Ulloq ataatsimiiffiusut aappaat, ataasinngorneq septembarip 24-at 2001, nal. 13.20

Oqaluuserisassani immikkoortoq 76.

Naalakkersuisuni ilaasortassanik qinersineq.

(Naalakkersuisut Siulittaasuat)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut:

Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit Inatsisartut inatsisaanni § 3, imm. 4 naapertorlugu Naalakkersuisunut ilaasortat ataatsikkut qinerneqartarput. Matumuuna inassutigaara qinigaaffiup sinneranut Naalakkersuisunut ilaasortatut inuit arfinillit uku qinerneqassasut:

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoqarfimmut inassutigaara Josef Motzfeldt. Suliassaqarfimmut ilaapput:

Missingersuutit, nammagassat suliassallu agguataarneqarnerat, ataatsimoortumik tapiissutit, aningaasaliissuteqartarnermik pilersaarusiorneq, isumaqatigiinniartarnerit assigisaallu, Naatsorsueqqissaartarfik, imigassanut aalakoornartulinnut tunngatillugu naalakkersuinikkut ingerlatsineq kiisalu akileraarutit akitsuutillu.

 

Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoqarfimmut inassutigaara Jørgen Wæver-Johansen. Suliassaqarfimmut ilaapput:

Sanaartornermik sanaartortitsinermillu suliassat, ineqarnermut tunngasut, nukissiuuteqarneq, amutsiviit, nunap atorneqarneranik pilersaarusiorneq, angallannikkut pissutsit, mittarfeqarneq, nalunaarasuartaatitigut attaveqarneq kiisalu paasissutissiisarnermi teknologi.

 

Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisoqarfimmut inassutigaara Hans Enoksen. Suliassaqarfimmut ilaapput:

Aalisarneq, piniarneq, isumalluutinik nutartertuartunik iluaquteqarniarnermik aqutsineq inuussutissarsiutinullu tapersiissuteqartarneq.

 

Peqqinnissamut, Avatangiisinut Pinngortitamullu Naalakkersuisoqarfimmut inassutigaara Alfred Jakobsen. Suliassaqarfimmut ilaapput:

Peqqinnissaqarfik, pinaveersaartitsineq, avatangiisinut tunngasunik aqutsineq, imaani avatangiisit, pinngortitamik eqqissisimatitsineq kiisalu Pinngortitaleriffik.

 

Kulturimut, Ilinniartitaanermut, Ilagiinnut Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisoqarfimmut inassutigaara Lise Skifte Lennert. Suliassaqarfimmut ilaapput:

Meeqqat atuarfii, ilinniarnertuunngorniarluni ilinniartitaanerit, ilinniartitaanerit ingerlaqqiffiusut, inuussutissarsiutinut ilinniartitaaneq, ilisimatusarneq, sunngiffimmi sammisassaqartitsineq, timersorneq, kulturimut tunngasut, oqaatsinut tunngasutigut naalakkersuinikkut ingerlatsineq, højskolit, ilagiit kiisalu nunat avannarliit suleqatigiinnerat.

 

Isumaginninnermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmut inassutigaara Ole Dorph. Suliassaqarfimmut ilaapput:

Inunnik isumaginninneq isumannaallisaatitullu tunniunneqartartut kiisalu suliffeqarnermut tunngasutigut naalakkersuinikkut ingerlatsineq.

 

Taamatut oqaaseqarlunga Josef Motzfeldt, Hans Enoksen, Jørgen Wæver-Johansen, Alfred Jakobsen, Lise Skifte Lennert kiisalu Ole Dorph Naalakkersuisunut ilaasortassatut inassutigaakka.

 

Suliassaqarfiit uani taaneqanngitsut sinneri tamarmik Naalakkersuisut Siulittaasuannit ingerlanneqartussaapput.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit:

Taava tassa Inatsisartut suleriaasianni kapitalip pingajuat § 5 imm. 3-at naapertorlugu qinersineq pisussaavoq Naalakkersuisut Siulittaasuata Naalakkersuisunut ilaasortassatut qinerneqaqqullugit siunnersuutaasa ataatsikkoortillugit taasisissutigineqarnerisigut.

 

Taanna pitinnagu oqaaseqarusuttoqarpoq, Daniel Skifte, Atassut, taassumalu tulleriumaarpaa Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

 

Daniel Skifte, Atassut:

Siullermik oqaatigissavara Siverth K. Heilmann maaniittoq naggataarutaasumik nammineq tusagassaanik oqaaseqarfigilaarniarakku, neriuppunga akuerineqassasoq.

 

Atassut sinnerlugu Maniitsup borgmesteria Inatsisartunilu ilaasortaq Siverth K. Heilmann maani Inatsisartuni ilaasortaanerminit tunuarniarpoq, tamanna uggornaraluaqaaq, kisianni akuerisariaqarparput. Maniitsumi sulilernissaa borgmesteritut eqqarsaatigalugu. Sulilluarsimavutit pingaartumik aalisarnerup tungaanut aammalu inuussutissarsiutit aningaasaliisarnerannut tunngasumik taamatut annertuumik suliaqarsimallutit.

 

Atassummiit isumaqarpugut qineqqusaarluni kommunimut qinigassanngortinniarsimagaanni oqallinnermilu tunuassamaarnermik neriorsuuteqarsimagaanni tamannalu timitalerlugu, taava neriorsuutigisap eqqortinnissaa piviusunngortinneralu assut nersorinnissutigisariaqartoq. Taamaattumik naatsumik oqaatigalugu Siverth qujanarujussuaq, neriuppugut sulilluarumaartutit.

 

Aamma piffissaq iluatsillugu tikilluaqqusariaqarparput Avanersuarmioq Naimanngitsoq Petersen, neriuppugut aqaguminngaanniit suleqatigiilluarumaartugut.

 

Taava Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaasiinut:

 

Atassutip ukiuni kingullerni marlunni kissaatigisaa maannakkut kiisami Naalakkersuisut Siulittaasuata piviusunngortinnialerpaa partiiminit tatineqarluni. Eqqumiiginassaaq taamaaliorniarneq, Atassutip akerliuffigissappagu imaluunniit taaseqataaffiginiassanngippagu. Taamaattumik Naalakkersuisut Siulittaasuata siunnersuutai nutaat paarlaassinerillu Atassutip taaseqataaffiginiarpai akuersaarlugillu. Siunnersuutigineqartullu amerlanerussuteqartunit akuerineqassagaluarpata, Naalakkersuisunngortut tamaasa ingerlaqqittut nutaallu pilluaqqujumavagut sulilluaqqullugillu.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit:

Uaguttaaq Siverth K. Heilmann Inatsisartuni sulisimaneranut tungitsinninngaanniit qutsavigerusupparput, taamatut suleqatigilluarsinnaasimagatsigu aammalu Maniitsumut apuulluarnissaa tungitsinninngaanniit neriuutigilluarparput.

Taava ullormut oqaluuserisassamut immikkoortoq 76-imut Kattusseqatigiinniit imatut oqaaseqaateqassaagut:

Siullermik Siumut aamma Inuit Ataqatigiit naalakkersuinikkut suleqatigiinnerata ingerlaqqinnera ataqqivarput, taamaattorli ullumikkut naalakkersuisunngortitsinerup ingerlanneqarnerata takutippaa pissaaneqarniunnerup kinguneranik ersertitsineq.

Taamaattorli aallaqqaammut oqaatigissavarput partiip Siumup siulittaasortaavata tamatta nalunnginnatsigu tusagassiutitigut sapaatip akunnera kingulleq oqaaseqaatigisimasai, tassalu kammalaatersorneq unitsinneqartariaqartoq oqaatigimmagu qamuuna tungitsinniit nuannaarutigigaluaratsigu, taamaattorli Naalakkersuisunngortitsinermi aammaasiit kammalaatit ilaat Naalakkersuisunngortinneqarpoq. Aperisariaqarpugut immaqa siulittaasun-ngorniarnermi ikiuussimanerup kinguneranik qujassutitut akiliut imaluunniit Naalakkersuisut Siulittaasuata suli pissaanini milliartortoq atorluarniarneraa.

Tupigusuutigaarput demokratii malillugu ingerlatsiniarnerup nalaanni maani Inatsisartuni ilaasortaareersunik Naalakkersuisunngortitsisoqanngimmat. Inatsisartuni ilaasortat innuttaasut qinigaat maani issiasut tatiginassuseqannginnamik? Aammalu misilittagaqarluartut sooq pitsaanerusumik atorluarneqarsinnaannginnerpat, ullumikkut sipaarniarnermik oqalunnerup nalaani?

Taamaattumik Siumup siulittaasortaavata oqaaseqaatigisimasani utertillugit ullumikkut Naalakkersuisunngortitsinermi atormagit aperisariaqarpugut naammi tatiginassuseq?

Naalakkersuisunngortitsinermi eqqugaasussat annerpaaffigisassaata ilagivaat naalakkersuisunngortut aappaagussamut aningaasatigut missingersuummut annertunerusumik illersueriassallutik oqaaseqarsinnaanngimmata. Tassami kiap sapaatip akunnera periarfissaralugu illersorsinnaavaa aappaagumut aningaasatigut missingersuusiorneq eqqartulerutsigu?

Nassuerutigissavarput Naalakkersuisuusut sulianut tunniusimalluarlutik suliaqaleruttorneranni taamatut allanngortiterinerni suliat ataasiakkaat ajunngitsumik pitsaasumillu ataatsimiititalianut ataasiakkaanut annertuumik eqquisinnaanissaat naatsorsuutigissagatsigu.

Aammalu minnerunngitsumik Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput, pipallattumingaasiit iliuseqarnikkut Naalakkersuisuusimasut periarfissinneqarsimanngimmata, aappaagussamut aningaasanut missingersuusiornissamut oqalliseqataanissaannut. Aperisariaqarpugut iluamik eqqarsarluarnikkut iliornerunersoq taamatut ullumikkut iliorneq.

Isumaginninnermi Naalakkersuisoq sooq sulianut iserlualeruttortoq allamut nuutsinneqassava? Imaannginnerpa Qallunaat Nunaanni Socialdemokratit iliuusaat nuannaartoralugit iliuuseqartoqarusuttoq maani Inatsisartuni? Pisortaqarfinni sulisut qanormitaava eqqarsaateqarpat? Sulisut toqqissisimanavianngillat taamatut iliornermi. Nunatsinni innuttaasummita qanoq eqqarsariassappat taamatut naalakkersuinikkut allannguinermut?

Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput innuttaasut pitsaanerpaamik sullinniarutsigit aamma taakku eqqarsaatigineqartariaqarput, pipallalluta iliuuseqarata.

Naggataatigut Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput taamatut iliuuseqarneq naalakkersuinikkut nalornisoornermit akuersaassanerlugu imaluunniit taaseqataassanerluta.

Taamatut oqaaseqarluta tungitsinninngaanniit naatsumik oqaaseqarpugut.

 

Ruth Heilmann, Siumut:

Tassa aamma uagut Siumuminngaanniit Inatsisartuni Atassummi taamatut nikittoqarnera ataqqivarput, tassalu Siverth K. Heilmann Maniitsumi borgmesteritut sulilertussaq sulilluarnissaanik kissaapparput, aammalu Avanersuarminngaanneersup Naimanngitsoq Peter-senip Inatsisartuni suleqatigilluarnissaa kissaatigalugu aamma tikilluaqquarput.

Kiisalu aamma Naalakkersuisut nutaat uummammik pisumik pilluaqquagut aammalu suleqatigilluarnissaat isumalluarfigalutigu.

Minnerunngitsumillu aamma Naalakkersuisut tunuartut suleqataasimanerat pillugu qutsavigigaarpagut. Simon Olsen Inatsisartuni ilaasortaaginnassaaq, tassa ingerlaqqissaaq sulilluni, taavalu aamma Steffen Ulrich-Lynge suliffigisassaani ingerlalluarnissaanik kissaallugu aamma uummammik pisumik qutsavigaatsigit suleqatigilluarsimagatsigit.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq:

Siullermik aamma uanga Siverth K. Heilmann qutsavigerusuppara taamatut ikinngutaalluarlunilu uannut nuannersorsuarmik aliikkusersuisarlunilu immersuersarlunilu pisartoq Inatsisartuni ilaasortaaninni angumerigakku. Angussuuvutit neriorsuummik piviusun-ngortitsigavit, taamallu tatiginartumik ilioravit naamik allat.

Naalakkersuisunut toqqaanermut nutaamut atatillugu uanga nalunaarutigissavara aamma akuersaarinnillunga, naak atanissaat qularikujukkaluarlugu akuersaarinnillunga piumaarama. Neriuppunga tassani aamma piginnaaneqarneq aallaavigalugu toqqaaneq pisimajumaartoq, piffissap tamanna takutikkumaarpaa.

Nerioqaanga sammivik taama ittoq siunissami ammaanneqassasoq aallunneqarlunilu.

Taamatut oqaaseqarlunga nalunaarutigissavara Naalakkersuisuni inissiiniarnernut nutaamik inuttalersuinermi akuerseqataallunga piumaarama.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq:

Tassa Inatsisartuni ilaasortat tunuartut aammalu taarsiillutik isertut isumaqarluinnarama Siulittaasoqarfitta isumagisassarigai, taamaattumik utaqqivara Siulittaasutta nammineerluni uagut tamatta sinnerluta oqaaseqarnissaa, ataasiakkaarluta pigaluarutta inerallarna-

vianngilaq oqallinnissarput.

Taamaalillungalu aamma aallaqqaatigalugu oqaatigissavara Daniel Skiftep, Atassutip kissaatigisimasai ullumikkut aatsaat eqqortumik pisut. Illuatungiliuttut soorunami kissaateqarsinnaasarput, kisiannili qanoq pisarsimaneri tamaasa eqqarsaatigalugit eqqumiigaara illuatungiliuttoq piukkutaqarsimammat namminneq ilaginngisaminnik allamik, tassami Naalakkersuisut ikkussinissaannut tikkuartumik, isumaqarpunga illuatungiliuttut taanna susassarinngilluaasaraat.

Maani Naalakkersuisut Siulittaasuata kisimiilluni aalajangersinnaasai akuliuffigineqarpallaarsimapput, utoqqatserpunga, pingaartumik aamma Siumup ataatsimeersuarnerani.

Naluneqassanngilaq Statsministeri imaluunniit maani Naalakkersuisut Siulittaasuat tassatuaammat ministeriminik imaluunniit Naalakkersuisuutitaminik ikkussisinnaallunilu soraarsitsisinnaasoq, allanit akuleruffigineqarani, taanna eqqaamaneqartariaqarpoq, soorlulu inuit iluarisaannarminnik oqalulersut, ?aa, una peerlugu aqagukkut tusassavagut, ministerissaminnik toqqartuilersimasut inattuisalersimasllut angeqqusillutik, Naalakkersuisut Siulittaasuat avaqqutiinnarlugu. Pissutsit tamakkua demokratiimut tulluanngilluaasarput.

 

Mogens Kleistip oqaaseqarnera aamma ippigilaarpara; partiip iluani pissaaneqarniussimassappat uagut taanna susassarinngilarput. Taavalu qujaniutigalugu ikkussisoqarsimassappat aamma taanna sumiluunniit pisarpoq, pingaartumik qineqqusaarsimanermi ikiuulluarsimasut takornartaanngillat Naalakkersuisut Siulittaasuaninngaanniit qujassummik tunineqartarlutik, naak taamanna ippinnartaraluarpoq, kisianni pissusiusarpoq ilaatigut eqqumiiginarsinnaasoq, kisiannili akuliuffigineqarsinnaanngitsoq.

Qinikkanik atorfinitsisinnaaneq periarfissaqartoq nalunngilarput, kisianni aamma peqqinnartuuvoq Naalakkersuisut Siulittaasuat periarfissaqarmat malittarisassagut najoqqutaralugit qinigaanngikkaluartunik maani ikkusisinnaassalluni, taanna malittarisassani erseqqarissumik allassimasoq kialluunniit aamma uparuartugassarinngilaa, pissusissaq eqqorlugu ingerlammat.

Uangattaarmi aamma isumaqataasinnaagaluarpunga Isumaginninnermut Naalakkersuisoq tamatigut isumaqatigiuaannanngisara sungiussileruttorluni massakkut allamut nuuttariaqassammat, kisianni aamma taamatut oqatsiaannarpunga tassaasussaammat Naalakkersuisut Siulittaasuata kiserluinnarmi oqaasissaqarfigisaa.

Taamatut Naalakkersuisuni inissanik nikititerineq nutaamillu tigusineq pipallannerunngilaq, kisianni oqartussaassuseq Naalakkersuisut Siulittaasuata nammineq nalunngisani atorlugu taamaaliormat nalunaarutigissavara siunnersuutai uanninngaanniit akuersaarneqassasut.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut:

Maani partiinit ilassilluarneqarnera qujassutiginngitsoornianngilara; Naalakkersuisoqatigiinnit, illuatungiliuttunit, Atassummit, Per Berthelsenimit taamatullu aamma attaviitsup aappaanit Otto Steenholdtimit. Siunnersuutit taakkua Inatsisartuni ilassilluarneqarnerat assut qujassutigaara.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit:

Tassa taasisussanngussaagut, kisianni oqaatigilaassavara immikkoortut aappaata tikinnissaata tungaanut Siverth K. Heilmann maani suli oqalliseqataasussaammat qutsaviginian-ngikkallarpara.

 

Tassa kapitalit pingajuat suleriaatsitsinni § 5, imm. 3-at naapertorlugu Naalakkersuisut Siulittaasuata siunnersuutai, Josef Motzfeldt, Hans Enoksen, Jørgen Wæver-Johansen, Alfred Jakoben, Lise Skifte Lennert kiisalu Ole Dorph Naalakkersuisuni ilaasortassatut inassutigai, tamatumunnga isumaqataallutik taasisut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

27.

Akerliusut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

0.

Aammalu isumaqataanatilluunniit taaseqataanngitsut qinnuigissavakka nikueqqullugit.

4.

Tassa taamaalillugit Naalakkersuisut Siulittaasuata Naalakkersuisoqatissamisut siunnersuutai akuerineqarput, aamma qinnuigissavara Ole Dorph Naalakkersuisuni ilaasortanngoqataasoq inissaminut ingeqqullugu. Aamma soorunami Siulittaasoqarfimminngaanniit Naalakkersuisooqataasimasoq Steffen Ulrich-Lynge sulisimanerani qutsavigaarput sulilerfissaanilu ingerlalluarnissaanik kissaallugu.

Ilanngullugu soorunami aamma Siulittaasoqarfik sinnerlugu qutsaviginngitsoorusunngilara Simon Olseni Naalakkersuisuusimaneranut kiisalu aamma tikilluaqqussallugu soorunami Hans Enoksen, Aalisarnermut Piniarnermullu Nunaqarfinnullu Naalakkersuisunngortoq.

Naalakkersuisunngortut tamaasa aamma sulilluarnissaannik maanngaanniit kissaakkumavakka.

Tassalu immikkoortoq 76 taamaalillugu naammassivarput.