Ullut ataatsimiiffiusut 22-at, pingasunngorneq 7. november 2001, nal. 16:23

Oqaluuserisassani immikkoortoq 78

Inatsisartuni Naalakkersuisunilu il.il. ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat il.il. pillugit Inatsisartut inatsisaattut siunnersuut.

(Siulittaasoqarfik)

(Pingajussaaneernera)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Finn Karlsen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Atassut.

 

Finn Karlsen, Inuit Ataqatigiit.

Tassunga tunngatillugu Lars Sørensen oqaaseqarniarpoq.

  

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

Tassa maanna qularnarunnaakannerpoq Inatsisartut Naalakkersuisullu akissarsiaat taamak annertutigisumik amerlanerussuteqartullu aalajangernerat tunngavigalugu qaffanneqartussanngortut.

Inatsisissatut siunnersuut aappassaaneerlugu suliarigatsigu novemberip pingajuanni, Inatsisartunut ilaasortaqatigut kaammattorpagut silatusaartumik eqqarsaqqullugit, maannakkullu amerlanerussuteqartut aaljangertussanngormassik Inuit Ataqatigiinniit nalunaarutigissavarput aalajangersimasumik siunertalimmik aningaasaateqarfimmik pilersitsinissaq, siunnerfigisarput tassa siornali eqqartuinermi maanna piviusunngortinissaanut tunngatillugu allannguutissamik siunnersuuteqassagatta. Tassalu aningaasaateqarfik pilersinniagarput qaffaassutissatta akuersaarsinnaanngisatta iluani aningaasaateqarfimmik pilersitsiniarneq.

Oqaatigissavara siornali suliap aallartinnerani Inuit Ataqatigiinninngaanniit taamak annertutigisumik qaffaanissaq akuersaarsimannginnatsigu, maannakkullu oqartariaqarpugut amerlanerussuteqartut aalajangernerat tunngavigalugu tassa pinngitsaalineqarpugut pinngitsoorata qaffaatissat aningaasat taakkua naaggaaraluaruttaluunniit uagut inuttut ataasiakkaatut tigusussanngortussaallugit. Oqareernittuulli tamanna kissaatiginnginnatsigu aammali unneqqarissaarniatluta, aammali ilisimaarigatsigu ilaatigut Inuit Ataqatigiit kisimiinnatik kisiannili Kattusseqatigiit, ilaasortat ataasiakkaat aamma taamak annertutigisumik qaffaaniarneq akerlerigaat. Taamaattumik Inatsisartut suleriaasianni ' 33-mi aalajangersakkat innersuussutigalugit Inuit ataqatigiit Inatsisartuni ilaasortaatitai, inatsisissatut siunnersuummik qulani pineqartumut pingajussaaneerinninnissamut allannguutissamik siunnersuuteqarpugut. Allannguutissatut siunnersuut ilanngunneqarpoq, kissaatigissavarpullu Inatsisartuni suleriaasissatsinni maleruaqquneqartut malillugit Inatsisartuniit pingajussaaneerinninnermi siunnersuut suliarineqarumaartoq.

Taamatut siunnersuuteqarnitsinnut oqaatigeriikkattuut qaaffaaniarnermi akuersaarsinnaanngisatta iluani taamatut fondimik pilersitsiniarneq siunnerfigivarput Inatsisartut siulittaasoqarfiannut ukiut tamaasa naatsorsuutit ilanngullugit uppernarsartarneqarnissaat, aamma siunertarigatsigu. Taamalilluni aamma unneqqarissaarluta ilaatigut takorloorparput, ilisimaarigatsigumi piffimmi ungasinngitsumi ilaatigut nunatsinni erinarsoqatigiit kattuffiat, Utoqqaat peqatigiiffiat, Nunatta avannaani qimussersua, ilinniartut katuffii assigiinngitsut, partiini assigiinngitsunut taperneqarnissamik qinnuteqartarput. Uagulli aningaasat taakkua tigorusunngisagut ilaatigut tamakkununnga atorneqarnissaanut siunnerfeqarpugut, tassami oqareernitsituut aningaasat pinngitsoornata naaggaaraluaruttaluunniit kaasarfitsinnut ikineqartussaammata taamaattumik siunertanut pitsaasunut, aammalu tapersersorneqarsinnaasunut ingerlanneqarnissaat siunertaralugu, allannguutissatut siunnersuuteqarpugut. Neriuutigivarpullu Inatsisartuni ilaasortani tamani tamanna tapersersorneqarumaartoq.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaallu ilanngullugit ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat pillugit, Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuutip siullermeeneqarnerani aappassaaneerneqarneranilu Kattuseqatigiinniit oqaaseqaatigut aalajangiusimavagut, tassa qaffaanissamut isumaqataannginnerput.

Suliap pingajussaaneerneqarnerani Inuit ataqatigiit allannguutissatut siunnersuutaat Kattuseqatigiinniit imaattumik oqaaseqarfigissavarput. Siunnersuut tusaannarlugu isumaqatiginarsinnaagaluarpoq, kisianni siunneresuut misissorluaraanni takuneqarsinnaavoq aningaasarsiat qaffanneqarnissaanut akerliunermut allannguutissatut siunnersuut annerusumik sunniuteqassanngitsoq. Tassa aningaasat aningaasarsianik qaffaanermut atorneqartussat inuiaqatigiinni iluaqutigineqarsinnaanerat annerusumik sunniuteqanngitsoq tassani paasinarluni. Tassa aningaasat pineqartut politikkerinut tuttussanngorlugit inissinneqarsimammata, inissinneqartussanngormata.

Aammalu Inuit ataqatigiit taamatut siunnersuuteqarnerat, taamaallaat piffissami aalajangersimasumi aningaasarsiat qaffanneqarnissaannut akerliunerusoq takusinnaagatsigu. Taamaammat allannguutissatut siunnersuut Kattusseqatigiinniit akuerisinnaanngilarput. Aningaasat inueaqatigiinni pisariaqartitsinersunut, tassalu meeqqanut inuusuttunut, ilinniartunut allanullu pisariaqartitsinersunut aammalu kinguaattooruterpassuatsinnut atortinneqarnissaat aalajangiusimagatsigu, partiit imaluunniit politikkikkut suliniaqatigiiffinnut iluaqutissanngortinneqaratik. Taamaammat Kattuseqatigiinniit siusinnerusukkut oqaaseqatigisimasagut aalajangiusimavagut.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Oqaaseqaatissara una malugissavarsi siusinaartumik allagaasoq. Oqaluuserisassat immikkoortoq 78, maanna oqallisigisarput, immikkoortorlu 79, ataatsimut ataqatigiisillugit suliariniartillugit, assut uggorisimavara immikkoortoq 79, tassalu Royal Greenlandimut ilagisaanullu akilitissanik imaqartoq, siulliulluni oqallisigineqartussaanngimmat.

Immikkoortoq 79, tassanngaannartumik takkummat uangalu aamma naluneqannginnama nunatta tunisassiorfiinik illersuisuusunga. Naatsorsuutigineqariissaaq pisariaqartumik, oqarlungalu ajoraluartumillu, Naalakkersuisut siulittaasuata saqqummiussaanut aningaasatigut ilungersunartumut akuersiumaartunga.

Oqaluuserisarli manna siullermeerneqarmat aappassaaneerneqarmallu tapersseruinermik nipilimmik oqaaseqarsimanera tamanit eqqaamaneqassaaq. Aappassaaneerinninnermi kisimiillungaasiit siunnersuutigisimagaluarpara ' 1, imm. 3 peerneqaqqullugu taasissutigineqassasoq, ataatsimiititaliamili ikinnerussuteqartut oqaaseqaataannut uanga siunnersuutigisaraluara kaputartuunneqarsimavoq immikkullu Inatsisartunit taasissutigineqarani.

Paragrafip taassuma imarai Siulittaasoqarfimmi Siulittaasup tulliisa tamarmik kiisalu Landskarsip Kukkunersiuisoqarfianiittut immikkut tamarmik ukiumut 36.000,00 koruuninit akissarsisinneqartarnerat kiisalu Finansudvalgimiittut aamma tamarmik immikkut ukiumut 60.000,00 koruuninik akissarsiaqartarnerat.

Danmarkimi uatsinnut naleqqiullugu aningaasamiinnginnerusumi qulaani taaneqartut folketingemi ilaasortaasut akissarsiaqartinneqanngillat. Sipaarumatunera aalaavigalugu Landskarsip aningaasaajaataasa ilaat taamaasillunga peequsimagaluarpakka itigarsimallugilli. Uniinnarnianngilangali. Oqaluuserisassami tullermi, tassa massakkut oqaluuserisatsinni, aningaasaajaatissat tassanngaannartumik takkuttut 240.000 millioniupput oqareernittut annernaraluartumik akuerisariaqartut inuisaqatigiinnut tamanut suliffissaqarnikkut nunallu aningaasaqarniarneranut pingaaruteqarluinnartutut taakkua ingerlasariqarneri pissutigalugit.

 

Uuma oqallisigisassat Inatsisartuni Naalakkersuisunilu aningaasarsiat qaffaatissaat aningaasarissaarnerulaarallaratta akuersaassallugit pissutissaqarsorinarsimavoq naak uanga ataatsimiinneq manna naaleringa aningaasaqarnerput pillugu immaqa ilaasortanit tamanit annilaanngateqarnerugaluarlunga.

Politikkeritoqqatut ilismaneqarpunga, isummannik illersorfissaqartitannik killissaa tikillugu illersuisarlunga, pisariaqarsorileraangakkalu allatut ajornartumik isumannik allanngortitsisinnaasarlunga.

Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasarsiaannik qaffaanissamut pisariaqalersimasumullu 8 millioninik aningaasaliinissaq pisariaqalersimasutut taallugu manna tikillugu akuersaarsimavunga, ullumili allatut ajornartumik suliffissuarnik annaassiniarnissaq inuiaqatigiinnullu pingaaruteqarluinnartoq allatut ajornaluinnartumik 240.000 millioninik tassanngaannaq aningaasaliiffigisariaqalerlugu misigingama, taakkulu aamma suli qaavisigut 8 millioninik ilasinissaq aningaasaqarniarnerput ilungersunartutu nalilerlugu oqaatigiuagara pissutigalugu akuersaaruminaallisimavoq.

 

Oqaluuserisaq manna pillugu aalajangersimanera, manna tikillugu aalajangiusimasimavara, killissanili tikimmagu allanngortittariaqalerlugu misigisimalerlunga. Taamaattumik inatsisissaq manna ullumi aalajangiiffiginerani pisstsit imaannaanngitsut inuiaqatigiillumi aamma nipituumik ilalersunngisaat pissutigalugit akerliullunga taasinissara ersarissumik oqaluttarfimmit matumannga nalunaarutigaara.

 

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq, unaana erseqqissaassutigilaaginnarniarlugu. Tassa allannguutissatut siunnersuuterput ersarissoorujussuuvoq paragrafitalersorluni taavalu aamma immikkut inatsisissatut siunnersuuit allat assigalugit soorunami nassuiaatitaqarluni. Nassuiaatitaani tassani erseqqilluinnartumik paatsoorneqarsinnaanngilluinnartumillu takuneqarsinnaavoq aningaasat tigujumanngisat aningaasat sumut nakkartinneqarsinnaassanersut.

Tassa tassani innersuussutigerusuppara allannguutissatut siunnersuutitsinni, tassami taanna agguaanneqareernikuuvoq, 1,2,3,4, qupperneq kingullermi oqaaseqatigiit kingullerni pingajuat tassani allassimavoq ima erseqqitsigisumik: tigusisoq aningaassat atorneqarnissaannut akisussaaffimmik tigummiagaqartuuvoq, tassa tassani pineqarpoq uagut Inuit Ataqatigiinninngaanniit eqqartugarput aningaasaateqarfik fondi, tassa tigusisussaq,taava aamma ilassutaa aajuna: aamma tunniussat tunniussisiumit, tasa uagut taakkua aningaasat qaffaataannit tunniusserusuttut tassunga aningaasaateqarfimmut namminermit iluaqutigineqannginnissaat aamma eqqarsaatigalug. Taanna paatsoorneqarsinnaanngilaq.

Tassa uagut taakkua qaffaassutissat akuerisinnaanngisagut paatsoornqarsinnaanngitsumik tassa aningaasaateqarfimmut uagut ilimasaarutigeriikkatsinnut, tassa taakkua nakkartittussaassavavt. Tassani Kattusseqatigiinni akerliunerarlutik oqaluttut aammalu nalunngilarput tusagassiutit eqqarsaatigalugit Per Berthelsen tassani aamma akerliusunut ilaanerartoq aatsaaginnarlu aamma Otto Steenholdt akerlilersuinerarluni oqaluttooq, akerlilersuinertik ilumoorukkunikku taava aajuna qujarunniagssaat Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnesuutigisaat, kisianni paasinarpoq taamaaliornianngitsut, taamaammat aperisariaqarpugut qaffaassutissat akuerisinnaanngisasi taava sumut nakkartinniarassigit? Sumut iliniarassigit? Kaasarfissinnut? Tassa kaasarfissinnut nakkartussanngorsimassapput unami allannguutissatut periarfissiisoq taanna itigartinniarlusiuk maani oqaluppusi. Pisuusaaneq piffissaanngilaq.

 

Hans Enoksen, Aalisarnermut, Piniarnermut Nunaqarfinnullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Inuit Ataqatigiit oqaasiinut. Uanga taaseqataassaguma Inuit Ataqatigiinnut paasisariaqarpara aningaasat fondimut ikiniarneqarnersut. Oqaannarsinnaanngilasi aningaasat qaffaatissat ikineqassapput, kisianni qaffaatissat tamaviisa pivisigit, tassani aamma akileraaruteqanngitsut Inatsisartunut ilaasortat tigusassai annertusingaatsiartussaammata, taakku pineqarpaat imaluunniit aappaai Inatsisartunut aningaasarsiaannut tunngasut? Imaluunniit taakku tamaasa qaffaatissat tigujumanngilasi taavalu tamaasa fondimut nakkartinnirlugit, taakku paaserusuppagut taaseqataassagutta.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Qujanaq. Oqallinneq sukkanermut angumersinngitsuungajakkama utoqqatsserpunga anertikkarauma. Tassa uani siuliani oqaatigereersimasakka soorunami aallaniutigalugit innersuussutigissavakka aammalu ingammik aappassaaneerinninnermi oqaatigisakka tassaapput taamaallaat uanga tunginninngaanniit inassuteqarsinnaallunga, Inatsisartutummi taanna periarfissarigakku, uanga isummiussannut amerlanerussuteqartunik katersinassallunga. Demokrati taamaappoq, kisianni tassa malunnarpoq uani taanna ataqqiumaneqanngitsoq tassalu uani aalajangiusimaniarneqartoq aningaasarsiat qaffannissaat. Taanna ajuusaarutigeqaara, kisianni qanoq isilluta immaqaluunniit tamanit atorfissaqartitsinerusugut asuli kalinniarneqassaagut aningaasaateqarfimmut pilersinniarneqartumut sumilluunniit taanna eqqarsaatigineqarmat isumasiorneqarnikuunata. Minnerpaamik ataqqinninnermik takutitsinneqarsinnaasoq ataqqqinninnermik takutitsisinnaaneq tassaavoq pilersaarutit taamatut akerartuutitut atornearsinnaasut saqqummiutsinnagit inuit saaffigisassat isumasiorlugit oqaloqatiginissaat. Inuit Ataqatigiinni uanga ilaasortaanngilanga, massakkut ilaasortaaffeqanngilanga, taamaattumik nammineq isummertariaqarsimavunga. Ataasiaannarlungaluunniit saaffigineqarnikuunngilanga allatut isummamut sangunissamut, taamaattumik uani uparuartuinerit sumilluunniit ataqqillugilluunniit tusaatissatulluunniit tigorusunngilakka. Puussaarineruvoq, sangutitsiniarneruvoq kialluunniit kiffaanngissuseqarluni oqarsinnaasup oqarumasullu sumulluunniit atorsinnaanngisai.

Uanga uparuartuininngilanga, taamaallaat inuttut kisimiittutut suliniuteqarpunga ilaatigut ima ersaritsigisunik oqaaseqarlunga, allaat uparuartorneqarlunga ersarippallaanik oqarsimasutut. Uanga tusaanngitsoorumanngilara imaluunniit tusaanngitsuusaaaaarumanngilara maanna aningaasassaaleqinerput, taamaattumik taanna aallaavigalugu nammineq uanga isumaga anipara.

Aamma ullumikkut ilaatigut allagarsivunga inuusuttunnguit ilinniagaqartut atsiornernik 100-nik katersisimasut uannut inuttut immikkut tatiginnillutik nassiussaqartut, tamakkua tusaanngitsuusaarsinnaanngilakka.

Siuliani oqallisigineqarnerani ilaatigut pineqarpoq siorna pisut, tassani isummerneq akerartuutigineqarluni, kisianni pissutsit tunngaviusut allanngoriartortuarput. Ukioq manna iluunngarlunga akerliliivunga patsisigalugu tamattta nassuierutigigatsigu aningaasaqarniarnerput pitsaanngitsoq. Taamaattumik oqaannarpunga tassani ikorfartoqatigiilluta pisuma ilaatigut pisooqataanngitsuunnginnatta, tassalu aningaasakilliornermi. Ataatsimoorluta katersuulluta inuttaasunut ataqqinninnitsinnik takutitseqatigiinnissarput kaammattuutigalugu, tassalu naaggaarnikkut.

Nassuierutigissvara uanga immaqa allaninngaanniit pisariaqartinnerugaluarparaluunniit qaffaaffigineqarnissaq. Nammineq aningaasalersorlugu aallartinniarsarivunga, isummat aalajangersimasut pingaartitakka aallaavigalugit. Aamma uparuartorneqarpunga oqarsimasunga saniatigut suliffissarsiortariaqarsimasunga aamma taamaappoq - saniatigut sulivunga peqqaannagu. Ataqqivara amerlanerusssuteqartut oqarsinnaappata aalajangiusimavaraput una, taamaattumik uani annertunersuumik uparuartorneqarneq aallaavigalugit illesoqattaarnissaq siunertaralugu maanngaqattaarnianngilanga.

Inuit Ataqatigiit aningaasaateqarfiliorniarunik takanna naluara sunaasoq uannut ilisaritinneqarnikuunngimmat, takannarujorujussuaq, kisianni aamma oqassaanga aperisariaqanngilassiluunniit Taava taakkua sumut atoniarassigit, aamma ilissi aperissanngilasi sumut atorniarassigit, atorfissaqassaqaat. Oqaannarpunga kaammattuutigalugu naapeqatigiiffigisinaannginneripput tamatta nassuerutigalugu aallaavipput,t assalu imatut aningaasaateqanngitsigigatta allaat immaqa pissakkillioreersuninngaanniit aallerluta aatsaat taanna matussusersinnaallugu. Pinaveersaartitara ataasiuvoq tassalu Landskarsimginngaanniit qulualereersumit suli aallernissaq, taamaalillungalu perlertitsillunga, taannaana peqataaffigerusunngu ersarissumik nalunaaruteqartunga.

Allat isummernerat ataqqivara, ataasiakkaat eqimattakkuutaat kikorsuit kikkuinnguillu. Uanga nammineerlunga taamaallaat apeqqutissaqarpunga. Ilumut una allannguutissamut siunnersuut eqqarsaatigilluagaava naammattumik, tassanilu iserfigerusuppara inissaaleqinermut attuumassuteqarto .

Inatsisartut arlallit maani Nuummi najugaqarput, ilaat namminneq angeralsimaffimminnik qaffasissumik akilersuillutik inuupput. Illoqarput akisuunik nammineerlutik naalliullutik akilersukkaminnik. Maani illoqarfimmi inissaaleqineq annertoorujussuuaq pivoq, tamatta taanna nalunngilarput. Ilumut eqqarsaatigillugaava inissaaleqinerup nalaani taamatut innuttaasut atugaannik allaanerutigisumik pitsaanerutigisumillu Inatsisartuuneq pillugu tunniussaqarniarsinnaaneq. Aamma imaassava akisuuni maani najugaqareerlutik maani akisuunik akilersuillutik illoqartut taava aamma qinnuteqarsinnaasut makkua "chefboliginik" taagorneqartunut iserternissaminnut taavalu akisoorsuarmik akilersorlugit nammineq najugarisatik attartillugit taamalillutik aningaasartuutaarutivillutik najugarnissamt. Tamakkua qanoq akineqassappat?

Aamma paaserusunnaraluaqaaq ilumut aningaasarsiat qaffanneqassappata taava sorpiartigut aningaasat taakkua aaniarneqarpata? Taava immaqa oqalliseqqissinnaassagaluarpugut aallarfiusut taakkua ilersorneqarsinnaasumik tunngaveqaraluarpata, kisianni suut tamaasa saaffigisagut oqaaseqarfigaavut akissaqartinnagit. Uanga taanna oqaasera maluginiarneqarnikuusoq, tassalu soorunami akissaqartippagut akissaqartittuassallugillu akissaqarfigiumasagut. Tassani tulleriiaarineq kisimi apeqqutaassaaq tulleriiaakkanillu ataqqinnilluni aallussineq allanut sangoqattaarani.

Taamaattumik tassunga oqaannassaanga - ajorsaarinerit peqataaffiginianngilakka aamma siuliani oqallikkatta toqqartaaraluni oqalunnerit taakkua Siulittaasoqarfimmit kissaatigineqartoq pissanngitsut ataqqivakka, taamaattumik oqaannassaanga suli pingajussaanerinnippugut, neriuppunga soorluli saqqummiussisut ilaatigut taamaattartut ajorsaraluarlutik suli eqqarsarluarnissamik periarfissaatillugu eqqarsartoqarnissaanik kaammattuiumavunga, kisianni marullumik milloornermi peqataanianngilanga.

 

Finn Karlsen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq:

Ingerlaqqinnginnitsinni ilisimatitsissutigilaasavara pingajussaaneerinninnermi allannguutissamut siunnersuummut tunngatilugu oqaaseqartoq minuttini 15-ini oqaaseqarsinnavoq aappasaaneernermi minuttit taallimat. Allat naatsuaqqamik taamaallaat oqaaseqarsinaapput.

 

Lars-Karl Jensen, Siumut:

Naatsoralaannguamik. Tassa una Inuit Ataqatigiikormiut allannguutissatut siunnersuutaat issanngugineqannguatsiarmat Siumukkut qanoq isumaqarnersut. Taanna taaseqataaffiginianngilarput imaluunniit akuersaarnianngilarput peqqutigalugu maani aningaasarsiat suliarineranni ilaatigut aallaavigisarput tassaammat allaffisornikkut annikillisaaneq uani Inatsisartut Siulittaasoqarfiata uppernarsaanertigut allatigullu aamma akileraarutitigut suliassartai Naalakkersuisullu anigaasaateqarfimmik aqutsinissaat siulesuilersornissaat taaneqanngikkaluartoq allaffissornermik nassataqaannassammata. Taanna ilisimatitsissutiginiaannarpara.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Inuit Ataqatigiit siunnersuutaat akuersaassagaluarutsigu uatsinnut inuiaqatigiinnullu salloqittaarujussuassaagut. Ilaatigut Inuit Ataqatigiinni una ersersimassuk taamatut aalajangiussaqarneq piffissami aalajangersimasuinarmi atuutissasoq, tassa imaappoq massakkut akerlioriarlutik ukioq ataaseq akuersaaqataalersinnaapput uani nassuiaatini taamatut allaqqavoq, Siulittaasorlu qinnuigissavara issuaaffigilaassallugu taanna imaattoq, qujanaq, tassa Inuit Ataqatigiit nassuaatiminni ilaatigut imaattumik aallagaqarput: Inatsisartuni Naalakkersuisuniluunniit ilaasortaq qinigaafik suli qimanneqanngitsoq pisussaaffik atorunnaassasoq kissaateqarpat pisussaaffiup tiguneqarneraniit ukiup ataatsip qaangiunnerani ilasortap Inatsisartut allattoqarfiannut Naalakkersuisunulluunniit allagaqarluni pisussaaffiup tamatuma atorunnaarnissaannik nalunaarutigisinnaavaa. Tassa nassuiartaraiqanngilarluunniit.

Taamaattumik ilaatigut uagut tassani tassunga isumaqataannginnitsinnut aamma tamakku pissutaapput. Taavalu aamma qujanarsimassagaluarpoq nassuiaatini oqaatigineqarsimasuuppat taamatut anigaasaateqarfiliorniarnermi Avannaata Qimussersuakkunnut, utoqqarnut angalasarnernut allanut tapiiffiginnissinnaanermut periarfissiiniarlutik. Eqqarsaqqissimassagaluarpugut immaqa tamakku eqqartorlugit uani allannguutissamut siunenrsuummi nassuiaatinut ilanngunneqarsimasuuppat. Aatsaat tusartinneqarpugut Inuit Ataqatigiit oqaaseqarmata, sunaaffa periarfissat tamakkununnga aamma atorniarneqarsimagunaraluarpoq.

Kisianni tassa eqqaasitsissutigeqqillara una suliassaq siornali aallartinneqarmat, siorna siullermeerneqarmat uagut partiit assigiinngitsut qanoq isumaqarnersut taamanikkut nalugallaratsigu aallaqqaaterpiaaniilli akerliusimavugut aammalu taanna akerliunerput maannamut attapparput.

Tassa pissutsit piviusut tunngavigalugit oqallikkaangatta aammalu maani innersuussigaangatta tamatigut oqaatiginiarneqartarpugut qineqqusaaginnarluta manna oqaluttarfik atoripput, taamaanngilluinnarpoq. Assersuutigitigu Royal Greenlandimut ullumi oqallisigisagut, tamakku siusinnersukkulli eqqartortarsimavagut, tikkuartortarsimavagut pissutsit piviusut qanoq ittuuneri paasitsinniarlugit. Maannakkut ukiut arlallit qaangiummata paasineqalerput, qujanaraluassusia paasinnittoqartarmat.

Silatusaartumik eqqarsaqqulluta ilaatigut oqartoqarpoq tamannalu silatusaartumik eqqarsarneq ullumikkuinnaanngitsoq uumap suliap aatsaat ukioq manna aallartinneraninngaanniilli ingerlassimanngilarput. Siornali ingerlassimavarput taannali suli aalajangiusimavarput tassa tassani taamatut inuiaqatigiit atugassarititaat puiguinnarlugit uagutsinnut salliutilluta qaffaaniarnissamut isumaqataannginnerput qasseriarlugulimitaavami ila oqaatigilissavarput.

Inuit Ataqatigiit aningaasaateqarfiliorniarussi takannarujuk uagut sussanngilarput aamma nalunngilarput politikkikkut suliniaqatigiiffiit tamarmik tapiiffigineqaartarput ukiup tullianiillu Inatsisartunut ilaasortat tamarmik 100.000,00-it nalinginut pissarsisussaapput tassa ilissi 700.0000,00-nik pisussaassagunarpusi. Takanna aamma taamaaliorniarussi uagut akuleruffigissanngilarput.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Tassa aatsaannguaq Inuit Ataqatigiikkormiut una siunnersuutigisaat qissimikkaanni - Juaat aatsaannguaq atuaavoq taavalu aamma Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat Lars Sørensen oqarpoq Qimusseq, utoqqaat assigiinngitsullu taakkartorlugit, kisianni taava qupperneq 2-mut qissimeriaraanni qanoq allaqqava ersarissumik immikkoortoq 6 issualaassavara: Tunniussatut tigusat aningaasarivimmut kontomut immikkut pilersitamut ikineqassapput siunertaq allanut atorneqaratik taamaallaat Inatsisartuni sulinermi tapersiissutitut atorneqarsinnaasut, issuaaneq naavoq.

Tassa imaappoq fondiliorlusi taava atoqqiinnassavasi. Tassa taama tassani ersaritsigaaq taamak, sianiitsuunngilagut, taamak allaqqavoq, taamaallaat Inatsisartuni sulinermi tapersiissutitut atorneqarsinnaasut. Taava Qimussumut taakkartukkasi suupat, uani siunnersuutissinni immikkoortoq 6-iuvoq, taamaattumik paasiuminaappusi. Allaanngiivippoq ilissinni immaqa allunaasaq ilattoq ilaa, taava peersinnaanngitsoq, ilaat allatut oqaluttut ilaallu allatut oqaluttut. Taamaattumik fondiliorniarussi fondiliukutsoorniaritsi uagut aperineqarsimanngilagut ilissinninngaanniit fondiliornerutta qanoq isumaqarpisi, uku siunertarissavaat, naluavulluunniit suut siunertaaniarnersut allat oqaatiginngilarsi fondi, fondi allamik naamik. Qujanaq.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

Tassa siullermik oqaatigilaarusuppara taamatut pilersitsiniarnitsinni sooruna unneqqarissaarsniarneq soorunami uagut aallaavigivarput aammalu oqarsimagaanni, aammami pinngitsaalineqartussaavugut, tassa qaffaassutissat akerliugaluaruttaluunniit kaasarfitta iluanut, inuttut ataasiakkaatut pissarsiarisussaavagut arlaatigut iliuuseqanngikkutta. Taanna tamatta ilimisassavarput.

Aamma Per Berthelsen imatut akerartuutitut imaluunniit qineqqusaartutut allatulluunniit eqqartuiniarnera, una inatsisissaq allannguutissaq ilaatigut ima ersaritsigivoq Per Berthelsen kisimiilluni fondimik pilersitsinissaminut ammaassisuuvoq una. Inuit Ataqatigiinninngaanniit pinngitsaalineqasinnaanngilaq imaluunniit Kattusseqatigiit. Uagut Inuit Ataqatigiit fondiliorniarpugut nammineq Kattusseqatigiit aamma nammineerlutik fondiliorsinnaapput, Per Berthelsen nammineerluni fondiliorsinnaavoq aamma Otto Steenholdt taamaaliorsinnaavoq. Una siunnerfeqarpoq taamtut pilersitsinissamut aammalu unneqqarissaarniarpugut pissutigalugu akerliulluta oqareeratta taava aamma taamatut pilersitsinitsitigut Inatsisartut Siulittaasoqarfiat pinngitsuunngivilluni malinnaatinneqartussaavoq.

Aningaasaateqarfimmik pilersitsigaanni taava aamma pilersitsisut aalajangersartarpaat aningaasat qanoq ilillugu agguaanneqassanersut, assersuutitut taakkua taamaallaat assigiinngitsut taavagut qularinnginnakku partiini ataasiakkaanut Kattusseqatigiinnullu ukiut kingulliit ingerlanerani tamakkua qinnuteqaatigineqarsimasut taamaakkami aamma Mogens Kleist oqarsinnaanngilaq sianiitsuusugut. Inatsisiliortuugaanni inatsisissatut siunnersuut pinngitsuunngivillugu aamma sukumiisumik oqaasertai aasigiinngitsullu ingerlanneqartariaqarput.

Aamma Siumup siulittaasua oqarfigilaassavara una suliassaq pingajussaaneerlugu massakkut eqqartorparput, siullermeerneqarnerani Inuit Ataqatigiinninngaanniit ersarissumik oqaatigereernikuuvagut suna akuersaarsinnaallugit sunalu akuersaarsinnaanagit. Taakkuupput akuersaarsinnanngisatta iluani taamatut fondimik pilersitsiniarnermut tunngasumik aaqqissuussiniarsarisugut. Tassa oqarpugut - uagut tupigissavarput oqareernittuut una Inatsisartuni akuersaarneqassanngippat pissutigalugu kikkunnut ataasiakkaanut - partiinut ataasiakkaanut - inunnut ataasiakkaanut suliniutinut tapersersorneqarsinnaasunut taanna periarfissiisuummat. Aamma Siumukkormiut immaqa Inatsiartunit ilaasortaatitaasa siulittaasorigallagaat oqaraluarpoq nammineq tapersesrsorniarnagu.

 

Tapersersunngippassuk uagut taanna uniffiginagu fondimik pinngitsuunngivilluta pilesitsissaagut pissutigalugu oqareernitsituut siornali taamatut qaffaaniarneq annertutigisoq Inuit Ataqatigiinninngaanniit akuersaarsinnaannginnatsigu. Una itigartinneqarat taava periarfissanik allanik ajornartumik pinngitsuunngivilluta ujartuisariaqarpugut taannalu aamma oqaatigerusuppara.

 

Daniel Skifte, Atassut.

Atassut sinnerlugu oqaaseqarfigissavara Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnersuutaa taanna akerleralugu taasissagatta ukua tunngavigalugit.

Siullermik: Uagut Atassummi 1991-imili taassuma assingajaanik ingerlatsereerpugut, tassa maannakkut ukiut qulit ingerlasimapput ilaanni ukiumut 100.000,00-it angullugit akiliisarluta. Akissarsiatsinnit partiitsinnit. Una siunnersuutaa allaavoq kisianni tunngaiva assigaa. Taakkua iluaqutsiullugit aamma qinnuteqartut assigiinngitsorpassuit peqatigiiffiit ilaanni akuerisarpagut ilaanni itigartittarpavut akissarsiatsinnik aningaasalersuinitsigut. Taamaattumik tanna periaaserput uagut maannamut atugarput allanngortinnianngilarput.

Oqareerpunga akissarsiatsinninngaanniit, akileraaruteqaraluaruttaluunniit aamma taamaassaagut tapiisaratta assigiinngitsunut, taamaattumik taanna uagut annertunerusumik oqaaseqarfigissanngilarput.

Peqqutip aappaa tassaavoq uagut aperineqarnissarput fondi pillugu pisariaqartinngilarput - perineqartariaqanngilagut uagut siusinnerusukkulli ukiut kingulliit aalajangersimasumik iliuuseqartaratta, taannalu iliuuserput isussuussutigillatsiareerpara.

Taamaattumik una siunnesuut akuerinianngilarput isumaqarpunga oqaatsit Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuaninngaanniit aninneqartut tassa, pisuusaarnermik atuimmat, uagut pisuusaanngilagut. Utertippara taanna oqaaseq ilissinnut isumaqarpunga pisuusaartusi ilissi. Uagut periuserput ukiuni kingullerni atoriigarput, ukiuni qulini, allanngortissanngilarput. Qujanaq.

 

Jens Napaattoq, Siumut.

Qujanaq. 1993-iminngaanniit aningaasarsiat allanngortinneqarsimannginnerat qimerlooraannipaasineqarsinnaalluarpoq aningaasarsiat qaffanneqarnissaat taakkartorneqarmata siorna aallartinneqartumik sukumiisumik, kisiannili taamani eqqartorneqarmat taama annertutigisumik qaffaasoqarnissaa uanga Siumup gruppeani tapersersimanngilara assigiinngitsut siuliani taakkartorneqartartut toqqammavigalugit. Taamani uanga ersarilluinnaqqeqqissaartumik oqarfigineqarpunga, uanga sinniisuinnakasattut sooq maannakkut Inatsisartut aningaasarsiaat ajorluinnartut taamatut qaffanniarnissaannut sooq aserorteriniartunga. tassani ilaatigut nammineq suliffissarsiortriaqarnerminik taakkartuivoq aammalu taamatut aningaasarsiakitsigitilluni inuuniutigineqarsinnaanngimmat suliffissarsirotariaqarnerminik taakkartuinermini ukioq manna ilaatigut ersersippaa inuttaata.

 

Taamaattumik siorna akerliusimanera ilaatigut taamatut assigiinngitsutigut uannut toqqaannartumik inuttut assortuussutaasumik toqqammavilersorneqarneratigut tujorminaqisumik pissusilersorneqareerluni maannakkut illuatungaanut sangusimanera tupinnartorujussuuvoq. Paasiuminaappoq, nalunngilarpummi siorna inuk pineqartoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut siulittaasuummat aamma siorna aningaasat amigaatigisagut assigiinngitsutigut qanoq annertutigisumik eqqartortaraluaripput aningaasallu killeqarmata killeqartarsimasut.

Taavalu Inuit Ataqatigiinnut tunngatillugu maannakkut fondiliorniarnerannut takusinnaasakka naapertorlugit taamatut fondiliortoqarpat taava Inuit Ataqatigiit angussagaluarpaat akileraarutitigut ilanngaassutaasutut atorneqarsinnaanngorlugu. Taamaattumik taanna anguniarneqarnera ilaatigut soorlulusooq sulissutigineqartoq, taamaassimassappallu ilaatigut oqaasissarpassuusinnaagaluartut suli naatsunnguamik oqaatigiinnassavara siorna isummersimanera akerliuninnut uanga allanngortinnginnakku.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Per Berthelsen, Per Berthelsen, Per Berthelsen. Ajattukatut sivisuumik inuunikuulluni alutornaraluassusia taamatut mamarineqarluni, kisianni tunngavia una piviusorsiunngilaq. Uanga aamma peqataaffigeqqissanngilara inuttarsiuilluni toqqartaaraluni malersueqqinnissaq qimareernikuuara, taanna aallarteqqissanngilara, taanna peqatigeqqissanngilara. Tassa massakkunaasiit aallartippoq inuttai aallaavigalugit oqallinneq, suliasaq siunertarlu pinnagu.

Suliassaq uterfiginiartigu. Jens Napaattup oqaaseqarnea ataqqivara, kisianni eqqumiigaara uanga tassani taakkartorneqarnissara aamma, sumilluunniit Jens Napaattoq uanga taanikuunnginnakku, sumilluunniinniit ippiginninngakku peqataasimasagaluarpat gruppeminulluunniit. Ataqqivara taanna. Taamaattumik ippigeqaara taamatut uanga atera atoqattaarllugu ila qanoq qatsunnarsitiginerpara raadiukkut allatigullu tusaassallugu.

 

Uani sangusaanersua sammisassaq samminiartigu tassalu ajornartorsiut uaniimmat aningaasassaaleqineq taamaattumillu ilaatigut pissakilliornerusunit allaat tigusilluni aningaasarsianik qaffaasariaqartoqarsinnaanera, taannartaa uanga isumaqatiginngilara.

Fondiliornissaq uani aamma inatsisiliornikkut tungavissinniartariaqanngilarput, Inuit Ataqatigiit nammineq taanna akisussaaffigissavaat, sumilluunniit uagut tassani akuliunneqartaraiqanngilagut takannarujussuaq, iluaquserneqartussallu sinnerlugit qujanarujussuaq.

Apeqqutisaralu taanna suli iserfigeqqikkusuppara tassalu taanna illunut attuumassuteqartoq. Taanna aamma mamaatsorujussaurtut isigaara, taamaattumillu aamma tusarusussaqaara ilumut uanga illu qaammammut artorsarlunga akilersugara attartorteriarlugu chefboligimik inissarsiorsinnaavunga? Taamaalillunga aamma Inatsisartuni assigiimmik tunngaveqarluni ingerlanissami aamma taamatut oqilisaaffigineqarlunga peqataanissaq ammaanneqarsinnaava? Soqutiginartippara.

 

Maliinannguaq Markussen-Møølgaard, Inuit Ataqatigiit.

Tassa erseqqissaateqalaarniarpunga. siullermik Anthon Frederiksenimut oqarmat imminunngooq salloqittassaagut fondiliorniarutta imaluunniit imminunngooq salloqittassaaq fondiliorniaruni. Imminunga inuiaqatigiinninguna salloqittarusunnginnatta tigujumanngisagut inisserusukkigut fondinut. Inuiaqatigiinnut salloqittaaneruvoq naaggaariarluni nammineq kaasarfimminut ikillugit.

Taavalu aamma oqaatigissavara inatsisissatut allannguutissatut siunnersuuterput akuerigaluarussiulluunniit ilasortaqatit pinngitsaalineqarnavianngilasi fondiliornissassinnik imaluunniit fondimut aningaasaliinissassinnik. Qinnutiginnarparput periarfisseqqulluta unneqqarissaarneq toqqammavigalugu avaqqutsitsinata inatsisit iluani pisinnaatitaaffiit iluani taamatut inatsiseqalernissaa uagut ilutsinni taanna aaqqerusukkatsiug. Tassa taanna erseqqissaatigerusuppara.

Aamma Jens Napaattumut oqassaanga, akileraarutinut ilanngaatigisartussaagatsigit

- taamaattoqanngilaq. Ilanngaatigisartussaanngilagut - aamma taanna immikkut eqqarsaatersuutaalluni periarfissarsiiuunneqanngilaq tungitsinninngaanniit, pingaartipparpulli uagut - una aamma apeqqutigineqarmat akissarsiat qaffaatissaat qanoq annertutigisoq uagut akuersaarnerigut - uagut erseqqissumik oqaatiginikuuvarput ukiuni kingullerni inuiaqatigiinni qaffaataasarsimasut SIK-mut taavalu isumaqatiginninniarnerup iluanni qaffaataasarsimasut taakkua iluini akuersaarsinnaalluta, kisianni taakku sinnerlugit akuersaarusunnata. Taakkulu akuersaarusunngisagut taakkua aamma naatsorsorneqarlutik pipput aammalu piareersimavugut suli, aammalu ilumoorupparput oqaasiinnaanngitsumik naaggaarnissarput, erseqqissaatigilluinnareeratsigu suut akuerisinnaanerlugit suullu naaggaarsinnaanerlugit.

Taamaattumik eqqarsaqqeqqunaqaasi, allannguutissatut siunnersuummut akuerseqqullusi.

 

Loritha Henriksen, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Tassa fondi massakkut eqqartorparput. Uangattaaq erseqqissaatigerusppara taamanikkut upernaaq taakkununnga akissarsianut akitsuutissat pillugit eqqartuigatta taamanikkulli nalunngereerparput kikkut ikinnerussuteqartut. Isumaqarpunga taamanikkulli Inuit Ataqatigiit aalajangersimasumik eqqarsaateqarsimagunik sooq taava inatsimmik siunnersuuteqarsimanngila erseqqissumillu siunnesuuteqarluni, massakkut aatsaat pingajussaaneernerani maannga saqqummiunnagu. Ullaaq allakkiaq taanna aatsaat tiguarput, naluarpulluunniit sorpiami qanorpiaq imaqartoq taamaattumik oqassaanga Kattusseqatigiinniit uagut taanna naaggaarnerput aalajangiusimavarput oqarlutalu, aap naaggaarnerput naaggaarneraarput.

 

Maanaannaq puttuttoqarnera aammalu sangutsitsiniaaneq, allaanngiivippoq kuuk imaluunniit aqqusineq tassanngaannaq allamut sangutitaq. Taamaattumik oqartaraiqarpugut siunnersuutitut saqqummiussimassagussiuk taava sooq siunnesuutissatut saqqummiutinngilisiuk ukioq manna ataatsimiinnermi?

 

Finn Karlsen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Atassut.

Ingerlaqqinnginnitsinni oqaatigissavara taanna allannguutissatut siunnersuut ippassarli tunniunneqarmat, taamaattumik ullumikkkut aatsaat agguaanneqanngilaq.

Asii Chemnizt Narup, Inuit Ataqatigiit.

Aap, marlussunnik oqaaseqarniarpunga. Siullermik Atassumminngaanniit Daniel Skiftep nassuiaatigivaa qassi halvfemsimili ileqqorisimallugu Atassumminngaanniit immikkoortitsisarlutik aningaasanik. Inuit Ataqatigiinnii aamma Inatsisartuni ilaasortaqalermalli Inuit Ataqatigiit sinnerlugit partiiskatte eqqunneqareerpoq taamanersuarli, suli atuuppoq aamma taanna suli attattuassavarput. Taassumap saniatigut aningaasaateqarfiliorniarpugut, tassa isumaqarpugut partiit tamarmik ileqqorigaat partiskattemik taallugu nakkaatitissarneq. Taanna ilissi kisissi ileqqorinngilarsi.

 

Taava aamma Kattusseqatigiinninngaanniit Loritha Henriksenimut oqaatigissavara siorna una apeqqut qaqinneqaqqaarmalli akerliulluta nalunaaruteqaratta taamanersuarli oqaatigisarparput ikinnerussuteqarluta pinngitsaalineqassagutta amerlanersunik akissarsiaqalernissamut, taava taakkua aningaasaateqarfimmut nakkartittassavagut, taanna nutaarsiassaanngilaq minnerpaarpaamilluunniiit. Aamma nassuiaatigisarsimavarput qamani parlesuarni naapikkaangatta Inatsisartoqatitsinnut, taamaattumik nutaarsiassatut oqaatigineqassappat ullummikkut tupigissaqaara.

 

Finn Karlsen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Atassut.

Taamaalilluni oqaaseqarumasut nungupput taava massakkut taasisariaqassaagut. Siullermik Inuit Ataqatigiit allannguutissatut siunnesuutaat, taanna aatsaaginnaq oqaatigaara piumasaqaatit naammassillugit ippassaq ualikkut agguaanneqarmat, taamaattumik taasissutiginissaanut akuerineqartussaavoq. Taava massakkut taasissutigissavarput taanna allannguutissatut siunnersuut Inatsisartut Naalakkersuisullu il.il. ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerat il.il. pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuummut allannguutissatut siunnersuut, tassani ilanngukkumaneqarpoq kapitali 19 kingornatigut nutaatut ima oqaasertaliivigineqartoq: Allannguutissaq: kap 01, Inatsisartuni sulinermut tapersiivigineqarnissaq. Tassunga isumaqataasut nikueqqussavakka.

 

7-t.