Ullut ataatsimiiffiusut arfersaneq arfineq sisamaat, tallimanngorneq oktoberip 26-at 2001, nal. 13:42

Oqaluuserisassani immikkoortoq 53

Nunanitsinni inuttut ineriartornermi katsorsaasinnaasunik pilersitsinissaq pillugu apeqqut aallaavigalugu oqallisigisassatut siunnersuut.

(Maliinannguaq Markussen-Mølgaard)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Lars-Karl Jensen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Ukiuni makkunani oqallisigineqartartut annertuut tassaapput meeqqat atornerlugaasimasut imigassamillu ajornartorsiuteqartut pisariaqartumik katsorsarneqarnissaat. Taassumap saniatigut eqqaasariaqartut ilagaat suliffissaaleqisut inuttut unittoorsimasut ingerlariaqqinnissaanik suliniuteqartoqalernera.

Malunnarsisimasulli annertuut ilagaat maanna imigassamik katsorsaaviit qaqiffiit ilaatigut imigassamik ajornartorsiuteqanngikkaluartunik atorneqartalerneri. Tassalu imigassamik ajornartorsiuteqanngikkaluartut aamma suliffeqareeraluartut amerlaqaat inuttut ineriartornerminni tarnimikkut nukittorsarneqarnissaminnik pisariaqartitsisut.

Meeraanermi misigisimasat ilungersunarsinnaasut katsorsarneqarsimanngitsut inuup imigassamut allanullu nuannaarniutinut saannissaanut patsisaasinnaasut katsorsarneqarnissaannik periarfissiuussinissamik pisariaqartitsisoqarpoq.

Taamaattumik siunnersuutigaara meeraanermi atornerlugaasimasut imigassamillu ajornartorsiuteqartut periarfissiuunnerisa saniatigut inuttut ineriartornermi katsorsaanermik periarfissanik pilersitsinissamik misissuisoqarnissaa siunertaralugu oqallittoqassasoq.

Taamatummi periafissanik ammaassinikkut sinerissami sumiiffiit assigiinngitsut aaqqissuulluakkamik pisortallu suleqataaffigisaannik atorluaasinnaalissagaluarmata, tamanut iluaqutaasinnaasumik. Tamannalu oqallisigisassanngorlugu ingerlateqqippara neriullunga ilassilluarneqassasoq.

Qujanaq.

 

Lars-Karl Jensen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Aap, tassa Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq saqqummiisussaagaluarpoq. Kisianni paasivara Naalakkersuisut Siulittaasuata taanna saqqummiunniaraa.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Inatsisartunut ilaasortap Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip, siunnersuutimigut inuttut ineriartornermi katsorsaasoqartalernissaa oqaluuserisassanngortippaa.

Meeqqanik kinguaassiuutimikkut atornerlugaasimasunut aammalu inunnut imigassamik atornerluisunut katsorsaasoqartalernissaa kiisalu suliffissaaleqisut inuttut ineriartornerminni unittoorsimasut ingerlariaqqiffigisinnaasaasa suliniuteqarfigineqalernissaa siunnersuutip qiterivaa.

Naalakkersuisut siunnersuut imatut paasivaat. Inuttut ineriartornermut atatillugu katsorsaasarneq pilersinneqarusuttoq. Meeqqat kinguaasiiuutitigut atornerlugaasimasut inuit imigassamik atornerluisut aammalu suliffissaaleqisut inuttut ineriartornerminni unittoorsimasut inuunerminni inuttut naleqassutsimik imminnullu tatiginerunissaminnut nukittorsarnissaminnut ikiorserneqarnissaminnik pisariaqartitsisut tarnikkut inooqataanikkullu ikorfartorneqarnissaannik aaqqissuussinerit aqqutigalugit.

Aallarniutitut Naalakkersuisut oqaatigissavaat isumaginninnermik pinaveersaartitsinermik peqqinnerulersitsinissamillu suliassaqarfinni suliqarfigisat immikkoortortallu akimorlugit pinaveersaatitsineq aamma meeqqat kinguaasiiuutimikkut atornerlugaasimasunik nuna tamakkerlugu katsorsaasarnissat ataqatigiissaarneqarnissaat pilersaarusiorneqarnissaallu sulissutigigaat.

Aammattaaq inuit imigassamik atornerluisut katsorsarneqarnissaanut periusissat pigineqarput qanigisat qaninnerpaat aallaavigalugit ilaqutariinni katsorsaasinnaaneq periarfissaalluni. Tamatumuuna inuit atornerluisut inooqataasullu allat imerunnaarnikkut naleqarnerusumik inuuneqarlernissamut periarfissaat annerulersikkumallugit.

Inuttut ineriartornermi inuit ataasiakkaat inuunerat peqqissutut taaneqassappat peqqinneq tamakkiisumik tassaavoq misigissutsikkut timikkullu peqqinneq. Nerisassanik peqqinnartunik nerisasserinikkuinnaq pinnani, kisianni aamma timigissarnikkuinnaq peqqissuuniarnikkullu anguneqanngitsoq. Peqqissuussagaannimi toqqaasoqartariaqarpoq, aalajangiussaqartariaqarluni iliuuseqartariaqarlunilu tassa namminneq aamma allat peqatigalugit inoqutigiinni, atuarfimmi, suliffimmi inuiaqatigiinnilu.

Inersimasutut pitsaasumik inuuneqarnissaq meeraanermiit tunngavilerneqartarmat ilisimavarput. Meeqqat ilikkartariaqarpaat pisinnaatitaaffeqaramik inuttullu aamma ataqqineqartariaqarlutik. Ulluinnarni inuuneq allatulluunniit oqaatigalugu inooriaaseq inuit ataasiakkaat nappaatinut qaninnerusinnaanerannut aalajangiisuuvoq. Ulluinnarnilu inuunikkut inooriaatsikkullu inuit ataasiakkaat iliuutsimikkut peqqissuuniarsinnaapput.

Piffissamut 1999-iminngaaniit 2003-imut pinaveersaartitsinikkut peqqinnerunissakkullu suliassaqarfinni meeqqanik isumaginninnerup iluani imigassallu tungaatigut suliassaqarfiit Naalakkersuinikkut anguaniagassaqarfittut Naalakkersuisut salliutippaat. Piffissap ingerlanerani imigassartornermup 25%-imik appartinneqarnissaa meeqqat toqqissisimasumik eqqissisimanartumillu peroriartorsinnaatitaanissaasa qularnaaneqarnissaat anguniagaapput. Aammalu inuuniarnermi atugarisat pitsaanerulersinniarneqarnissaat ingerlatiinnarneqassaaq. Ilaatigut suliniuteqarnikkut innuttaasullu akornanni isummertarnerup sunniiniarneqarfiginiarneratigut.

Peqqinnissamut pisortaqarfik Paarisakkoortumik Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Pisortaqarfik Red Barnetilu nunatsinni meeqqanik kinguaassiuutitigut atornerluisarneq pillugu novembarimi 1999-imi ataatsimeersuartitsipput.

 

Taavalu ataatsimeersuartuniit inassutigineqarput makku. Meeqqat kinguaassiuutimikkut innarlisaariffigineqarsimanerminni oqaluttuaraangata aallaavittut upperineqartassasut. Aamma innarlisaarfigineqartup innarlisaarisullu pisariaqartinneqartutut ikiorneqarnissaat qularnaarneqartariaqartoq. Aamma kinguaassiuutitigut atornerluisarnerup pinaveersaartinneqarnissaanut innarlisaarfigineqartut innarlisaarisut qanigisaalu katsorsarneqarnissaanik sulisusat aningaasallu pisariaqartinneqartut Namminersornerullutik Oqartussanit aammalu nunamilu kommunit ataatsimoorlutik pissariarisassagaat.

Kiisalu Inatsisartut Naalakkersuisut kommunalbestyrelsenilu Naalakkersuinermik suliaqartut ajornartorsiutip ilungersunartuunera paasisassagaat. Katsorsaanermillu suliaqarnermi pinaveersaartitsinermillu aningaasaliissutissat pisariqartinneqartut qularnaassaagaat. Naalakkersuisut isumaqarput katsorsarneqarnissami inunnut imigassamik atornerluisunut neqeroorutit ilaneqartariaqartut katsorsaaneq nanginnilerlugu. Nalinginnaasumik inooqataaqqqilernissamut periarfissiinermik aaqqissuussinikkut. Tamatumuuna nangeratarsinnaaneq pinngitsoortinniarlugu.

Isumaginninnermut suliffeqarnermut ilinniagaqarnermullu tunngatillugu suliassat ataatsimut aaqqissuussiffigineqarnissaanik immikkoortortat akimorlugit suleqatigiinnissat aammalu Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu oqartussaasuisa suleeqatigiinnissaat pisariaqartinneqarput.

Uumaatsunik pilianit pingaartumik imigassamik nunatsinni inuit pinngitsuuisinnaajunnaarsimasut katsorsarneqartarnerisa ingerlanneqartarnissaa pillugu Naalakkersuinikkut aalajangiiffigisassamik inassuteqaasiornissaq siunertaralugu suleqatigiissut upernaaq Naalakkersuisut pilersippaat.

Naatsorsuutigineqarpoq suliaq 2001-ip naanerani naamassissasoq. Suliffinni imigassap ingerlatsivigineqarnissaani inuit sulisussat ilinniartitaanerat Paarisap aallartissimavaa. Tamatumuuna imigassamik atornerluinerup paasiaarneqarnissaa imigassarlu pillugu ilisimasat pillugit suliffiit ilaatilerniarlugit.

Suliffinni imigassap ingerlatsivigineqalerneratigut peqqissuunissaq suliffimmillu ingerlalluarnissaq periarfissinniarneqarput.

 

2000-imi ukiakkut Inatsisartut katersuunneranni Inatsisartut oqaluuseraat kinguaassiuutitigut atornerlugaasut saaffiginnittarfissaannik piaartumik pilersitsisoqarnissaa. Tamannalu pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassatut siunnersuut aammalu meeqqat angerlarsimaffiup avataani inissittakkat eqqarsaatigalugit siunissami meeqqat avammut inissisimaneri angajoqqaavisa qanoq ilillugit katsorsarneqartarnissaat pillugit apeqquteqaat aallaavigalugu oqallisissiaq.

Inatsisartut aalajangerput neqeroorutit pioreersut nukittorsarneqarnissaat sulissutigineqassasoq. Nassuerutigineqarmata katsorsaanissamik nunatsinni neqeroorutit iluini sulisussarsiornikkut annertuumik ajornartorsiuteqarneq. Ilaqutariinnik sullissinermi kinguaassiuutitigullu atornerlugaasimasunik oqaloqatiginnittarnerni kommunini atorfeqartitat ilinniarteqqinneqarnissaanut aningaasat atugassat Inatsisartut akuersissutigaat.

Ilanngullugu oqaatigineqarsinnaavoq meeqqanut inuusuttunullu ulloq unnuarlu inissiisarfinni nunami tamarmi atorneqartuni meeqqat inuusuttullu takkununnga inissinneqartut ataavartumik katsorsarneqartartut.

Suliniutitigut neqeroorutitigullu taakkunuuna peqqissumik inooriaaseqarnissamik naleqarnerusumillu inuuneqalernissamut inuit ataasiakkaat namminneq inuunerminnut inuttullu ineriartornerminnut akisussaaffeqarnerisa nakussassarnissaat Naalakkersuisut sulissutigaat. Inuniarnermi atugarisat killigalugit inuuvugut. Tassa suliffeqarneq, aningaasaqarneq, ineqarneq, avatangiisivut qaninnerit, inuiaqatigiit, kulturi nunarsuarlu.

Taakku inooriaatsitsinnut sunniuteqartarput peqqissumik inuuneqalerumanitsinnut ajornannginnerulersitsisut. Imaluunniit ajornannginnerulersitsisut. Puigussanngilarputtaaq peqqissumik inuuneqarnissarput peqqissutsitsinnut pisussaaffigisatta isumaginissaanut siunissatta nalilersuiffiginissaanut, toqqarnissaanut, ineriartortinnissaanullu piginnaassuseqarnissatsinnut aalajangiisuusoq. Tamanna nammineq akisussaaffigigatsigu.

Meeqqanut kinguaassiuutimikkut atornerlugaasimasunut inunnik imigassamik atornerluisunut aamma suliffissaaleqisunut inuttut ineriartornerminni unittoorsimasunut katsorsaanissamik suliniutit arlalissuit aallartinneqareersimasut aallaavigalugit Naalakkersuisut isumaqarput pineqartumut suliniutaasut annertoreeqisut. Kiisalu inuttut ineriartornermut atatillugu katsorsaasarnermi aaqqissuussisarnerit annertusaqqinneqassanngitsoq.

Taamaakkaluartoq Naalakkersuisut neriuutigaat ullumikkut oqallinneq inuttut ineriartornermut tunngatillugu, inooqatigiinnermut, pinaveersaartitsinermut aammalu peqqinnerulernissamut tunngasunik suliap ingerlaqqinnissaanut isummersuiffiulluarumaartoq.

 

Lars-Karl Jensen, Silittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Naalakkersuisut Siulittaasuannut qujavugut. Taava partiit Kattusseqatigiillu oqaaseqartuinut ingerlaqqikkutta siulliussaaq Anders Andreassen, Siumut.

 

Anders Andreassen, Siumup oqaaseqartua.

Inatsisartunut ilaasortap Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip saqqummiussaa atuaraanni malugineq ajornanngilaq ukiuni kingullerni Naalakkersuinikkut apeqqutini pineqartuni iliuussaasimasut Naalakkersuisut saqqummiussaat pisariaqarlutillu erseqqissartariaqartut. Tassami matumani pineqarput Naalakkersuinikkut iliuuserineqarsinnaasunik ujartuineq. Paarisap iliuuserisai. Red Barnetikkut iliuusaat. Kommunalbestyrelseni pisortanilu iliuuserineqartarsimasut. Meeqqat atornerlugaasut pillugit annertupput tapersersorneqarlutillu. Tamannalu Siumumiit pingaartipparput tapersersorlugulu.

Minnerunngitsumik innersuussutiginiarparput tassa Siumumiit isumarput naapertorlugu Paarisap ataatsimeersuartsinerani inassutigineqartut Naalakkersuisut Siulittaasuat erseqqissaatigisai matumani suliniarnermi tunngavissaqqissutut Siumumiit isigisavut. Tamatumani taakkartorneqartut erseqqissumik siunnerfeqarput Namminersornerusut kommunillu suliniarnissaminni suliniarnerminnilua aallaavissamittut isumaqatigiissutigisinnaasaat.

Tamakkua taagorneqareersut soorunami inunnik atortariaqakkanik aningaasanillu pissarsiarisariaqartunik imaqarput. Taamaattut soorunami pissarsiarineqarsinnaapput ikiuutaasinnaallutillu. Kisianni Naalakkersuisut Siulittaasuata Naalakkersuisut sinnerlugit akissutaani pisariaqarluinnartoq avaqqunneqarsinnanngitsorlu tikinneqartoq Siumumiit isumaqatigisarput tassa uagut nammineq peqqissumik inuuneqarnissatsinnik siumut tikkuussisoq. Angajoqqaanut perorsaasutut akisussaasunut, atuarfinnut, peqatigiiffinnu, ilaalu ilanngullugit piffissaajuarpoq Naalakkersuinermik suliaqartuni erseqqissaatigissallugu manna matumani suliniarnerit amerlanersaat kingunissalimmik sulinerummata.

Akisussaassuseq angajoqaaniit peernagu sakkortusarluguli suliniarneq ingerlanneqarpat. Tassani suliniarneq annertusartariaqarpoq Naalakkersuinermi suliniarnerit tassaasariaqarput suliami suliani makkunani ilassutitut ikiuutaasussat.

Oqallinneq matumani inimi pisoq kingunissalimmik pissappat inip avataanut innersuuttariaqarpoq. Innuttaasut akornanni aamma pisariaqarpoq. Aammalu tamatumani iliuuseriniakkat sammissassat sammissallugit patsisissaqarnerusoq Siumumiit isumaqarpugut. Siumumiit qularutiginngilarput angajoqqaat, atuarfiit aammalumi allaat ilagiit kalaallit suleqatigiinnermikkut ajornartorsiutit matumani pineqartut qaangerniassallugit nukissaqarfigiinnarnagit aamma aqqutissarsiorsinnaagaat.

Kinguaassiuutitigut atornerluinerit imigassartorpallaarnerit ikiaroornartunillu atugaqarnerit inuiaqatigiit aamma uatsitut ittut aqqutigisarsimavaat. Oqartoqassanngilaq aammalu taamaaliorniartoqanngilaq Naalakkersuinikkut kisiat aaqqiiniarnerit aqqutissatuaasut taamaanngilarmi. Immikkulli inuttut namminneq imminnut sullinniarnerminni aamma kattuffii matumani salliutillugit Sorlak allallu pinaveersaartitsinermi peqatigiiffiusut aqqutissiuussisuullutik iliuuseqartarnissaannut aamma periarfissiiniarnerit suliniarnermi matumatut ittuni puigorneqannginnissaat Siumumiit eqqaamaqqussavarput.

Naggataatigut oqaatigissavarput meeqqat inuusuttullu atornerlugaasimasut pitsaanerusumik sullinneqarnissaat siunertaralugu ukioq kingulleq Inatsisartuniit 9 million kr-nit immikkoortinneqarput. Nutaamik meeqqanut angerlarsimaffimmik nakkutilliiviutigaluni katsorsaavimmik pilersitsinissamut.

Taakkua saniatigut aningaasanik immikkoortitsisoqarput kommunini sullissisut pikkorissartineqarnissaat siunertaralugu. Tamannalut Siumumiit nuannaarutigaarput. Taamak naatsumik oqaaseqarluta saqqummiussaq manna Siumumiit oqaaseqarfigaarput.

Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua.

Nunanitsinni inuttut ineriartornermi katsorsaasinnaasunik pilersitsinissaq pillugu apeqqut aallaavigalugu oqallisigisassa Inatsisartunut ilaasortap Maliinannguaq Markussen-Mølgaard,

oqallisissiaat Atassummiit imatut oqaaseqarfigissavarput.

 

Oqaluuserisassanngortinneqarto inimi maani arlaleriaqaluni oqallissutaasarsimavoq. Ilaatigut misigissutsinik annertuunik ilaqartarsimalluni. Imigassamik ajornartorsiutilinnik katsorsaaneq qujanartumik annertuumik qaqiffiit aqqutigalugit iluaqutaalersimavoq ilorraallu tungaanit saariarnertuut aallariartitsisimaneri tamatsinnut qujanartuullutik.

Inuiaqatigiinnili ajornerpaamik eqquisartut ilaginngitsuunngilaat meerannguanik atornerluisarnerit qujanartumik piffiit ilaanni tamakku pillugit suliniutit pitsaasunik kingunillit tusartualersimavagut. Soorlumi naluneqanngilaq Aasiaat kommuniat kinguneqarluartumik atornerlugaasimasunut suliniuteqartuarnermigut pitsaasumik takkorliisaqartareersoq. Nunatsinnimi taamaattut amerlarnerusariaqaraluarput.

Soorunalimi nunatsinni piffinni assigiinngitsuni aammattaaq pinaveersaartitsinermik suliniuteqatoqartoq nalunngilarput. Taamatullu suliniuteqarneq nutaanngitsuunngilaq ineriartortinneqarporli. Tamaaqqunaqaarlumi.

Siunnersuuteqartup qaqiffiit imigassaannarmik ajornartorsiuteqanngitsunut atugaanerat taakkartorpai. Soorlu suliffeqareeraluarlutik aammalu tarnimikkut nukittosarfittuut atuisut taasimallugit. Tamannalumi ilumoorpoq. Atassummiit ataqqisarivagut inuit pisortanit ikiorneqanngikkaluarlutik ajornartorsiutiminnik paasinnillutik ilorraap tungaanut saattartut. Taamaattullu amerlanerusariaqaraluarput.

Pitsaasuusinnaanngilarmi nammineq inuttut aaqqissinnasat sutigut tamatigut pisortanut ikiorneqarnissamut kaamiinnartassagutsigit. Naak nalunngikkaluarlutigit nammineq immitsinnut piumaffiginitsitigut ajornartorsiupput aaqqiivigisinnaagaluarlutigu.

Siunnersuuteqartup oqariartuutaani Atassummiit maqaasivarput ikiaroornartoq. Kiisalu naamaarniartarnerup nunatsinni meeqqanik inuusuttunillu ajornartorsiutaanerujussua. Ilami allaat toqumik kinguneqartalersoq. Ajornartorsiullu taanna nunatsinni toqqissisimanermik pilersitsinngilaq.

Akiorniarneqarnissaalu inuiaqatigiit tamatta ikiorfiiffiginngikkutsigu inuusuttortatta meerartattalu siunissaat Atassutip aarlerinartutut isigaa. Ilami immaqa allaat inuusaatsimut ilaaginnalersutut isigilersimallutigu. Tamannali kukkunerussaaq annertooq kukkunerussanngilarmi ajornartorsiut taanna nunarput tamaat isigalugu annertuutut oqaatigigutsigu.

 

Ilimagaaralumi inimi maani oqallisigissallugu pingaaruteqassasoq naak immaqat tamatta takunikuunagulu ooqattaarsimanngikkaluaripput. Oqattaarsimanagulu takusimanngikkaluarutsiguluunniit miserratigineqarsinnaanngilaq nunatsinni ajornartorsiutaasoq. Immaqalu inuusuttortatsinnit allaat piumassuseerutsitsinermik kinguneqartitsisarluni. Soorlumi aviisitigut tusagassiuutitigullu tamanna arlaleriaqaluta tusarlugulu atuartareeripput.

Soorlumi siunnersuuteqartup paatsuugassaanngitsumik oqaaseq atoraa inuttut ineriartornermi tarnimikkut nukittorsarneqarnissartik pisariaqartissaqigaat. Taamaattumik pisariqarluinnarpoq inuit taamaattunik atuisut qaammarsaalluarnikkut ikiorneqartuinnarnissaat.

Soorlu Sisimiuni tallimanngormat oktoberip 12-ani kingullermik atuartut atuarfinni marlunneersut atuartullu annerit akerliussutsimik takutitsinermikkut takutikkaat ikiaroornartumik atuinerup kiisalu naamaarniartarnerup imigassamillu atuinerup qanoq meeqqanut inuusuttunngulersunullu toqqissisimannginnerup pilersitaa paatsuugassaanngitsumik ersersinneeqarmat.

Tassuunakkummi meeqqat inuusuttullu siunissaminnut toqqaserluuteqalersimanerat ersarippoq. Ullunimi makkunani nunatta namminersuilivinnissaata oqallisaaruttulernerata nalaaniippugut. Ikiaroornartorli naamaarniartarnerlu taamatut atugaaginnassappata meerartatta inuusuttortattali ernumallutik takutittaligaat kimilluunniit paatsuugassaanani assiliaq ersertalerpoq.

Qanorlu iliuuseqarnissamik aaqqeeriartussallu tassarpiaapput uagut inimi maani inatsisiliortut. Meerartattami inuusuttortattalu pitsaanerusumik siunissaqarnissaat pimoorutiivillugu inimi maani eqqartortuartarparput. Oqarsinnaanngilagummi uagut nammineq ooqattaarnagulu atugarinnginnatsigu ajornartorsiut akuliuffigisariaqanngikkipput. Tassami taamatut eqqarsassagutta annertuumik kukkussuteqassaagut.

Atassummiit siuliini oqaatigaarput illoqarfinni nunaqarfinnilu pinaveersaartitsitsinermik suliaqartoqarnera tamatsinnut kissaatiginarpoq ilorraap tungaanut saatinneqarnissaa. Taamaattumik siunnersuuteqartup periarfissanik ammaassinissamik oqariartuuteqarnera Atassummiit ilassilluarparput. Susassaqartunillu iternga tikillugu oqallisigineqarnissaanut Atassut suleqataajumavoq.

Qujanaq.

 

Asii Chemnitz Narup, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Inatsisartunut ilaasortap Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiinneersup siunnersuutigaa nunanitsinni inuttut ineriartornermi katsorsaasinnaasunik pilersitsinissaq. Oqaluuserisassanngortitsinermini ilanngullugu oqaatigaa nunatsinni ikiorserneqarnissami pisariaqartitsisut tassaaginnanngitsut imigassamik ajornartorsiuteqartut. Kinguaassiuutitigulluunniit atornerlugaasimasut.

Meeraanermili misigisimasat allat ilungersunartut aamma eqqorneqartut ikiorserneqarnissamik katsorsarneqarnissamilluunniit pisariaqartitsilersitsinermik kinguneqartarmat. Siunnersuutigaalu taakku inuttut ineriartornermi katsorsarneqarnissamik periarfissaannik pilersitsinissamik misissuisoqarnissaa oqallisigineqassasoq.

Maliinannguaq Markussen Mølgaard oqaluuserisassanngortitaa pingaaruteqarluinnartutut Inuit Ataqatigiinni isumaqarfigaarput. Isumaqatigivarpullu inuttut ajornartorsiutit allat imigassartorpallaanermit kinguaassiuutitigulluunniit atornerlugaasimanermit aallaaveqanngitsut eqqartornissaannut iliuuseqarfiginissaannullu piffissanngornerarmagut.

Inuiaqatigiit kalaallit aaqqissugaanermikkut annertuumik sukkasuumillu allanngoriartorsimapput. Naalakkersuinikkut aningaasarsiornikkut tunisassiornikkut, ilinniartitaanikkut, inooqatigiissutsikku, inooriaatsikkullu. Ilisimavarpullu qallunaat nunaanni pissutsit isiginiartupulussuullugillu issuarlugit ineriartortitsisoqarsimasoq. Nunattalu inuiisa oqartussaaqataatinneqarnerat ukiorpassuarni annikittuararsuusimasoq.

Ineriartornermi killiffik arlalitsigut ajoriinnagassaanngikkaluartoq miserratigisariaqanngilaq inuiattut pilliuteqarsimaqigatta. Assersuutigalugu nammiuniussutsikkut, inuttut nammineq naleqartutut misigisimanitsigut inuiaassutsikkullu. Aallaat oqartariaqalersimalluta ineriartornerup Kalaallit Nunaata tarninga sanngiillisissimagaa.

Tamannalu ullutsinni assigiinngitsunik ersiuteqarpoq. Nassuerutigisariaqarpormi nunatsinni inuuneq inunnut amerlasuunut sakkortuunik nalaatsiffiusarmat. Toqutsinerit, imminortarnerit, nakuusernerit, imerpallaarnerit, sumiginnagaanerillu ilaqutariinni amerlasuuni misillerfigineqartarput. Taamatuttaaq persuttaanerit, nappaatit, ajoqusernerit, ajunaarnerillu naapitassaajuarlutik.

Amerlasoorsuunnginnattalu taamatut pisoqartillugu nunaqqatigiit tamarmiusugut eqqorneqartutut ittarpugut. Inuiaqatigiit tamarmiusut qamuuna ikilerneqaatigisarpagut inuiaqatigiittullu nukillaarsaatigisarlutigit. Pissutsit atukkat tamakku toqqarlugit qiviarlugit inuiaqatigiit nappaataattut allaat nalitariaqalersorinarput.

Nassuerutiginngikkutsigit katsorsagaaneq Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip ujartugaa aallartissinnaanngilarput. Ilisimaneqarpoq nukippassuit artorsaatini tupannartumi alianartumilu qilersorsimasutut ittartut.

Nukiit ulluinnarni inuunermut inuiaqatigiinnilu piorsaaqataanermut atorfissaqarluraluartut nalaatat sakkortuut atukkallut oqimaatsut inuit ilaasa inuunermut inuuniarnermullu piginnaanikillinerannik inoqatigiminnut attaveqarniarnermikkut ajornartorsiulersarneranik kilerliortunngortarnerannik allammi inuuneqarusussuseerussinaanerannik kinguneqartarpoq.

Nunatta imminut napatittup pilersikkiartuaarnerani nukiit maangaannartinneqartarnerat Inuit Ataqatigiinni akuersaaginnarusunngilarput. Tamakku tamaasa eqqarsaatigalugit Maliinannguaq isumaqatiginaqaaq oqarmat inuttut ineriartortuarsinnaanissaq qulakkeerniartariaqartoq. Isumaqatigivarpullu oqarmat pisariaqartitsinerup qanoq annertutiginera misissortariaqartoq.

Ullutsinni paasineqartut ilagaat artorsaateqarfimmi ilungersunartorsiorfimmilu nipangiussiinnartarneq peqqinnanngitsuusoq. Oqaloqatigiissutiginissaallu kissaatigineqaleraluttuinnarluni. Inuunermilu alloriaqqinnissamut aqqutissanik ujartuineq qujanartumik takussaaleraluttuinnarlunilu tusarsaaleraluttuinnarpoq. Kissaatigisanut naapertuuttumik periarfissiinerit ukiuni makkunani piorsaavigineqartupilussuusut oqaatigisariaqarpoq. Tamannalu nunnaarutissaavoq.

Ilisimaneqarpoq kommunit arlallit innuttaasunut inuttut atukkamikkut oqimaatsorsiortunut inuttullu ineriartornerminni unittoorsimasunut neqerooruteqarnissartik pingaartillugu ineriartortitsisut. Assersuutigalugu taasinnaavagut Aasiaat Qaqortullu kommuunnii. Taakkunani isumaginnittoqarfiit aningaasatigut ikiuineq piinnarnagu aammali ilaqutariittut inooqatigiinnikkut allatigullu pissutsit pillugit ikiuinermik aallutaqartuupput.

Taamatuttaaq assersuutigineqarsinnaavoq Sisimiuni innuttaasut illuanni suliniutit ukiorpaalunngulersuni piorsarneqarsimasut. Misilittakkat tamakku tulluusimaarutissaapput. Nalilersorluartariaqarlutillu. Pisinnaasatta piumassuseqartoqartillugu qanoq nikananngitsiginerannik aamma uppernarsaataapput.

Suliffeqarfinni assigiinngitsuni atorfeqartut sulisutut suliassavimminnut pikkorissarnerminnut ilanngullugu inuttut ineriartoqqinnissaq pillugu pikkorissartinneqarnissartik kissaatigisarpaat.

Tamannalu qujanartumik suliffeqarfinni amerliartortuni akuerineqartarpoq. Taamaalillunilu neqeroorutigineqartarluni kursusi inuttut ineriartornermik qulequtalik. Sulliviit siuarsimalluartutut oqaatigineqarsinnaasut sulisoqarnermut politikkerisaminnut ilaatittarpaat sulisorisami sulisutut inuttullu ineriartornissaani periarfissiinissamik pingaartitsineq.

Misilittakkat allat takutippaat ilinniartoqarfinni ilinniartut ilinniartuunermi nalaani suliffigilerumaakkaminnut piukkunnarsaannaratik aamma inuttut ineriartortupilussuusartut. Ilinniarfeqarfiit ilaat ilinniartut inuttut ineriartornissaat immikkut eqqumaffigiitigalugu ingerlatsisartut ilisimaneqarpoq. Eqqarsaatigineqarsinnaavoq ilinniarnerit assigiinngitsut siunertaannut ilaatinneqassanersoq ilinniartut inuttut ineriartornissaat ilinniarnerup nalaani aamma aallunneqartalissasoq.

Suliffissaaleqisut suliffissarsiuussisarfinni sullinneqarnerat siunissami qanittumik nutarterneqartussaavoq tassunga peqatigitillugu pissusissamisuussaaq suliffissaaleqisut pikkorissarnerminni inuttut ineriartorneq ilanngullugu sammisassappassuk. Inuttut ineriartorneq qulequtarineqartillugu periarfissiisoqartarpoq peqataasut imminnut qiviarnissaannut pikkoriffiit sanngiiffiillu oqimaaqatigiissillugit nalilersornissaannut. Taamaaliornermilu inuunerup pitsaassusiata sukkut qaffassarneqarsinnaanera tappiffigineqarnerulertarpoq.

Aperisoqarsinnaavoq inuttut ineriartorneq suna pillugu taamak pingaartineqartigissava? Misittakkat aamma nunatsinni uppernarsivaat inuit minnerunngitsumik ataatsimoorlutik peqatigiillutillu misigisaminnik eqqarsaatersuutiminnik qisuariartarnerminnillu aaqqissuussamik ammasumik eqqartuileraangamik nukissanik nutaanik pilersitsisinnaanngortartut. Inuunerup atugassarititaannik akuersaanerulertartut inoqatigiminnillu paasinninnerulertarlutik ataqqinninnerulertartut imminnullu tatiginerulernermik inerititaqartartut.

Sulisut nuannaarnerulerlutik tatigeqatigiinnerullutillu suliassaminnik naammassinnissinnaanngortartut inuuneq naleqarnerusoq aamma suliffinni tunngavissinneqarsinnaanngortartoq. Inuiaat kalaallit namminiileriartortut imminnullu napatikkiartuaarnissamik aqqutissiuussileruttortut toqqammaveqaannassanngillat inunnik timikkut nukittuunik. Toqqammaveqartarriaqarputtaaq inunnik tarnikkut sanngisuunik imminnullu tatigalutillu ataqqisunik. Peqatigiinnikkullu ajornartorsiutinik qaangeerusussuseqartunik.

Aqqutit suulluunniit tamatumunnga ineriartortitsinermi ikorfartueqataasut iluatigisariaqarpagut. Taamaattumik inuunerup tamarmi ilinniarfiunera anersaaralugu ilaqutariinni atuarfinni ilinniarfinni suliffeqarfinni inuiaqatigiinnilu Inuit Ataqatigiinnit pingaartittariaqartutut isumaqarfigaarput.

Inuiaqatigiit nalilerneqaatigisarpaat sanngiinnerusortaminnut utoqqartaminnut innorluutilittaminnut meerartaminnullu qanoq isumalluilluartiginertik isumaginnilluartiginertillu. Inuit Ataqatigiinni isumaqarpugut inuiaqatigiit tunngaviusumik inunnik isiginneriaasertik ilanngullugu nalilerneqaatigisariaqaraat.

Inuit Ataqatigiit pingaartipparput inuk tamaat ataatsimut isigalugu ingerlatitsisoqarnissaa. Imatut paasillugu inuup pisariaqartitai timikkut misigissutsikkut anersaakkut inooqatigiissutsikkullu pissutsinut tunngasuummata tamarmik pingaartuteqarput oqimaaqatigiissumillu naammassiniarneqassallutik. Taamaammat qallikkut atukkat kisiisa pingaartillugit ineriartortitsisoqarsinnaanngilaq. Taamammat Inuit Ataqatigiit tungaaninngaaniit Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip oqaluuserisassanngortitaa ilassilluarparput qujanarporlu apeqqut misissuiffigeqqullugu siunnersuuteqarmat.

Inuit Ataqatigiinniit saqqummiussinitsigut siunnersuuteqartup inuttut ineriartornermi katsorsaasinnaasunik pilersitsisoqarsinnaaneranut pisariaqartitsinermut taakkartugai paasilluarpagut ilalersorlugillu. Taamaattumik susassaqartunut paasiniaanikkut pisariaqartitsinerup nalilersorluarnera aallaavigalugu timitaliinissap qanoq ittuunissaa aningaasatigullu qanoq kinguneqarsinnaaneri pillugit Naalakkersuisut suliniuteqarnisaat kaammattuutigissavarput.

Tamatumalu kingorna ullumi oqaluuserisaq aalajangiiffigisassatut siunnersuutitut ilusilerlugu uterfigineqarnissaa pisariaqassalluni.

 

Loritha Henriksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Inatsisartunut ilaasortaq Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip oqallisissiaa Kattusseqatigiinniit imatut oqaaseqarfigissavarput. Oqallisissiaq annertooq soqutinartorlu annertuumik inuiaqatigiinnut ineriartortunut atorfissaqartineqartoq oqallisissiatut saqqummiunneqarpoq. Ullumikkullu annertuumik ajornartorsiutaasoq tamatta nalunngisarput.

Ajornartorsiut ersarippoq minnnerunngitsumik meeqqat ilaannut aammalu inuusuttuaqqanut inersimalersimasunullu. Angerlarsimaffiit ilaanni atugarititaasartut atugaritinneqartartullu eqqarsaatigalugit. Taamatummi eqqugaasimasut atugaritaasimasullu siunissami pitssaanerusumik ineriartortinneqassappata siuinissamilu imminnut tatiginissaat anguneqassappat pinngitsoorneqarsinnaanngilaq oqallisissiatut ittumik pilersitsinissaq piaartumik angusassat pingaarnersat ilagisariaqaraat.

Taamaammat Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput pineqatut pitsaanerpaamik patajaatsumillu aqqutissiuunneqarnissaat pitssaasumillu periafissinneqarnissaat anguneqassappat sanioqqunneqarsinnanngitsoq oqallisissiatut ittumik pilersitsinissaq piffissami qaninnermi tamannalumi pisariaqarluinnarpoq.

Pisariqartinneqartoq aamma ullumikkut takussutissaqareerpoq meeqqat inuusuttullu angerlarsimaffiup avatanut inissinneqartartut utaqqisullu annertussusaat qiviaraanni. Taamaattumik aamma aperersusunnarpoq taakkua saniatigut katsorsarneqarnissamik pisariaqartitsigaluartut periarfissaqanngitsullu ullumikkullu inooqataasut qanormita suli amerlatigaat. Saaffissaqarnatik periarfissaqarnatillu siunnersorneqarnissamik, ikiorserneqarnissamillu pisariaqartitsigaluartut.

Taamaattumik pisariaqartutut isigaarput aamma qulakkiissallugu siunissami suliniutit ilaannut ilanngunneqartariaqartoq tassa inuttut ineriartornermi katsorsaaviusinnaasumik pilersitsinissaq. Tamattami ilisimaaraarput ajoraluartumik angerlarsimaffiit ilaanni tamatigut imigassaq aammalu nuannaarniutit aallaavigalugit meeqqanut inuusuttuaqqanullu atornerluinerit tujormisitsinerit aammalu misigititsinerlunnerit pisarmata. Meeqqamut ineriartortumut inuunerup sinneranut sunniuteqartussat, suliarineqanngippatalu amerlarnertigut qaangiinnarneqarneq ajortunut. Aallaallumi ilaqutaqalernikkut nangeqqiinnarneqartarlutik.

Naak nalunngikkaluarlugu ullumikkut isumaginninnermi ataatsimitsimiititaliamiit aamma annertuumik meeqqat inuusuttuaqqallu qanorlu atasumik atugarititaasut annertuumik patajaatsumik suliarineqaraluartoq taamaattoq oqaatigerusuppara pingaaruteqarluinnarmat katsorsaaviit amerlanerusut atorfissaqartinneqarmata.

Naak annertuunik aningaasanik naleqassagaluartut taamaattoq kissaatiginaqaaq katsorsaanermut aningaasaliissutit annertuumik ullut makku pisariaqartinneqarmata, pisariaqartinneqartuarlutillu. Siunissami inuiaqatigiit pitsaasumik ineriartornerminni aallaaveqassappata. Kinguartiterinerimmi annertuumik inuiaqatigiinnut minnerunngitsumik ilaqutariinnut aammalumi nunatta karsianut suli annerusumik akisunerulernissaat pinaveersimatinneqassappat pinngitsoorneqarsinnaanngilaq sinerissami amerlanerusunik katsorsaavinnik pilersitsinissaq.

Soorunami suliniutit allat annertuut misissuinerillu aallartereersut Naalakkersuisup akissuteqaammini ataqqivakka isumalluarfigalugillu. Kisianni pissutsit piviusut annertuumik iluaqutaasussat eqqarsaatigalugit suliniutissatut pingaartutut anguniagassatullu pinngitsoorneqarsinnaanngitsutut isigaara. Inuttut ineriartornermik katsorsaavissamik aamma pilersitsinissaq.

Tassanimi ilaqutariit ajornartorsiutaat minnerunngitsumillu ilaqutaqalersimanermi perorsaanermilu ilisimasariaqartut pingaarutillit tassuuna annertuumik qaammarsaavigineqarsinnaasut iluaqutaasumillu sunniuteqartussat sunniuteqalertussallu qularinnginnakkit. Erseqqissarusupparali suliat misissuinerillu ullumikkut ingerlasut annertuumik isumalluarfigigakkit suleqataaffiginissaalu qilanaaralugit.

Taamaattorli kissaatiginaqaaq siunnersuutigineqartutuut anguniagassaq pisariqarluinnartoq tassalu misigisat tujorminartut ilungersunartullu meeraanermit inuusuttuaraanermillu aqqusaarsimasat qaangerneqarnissaat eqqarsaatigalugit pisariaqartoq katorsaaviliornissamik. Periarfissiineq pingaarluinnartuummat minnerunngitsumillu taamatut atugaqarsimasut ilaqutaqalernissaat aammalu ilaqutaqalereersimasut meeqqat siunissaat pitsaasumik perornissaat eqqarsaatigalugu.

 

Aammalumi nalunnginnakku imigassamik katsorsaavik Qaqiffik ilaatigut imigassamik ajornartorsiuteqanngikkaluartunik annertuunik atorneqartoq. Annertunerusumik suli atorneqarsinnaagaluartoq ullumikkutut periarfissaqartitsinngitsumik. Misilittakkammi takutereerpaat meeraanermi inuttullu ineriartornermi nuanniitsut atugarliuutillu inuunermi aqqusaarsimasat qaqugumulluunniit katanneqarneq ajortut nalunngilagut. Pingaartumik inuttut suliarineqanngikkunik nangeqqinneqaannartartunik amerlanerigut.

Taamaattumik inuttut ineriartornermi inuusuttunngulernermilu immaqalu ilaqutaqalereernermi atugarisimasat aqqusaarsimasallu aallaavigalugit katsorsarneqarnissaq pisariaqarluinnartutut assortorneqarsinnaanngitsutullu isigaarput. Taamaatit Kattusseqatigiinniit oqaaseqarluta oqallisissiaq susassaqartunut nalileqqinneqarnissaa inassutigissavarput.

 

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq

Nuannaarutigaara partiit Kattusseqatigiillu siunnersuutiga taama annertutigisumik, aammalu ersarissumik oqariartorfigimmassuk.Uanilu partiit ataasiakkaat oqaaseqarfigissagukkit siullermik Siumumut oqaatigissavara Uani maluginiarakku oqallinneq manna Siumut tungaaninnngaanniit inimi maani pisoq kingunissalimmi pissappat, taava ini avataani innersuutariaqartoq. Aammalu inuttaasut akornanni pisariaqarpoq, tamatumani iliuuseriniakkat sammissallugit patsisissaqarnerunerarlugu.

Aap, tamaattoqarsinnaavoq aamma soorunami inuiaqatigiit akornanni oqallinnissaq pisariaqartoq, aamma inuttut inissisimaneq aallaavigalugu,kisiat uani aammalu tassani tunngatillugu. Atassumminngaanniit oqaatigineqartut iserfigissagukkit, ilaatigut Atassutip naggasiinermini ilassilluarlugu oqaaseqarnera qujassutigissavara.

Uanili ajuusaarutigivara, ilaatigut siunnersuutiga immaqa paatsuuallaneqarsimasinnaammat. Tassami ilaatigut Naalakkersuisut akissuteqarnerminni annertuumik massakkut suliaasimasut sammimmagit. Soorunami aamma ajunngilaq imigassamik ajornartorsiuteqartut katsorsaaveqarnerat, aammalu meeraanermi atornerlunneqarsimasut katsorsartinneqartalernerat. Taanna qujanaqaaq ingerlammat, aamma pisariaqavissorpoq. Kisiat uani uanga sammisakka tassaarpiaapput taakkuunngitsut, tassa imaappoq: Inuttut ineriartornermi, meeraanermi immaqa imigassamik ajornartorsiuteqarfiunngikkaluartumi, aammalu atornerlunneqanngikkaluarlutik, kisianni allamik ilungersunartunik aqqusaagaqarsimasut inuppassuupput, aammalu inersimasunngorlutik immaqa ingerlariaqqinnissaminut oqimaaloqutitut tarnimikku nassatariumaakkaminnik .Tassa taakkorpiaat uani apeqqummi pivakka.

Taamaattumik piffissanngorsorisimavara, aamma oqaloqateqartarnikkut saaffigisaqartarnikkullu maalunnarsisimammat. Oqareernittuut aamma iseqqissumik Kattusseqatiit oqaaseqartuata oqarneratuut Qaqiffiit allaat imigassamik ajornartorsiutilinnut naatsorsuussaagaluartut tamakkununnga massakkut atortalersimaneri. Soorunalimi qujanaqaaq, kisianni pisariaqartitsineq tassaniimmat, atsaat taakkua allaat atorneqalersimapput. Tamaattumik oqallinnissami siunertarivippara uagut taanna pisariaqartitsineq isiginngittuusaaginnassagipput.

Imaluunniit ingerlariaqqissagutta qanorpiaq ilusilimmik ingerlariaqqisanersugut.

Tassanilu soorunami inuit ataasiakkaat maannakkutuut Kisimiinngilatikkut allallu suliniuteqartut taakku innersuunneqarsinnaagaluarput, kisianni isumaqarluinnaqqissaarpunga ilaatigut ajornartorsiutit ima annertutigisinnaasartut, immaqa ilinniarsimasumik imaluunniit taamatut katsorsaanissamik piginnaanngorsakkamik paaqqutarineqarnissaq, imaluunniit aallunneqarnissaq pisariaqarvissortarluni.

Tamaattumik ilumoorluinnarpoq uani, aamma Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata oqaaseqarnermini oqaatigimmagu ersarissumik, ilaatigut ullumikkut inuiaat nukittuut pilersissagutsigit, aammalu ajornartorsiut nalaattaraluarneqartut qaangerniarneri qaangerluarniassagutsigit. Taava pisariaqarluinnarpoq inuiaqatigiit nukittuut pilersissagutsigit, taakkua aamma ajornartorsiutit qaqilerlugit katsorsarnissaat.

Ilaatigut immaqa meeraanermi persuttaasarnerit, immaqaluunniit nappaammik nappaatit pissutaallutik ajornartorsiorsimanerit, ajoqusersimanerit, ajunaartoqarsimanera imaluunniit nuutsitaasimanermi misigisapiluit assigiingitsorpassuusinnaapput. Immaqaluunniit inuusuttun-ngornermi aqqusaarsimasat artornarsinnaasut inuunerup sinnerani kalikalaartuakkat inuit imernissaanik qanillilernerulissitsisarpoq.

Massakkut periarfissaqartitsivugut, atsaat inuit nakkarluinnaraangata imigassamut. Periarfissaqartitsivugut atornerlugaasimappata, kisiat taakku sioqqullugit qanoq iliuuseqaraluarutta suli inuiaqatigiinnut akikinnerulissagaluarpoq. Inuit imilinnginnerani patsisaasinnaasoq qamani tarnimikkut pigisaat katsorsarsinnaasuugaluarutsigit siornarlugit, taava tamaalilluta isumaqarpunga inuiaqatigiit nukittuut pilersissinnaagaluarigut.

Isumaqatigilluinnarpara aamma nuannaarutigivara Kattusseqatigiinniit Loretha Hendriksenip tamakkiisumik tapersiinera, aammalu allaat katsorsaavinnik pilersitsinissaq eqqartorlugu. Imak siunnersuuteqarninni takorluunngikkaluarpara katsorsaaverpassuarnik pilersitsinissaq. Nalunaqaaq imaassinnaavoq pisariaqartitsineq taama annertutigisoq, kisianni periarfissanik ammaasinissaq.Iimmaqa paasineqarpat pisariaqartitsineq qanoq annertutigisoq ,Inunnik Isumaginnittoqarfiit sinerissami paasiniaaffigineqarsinnaapput, inunnit toqqaannartumik taakku sammisaqartarmata aamma ajornartorsiutilinnik oqaloqateqartarlutik.

Pisariaqartitsineq qanoq annertutigisoq aallaavigalugu Namminersornerullutik Oqartussat immaqa kommunillu suleqatigiillutik taamatut katsorsaasinnaasunik angalaartunik pilersitsinikkut, imaluunniit allatigut aaqqissuusinikkut iliuuseqartoqarsinnaavoq.Taamaalilluni inuit sumiikkaluartut, imaanngitsoq massakkut tarnit pissusaannik ilisimasallit annertuumik amigaatigivagut. Taakkulu soorunami piumanarnerugaluaqaat katsorsaasussatut, kisianni ukiorpaalussuit aatsaat qaangiuppata immaqa nunarput tamakkerlugu taamatut ilinniarsimasunik peqalersussaagatta. Inuttut ineriartormi tunngatillugu katsorsaasinnaasunik arlaatigut immaqa ataatsimut pikkorissaasarnikkut tamakkua sinerissami inissinneqarsinnaagaluarput. Tamaaliluni sumiiffinni ajornartorsiutit ikinnerulerlutillu aamma inuit piumassuseqarluartut kinaluunniit inuk artorsaateqanngittoq sulerusussuseqarnerusarpoq. Nalunngilarput tamatta, aammalu nukittunerusarluni ingerlariaqqinnissaminut sunik artorsaatinik naammattuuigaangami.

Tamaattumik nuannaarutigissavara, aamma piffissaq kingulleq oqallisigineqarmat taanna

tusagassiutitigut aammalu tapersiisut tassunga tunngasumik allaqarmata. Tassa nuannaarutigivara qujassutigivara ataasiakkaat oqaaseqarnerinut aammalu uani Siumut oqaaseqartuanut soorlu pinaveersaartitsinermi peqatigiiffiusut eqqartorneqarmata.

 

Aap, tamakku aamma soorlu Sorlak-kut suliniarneri taakku qujanaqaat, kisianni aamma taakkorpiaat neriuppunga paasineqarsimassasut taakkua pinnginnakkit, kisiat inuit ataasiakkaat katsorsarneqarnissaminnut pisariaqartitsisut tassani siunnersuumi pineqarmata. Neriuppunga uku aamma aallaavigalugit tigussaasumik aaliangiiffissatut siunnersuuteqarnissamik periarfissaqalerumaartugut, aamma soorlu taamatut Inuit Ataqatigiit oqaaseqartua ersarissumik aammalu kusanartumik paasinartumik oqaaseqarmat nuannaarutigalugu isumaqatigilluinnarpara,

Qujanaq.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Maliinannguaq Markussen-Mølgaradimut qujanaq.

Taavalu tullinnguuppoq Peqqinnissamut avatangiisinullu Naalakkersuisoq Alfred Jakobsen.

 

Alfred Jakobsen, Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Inuit Ataqatigiit.

Quajanaq

Naalakkersuisut sinnerlugu siunnersuuteqartoq aammalu siunnersuutaa pillugu oqaaseqartut qutsavigerusuppakka.Siullermik.tassa Naalakkersuisunik pingaaruteqarluinnartutut isigaarput peqqissumik inuuneqartuarnissarput. Tamaaliornitigummi inuiaqatigiittut nukittuneruluta nunarput namminiileriartortoq aamma peqataaffigisinnaassagatsigu.

Oqaaseqartut oqariartuutaat imartoqisut aammalu sukumeeqisut annerusumik immikkoortitaarlugit oqaaseqarfigeqqinngikkaluarlugit, oqaatigerusuppara Naalakkersuisuni suliniutigut suli pitsaanerulersinniarlugit, aamma suli erserissaneralugit suliniaqqinnissatsinnut maani oqaaseqartut ilaatigut oqariartuuteqarmata. Tamannalu qutsavigaarput.

Assortorneqarsinnaanngilaq nunatta ukiuni kingullerni, assersuutigalugu 100-ni ineriartupiloorsimanera. Immaqa allaat inuiaat allat ukiut 100-kkaat arlallit aqqusaaqqaarlugit uatsituulli siuarsimatigilersimagaluartut. Tamaattumik inuiaqatigiinni tamatta immitsinnut pisariaqartippugut, immaqalu aatsaat taamak ukiuni makkunani immitsinnut pisariaqartilernikuuvugut.

Aammattaq inuuiaqatigiinni peqatigiiffippassuarni allatigullu suliniuteqartuartut nuannaarutigeqaarput, aammalu qujamasuutigeqaarput taamatut inuiaqatigiit akornanni suliniartuarnerani. Susassaqatigiinnitsigummi immitsinnut nukittunerulersinnaajuarpugut tassalu Naalakkersuisuni paasinninnerput tunngavigalu apeqquteqaat tunngavigalugu imaluunniit apeqquteqaat aallaavigalugu oqallinnissami siunnersuut manna taamatut maannamut oqallisigineqarmat, aamma oqallinnerup takutikkaa ilumut misissuinissaq pisariaqartinneqartoq.

Misissuinissallu tamatuma qanoq iluseqartumik qaqugukkullu pissanersoq suli erseqqinnerusumik paaserusunnarpoq. Naggataatigut pinaveersaartitsinermi suliallit aamma allatigut inuluugisarpassuagut sinerissamiittut qularnanngitsumik oqallinnermi manna soqutigalugu malinnaaffigaat, utaqqimaarlugulu suut oqariartuutigineqassanersut.

Tassa siulittaasoqarfiup siunnersuut manna taamatut Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfimmut akisussanngortillugu ingerlateqqissimavara. Imaanngikkaluarpoq Naalakkersuisunit paatsuuineq tunngavigalugu taamatut akineqarnissaat, tassani inissinneqarsimasoq. Kisianni soorunalimi aamma siunnersuutigisap qiterisaa imatut paasivarput tassaasoq -oqallinneq manna tunngavigalugu.Ttaava misissuinissamit pisariaqartitsisoqarnersoq taanna maani oqallinnerup takutissagaa.

Aamma isumaqarpunga, tamanna maannakkut uppernarsineqartoq. Tassalu oqallinnerup aammalu oqaaseqartut isummersornerit tunngavigalugu pinaveersaartitsineq tungaatigut allatigullu peqqissumik inuuneqarnissamik tunngassuteqartut oqaaseqartut annertuumik oqaaseqarfigigaat.

Aamma tamatta nalunngilarput inuiaqatigiinni inuttut ajornartorsiutit assigiinngitsut piujuartut. Taakkua sumi tamani ilisimatusarfigineqartuarlutik ullumikkut sammineqartuarmata. Peqqinnissaqarfimmi sulisorpassuit tarnikkut nakorsat allallu, Peqqinnissaqarfimmi inulerisut inunnik isumaginnittutut ilinniarsimasut allatigullu inulersut meeqqerivinni ilaallu ilanngullugit. Ilisimatusarsimasut inuttut ajornatorsiutit pillugit qanoq katsorsarneqarsinnaaneranit tunngasumik assigiinngitsorpassuartigut ullumikkut ilisimatusarnerit ingerlattuarpaat.

Tamakkununatigullu aamma inuiaqatigiittut uagut paasinninnerput paasinnissinnaassuserpullu annertusartuarnissaa aamma pisariaqarpoq. Ilinniartitaanerup maanna nunatsinni atuuttut inuleriffiusuni ilinniartitaanerit imarisaatigut allatigullu qanoq pitsanngoqqissinnaavagut.Tamakkuupput inuiaqatigiinni ineriartornitsinni aamma saneqqussinnaanngisagut atugariaqagarpullu suli aamma pitsanngorsatariaqakkagut.

Tassa taamatut oqaaseqarlunga, siunnersuuteqartoq qutsavigaara. Taamatut oqallissaarummik siunnersuuteqarmat aammalu siunnersuummut akissuteqartut sukumiisumik anertuumillu taamatut isummersornerat Naalakkersuisut sinnerlugit qujassutigaara.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Aap, Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisumut qujanaq, taava tullinnguuppoq Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilagiiqarnermullu Naalakkersuisoq Lise Skifte Lennert.

 

Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq

Partiit oqaaseqartuisa arlallit perorsaanermut kiisalu aamma ilinniartitaanermut atuartitaanermullu tunngasunik qaqitsimmata isumaqarpunga pissusissamisoortoq taakkua oqaaseqarfigilaassallugit, kisianni taanna pitinnagu siunnersuuteqartumut Maliinannguaq Markussen- Mølgaardimut taamatut una oqallisissatut qaqimmagu soorunami uanga inulerisut pisortaqarfiit aamma ilagimmannga, taanna nuannaarutigivara, kiisalu neriuutigalugu taamatut pisortaqarfiit pingasuulluta inulerisut suleqatigiinnitsinni aamma taanna piffissami qaninnermi qaqissinnaajumaarlugu. Taavalu qanoq ililluta ingerlariaqqinnissarput tamaalilluta isumaqatiginniutigisinnaajumaarlugu. Aamma taamatut paasivara Alfred Jakobseni akissuteqarnermini soorlu aqqutissaq taanna atorsinnaagipput atutsiaraa.

Taava Siumut oqaaseqartuanut Anders Andreassenimut taamatut saqqummiummagu Siumumii isumaqatigalugu. Uagut nammineq peqqissumik inuuneqarnissatsinnik Siumut tikkuussiniarnera. Aammalu una pingaartumik angajoqqaanut perorsaasutut akisussaasuseq erseqqissaavigalugu. Isumaqarpunga taanna taamatut erseqqissumik Siumuminngaanniit nalunaarutigineqarmat taperserlugu. Aammalu siunnersuuteqartumut taamatut erseqqissaateqarnerat kusagivara aammalu tigulluarlugu. Suliniuteqarnissatsinniliu aamma eqqaamasassatut ilanngullugu.

Kiisalu aamma Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuannut Asii Chemnitz-Narupi erseqqissumik ujartugaqarmat eqqarsaatigeqqullugu ilinniarnerit assigiinngitsut siunertaanut ilaatinneqarsinnaassannginnersoq ,taamatut ilinniartut inuttut ineriartornissaat ilinniarnerup nalaani aamma aallunneqarsinnaanissaa aamma taanna tigulluarusuppara. Nalunnginnakku aamma ilinniagaqarfiit- ingammik inuleriffiusut iluini suliniutigineqareersoq aammalu piviusunngortinneqareersut.

Taakkua ingerlatat tassa aamma inerititaat tassami pitsaanerusinnaagaluartut, kisiannili nalunnginnakku aamma ineriartortitsisoqartoq. Silarsuarmioqatigiinnerput aamma eqqarsaatigalugu soorunalimi aamma nunatta iluani pisutsit eqqarsaatigalugit ajunngivissunik ineriartortitaqartoqartoq.

Kiisalu aamma oqaatigisinnaagakku una massakkut meeqqat atuarfianni peqqussutissamik suliniuteqanitsinni maani inimi siullermeeriikkatsinnik upernaamullu nangitassatsinnik, taassuma iluani kapitali aappaani, sisamaanilu immikkut taanna inuttut ineriartortitsinissaq sammisassat annertuut tallimaasut ilagimmassuk, taamaammallu tassa tassani peqqussutissami eqqarsaatigineqarpoq annertoorujussuarmik meeqqat atuarfiata ineriartortinnissaata iluani sammisassat annertuut tallimat ilagigaat atualernerminngaanniik atuarnerup naammassinissaata tungaanut. Taamaalilluta tassa suleqataavugut inuttut ineriartortitsinissap iluani meeqqat mikineraninngaanniik ilinniartissallugit paasitinniassallugillu aamma, taassuma iluani ineriartornissaq qanoq pingaaruteqartartigisoq.

Kiisalu aamma naggasiullugu eqqaarusuppara soorunami aamma Højskoletsinni taasuma iluani qinigassatut aammalu sunngiffimmi atuartitsinerup iluani neqeroorutaareersut aamma inuit kikkulluunniit taakkua periarfissaqarfigimmatigit atussallugit, toqqaaffigissallugillu.

Qujanaq.

 

Anthon Frederiksen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Kattusseqatigiit.

Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisumut qujavugut.

Tullinnguuttoq aappassaaniileravit - 10 minutter.

 

Asii Chemnitz-Narup, Inuit Ataqatigiit.

Siumup oqaaseqartua Anders Andreassen saqqummiussaanut oqaaseqalaarusullunga maannga qaqeqqippunga aamma oqaaseqarfigineqartut allat oqaaseqarfigilaarusullugit. Tassa maluginiartarparput Inuit Ataqatigiinninngaanniit assigiinngitsutigut inuttut ajornartorsiut, ilaqutariittullu ajornartorsiutit eqqartorneqaraangata taava pingaartittartorujussuuarsi Siumut tungaaninngaanniit erseqqissassallugu akisussaaffik angajoqqaaniimmat. Taanna aamma tamanna pillugu assortorneqanngisaannarpusi.

Soorunami taamaammanuna una qulequtaq pingaaruteqartorujussuusoq imatut paasillugu, uagut akisussaaffiiarnianngilluinnarpagut angajoqqaat, kisiannili isumaqaratta nassuerutigisariaqartoq angajoqqaarpassuaqarmat aamma killiffeqartartut pitsaasumik angajoqqaajunissaminut nukissaaruttarlutik.

Aamma imaaginnanngitsoq imigassamik ajornartorsiuteqartut akornanni, kisianni aamma uagut nammineq angajoqqaajulluta perorsaanitsinni akimmiffeqartarpugut aporfeqartarpugut. Ilaatigut taakku aporfiit uagut nammineq inuunerisatsinni aqqusaarsimanitsinni sorlaqartarput.

Taamaattumik atorfissaqartinneqartarpoq tamakkua akimmiffiit sorlai sumiinnersut ujartussallugit, tamannalu pisinnaavoq allanik oqaloqateqarnikkut angajoqqaanik allanik aamma oqaloqateqarnikkut. Taamaattumik angajoqqaat pitsaasumik, angajoqqaat akisussaaffimminnik naammassinnissinnaassappata taava pisariaqartarpoq aamma assigiinngitsutigut ikorfartuutaasinnaasunik neqerooruteqarnissaq. Taamaattumik aamma taannaluunniit eqqarsaatigalugu Malinnannguaq Markussen-Mølgaardip oqaluuserisassanngortitaa pingaaruteqartorujussuuvoq.

Aamma soqutiginarpoq siunissamut takorluukkat Naalakkersuisut saqqummiussaat siorna qimerlooqqissallugu, tassani immikkut naggataatungaani angajoqqaat akisussaaffianni tunngasumik allaaserisaqarput Naalakkersuisut aamma naqissuseqqillugu angajoqqaat akisussaaffeqarmata annertuumik. Aap taamaalluinnarpoq aamma tassani Naalakkersuisut oqallisissiaani ilaqutariinni tunngassuteqartut, ilaqutariillu akisussaaffiat immikkut allaaserineqarmat soqutiginarpoq, taamaattumik ilumut taanna anguniarlugu siunnerfeqarsimappata Naalakkersuisut, taava Malinnannguaq Markussen-Mølgaardip oqaluuserisassanngortitaa aamma qimerlooqqittariaqarpoq. Tassani iluatinnaqimmat sakkussaammat aamma ilaqutariinni angajoqqaanillu ikorfartuinermut.

Taava Siumuminngaannit aamma oqaatigineqarpoq Ilagiit kalaallit annertuumik suleqataareersut inuiaqatigiinni ajornartorsiutit assigiinngitsut qaangerniarneranni - aap, taamaappoq. Soqutiginartorujussuuvoq oqaluuserissallugu ilagiinnut naatsorsuutigisinnaasagut suuppat.

Nalunngilarput massakkut annertuumik suleqataagaluarlutik, toqqaannartumik aperigaangatsigit ilagiinni sulisuususi qanoq annertutigisumik suli nukissaqarpisi suleqataanissamut, inooqatigiinnikkut pissutsit ajornartorsiutillu eqqarsaatigalugit. Taava oqartarput, tassunga killeqarput tunniussinnaasagut annerunngillat. Imaappoq, nalunaajaanermut - sapaammi naalagiartitsinermut, ilagiinnilu toqqaannartumik suliassanut nukiit aamma annertoorujussuit atorneqartarput.

Taamaattumik nunarsuarmioqatigut qiviassugitsigit taava palasit allallu ilagiinni sulisut, inuiaqatigiit akornanni sulisorujorujussuupput. Aamma soqutiginassagaluarpoq siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu nunatsinni ilagiinni sulisut, allatut sulilersinnaasuugaluaraanni, taava taamaalilluni nukiit suli amerlanerusut inuttut ajornatorsiutini qaangiiniarnissamut isumalluutigilersinnaagaluaratsigit.

Peqqinnissamut Naalakkersuisoq Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip oqariartuutaa paasilluarsimammagu ilumut qujanaqaaq, immaqa naatsuararsuarmik eqikkarlugu oqaatigissagutsigu Maliinannguaq Markussen-Mølgaardip siunertarivaa una, tarneq peqqissoq timimi peqqissumi, taavalu inuttut ineriartorneq tassani aamma sakkussaavoq pitsaasoq.

 

Paasisorivara aamma Naalakkersuisut pisariaqartitsinerup qanoq annertutigineranik misissuititsiumallutik, tamanna qujanaqaaq. Tassanngaanniit ingerlariaqqilerutta aamma pisariaqassooq oqallisigissallugu periuseq, suleriaaseq, kalaallit nunatsinni tulluartoq qanoq ittoq ineriartortissinnaavarput.

 

Ilisimaneqarpoq aamma Canadakunni Alaskakunnilu kalaaleqatigut tasamaniittut aamma toqqaannarnerusumik sorlaqarfimminninngaanniit periutsinik ineriartortitsillutik imminnut ikiortartut. Taamaattumik uagut qallunaat nunaannut, nunanut avannarlernut qiviaqqajaanerput taanna unikaallatseriarlugu kimmut qiviarluta suleqatissarsiornissarput aamma piffissanngorpoq. Kulturit kingornussarsiagut tammaqqajaasutut ittartut aamma taakkua toqqammavigalugit ineriartortitsinissaq pingaaruteqarsorivarput.

Taava naggasiutigalugu Atassutikkormiunut oqaatigilaarusuppara Malinnannguaq Markussen-Mølgaardip oqaatigivaa ilumut Qaqiffimmut aamma Qaqiffikkoorlugu katsorsartittoqartartoq, naak imigassamik ajornartorsiuteqanngikkaluarlutik. Allamik periarfissaqanngikkaanni. Aap, taanna ajunngilaq, kisianni pingaaruteqarpoq aamma ajornartorsiutit assigiinngitsut tassung ajornartorsiummut tulluaqqissaartumik naapertuuttumillu ikiorsiissutinik ineriartortitsinissaq.

Taamaattumik Malinnannguaq Markussen-Mølgarrdip eqqartugai aamma pingaaruteqartorujussuupput immikkut neqerooruteqarfigissallugit. Maliinannguup oqarneratuut taakkua siusissukkut neqerooruteqarfigigaanni taanna atorluarneqarusussappallu, taanna immini ungasinnerusoq isigalugu pinaveersaartitsinerummat.

Taamaattumik suliniutit tamakkua iluatinnaqaat. Qaqiffiit eqqartortillugit iluatsillugu apeqqutigerusuppara Naalakkersuisunut 1999-imili Aningaasanut Inatsisissamut siunnersuutip eqqartornerani Inuit Ataqatigiinninngaanniit oqaatigisimagatsigu piffissanngorsoralugu Danmarkimut suleqateqarneq kipitinnissaanut. Massakkut nunatsinni katsorsaasut, katsorsaasutut ilinniarsimasut amerlaqimmata, Frederiksberg Centerimi suleqateqarneq 2001-ip naajartornerani aamma taamatinneqarsinnaasoq eqqaamallugu piumasaqarnikuugatta, suliap taassuma sumummita killippa? Sumut killinneranik iluatsillugu apeqqutigilaassavarput.

 

Godmand Rasmussen, Atassut.

Uanga naatsukullannguamik tassa oqaatigeriissavara uanga doktorinngorniutinik oqaaseqartartuunnginnama, takisuuliortartuunngilanga manna doktorinngorniorfiunngimmat, naatsukkullassuarnik oqaaseqassuunga.

Siullermik nuannaarutigivara saqqummiussisup Atassumminngaanniit oqaaseqaaterput ilassilluarmagu, kisianni siullermik oqaatiginiarpara Kultureqarnermut Naalakkersuisoq, naak tassunga attuumassuteqartumik apeqquteqartoqanngikkaluarluni, partiinut allanut oqaaseqarnermini Atassutip oqaaseqaataanulluunniit taasaqanngimmat. Allaanngivippoq uagut oqariartuutiginiartakkavut tusaaniarneqartanngitsut imaluunniit qarsupiinnarneqartarsimanerpat. Uani erseqqissumik taavara 12. oktober ajornartorsiutit imak atsigilersimammat Sisimiuni atuartut, atuarfinni anginerni marlunni akerliussutsimik takutitsillutik naamaarniartarneq, ikiaroornartoq, imigassarlu pillugit akerliulluni takutitsisimanerat. Naatsorsuutigigaluarparput periarfissaq manna iluatsillugu aamma taanna oqaaseqarfigilaarsinnaassagaluaraat partiit allat ilassilerakkit.

Maliinannguaq Markussen-Mølgaardi oqaaseqarmat uani kingullermi oqaluttarfimmiinermini assut nuannarivara oqaaseq atormagu, Naalakkersuisunngooq akissutaat soorlu uagut immaqa atuarsimapajaanngitsungajattut nipilerlugu, imaluunniit killormut saatingajalluinnarlugu oqaaseqarmat oqarfigissavara, uanga ileqqorinngilara oqaaseqartussaatillunga Naalakkersuisut akissutaat utaqqeqqaartarlugit. Uanga inuttut aamma partiima oqariartuutaa aserorusunneq ajorpara. Ileqqorinngilara Naalakkersuisut akissutaanik utaqqeqqaartarneq, taamatut iliuuseqassaguma uanga nammineq misigissutikkut aninniakkakka ajutoortinneqassapput. Tassa taanna eqqaasissutigilaaginnarniarpara.

Qaqiffik 1995-imi ammarmalli,1995-iminngaannit 1999-imut nalunaarut naapertorlugu inuit 240-t kattorsartissimapput. Taakkunanngalu 36-t ajoraluartumik qaqisinngitsoorsimalluti.

Taamaattumik assortuutigissagunanngilarput taamatut katsorsaariaatsimut tunngatillugu nunatsinni siammasinnerusumik soorlu aamma oqartutit tamavissuarmik taamatut pilersinneqarsinnaanerat orniginanngilaq, kisianni ilumoorpoq tassuuna isumaqatigilluinnaqqissaarpakkit kommunit ilaanni aamma akuersaanngitsunik ajoraluartumik kommuneqartarpoq Qaqiffiliarniartunik, inunnik ajornartorsiuteqartunik. Taannalu isumaqarpunga aaqqinniassallugu siunissami pitsaasuusoq, kisianni ilumoortoq uani aamma aatsaannguaq oqaatigineqarpoq soorlu Asii Chemnintz-Narupip oqaaseqarnermini issuarpaa, oqaatsit tarneq peqqissoq timimi.

Ilumooqqissaarpoq taanna ajornanngippat inuiaqatigiit ilutsinni tamani atugaasariaqaraluarpoq, kisianni ilumoortumik oqassaanga, oqallisissiamut attuumassuteqarluinnartoq ikiaroornartoq tassani tikippara.

Inuiaqatigiinni massakkut inuusuttunilu, meeqqanilu ilami allaat inersimasuni annertoorujorujussuarmik atugaasoq tusaamavarput. Taamaattumik maani itisilerniarneqanngippat itinerusumilluunniit oqallisaarusunngippat neriorsuutigissavara uanga upernaamut taanna Inatsisartunut saqqummiutissallugu. Tamaavitta ullumikkut uagut toqqorluta inuulerpugut, immaqa inuit ilaannut soqutaarpianngikkaluartoq. Ikiaroornartup atugaanera nunatsinni avaqqunneqarsinnaanani massakkut aarlerinartumik ingerlatsilaalernikuuvugut. Taannalu qinikkani uagut sakkortuumik qanoq iliuuseqarfiginngikkutsigu siunissami soorlu oqariartuutinni oqarpunga, aarlerinartumut tassali pulasussaavugut, soorlu inuusuttut Sisimiuni ippassaani atuartorpassuit akerliussutsimik takutitsinerminni ersersikkaat siunissaminnut ersilerput.

 

Taamannaannaq inuusoqassappat nunattalu namminersuleriartornera massakkut oqallisaasoq, taava qaratsat qassit aserorsimassappat, ukiut qulit qaangiuppata? Tamanna pakkersimaartariaqarparput.

Soorunami uagut atornikuunnginnatsigu naluarput, takusimanagulu maani inimi isersimasugut, kisianni taamaattoqarsinnaanngilaq ajornartorsiut taamak angitigereersoq uagut aamma peqataaffigisariaqarparput maanimi inatsiliortuugatta, kisianni saqqummiussisup uani oqaluuserisassanngortitaa taanna tunngavimmigut assorujussuaq kusanarpoq aamma tassani isumaqatigiilluinnaqqissaarpugut partiini tamani oqaaseqartuni.

Uanga Siumut oqaaseqartua oqaaseqarfigerusunngilara, Kattusseqatigiillu nammineq taakkua oqaaseqaqqissappata oqaaseqarfigiumaarmassuk.

Taamaattumik uani siunnersuuteqartup siunnersuutigisaa isumaqarpunga arlalinnik ajornartorsiutilinnik, soorlu imigassaannakkuunngitsoq soorluli oqaaseq aamma kattoqittoortinneqaqattaartoq ikiaroornartoq, tassunga aamma attuumasorujorujussuuvoq saqqummiussamut. Tamakku inuiaqatigiinni ajornartorsiutigut tattoqisitsinngilluinnarluta anittarniartigit avammullu siaruarterlugit aqqutaasinnaasunik ujaaseqatigiinngikkutta, inuiaqatigiinni annaassiniarnerput killilerujussuusussaavoq.

 

Ole Dorph, Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Naalakkersuisut uunga oqallinnermut oqariartuutaat Peqqinnissamut Naalakkersuisuminngaanniit anninneqareeraluartoq, kisianni aamma isumaginninneq maani oqallinnermi aamma tikinneqarmat aammalu uanga inulerisunut ilaagama taamaattumik oqallinnermullu malinnaallunga, annikitsunnguamik oqaaseqalaassaanga.

Tassa siullermik nuannerpoq oqallinnerup matumap ingerlanneqarnera, ingerlaneralu. Maliinannguup apeqqut soqutiginartoq tamatsinnut saqqummiuppaa, aamma imartooq aammalu partiit oqaaseqartui tamarmik aammalu Kattusseqatigiit oqariartuutaat annertupput, aamma taamatullu imartugipput.

Tassa uani oqallinnermi malunnarpoq ajornartorsiut imaannaanngitsoq eqqartoripput, ajornartorsiullu una imaaginnanngilaq maannakkut ingerlanitsinni tassa inuit oqartarnitsitut suliffeqanngitsut allallu ajornartorsiuteqartut ulluinnarni ajornartorsiutaat. Ajornartorsiutit massakkut pineqartoq aamma inunnik atugarissaartunik ajornartorsiutaavoq, taamaattumillu sumi inissisimaneq aallaaviginagu taanna ajornartorsiut massakkut oqallisigineqartoq atuuttoq oqaatigineqarsinnaavoq.

Aamma oqallinneq maannakkut maani ingerlanneqartoq soqutiginarpoq, aamma oqallinneq suli oqaatigineqareertutut annertunerusumik ingerlanneqartariaqarpoq. Aammalu ukiuni arlaqaqisuni taassumap pinissaa kissaatiginaqaaq.

Oqallissinnarluta taava iliuuseqassaagut malunnaatilimmik, taanna matumap oqallinnerup ingerlanerani malunnarpoq kissaatigineqartoq, aamma taamaattoqartariaqarpoq. Oqallissinnarluta, oqallissinnarluta inerneqanngitsumik oqallinnerput qatangiinnartissagutsigu taanna pissusissamisuunngilaq.

Aamma maannakkut oqallinnerup takutippaa nunap iluani, nunatta iluani ajornartorsiutit annertunerujussuarmik sammisariaqarivut. Nunap iluani - nunatta ingerlanniarneqarneratigut assigiinngitsutigut ajornartorsiuteqarpugut, taanna isertuunneqarsinnaanngilaq.

Ineriartorneq nunatsinni ingerlanneqarsimasoq taanna sukkasimaqaaq, soorlu aamma oqaaseqartut ilaasa oqaatigigaat uagut ukiut ikittuinnannguit atorsimasagut, allani nunani ukiut untritillit arlallit atorlugit ingerlannikuuvaat. Taamaattumik maani ajornartorsiutit atukkavut, tamatta ikioqatigiilluta sapinngisamik aaqqiiviginiartariaqarpagut. Maannakkut nunarput inissisimanera nalunngilarput ukiut 22-t missaat namminersornerulerneq ingerlannikuuvarput. Massakkullu taassumap suli annertusarnissaa oqallisigalugu aallartippugut. Kissaatigaarput naalagaaffeqatigiinnerup iluani suli annertunerusumik namminersorneq alloriarfiginiarlutigu.

Tamannalu iluatsissappat taava tamanna taamaallaat anguneqartariaqanngilaq nunatsinni inuit atugarissaartut akornanni. Alloriarfik massakkut alloriarfiginiarlugu oqallisigisarput, alloriarfigissagutsigu taava nunatsinni inooqataasut tamaasa kalittariaqarpagut. Ataatsimilluunniit minitaqarutta taava annertunerusumik angusaqarnavianngilagut.

Taamaatumik makkua oqallinnermi saqqummiunneqartut tamaasa uangattaaq soqutigeqaakka. Tassa maannakkut inuusuttuniit, meeqqanillu aallarteriarutta oqaatigineqarpoq meeqqat inuusuttullu ullumikkut ulloq unnuarlu angerlarsimaffiini inissinneqarsimasut 169-it missaaniittut. Taakkunanngalu meeqqat, inuusuttullu 50-it missaani suli utaqqisuniillutik, kisitsit annertuvoq aamma annertunera taamaallaat angerlarsimaffinnik sanaartornikkut aaqqinneqarsinnaanngilaq, tamanna tamatta takusinnavarput.

Arlaatigut suliniutinik pilersitsisariaqarpugut, sakkussanik pilersitsisariaqarpugut, katsorsaaneruna suli ajornartorsiut taanna qanoq ilillugu qaangerniarsariniaripput. Aamma aningaasaannaat aqqutigalugit taanna suliassaq qaangerneqarsinnaanngilaq. Imaappoq inuit tamatta inuiaqatigiit akornanni sumiluunniit inissisimasugut akisussaaffeqarpugut, taassumap oqallisigisatta sapinngisamik ajunngitsumik ingerlanniarneqarnissaa qaangissagutsigu.

Katsorsaaviit ullumikkut marlussuit pigivagut, maani Nuummi taava aamma Ilulissani. Aamma qanittukkut pilersinneqarpoq Ittoqqortoormiut eqqaani katsorsaavik, tappavani ajornartorsiut aamma taassuma oqallisigineqarnera aallaavigalugu pilersinneqarsimasoq.

Qujanartumik katsorsaaviit taakku pilersinneqarsimasut imigassamik atornerluinermik katsorsaanissaq siullermik kisiat aallaavigalugu pilersinneqarsimasut, massakkut aamma oqaatigineqartutuut ikiaroornartunik ajornartorsiuteqartunut katsorsaanermik aallartitsisimammata, allaat aamma inuit aningaasanik pinnguartut Qaqiffigut naak suliassaqaraluaqalutik aamma inuit aningaasanik pinnguarnermik immaqa "nappaateqalersimasut" aamma tamakkunani katsorsarneqartalersimapput, taamaattumik pisariaqartitsineq tassuuna takusinnavarput qanoq annertutigisoq.

Taamaattumik suliniutip matumap oqallinneq aallaavigalugu aallartinneqarnissaanut uagut maani Isumaginninnermi Pisortaqarfimminngaanniit tunuarsimaassanngilagut akisussaaffimmik tiguseqataanissatsinnik. Aammalu Peqqinnissamik Pisortaqarfik, Kultureqarnermut Pisortaqarfik aammalu Isumaginninnermut Pisortaqarfik suleqatigiillutik ajornartorsiummik annertuumik maannakkut aaqqiiniariarsinnaanissamut saariarnissaq oqallisigalugu aallartipparput, aammalu manna ataatsimiinneq naammasseriarpat, tassa ukiaq manna ataatsimiineq naammasseriarpat ajornartorsiutit tamakku maannakkut eqqartukkavut qanoq ililluta suleqatigiilluta ikummarissaqqissinnaanerlutigit oqaloqatigiissutigalugu aallartittussaavarput.

Taamaatumik uumap oqallisigineqartup, oqallisigineqartumullu suleqataanissarput taamaalillugu nalunaarutigissavara, aamma suliassaq annertummat tamatta sumiluunniit inissisimagaluarutta taamaalilluta akisussaaqataanerput pinngitsoornanta takutittariaqarparput.

 

Loritha Henriksen, Kattusseqatigiit.

Soorlu siullermik oqaaseqarninni eqqaagiga una suliassaq, suliassanngortitaasoq uagutsinnut katsorsaanissamik periarfissiinissaq annertoorujorujussuarmik inuiaqatigiinnut eqquisussaq tamatta nalunngilarput. Taamaattumik qujassutigaara uani Naalakkersuisut oqaaseqarmata, suliassaq tamakkiullugu suliarisariaqarnera qanoq pingaaruteqartigisoq, aammalu inuiaqatigiit ataatsimut suleqatigiinngikkutta suliassamut taamak annertutigisumut naammassiinissarput piaartumik angusinnaanngilarput.

Qaqiffiit eqqaaneranut oqaaseqaatinni tunngavigaakka ullumikkut inuppassuaqarmat Qaqiffikkut aatsaat aqqutiginnereernermikkut inuttut atugarliuutitik saqqumertittarmatigit. Ullumikkut inuiaqatigiit tamatta matoqqaqaagut aamma inuiaqatigiittut suli immitsinnut suliarinissarput nanisimanngilarput.

 

Taamaattumik aatsaat tassuuna Qaqiffikkut inuttut suliarilernermi ilaqutaasut aammalu immaqa qanigisat ajornatorsiutaat saqqummertarpoq. Taamaattumik ajornartorsiummik taassuminnga piaartumik aniguissagutta aammalu meeqqat ajornartorsiutillit kinguaavi pitsaasumik sullinneqassappata, isumaqarpunga tassani pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq Qaqiffik aamma allillugu imaluunniit immikkoortortalerlugu, inuiaqatigiinnut taamaattunik suliniutissamik suliaqartariaqartoq.

Nalunngilarput kikkulluunniit imerajuttut imaluunniit ikiaroornartumik ajornartorsiuteqalertut, taakkuusarmata inuunerminni immaqa anigugassarinngisaminnik ikillit, taamaalillutillu allaat nammineq inuunerusutarinngikkaluaminnik aamma inuunissaminnut sangusarlutik. Taamaattumik taakku suleqatigiinnissaat aammalu attuumalluinnarneri tassani oqaatigerusullugu erseqqissarusuppara.

Ajornartorsiutit, tarneq tassani oqaluuserivarput. Inuttut ajornartorsiutigut tarnitsinniimmat tassuunalu aamma tarnerput suliarinngikkutsigu inuttut ajornartorsiutigut qaangersinnaannginnatsigit.

Anders Andreassen, Siumut.

Qujanaq - sivisunavianngilaq.

Neriuppunga, Siumuminngaanniit oqaaserisagut imatut paasineqassanngitsut maani siunnersuuteqartumut, siunnersuutaanut illuatungiliuttutut oqaaserineqartut, kisiannili tassaapput aqqutissat aqqutigineqarsinnaasut ilamininngui.

Ilumoorpoq una ajornartorsiut eqqartorneqartoq annertoorujussuuvoq, taamaattumillu imaaliinnarlugu katsorsaasinnaasumik pilersitsinissaq aamma anguneqarsinnaanngilaq. Taamaalisoqarpat qulaaninngaanniit naalakkiinertut isigisariaqassaaq.

Inuiaqatigiit oqallittariaqarput, angajoqqaat allallu oqallittariaqarput siullermik. Taakkulu aallaavigalugit pilersitsisinnaaneq imaluunniit katsorsaasinnaasunik pilersitsisinnaaneq siunnerfigineqarsinnaavoq, kisiannili pilinnginneranni assigiinngitsorpassuit aqqusaagassat aamma aqqusaaqqaartariaqarput.

Ilaatigut Siumut sinnerlugu oqaaseqarninni oqaatigaara kingunissalimmik oqallinneq pissappat taava inuiaqatigiit akornanni aamma oqallisaaniarli, tassanilu oqallinnermi aamma iliuuserisassat assigiinngitsut pissarsiarineqarsinnaapput.

 

Naggataatungaatigut aamma oqaatigivara ilaatigut aamma pikkorissaasarnernut, tassa kommunini sullissisut pikkorissarneqartarnerannut aningaasat atorneqartartut. Pikkorissaanerpassuit pisarsimapput, kisianni pikkorissartinneqartartut tamakkua aamma nalunngilagut ilaatigut suliffitsik qimattaraat, taamaalillutillu aamma pikkorissaasarnerit immaqa siunertarisaminnut tamakkiisumik atorneqarneratik allatut ajornartumik qimattariaqartarlutik, kisiannili angajoqqaat taakkua nikinnatik tassaniittuartarput ajornartorsiutillit.

 

Taamaattumik pikkorissaasarnerit allanngortittariaqarput, isumaqarpunga pikkorissaasarnerit ilaatigut sulisunut pikkorissaasarnerit ilaqartinneqartariaqartut angajoqqaat, taamatut nalaataqarsimasut pikkorissartitaanerannut ilanngullugit, ataatsimoortillugit taamaaligunik aatsaat inatsisinik tamatta ilisimatoorsuunngilagut, aamma angajoqqaat angajoqqaajusugut tamatta inatsisinik taamak annertutigisunik atugaqarniarnitsinni tamaasa ilisimanngilagut. Taamaattumillu pisariaqartitsisinnaasarpugut aamma sulisut kisiisa pikkorissartinnagit aamma angajoqqaat taamatut nalaaqartut pikkorissartitsinermi peqataatissallugit.

Taamaalippat aatsaat oqimaaqatigiissumik pikkorissartitsineqartut sulisut, angajoqqaallu imminnut naleqqunnerusumik ingerlaqqissinnaapput, aamma taamalippat isumaqarpunga ilaatigut allaat immaqa anguneqarsinnaagaluartoq katsorsaasinnaasumik pilersitsinngikkaluarluni, kisianni angajoqqaat paasinninnerulernerasigut pilersitsinissat pinngitsoortinneqarsinnaagaluartut.

Tassa pisariaqarluinnarpoq angajoqqaat peqataatinneqarnissaat, oqaluinnarsinnaanngilagut pikkorissartitsiniarta, kommunini sullissisunut pikkorissartitsiniarta, aap pikkorissartinneqartarput, kisianni sullitassagut taakkua aamma ilisimasassaannik tuninngikkutsigit pikkorissaanerit, qanorluunniit pikkoritsigigaluarutta aamma sunnerniarnissaat ajornakusoortussaassaaq.

Taamaammat ataatsimoortumik angajoqqaat, sulisullu pikkorissartinneqartarnissaat isumaqarpunga avaqqunneqarsinnaajunnaartoq.

 

Anthon Frederiksen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Kattusseqatigiit.

Anders Andreassenimut qujanaq. Taava tullia pitinnagu eqqaasitsissutigilaassavara Inatsisartuni suleriaaserput malillugu una oqaluuserisaq aalajangiiffigineqartussaanngimmat aammalu partiit, Kattusseqatigiillu oqaluttui tamarmik aappassaaneerput minuttit qulit periarfissaritinneqartut atorlugit.

 

Alfred Jakobsen, Peqqinnissamut, Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Inuit Ataqatigiit.

Tassa Naalakkersuisut sinnerlugit erseqqissaatigeqqiinnassavara una siunnersuutip taamatut akineqarnissaa, taamatut iluseqartumik ingerlatseqqissimammagu, tassalu Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfimminngaanniit akisassanngortillugu. Tassa Siulittaasoqarfiup taamatut innersuussuteqarnera tunngavigalugu taamatut akissuteqaat Naalakkersuisuninngaannit suliarisimavarput.

Aamma Atassutip oqaaseqartuata ilaatigut ikiaroornartumik ajornartorsiuteqarneq pillugu oqaaseqarnera taanna annertunerusumik maannakkut oqaaseqarfiginissaa pisariaqartutut isiginngilara, tassami uani siunnersuutip imarisarpiaa taanna pingaarnerutillugu Naalakkersuisuninngaanniit akissuteqaasiorsimagatta, aamma isumaqarpunga maannakkut amerlanerussuteqarluartut siunnersuut taamatut misissuinissamik kinguneqarnissaanik oqariartuuteqartut, taanna aamma paasilluaraat.

Taavalu Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata aamma Asii Chemnitz Narupip toqqartumik uannut apeqqutigivaa Frederiksberg Centerimik suleqateqarnitta qaqugu kipitinnissaa pissanersoq. Taassumunnga tunngatillugu oqaatigissavara tassa, soorlu akissuteqaatitsinni aamma ilaatigut eqqaagipput Naalakkersuisuni suleqatigiissitamik pilersitsisimavugut Katsorsaanermik, katsorsaariaaseq maannakkut Qaqiffimmi atorneqartoq, tassalu Frederiksberg Centeri suleqatigalugu ingerlanneqartoq Minnesotamodelimik taagorneqartoq. Taassumap qanorpiaq sunniuteqarnera, qanorpiaq iluaqutaanera misissorlugu ilaatigut suleqatigiissitami tassani ingerlakkatsigu, taavalu naatsorsuutigaarput novemberip qiteqqunnerani naajartorneraniluunniit suleqatigiissitap innersuussuteqarnissaa taanna piareerumaartoq.

Taamaattumik ilaatigut taanna tunngavigalugu Qaqiffimmik ingerlatsinitta Frederiksberg Centeri suleqatigalugu sivitsorallarnissaa, qanoq sivisutigisumik maannakorpiaq oqaatigisinnaanngilara, kisiannili aamma oqaatigerusullugu Qaqiffimmi taamatut katsorsaariaaseq, tassa imigassaannarmut tunngasuunngimmat.

 

Minnesotamodeli tassaavoq, aanngajaarnartunik assigiinngitsunik ajornartorsiuteqarneq tunngavigalugu katsorsaataasartoq - tassa ikiaroornartut, naamaarniutit, imigassaq, iisartakkat allatigullu tamakkunuunatigut ajornartorsiuteqartup qanoq katsorsarneqarnissaanik tassani katsorsaasarnerit Qaqiffimmi taamatut iluseqartumik ingerlanneqartarmata.

Tassa Naalakkersuisuni aamma uagut isuamaqarpugut ulloq manna tikillugu Qaqiffiit ingerlanneqarnerannik kinguneqartumik, aammalu Frederiksberg Centerip suleqatigineqarnerata kingunerisaanik immikkut imigassamik ajornartorsiortunut katsorsaasinnaasut, alkologinik taagorneqartut taakkua atorluartariaqaripput siunissami, taavalu apeqqutavoq ilumut qanoq iluseqartumik sunniuteqarnerusumik taakkua immikkut taamatut piginnaaneqalersimasut atorluarnerusinnaavagut, tassa ujartortuartariaqarparput katsorsaariaatsit nunatsinnut naleqqussarluakkat, pisariitsut, sunniuteqarnerusinnaasut taamaaliornitsigut aamma isumaga malillugu aningaasat killeqareeqisut atorsinnaasagut aamma atorluarnerusinnaanerat sunniuteqarnerusumik angulertorsinnaagatsigu.

Aamma isumaqarpunga oqaatigisariaqartoq tassa ilaatigut eqqaareeraluarlugu, kisianni erseqqissaqqittariaqartoq tassa kommunit assigiinngitsut manna tikillugu taamatut inuttut ajornartorsiutit assigiinngitsut atugaasut pillugit, qanoq iliuuseqartarnermikkut katsorsaanikkut allatigullu ikiorsiisarnermikkut ingerlataat qanoq misilittagaqarfigineqarnersut pillugit aamma taakkua isumaqarpunga misissuinisamut ilannguttariaqartut. Aammami oqaaseqartut arlallit ilaatigut taamatut oqariartuuteqarmata.

 

Isuamaqarpunga, pisariaqartoq suleriaatsit, katsorsaariaatsit il.il. suli ersarinnerusumik tigussaasunngortillugit qanoq ingerlateqqinnissaat inerisaqqinnissaat, siunissaq qaninnerusoq ungasinnerusorlu qiviarlugu taakkua misissuiffigilluartariaqaripput nalilersorluartariaqaripput. Taamaaliornitsigummi aamma immitsinnut pisariaqarteqatigiinnerput pisariaqaqimmammi, tassa taassumap nukittorsaqqinnissaa aamma suleriaatsitigut allatigullu eqaatsumik suleriaatsitigut inerisaaqqinnissarput tunngavissilluarlugu ingerlateqqissinnaassagatsigu.

 

Anthon Frederiksen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, ataatsimiinnermik aqutsisoq Kattusseqatigiit.

Tulliinnguuppoq siunnersuuteqartoq. Pingajussaaniileravit naatsunnguamik.

 

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard, Inuit Ataqatigiit.

Aap, qujaasuteqaannarniatungaana. Siullermik kisianni una Atassutip oqaaseqartuanut Godmann Rasmussenimut oqaatigissavara paatsoornartumik oqaaseqarsimaguma utoqqatsissuunga, ilaatigut Naalakkersuisut akissutaanik oqarninni atuarsimanersutit, imaluunniit atuarsimannginnersutit tassani pinnginnakku, aamma taamatut isumalimmik oqarniannginnama, kisianni Naalakkersuisut akissutaanni ilaatigut annertuumik pineqaramik atornerlugaasimasut eqqartorneqaramik annertuumik, taavalu imigassamik, ikiaroornartumillu ajornartorsiutillit tassani suliniarfigineqarneri annertuumik eqqartorneqarlutik.

Taamaattumik erseqqissaatigiinnarpara una taakkorpiaat uanga pinnginnakkit siunnersuuteqarninni, kisiannili pillugit inuit tamakkuninnga ajornartorsiuteqanngikkaluarlutik allanik ajornartorsiuteqarlutik saaffissaaleqisartut, periarfissiorneqarnissaat. Ilaatigut immaqa massakkut periarfissanut - ajortorsiut aatsaat piuvikkaangat massakkut periarfissanik soorunami aamma ajunngeqisunik periarfissanik ineriartortitsisoqarpoq. Aamma soorlu imminoorniartut saaffiginnittarfissaannik pilersitsisoqarnikuuvoq, kisianni taakku allaat taamannak eqqarsalinnginnermiluunniit katsorsarneqarsimagaanni immaqa imminoornissaq, tamakkuninnga eqqarsarnissarluunniit ingalassimaartinneqarsinnaavoq katsorsarneqarsimagaanni artorsaatinik.

Tassa annertuumik taamaattumik pinaveersaartitsinermi taanna ilaavoq, aammalu isumaqarpunga ajornartorsiutit tamakkua inuup pilluarluni imminullu tatigaluni, iluarisimaarlunilu inuunissaralua ingalassimaartittaraat katsorsarneqarsimanngikkaangami.

Naggasiutigalugu Naalakkersuisunut pingasuusunut uummammik pisumik qujarusuppunga, taamak siunnersuutiga tigulluartigimmassuk aammalu suleriaqqinnissartik neriorsuutigimmassuk.

Qujanaq.

 

Lise Skifte Lennert, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Naatsuarannguamik. Atassutip oqaaseqartuata Godmand Rasmussen uparuarmanga, soorlulusooq akisariaqarsimasaraluannik ularussisimasutut, tassunga imatut oqaaseqalaarusuppunga.

Naamik ularutinngilara, maluginiaqqissaarpara taamatut Sisimiuni tallimanngormat kingullermik pisimasoq, aammalu immikkut titartorlugu Pisortaqarfinnut oqqutassatut allallugu, kisiannili tassa massakkut akissuteqarfiginngilara pissutigalugu, Pisortaqarfinnut uterteriarlugu paasissutissanik pissarseqqaarlunga aatsaat qanoq iliuuseqarsinnaanerput imaluunniit nalunngikkaluarpara, tassa una Sisimiut Kommuniata akisussaaffigivaa atuarfiit taakkua pineqarmata, kisiannili tassunga atatillugu imatut oqarusullunga pinaveersaartitsineq aamma nalunnginnakku Sisimiut Kommuniani ukiorpaalunngortut pimoorussamik ingerlanneqarsimasoq, taamaammat tassa SSPK-mik taallugu ingerlassineq, tassa Atuarfeqarfiup, Politiit kiisalu aamma Pinerlutsaalisitsinerup iluani suleqatigiinneq ingerlanneqarsimasoq uanga nammineerlunga upperivara.

 

Tassani suliniutigineqartut pitsaaliuinerup iluani aallartinneqarsimasut aammalu ingerlalluarneqarsimasut illoqarfinni nunaqarfinnilu aamma ingerlanneqartut nalunnginnakkit. Tassa aqqutissat tamakku ilagimmatigit ukua ikiaroornartumut, aalakoornartunullu tunngatillugu inuusuttunut, meeqqanullu suliniarnitsinni ujartukkatta, aammalu pilerseriikkatta iluani atorluagassatta ilaat.

Taamaammat tassa taamaalillugu taanna akissuteqarfigerusuppara, ularutinnginnakku.

 

Loritha Henriksen, Kattusseqatigiit.

Naatsunnguamik, anillartiarninni Asii Chemnitz-Narupimut apeqqutigisara assorujussuaq soqutigalugu iserama apeqqutigisimavara qanoq Peqqinnissamut Naalakkersuisup akissuteqarfigineraa. Taava akissuteqarfigisimasaa paasivara isumaqatigiissuteqaqqittoqassasoq ukioq 2001-imi. Taakkua Danmarkimi ingerlatsisunut, kisiannili Finanslovimi ingerlaannarlugu misissorsimasara takussagukku allassimasoq ersarissumik takusinnaagakku, 2002-mi 1. januarimiit Qaqiffik nunatsinninngaanniit nammineq ingerlanneqalissasoq, tassani apererusuppara suna tunngavigalugu taamatut ingerlatsinissamik aalajangersimanersoq, aammalu misissuisimaneri qanoq naleqarsimanersut.

Isumaqarama aningaasat annertuumik maanngaannit nunatsinniit aallarunneqartartut, uagullu massakkut pikkorissunik peqareernerput takussutissaqareermat aamma suliamut tunniussimasunik aammalu sulerusuttunik. Isumaqarpunga taanna eqqartorneqaqqittariaqartoq.

 

Godmand Rasmussen, Atassut.

Ilumut naatsuararsuuvoq. Tassaana nuannaajallutunga. Sisimiormiut assut qutsappakka, maanngaannit ilumullimi aallaqqaammulli taanna oqaaseq aninneqarsimagaluarpat pingajussaaneerlunga maannga qaqissanngikkaluarpunga.

Oqaaseqaqqaaramali taanna maqaasisimagakku. Sisimiormiut qutsappakka, taamatut iliorsimanerat aamma Naalakkersuisuni massakkut aatsaat ujartuinikkut nassuiarneqarmat, soqutiginngitsuusaanngilaagooq, kigartukutsoorsimavaa titartorlugu, tassa qujanarpoq taamatut paasinnittoqarsinnaanera. Taava Sisimiormiut paasiinnassavaat aamma qanoq iliuuseqarsimanersut maanngaanniit inimik soqutigineqarsimanera. Qujanaq.