Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Ullut ataatsimiiffiusut 22-at, pingasunngorneq 7. november 2001, nal. 13:02

Oqaluuserisassani immikkoortoq 79

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Ole Lynge, Inatsisartut Siulittaasuat, Inuit Ataqatigiit.

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Naalakkersuisut siunnersuutaannut tunngaviuvoq Royal Greenland A/S-ip aningaasaqarnera ukiualunngortuni ingerlanerlussimammat. Tamatuma kingunerisaanik ukioq naatsorsuuteqarfiup 2000-2001-ip qiteqqunnerni ingerlatseqatigiiffiup akiitsui 12,7 milliardit kr-ninngorsimapput. Ingerlatseqatigiiffiup kukkunersiuisuisa avataaneersut naatsorsorsimavaat siunissami suliffeqarfissuup ingerlatsinermini angusarisartagai. Ukiumut 150 millininik amerlanerusunik pitsanngoriartinneqartariaqassasut.

Royal Greenland A/S-ip kukkunersuisuminit oqaloqateqareerluni isumakkiigassat nalikillissassallu 200 million kr-nit naatsorsorsimavai.

Taakkulu Royal Greenland A/S-ip 2000-2001-imut naatsorsuutaani aningaasartuutinut ilanngussassaapput.

Naalakkersuisut isumaqarput pissutsit taamaannerat pissutigalugu Namminersornerullutik Oqartussat aningaasanik taakku amerlaqataanik suliffeqarfimmut aningaasaliissuteqartariaqassasut tassa 200 million kr-nit missaannik. Ingerlatseqatigiiffiup niueqatigisartakkaminit taarsigassarsivimminillu isigineqassusia eqqarsaatigalugu kiisalu suliffeqarfik akiitsuminik akilersuinissaminut naammattumik aningaasassaqaqqullugu.

Royal Greenland A/S-ip massakkut taamatut aningaasatigut inissisimanera qassiinik pissuteqarpoq. Naalakkersuisut isumaqarput nassuiaatissat ilagigaat aqutsisut nalilersuinerluttarsimanerat aammalu Naalakkersuisut isumaqarput nassuiaatissap ilaa tassaasoq suliffeqarfik niuernermik siunertat pinnagit inuiaqatigiit pillugit iliuuseqartariaqarsimammat. Taamaalillunilu Royal Greenland A/S-ip aningaasaqarnera ukiualuit ingerlaneranni artornarsiartuinnarsimalluni.

Pisarsimasulli massakkut qanoq iliuuseqarfigisinnaajunnaarsimavagut akerlianilli suliffeqarfimmik piginnittutut taassumalu siunissami ingerlaqqeriarnissamini pitsaanerusumik aallaveqarnissaa aqqutissiuussinnaavarput. Royal Greenland A/S-ip aningaasaatasa amerlineqarnerat pissutigalugu Namminersornerullutik Oqartussat piitsuunerulernavianngillat tassami aningaasat ingerlatseqatigiiffimmut nammineq pigisatsinnut nakkartussaapput. Ullullu ingerlaneranni akiitsut ikilisarneqarnerannut atorneqartussaassallutik.

Taamaaliorutta ingerlatseqatigiiffik nutaamik periusissiornissaminut periarfissinneqassaaq. Periaasissarlu taanna nutaaq ingerlatseqatigiiffiup suliarilereerpaa.

Taannalu aalajangiiffigisassatut siunnersuummi ilanngussami erseqqinnerusumik nassuiarneqarpoq. Aamma taamaaqataanik silarsuarmi avatitsinniittumut ersersissavarput ilumut piumassuseqartugut pisariaqalerpat ingerlatseqatigiiffimmut tapersersuinissatsinnut.

Aappaa Nuka aamma Neqi eqqarsaatigalugit ajornartorsiut pingaarneq tassaavoq ingerlatseqatigiiffik aqutsisoq Nuka A/S aallaqqaammulli pitsaanngitsumik aningaasatigut aaqqissuussaasimammat. Tassa aktiatigut aningaasaatai ikittuararsuullutik millionit affaasa missaanik amerlassuseqarlutik.

Aammalu aningaaserivimmut 125 million kr-nik akiitsoqarluni. Taakkunanngalu 10 million kr-nit aappaagu januarimi akilerneqareertussaallutik.

Nammineq aningaasaatit aningaasallu taarsigassarsiat taamak agguataarsimanerat pissutigalugu suliffeqarfik avataaniit sunnerneqarsimatilluni qanoq iliuuseqangaarsinnaanngilaq. Soorlu ingerlatseqatigiiffiup tunisassiai akikippata erniat qaffappata akissarsianut aningaasartuutit amerlippata innaallagiaq imeq imaluunniit uulia akitsorpat.

Suliffeqarfiit tunisassiorfiusut aningaasatigut inissisimaffiat nalinginnaasumik 20-25%-tiusarpoq. Ingerlatseqatigiiffissuarlu Nuka eqqarsaatigalugu taava taassumap nammineq aningaasaatai 35 aamma 45 million kr-nit akornanni amerlassuseqartussaagaluarput tamannalu anguniagaq anguneqarsinnaassaaq 40 million kr-nik aningaasaliissuteqarnikkut.

Neqi A/S eqqartussagutsigu taava avaqqussinnaanngilarput ingerlatseqatigiiffik siorna naatsorsuutitigut angusaqarnerlussimammat 5,8 million kr-nik amigartooruteqarluni. Naalakkersuisut naliliipputtaaq taamak angusaqarnerlussimanermut ingerlatseqatigiiffiimmi aqutsilluartoqarsimannginnera annertunerusumik pissutaasoq.

Aamma maannakkut takusinnaalerparput ingerlatsineq ukiuni aggersuni pitsaanerulersinniarlugu qanoq iliuuseqartoqarnialersoq. Soorlu ilaatigut Neqi A/S-ip savaatillit KNI-imi ingerlatseqatigiiffiit kiisalu Brugsen-it isumaqatigiissuteqarsimamata ukiuni aggersuni kalaallit savaaraataasa tunineqarnerat pitsanngorsarniarlugu. Aamma ingerlatseqatigiiffissuaq nalunaarpoq tunisassiorfinni ataasiakkaani piffissani qanittumi akilersinnaalersinnaanngitsutut isigisani nutarterinermut maskiinanut aamma tunisassiornermut atortut allanut aningaasaliiniarani.

Ingerlatseqatigiiffik aqutsisoq Neqi A/S aamma isumaqatigiissuteqarluni imminut pisussaaffilersimavoq 2 million kr-nik imaluunniit amerlanerusunik aningaasaliiniaruni Namminersornerullutik Oqartussat isumasioqqaartarniarlugit.

Soorunami Naalakkersuisuni neriorsuisinnaanngilagut Neqi A/S naatsorsuutitigut angusai pitsaasuinnaasarumaartut. Niuernikkut ingerlatsinermut tunngatillugu tamanna neriorsuutigineqarsinnaanngilluinnarpoq aamma nassuerutigalugu paasisariaqarparput niuerneq Neqi A/S-ip ingerlataa allanik navianartoqarnerusarmat. Taamaammat siunissami pitsanngorsarniarlugu qanoq iliuuseriniakkat piviusunngortinneqartarnissat pingaaruteqarluinnarpoq.

Aningaasatit ilaneqarnerat ingerluni sunniuteqassaaq ingerlatseqatigiiffiup ernianut aningaasartuutaasa appartinneqarsinnaalernerisigut aamma aningaasatigut sillimassuseq annerulerpat taava ukiut ingerlatsinerliorfiusut ataasiakkaat suliffeqarfiup nammineerluni nammassinnaassassavai.

Neqi A/S-ip maannakkut Grøønlandsbank-imut 25 million kr-nit missaaniittunik siumoortumik tigusaqarsimavoq. Taakkulu ilaat 10 million kr-nit 2002-imi akilerneqassapput. Ukiunilu tulliuttuni 3,75 million kr-init akilerneqassallutik.

Ingerlatseqatigiiffissuaq Nuka A/S-imut aningaasaliissuteqarnikkut taava ingerlatseqatigiiffiup aqutaata Neqi A/S-ip aningaasaataasa ilaneqarneratigut Neqi A/S-mi aningaasaatit sillimassuseq aningaasatigut sillimassuseq pitsaanerulissaaq allaat ingerlatseqatigiiffiup pisussaaffini imaaliallaannarluni isumagilersinnaassallugit.

Taamaammat ataatsimut isigalugu Naalakkersuisut siunnersuutigaat nunatta karsia 40 million kr-nit Nuka A/S-imut aningaasaliissutigissagai aamma Naalakkersuisut siunnersuutigai Neqi A/S piginnaatinneqassasoq aningaasat ilaannik Neqi A/S-ip ingerlatitseqqinnissaminut. Ingerlatseqatigiiffiup kukkunersiuisua avataaneersoq nalunaarpoq taamak amerlatigisunik aningaasaliinissap pisariaqassusianik isumaqataalluni.

Tamatuma kingorna ingerlatseqatigiiffissuup aningaasatigut sillimassusia 20%-tip missaaniilissaaq. Kukkunersiuisullu naapertorlugit ingerlatseqatigiiffissuup akiitsui 180 million kr-nik amerlanerusut eqqarsaatigalugit sillimassutsip kisitsit taanna minnerpaaffissaraa.

Naggasiullugu siunnersuummut pissutaasut erseqqinnerusumik paasiumaneqarpata Naalakkersuisut innersuussutigissavaat aalajangiiffigisassatut siunnersuummut ilanngussaq agguaanneqarsimasoq ilisimatitsissutigineqarsinnaavortaaq Royal Greenland A/S-imut kiisalu Nuka A/S-imut Neqi A/S-illu aningaasaliissutissat pisariaqassusiat pillugu Naalakkersuisut paasissutissanik sukumiisunik isertugassaasunilli tassa niuernermut tunngassuteqarneri pissutigalugit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut tunniussaqarsimammata.

Ingerlatseqatigiiffiit aningaasaataanut ilassutissat qanoq aningaasalersorneqarnissaat eqqarsaatigalugu Naalakkersuisut ilisimatitsissutigissavaat KNI Pisiffik A/S-ip namminersortunut ingerlassassangortinneqarneranut pissarsiat katillugit 240 million kr-nit missaannik amerlassuseqarnissaat naasorsuutigineqarmat.

Taakku ilaat 134 million kr-nit 2001-imit pissarsianit akileraarutit tunniunneqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq. Pissarsiallu sinneri nunatta karsianut tunniunneqassallutik KNI A/S-ip aningaasaataasa ikilineqarnerisa kingunerisaannik. KNI A/S-illu tassaavoq Pisiffik A/S-ip mæærkeanik tunisinermi aningaasanut pissarseqqaartussaq.

Aktiat tunineqarnerannut isumaqatigiissutit inaarutaasut ukioq naatinnagu atsiorneqassappat taava pissarsiat tamarmiusut 2001-imi isertitatut nalunaarneqasapput. Taamak pisoqanngippat pissarsiat tamarmik ilaannaalluunniit 2002-mi isertitatut nalunaarneqasimassapput. Ingerlatseqatigiiffiit aningaasaataasa ilaneqarnerisa 2002-mi pisariaqarsinnaanera Naalakkersuisut sillimaffigereerpaat. Tassa 2002-mut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutitut pingajussaaneerneqarnissaanut allannguutissatut siunnersuuteqarnermikkut.

Taamak oqaaseqarlunga siunnersuut Inatsisartut oqaluuserisassanngortippara.

Qujanaq.

Ole Lynge, Inatsisartut Allattoqarfiat, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Una ingerlaqqitsinnata oqaatigilaarlara immikkoortoq tanna siullinngornikuuvarput pissutigalugu Inatsisartut oqaluuserisassaat ullumikkut arlaqaqimmata unitsinnissaat ikerinnaakkut kissaatigisimannginnatsigu. Tulliini taaseqattaartussaavugut. Taamaattumik kaammattuutigiinnassavara partiit Kattusseqatigiit imaluunniit attaviitsut kissaatigigunikku akerliussutsimik takutitsisut anillaffigilaarsinnaagunikku aamma ajussanngitsoq. Kisianni nammineq soorunami nalunngeqatiginnissusertik naapertorlugu aalajangerumaarparsi.

Kisianni ataatsimiinneq ingerlatiinnassavarput. Tassalu tullinnguupput massakkut partiit oqaaseqartui siulliuvoq Simon Olsen, Siumut.

Simon Olsen, Siumup oqaaseqartua.

Royal Greenland A/S-imut aamma Nuka A/S-imut Neqi A/S-imullu taakku ilanngullugit aktiatigut aningaasaliinissaq pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassatut siunnersuut pillugu Siumumit ima oqaaseqaateqassaagut.

Siumumit isumaqarpugut Naalakkersuisut piginnaatitaanissaat pisariaqartoq. Tamatumani ingerlatsivissuup Namminersornerullutik Oqartussat pigisaata soorunami ingerlalluarnissaa ingerlaannarnissaalu inuiaqatigiit ataatsimut isigalugit pisariaqartikkatsigu. Aaqqissuuteqqinneqarnissaalu isumaqatigaarput. Ilisimavarput Royal Greenlandip ingerlanera annertoorujussuarmik inuiaqatigiinnut sunniuteqartoq.

Iluatsippat aamma nunatta aningaasarsiorneranut iluatsittumik sunniuteqassaaq. Akerlianilli pisoqarpat aamma aningaasarsiornikkut nunatta ajutoorutigisinnaagaa ilisimavarput.

Siumumit oqaatigisariaqarparput aningaasaqarniarnerminut tutsuiginartumik ilumut ingerlatsinera Naalakkersuisut uppernarsarluartariaqaraat. Aammattaarlu Naalakkersuisut aningaaseriviit tutsiviginassuseqarnitsinnik pisariaqartitsissappata nassuiaattariaqaraat.

Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaatigai aningaasartuutit annertusiartuinnarnerat ingerlaavaraluartoq isertitassatigullu malinnaanera artornartorsioraluartoq tassa tamatumani suliffeqarfiit inuiaqatigiit pinerullugit iliuusissaat piumasarisaasut sunniuteqarsimammata nutaamik pilersitsiortornerit aningaasarpassuarnik nalillit ingerlaavartinneqarsimasut taamaalilluni takuneqarsinnaalluni pisortaasa kukkussutigisarsimasaat ingerlatsinerliornermut pissutaaqataasimasut.

Siumulli isiginerulluni pilersaarusiorsinnaasimannginnerit kukkussuteqaqattaarnernik malittuinnarnik pilersitsisimasut. Taakkua qaavatigut Royal Greenlandip aalisartunik sulisartunik nunarput tamakkerlugu politikkerinik kommunillu suleqateqarnera ajortikkiartorsimavoq. Allaat assortuunnerit annertuut pilertarsimallutik. Uffa suliffeqarfissuaq inuiaqatigiit pigisaat minnerunngitsumillu imminut akilersinnaasunik ingerlateqquneqartoq tamanit ilisimaarineqareersoq.

Siumumit isumaqarpugut Royal Greenland nutaaq pilersinneqarpat makkua avaqqunneqarsinnaassanngitsut. Maannakkut Royal Greenlandip inissisimanera ingerlatsineralu pillugit siulersuisut misissuisitsisimanerat naammagineqanngippat immikkut misissuisitseqqinnissaq Naalakkersuisut isumaliutigissagaat.

Aappassaannik Royal Greenlandip siulersuisui nutartertariaqarput nutaamik aallartinnera ilutigalugu immikkut ittumik ataatsimeersuarnissaq aningaasaliinissaq aalajangiunneqarniariarpat pissasoq.

Pingajussaanik nunani allani ingerlatat pigisallu nalilersuiffigineqaqqissaassasut. Sisamassaanik Danmarkimi ingerlatat pigisallu nalilersuiffigineqaqqissaassasut. Tallimaattut anguniakkat nutaat, suleriaaseq nutaaq, iliuusissat nutaat pilersinneqassasut. Arfingattullu nunatsinni fabrikkit 100%-imik nalikillineqartut tassa naleerutsinneqartut Namminersornerullutik Oqartussanit tiguneqartariaqartut. Naalakkersuisullu piginnaatinneqartariaqartut pisariaqartitsisoqarnera malillugu atorfissaqarsinnaanerata namminersortunulluunniit suliffimmik imaluunniit suliffinnik pilersitsiniartunut iluaqutiginiagassatut iliuuseqarfigisinnaassammatigit.

Taamatut Royal Greenlandimut tunngatillugu Siumumit oqaaseqaateqarpugut naatsorsuutigilluinnarparput suliffeqarfissuup aqqutissamik pitsaasumik ammaanneqarnermigut iluatsinnissaa. Aningaasaliissuteqarnissarlu tamakkiisumik taperseratsigu oqaatigeqqissavarput.

Nuka A/S-imut tunngatillugu Siumumit isumaqarpugut 40 millon kr-nik aningaasaleeqqinnissaq pisariaqartoq. Erseqqissunilli piumasaqaateqarnissarput aamma pisariaqartipparput. Siullermik Nuka A/S-ip ukiumut kaaviiaartitai annertugisassaanngillat. Taakkununnga naleqqiullugit 40 million kr-init annertoqaat. Aningaasaqarniarnerannulli tunngasut misissuataaraanni takuneqarsinnaapput tapiissutit annertussusii akiitsugarineqartut annertussusii. Aningaasartuutaasa annertussusii allarpaalussuillu aningaasaqarniarnerannut tunngasut nalunaarsorneqarnerat.

Siumumit Nuka A/S-ip pisussaaffiata piaartumik nalilersoqqinneqarnissaa piumasarissavarput. Taamatut nalilersuinissami nakooqutai aamma sanngeequtai sapinngisamik erseqqissumik nalunaarusiorlugillu naammassineqartariaqarnerat pisariaqarluinnartutut isigigatsigu. Nalunngilarpummi Nuka A/S-ip pisussaaffii imaannaanngitsuusut. Ilaatigullu aamma ilisimaaraarput Royal Greenlandip ingerlatsineranit pitsaanerusinnaasartut.

Siumumit pingaartipparput Nuka A/S-ip nunaqarfinni sullissinerata qularnaarsimanissaa. Soorluttaaq aamma qaleraleqarfinni Upernaviup nunaqarfiisa ilaanni Uummannap nunaqarfiisa ilaanni Ilulissanittaaq nunaqarfiisa ilaanni akuliussinnaanissaata aqqutissiiuussinnaanissaa misissorneqassasoq. Periaatsinillu aamma naleqqussaavigineqarluni.

Taamatuttaaq aamma Siumumi Maniitsumut nuunniarneqarnerata misissuiffigineqarnerata ingerlateqqinneqarnissaa. Nutarterinermut atatillugu tunngaviatigut akuersaarparput. Nuka A/S-ip illoqarfiit ilaanni amigaatigineqarnera ilanngullugu misissugassanut ilaassasoq Siumumiit kaammattuutigissavarput. Isumaqarpugut aningaasaliissutissat akuersissutigineqarnerat ilutigalugu siulersuisut nutarterneqarnissaat aammattaarlu ulluinnarni ingerlatsisut nalilersorneqarnissaat pisariaqartoq.

Siumumit isumaqarpugut Nuka A/S-ip ingerlatsinerata ataatsimut nalilersuiffigineqavinnissaa pingaaruteqarluinnartoq kinguarsaanertaqanngitsumillu suliarineqartariaqartoq. Aamma taamaaliornermi savaatillit peqatigiiffiat kommunillu savaateqarfiit suleqatigalugit Neqi A/S aamma aaqqiiviginiallaqquvarput. Siumumit Naalakkersuisut kaammattussavagut taamatut aaqqissuussisoqarsinnaanera aqqutissiuuteqqullugu.

Taamatut oqaaseqarluta aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamut ingerlateqqinneqarnissaa innersuussutigissavarput.

Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua.

Royal Greenland A/S-ip aamma Nuka A/S-ip Neqi A/S-illu ilanngullugu aktiatigut aningaasaliinissaq pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassatut siunnersuummut Atassummit imaattumik oqaaseqaateqassuugut.

Atassummiit aallaqqammut erseqqissumik oqaatigeriissavarput Naalakkersuisut Siulittaasuata maannakkut saqqummiussamini takutikkaatigut aammalu tusartilluta Kalaallit Nunaanni inuiaqatigiit inissisimanerat eqqorneqaraluttualersoq.

Kialluunnit miserratiginagu annertuummik qiiaammernartumik uulikullannartumillu attortiffigisinnaasaanik. Tassa 740 millionit aningaasarpapilorujussuupput imaaliallaannarluni tamakkiisumik nateqanngitsuusaamut nakkartiinnarnissaat Atassummiit akuersaarsinnaanngilarput. Atassummiit isumaqarpugut inuiaqatigiit annertuumik artukkerneqarnissaannut pigaluttualersugut.

Erseqqissarlarali Atassummiit isumaqarluinnaratta kukkussutit annertuut malugeqqaalerneraniilli piaartumik aaqqiiffigineqarsinnaatillugit suliarineqartariaqartut pissusissaattut inissinniarlugit.

Taamaammat uani eqqartukkatsinni immikkoortut marluk taamattorli pingasoqiusaasut immikkoortilluinnarlugit eqqarsarluarluta iliuuseqarfigisariaqarigut. Immikkoortup aappa Nuka A/S Namminersornerullutik Oqartussat tamakkiisumik ingerlatseqatigiiffik pigisaa Nuka A/S pilersinneqarmalli kukkussut pilersinneqartoq tassalu aningaasaliissutigisat aktianut aningaasartai 0,5 million kr-niusut siunissami annertunerusumik nammineersinnaanerulersinnissaanut mattutereerlugu aallartinneqarput.

Atassummiit isumaqarpugut taamatut suleriaaseqarneq aammalu minnerunngitsumik inuiaqatigiit siunissami iluaqutigilerumaagaannik pilersitsiniarnermi kukkusumik aallarteriarneq maannakkut aaqqiivigineqartariaqartoq.

Atassummiit isumaqarpugut aammalu pissutsit maannakkut pilersut takutitaat ilisarereerlugu piaarnerpaamik Nuka A/S aaqqiivigineqartariaqartoq. Siunissami ajunngitsumik angusaqarniarluni aaqqiiniarnissaanut Inatsisartut iliuuseqartariaqartut.

Atassummiit tunngaviusumik eqqarsartarnitsinnut ilaalluinnarpoq niuernermik pitsaasumik ingerlatsisoqassappat taava ingerlanniagaq aallaqqaataaniit artukkereerlugu pilersinneqassanngitsoq Namminersornerullutik Oqartussat Nuka A/S pilersikkamikkut Royal Greenland A/S iluani avissaartippaat sinerissap qanittuani imartatsinni aammalumi nuna uumasunut tunisasiaasinnaasut assigiinngitsut eqqarsaatigalugit.

Periarfissat pisuussutitta tunisassiarineqarnissaannut nutarsarsinnaanermut aqqutissiuussineq Atassummit isumaqarpugut maannangaaq Nuka A/S erseqqilluinnartumik aaqqiivigineqartariaqartoq. Tassalu ingerlariaqqinnissaanut artukkernagu ullutsinni piumasaqaataasut isigalugit aningaasaliiffigisariaqaripput. Tassani aamma Neqi A/S ilanngullugu isumarput saqqummiupparput. Isumaqarluinnarpugummi Nuka A/S pilersinneqarami siunertarineqartutut nunatsinni pisariaqartinneqartoq.

Taamattorli Atassummiit isumaqarpugut Royal Greenland A/S isigalugu kukkussutaasimasut annertuut Nuka A/S-imit tusartinneqassanngilluinnartut. Piumasaqaatigisariaqarparput ulluinnarni aqutsisuusut aammalu minnerunngitsumik ingerlatseqatigiiffiup siulersuisuisa suliffeqarfik pitsaanerpaamik aqussagaat.

Tassalu ullut tamarluinnaasa eqqaamasassallugu ingerlatami pisinnaasai aammalu pisariaqartitai sipporlugit pisoqannginnissaa. Eqqaamatigut Royal Greenland A/S ulluinnarni aqutsisuisa aammalu siulersuisuisa suliffeqarfitsik sumut ingerlatissimagaat. Tamannalu kinguneqartoq inuiaqatigiit uagut tamatta isigineqarnerput niuernikkut ernumanarluinnartumik inissisimalersutut nunani allani niuernermik ilisimasalinnit nalilerneqariartulermat.

Nuka A/S 40 millioninik aningaasaliiffigineqarnissaa akueralutigu matumuuna erseqqissassavarput. Atassummiit isumaqaratta Nuka A/S aallartinnermini kukkussutigisarsimasani qimalluinnarlugit maannamiit ingerlariaqqittariaqalersoq. Soorlu assersuutigalugu nunatta iluani pisiassanik pisiortornermut avataaniit umiarsuarnit millionit ataasiinnanngitsunik akiliilluni attartorneq Atassummiit isumaqarpugut Nuka A/S nammineerluni avammut tuniniiaanermik ingerlatsinani tuniniiasartunik pikkorissunik suleqatissarsiorluni soorlu savaaqqat neqaanik avammut tuniniaarnermik inerisaasariaqalersoq.

Atassummittaaq isumaqarpugut Nuka A/S ingerlaqqinnermini nunaqarfinni tunisassiorfinnik inerisaanermik namminersortunik suleqateqarluni pilersaarusiorluakkamik ingerlaqqittariaqalersoq.

Royal Greenland A/S suliffeqarfissuaq Kalaallit Nunaata avammut kiinnernermigut tannngassimaarutigisaralua ukiut ingerlarnerini ulluinnarni aqutsisuisa, aammalu minnerunngitsumik suliffeqarfissuup siulersuisuisa suliffeqarfimmik taamak ittumik aqutsisinnaanngilluinnarnerminnik avammullusooq nittarsaappaatigut. Uagut kalaallit Kalaallit Nunaata inuussutissarsiutitigut annertunerpaamik ingerlatarisatta aalisarnerup siusinnersusukkut tanngassimaarlutalusooq sanimut qissimittagarput maanna uatsinnut ima artukkiilluinnartussanngorlugu aqutsisuisa inississimavaat. Atassutip akuersaarsinnaanngilluinnarmagu.

Taamaattumik Atassummiit sakkortuumik immaqalu piffissangorsimanera pissutiginerullugu imaattumik oqaaseqaateqarfigissavarput. Ukiut qassinngulerpat ukiut tamarluinnaasa tusarlutigut Royal Greenland A/S nutarsassasoq. Ilumini sulisoqarnermikkut annikilliliissut aammalu atortorissaarutitigut ilaagooq nutaaliaalluinnartunik atortoqarniarluni pilersaarusiortoq. Atassummiit ukiut arlalinngortut peqataaffigisimavarput suliffeqarfissuup ingerlalluarnissaa eqqarsaatigalugu akuerseqataasarluta tapiiffigineqarnissaanik.

Ukiorpassuit aningaasarpassuit Royal Greenland A/S-imut tapiissutigisartakkagut ila maannakkut katiteraluarutsigit qanoq amiilaarnartigissagaluarpat. Atassummiit ilissitulli ilisimavarput suliffeqarfissuaq Royal Greenland A/S ukiut tamarluinnaasa pisussaaffilerneqarsimanera tunngavigalugu aningaasatigut tapiiffisaripput.

Taamaattorli ukioq sunngitsoq paasilertaraarput pilersuisuni pingaarnersaasut tassalu aalisartut naammagittaalliortut soorooq. Tassagooq nunatsinni suliffissuit ajoquteqaannavissut, matugallaqattaarneqaannavissut, atortuminnik ajutuuginnavissut, aalisartut sikussaaruttut, karsissaaruttut, aalisartut tulaasseqqusaajunnaartut, aalisartut tulaassuinerat killersorneqalersoq ilami suliffissuarooq matuvaat piumasaqaataasunngooq naammassineqarsimangimmata.

Ukiut amerlaqaat Inatsisartut aningaasaliissutaat ila millionerpassuanngortut maanngaannarlusooq pisimasutut pisut. Atassummiit maluginiakkatta ilaat oqaatigilarput Royal Greenland A/S ukiut ingerlanerini avammut niuerutaasa annertuseriarsimaneri malunnaraluartut taamaattorli aamma maluginianngitsuugassaanani ukiut taakkorluinnaat ingerlanerini suliffeqarfissuup akiitsuisa ima annertutigilersimaneri inuiaqatigiit nammassinnaanngisaannik inissisimalersimalluta.

Royal Greenland A/S nunani allani suliffeqarfiup ingerlatassaanik pilersitsiortorsimavoq annertuunik. Allaammi ullumikkut ilisimasavut immaqalu paasisinnanatigu qiviassagaanni annertuumik allaammi ullumikkut ilisimasavut, utoqqatserpunga, immaqalu paasisinnaasavut qiviassagaanni annertoqaat.

Taamaattorli Kalaallit Nunatsinni naak piorsaasimaneq suut erseqqarissut takussaasut inuussutissarsiutitta pingaarnersaat aalisarnerup piujuaannarnissaanik takutitsisuuppat.

Tunitsivissuit matoorarput tulleriiaaginnavillutik. Allaat ullut tamangajaasa qunusaarutigisalerpaat una unalu matussavagut uagut kisermaassisunngunngikkutta. Ila ajortoqarpoq.

Atassummiit ilisimavarput Royal Greenland A/S aqutsisuisa ilami siulersuisuisa ilisimagaluaraat tassa qarassasiakkut atortorissaarutit aallaqqaataaniilli pilersinneqaqqaarnerannili ilisimannittunik oqarfigineqarlutik 80 million kr-niinnaqaratik 300 million kr-ninut angullugit akeqartussaasut.

Sineriapput tamakkerlugu atuuffissaminnut atuutissagunik. Tamanna aqutsisunit siulersuisunillu tusaanngitsuusarneqarsimavoq. Tamannalu Atassummiit ajorluinnartumik tiguarput. Ilumut oqaratta ukiut arlalinngorput millionerpassuarnik Royal Greenland A/S tapiiffigisarlugu suliakkiissuteqarnerput naapertorlugu nalilikkanik aammalu saniatigut taamatuttaaq pisoqartarpoq ikiorsiissutinik pissarsisinneqartarnera.

Ila sumut killeqassava tamanna apereqqajaanarsivoq aningaasanik immigarput nateqarpa? Kiap karsi taanna ikiorsigarput qanoq ititigineranik ilisimasaqarpa ilumoortumik? Atassummiit aamma puigornagu eqqqaamasariaqartutut una taarsariaqarparput. Sineriassuatsinnik pisuussutitta annersaat mannalu tikillugu atorluakkatta tassaasut raajat nunamut suliffissuarmut tulaanneqartartut amigaralugit piumasaqartut sinerissap qanittuani aalisartut pisuusutut uparuartuutigalugit pisassiissutit amerleqqullugit naanguna tassuuna suliffissuaq Royal Greenland A/S nammineq kilisaatiminik nunamut pinngitsooratik aamma tulaatassaat. Pinngitsaalineqanngillat suliffissuup kilisaassuisa taamaallaat 15%-iat tikiutissagaat.

Sooq suliffissuit raajanik amigaateqarnerarlutik piumaffiginngilaat kilisaatitik piffissami qaninnermi raajanik suliffissuarmut annertuumik tulaassuissasut. Atassummiit aamma akuersaarsinnaanngilluinnarparput suliffissuaq Royal Greenland A/S aningaasatigut taamak ajornartorsiortigisoq soorlusooq isiginngitsuusaarlugu suliffeqafiissuup taassumap nammineq iluani kilisaatinut immikkoortortaqarfik aatsaat soorlu angineruniaannarnermik sunniuteqarluni pissusilersortarnera.

Tassa Royal Greenland A/S akissaqarsimaqaaq kilisaassuit anginerpaaginnarsuit pisaariortormagit. Aallat nunami allamiut soorlu russit pitsissorlugit akilersinnaanngisaannassagaannik uagut inuiaqatigiit kalaallit akiligassagut soorlu maannakkut ilioqquneqartugunaasiit. Royal Greenland A/S ulluinnarni aqutsisui minnerunngitsumik siulersuisui nunami allamiittuugunik soorlu Danmarkimi qanormitaava sukkatigisumik soraarsitaasimassagaluarpat. Uagulli maani ila pitsaavallaarpugut pissutsinut taamaattunut.

Issakkunni eqqartorneqarpoq Royal Greenland A/S piumasaqartoq kilisaatinik sisamanik pisinissaminut aningaasaliiffigineqarnissamik. Atassummiit paaserusupparput 200 millionit ilaanni iluanni pineqartut aningaasaliissuteqarfiginiarneqarnersut.

Atassummiit Royal Greenland A/S kilisaatisiutissanik aningaasaliiffiginiarneqassappat akuerisinnaanngilluinnarparput. Atassummiit isumaqarpugut erhvervsstøøtte aqqutigalugu aalisartut angallatitaarniat aqqutissiuunneqartariaqarnerat. Atassummiit isumaqarpugut suliffissuarmut Royal Greenland A/S-imut ullumikkut ikiorsiissutit tunniunniarneqartut itigartilluinnartariaqartut. Ukiuni qaangiuttuni milliardit affaat sinnerlugit ukiut sisamat ingerlanerini tapiiffigissagutsigu Atassummiit akuerisinnaanngilluinnaratsigu. Tassungalu taarsiullugu piaarnerpaamik Royal Greenland A/S-ip iluani pissusiviusut paasiniarlugit immikkut misissuisitsisariaqarpugut. Imaassinnaanngilarmi ukiut tamarluinnaasa millionerpassuit atortassagigut nateqanngitsumut. Naamik tamanna naammalerpoq.

Ulluinnarni aqutsisuisa aamma siulersuisuisa akisussaaffeqanngitsumik sianigisaqanngitsuusaarlutik pissusilersornerat Atassummiit naamagilerluinnarpagut. Ilami 200 millionilluunniit akuersaaraluarutsigit ukioq 2007 suli Royal Greenland A/S 2,3 milliardinik akiitsoqassaaq.

Taamaattumik ullumikkut paasissutissat ilisimasavut naamanngillat. Qulakkeersinnaanngilarput ilumut aningaasaliissuteqarnitsigut aappaagu qinoqqittoqannginnissaa. Aammalu suliffissuit ingerlallualersimanissaat ilumut qularnaarneqartut. Misissuisoqarneratigut paasisariaqarparput ingerlatat sorliit noqitsisuunersut. Nuka A/S pilersineqarpoq Royal Greenland aas pitsaasumik ingerlalissammat. Massakkut suut noqitsisuuppat ingerlallualersinnaanermut? Nunatsinni suliffissuit, nunani allani suliffissuit, kilisaatit avataasiutit imaluunniit allat.

Taamaattumik Atassummiit misissuisoqarnissaa piumasaraarput.

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Inuit Ataqatigiinni Royal Greenland A/S-imut 200 million kr-nik Nuka A/S-imullu 40 million kr-nik aktiatigut aningaasaliinissamut atatillugu Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuutigisaat misissuataarsimavarput siullermeerneqarneranilu tamakkiinerusumik imaattunik oqaaseqaateqassalluta.

Royal Greenland A/S-imi pingaartumik ukiut kingulliit marlussuit ingerlanerini aningaasatigut ernumanartumik inissikkiartortoqalersimanera pasitsannarsiartuinnarsimavoq ingammik suliffeqarfissuup aningaaserivinnut taarsigassarsisitsisartunullu allanut akiitsuisa nammakkersuutaajartuinnalerneri eqqarsaatigigaanni. Tamanna miserratigissanngilarput.

Ajornartorsiornerli qanoq annertutiginersoq inuiaqatigiinniillu saqqummiussaqaqqullugit aningaasalersuisariaqalernissaq qanoq ullumikkutut saneqqukkuminaatsigissanersoq erseqqissumik aasaq manna tikillugu ilisimasinnaasimanngilarput. Royal Greenlandimi qullersaasimasut allaat ukioq manna aallartitsiaannartoq tikillugu oqaluttuuttuartarsimavaatigut ernumanissamut pissutissaqanngitsugut. Soorlumi kingullermik taamatut aamma pisoqartoq. Inatsisartut aalisarnermut piniarnermut nunalerinermullu ataatsimiititaliaata peqataaffigisaanik ukioq manna februarip 13-ianiit 15-iat ilanngullugu Ilulissani qaleralinniarneq pillugu aamma isumasioqatigiissitsineqarmat.

Aningaasanut inatsisissap ukiaq manna suliarineqaneranili kiisalu sinerissap qanittuani aalisarnerup oqallisigineqarnerani erseqqissumik paasinarsiartorpoq aalisarnermi taamatullu tunisassiornermi ajornartorsiutigineqartut annertoqisut arlaliusut ilorraallu tungaanut saatitseriarluni aaqqiiniarnissami pisariaqassasoq inuiaqatigiit suliffeqarfiutigisaasa aamma immikkut isiginiarneqarnissaat.

Royal Greenland A/S eqqarsaatigalugu ingerlatseqatigiiffiup nammineq kissaatigisaraluatut pinngikkaluarluta annertungaatsiartumik taamaattumik aningaasaliisariaqartugut Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut.

Suliffeqarfissuaq inuiaqatigiit tamakkiisumik pigisarivarput soqutigiuartariaqarparpullu siunissami ingerlariaqqinnissamini tunngavissaqartinnissaa ingerlatseqatigiiffissuarmi ulluinnarni inuiaqatigiinnut tamarmiusunut, kommuninut, sulisartunut, aalisartunut assigiinngitsorpassuarnullu pingaaruteqarluinnartuuvoq. Qanoq iliuuseqanngikkutta inuiaqatigiinnut akerlerluinnaanik aamma kinguneqarnerlussinnaasoq.

Nunatsinni inuiaqatigiit aningaasarsiorniarnerannut annertunerpaamik iluaqutaanerulernissaa tunaartaralugu minnerunngitsumillu suliffeqarfissuup tunisassiassaminik pisiortorfimminut tassalu aalisartunut akitigut allatigullu pitsanngorsaajuartariaqarnera naatsorsuutigalugu Inuit Ataqatigiit taamaammat piareersimavugut Naalakkersuisut noqqaasutigisaannut akuersaarnissatsinnut.

200 million kr-nilli aningaasarpassuupput. Taamaattumik Inuit Ataqatigiit aamma isumaqarpugut Inatsisartut Royal Greenland A/S aningaasaliinnassanngikkaat piumasaqaatitaqanngitsumik. Naalakkersuisut saqqummiussumminni oqaatigivaat Royal Greenland A/S-ip kisitsisitigut taamatut aningaasatigut ingerlanerliulersimaneranut suliffeqarfissuarmi aqutsisut nalilersuinerluttarsimanerat aamma ilaatigut tamatumani patsisaaqataasoq.

Inuit Ataqatigiit naatsorsuutigivarput sulisut qulliunerusut pineqaannaratik kisiannili aamma ingerlatseqatigiiffissuup akisussaasuullutik siulersuisui tamatumani aamma eqqarsaatigineqarsimassasut. Taamaassimanngippammi piumasarissavarput siulersuisuni ilaasortat katitigaaneri aamma ilanngullugit nalilersuisoqassasoq. Pingaarnertut nunatsinni pissutsinik ilisimaarinnilluartunik suliffeqarfissuaq siunissami aamma siulersorneqalernissaa anguneqarsinnaaqqullugu.

Taassumap saniatigut Inuit Ataqatigiit aamma kissaatigissavarput Royal Greenland A/S-ip nunani allani suliffeqarfiutigisai ingerlataalu eqqarsaatigalugit attuumassuteqanngitsunik misissuiffigineqarnissaat isumaliutigineqassasoq. Pingaarnertut taamaaliornikkut aamma paasineqarsinnaaqqullugu siullermik nunatsinnut sullivinnik nussuisoqarsinnaanersoq kiisalu aappaattut pisariaqanngitsumik sipaarluarsinnaasatsinnik nunani allani aningaasartuuteqartoqarnersoq.

Taamatulli oqareerluta pingaartilluinnarlugu oqaatigeqqissavarput iluanaarutaasumik aalisarnissamut iluanaarutaasumillu aalisakkanik tunisassiornissamut sinaakkutissanik pilersitseqataanissamut Inuit Ataqatigiit aamma piumassuseqaratta.

Taamaattumik Royal Greenland A/S-ip pisortartaareernerata kingorna uagutsinnut nuannaajallannarsimavoq paasigatsigu KNAPK Royal Greenlandilu qanittukkut novemberip aallaqqaataani ataatsimoorlutik tusagassiuutitigut nalunaaruteqarnermikkut qaninnerusumik suleqatigiinnissartik anersaaralugu aamma nutaamik aallartinnissaminnut piareersimanerarmata. Inuit Ataqatigiit tamanna ilorraap tungaanut alloriarnertut siullertut isigalugu ilassilluarumavarput.

Tamatumani pingaaruteqarluinnarpoq inuiaqatigiit suliffeqarfiutiminnik aningaasalersuinermikkut aamma tunuliaqusersuinissaat. Aalisartut sulisartut kommunit soqutiginnissinnaasullut allat Royal Greenland-ip ingerlataasa ilaannut ingerlatseriaatsit piginneqatigeeriaatsillu allat aqqutigalugit ingerlatseqataalersinnaanerat tamaammat aamma misissorneqartariaqartoq Inuit Ataqatigiit isumaqarpugut.

Royal Greenland A/S-imut kiisalu Nuka A/S-imut taamatullu Neqi A/S-imut katillugit 240 million kr-nik aningaasaliinissap pisariaqassusia Inuit Ataqatigiit taamaattumik aamma assortorumanngilarput, ingammik Nuka A/S-ip aallartinneqarmalli naammattunik aningaasaliiffigineqangaarsimanngitsup pisariaqartitsinera paasilluarsinnaavarput. Tamaattorli suliffeqarfimmi tassani takusinnaasagut malillugit allaffissorpalaalertoqarsimanera uparuaaffiginngitsoorsinnaanngilarput. Tamanna Naalakkersuisunit immikkut eqqumaffigeqqussavarput. Taamatuttaarlu Neqi A/S-mi aamma sukatiterisoqartariaqarnera piumasarissallutigu.

Kingullermik eqqarsaatigalugu Naalakkersuisut aamma oqaatigivaat tassani aqutsinerliortoqarsimasoq. Taamaattumik Nuka A/S tassungalu ilanngullugu Neqi A/S Naalakkersuisunit qanimut malinnaavigineqarlutillu nakkutigineqarnissaat Inuit Ataqatigiit aamma piumasarissavarput.

Taamatullu oqaaseqarluta Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuutaat tunngaviatigut taperserparput kissaatigissalluguli suliffeqarfinnut pineqartunut aningaasaliinnerit aamma piumasaqaatitaqartinneqassasut.

Aalajangiiffigisassatut siunnersuut aappassaaneerneqartinnagu naggataatigut kissaatigissavarput piumasaqaatigiumaagassat suusinnaaneri sukumiinerusumik Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliannit isumaliutissiissusiorfigineqaqqaassasut.

Mads-Peter Grøønvold, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Kattusseqatigiinniit peqqissaartumik missoreerlugu imatut oqaaseqarfigissavarput. Kattusseqatigiinniit Royal Greenlandip ukiuni siusinnerusuni ingerlatsisimanerata suli annerusumik qulaajaaffigineqartariaqarnera pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq isumaqarpugut. Taamatut piumasaqaratta pissutigaarput suut ingerlatsinerliornermut tunngaviusimanersut ujartorneqartariaqarmata.

Royal Greenland A/S-ip maannakkut annerusumik siusinnerusukkut ingerlatsinerliorsimaneranut qulaajaaffigineqanngippat Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut taamatut aningaasanik ilaatigut A/S-it pinnguartarnerat unitsinneqarsinnaanngitsoq.

Taamaattumik pisariaqarluinnarpoq ingerlatsinerliorsimanermut tunngasut qulaajaaffigineqartariaqarnerat. Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput Royal Greenland A/S-ip ingerlataasa tamarmik ingerlatsineranut naatsorsuutaat Inatsisartuni misissuiffigineqartariaqarnerat periarfissinneqartariaqartoq isumaqarpugut. Taamaaliornikkut ingerlatsinermut aningaasartuutit sumi iluarsineqartariaqarnerat ujartorneqarsinnaammat. Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut aamma Royal Greenland A/S-ip akiitsui ukiuni kingullerni sooq taamak qaffakkiartuinnarsimanerat qulaajaaffigineqartariaqartoq. Royal Greenland A/S-ip ukiuni kingullerni arfinilinni akiitsui sooq ima qaffariaateqarsimappat 1994-imiit akiitsut 1,012 milliard kr-niniit 2001-imut 2,7 milliard kr-inut. Akiitsut taamatut qaffariaateqarsimanerannut suut pissutaappat.

Akiitsut taamatut qaffariarneranut Naalakkersuisut pisooqataappat imaluunniit Royal Greenland A/S-ip siulersuisui siuttuiluunniit. Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut ukiuni siusinnerusuni Royal Greenland A/S-ip taamatut ingerlatsinerliorsimanera qulaajaaffigineqaqqaartariaqartoq Inatsisartut Royal Greenland A/S-imut aningaasaliissuteqaqqinnginneranni.

Maannakkut Royal Greenland A/S-imut aalajangiinnginnermi Naalakkersuinikkut suliaqartugut eqqarsarluartariaqarpugut akiitsut qanoq iliornikkut akilersorneqarnissat pillugit. Maannakkutut Royal Greenland A/S akiitsoqartillugu ingerlatsinermut aningaasartuutai iluarsineqartariaqartut isumaqarpugut.

Qanoq iliornikkut maannakkut Royal Greenland A/S-imit akiitsorineqartut akilersorneqarniarpat. Qanor iliornikkut ingerlatsinermut aningaasartuutit annikillisarneqarsinnaappat? Qanoq iliornikkut Royal Greenland A/S-ip aningaasaqarnera iluarsineqarsinnaava. Pineqartut iluarseqqaarnagit Royal Greenlandmut aningaasaliiginnassagaanni apeqquserneqartariaqarpoq.

Taamatut Royal Greenland A/S-ip maannakkut akiitsoqarpallaarnera qiviaraanni aalisartut Royal Greenlandimut tunisisarnerminnut akit suli ukiuni aggersuni pineqartup akiitsoqarpallaarnera pissutaalluni pitsanngortinneqarsinnaanngillat. Ingerlatsinermut aningaasartuutit qiviaraanni aammalu akiitsut akilersorneqarnissaat qiviaraanni pineqartup aningaasaqarniarnera imaannaanngitsuusoq aammalu ernumanartuusoq oqaatigineqartariaqarpoq.

Taamaattumik Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut suli annerusumik Royal Greenland A/S-ip aningaasaqarneranut ingerlatsineranullu tunngasut qulaajaaffigineqartariaqartut. Naalakkersuisunit oqaatigineqarpoq ilaatigut aqutsisut nalilersuinerluttarnerisigut Royal Greenland A/S aningaasaqarnera pitsaanngitsumik ingerlanneqarnera pissutaasoq.

Taamatut Royal Greenland A/S-ip ingerlanneqarsimanera Kattusseqatigiinniit akuersaarsinnaanngilluinnarparput. Naalakkersuisut imaluunniit Naalakkersuisut Siulittaasuat piginnittutut akisussaaffii sumiippat? Inerlatsinerliorneq siusinnerusukkut unitsinneqarsimasinnanngikkaluarnerluni.

Taamatut ingerlatsinerliornerup ilaatigut kinguneraa tunisinermi akit pitsaanngitsumik aalisartunut tunniunneqartarnerat. Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut ingerlatsinerliorsimanermut tunngasut aalisartunit akilersorneqartarnerat unitsinneqartariaqartoq. Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput ingerlatsinerliornermut tunngatillugu aqutsisut akisussaaffimmik iluamik isumaginnissimannginnerat tunngavigalugu atorfinnut allanut atorfinitsinneqartarnerat unitsinneqartariaqartoq. Aningaasanik millionerpassuarnik pinnguartarnerit ingerlatseqatigiiffinni unitsinneqassappata.

Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut kammalaatinik atorfinitsitsisarneq unitsinneqartariaqartoq Royal Greenland A/S-imi ingerlatsinerliornermi peqataasoq qanoruna maannakkut pineqartoq Royal Greenland A/S-imi konsulent-itut atorfinitsinneqareerpoq.

Pissutsit taamaattut ingerlatsinermi unitsinneqartariaqarput, pitsaasumik ingerlatsineq ingerlanneqassappat niunermik aningaasarsiornermi ilisimasaqartunik Royal Greenland qullersaqartariaqarpoq. Kattusseqatigiinniit isumaqatigisinnaanngilarput Naalakkersuisut imatut oqaaseqarnerat, issuaaneq, issulaarpara: "Royal Greenland A/S-ip aningaasatai amerlineqarnerat pissutigalugu Namminersornerullutik Oqartussat pitsuunerulernavianngitsut". Issuaaneq naavoq.

Taamatut oqaaseqarneq tulluanngitsoq Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut. Royal Greenland A/S-imut maannakkut 200 million kr-ninik aningaasaliissuteqarneq tunngavigalugu innuttaasunut sullissineq, nunatsinni inuussutissarsiutinik ineriartortitsisinnaanermut aningaasaliissutigineqarsinnaagaluartut ingerlatsinerliorsimaneq tunngavigalugu maannakkut Royal Greenland A/S-imut aningaasaliissutigineqarniarput.

Taamaattumik imatut oqartoqarnera tulluanngitsoq Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut Taamaattumik aningaasaqarnera piitsuunerulernavianngitsoq.

Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut Nuka A/S Royal Greenland A/S-itut akiitsoqalinnginnissaa qulakkeerneqartariaqartoq. Nuka A/S Neqi A/S-ilu unammillersinnaasunngorlugit ingerlanneqarsinnaasariaqarput. Aningaasarsiorneq pitsaasumik siunissami ingerlanneqassappat. Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput Nuka A/S-ip ingerlaqqittariaqarnera. Nunaqarfinni illoqarfinni tunisassiorfiit Nuka A/S-imit tunisassiaassaannik pilersuisinnaasut ingerlanneqartariaqarmata.

Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput sapinngisamik Nuka A/S-ip eqaatsumik ingerlanneqarsinnaanera. Aningaasaliissutit tunisassiornermut atorneqartariaqarnerat qulakkeerneqartariaqarmat. Imanngitsoq ingerlatsinermut aningaasartuutit annerpaat atorneqartarnissaat ingerlatiinnarneqassasoq.

Kattusseqatigiinniit iluarisimaarparput Nuka A/S-ip ingerlatsinermini ukiuni aggersuni anguniarmagu ingerlatsinerup pitsaanerulernissaa aammalu aningaasaliissutit 2 million kr-nit sinnerlugit aningaasaliissuteqarniaruni Namminersornerullutik Oqartussat isumasioqqaartarniarlugit. Ingerlatsinerup ilorraap tungaanut saannissaaa aammalu ingerlatsinermut aningaasartuutit malinnaavigineqarsinnaanerat tulluartuusoq Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut.

Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput ingerlatsinermut aningaasartuutit qaffakkiartuinnannginnissaata qulakkeerneqarnissaat. Aningaasat aningaaserivinnut attartorneqarsinnaasimasut akilersorneqarsinnaasariaqarput, akiitsut siunissami amerliartuinnassanngippata.

Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut Naalakkersuisunit qulakkeerneqartariaqartoq A/S-it aningaaserivinnut attartortarnerisa kinguneranik ingerlatsinermut aningaasartuutit qaffakkiartuinnartanginnissaat aamma qulakkeerneqartariaqartoq Kattusseqatigiinniit isumaqaratta. Soorlu aamma siulersuisut pisussaaffilerneqartariaqartut akiitsut qaffakkiartuinnartinneqartannginnissaannut.

Maannakkut Royal Greenland A/S-ip suliffissuanik nalikilliliisariaqarnerup kingunerissavaa suliffissuit ilaasa suli ukioq ataaseq akilersinnaasumik tunissassiorsinnaanermik ingerlatsisinnaanerat. Taamaattumik Naalakkersuisut Kattusseqatigiinniit aperisariaqarpagut ukioq ataaseq qaangiuppat suliffissuit ilaasa aamma nalikillileqaqqinnissaat pisariaqassanersoq. Tunisassiorneq akilersinnaasumik ingerlanneqassappat. Soorlu aamma eqqaamaneqartariaqartoq suliffissuit ilaasa ukiuni aggersuni nutarterneqartariaqarnerat illoqarfiit ilaanni pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq.

Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut Royal Greenland A/S-imut aningaasaliisoqaqqissappat niunermi aningaasarsiornermillu ilisimasaqartunik Royal Greenland A/S siuttoqartariaqarmat. Soorlu aamma Royal Greenland A/S-ip siulersuisui taamatut ittunik taarsersorneqartariaqartut aamma. Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput niunernikkut ingerlatsinermi siunnerfiit allanngortinneqaraangata niuernerup imminut akilersinnaasumik ingerlanneqarsinnaanerata qulakkeerneqartarnissaa.

Assersuutigalugu Royal Greenland A/S imaluunniit Nuka A/S tunisassiornerup ingerlasup saniatigut nutaamik aallartitsinermi tunisassiorneq imminut akilersinnaanersoq naatsorsuuserisunik nalilersorneqartarnissaa. Taamaaliornikkut aningaasarsiornikkut niunernikkullu ingerlatsineq patajaatsoq anguneqarsinnaammat, qulakkeerneqarsinnaammalluunniit.

Maannakkut Nuka A/S-imut aningaasaliissuteqaqqinnikkut 40 million kr-inik Nuka A/S-ip ingerlaqqinnissaa ukiuni qanoq sivisutigisuni qulakkeerneqarpa? Ukiumut Nuka A/S-ip ingerlatsinermut aningaasartuutai ukiuni aggersuni qaffakkiartuinnassanngippata aningaasanik attartortoqarsimanera pissutigalugu, qaffakkiartuinnartussaapput aningaasanik attartortoqarsimanera pissutigalugu. Taamaattumik Naalakkersuisut aperisariaqarpakka suli aningaasanik allanik Nuka A/S tapiiffigineqaqqinnissamik qinnuteqaqqittoqassanersoq.

Naggataatigut Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut iluanaaruteqartitsisinnaaneq tunngavigalugu atorfillit aningaasalersorneqarsinnaanerat Inatsisartunit eqqarsaatigineqarsinnaannginnersoq ujartoqqullugu. Isumaqarpunga maannakkut atorfillit aningaasalersorneqarnerat nalilersorneqartariaqartoq pineqartuni.

Kattusseqatigiinniit piumasaqaativut qulakkeerneqarsinnaappata Royal Greenland A/S-imut aamma Nuka A/S-imut aningaasaliissuteqarsinnaaneq tapersersorsinnaavarput.

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Aningaasanik atorfissaqartitsillualernerup aningaasanillu amikkisaarnerup nalaani aningaasanik taamak amerlatigisunik illuatitsinissaq Inatsisartunut tamanut imaannaanngitsuuvoq. Kisiannili taamasiornissaq isumaga naapertorlugu ima pinngitsuugassaanngitsigaaq. Soorlu skakerluni soriarsinnaajunnaarsitaasimalluni, skatmat taanna oqaaseq atorpara.

Suliffeqarfiit nunatsinni oqarta pinngitsoorneqarsinnaanngitsut imaannaanngitsumik kisitsisitigut piginnitsiminnut piumasaqaateqarput. Ima oqarlutillusooq pinngitsoorasi aningaasaliillusi qanoq iliorfigitigut imaluunniit qanoq iliorfiginata nunap aningaasaqarnera qunnermut nakkartissiuk.

Takisuumik oqaaseqarnanga oqaannartariaqaraluarpunga allatummi ajornaqaaq aningaasaliiginnarniarta. Namminersornerulernerulli eqqunneraniit aningaasanik aqutsiniarneq arlaleriarluni taamaattunik akuttunngitsunik naapitassaqartuarsimavoq. Naalakkersuisuusartut aningaasanik aqutsinerluttuarnerata kingunerisartagaannik.

Tunisassiorfissuit ingerlanneqarnerat qangaaniilli nakkutigilluarneqartariaqarsimagaluarpoq. Kinaluunniit piginnittoq pisussaavoq pigisami ingerlaneranut sakkortuumik aqutsilluartariaqarluni. Allanngortitsiuartariaqarlunilu ingerlataq nakkaakkiartorani imminulli akilersinnaalluni ingerlaaseqassappat.

Oqariartaaseq namminersortunngorsaaneq taamak ilimaginagu Naalakkersuisuusartunit saqqummiunneqariataarneqarmat pasitsaammisaalersimavunga nunatta aqunneqarnerata aningaasaqarnikkullu aqunneqarnerata oqimaarsaatigineqalernerata tamanna kingunerileraa. Tamannalumi ullumi eqquuppoq. Ilaa qanormitaava pisimassagaluarpugut KNI Pisiffik tunisisimanngikkaluarutsigu.

Partiit ilaasa Kattusseqatigiillumi Royal Greenlandip ilagisaasalu taamak aningaasatigut annaanniarneqarnerat isorisaraat nalunngilara. Tamannali pissuteqarpoq paasissutissat eqqortut sivisuallaamit Naalakkersuisunit Inatsisartunut tunniunneqartarsimannginnerannut. Suliffissuatsinnik aallaqqaammulli ingerlatsisussanngorlugit Naalakkersuisunit tikkuarneqartartut suliffissuarnik ingerlatsilluarsinnaanera ilumut upernarsarneqarani kammalaatigiinnermik aallaaveqarsimasutuut maanna isikkoqaleraluttuinnarpoq. Imaluunnit isikkoqaleratarpoq.

Tamannalumi Naalakkersuisut Siulittaasuata ullumi saqqummiussamini taamak taanngikkaluarlugit ingerlatsinerlusimasunik taaginnarpai. Soorliuna ingerlataq nammineq pigisaq taamak nakkutiginerlutaasimatigisoq. Isertornagu oqaatigissavara Naalakkersuisut tamanna pisussutigigaat.

Takisuuliorumananga oqareerama oqaatsikka uteqqilaaginnarlakka. Ullumi saqqummiussamut assut aningaasaqarnitsigut mamaatsumut naaggaarnissatsinnut periarfissaqanngilagut. Kusassaaniarta oqarluta aningaasanik atorfigisartakkatsinnit tassa bankinit tatigineqartuassagutta annernaraluarpalluunniit Naalakkersuisut Siulittaasuata saqqummiussaanut nangaasorsuarmik akuersiinnarniata. Ilaa ukorsiiaa sunamitaava tullinnguuteqaa.

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Saqqummiussami uani Naalakkersuisut piginnaatinneqarnissaannik akuersaarneq tassa Siumumiit Royal Greenland pillugu, aammalu Inuit Ataqatigiinninngaaniit Kattusseqatigiinniit attaviitsumiillu erseqqissumik nalunaarutaasut uani nalunaarutigaara. Taamaalilluta suliassaq ingerlaqqissinnaaneranut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami suliarineqarsinnaanissaa orninneqarsinnaanngormat.

Nuannaarutigaara oqaaseqartuni tamani uparuaasumik nipeqaraluarluni aamma Naalakkersuisut uparuaanerannik Royal Greenlandip ingerlatsisuisa aamma namminneerlutik tassuunakkut kukkuluttuutigisimasaat uparuarneqartut Naalakkersuisuningaaniit aamma annertuumik ilaatigut uparuartoqqinneqarmata, kisianni taamaakkaluartoq isumaqarpunga oqaaseqartuni Siumut oqaaseqartuani aamma erseqqissumik taaneqartoq Simon Olsenip oqaatigimmagu Royal Greenlandip ingerlanera annertoorujussuarmik inuiaqatigiinni sunniuteqarmat. Taamaattumik iluatsippat aamma iluatsittumik nunatsinni aningasarsiornikkut iluaqutaassaaq akerlianilli aamma pisoqarpat ingerlanerliorpat aamma tamanna nunatsinnut tamarmut ajoqutaasinnaavoq. Tamanna ilumoorpoq.

Aammalu tassunga tunngatillugu oqaatigissavara Siumuminngaaniit piumasarineqartut arfinillit maani aamma qanorluunniit ataatsimiisitaliami isummerfigineqarsimagaluarpata erseqqissumik maluginiarakkit Naalakkersuisunit isumaliutigisassatut oqaatigineqartut.

Aamma naak Royal Greenlandimut akuersaartumik nipeqanngikkaluarluni Atassutip aamma siulersuisunik nutaamik nutarterinissaq taamatullu aamma Johan Lund-Olsenip oqaaseqarnermini tamanna aamma Inuit Ataqatigiinningaaniit piumasaqaatigisaa, Kattusseqatigiinni Mads-Peter Grøønvoldip erseqqissumik taakkua aamma siulersuisunik nutarterinissamik oqariartuut oqaatigisaa aamma Naalakkersuisuninngaanniit maluginiarpara.

Taavalu oqaaseqarfigerusuppara aamma misissuinissamik oqaaseqarnerit amerlarnerit taanna Royal Greenlandmi misissuinissaq siunnerfigigaat malugisinnaavara. Tassa soorlu siusinnerusukkut ilisimatitsissutigereersimagipput Naalakkersuisuninngaaniit Royal Greenlandi nammineq siulersuisui misissuisitsisimapput ingerlanertik taanna pillugu misissuisitsinerup taassumap inernera siulersuisut namminnneq akisussaaffigisaminnut tunngasut eqqarsaatigalugit aaqqinniarlugit maannakkut Royal Greenland pisortaqarfiat nutaaq minnerunngitsumik maannakkut aallartittoq suleqatigalugu ingerlanniaraat malugisinnaavarput.

Taamaakkaluartoq oqaatigissavara, taamaakkaluartoq uani siulersuisut namminneq pitsanngorsaatissamik imminnut pisussaaffigitinnertik naammattumik angusaqarfiginngippassuk Siumuminngaaniit allanillu misissuisitsinissamik eqqarsaateqarnissaq isumaliuteqarnissaq uterfigineqassaaq. Taamaattumik taanna taamaalillugu erseqqissumik oqaaseqarfigisinanaavara.

Royal Greenlandip ingerlatarisaat allat nunani allaniittut oqaatigissavara Royal Greenlandip nutaap maannakkut pisortaata tamatuma tungaatigut aamma misissugassat aallartissimagai oqaatigissagakku. Tasuunakkullu aamma sulineq Naalakkersuisuniit annertuumik piumasaqaataavoq, naammassineqassasoq.

Aammalu pisortaasut maannakkut tamanna naammassiniaraat Naalakkersuisuniit malugisinnaavarput. Tassa aningaasartuutit ingerlatsinnermi aningaasatigut oqimaallusaarutaasut nunani allaniittut aamma qanoq pisariaqartiginersut nutaamik naliliffiginissaat siulersuisunut aamma ingerlateqqinnissaa qularutigineqassanngilaq. Tamanna piginnittutut aamma piumasarisarisimagatsigu.

Nuka A/S-imut tungatillugu oqaatigissavara, Nukap aningaasanik atorfissaqartitsinera oqaaseqartut partiit tamarmik aammalu Kattusseqatigiit kiisalu aamma attaviitsup aamma assortuusutiginngisaannut taanna ilaavoq tamanit taperserneqarmat Nuka A/S-imut aamma tassuunakkut aningaasatigut aaqqiivigineqarnissaa. Isumaqarpunga Nuka A/S-imut tunngatillugu naggataarutaasumik oqaatigisassanut taanna erseqqissaavigiumaarpara, tassani suliassaq nunatsinni pissutsinut naleqquttumik aaqqiiviginiagaq tassa ulluinnarni kialluunniit pisaminit nioqquteqarsinnaaneranut minnerunngitsumik nunaqarfinnut ammatitaasup periarfissaqartittuaannarnissaa tamanit taperserneqarmat nuannaarutigaara. Aammalu tamanna qularnanngilaq suliassamut maannakkut ingerlasumut oqilisaataassaaq.

Inuit Ataqatigiit oqaluttuata Johan Lund-Olsenip oqaatigisaa isumaqatigisara una maluginiarsimavara aamma maani Inatsisartuni ataatsimiisitaliat uani pineqartut oqaatigineqartut allallu assigalugit aamma Naalakkersuisuni Royal Greenlandip siulersuisunit malugisarsimavaa ingerlalluartutut Royal Greenlandip ingerlanera oqaatigineqartarmat.

Soorunami kialluunniit oqaluttuarisaanermi aamma soqutigisaqartup misissorsinnaavai. Uagullu aamma Naalakkersuisuni taamaaliorsimavugut 1991-imiit ukiut tamaasa generalforsamlinngeqarnerani oqariartuutit mississorsimavagut. Tassanilu malugisatsinni aamma takusinaavarput Royal Greenlandip ingerlanerani aningaasatigut sinneqartoortarnissaanik piumasarisaasut annertoorujussuarmik saqqummerneq ajorsimasut.

Aatsaat ukiuni kingullerni akiligassat angissusiat taamaaginnangajattoq saqqumiualermat Naalakkersuisut ukiuni kingullerni Naalakkersuisut piumasaqarsimasimapput sinneqartooruteqartassasoq sillimmatissaminik.

Ima atsigisumik ingerlatat isertaqarfiusoq ima angitigisumik akiligassaqarfiusoq aamma isertitamigut 150 millionit tikillugit sillimmateqarnissaanik piumasarisat pissusissamisoortutut isigisimavagut. Taannalu oqaatigisarparput imaanngitsoq politikkikkut akulerunniaannarluta taamak taaneqassagaluarpalluunniit kisianni ingerlatat selskabit sumiluunniit ittut taamak angissusillit taamak akiligassaqartut ingerlatsivinnit bankinit allanillu piumasaqarfigineqassagunik tutsuviginassusertik uppernassusertillu taava sillimmatissamikkut sillimasariaqarnerat Naalakkersuisuni ukiuni kingullerni piumasaqaatinut erseqqissumik ilanngunneqartarsimavoq.

Taamaattumik ingerlalluarneranik oqaaseqartarnermi oqaatigissavara ingerlalluarpoq imaalilluni amigartoorutai ingerlatsinermi isertut anisullu oqimaaqatiippata taanna naammagisimaarneqarneqarsimavoq, kisiannili aamma sillimmateqarnissamik piumasarisaasoq taanna sakkukinnerusumik misigisimanarsimalluni. Ukiuni 91-iminngaaniit generalforsamlinngeqarnerani oqariartuutigineqartarsimasut aamma misissoraanni.

Uagullu aamma nalitsinni piumasarisavut150 millioninik sinneqartooruteqarnissamik piumasarisanik sanilliussilluni.

Kattusseqatigiit oqaatigisamikkut aamma soorunami illuatungiuttutut oqaatigisaat isornartorsiutinik annertuunik ilaatigut imaqaraluarlutik taamaattoq tapersersuimmata qujassutigaara. Unali oqaatigissallugu Kattusseqatigiit oqaaseqarnerminni qanoq iliornikkut ingerlatsinermut aningaasartuutit annikillisarneqarsinnaappat? Qanoq iliornikkut Royal Greenland-ip aningaasaqarnera iluarsineqarsinnaava, tassa pineqartut iluarseqqaarnagit Royal Greenland A/S-imut aningaasaliiginnarnissaq apeqquserneqartariaqarpoq.

Tassa oqaatigissavara soorlu aamma Otto Steenholdtip attaviitsup naggataani oqaatigisaani erseqqissumik aamma oqaatigineqartoq uani aningaasat akuersissutigineqarpata periarfissaqalissaaq aamma Royal Greenlandip aningaasatigut attaveqarfini peqatigalugit aningaasat taamatut qularnaveeqqutitut maannakkut tunniunneqartussat aqqutigalugit aningaasatigut nakussassaataasussat pilersaarusiussammata ukiuni aggersuni taarsersugassallu tungaatigut taava qanoq ililluni aaqqissuussinissamut.

Taamaattumik maani aningaasat tunniunneqartut tunngavigalugit ukiuni tulliuttuni taarsersuinerup pilersaarusiornissaa aamma aaqqissuunneqassaaq. Taanna erseqqissumik apeqqut taamaalillugu sapinngisamik akitsisarsinnaavara.

Apeqqutit allat soorunami ataatsimiisitaliap sulineranni tikinneqarsinnaasut aamma naatsorsuutigaara pisariaqarpallu aamma ataatsimiisiataliani nassuiaateqarfigisinnaallugit.

Nuka-mut tunngatillugu Kattusseqatigiit oqatigisaanut aamma massakkut Nuka A/S-imut aningaasaliissuteqarnikkut 40 millionit Nuka A/S-ip ingerlaqqinnissaa ukiunik qassinik, ukiunik qanoq sivisutigisumik qulakkeerneqartoq. Tassa Naalakkersuisuniit aajuna siunertarisarput Nuka ataavartumik unigani ingerlasariaqarpoq Kalaallit Nunaani suliffeqarfik taamak ittoq pinngitsoorneqarsinnaanngilaq nunaqarfinni. Pingaartumik eqqarsaatigisavut tassaniimmata, aammalu illoqarfinni periarfissaqarpat.

Ilaatigut aamma oqaluttuni taaneqartoq aamma Nuka A/S-ip periarfissaatigut naliliiffigineqarnissaa matoqqatinneqanngilaq. Simon Olsenip Siumut sinnerlugu oqaaseqarnermini Maniitsumut, Maniitsumi suliffissuup Nukamit tiguneqarsinnaaneranit misissuinerit tapersornartutut isumaqarfigisai tamakkununnga ilaapput aamma Nuka A/S illoqarfinni mattunnagu ingerlavissaanut aamma periarfissaqarpat misissortinneqarsinnaamata.

Taamaattumik aamma Nukamut aningaasat atugassat ingerlatsiviup pataallisarneqarneranut tunngaveqarput.

Kisiannili Neqi A/S ingerlatsinermini Nuka atujutooruteqarsimaneranut tunngatillugu oqaatigissavara Naalakkersuisuninngaaniit nuanaarutigisimavarput pissusissamisoortutut isigalugu, aamma tasani oqaaseqartunit allanit tikkuarneqarsimammat. Brugsenip KNI A/S-ip savaatillillu paaseqatigiillutik, uagullu aamma soorunami Naalakkersuisuninngaaniit qinnuteqaaterput aningaasaqarnermut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami paasilluarneqarluni. Savaatilinnut ingerlatsinermi nioqqusiat inunnut amerlarnerusunut apuunneqartarnissaat pillugu. Tassa tunisassiap neqip, savap neqaata apuuttarnissaanik akitigut unamminarnerusumik inissiineq taanna nuannaarutigisimavarput.

Suleqatigiinnerillu taamak ittut aqqutigalugit ikioqatigiinnikkut periarfissat aamma taamak ittut ingerlaqqinnissaat Naalakkersuisuninngaanniit alaatsinaakkusupparput. Tassa oqallinneq angisoorujussuaq naatsorsuutiginnginnakku pissasoq, issaq inuussutissarsiorneq pillugu oqallinnermi annertoorujussuarmik aamma Royal Greenland eqqartorneqareersimammat. Naggataatigut una oqaatigissavara pissutsit ima ittut naammattuukkagut tassa Royal Greenland imaluunniit aamma Nuka-mi aamma aallaaveqarmata uani ilaatigut oqaluttunit aamma naatsumik eqqaasitsissutigineqarmat nuanaarutigaara tunngaveqarpoq nunatsinni tunisassiorfiit nunami, nunami ingerlanneqarnissaat. Suliffissuit nunamiittut ingerlanissaat aalajangiusimaneqarmat.

Taakkua soorunami avataasiorluni uutiteraluni ingerlatsinerminngaaniit ingerlanneqarnerat aningaasartuuteqarnarnerujussuusut ilisimavagut. Kialluunniit aalisarnermik ingerlataqartup nalunngilai pisassat avataasiorluni imaluunniit nammineq uutiteraluni ingerlatsineq iluanaarnarnerpaamik sukkanerpaamik iluanaarnarnerpaamillu aningaasarsiornermi periarfissaammat, kisianni inimi maani aalajangiijuartilluta nunami suliffissuit ingerlanneqarnissaat aalisarnermik naalakkersuisuninngaaniit suliarineqassasut Royal Greenland Nuka A/S-ilu suleqatigalugit. Tassani aamma ingerlatsinermut aningaasartuutit annertoqisut nammagarivagut. Ilaatigut aamma akilersinnaanngitsunik ingerlatsinernik taaneqaraluarpataluunniit suliarisariaqarlutik.

Taamak oqaaseqarlunga tassa qujassutigeqqippara suliassaq manna ingerlaqqissinnaammat ataatsimiititaliamilu naapinniutissagut aamma pisariaqartut uterfigineqassappata, minnerunngitsumik Atassutip Royal Greenlandimut isumersimaneratigut aamma naaperiarfissaqartutut isumaqarfigigakku aamma tassuunakkut neriulluarlunga, taamatut qujassuteqarpunga.

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Tassa suliffeqarfissuaq Royal Greenland oqallisigitillugu naluneqannginama tassunga qanoq isummersortartunga isumaqarluinnarpunga oqaaserineqartut uparuartulaassallugit. Siullermik Inuit Ataqatigiinninngaaniit oqaatigineqarmat aallaqqaammut ingerlatseqatigiiffiup nammineq kissaatigisaraluatut pinngikkaluarluta annertungaatsiartumik taamaattumik aningaasaliissariaqartugut. Taamak oqarnerat siullermik paasigakku, tassa qinnutigineqartut tamakkernagit tunniukkusukkaat.

Kisiannili aamma nalunngereerlugu suliffeqarfiup aningaasat piumasai oqarluni, uku tamakkerlugit pinngikkukkit suliassaq siumut aallarsinnaanngilaq. Inortillugit tunisisimassagutta imaluunniiit tunisissagaluarutta Inuit Ataqatigiit siunnersuutigisaattut oqaatigisaattuut, taava aatsaaqqissaaq uparuartugaq Nuka A/S aningaasakilliortillugu aallartissimasarput aqqutaat atissavarput, kisianni taamak oqaraluartillutik naggataatungaatigut nipip allanngorarnera toqqissiallaatigaara taava oqarmata Inuit Ataqatigiit taamaattumik aamma assortorumanngilarput tassa Royal Greenland A/S-imut kiisalu Nuka A/S-imut Neqi A/S-imullu katillugit 240 million kr-nik aningaasaliinissaq pillugu. Tassani affaannaajunnaarlutik imaluunniit ilaannakuujunnaarlutik tamakkerpallammata assortorsinnaanngimmassuk tunisinissaq taanna uanga toqqissiallaatigaara.

Tassalu oqaatigineqarmat Naalakkersuisut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut tunngaviatigut taperseraat.

Tassa aallaqqaammut annilaajallannerigaluara naggataatungaatigut aaqqinneqarpoq. Nersortariaqarluinnartutut uanga malugaara Siumumup oqaaseqartua isumaqatigilluinnarakkit Siumumup oqaaseqartuata oqaatsit anitai. Taanna annerusumik oqaaseqarfigissanngilara.

Kisianni Atassummut pakatsivunga. Tassa Nuka A/S-imut qanoq iliorumanerat ersarissoq isumaqatigilluinnarpara aningaasaliussat ikippallaat aallaqaataasimaneri ingerlanerliorneranut pisussutut tikkuarneqarlutik tassani eqqortumik uparuarneqarmata. Aammalu oqarmata piaarnerpaamik Nuka A/S aaqqiivigineqartariaqartoq. Taakkununnga assut isumaqataavunga, kisiannili isumaqataanera tassanngaaniit allarluinnarmut pivoq tassa oqaatigineqarmat angisuumik angisuumik allatamik Atassut, Atassummi isumaqarnerarlutik. Suliffiarsuarmut Royal Greenland A/S-imut ullumikkutut ikiorsiissutitut tunniunniarneqartut angisoorsuarmik allallugit itigartilluinnarneqartariaqartut.

Taanna assut uanga akerleraara. Tassalu oqarmata tassunga taarsiullugu misissuinissaq siulliutittariaqarnerarlugu isumaqarluinnarama aasiit qallunaat oqariartaasiat atorlugu ivikkat naajartortillugit hiistit anaanaat toqusoq. Piffissaq atorluartariaqarpoq.

Misissuinissaq pingaartikkaluaqalugu kisianni misissuinerup ingerlanerani Royal Greenlandip aningaasatigut suli ajornerusumik aallarnissaa uanga ernummatigaara. Tassami oqareerama qanoq iliussaagut. Qanoq iliuuseqanngikkutta ammut qunnermut nakaakkiartussavaatigut pissusiviusulli paasillugit qanoq iliuuseqartariaqarnerput ajoraluartumik paasinartumilli uanga akuereqqusara taanna innersuukkumavara.

Tassa nangaasorsuarmik akuersisariaqarpugut allatut ajornaqaaq aningaasaqarnerput Royal Greenland-ip ammut ingerlatipallassanngippagut piffissanngorpoq qanoq iliuuseqassalluta. Taakkua malugillaqquvakka, tassa ingerlaaseq ullumikkut tikitarput assersuukkakku soorlu skakerluni matserneqarneq oqarlunilu, allatut ajornaqaaq taamaaliortariaqarpugut.

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Uanga ataasiakkaannguit taakkua imaluunniit oqaaseqarfigilaassavakka. Siullermik Otto Steenholdtimut tassa Inuit Ataqatigiit oqaaseqaatigisarput uparuarlugu paasisinnannginnerarlugu oqaatigivaa taakkua Royal Greenlandiminngaaniit piumasaqaatigineqarsimasut qanoq annertutiginersut. Taanna oqallisigineqartoq paatsuunganartikkini.

Eqqaamaqqussavara aatsaaginnaq taamatut oqaluttumut ungaserujussuanngitsukkut Royal Greenlandip pisortartaava taassumalu tullersorteriligaa kisianni tassa maannakkut tassanngaaniit kaanngartussaq Inatsisartut arlalikasiit aamma ilisimatinniarlugit paasitinniarlugillu ataatsimiigiaqqusimavaat. Tassalu taanna ataatsimiinneq Royal Greenlandip qullersaqarfianni ingerlanneqarsimavoq. Tassanilu Royal Greenlandip aningaasatigut inissisimanini Inatsisartuni ilaasortanut arlalinnut paasissutissiissutigivaa.

Tassanilu Royal Greenlandip erseqqilluinnartumik aamma pisortartaavata ataatsimeeqataasunut tassani aamma Otto Steenholdtip peqataaffigisaanut imaluunniit peqataaffigisaani Royal Greenlandip saqqummiuppaa Royal Greenlandip ingerlaqqissaguni pisariaqartilluinnarai ikinnerpaamik 185 million kr-nit. Imaluunniit annertunerpaamik 300 million kr-nit. Taamaammanuna uagut saqqummiussinitsinni oqartugut Royal Greenlandip piumasaqaatigisai tamakkinngikkaluarlugit uagut iluarisimaaripput tassa matumani inassutigineqarmat Naalakkersuisuniit 200 million kr-nik Royal Greenland ilorraap tungaanut saateriarneqarsinnaanissaa eqqarsaatigalugu aningaasaliissutigisariaqarigut Inatsisartuningaaniit.

Taanna soorunami uagut illersorniarparput. Taamaaliunngikkuttami aamma inuiaqatigiinnut kinguneqarnerlussinnaavoq minnerunngitsumik aalisartunut. Aalisartut tunisassiorfissuarmut tassunga inuiaqatigiit pigisaannut aamma tulaassuijuartunut. Taamaammat allaqqutussaanngilaq soorunami aningaasaliissuteqassagutta taava aamma aningaasaliissuteqartariaqarpugut. Taamatut Otto Steenholdti ataatsimiissimanermit nammineq aamma peqataaffigisimasaanit eqqaasilaariarlugu.

Taava una Atassutip oqaaseqartuanit aamma tikinneqartoq tassa Godmand Rasmussenip saqqummiussinermini tikissimasaa ataaseq oqaaseqarfigilaasavara tassalu Royal Greenland-ip sinerissap qanittuani aalisariutinik imaluunniit kilisaateeqqanik pissarsiniarnissaanut tunngatillugu Atassumminngaaniit oqaaserineqartut. Tassa Atassumminngaaniit tassani saqqummiussaanni qupperneq 4-mi imatut oqaatigineqarpoq issualaassavara taanna, "Issakkunni eqqartorneqartoq, eqqartorneqartartoq Royal Greenland A/S piumasaqartoq kilisaatinik sisamanik pisinissaminut aningaasaliiffigineqarnissamik Atassummiit paaserusupparput 200 million kr-nit iluanni pineqartut aningaasaliissuteqarfiginiarneqarnersut. Atassummiit Royal Greenland A/S kilisaatisiutissaanik aningaasaliiffiginiarneqassappat akuerisinnaanngilluinnarparput." Tassunga killippara taanna issuaanera.

Tassunga atatillugu ilisimatitsissutigerusuppara Inatsisartut aalisarnermut ataatsimiititaliaat tassani aamma Atassutip ilaasortaatitaa peqatigalutigu Naalakkersuisunut allagaqareernikuugatta oktober-ip 27-anili taakkua Royal Greenlandip sinerissap qanittuani aalisarnermi atugassamisut takorluugai taakkua isumaqatiginngikkigut aalisarnermut piniarnermut nunalerinermullu ataatsimiititaliap tungaaninngaaniit.

Taamaammat tassa taanna neriuutigilluinnarpara partiit arliliulluta ataatsimiititaliamiikkatta taanna soorunami attatiinnassagipput, kisianni taanna aamma attuumassuteqarpoq Royal Greenland taamatut kissaateqarnera aamma qanoq Inatsisartuninngaaniit annertutigisumik aningaasaliiffigineqarsinnaaneranut attuumassuteqarpoq. Tassa maannakkut amerlanerussuteqartut Siumut Inuit Ataqatigiit erseqqilluinnartumik kissaatigivaat 200 million kr-nit tungaanut aningaasaliissutigineqassasut Royal Greenlandimut.

Kukkunersiuisut tassa saqqummiussissummi assigiinngitsunik pappialani atuarneqarsinnaavoq kukkunersiuisut taanna 192 millon kr-inut taggissimagaat. Tassa pisariaqartinneqartussat. Tassa imaappoq 200 millon tungaanut 8 millionit sinnerupput. 8 millionit taakkua naatsorsuutiginngilluinnarpagut uagut Inuit Ataqatigiinninngaanniit Royal Greenlandip sinerissap qanittuani aalisariutinik, aalisartunik maannamut pioreersunik unammallerlutik atussagaat taakkua naatsorsuutiginngilluinarpagut.

Tassami aningasaliissutiginiakkagut naatsorsuutigivagut nalilikkilerinernut assigiinngitsunut atorneqassasut tassa Alluitsup Paani suliffissuarmut Paamiuni suliffissuarmut Maniitsumi suliffissuarmut. Qertarsuarmi suliffissuarmut Qasigiannguani suliffissuarmut taavalu taanna qarasaasiatigut aaqqissuussinermut sarpimmut taagorneqartumut.

Aammalu russit peqatigalugit aalisartitseqatigiinnik Barentip imartaani aalisartussanik pilersaaruteqarsimanermut atatillugu aamma aningaasat annaaneqartussanut matussutissatut taakkua atorneqassasut. Tassa taakkua naatsorsuutigaagut kisimik eqqarsaatigineqarsimassasut 200 million kr-nik massakkut aningaasaliisoqassappat.

Taamaassimanngippat una suliaq ingerlaqqittussaassammat kaammattuutigerusunnarpoq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliamut taakkua 8 millionit sinneruttut tassa 192-minngaaniit 200 millioninut taakkua sinneruttut paasiniaqqissaarneqassasut sumut atorniarneqassanersut. Taanna noqqaassutigerusussavarput Inuit Ataqatigiiminngaaniit.

Simon Olsen, Siumut.

Naatsuarannguamik. Siullermik kisermaap oqaasiisa ilai assortorneqarsinnaanngitsut Siumumiit oqaatigisariaqarparput. Taamatuttaaq partiinit aamma Kattusseqatigiinniit. Kialuunniit assortorsinnaanngilaa sianiginngitsuusaarsinnaanagulu aningaasatigut Royalip tusiapissitaaqisumik ingerlatsiniapalaarsimanera.

Aamma uanga qillertoruuffiginiarsimaqigakku qassinimmitaavaana aporaassutigisariga allaat akeqqersorfigineqassutigisarlugu, kisianni ukiut maannakkut qaangersimalikkatta naajartulernerani qulaarsiartorneq arriitsumik patajaatsumillu inissikkiartormat nuannaarutigaara massakkut tamatsinnit qularnanngitsumik illersorneqarsinnaasumik inissittussanngorpoq uffa akeqangaatsiartussaagaluarluni.

Siumumiit oqaatiginngitsuussanngilarput piumasaqaatini erseqqissunik piumasaqaateqarnitta maluginiarluarneqarnissaa. Tassami tamamatumuuna aqutsineq pitsaasoq aammalu siumut isigisoq atorfissaqartipparput taannalu qularinngilara tamatta upperigipput. Taassumap saniatigut aalisarnermut piniarnermut nanalerinermullu ataatsimiititaliap erhversstøøttep aningaasatigut naammaginanngitsumik inisseqqaneranik oqariartuuteqarluni 15-20 millionit aalisartunut angallatimikkut pitsanngorsaarusuttunut aningaasaliissutigineqarnissaannut inisseeqqusinera aamma inuussutissarsiutinut ataatsimiititaliap isumaqatigeqisaa neriuppunga Naalakkersuisut aamma tamuaqqissagaat.

Taamaammat Siumumit taakkua oqaatigaakka aammalu oqaatigeqqissallugu nunatta ingerlatitaanerani Royalip ingerlatsinera tamatsinnut aningaasarsiornikkut pingaaruteqaqimmat aammalu Royaliinnaanngitsoq ajornartorsiortoq aalisartut aamma ajornartorsiuleriartorsimanerat akit appariartortuarsimanerisigut maannakkut iluatseriarneqarnissaannut neriuppunga tamatta ikioqatigiilluarfigissagipput.

Taamaalillunga Siumuminngaaniit naggataarutaagallartunik oqaaseqarpunga tassa Siumumit aningaasaliissutissat tamakkiisumik akuersaarpagut, kisiannili taakkua erhvervsstøøtte-mut tuttussat neriuppugut taakkua nalileqqinneqarumaartut.

Qujanaq.

Mads-Peter Grøønvold, Kattusseqatigiit.

Oqaaseqaatitsinnut sakkortuunut Naalakkersuisut Siulittaasuata tigusilluarnera qujassutigaara. Aamma nalunngilara suli piffissaqarluta aappassaaneerneqannginnerani ataatsimiititaliami maani eqqartorneqartut oqaluuserineqarnissaannut tassani partiinit Kattusseqatigiinniillu attaviitsunillu oqariartuutit nalilersorluartussaagatsigit isumaqarpunga maannakkut oqariartuutigineqartut ersarilluartut.

Aammalu soorunami ingerlataq ajornerusumik ingerlalissanngippat qanoq iliuseqartoqartariaqartoq maannakkut ilisimavarput. Taamaattumik uanga oqaaseqaqqinnissara naatsorsuutiginngilara arlaanik toqqisaarneqalissanngikkuma.

Godmand Rasmussen, Atassut.

Uanga naatsukullassuarnik aamma oqaaseqarfigilaarniarpakka. Aamma oqaaseqarnerput uparuarneqarmat. Siullermik nuaannaarutigivara Naalakkersuisut Siulittaasuat uani naaperiarsinnaaneq Atassummut aamma oqaatigimmagu.

Una siullermik oqaatiginngitsoornianngilara kisermaap oqaatigisaa issuarpara aatsannguaq itigartitsilluinnarsinnaaneq Atassumminnganiit eqqaasaa aamma nammineq allakkani atuarsinnaaguniuk soorluuna 100 %-imik anginngitsoq ersereermammi oqarmammi nangaasorsuarmik akuersiinnarniarta.

Sunaluunniit nangaassussimagaanni periagassaq pitsaasumik isummerneruneq ajorpoq. Taamaattumik Atassummi uani oqaaseq issuakkat itigartitsinissaq ugguuna nassuialaariaraluassavara. Tassani oqaaseqarnermi ersersinniagarput uaniippoq aamma oqariartuutinni paatsuugassaanani ersereerpoq. Ukiuni amerlasuuni aningaasarpassuit eqqarsaatigilluagaanngitsunik atortarsimasagut amerlavallaaqqaat.

Ullumikkut nunatsinni aningaasarsiorneq ima ajortigilerpoq allaat Naalakkersuisut Siulittaasuata nammineq aamma nassuerutigereerpaa tassami quppernermi siullermik uani issuaalaassuunga oqaaseq atorneqarmat, "Naalakkersuisut siunnersuutaannut tunngaviusoq Royal Greenland A/S-ip aningaasaqarnera ukiualunngortuni ingerlanerlussimammat.

Taamaattumik kina oqarsinnaava politikereq ingerlaneq taamannak toriitsigisoq inuiaqatigiinni ullumi pitsaanerusumik atugarissaarifissaraluarput ingerlasimassagaluarpoq suliffeqarfissuaq taanna ukiuni aqqaneq marlunni ingerlammallit Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaatigaa siornatigut piumaffigineqartarsimanngitsut sinneqartoornissamik.

Tassani uanga tupigusuallappunga. Suliffeqarfissuaq aallartimmalli sukannersumik piginnittunit paasissutissat immaqa ullumi oqaluttarfimmi taamak ajornartorsiummik angitigisumik qaqitsisimassanngikkaluarpugut.

Aqajaroq immeraluarlugu qaarsillarsinnaanngitsoq immertuaraluarutsigu taava naleqanngitsumik toriitsumik iliuuseqassuugut. Assersuutigeriartigu ullumikkut atisat akikitsuunngillat. Una ilulleq atugara pisiara aserorteriarlugu aqagu piseqqikkaluaruma taava nalunngilara akilersinnaanngitsumik iliorlunga.

Taava Royal Greenland aamma massakkut ingerlariaasia taamatoqqeqqissaaq uagut nalilerusupparput. Pilersaarusiorluagaasumik ingerlatsisoqarsimanngilaq. Inuiaqatigiinnut uatsinnullu toqqissisimasumik ingerlassagutta kukkunerusinnaanngilaq misissuilluaqqaarnikkut nalilersueqqissinnaaneq.

Misissuilluaqqaarnikkut naliliisoqarpat periarfissaqartoq Atassut tassani aamma suleqataajumavoq, kisianni susoqatorlu imaalilluni tunisiinnartarneq taanna ileqqussaannartut isigilersimasarput isumaqarpunga qaangertariaqaripput. Imatut oqassanngilagut taanna isornartorsiuinerinnartut nipilimmik, kisianni aamma inuiaqatigiit ataatsimut eqqarsaatigalugit taamak kukkusarnerit amerlisimapput.

Taava misissueqqissaartoqassagaluarpat taanna annernartorsuartut uagut takorloorusunngilarput. Taavalu aamma silarsuarmi massakkut piumassuseqarnerput avatitsinnut takutinneqarporooq, ilaatigut oqaatigineqarpoq. Aap immaqami ilumoortumik aamma ugguuna oqartariaqarpugut silarsuarmi avatitsinniit ullumi qanormita isigineqarpugut. Ingerlatseqatigiiffissuarnut ukiuni aqqaneq marlunnut ingerlassimasatsinnut ullumikkut sukkut pilluaateqarpa landskarsi? Avatitsinninngaaniit immaqa allaat oqartoqartalerpoq aningaasanik pinnguarnerput ingasappallaartoq. Ilumoorpoq taanna kialluunniit nammineq aningaasaatini allamut atortikkunigit tigunissai kissaatiginartissavai tammaannarnerininngaaniit.

Inuiaqatigiit taakku aningaasat tamaviisa tamatta pigivagut. Taamaattumik sukkut ajortuliornerussava oqarutta aqutseriaaseq ajortoq allanngortittariaqarpoq. Misissueqqissaarnikkut imaassinnaavoq ajornik saqqummiisoqartoq. Soorlu aamma uani oqaatigineqareerpoq qarasaasiaannaalluunniit eqqarsaatigissagutsigit 80 millioninik nalilikkat 300 millioneqarlutik takkuttut. Tamakkua qaangiataaginnassavagut. Naamik taamaattoqarsinnaanngilaq. Sorpassuit kinguartitertuarpagut periarfissaq qangali uani sukannersumik atorneqarsimasuuppat ullumikkut immaqa aalisartortatta aamma atugaat pitsaanerusumik ingerlaffissaqarsinnaassagaluarput.

Aalisartunut isumalluarnassanngeqaaq ullumikkut nunarput taamannak ingerlajuaannartillugu qaqugumitaava tunisat akii qummut qaffannerullutik ingerlasinnaassappat? Tamakkuupput ukiuni aqqaneq marlunni susupagineqarsimasut. Taamaattumik una isernartorsiuinerinnaanani inuiaqatigiinnut tamanut aammalu landskarsip iluanut oqaaseqaaterput landskarsimut tunngatillugu aamma attuumassuteqarput.

Siumut oqaaseqarnermini oqaaseq atorpaa aatsaannguaq oqaluttarfimminngaaniit ungasinnerusumut isigineq tamatta atorfissaqartipparput. Tassuuna assortorneqarsinnaanngilatit isumaqatigilluinnaqqissaarpatsigit taassumap tungaatigut. Suleqatigiinnerulluta tamakkua nalilersorluaqqissaarinikkut periarfissarsiuussinnaasuugaluarutsigit isumaqarpunga pitsaasumik aallartitsisinnaassagaluarluta.

Uagut ullumikkut ersissutitta aana anusinngorsimanittalu aamma annerpaatariligaat, sorpassuarnik taaguinianngilanga ilisimaneqareermata ukiut ingerlanerani kukkuluttaasarsimasut aningaasarparpassuarnik naleqarput.

Ullumikkut 3 milliardit angullugit aningaasat inuiaqatigiiunitsinni uagutsinnut sajuppillatsitsipput. Susoqariaallappat ajortorujorujussuarmik kinguneqarlutik annernarninngorlugit suli inuiaqatigiinnut tuttussaapput. Taamaattumik sukkut sunalu ajoqutaava mianersorpasissumik piumasaqassagutta takoqqaartigu sumiittoqartoruna ajortumik imaassinnaavoq iluaqutissamik arlaatigut nassaartoqartoq. Suna tamaat sequnngiutiinnarlugu akuersaaginnarlugu una oqaluttarfik atussanngilarput. Misissuiniarta inuiaqatigiinnut attuumassuteqartorujussuupput taakkua massakkut eqqartukkagut. Uanga aamma immikkut makkortaariffigineqanngikkuma qaqeqqinnissara ilimaginngilara.

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat.

Oqaatigissavara Godmand Rasmussenimut oqaatigisakka Atassutillu naaperiarsinnanerput ammatitaassappat naatsorsuutigerusukkiga, ataatsimiisitaliaq taanna sulinermi naapeqatigiiffissaq periarfissiussasoq. Aammalu uanga sukkulluunniit Atassut oqaloqatiginnikkusuppat aamma Naalakkersuisunut aamma Aalisarnermut Naalakkersuisoq peqatigalugu tassuunakkut oqaloqatigiinnissatsinnut periarfissaqartikkusussavara. Tassani Royal Greenlandimut tunngasut amigaateqartumik manna tikillugu misigisimappata amigaateqartumik tassani nassuiaasoqarsimasoq.

Tassa imaappoq aamma niunernikkut ingerlatsiviuvoq aammalu nipangerfissanik peqarpoq. Taanna aamma avaqqussinnaanngilarput, kisiaani politikeritut aamma ilisimasavut allanut aamma tunniukkutsigit aamma ajunngilaq.

Taavalu Inuit Ataqatigiit attaviitsullu oqaloqatigiinneranut tunngatillugu una aningaasat amerlarnerusinnaasimagaluartut tunniunneqarsinnaasut Royalimut soorunami ilisimaneqarpoq sukkulluunniit aamma selskabit naliliinerat aammalu piginnittut naliliineri oqaloqatigiinnikkut aamma paaseqatigiiffiginiarneqarsimammata. Uangalu 200 millionit maani saqqummiussat oqaatigissavara nalilersuilluarnikkut aammalu Royal Greenlandip paaseqatiginiarsimaneratigut imaluunniit uagutsinnut paaseqatiginninniarsimanera najoqqutaralugu taanna Inatsisartunut saqqummiussinissami kisitsit taanna tikinneqarsimammat.

Taannaalu aallaavigalugu suliassat uani pineqartut piginnaatitsinermut tunngatillugu suliassat ingerlanniarneqartut naammassineqarsinnaasutut naammassiniarneqarsinnaasutut pissagatsigit.

Tassa Royal Greenlandi imaalissanngilaq qajaq paateqanngitsoq aallartinniagaasoq. Taamaattumik Royal Greenlandi unittuuissappat assigissavaa taamatut paataajarlugu paateqanngitsumik aallartinniassagaannit isornartorsiutit annertoqisut oqaatiginnerannut tunngatissavara tapiissutit tunniunneqartarsimasut Royal Greenlandimut ukiuni qaangiuttuni amerlanerpaarpaatigut atorneqarsimapput. Ukiut tamaasa aamma taanna takuneqarsinnaavoq. Nunami suliffissaqartitsiniarnermi nunamilu taamaalilluni nioqqusianik tigooraanermi kiisalu aamma suliffissaqartitsiniarnermut aamma tunngalluni. Tassalu ilissi uagut aalajangigarput taamaassasoq.

Tassuunakkut qimaariarsinnaanngivippugut. Arlaannarpulluunniit. Ilaannikkut taamak ittuni suleriarnerit nunamut tulaassuinissanut allanullu tunngasut oqaatigereerpakka akisunerusarput allanik suliassaninngaaniit fabrikkit ilaat allanngortitigaallutik aaqqissuuneqarneri tamarmik suliffissaqartitsiniarnermik kinguneqarput, tunngaveqarlutillu.

Fabrikki uani pineqanngilaq, iluanaarniaannarluni sulisitaasoq. Fabrikkit allat tamarmik iluanaarniarlutik sulisarput iluanaarnanngitsut tamaasa piiarlugit. Uani fabrikkit pineqarput iluanaarnanngitsunut allaat ilanngullugit suliarissallugit nunami suliffissaqartitsinerit. Otto Steenholdti Royal Greenlandimi reprææsentantskab-imi siulittaasuuvoq ukiut arlallit. Aamma uagutsitulli taanna nalunngitsigaa.

Taamaattumik aamma Otto Steenholdtip ima oqarnera qimaariarsinnaanata maannakkut killiffeqarnerput taamak sakkortutigisumik oqanngikkaluarlunga uanga ima paasivara Otto Steenholdtip aamma paasilluaraa. Repræsentantskabimi aamma siulittaasuugami ukiuni arlalinni qanoq ililluni suliassaq aamma tassunga killissimasoq.

Taamaattumik uani assortuussutissaqanngimmat suliassallu pissutissamittut ingerlalernissaat pisariaqarmat isumaqarpunga maani oqaloqatigiinnermi uanga oqaasissama naggatigissagaat taanna eqqaamalaarniartigu nunami suliffissaqartitsiniarneq aamma fabrikkimi iluanaarniarluni sulinermi akornutaasarsimammat, kisiannili pisariaqarluni taamatut ingerlatsinissami.

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Siullermik oqaatigilaarlara Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata oqaasii tassa uanga uparuarsimavara oqarmat tamakkinngikkaluarlugit tunilaartigut. Taanna aallaqqaatigigakku. Tassa una piullugu naammaannartunnguanik tunisigaanni aamma naatsorsuutigisariaqarpoq tunngaviusumik nalornisat pissutigalugit aningaasat taakku inuuttoortut. Tassalu taamaaliguni siumut aallariarfeqanngilaq, kisianni pitsaanerusarput taamaattut aningaasalissagaanni nalunartut pillugit sillimmasilaarlugit tuninissaat. Taamaattumik ukua oqaatigisatit ukuuku qinnutigigaat sooq taamak amerlatigisunik tunissavisigit nipilimmik oqarneq. Uanga taamatut akivara, sillimmasilaarlugit oqaqqunagit inuuttoortunik tunisimagatsigut taamaappugut. Taamaattumik uanga taakku aningaasat anginaalaarlugit tunniunneqartut isumaqatigilluinnarpakka.

Royal Greenlandmi ataatsimiissimanerput eqqaassanngilara, kisianni Atassutip oqaaseqartua oqarnera tassa susoqariallarpat ajortuussaagut, aappassaaneernermini erseqqivissumik oqaatigaa. Tassa uanga ilissinnut oqaatigisara misissuinissamut innersuussigassi taarsiullugu, susoqariaallappat ajortuussaqaagumik oqarnersi. Immaqa misissuiniartillusi susoqariallariarami Royal Greenlandi ajortuussasoq.

Taannaana uanga pinaveersaartinniarlugu oqaasersi sakkortugigiga itigartilluinnarneqarnissamik oqaaseqarnersi. Aqajaroq eqqartussanngilara qaarsillarneq ajortoq aamma ilulleqanngitsumik silami angalaartumik takorusunngilanga. Taamaattumik taakku assersuutit iluamik tigunngilakka. Taamaattumik aappassaanut oqaaseqarnermi nangaasorsuarmik uanga akuersijumanera imatut paasineqassanngilaq tassa imatut isummersorneqassasoq uanga paasivara pisariaqarluinnartumik allatut ajornartumik akuersisariaqarluta, kisianni Atassut tassunga akerliulluinnartumik oqarmat isoralugu oqaaseqarpunga.

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Kukkunerit qaangiataaginnarsinnaavagut? Tassa Atassutip oqaaseqartua aappassaannerluni maani oqaaseqarmat taamatut oqaaseqarpoq. Naamik kunnerit taamatut qaangiataaginnarneqassanngillat. Isumaqarpunga Siumut Inuit Ataqatigiillu aamma tusaasinnaasakka malillugit Kattusseqatigiit oqaaseqartuata erseqqilluinnartumik piumasarivaat.

Siulersuisut aamma ilanngullugit tassa uani ingerlatseqatigiiffissuarmi siulersuisut aamma ilanngullugit taakkua nalilersuiffigineqartariaqartut tassa naammagineqanngilaq, maannamut imaluunniit ungaserujussuanngitsup tungaanut suliffeqarfissuarmi tassani qullersaaginnarsimasut imaluunniit qullersatut inissisimasut taakkua allamut suliffissarsiortariaqarsimanerat taanna naammagineqaannanngilaq.

Piumasarineqarpoq erseqqilluinnartumik siulersuisut aamma tassani nalilersuinissami aamma eqqarsaatigineqartariaqartut eqqarsaatigineqartariaqartut. Taamaammat, tassa pisimasut qaangiataaginnarniarneqanngilluinnarput amerlanerussuteqartut tungaanninngaanniit. Taassumap saniatigut aamma maluginiarpara Siumut Inuit Ataqatigiillu assigiinngitsorpassuartigut isumaqatigiissuteqartugut, immikkut aallaat misissuisitseqqinnissaq taanna aamma isumaqatigiissutigivarput.

Oqaatigereerpara siulersuisui aamma taarserneqarsinnaanerat aamma taanna ilanngupparput nunani allani ingerlatat aamma nalilersorneqarnissaat aamma piumasaqaatigivarput. Taamaammat kukkunerit taakkua assigiinngitsut qaangiataaginnarneqarnissaat taanna ingerlanneqanngilluinnarpoq, naamik iliuuseqartariaqarpugut.

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Tassa maannakkut uppernarsineqarpoq aamma Kattusseqatigiinni uparuartuiniaannarluta siusinnerusukkulli uparuartuineq ajortugut, kisiannili pissutsit piviusut tikkuartorlugit ilumoortumik oqaatigigaangatsigit upperineqarpiarneq ajornerput tamanna neriuppugut maannakkut paasilluarneqassasoq.

Oqaaseqartut annerusumik oqaasii qalleqqissornagit Royal Greenland suliffeqarfissuup annaanniarneqarnerani soorunami peqataarusunnerput nalunaarutigereerparput. Kisiannili aamma annaassiniarneq suna tamaat akigalugu ingerlanneqartariaqanngitsoq mianersoqqussutigerusupparput. Tassa nalunngilarput maannakkut piffissami qanittumi qassusersorluni qaleralinniarneq pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarummik suliaqarput. Tassanilu nalunaarutissatut siunnersuummi takuneqarsinnaavoq ukioq tamaat naallugu qassusersorluni qaleralinniarneq ammaateqqinniarneqartoq.

Eqqarsaqqilaariarta, pisuussutit eriagalugit aammalu atornerlunniarnagit maani inimi oqallittarnerput annertoqaaq. Aammalu aalisartut qassutit pillugit oqaaseqartarneri neriuppugut Naalakkersuisut tusaalaarumaaraat. Tassa qassutit pillugit aalisartut Ilulissaninngaaneersut uanga soorunami ilisimanerpaajugakkit taakku oqaatigissavakka taakku pillugit piffissami aalajangersimasumi taamaallaat qassusersorluni qaleralinniarneq kissaatigineqarpoq.

Kisianni maannakkut pisuussutit soqutiginngilluinarlugit ukioq tamaat kaajallallugu qassusersorluni qaleralinniarneq ammaanniarneqartoq akuersaarneqarsinnaanngilluinnarpoq pingaartumik aalisartut tamanna 100%-imik kissaatiginngimmassuk aamma.

Taamaattumik neriuppunga maannakkut suli taanna nalunaarut atortussanngortinneqanngimmat Naalakkersuisut eqqarsaatigilluarumaaraat nalunnginnatsigu qaleraleqarfimmiuusugut qassusersorluni ukioq naallugu ingerlatsisoqaleraangat aamma aalisartut iluanni annertoorujussuarmik aaqqiagiinnngitsoqartarpoq.

Finn Karlsen, ataatsimiinnermik aqutsisoq:

Anthon Frederiksen oqarfigilaassavakkit uunga suliamut tunngasisumik oqallisissaagatta, allamut sangusuulerpugut.

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Utoqqatserpunga, siulittaasoq, kisiaani Royal Greenlandimut annertoorujussuarmik pingaaruteqarpoq qaleralinniarneq aammalu ingerlatsineranut annertoorujussuarmik inuiaqatigiinnullu aalisartunullu attuumassuteqarluni. Taamaammat tassani annaassiniarnermi taakkua isumaqarpunga tikingitsoorneqarsinnaanngitsut.

Qujanaq.

Lars-Karl Jensen, Siumut.

Qujanaq, oqaaseqartut saniatigut akuerigassinga. Tassa maannakkut Royal Greenlandmut tunngasunik oqaluttoqartillugu oqaaseqanngikkuma imminut eqqumiigisorujussuussagama qaqilaarpunga. Ajornartorsiutit mikisunnguuneranni aaqqiissuteqarfiginiarlugit iliuuseqarsinnaaneq angusassaavoq pitsaasoq. Immaqa taamak oqartoqarsinnaavoq.

Maannakkut ukiut tallimanngunngillat suli Royal Greenlandi siornaanngorpoq 269 millioninik aningaasaliiffigineqarnissaa inimi maani oqallisigigatsigu. Ukioq ataaseq qaangiutiinnartoq Inatsisartuni siunnersuutigaluarpara aningaasat taakkua aqunneqarnerat malinnaaffigissagipput kisianni isumaqatigineqanngimmat taanna uannut iluaqutaasimanngilaq ilissinnullu.

Maannakkut aappassaa Kalaallit Nunatsinni nunami suliffissuit suliassaqartinnissaannut tunngasumik aammalu suliffissaqartitsiniarneq aallaavigalugu Royal Greenlandimut aningaasaliinissaq oqallisigivarput. Soorlumi aamma oqaaseqartut oqaatigigaat ukiut taakku ingerlanerinnaanni taamannak millioninik aningaasaliineq naammalersoq. Aammalu tupinnanngitsumik maannakkut piumasaqaatit ersarissut aniatinneqarnerat tusaallugu nuannerpoq aningaasaliissutigisagummi sumut atorneqassanersut piumasaqaatigisariaqarparput ersarissumik aammalu taakkua atorneqarnerisa killiffiinik aamma paasitinneqarnissarput Inatsisartuni saneqqunneqarsinnaanngilaq kikkunnilluunniit.

Neriuppunga, maannakkut ukua aningaasaliissutit taakkartorneqartut atorneqarneranik Kalaallit Nunarput salliutinneqassasoq Inatsisartuni toqqisisimannganngilaq suliffeqarfissuaq taamak angitigisoq nunatsinni isumalluutaasoq aappassaa kukkuluttorfigissagutsigu. Inatsisartuni ilisimaqqissaanngilarput nunani allani ingerlatat suunersut ippassaaninnguaq agguaatat najoqqutaralugit oqaatigineqarpoq nunani allani soqutigisat aamma ingerlanneri Royalip annertuumik ingerlataasa ilagigaat.

Tupiginngilara tuniniaaviit Royal Greenlandip ingerlatissappagit nunanut allanut unammillernermini kisiannili aalisartitsinerit nunani allani nunatsinni suliffissaqartitsiniarnermut aningaasaliissutitsinninngaaniit akilersorneqarsimassappata taanna paasiuminaatsissaqaara. Taamaattumik neriuppunga aallaqqaataani oqarnittuut maannakkut aningaasaliissutigisagut allamut atorneqaratik nunatsinni fabrikkit aningaasarsiornerisa aaqqiviginiarnerannut suliffissaqartitsiniarnerisalu aaqqiiviginiarnerannut atorneqassasut. Nunanut allanut ingerlaarsimanissaat imaluunniit ingerlaatinneqarnissaat kissaatigineqanngitsoq maani tusaasinnaavara.

Qujanaq.

Daniel Skifte, Atassut:

Qujanaq. Pisussaasoralunga erseqqissaateqalaassallunga siullermik oqallinnermi misissuisitsinissamut kissaateqartunit. Tassanngaaniit qularutissaanngilluinnaqqeqqissaartumik Atassut Inuit Ataqatigiit Kattusseqatigiillu oqarput misissuisitsisoqartariaqartoq.

Maanaannaq Siumut kaputartuuppoq tassunga Siumup oqaasii nassanngilakka, kisianni qupperneq 2-mi qullerpaatut allassimavoq tassani misissuisitsisoqarnissaa Naalakkersuisut isumaliutigissagaat. Piumasaanngitsoq kisianni isumaliutissiissut. Taamaattumik oqallinnermi uani Siumut kaputartuunneqarmat kukkuvoq aappassaaneernermi taakku aaqqikkumaarpaat taanna qularnaalliinnarpara. Sooq Atassumminngaaniit misissuisitsisariaqartugut Taamaattumik tassami uku allat taasakka akuersiumammata Royal Greenlandimut.

Kisianni uagut oqarpugut misissuisitseqqaarluta aatsaat taanna aalajangiiffissaq aalajangiiffigissavarput. Taamatorluinnaqqissaaq ungasinngitsukkut ilagiinnut aningaasaliissutit pillugit ilagiinnut sullissinermut aningaasaliissutit pillugit Atassut aallaqqaammulli misissuisitseqqaarumavoq itigartitaavoq tamanit, kisiannili naggataatigut Inatsisartut oqarput ajunngilaq misissuisitseqqaarluta taamaaliorta. Assersuutigiinnarpara taanna ippassaanikkunni pisoq.

Taavalu tassunga oqariarlunga Siumup oqaaseqartuanut oqaaseqarfiginnginnatsigu Atassumminngaaniit taassavara Nuka A/S-ip Maniitsumut nuussinnaaneranut isumarsi Atassumminngaaniit tapersersoratsigit. Taanna erseqqissumik oqaatigerusuppara.

Taavalu aamma aappassaanik erseqqissaat unaassaaq Atassutip akerlerinngilluinnarpaa isumaqatigilluinnarluguli Nuka A/S maannakkut aningaasalerneqartariaqartoq, kisianniuna aamma misissuisitsineqassanngilaq Nuka A/S-imut kisiamnnili Royal Greenland pillugu misissuisitsoqarnissaq inassutigaarput.

Taavalu aningaasaliinissaa taamaaginnartillugu naaggaarlugu. Naggaterpiaatigut oqaatigilaasavara ila Otto Steenholdtimut tunngatillugu marloriarluni qaqinermini Atassut saassuteqattaarmagu. Ila aamma uanga Otto Steenholdimut pakatseqaanga taanna isertussanngilara. Tassami uani qineqqusaarutitut Atassut pineqassanngilaq. Atassut imatut oqarpoq uani naaggaarniarpugut uani angerniarpugut. Pakatsisoqassappat taanna isumakkeerfigineqarsinnaavoq, kisianni imatut Atassut oqanngisaannarpoq, issuaavunga: "Allatut ajornartumik nangaasorsuarmik akuersaarumaarpunga". Taamatut Otto Steeholdti oqarmat oqaatigiinnassavara allaanngilaq inuk sattaaserluni oqaluttoq. Imatut mumittariaqarami, maannakkut akuersigutta sattaaserluni nalugaluarlugu soqarnersoq misissuisitsoqaranilu taava upernaamut misissuisitsoqareerpat taava aamma aningaasanik peqqissappat aamma immaqa nangaasorsuarmik akuersisoqassaaq.

Taanna Atassutip suleriaaserinngilaa. Atassutip suleriaaseraa misissuisitsisoqassaaq taava taanna tunngavigalugu suleqataasaagut. Tassalu taanna erseqqissarpara peqqutigalugu Atassummut nipi eqqumiitsoq aneqattaarneqarmat asuli tusaanngitsuusaaginnarsinaannginnakku. Qujanaq.

Godmand Rasmussen, Atassut.

Taava naatsuararsuarmik tassa uani annertunerusumik oqaatiginiakkama ilai Danialip oqaatigivai. Unaana uanga Naalakkersuisut Siulittaasuanut ajornanngippat piumasaqaatigerusukkaluarakku selskab-inut tunngatillugu akuttuallaanngitsunik tusarniaasinnaatitaaneq ingerlatseriaatsimut inatsisit ajornartinngippassuk, akulikinnerusunik immaqa qaammatit pingasukkaarlugit taava paasissutissanik Royal Greenlandiminngaaniit pissarsisalernissaq assut orniginartutut isigigaluariga.

Uani Juaat Inuit Ataqatigiit oqaaseqartua oqarfigilaassavara susoqarsinnaaneranut taanna aarleqqutitta annerpaartaa uaniippoq imaanngilaq siunissanerusukkut aamma oqaatsikka tusarnaarsimagunigit paasisinnaavaa oqarpunga immaqa misissuinikkut arlaatigut sanngeeqummik nassaartoqarsinnaavoq. Ajutoortinniarneqarnissaq tassani ataatsimilluunniit pineqanngilaq. Aamma Otto Steenholdti naggataarutaasumik oqarfigilaassavara isumaqarniaqinak oqaluttarfik manna illit kisimiillutit assersuutitut avataaneersunit atortassagit. Aamma uagut assersuusiorsinnaaneq atortartorujussuuvarput taassumami siuninnguatigut aamma uani qaqigavit assersuusioreerputinaasiit.

Taamaattumik naggataatigut oqarfigiinnassavakkit kingulliullunigooq illartoq illarluarnerusarpoq.

Qujanaq.

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Daniel Skiftemut oqalaasaanga uku tusarnaarsimagukkit uagut Kattusseqatigiinniit ersarissumik oqarpugut issuaalaassunga: "Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut ukiuni siusinnerusuni Royal Greenland A/S-ip taamatut ingerlanerliorsimanera qulaajaaffigineqartariaqartoq Inatsisartut Royal Greenland A/S-imut aningaasaliissuteqannginneranni". Ersarippoq uagut tungitsinninngaaniit taanna oqaatigilaassavara.

Una aamma oqaatigerusuppara. Naalakkersuisut oqartarput aktieselskab-iummata iserfigisinaanngilasi apeqquteqaraluarutta aktieselskabiummata, aktieselskabillu ajutumeertut Inatsisartunullu tunniullugit, akk' aaqqiiviginiarsigit aningaasaliiniaritsi. Tassa taamatut ingerlasoqarpoq. Sooq 95-imili aningaasatigut ajutumeerluni ammut aallalermat Naalakkersuisuniit taamanikkut qanimut malinnaaffigineqarsimanngillat.

Taamaattumik ukiuni kingullerni oqaruma 97-imiit maannakkumut 400 millionit sinnerlugit Royal Greenlandi innarmut nakkartinnikuuvagut. Taakkua ingerlanerlunneranut tunngatillugu kikkut aamma tassani akiliisooqataappat? Aalisartut! Annertoorujorujussuarmik taakku pilliuteqarnikuupput.

Taamaattumik nuannaarutigaarput Naalakkersuisut taamatut maannakkut maanngaaniit iliuuseqarnialermata siulersuisunut assigiinngitsunut taamatut inissiisarnerit aaqqiiviginiarneqalersut. 99-imili Inatsisartunut iseratta oqarpugut kammalaatersorneq pinnagu ilinniarsimasunik aningaasarsiornermut inissiiniaritsi 99, ukiut marluk qaangiupput, qaangiutereersut Royal Greenland nakkaammat qanoq oqarpisi? A´ ilinniarsimasunik tamakkununnga aningaasarsiornermik, siulersuisunut ilaasortaatitaqalissaagut.

Arriitsumik eqqarsartarnerpusi imaluunniit uagut ilissinni siusinnerusimanerpugut taamaattumik nuannaarutigaarput tunnitsinninngaaniit taamaut Naalakkersuisut iliuuseqarnialermata. Aamma tassunga misissuinissamut killigititaasoq tungitsinninngaaniit paaserusupparput qaqugu taanna misissuinissaq ingerlanneqassava? Kikkunnit ingerlanneqassava? Qaqugu Inatsisartunut saqqummiunneqassava? Tassa taanna pingaarutilik upernassamunaasiit utaqqiinnassagutta puigorsigit, puigorsigit taamatut pisoqassaaq.

Taamaattumik pingaaruteqarpoq aamma taassumap tungaatigut ersarissumik Inatsisartut paasitinneqartariaqartut.

Qujanaq.

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Misissuitsinissanik oqalunneq aallaqqaataanilliit oqaatigaara aamma Royal Greenlandip siulersuisui misissuisitsisimapput, misissuinertillu taanna nammineq akisussaaffigisartik aammalu aaqqittariaqakkaminnik innersuussisoq, taanna tunngavigalugu maannakkut Royal Greenlandip nutaap suliassani aallartippa. Qullersaasa maannakkut misissorpaat imaaginnanngitsoq nunatsinni fabrikkit ingerlasinnaanerat, kisianni aamma silarsuarmi sumiiffinni assigiinngitsuni manna tikillugu ingerlatatik nutaamik nalilerlugit. Taanna pereerpat nutaamik naliliineq aamma piginnittuni ingerlassaq, tassanilu inunnik kikkunnilluunniit qilersorsimanngitsunik nalilersissavarput, taamak ittumik suleriarnissaminnik tunngavissiuutaat aammalu taanna Inatsisartunut soorunami aamma ilisatitsissutigineqarnissaa qularutigissanngilarput.

Tassa suleriaaseq taamak ittoq maannakkut killiffigaarput, una pingaartippara ulluinnarni uagut maani qinikkat 31-it tamatta aalisakkerivimmi pisortaanngilagut, sulisitaqarpugut siulersuisunik ulluinnarni Royal Greenlandip siulersuisuinik taasatsinnik, taakkuuppullu sulisitagut aammalu taakku tatigalugit sulisitaraagut, ukiumoortumik generalforsamlingimi taamaalillugit sulisittarlugit, suliassittarlugillu sumik sammisumik ingerlanissaanut kaammattuilluta.

Aamma uparuagassat siulersuinerminni tunngavigalugit oqaatigissavara pisortaasut tunuarsimapput maannakkut nutaanik pisortartaarsimavoq, tamannalu aamma suliassaq aamma matumani nalunaarummut tunngassuteqartumut aamma ilaavoq.

Aamma oqaatigissavara maani oqallinnermut tunngatillugu ataatsimiititamilu suliareqqinnissaa nanginneqarpat, naatsorsuutigigakku apeqqutit assigiinngitsut tassani aamma tikinneqartut itisilerneqarlutik isummerfigineqarumaartut aammalu taamaalilluni ataatsimiititaliap suliassani tassani naammassiniassagai.

Inatsisartut namminneq misissuisitsiniarpata taanna aalajangerpassuk, taanna soorunami nammineerlutik aalajangigassaraat, Naalakkersuisulli oqaatigivaat misissuinissamut tunngatillugit siulersuisut misissuisitsinerat takoqqaarumallugu, taannalu tunngavigalugu suliassap ingerlaqqinnera takoqqaarumallugu, tassani taava ingerlaaseq aqqutigalugu aaqqiiniarnerit naammanngippata suliassaq uterfigeqqinneqassammat, kisianni Inatsisartut misissuiniarunik aalajangissappata taanna kialluunniit akornusersinnaanngilaa.

Finn Karlsen, Atassut.

Taava maannakkut partiit oqaaseqartuisa avataatigut Augusta Salling, tullinnguutissaaq Simon Olsen.

Augusta Salling, Atassut.

Tassa Naalakkersuisut Siulittaasuata Atassutip misissuinissamut kissaateqarneranut paatsuungassuteqartutut oqaaseqarnera uanga ugguunaatigut erseqqissarniaraluassavara, neriullunga paasineqarnerussasoq.

Tassami aningaasaliissutissanik taamak annertutigisunik akuersinnginnermi isumaqarluinnarpunga uanga Naalakkersuisut Siulittaasuata nammineerluni assersuussutigissaa una, qajaq paateqanngitsoq avalassaartissannginnatsigu, suli aarlerinarneruvoq qajaq paateqaraluarluni naffassersimasunik paatilik avalassaartissallugu. Taamaattumik pisariaqarluinnarpoq aningaasaliissutissagut ilumut taakku naammaginartumik sunniuteqassanersut paasilluaqqaarlugu aammalu eqqortumik aningaasaliinerunersoq paasilluaqqaarlugit aningaasaliissuteqassagutta.

Paasisariaqarparput inuutissarsiornikkut, niuernikkut, suliffissuaqarnikkullu sunniutissai qanoq isikkoqassanersut. Paasissutissani tunniunneqartuni oqaatigineqarpoq fabrikkit sisamat assersuutigalugu, fabrikkit sissamat 2002 ilanngullugu ajunngitsumik ingerlanissaat ugguuna aningaasaliinikkut qularnaarneqassasoq. Uagut naatsorsuutigisariaqarparput 200 mio.kr.-inik aningaasaliissagutta siunissamut aningaasaliinermut qularnaarisuusoq suliffissanik aammalu aalisartut tunitsiveqarsinnaaneranut taakku aningaasat qularnaarisuussasut.

Qujanaq.

Simon Olsen, Siumut.

Aap, tassa naatsuarannguamik. Siumumiit paasisinnaavarput toqqammaviusumik oqaluuserineqartoq akuersaarneqartoq, inassutigissavarput taasissutigineqassasoq.

Finn Karlsen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Atassut.

Allassimasut malillugu naggataarutaasumik Daniel Skifte oqaaseqassaaq.

Una oqaatigilaassavara taasissutigissanngikkallaratsigu massakkut, ataatsimiititaliamut ingerlaqqittussaammat siullermeerneqarmat massakkut.

Daniel Skift, Atassut.

Qujanaq. Siullermik Kattusseqatigiinnut utoqqatsissaanga erseqqissumik nassuiaatigaat maannakkut, taannalu imatut akissavara: Utoqqaterfigaassi. Erseqqissumik uagutsitulli piumasaqarsimavusi.

Aappassaanik oqaatigissavara Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaaseqaqqinnermini oqaatigaa misissuisitsisoqassanngitsoq Royal Greenlandip nammineq misissuisitsisimanera naammagigamikku, taavalu Inatsisartulli allamik iliuuseqassappata akuersaarluni.

Siullermik: Allaanngilluinnarpoq Naalakkersuisut Siulittaasuata Royal Greenlandip aqutsisui aammalu misissuisitsisimanerat kisiat upperinerugaa Inatsisartut kissaataannit. Inatsisartunit uani amerlanerussuteqangaartut kissaatigigaat Naalakkersuisut tamakkunani sulisorigamikkit, Naalakkersuisut attuumassuteqanngitsumik misissuisitsinissaat oqariartuutigalugu. Taamaattumik neriuppunga sivitsorsaanata erseqqissumik paaseqatigiilluta una oqaluuserisaq naammassissagipput. Tassami imaammat maannakkut suliarput tassaavoq ukioq 2002-imut tunngassuteqartoq. 2003-mi, 2004-mi, 2005-imi 2006-imilu qanoq aningaasaleeqqinneqassanersoq naluarput, taamaattumi Atassutip piumasaraa misissuisitsisoqartariaqartoq, taanna erseqqilluinnarpoq. Maannakkununa pisarput aappaaguinnarmut tunngasoq. Taamaattumik assersuuterput naggataatigut erseqqissoq imaaliorumanata aningaasalersuerusaartuassasugut qunnermut nateqanngitsuusaamut, qanoq iliornissarput ilisimaqqaartariaqarparput aningaasat qularnaatsut akuersissutigissagutsigit.

Soorluli aamma ukioq 1997-imi taamaaliorsimagaluartugut, taamanikkut 269 mio.kr.-inik aningaasaliivugut, maannakkut allat aningaasat. Taamaattumik misissuisitsinissaq pisariaqarpoq, akisussaassuseqartumik sulissagutta.

Qujanaq.

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Atassummut oqaatigissavara maani ullumikkut saqqummiunneqartoq Naalakkersuisunut piginnaatitsiumanermik imaqarpoq. Piginnaatinneqaqqulluta Royal Greenlandip aningaasaliiffiginissaanut periusissaq saqqummiussagut tunngavigalugit. Taannalu piginnaatikkumaneqarnerput amerlanerit tapersersormassuk qujavugut ingerlaqqissinnaanngoratta, kisianni misissuisitsinissamik immikkut siunnersuuteqartoqarnissaa dagsordeninngorlugu siunnersuutigisariaqarpoq, taasissutigitillugulu.

Una piginnaatitaanissatsinnik noqqaanerput aningaasartassaanik nassuiaateqarluta Royal Greenlandimut Nuka-A/S-imullu allallu tassaniittut taakkuupput ullumikkut oqaluuserisassamut qinnutigisagut, Atassut tassani peqataajumanngilaq tamanna ajuusaarnarpoq, Inatsisartuni parti akisussaaqataajuarsimasoq nunami suliffissanik ingerlatsinissami aammalu tamakkua tungaatigut aningaasartuuteqarnissamik Naalakkersuisuni peqataasarsimanermigullu aamma akisussaaqataasarsimasoq annertuumik ajuusaarutigissavara uani ingerlaqqeriarnissamut peqataasinnaanngippat.

Siullermik oqaaseqarninni neriuutigisimagaluarpara udvalgimi Atassut aamma naapeqatiginiarneqassasoq, piginnaatitsineq taamak ittoq Kalaallit Nunaanut pingaaruteqaqisoq, inuiaqatigiinnut ingerlaqqinnissatsinnut pingaaruteqaqisoq aamma illuatungiliuttunut eqqarsarnissamut periarfissaqarfigineqarnissaa neriuutigalugu. Kisianni taamatut piumasoqanngippat taasissutiginissaanut aamma siunnersuuteqarmat, taanna killiffigiunarpoq.

Finn Karlsen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Atassut.

Tassalu tassunga ullumikkut oqaluuserisassatsinni immikkoortoq 79-imut oqaaseqaqqittoqarnissamut allatsisimasoqanngilaq, taamaasilluta ullumikkut oqaluuserisarput Royal Greenland A/S-imut aammalu Nuka A/S-imut Neqi A/S ilanngullugu aktiatigut aningaasaliinissaq pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut siullermeerlugu oqaluuseraarput, tamaanngalu taanna naammassivoq. Aappassaaneerneqannginneranilu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliami suliarineqaqqaarluni aappassaanneerneqassaaq.