiut aaqqikkuminaatsorujussuanngorsinnaasoq takusinnaavarput. Taamaattumik piffissaagallartillugu aaqqiiniarnissaq Atassummit assut pingaartipparput.

 

Peqqussutissaq inupparsuarnik attuisussaasoq tamatta paasereerparput. Qaa, ulapipilunnata anersaartorlualaariarta peqqussutissap kingunerisassaa misissorluaqqissaaqqilaariartigit. Tamatumani inuttaasunut tamanut pitsaanerpaamik aaqqiinissaq anguneqarsinnaasoq Atassummit takusinnaagatsigu.

 


Aammalu nunatsinni ineqarnermut ajornartorsiutit nalunngeqigatsigit pisarnitsitut suleqataaqqinnissarput naatsorsuutigineqassaaq. Taamatut oqaaseqarluta erseqqissaaqqillutalu peqqusstissamut siunnersuutip nalorninartunik assigiinngitsunik qulaajartariaqartunillu ilaqarnera peqqutigalugu kinguartinneqarnissaaa Atassummit aalajangiusimavarput.

Qujanaq.

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Taavalu Isumaginninnermut Suliffissaqarnermullu Naalakkersuisoq, Ole Dorph.

Avataaniittut qinnuigissavakka maannaqqullugit, taasingajaleratta.

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffissaqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Siullermik Jakob Sivertsenip oqaaserisaanut aamma Otto Steenholdtip oqaaserisaanut qujassaanga.

 

Tassa taakkua oqaaseqarput una peqqusutissaq kinguarteqqullugu. Tamanna kinguartitsinissaq pissussaasimagaluassaaq upernassaq uumap peqqussutissap akuerineqannginnerani. Eqqaasitsissutigissavara peqqussut uunga tunngassuteqartoq upernaaq Inatsisartut maani inimi akuersissutigereernikuuvaat. Maajillu 31-ani 2001, taanna peqqussut atuutilereernikuuvoq, taamaattuumik kinguartinneqarsinnaanngilaq.

 

Taava peqqussummut atatillugu Naalakkersuisut nalunaarusiorput, taannalu nalunaarusiaq 13. september, taamanikkut aamma atuutilerpoq. Tassumalu atuutilinnginnerani boligsikring-imik inuit qanoq annertutigisunik aningaasarsiallit pisarnissaat aalajangiiffigineqarsimavoq Inatsisartuni Isumaginninnermi aamma Ineqarnermi Ataatsimiititaliat isumasioreernerisa kingunerisaanik.

Taamaattumik matumani maani oqallinneq isumaqarpunga annertunerusumik kinguneqanngitsoq, tassami uani peqqussutissap akuersissutigineqareernikup siunertarimmagu peqqutip §13-ata allanngortinneqarnissaa, tassa kisimi.

 


§13-imilu allaqqavoq kommuunit Namminersornerullutillu Oqartussat akornanni boligsikringip qanoq amerlatigisoq kiap akilissaneraa. Peqqusstissami 31. maj 2001-imi atuutilertumi allaqqavoq kommuunit 60%-iat akilissagaat, Namminersornerullutik Oqartussat 40%-ia, kisiannili massakkut allanngortiniarneqartup imaalillugu Kommuunit 40%-ia akilertussanngussavaat Namminersornerullutik Oqartussat 60%-ii akilertalissallugu. Taannalu aallaaveqarpoq upernaaq Naalakkersuisut KANUKOKA-llu kommuunit bloktilskudiisa isumaqatigiinniuteqarnerat angusat aallaavigalugit.

 

Una siunnersuut kinguartinneqassapat imaluunniit itigartinneqassappat, tamatuma kingunerissavaa Naalakkersuisut KANUKOKA-lu nutaamik isumaqatiginiartussaassapput isumaqatigiissullu soorunami Naalakkersuisut piumasarissavaat atorunnaartinneqassasoq. Tassalu isumaqatigiissutip imaani, imarisaani KANUKOKA-p, KANUKOKA-kkoorlugu Kommuunit pissarsiaat 5 millionit, taakkua nunatta karsianut utertinneqaqqittariaqartussaassapput, taamalillutalu kommuunit 20%-imik siunnersuumminngaanniit akiliuteqarnerulertussaassallutik. Tassa siunnersuutip uuma imaa, tassa siunnersuutip uuma aallaavia. Taamaattumik oqallinnerit maanilu oqaligiarnerit piffissami allami ingerlanneqartussaassapput, tassami Naalakkersuisuninngaanniit aamma siunneersuummut uung atatillugu boligsikring-imut tunngassuteqartut ajornartorsiutaasinnaasut nalilersuinissami ukioq ataaseq qaangiutilerpat aallartiffianinngaannniit nalilersuinissami tamakku nalilersuineq ingerlanneqareerpat, taava aalajangerneqassasoq, aalajangerneqassasoq massakkut aaqqissuussineq januarip aallaqqaataani atuutilertussaq naleqquttuunersoq imaluunniit allanngortinneqartariaqassanersoq.

 

Taanna nalilersuineq massakkut pinngilaq, taamaattumillu manna oqallinneq annertoorujussuarmik uanga pinissaa taamaattumik kissaatiginngeqaara. Aallaqqaataaniik aallartittoqarsinnaanngilaq inatsisitigut tunngaviatigut tamaqqinnaat piareernikuuneri pissutigalugit.

 

Ilumoorpoq massakkut aaqqissuussinissami kikkut boligsikringimik pisartagaqalersinnaanissannut isumaqatigiissut nalunaarusiornermilu angusarineqarsimasut malillugit inuit ilai, innuttaasut ilai ullumikkorninngarnit akiliuteqarnerat qaffannertussaammat, kisianni aamma ilaanni appariartitsisoqartussaavoq. Tannalu qanoq aningaasaqar.., isertitat qanoq annertussusiat, meqqat qanoq amerlatigisut angerlarsimaffimmi, angerlasimasuutigineqartut aallaavigalugit nalilersuineq ingerlanneqarsimavoq.

 

Taamattumik isumaqarpunga uani oqallisissap qiterisaanut utertariaqartugut, tassa §13-ip allanngortinneqarnissaa, taannaluuna uanga uani unalu oqaluttarfik aallaavigalugu saqqummiukkiga. Oqallinneq tassunga sammitinneqartariaqarmat oqallinnerlu alla piffissamut allamut isumaqarpunga kinguartinneqartariaqartoq. Tassa qujanaq.


Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Taava Jakob Sivertsen, Atassut, aappassaanik. Tulleriumaarpaa Maliinannguaq Markussen-Mølgaard.

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Natsunnguamik. Peqqussut upernaaq pineqatoq tassaavoq Boligbørnetilskud aammalu boligsikring, aningaasat ataatsimut kattunnerat.

 

Taanna aalajangeeqataaffigaarput peqataaffigaarput, taamanilu neriorsorneqarpugut ullumikkut ineqarnermut akiliutit qaffanneqassanngitsut. Taamaattumik maannakkut uagut paasisimasaqanngitsutut nalilerniarneqassanngilagut peqataavugut aamma maannakkut pisarput tassaavoq taakku aningaasat ataatsikkut kattuttut qanoq ilillugit ineqartunut agguaanneqarsinnaannerannut akiliutillu aallaavigalugit aamma sammineqartussaapput taakkua.

 

Una uagut assorujussuaq pingaartipparput, eqqarsarnartoqartipparput anguniannginatsigu ilaatigut 2-3.000 kr.-inik qaffaanissaq. Ilatigut inuit ukiut 20-30-it angullugit najugaqartut tupigusupput ineqarnertik qaffanneqarnissaaq aamma piumasarineqaqqilermat immaqa ini akilerneqareersimasoq. Tamakkua eqqortumik nalilersorneqarsimanngillat. Taamaattumik oqarpugut kinguartinneqarniarlik. Uagut Atassummiit isumaqartuarpugut peqqussummit inuk pingaarnerusoq. Taamattumik kinguartitsinissaq aalajangiussimagaluarparput paasineqassasoraluta aqqusinermi radiokkullu nilliasut ilumoorsimanersut uagut paaserusupparput. Taakkua eqqortumik oqarsimappata oqaatigereerparput taava Naalakkersuisut inatsimmik ilaatigut misissoqqittariaqartumik saqqummiussisimassapput.

 

Aamma eqqaamaneqassaaq aalisarnermut inatsit pingaaruteqarluinnartoq siornaak pisariaqartinneqarmat aammalu aalisartunut ima attuisussaatigimmat allatut ajornartumik kinguartinneqarpoq.

Maannakkut kinguartitsinissaq aamma pisinnaalluarpoq piumasoqaruni aaqqiinissarlu inuaqatigiinnut naammaginarnerusoq aamma anguneqarsinnaalluni, soorlu aamma maannakkut aalisarnermut tunngasut naammaginarnerusumik angusaqarfigineqartoq.

Qujanaq.


Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Tullianut oqaluttussamut sakkortuumik inassutigerusuppara massakkut oqaluuserisaq avaqqunnaveersaaqqullugu. Tassa ilumoornerartariaqarpara Ineqarnermut imaluunniiit Isumaginninnermut Suliffissaqarnermullu Naalakkersuisup oqaasia allannguutissaq ataasiinnaavoq.

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit, taava tulleriumaarpaa Ineqarnermut Naalakkersuisoq.

 

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Aap, tassa erseqqissaateqalaaginnarniarlungaana; upernaaq taanna tamatta maani akuersissutigivarput partiit tamatta aamma Atassut akuerseqataavoq. Ilaatigut Jakob Sivertsenip oqarneratuut boligsikring, taavalu meeqqanut tapit aaqqissuussaanerat nutaamik aaqqinneqassasoq. Taannalu pillugu Isumaginninnermut Ataatsimiititaliaq taamanikkullu Ineqarnermut Ataatsimiititaliaq erseqqilluinnaqqissaartumik Naalakkersuisut katersortitsilluni nassuiaateqarfigai suna pineqarnersoq. Aammalu tassani eqqaamalluinnarpara Atassutikkormiut peqataasut.

 

Taamaattumik massakkut eqqumiiginarsinnaavoq taanna akuersissutigineqareersoq massakkut allamut isumarsi allanngortissimagassiuk.

 

Nutaamik inatsimmik akuersereersumut nutaamik siunnersuuteqartoqarsinnaavoq soorunalimi oqaluuserisasatut massakkut pisaput §13-iinnaammat. Taamaattumik taanna erseqqissaassutiginiaannarpara, taavalu Inuit Ataqatigiinninngaanniit nuannaarutigilluinnarparput tassunga tunngasoq pissakinnerit amerlanerpaarpaarpaartaat maannakkut ikiorniarneqalermata januarip aallaqqaatani atuutilertussamik. Taamaattumik uagut isumarput malillugu politikkitsinnut taanna naleqqulluinnaqqissaarpoq. Allannguinissap siunertarivaa millionit tungaanut isertitallit allaat meeqqanut tapiissutinik ullumikkut pisinnaammata uffa pisariaqartitsinatik.

 

Maannakkut pisariaqartitsinerpaat isertitakinnerit aammalu akunnattumik isertitallit, soorlu aamma upernaaq nassuiaaffigineqartugut ersarilluinnartumik taakkua ikiorniarneqarput inuuniarnerat oqilisarniarlugu. Isumaqarpunga taanna paatsuugassaanngitsoq aammalu nuannaarutigisariaqartoq nammaqatigiinneq annerusoq nunatsinni aamma taamaalilluni ingerlalissammat.


Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Tulliuvoq Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Jørgen Wæver-Johansen. Tulleriumaarpaa Naalakkersuisut Siulittaasut.

 

 

 

Jørgen Wæver-Johansen, Ineqarnermut Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Tassa oqaaseqarfiginiakkakka marluugaluarput siullermik upernaamut tunngassuteqartut, kisianni isumaqarpunga Inuit Ataqatigiit oqaaseqatuarta erseqqilluinnartumik taakkua nassuiaateqarfigigai. Aamma ilumoorput aamma neriorsuisoqanngiivippoq ataatsimilluunniit ataatsimiinnermi tassani qaffaatinik tamatuma kinguneqannginnissaa. Akerliani ilisimatitsissutigaarput ataatsimiititalianut marlunnut qaffateqartoqartussaavoq aammalu naammagittaaliortut imaaginnavinnissaat naatsorsuutigaarput. Tassa oqaatsit atukkagut.

 

Saniatigiut aamma pappilissat agguaanneqaqqissaarput procentinngorlugu qassit missaat qanoq qaffaavigineqarnissaat takoreerneqarsinnaanersoq. Taakkua innersuutigeqqqikkusuppakka aamma siullermeerneqarnerani innersuuppakka. Ataaseq una massakkut ulluni makkunani ilaatigut paatsuungassutaasoq ilanngullugu matumani erseqqissaassuteqarfiginiariga. Ajornatorsiut pineqartoq Atassutip oqaaseqarnermini quppernerit aappaanni ataatungaani tikinneqarpoq, tassalu tusagassiorfitsigut inuit ima imaattullu amerlatigisut allaffissornikkut ininik aqutsinerup sukaterneqarnissaanut atatillugu inuit taakkua anisinneqarnissaat januarip aallaqqaataani naatsorsuutigineqarpoq.

 

Ilumoorpoq una, upernaaq Inatsisartut peqqussutinik allanngortitsineri tunngavigalugit nalunaarutit assigiinngitsut nutarterneqarlutillu pilersinneqartussaapput, kisianni nalunaarut matumani pineqartoq suli Naalakkersuisuni sammineqanngilaq. Suli tusarniaassutigineqarpoq. Tusarniaaneq suli oktoberip 31-ata tungaanut ingerlavoq.


Tusarniaanerup suna siunertarivaa? Tusarniaanerup siunertarivaa equngasunik siunnersuuteqartoqarsimappat imaluunnit pitsaanerusunik siunnersuuteqartoqarsinnaappat, taakkua ilanngullugit Naalakkersuisunut nalunaarutip akuersissutigineqannginnerani apuutsinneqarnissaat. Taamaattumik aamma maani ersisaarutigineqarput nalunaarutit suli atuutilersinneqanngitsut siunnersuutit tusarniaassutigineqartut imaanngitsoq piviusunngoreerlugit taamatut inissinneqarnikut.

Tusarniaassutigineqarput pisariaqartitsinerlu naapertorlugu aamma Naalakkersuisuni aalajangiiffigineqarnissaat naatsorsuutigaarput, kisianni tusarniaaneq oktoberip 31-anut killilersimasarput taanna naammasseqqaarniartigu, taava iluarsisassat siunnersuummi iluarsineqassapput.

 

Uanga kingumut oqaluuserissasami immikkoortumi matumani pineqartoq, tassa oqaluuserisassatut una siunnersuutigineqartoq kinguartinneqarpat allamik kinguneqassanngilaq kommuunit januarip aallaqqaataaninngaanniit akiliutigisassaat boligsikring-i 20%-imik qaffariaateqassaaq. Allamik naamik. Tassa siunnersuutituaq matumani oqaluuserineqartoq inatsisartuni. Taanna peqqussut upernaaq akuerinikuusarput allanngortinneqarusuppat, taava tamanna siunnersuuteqarnikkut pisinnaavoq, kisianni eqqaamalaartigu aamma upernaaq isumaqatigiilluta aalajangernikuugatsigu ukioq ataatseq ingerlanneqareerpat, taava naliliiffigissavarput.

Qujanaq.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Taava Naalakkersuisut Siulittaasuat Jonathan Motzfeldt

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Oqaluuserisassamut sivitsorsaanianngilanga, kisianni suliassaq una kinguartinniarneqarmat eqqaasitsissutigilaaginnassavara kommuunit iluarsaaqqinnissaannii isumaliuutissiisummi Jakob Sivertsenilu uagut atsiukkatsinni boligsikringi pillugu taamanikkut kommisioni 1995-imi nalunaaruteqarpoq, taamanikkut inaarsaanermi kommuunit sunniuteqanngillat boligsikring-imut tunngatillugu.

 


Taamaattumik kommision taamanili innersuussutigaa issuarlugu: "Anguniakkat tunngaviusumik anguniarneqarnerat pillugu akisussaassuseq aningaatigut akisussaasuseq suliassanillu agguataarineq eqqasaatigalugit akiligassat Kommuuninit ingerlanneqarnissaat suli pissasoq innersuussutigineqarpoq, kisianni Namminersornerusut sinnerlugit. Taamanikkulli 60/40 taanna paarlaanneqassasoq siunnersuutinut aamma ilaatillugu uagut Jakob Sivertsenikkullu oqaloqatigiissutigisarparput ullumikkullu siunnersuuterpiaq siunnerfigalugu aaqqiisoqarbissaa anguniarsimallugu.

 

Taamaattumik ullumikkut aaqqiineq ukiorpassuit inerniarneqarsimasoq nuannaarutigalugu Ineqarnermut Naalakkersuisup, taavalu aamma Isumaginninnermut Naalakkersuisup paaseqatigiinneq tassaniittoq saqqummiussaat isumaqarpunga pissusissamisoorluinnartoq aammalu Inuit Ataqatigiit tassuunakkut paasinninnerat aamma uagut qujarupparput.

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tulliuvoq Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartuata avataatigut. Naatsunnguamik. Tulleriumaapaa Jakob Sivertsen.

Godmand Rasmussen, Atassut:

Uanga naatsunnguamik oqaaseqarusuppunga. Tupiginngilara Atassummi oqaaseqartorisarput paatsuunganartigisumik oqaaseqarnera.

 

Tassa ullup qeqqata qeqqa Naalakkersuisumik ataatsimeeqateqarlunga majuarsimavunga uanga aamma Inuit Ataqatigiittulli taamatut paatsuunganartigisumik uummammioqarlunga. Ilumoorpoq qinikkatut issiavugut uagut aammalu puigortariaqanngilaq Ineqarnermut Ataatsimiititaliami inunnik arlalinnik ilisimaneqarpugut. Ulluinnarni aqqusinermi Nuummiinnaq ilaatigut apersuisoqartarsimavoq uagutsinnut tunngasunik Inatsisartuni taanna suliaq oqaluuserineqareernersoq, tassami paatsuugassanngitsumik takoqqattaarpagut Qanoruumi A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-p qullersaqarfianinngaaniit pissusilersuutit, kisianni uanga ataatsimiittarfik qimappara aamma nalunngilara Ineqarnermi Atatsimiititaliap uattulli toqqissisimatigalutik aamma ataatsimiittarfik qimakkaat.

Taamaattumik avataaniittunut tusarnaartunut eqqaamaqquara makkua pilersaarutigineqartut boligstøttemik illulinni ukiup affaani akiligassat ataatsikkut akilerneqartussatut naatsorsuutigineqartut piviusuusimanngillat, tassa tusatsiagaannaasimapput.

 


Taavalu aamma taamannak qularnaveerusiisarneq ataatsikkut akilerneqartarnerat qaammatsinut pingasunut aamma piviusuunngilarooq, tassa taamak nassuiaanneqarpugut ullumi. Tassalu ataasinngulersoq aatsaat anillappugut, taamaattumik uanga oqaatigisariaqarpara tusarniaanerit aamma Naalakkersuisut oqaatigimatigit suli ingerlasut, taamaattumik inatsit taanna aalajangersaavigineqarsinnaanngilaq taanna paasisarput naapertorlugu taamak paasinnippugut. Tusarniaasoqarpoq suli.

 

Kisianni iluaqutissartaqartoq taanna nalunngilarput ataatsimut isigalugu aamma qalleqqinneqarpoq. Inuit pavanerujorujussuarni isertitaqartut kisimik 10%-ii taakku eqqunneqartussaasut, taanna ullumi aamma qalleqqissarneqarpoq Naalakkersuisunit. Taamaattumik isumaqarpunga avataaninngaanniit tusarnaartunit allaat uagut aamma pakasagaasimasutut misigisimasimavugut tassunga tunngatillugu, kisianni erseqqissaaffigineqarnerput massakkut ima erseqqitsigimmat uanga toqqissiallallunga ataatsimiittarfimminngaanniit qimaguppunga qamanngaanniit ataatsimiiliivilluta ullumi. Taamattumik avataniittut isumaqarpunga uanga ersiortissallugit annertuumik pissutissaqarpallaanngitsoq. Nassuiaanneqarnerput aamma taamaappoq, kisianni soorunami inuit pissakinnerpaat annertuumik aamma annertuumik maluginiartussaavaat atukkatik qanoq pitsannguallaateqarsinnaaneri.

 

Aamma nassuiaanneqarpugut taanna naafferartumik isumaqatigiissuteqarluni akilersuisinnaaneq mattunneqanngitsoq, tassami suli naqissuserneqanngilaq taanna. Taamaattumik tupinnarpoq avaaninngaanniit INI-minngaanniit taamak nassuiaasoqaqattaarnera uagut isitsinniik isigalugu allaannginnami aalajangiisoqareersimasoq taamatut . Taamattumik Naalakkersuisoq qutsavigerussupara ersarilluinnartumik paasissutissiimmat ullup qeqqata qaangilaarnerani.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Tullinnguuppoq Jakob Sivertsen. Pingajussaaniilerami naatsukullannguamik. 2 minutit, tulleriumaarpaa Ole Dorph.

 

Jakob Sivertsen, Atassut.

Qujanarujussuaq. Tassaana Naalakkersuisup Siulittasuata oqaatigimmagu peqataasimasunga. Ilumoorpoq peqataalluarpunga aamma maannakkut taanna pineqanngilaq. Uani una pineqartoq tassa aajuna tassa taassuma aajuna allagaq 126 millioninik naleqarpoq maannakkut oqallisigut. Taamaattumik erseqqissaanerit pitsaanerusariaqarput.


Aamma Maliinannguaq Markussen-Mølgaardimut oqaatigissavara soorunami qujanarpoq pissakinnerit pissaqarnerusut ikiormatigit, kisiannili aamma pissaqarnerulaartut ima nammakkersortigissanngilagut naggataatigut ilungersorlutik piniaraluarlutik nakkaattoornerannik aamma mianersornarpoq nammaqatigiinneq ingasaallugu atorneqaraangat. Taava aamma nammakkerneqarsimasut artulerlugit nammaatatik uniinnartarmata. Taamaattumik annerusumik oqaaseqaqqissanngilagut aamma aalajangiusimavarput aamma erseqqissaatigissavarput ukiup ingerlanerani ineqarnermut akiliutit ima allaatigitigissappata Naalakkersuisuni oqaatigineqartut, taava allanngortinneqarnissaaannik aamma saqqummiussaqasagatta.

Qujanaq.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit:

Qujanaq. Taava Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq. Naggataarutaasumik.

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Siullermik aatsaannguaq oqaaseqartunut. Siullermik Maliinannguaq Markussen-Mølgaardimut, taava Ineqarnermut Naalakkersuisumut, Jørgen Wæver-Johansenimut, taavalu Naalakkersuisut Siulittaasuannut qujassuteqassaanga.

 

Taakku oqaasii ilumooqqissaarput, taamaattumik massakkut oqaluuserisarput tikeqqittariaqaripput, massakkut malunnarput punkt-i aatsaannguaq qimariikkagut tamaqqinnaasa akulerussorlugit uunga immikkoortoq 26-mut inississuunniarneqartut. Taanna qimattariaqarparput. Immikkoortoq 26 uani eqqartorparput, tassanilu pineqarpoq inissiamik attartortittakkamik ineqarnermi tapiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaata allannguuteqarnerannik Inatsisartut peqqussutissaata siunnersuutiata siunnersuutissaasa §13-issaat. Taannalu oqaatigeriikkattut 127 millioninik naleqartussaanngilaq.Uani pineqarpoq aningaasatigut avitseriaatsip kommuunit Namminersornerullutik Oqartussallu 60/40-minngaanniit 40/60-inngortinneqarnissaa, kommuuninut 5 millioninik naleqartussaavoq,

 


Kinguartissagutsigu, taava kommuunit 5 millioninik arsaartariaqartussaassavagut, kommuunit akiliutaat taamaalillugu annertunerulersillugu. Taannaana pinngitsoorniarlugu upernaaq aasallu ingerlanerani Naalakkersuisut KANUKOKA-llu isumaqatigiinniarnerisa inernerat aallaavigalugu uumap aaqqiivigineqarnissaa inatsisitigut piniartoq. Taamaattumik sivitsorsaassanngilanga aamma pisariaqanngimmat unalu innersuutigineqartoq kissaatigiinnassavara suli periarfissaqarmat Inatsisartunit tamarmiusunit akuerineqartariaqartoq.

Qujanaq.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Tassa taamaalillugu oqaaseqarumasut tassunga killeqarput , aammalu taamaalillugu inissianik attartortakkani ineqarnermi tapiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaannut allanngortinneqarnerannut, allannguuteqarneranik Inatsisartut peqqussutissaattut siunersuut, siunnersuummut Inatsisartut Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Ataatsimiititaliaata ilaasortai amerlanerussuteqartut, tassaasut Inuit Ataqatigiit, Siumut aammalu Kattusseqatigiit siunnersuut taamatut saqqummiunneqartoq isumaqatigaat.

 

Taamaattumik amerlanerussuteqartut imaluunniit inatsisissatut siunnersuutip taamatut iluseqarluni pingajussaaneerneqarnissaminut ingerlaqqinnissaanut isumaqataasut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

 

21.

 

Akerliusut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

 

6.

 

Taaseqataanngitsut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

 

2.

 

Tassa amerlanerussuteqartut taamatut iluseqarluni pingajussaaneerneqarnissaat akueraat.