Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 05-1		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut aappaat, marlunngorneq 12. februar 2003, nal. 17:10

 

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 5

 

 

Tele namminersornertussanngorniarlugu Telemillu ingerlatseqatigiiffiit allat aqqutigalugit unammilleqatigiinnerup eqqunneqarnissaa anguniarlugu Naalakkersuisut suliuteqaqqullu git peqquneqarnissaannik Inuusuttut Inatsisartuinut siunnersuut.

(Inuussutut Inatsisartuinut ilaasortaq Juliane Henningsen, aamma Ib Uldum, Avannaani Ilinniarnertuunngorniarfik, Aasiaat)

(Siullermeerneqarnera)

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

 

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Silittaasuat, Siumut.

Immikkortoq 5: Tele namminersornertussanngorniarlugu Tele-millu ingerlatseqatigiiffiit allat aqqutigalugit unammilleqatigiinnerup eqqunneqarnissaa anguniarlugu Naalakkersuisut suliuteqaqqullugit peqquneqarnissaannik Inuusuttut Inatsisartuinut siunnersuut.

Tassani siunnersuuteqartuupput Juliane Henningsen, aamma Ib Uldum. Taava Juliane Henningsen qinnuigissavara saqqummiusseqqullugu.

 

Juliane Henningsen, Avannaani Ilinniarnertuunngorniarfik Aasiaat.

Siunnersuummut tunngavilersuut:

Nunani allani misilittakkat takutippaat Telemut tunngasuni unammilleqatigiinneq ammaanneqaraangat oqarasuaammik internetimillu atuinermi akit appartartut. Telemilli ingerlatseqatigiiffituarsuaq Namminersornerullutik Oqartussanit 100%-imik pigineqartuartillugu taassuma unammillernissaa kialuunniit qunugaa. Tamatumunngallumi massakkut aamma periarfissaqanngilaq, tassami tele atorlugu kiffartuussinerit amerlanersaanni Tele inatsisitigut aalajangersagaasumik k isermaassisuummat.

 

Taamaattumik atuisut appasinnerusunik akiliuteqartalersinniarlugit siunnersuutigaarput Telep namminersortunngorsarneqarnissaa telemullu tunngasut tamamut ammaanneqarnissaat anguniarlugit suliniuteqartoqassasoq, taamaaliornikkut unammilleqatigiiffiusumik ingerlatsineq paasiuminartunillu akeqartitsineq pilersinneqarsinnaaqqullugit.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tamatumunnga naalakkersuiust sinnerlugit akisuteqassaaq Naja Stefani.

 

Naja Stefani, Naalakkersuisunut ilaasortaq, Atassitip Inuusuttai, Sisimiut.

Tele namminersornertussanngorniarlugu Telemillu ingerlatseqatigiiffiit allat aqqutigalugit una mmilleqatigiinnerup eqqunneqarnissaa anguniarlugu Naalakkersuisut suliuteqaqqullugit peqquneqarnissaannik Inuusuttut Inatsisartuinut siunnersuummut akissuteqaat.

 

Telep namminersortunngorsarneqarnissaanik telemillu ingerlatseqatigiiffiit allat aqqutigalugit unammilleqatigiinnermik pilersitsisoqarnissaanik siunnersuut soqutigalugu tigusimavar put.

 

Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornermi pisortat piginnittutut inissisimanerisa naalakkersuinikkut tunngaviusumik isummerfigineqarnerat tulleriiaarivigineqarnerallu Namminersornerullutik Oqartussat inuu‑ssutissarsiornermik ingerlatsineranni pissusissamisoortumik ilaavoq.

 

Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatseqatigiiffinnik namminersortut soqutigisaqaqatigiiffiinit ingerlanneqarsinnaasunik piginnittuunnginnissaannut tunngavissat pisariaqartut pilersineqarnissaat anguniagaavoq.

 

Anguniagaq taanna pissutsinik pingaaruteqartunik marlunnik aallaaveqarpoq:

Pisortat piginnittuunerisa attatiinnarnissaat suliatigut pissutissaqanngilaq, ingerlatsisunik namminersortunik suliassamik taassuminnga taama pitsaatigisumik ingerlatsinnaasunik peqartillugu.

Pisortat piginnittunerisigut pitsaanngitsumik ingerlatsisoqalersinnaanera qanittuarar‑suuvoq, ilaatigut qinikkatut siulersuisuusut piginnittuuneq aqqutigtalugu suliassanik allanik isiginiagassanilluunniit allanik salliutitsinerisigut ingerlatsinerup niuernerullu pitsaanerpaaffissaminiitinneqarnerannik tunilliussisinnaarnerisa nassatarisaanik.

 

Telemut tunngasuni data atorlugu attaveqatigiinnermi kiffartuussinerit namminersortunngorsarneqarnissaannut periarfissat misissorneqarnissaat kissaatigineqarpoq, assersuutigalugu Telemi aallakaatitsisinnaassutsip/tigooraasinnaassutsip attartortinneqarneratigut, taamaaliornikkullu Telep sullitaanut akiliutigitinneqartartut ataatsimut isigalugit appasinnerulersinneqarnissaat qulakkeerlugu.

 

Pilersuinermi suliffeqarfiit namminersortunngorsaavigineqarnerisigut tamamul‑luunniit ammaanneqarnerisigut pitsaaqutit pitsaanngequtillu misissoqqullugit Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatseqatigiiffitik qinnuigissavaat, tamatuma kingorna aqutsinermi allaffissornikkut oqartussaasut qinikkallu naliliinissaannut tunngavissiornissaq siunertaralugu.

 

Ilaatigut isumaliutersuutit taakku inernerisaattut ammaassiniarneq 2002-mi ukiakkut aallartinneqarpoq, tamatumalu kingorna nunami namminermi attaveqaatit - oqarasuaatitigut attaveqaatinik aamma taaneqartartut - TELE-unngitsumit massakkut pilersinneqarsinnaalerlutik.

 

Taamaalilluni suliassaqarfiup taassuma ammaanniarneqarnera suliniutaareerpoq, neriuutigaarpullugu tamanna atuisunut namminersorlutillu inuussutissarsiortunut sinaakkutassanik pitsaanerusunik pilersitseqataajumaartoq.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatssiartut Siulittaasuat, Siumut.

Maannalu oqaaseqassaaq Aka Debes.

 

Aka Debes, Kujataani Ilinniarnertuunngorniarfik, Qaqortoq.

Eqqaamasariaqarparut Kalaallit Nunaat nunaammat isorartoorujussuaq, taamaammalilluni Telep isermaassinera taamaalilluni unitsinneqassappat, qularnaarneqarsinngaanngilaq Telep sullissilluarnera ingerlatiinnarneqarsinnaasoq aamma taakkunanngaanniit.

 

Isumaqarpunga Telemi eqqarsaatigillualerlugu suliffeqarfissuup iluani suliffeqarfiillu allat imminnut naleqqersuutigssagaanni akissarititaat ajunnguitsumik ingerlanneqartut, Soorlu assersuutigiinnarlugu namminersortut allat eqqarsaatiginiartartorujussuuaat aningaasanik iluanaaruteqarnissaq. Iluanaartutit taakkua eqqarsaasersuutigineqartuaannarput taamaalilluni sullissineq immaqa annikillisarluni. Taanna eqqarsaatigisariaqassaa. Qujanaq.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Jens Nielsen tulliulluni oqaaseqassaaq. Taava siunnersuuteqartut arlaat oqaaseqarsinnaanermut periarfissaqassapput

 

Jens Nielsen, Sanaartornermik Iliniarfik, Sisimiut.

Uanga isumaqatigilluinnarpara  - qanoq ateqalaraluarnerpoq, una eqqarsaatigeqqugaluaqaara nunanut allanut sanilliunnissap tulluartuunnginera, soorlu aningaasaqarnitsigut assigiinngissutsit annertoorujussuummata nunanut allanut sanilliunniarutta, pissutsit aningaasarsiornikkut allaaneroqaat, taavalu inuttussuseq eqqarsaatigalugu aamma tunngaviulluni. Qanoq – namminersortunngorsaaneq tusaannarlugu pinikkut kialluunniit siutaani immaqa kusanartorujuuvoq, taamannallu eqqarsaateqarnerit namminersortunngorsaanerit aqqutigalugit – unammilleqatigiinnerit aamma kusanartorujuupput kisianni eqqarsaatigisariaqaratsigu taamannak suliffissuarnik annertutigisunik namminersortunngorsaanerit qanoqingerlariaaseqartarnersut.

 

Assersuutitut soorlu tigusinnaallugu: Pisiffik – namminersortunngorsarneqarnerani nunap avataaniit pisiarineqarneranik kinguneqarmat, taamaalilluni nunatsinni aningasat kaaviiaartussaagaluit massakkut qallunaat naalagaaffiani immaluunniit nunaani kaaviiaarput.

 

Unalu eqqarsaatigalugu oqarneratuut aappassaanik aamma assersuutitut tigusinnaavagut Grønlandsflyimi ammaassinermi akit killormut ingerlasinnaasarneri. Grønlandsflyp ammaanneqarnerani siunertaanikuuvoq malunnartuminngooq akit appartinneqarnissaat kisianni immaqa tamatta ilisimaarisatsinnik akit killormut pillutik qaffannikuupput.

 

Kisianni imaanngilaq taamannak namminersortunngorsaaneq aammassinerlu mattutivinneqassasut tamakkua tunngavigalugit, tassami periarfisast amerlasuut misissorneqarsinnaapput soorlu akissuteqaammi allaqqasuttut ammaassinermi suliffeqarfiit allat aqqutigalugit sulisinnaasunut agguaaneq.

 

Taavalu ataatsimiititaliami atatsimiinermi eqqartorneqartut Telep illoqarfinniit illoqarfinnut agguataarneqarsinaaneranik misissuisinnaanerit.

Akit appasissuutinnernerannut atuisunut iluaqutaasussamut tunngatillugu Telep Namminersornerullutik Oqartussat 100%-imik pigineqarnera tunngavigalugu inuttaasut, oqaatigilluaannarlugu „piginnittuusutut“ tunngaviatigut siulersuisut eqqartorneqarsinnaavoq inuttaasuni atuisut sinniisoqarnissaat, taakkulu oqartussaanerata eqqartorneqarsinnaanerat.

 

Taavalu eqqartorneqarsinnaalluni aamma taamatut suliffeqarfiit Namminersornerullutik Oqartussani pigineqartuni taamatullu akileraarutini inuttaasut akileraarutitigut akileraarutaanni napatin neqartuni eqqarsaatigineqarsinnaavoq qanoq tamakkua suliffiit iluanaarniutaassanersut. Akueriumaneripput assersuutigalugu Telep iluanaaruteqarnissa, tassami Tele ukiumut iluanaaruteqartarniaruni aningaasanik, imaakkami kaileraarutitugut innuttaasuni aningaasat Telemut ingerlasuninngaaniit tamakkua aningaasannanniutigineqartut.

 

Imannak siulersuit aqqutigalugit tamakku atuisunik oqartussaaqataanerit aalajangersarniarneqa rsinnaapput assersuutigalugu: suliffeqarfiit Namminersornerullutik Oqartussanik pigineqartut aalajangersaavigineqarnissaat ukiumut aningaasaqarnikkut kaaviiaartitaat iluanaaruteqaratillu ajunaaruteqannginnissaa immaqaluunniit iluanaarutaasut atuisunut pitsanngorsaataasunut siuarsaaner mut atorneqarnissaat soorlu teknologiikkut siuarsaanermi allatigulluunniit.

 

Naggataatigullu eqqarsaatigineqarsinnaalluni aamma soorlu taamatut Namminersornerullutik Oqartussat pigisaatut suliffeqarfiit aningaasaliiffigineqartartut akileraarutitigut, taakkua eqqartorneqarsinnaapput Tunngaviusumik Inatsisini eqartuinermi siunissamut qulakkeerneqartariaqassasoq innuttaasut Kalaallit Nunaanni sumiikkaluarunilluunniit assigiimmik suliffeqarfinnut tamakkununnga pisinnaatitaaffeqarnissaat assersuutigalugu Nuummigooq mobilit atuleqqaarmata ikorpaaluit aatsaat qanngiummata Upernavimmi atulersimaneri. Tamakkua aaqqissuussivigineqarnis saat tassami akalaalit tamarmik aningaasaliisuugamik soorunami aamma assigiimmik aningaasaliisutut pisussaatitaaffeqartinneqartariaqarput.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Johanne Olsen Kreutzmann.

 

Johanne Olsen Kreutzmann, Ilisimatusarfik, Nuuk.

Oqaaseqartut kingulleq isumaqatiginarpoq tamarmik oqaasiisigut. Inuiaqatigiinni pinngitsoorsinnaangilarput attaveqartarneq, telefooneqartariaqarpgut amernerpaat tamatta – atortuaannarsimavarput tamatta, fjernsyneqartariqarlutalu computeri aamma pigiuaannartariaqalerparput. Avammut attaveqarnerq pisariaqartittorujussuanngorparput taamaattik qujanartuuvoq uagut Namminersornerullutik Oqartussat pigigatsigu taamannak isaasalersinnaavarput,taassuma pigimmagu attaveqartarnerput aqullugu.

 

Aamma qujanartuuvoq sinneqartooruteqartarmat taanna, soorlu KNI sinneqartooruteqartaraluartoq annaavarput uagut pigiunnaarparput. Tele sinneqartooruteqartartoq annaasussanngorparput suliniutit aallartinneqareersimapput. Apeqqutigerusunnarpoq sooruna, sooruna aningasaatigut iluanaaruteqarfigisavut inuiaqatigiittutu pigisavut piiarigut? Naalagaaffissarput qanoq ittuussagami? Nakkartooruteqarifigisavut kisiisa taakkua tigummiussavavut inuiaqatigiittut? Nammattariaqssavavuut? Sooruku iluanaaruteqarfigisagut oqartusaaffigineqassanngitsut uagutsinninngaanniit?

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Poul Olsen.

 

Poul Olsen, Naalakkersuisunut ilaasortaq, Siumup Inuusuttai, Sisimiut.

Qujanaq. Sinaakkusiortariaqarpugut Namminersornerullutik Oqartussat suliffeqarfiutai namminersortunngorsarniaannarlugit namminersortunngorsarsinnaanngilagut. Unammilleqatigiinneq eqqunniarsinnaanngilarput pitsaasumik sinaakkusiortinnata.

 

Assersuutigiinnarutsigu  Qeqertarsuup Tunuani Air Greenlandip massakkut timmisartuusiunnaanerani aama kisermaassilluni ingerlatsilerpoq timmisartuutileqatigiik alla. Kisermaassillutik ingerlatsinerit siunissami piiarneqalissappata pitsaasumik sinaakkusiaortariaqarpugut akimmisaartitsisinnaanngitsumik.

Namminersortunngorsaaniaannarluta namminersortunngorsaasinnaanngilagut, kisermaassisut piiarniaannarlugit piiaarsinnaanngilagit, pitsaasumik aqqutissiuisariaqarpugut taannalu aamma suliassaq annertuujuvoq ukiorpaalunnilu aamma suliarineqartussaalluni pitsaasumik naammasineqassappat. Taanna eqqaasitsissutigilaarpara – taanna aamma eqqarsaatiglaarniarisiuk.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Tulliuppoq Naja Stefani.

 

Naja Stefani, Naalakkkersuisunut ilaasortaq, Atassutip Inuusuttai, Sisimiut.

Namminerosrtunngorsaanermut tunngatillugu uanga isumaqarpunga namminersortut tapersersornerusariaqartut, namminersortunngorsaanerlu taamatut aallartisarneqarneani isumaqarpunga tapersorluinnartariaqaripput pissutigalugu namminersortut skatteertarput namminersortuunerminnut tunngatillugu, taavalu Namminersornerullutik Oqartussat suliffiutai taamaagatik, pissutigalugu Namminersornerullutik Oqartussat aningaasaliifigisaramikku, tassa inuiaqatigiit skatteernerisigut.

 

Taaava asserssuutigisinnaavara NUKA A/S soorlu ilaa, taanna Namminersornerullutik Oqartussat ataaniippoq taavalu Polar Raaja, assersuutigigaanni sorleq ingerlalluarnerua? Namminersortoq imaluunniit Namminersornerullutik Oqartussat ataaniittoq. Taanna eqqarsaatigigaanni isumaqarpunga NUKA A/S tapinik tunioraannarnagu namminersortut ingerlalluartut ikiorsernerusariaqarigut, taamaalillutik namminersortunngorsaanermi namminersortungorsinaasulluunniit allat suliffeqarniinut tunngasut tapiiffigineqar-nerusunnaasariaqartut. Taamaalillutik nunatsinnut iluaqutaanerusinnaassammata. Qujanaq.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Johanne Olsen Kreutzmann naatsumik.

 

Johanne Olsen Kreutzmann, Ilisimatusarfik, Nuuk.

Inuiatatigiittut pigisagut oqartussaafigisinnaavagut ilusilersueqataaffigisinnaallugit, kisianni namminersortut pigisaat ugaut inuttaangaluaruttaluunniit toqqaannartumik sunneeqataafigisinnaanngilagut. Tamanna aamma sianigisariaqarluinnartariaqarpoq. Imaaliinnarsinnaanngilagut takanna uagut oqaasisaaruppugut aamma taanna apeqqusertariaqarpoq.

 

Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.

Taamaalilluni taanna oqaluuserisaq suli ingerlateqqissaaq Inuussutisasrsiornermut Ataatsimiititaliami taamaalilluni aappassaaneerneqartinnagu tassani oqaloqatigiinneq ingerlaqqikkumaartoq maani innersuussutigaarput.