Ullut ataatsimiiffiusut arfersaneq arfineq sisamaat, tallimanngorneq oktobarip 26-at 2001, nal. 13:14

Oqaluuserisassani immikkoortoq 78

Inatsisartut Naalakkersuisunilu il. il. ilaasortat aningasarsiaqartitaanerat il. il. pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunersuut saqqummiunneqartoq.

(Siulittaasoqarfik)

(Siullermeerneqarnera)

   

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Tassani saqqummiussisussaagama Siulittaasup tullia siulleq Anders Andreassen aqutseqqussavara.

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Inatsisartut Naalakkersuisunili ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat soraarnerussutisiaqartitaanerallu pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunersuut nutaaq ulloq oktoberip 26-ani 2001-mi agguaanneqarpoq ataatsimiinnermilu matumani naammassillugu suliarineqarnissaa naatsorsuutigineqarluni.

Siunnersuutip qanorpiaq imaqarnissaa pillugu Inatsisartut isumaqatigiinnerat tunngavigalugu siunnersuut Inatsisartut Siulittaasoqarfiannit saqqummiunneqarpoq. Tunngaviit siunnersuutip imarisaanut tunngavittut aallaavigineqartut ukiakkut ataatsimiinnermi 2000-imi sukumiisumik oqaluuserineqarput. Kingullermillu oqaluuserineqarlutik ataatsimiinnermut matumunnga atatillugu. Taamaattumik siunnersuutip immikkuualuttortai taakkartussanngilakka. Siunnersuummili immikkoortut pingaarnerit taaginnassallugit.

Qinersisarneq pillugu inatsisip allanngortinneratigut Kalaallit Nunaat qinersivik ataasiinnanngormalli aningaasarsiaqartitsinermut inatsisip atuuttup allangortinneqarnissaa erseqqissumik pisariqartinneqalersimavoq.

Qinikkatut suliaqarnerup ullutsinnut naleqquttumik aningaasartaqartinneqarnissaa sivisuumik kissaatigineqartarsimavoq. Tamannalu pissaaq aningaasarsiaqartitsinermut nutaamik inatsisiliornikkut. Tamatumalu peqatigisaanik aningaasartuutinut matussutissatut tapit allanngortinneqassapput. Aammalu soraarnerussutisiaqarnemik aaqqissussisoqassalluni kiisalu Inatsisartut ilaasortat Nuummi najugaqalernissaminnut periarfissaat pitsaanerulersinneqassallutik.

Inatsisartut ataatsimiinnerannut ataatsimiititaliallu sulinerannut atatillugu angalanermi ullormusianik tunniussisarnermik aaqqissuussineq siusinnerusukkut atuuttoq aningaasartuutinut matussutissatut tapit allanngortinneqarnerisigut atorunnaarsinneqassaaq.

Qinikkatut suliaqarneq suliassat isumagisariaqarnerisigut piffissallu atorneqartup sivitsoriartuinnarneratigut pisariuleriartuinnarpoq. Sulineq qaammatisiutit malillugit ukiumut siammariartuinnarpoq ullorlu tamaat suliffittut allatut nallersuunneqartariaqalerluni. Ineriartorneq taanna aningaasarsiaqartitsineq pillugu inatsisissatut siunnersuummik nutaamik saqqummiussinikkut ersersinniarneqarpoq.

Tassani aningaasaqarnermut ataatsimiititaliami kukkunersiunermullu ataatsimiititaliami ilaasortat Inatsisartullu Siulittaasoqarfiata immikkut suliaqarnerat sillimmartaarunneqarsimammat. Siunnersuutittaaq imaraa Inatsisartut Naalakkersuisunilu Siulittaasut kiisalu Naalakkersuisuni ilaasortat aningaassarsiaasa soraarnerussutisiaasali iluarsiivigineqartarnissaat. Aningaasarsiat siunissami iluarsiivigineqartarneranni ASG-mi, tassalu Akademisk Sammenslutning Grønlandimi ineriartorneq malinneqassaaq. Taamaalillunilu immikkoortumi tassani ukiut allortarlugit nutaamik isumaqatigiissuteqartoqarneratigut aningaasarsiat iluarsiivigineqartassallutik.

Inatsisittaaq nutaap imaraa Inatsisartut Naalakkersuisunilu ilaasortat soraarnerussutisiassatigut atugarisaasa nutarterneqarnissaat pillugu aalajangersagaq. Maannamiit aningaasarsiat tunniunneqartartut 15%-at soraarnerussutisiaqarnermut aaqqissuussinermut namminersortumut PSA soraarnermut akiliutigineqartalissaaq. Taamaalillutik soraarnerussutisianut akiliutit pisussaaffioratarsinnaasutut naatsorsuiffigineqanngitsutut siusinnerusukkut landskarsimit akilerneqartartussaasimasut matuma kingorna aningaasanut inatsimmi ilanngunneqartalernermikkut saqqumisunngortinneqassapput.

Aammattaaq Inatsisartunut ilaasortat akileraarutaasussaanngitsumik aningaasartuutinut matussutissatut tapisiaat iluarsiivigineqassapput. Soorluttaaq Kalaallit Nunaanni paasisassarsiorluni angalanermi aningaasartuutit matussusiivigineqarsinnaanerat killiussanik aalajangersaavigineqartut.

Nuummi ataatsimiititaliat ataatsimiittarnerisa Naalakkersuisoqarfinnilu ataasiakkaanik suleqatigiinnerup annertunerujartuinnarnerisa kingunerigajupaat Inatsisartut ilaasortat aamma Inatsisartut ataatsimiinnerisa avataasigut Nuummiittariaqartarnerat Inatsisartut ilaasortat inoqutitik ilagalugit Nuummi aalajangersimasumik najugaqarnissamik kissaateqartut maleruagassat atuuttut naapertorlugit maanna atugassinneqarsinnaalissapput.

Inatsisartunut ilaasortanut Nuup avataani najugaqaannarnissamik kissaateqartunut aapparisap qitornarisallu Inatsisartut ataatsimiinnerannut ingiaqataanerannut aningaasartuutit matussusiivigineqartarnissaannut periarfissat pitsaanerulersinneqassapput. Aningaasarsiaqartitsinermik inatsit nutaaq akuersissutigineqassappat 2002-mi aningaasanut inatsimmi Inatsisartut 7 million 71.132 kr-ninik Naalakkersuisullu 1 million 434.588 kr-ninik aningaasartuuteqarnerunermik kinguneqassaaq. Inatsisip novemberip aallaqqaataanik 2001-miilli atortuulersinneqarneratigut ukiup matumap sinneranut naapertuuttumik annertussusilimmik ilassutitut aningaasaliissuteqartoqarnissaa naatsorsuutigineqartariaqalissaaq.

Aningaasarsiaqartitsinermut inatsit nutaaq tassungalu nassuiaatit ilanngunneqartut innersuussutigalugit siunnersuut Inatsisartunut oqaluuserisassanngortinneqarpoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata Tullia, Siumut:

Aap, qujanaq. Maannalu partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassapput.

 

Lars-Karl Jensen, Siumup oqaaseqartua.

Inatsisartut Naalakkersuisunilu ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat soraarnerussutisiaqartitaanerallu pillugu siunnersuutip siullermeerneqarneqarnera Siumumiit imatut oqaaseqarfigissavarput. Aningaasarsianut tunngasut siorna ukiakkut 2000-imi ataatsimiinnermi siullermeerutaasumik saqqummiunneqarmata Siumumiit pingaartillugu oqaatigaarput Inatsisartut suliariaasiannut naapertuuttumik aallaaveqarluni taakkua nalilersorneqarnissaat pingaartillutigu, kisianni ilisimaneqartutut aningaasarsiaqarnermut tunngasuni suliaq nukippassuit atorlugit ingerlareersoq suliap nutaamik nalilersornissaa kissaatigineqartoq pissutiginerullugu taamanikkut suliaq unittoornikuuvoq. Siumumiilli tamanna uniffiginagu suliap nangeqqillugu ingerlanera aamma annertuumik suleqataaffigaarput sulinitsinnilu Inatsisartut Naalakkersuisullu ullumikkut sulinerat aallaavigalugu nalilersuiffigalutigu.

Siumumiit siusinnerusukkut suliamut tunngasunik oqaaseqaatigisartakkagut innersuussutigalugit suliassami uani paaseqqussavarput namminissarsiorluni akissaasersuineq siunertarinnginnatsigu. Siunertarigatsiguli Inatsisartut Naalakkersuisunullu ilaasortat minnerunngitsumillu siunissami ilaasortaasarlertussat suliassaannut nammagassaannullu naapertuuttunik akissaasersorneqarnissaat. Taamaattumik suliassap inimi maani naammassillugu suliarineqarnissaa Siumumiit alajangiusimavarput.

 

Inatsisartut Siulittaasoqarfiata maannakkut nutaamik saqqummiussai ukiaq manna Inatsisartut nalilersuiffigalugit oqallisigisatsinnut naapertuulluinnarmata ersarimmatalu immikkuualuttunut sammisunik annertunerusunik oqaaseqarfiginagit Siumumiit oqaatigiinnassavarput siunnersuutigineqartut tamaasa ataatsimut isigalugit taamatut iluseqartillugit akuersaarniaratsigit.

Siumumiit taamak naatsumik oqaaseqarluta inatsisissatut siunnersuutip aappassaaneerneqannginnerani inatsisit atortinneqarnerannut ataatsimiititaliami nalilersuiffigineqarnissaat inassutigaarput.

 

Finn Karlsen, Atassutip oqaaseqartua.

Inatsisartut Naalakkersuisut ilaallu ilanngullugit ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat aammalu angalasinnaatitaanerat pillugit iluarsiivigineqarnissaat inatsimmi pineqarput. Atassummi inatsisissatut siunnersuut gruppemi annertuumik sukumiisumillu oqaluuserereerlugu inatsisissatut siunnersuut allannguuteqartinnagu akuersissutiginiarlugu isumaqatigiissutigineqarpoq. Tamatumunnga tunngatillugu siullermik oqaatigissavarput siorna ukiakkut Inatsisartut ataatsimiinnitsinni oqaluuserisassatta, immikkoortoq 30-p, maangaannaq taamatut nanginneraa.

Taamaattumik taamanikkut oqaaserisagut uteqqinngikkaluarlugit innersuussutigissavagut. Inatsisissap suliarineqarnerani aallaqqaammut matoqqasumik Inatsisartut marlussoriarlugu sammineqartarpoq. Tamatumanilu amerlanerussuteqarluartut kissaatigisaat tunngavigalugu Inatsisartut Siulittaasoqarfiat taamatut isikkulimmik saqqummiussaqarnissaminik suliassinneqarnini tunngavigalugu saqqummiivoq.

Matoqqasumik suliarineqartariaqarneranut tunngaviuvoq suulluunniit inatsisissatut siunersuutigineqartut tamatigut aallaqqaammut matoqqasuni suliarineqaqqaartarput, tamatumanilu periuseq maani aamma atorneqarpoq. Nunatsinni qinikkatut akisussaaffik annerpaaq Inatsisartut akisussaaffigaat. Aammalu maannakkut suliakkersorneqarnerat malunnarluartumik annertusiartuinnartoq eqqarsaatigalugit akissaatitigut naleqqussaavigineqarnissaat pisariaqalersimavoq.

Taamaattumik Inatsisartut Naalakkersuisullu akissarsiaqartitaanerat oqareernitsituut nalimmassaavigineqarnissaat pisariaqalersimavoq. Tamatumunnga ilanngullugu Inatsisartut ilaasortat sinerissamut angalasinnaanerat pitsaanerusumik periarfissinneqarpoq. Maannamummi inatsit atuuttoq tunngavigalugu qinigaaffiup ataatsip iluani angalasinnaanermik ataasiinnarmik periarfissaqartitaapput. Inatsillu akuerineqarpat angalasinnaatitaanerit ukiumut ataasiartumik periafissaqartitaalissapput.

Akileraarutitaqanngitsumik ajunngitsorsiassaqartitaaneq annertusineqassasoq siunnersuutigineqarpoq. Akerlianilli tamatumunnga tunngatillugu maluginiarneqartariaqarpoq angalanermi ullormusiaqartitaanerit atorunnaarsinneqassammata.

Oqareernitsituut oqaatigeqqissavarput ukiakkut 2000-mi ataatsimiinnermi tamatumunngarpiaq tunngasumik oqaasereriikkagut innersuussutigissagatsigit. Taamatut naatsumik oqaaseqarluta inatsisissatut siunnersuut akuersaarlugu oqaaseqarfigaarput.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Ilisimaneqartutut Inuit Ataqatigiit 1994-imi ukiakkut siunnersuuteqarpugut Inatsisartuni suleriaaserput tunngaviatigut allanngortiterneqartariaqartoq. Taamanikkut siunnersuuterput akissarsianut tunngassuteqanngilaq. Taamani siunnersuuteqarnitsinnut aallaaviuvoq isumaqaratta Inatsisartut suli annertunerusumik sunniuteqarlutillu oqartussaassuseqarnerulertariaqartut. Ulluinnarnilu Naalakkersuinikkut suliaasunut annertunerusumik malinnaatinneqartariaqartut.

Taamaattumik taamanili ilaatigut siunnersuutitsinnut qitiutillugu ilaatipparput Inatsisartut namminerisaminnik ataatsimiititaliaat eqqarsaatigalugit kiffartuussiveqalerlutik allattoqarfeqalissasut. Taamaaliornitsigut Naalakkersuisut Inatsisartullu suliassavippiaat avissaartinneqarsinnaammata. Qujanartumik Inatsisartut partiinit tamanik Kattusseqatigiinniillu ilalerneqartumik Inatsisartut suliariaasiata nutarterneqarnissaanut kommissionip isumaliutissiissutaatigut ukiukkut 1996-imi ataatsimiinnermi allanngortitsisoqarnissaanut tunngaviliisoqarpoq. Tamatuma kingunerisaanik Inatsisartuni suleriaasissatut aalajangersagaq decemberip aallaqqaataani 1999 aallarnerfigalugu atortuulersinneqarpoq. Inatsisartut suliariaasiat maanna atuuttoq ilaatigut Inatsisartut annertunerusumik pisussaaffiliivoq.

Naalakkersuisut ulluinarni ingerlatsinerat nakkutigineqarnerulersinnaalersillugu ataatsimiititaliat nukittorsarneqarmata. Minnerunngitsumillu aamma ataatsimiititaliat Inatsisartut katersuunnerisa avataasigut nammineerlutik suliassaminnik suliaqarsinnaalermata. Apeqqutinullu ataatsimiititalianut attuumassuteqartunut suugaluartunulluunniit qaqilerisinnaallutillu malersuisinnaanngorsimammata.

Inatsisartut tassaalersimapput Naalakkersuisut tunuliaqutaralugit sulisitsisut. Taamaattumik Inatsisartut ukioq naavillugu katersuussinnaannginnerat patsisigalugu Inatsisartut ataatsimiititaliaat aamma tassaalersimapput Naalakkersuisoqarfinnut ataasiakkaanut nakkutiginnittussat. Inatsisartut akuersissutigereersimasaannut piviusunngortitsiniarnermi. Periuseq taanna demokrati toqqammavigalugu nunani allani pissusissamisoortut isigineqartoq aamma nunatsinnut eqqunneqarpoq. Nunarput ataatsimut Inatsisartut qinersivinngortinneqarmat.

Inatsisartut suleriaasiannik allanngortitsinerup kingunerisaanik maanna misilittakkat takutippaat Inatsisartut ilaasortaanerup saniatigut allamik suliffeqarnissaq ajornarsiartuinnartoq. Taamatut Inatsisartut sulinerata ineriartornera Inuit Ataqatigiit iluarisimaarparput. Tunngaviusumik isumaqaratta Inatsisartut ilaasortaaneq tassaasariaqartoq atorfittut allatut tamakkiisumik aallunneqartoq.

Nunatsinni kinaluunniit 18-inik ukioqalersimasoq Inatsisartut qinigassanngortissinnaavoq soorunami aamma qinigaasinnaalluni. Tamanna qinersisartut aalajangertarpaat. Ullumikkut Inatsisartut ilaasortaq ukiumut 235.000-it ataatilaarlugit akissarsiaqarpoq. Taassumap saniatigut allaffissornermut telefonimut allanullu atugassanut akileraaruteqaataasussaanngitsunik ukiumut 50.000-tit ataatilaarlugit atorneqartussanik aamma pissarsiaqartinneqartarpoq. Taassumap saniatigut Inatsisartut ilaasortat avataaneersut Inatsisartut ataatsimiinnerisa nalaani ataatsimiititaliallu angalanerisa nalaanni allatuulli ullormusiaqartinneqartarput.

Inatsisartut ilaasortat ullumikkut akissarsiaat atorfinnut allanut sanilliunneqassappata oqartariaqarpugut Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu immikkoortortaqarfiini pisortat akissarsiaanut sanilliunneqarsinnaasut. Taamaattut akissarsiatigut sanilliussinerup apeqqutit arlallit pilersippai. Inatsisartut ilaasortat ullumikkut akissarsiaat akisussaaffimmut sanilliullugit qaffasippallaarpat?

Naagga taamatut oqartoqasinnaanngilaq. Oqareernittut Inatsisartut suliariaasiata allanngortinnerata kingunerisaani Inatsisartut Naalakkersuisunilu ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut atorfilinnik inuttalimmik suleqatigiissitamit suliarineqarpoq. Taakku siunnersuutaat kingumut manna Inatsisartut Siulittaasoqarfianiit Inatsisartut aalajangiiffigisassanngorlugu saqqummiunneqarpoq.

Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut Inatsisartut Siulittaasoqarfiata siunnersuut aningaasarsiaqartitsinermut inatsimmut maanna atuuttumut naleqqiullugu allannguutinik taamak malunnaateqartigisunik allannguiniarnerat isumatusaarnerunngitsoq.

 

Ulluni makkunani inuiaqatigiit aningaasaqarnerat ataatsimut isigissagaanni aammalu Inatsisartut aningaasanut inatsisissaata suliarineqarneranut atatillugu sinerissap qanittuani aalisarnikkut ajornartorsiutit Royal Greenland aamma Nuka A/S ajornartorsiutit ilinniagaqartut atugaannut sipaarutissat innuttaasullu ataatsimut isigalugit suli maannakkornit aningaasatigut sipaarnikkut piumasaqarnerit eqqarsaatigalugit Inuit Ataqatigiit siunnersuut tamakkiisumik akuersaarsinnaanatigu oqaatigissavarput.

Inuit Ataqatigiit aamma oqaatigissavarput inatsisissatut siunnersuut ataatsimut isigalugu akissarsiatigut qaffaassutissat taakkununnga tunngasut siunnersuutit eqqaassanngikkaanni arlalitsigut iluarisimaaratsigu. Pingaartumik inatsisissatut siunnersuut allaffissornikkut pisariillisaaniarnermik annertuumik siunnerfeqarmat.

Taamatuttaaq nunarput Inatsisartut ataatsimut qinersivinngornerata kingunerisaanik ilaasortat qinersisartunik isumasiuvillutik aamma paasisassarsiorlutik angalasinnaanermikkut kingumut periarfissinneqassammata. Ilanngullugu iluarisimaarlugu oqaatigissavarput Inatsisartut ilaasortat meeqqiortut mikinerusunillu meerallit kiisami pitsaanerusunik atugassaqartitaalernissaat aamma Inatsissatut siunnersuummi ilaatinneqarmata.

Tamanna ilaatigut naligiissitaanermut ataatsimiititaliap qangali kissaatigisaanut tusaaniarnertut nalilerparput.

Akissarsiat annertunerusumik piumasaqaatitaqanngitsumik taamak annertutigisumik qaffanniarneqarnissaanut akuersaannginnerput Inuit Ataqatigiit erseqqissumik oqaatigereeratsigu Inatsisartut inatsiseqarnermut ataatsimiititaliaanut suliap Inatsisartut aappassaaneerlugu suliarineqannginnerani kaammattuutigissavarput akissarsiat pillugit nutaamik nalilersueqqullugit. Allannguutissatullu siunnersuutit tamanit isumaqatigiissutigineqarsinnaasut isumaliutissiissut aqqutigalugu saqqummiussaqaqqullugit.

Inuit Ataqatigiit aamma siunnersuutigaarput Inatsisartut ilaasortat ukiumut akissarsiaat tunngaviusut 1993-imiilli qaffaanneqanngimmata kattuffiit assigiinngitsut angusimasaat tunngavigalugit qaffanneqarnissaat aamma siunnerfigeqqullugu.

Illuatungaatigut allaffissornikkut pisariillisaaneq siunertaralugu Inatsisartut ilaasortat aningaasarsiamik saniatigut 96.000 kr-nik Nuummi najugaqartunut ilaasortanullu allanut ukiumut 126.000 kr-nit aningaartuutissanut matussutissanik tapisiaqartitaalernissaat peqataaffigisinnaavarput. Taakkulu tassaapput ullormusiaqartitsinermut taartaasussat.

Taamatut oqaaseqarluta Inuit Ataqatigiinniit kaammattuutigaarput ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunersuut aappassaaneerlugu suliarineqannginnerani Inatsisartut Inatsiseqarnermut ataatsimiititaliaani suliarisanngortinneqaqqissasoq.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Inatsisartut Naalakkersuisunullu ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat ilaallu ilanngullugit pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunersuummu Kattusseqatigiinniit imaattumik oqaaseqaateqassuugut. Siullermik Kattusseqatigiinniit oqaatigeqqissavarput suliat marluusut tassalu Inatsisartut angalasarnerannut tunngasut aamma Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasarsiaqartitaanerannut tunngasut immikkoortillugit oqallisigineqarnissaat Kattusseqatigiinniit kissaatigisimagaluaratsigu.

Makkua pissutigalugit siullertut. Naluneqanngitsutut nunarput Inatsisartunut qinersivinngornikuuvoq ataaseq. Taamaattumillu Inatsisartut angalasarnerannut tunngasut malittarisassat pinngitsooratik allanngortittariaqalernikuullutik. Aappaattut Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasarsiaqartitaanerat Inatsisartut Naalakkersuisullu angalasarnerannut kaputartuullugit oqaluuserineqartariaqanngikkaluarmata.

Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput Kattusseqatigiinni Inatsisartut Naalakkersuisullu angalasarnerannut tunngasut iluarsiissutissat tunngaviatigut isumaqatigigatsigit. Tassa Inatsisartunut qinersisarnermi inatsisip nutarterneqarnerata kingunerisaanik Inatsisartunut Naalakkersuisunullu angalasarnernut tunngasut pinngitsooratik nutarterneqartariaqarmata. Taamattuminguna Kattusseqatigiinniit ataatsimiititaliami piumasarisarsimagaluaripput oqaluuserisat taakku marluk immikkootut imminnut kaputartuunnagit oqaluuserineqarnissaat.

Taamaattut siunnersuutip affa oqaaseqarfigereerlugu Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasarsiaqarnerannut tunngasortaa Kattusseqatigiinniit aamma imaattumik oqaaseqarfigissavarput.

Siullermik Kattusseqatigiinniit nassuerutigalugu oqaatigissavarput Inatsisartut Naalakkersuisullu akissarsiaqartitaanerannut tunngasut pillugit Kattusseqatigiinniit isumaqatigiinginnatta. Naak oqaluuserineqartoq pillugu siorna oqallinnermi tamatta isumaqatigiilluta Inatsisartut Naalakkersuisullu akissarsiaasa qaffanneqarnissaat akerlerisimagaluarlutigu.

Ilanngullugu oqaatigissavarput Kattusseqatigiinni ilaasortat pingasut Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasarsiaasa qaffanneqarnissaat tunngaviatigut isumaqatigimmassuk. Ingerlaannarlu aamma oqaatigeqqittariaqarparput ilaasortat taakkua pingasut aningaasarsiat iluarsineqarnissaannut isumaqaagaluarlutik qaffaatissatut siunnersuutigineqartut ilaatigut ingasattajaartumik annertussusilerneqarsimaneri tassa taamarsuaq qaffaaniarneq pissusissamisoortutut isiginngimmassuk. Taamaammallu qaffaatissat ataatsimut katillugit 9 millionit tungaanut annertussuseqartut akuersaarsinnaanagit.

Minnerunngitsumi nunatsinni aningaasat pisariaqarnerusunut atorfissaqatinneqarnerat aamma eqqarsaatigalugu. Tassani akuersaarneqarsinnaanngilaq Naalakkersuisunut ilaasortat aammalu Inatsisartunut ilaasortat 100.000 kr-niniit 300.000 kr-nit tungaanut akissarsiaasa qaffanneqarnissaat.

Aningaasarsiaqarfiusunimi allani taamak ingasattajaartigisumik qaffaasoqarneq ajorpoq. Soorunami Kattusseqatigiinni isummanik ilaatigut allanngortitsineq ajuusaarnartutut oqaatigisinnaavarput, kisianni tamanna pillugu Kattusseqatigiit sinnerlugit oqaatigissavara ilaasortat isummaminnik allanngortitsisinnaasut soorunami namminneq nalunngissusertik kiffaanngissuseqarnertillu tunngavigalugu aalajangiisinnaanertik namminneq akisussaaffigalugulu kiffaanngissuseqarfigimmassuk.

Taamatut oqareerlunga oqaatigissavara Kattusseqatigiit tunngaviusumik politikkiannut ilaammat Kattusseqatigiinni qinikkat uagutsinnut sutigut tamatigut salliutinnginnissarput aalajangiusimagatsigu. Nalunnginnatsigu inuiaqatigiinni iluarsisariaqartut aaqqittariaqartullu pisariaqartinneqartut salliutillugit siulliutillugillu iluarsineqartariaqarmata.

Taamaammat Kattusseqatigiit sinnerlugit Inatsisartut Naalakkersuisullu akissarsiaasa qaffanneqarnissaannik siunnersuut pissusissamisoortutut isiginngilara. Soorlu aamma siorna oqallinnermi tamanna tamakkiisumik akerlilersorsimagipput. Pissutsit tunngaviusut tunngavigalugit. Minnerunngitsumik Kalaallit Nunatta ukiuni tulliuttuni aningaasatigut isertittagaasa ikiliartornissaat ilimasaarutigineqartoq aamma eqqarsaatigalugu.

Aningaasarsianullu qaffaaniarnermut tunngatillugu aamma oqaatigissavarput ilinnigaqartut siunissami isumalluutitta ajunngitsorsiassatuannguisa ilaasa piiarniarneqarnerat akuersaarsinnaanngilluinnaratsigu.

Tamakkua piiaaffiginagit qaffaatissatut siunnersuutit ilaannik aaqqiivigineqarnissaat kaammattuutigerusupparput. Aammalu Kattusseqatigiinniit allat ataasiaakkaat eqqartortariikkagut oqaatigeqqinngikkaluarlugit eqqaasitsissutigeqqissavarput inuiaqatigiinni ajornartorsiuterpassuatta iluarsineqarnissaat salliutineqartariaqarmata.

Taamatut oqaaseqarluta assorsuaq uggoraarput Inatsisartut Naalakkersuisullu angalasarneri pillugit malittarisassat aammalu Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasarsiaqartitaanerannut tunngasut immikkoortillugit suliarineqanngimmata. Tassami angalasarnermut tunngasut oqareernitsituut nunatsinni qinersivilli ataasiinnanngortinneqarmat iluarsineqartussaagaluarmata.

Taamaammat Kattusseqatigiinniit Inatsisartut inatsisissaattut siunersuutip avillugu taasissutigineqarnissaa siunnersuutigaarput. Suliallu aappaassaaneerneqannginnerani ataatsimiititaliami suliareqqinneqarnissaa inassutigalugu.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata Tullia, Siumut.

Aap, qujanaq oqaaserineqartunut kingullernut erseqqissaatigilaassavara siullermeerneqarnerani taasissutigineqarneq ajormata suliat. Aappassaaneerneqarneranili aatsaat taasissutigineqartarlutik.

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Suliassap matuma nuanneequtigaa aalajangiisussat tassaammata uagut. Tassa nuanneequtaa. Nuannerluinnassagaluarpoq uagut uniinnarluta allat avatitsinniittut aalajangertuuppassuk. Taavalu aamma taamatut uagut soorunami pisussaavugut aaqqittariaqartunut aaqqiissalluta. Taamaattumik uparuarneqaatigigajupparput avatitsinniit oqarmata imminnut isumagipput allallu iluamik isumaginagit.

Aamma taamaappoq pisaqarsimalluni agguaqatigiikkaannii agguartoq tamatigut isiginiarneqartarpoq imminut anginerusumik tuninersoq.

Taamaattumik inatsisissaq ataatsimut uanga isigalugu oqaatigisariaqarpara aaqqittariaqartunik aaqqiiniarnerususoq. Tassa Inatsisartunut ilaasortat aningaasarsiaat tamatumani pineruvakka. Aaqqiissussatut tassatuaapput Inatsisartut namminneq. Allaat uanga ilimaginerusimagaluarpara Inatsisartunulluunniit aalajangertinnagu Siulittaasoqarfiup nammineerluni taanna aaqqinniarsimasinnaagaluaraa.

Taanna oqinnerusimassagaluarpoq immaqa. Ilaasortalli akissarsiamik saniatigut ataatsimiititaliani siulittaasuuneq imaluunniit Siulittaasoqarfimmik Siulittaasumut tulliuneq Siulittaasoqarfimmiinnerluunniit akissarsiaqaataaneri isornartoqartippakka.

Assuariniarneqartarpunga folketingemi pissutsit eqqartuleraangakkit. Taamaattoq aamma ullumi oqaatigissavara Danmark-i uatsinnut naleqqiullugu aningaasarissaarnerugaluaqaluni qinikkanut qullernut tassa folketing-imi ilaasortanut uatsitulli aningaasanik tukkortiginngimmat.

Folketingep Siulittaasua akissarsiaqarpoq tullii tamarmik akissarsiaqartinneqanngillat. Taamaallaat inissaqartinneqaannarlutik. Tassa Københavnimi. Immikkut pineqartutuaq tassa statsrevisioninik taaneqartartut. Finansudvalgilluunniit Siulittaasuat Folketingimi ilaasortaanermi saniatigut akissarsiaqartinneqanngilaq.

Uagut maani Finansudvalgimiittuutitavut tamarmik ukiumut 60.000-inik akissarsitinneqartarput. Landskarsip kukkunersiuisuiniittut tamarmik siulittaasullu tullii tamarmik 36.000 kr-nik akissarsitinneqartarput.

Siunnersuut tamaat ataatsimut isigalugu aaqqiinertut isigalugu siunnersuutigissavara oqallisigineqaqqullugu ataatsimiititaliami tassa ' 1 immikkootoq 3 uanga siunnersuutigigiga taanna peerneqaqqullugu. Taanna ataatsimiititaliap oqallisigissagaa kissaatigaara.

 

Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat,Inuit Ataqatigiit.

Siunnersuummut tunngaviutinneqartut Inatsisartut suliarineqarneranni saqqummersut tunngavigalugit siunnersuutip saqqummiunneqarnerani Siulittaasoqarfik Inatsisartut sinnerlugit Inatsisartullu soqutigisaat aallaavigalugit iliuuseqarpoq.