Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 17-1

[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Nĉste ]

Siullermeerneqarnera Aappassaanneerneqarnera Pingajussaaneerneqarnera

Pingasunngorneq 23.september 1998 nal.13.00

 

Oqaluuserisassaq immikkoortoq 17

 

Inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisar­tut peqqussutissaannut siunnersuut.

(Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq)

(Siullermeerneqarnera)

 

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat Anders Andreassen:

Qujanaq.

Inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut Naalakkersuisut sinner­lugit saqqummiuppara.

 

Peqqussutissatut siunnersuutip saqqummiunneqarneranut pissutaavoq inissianik tunniussisarneq pillugu malittarisassat eqaannerulersinneqarnissaannik pisariaqartitsisoqarnera paasinarsisimammat. Aammattaaq Inatsisartut peqqussutaani atuuttumi malittarisassat arlallit erseqqissarneqarnissaat pisariaqartinneqalersimammat.

 

Kommunini inissianit attartortittakkanik sulisunut inissiat amerlasoorujussuuffiini agguaassisarner­mi malittarisassat atuuttut pissutigalugit sulisunut inissianik tunineqarnissaminnik utaqqisut amerliartuinnavissimap­put. Tamanna Nuummi, Upernavimmi Ittoqqortuummiunilu pivoq.

 

Taamaattumik peqqussutissatut siunnersuutip kingunerissavaa inissianut sulisunut, nammineq kissaatigalugu nuunniartunut, isumaginninnermi siunertanut naliginnaasumilluunniit initaarniarlutik qinnuteqartartunut agguataarinermi malittarisassanik Naalakkersuisukkut nalunaarutikkut siunissa­mi aalajangersaasinnaalernissaat.

 

Aammattaaq inissianut attartortittakkanit sulisunut inissiat ataatsimoorussat amerlalluarfiini agguataarineq pillugu Naalakkersuisut kommunillu immikkut ittumik isumaqatigiissuteqarsin-naanerannut periarfissap ammaanneqarnera siunnersuutip kingunerissavaa.

 

Periarfissaq taanna siusinnerusukkut atuutereersimagaluarpoq, kisiannili agguataarinermi malittarisas­sat 1. januar 1997-imi allanngortinneqarnerannut atatillugu atorunnaarsinneqarsimalluti­k.

Aammattaaq attartortut ininik attartukkaminnik allanut attartortitsisinnatitaanerannut malittarisassat Naalakkersuisunit aalajangersarneqartut atulersinneqarnissaat siunnersuutip kingunerissavaa. Inissianik attartukkanik allamut attartortitsineq attartortup piffissami aalajangersimasumi illoqarfim­mi allami assersuutigalugu ilinniagaqarnermut sulinermulluunniit atatillugu najugaqartariaqalernera­nut pisariaqalersinnaavoq.

 

Inissiamik attartukkamik allanut attartortitsisinnaanermut taartissatut inissaqartinneqarnissamik qulakkeerisussaanermik taaneqartup atulersinneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq. Taamatut qulakkeerussisarnerup kingunerisaanik inissiamik attartortup inissiamik attartukkaminik allamut attartortitsinissaminut taarsiullugu inissiaq attartorfimminut utertissinnaavaa, inissiap allamut attartortinneqarnerata naanerata nalaani initaarniarlutik utaqqisuni naqqaniit aallartinnani initaartinneqarnissami­nik qulakkeerunneqarluni.

 

Peqqussutissatut siunnersuummi immikkoortut tamaasa pulaffigissanngilakka. Taamaattorli A/S Inissiaatileqatigiiffik INI pillugu attartortitsisarneq pillugu peqqussummi aalajangersakkamik ikkussisoqarnissaa Naalakkersuisut pitsaanerutissimagaat oqaatigissallugu pissutissaqarpoq.

 

Peqqussutissatut siunnersuummi takuneqarsinnaasutut attartortitsisarneq pillugu peqqussummi malittarisassat A/S Inissiaatileqatigiiffiup INI-p Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu sinnerlugit aqutarai, inissiaatit attartortittakkat taakkunannga pigineqartut ingerlanneqarnerat atunneqarnerallu pillugit A/S Inissiaatileqatigiiffik INI isumaqatigiissuteqarfigineqarsimavoq.

 

Aalajangersakkamut tassunga tunulequtaavoq Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu inissianik attartortittakkanik suli piginnittuunerisa erseqqissarneqarnissaanik kissaateqarneq, kiisalu A/S Inissiaatileqatigiiffik INI tassaasoq piginnittut sinnerlugit aqutsisutut ingerlatsivigineqartussaq.

 

Soorluuna INI inissianik aqutaminik piginnittuusisutut amerlanerusunit isiginiarneqartartoq. Tamanna paatsuuineruvoq. Inissiat taakku INI-p piginnittut sinnerlugit taamaallaat aqutarai, tamannalu malittarisassat Inatsisartunit Naalakkersuisunillu aalajangersarneqartut malillugit pisassalluni, tassalu peqqussutitigut nalunaarutitigullu taakkununnga nalitsigitinneqartutigut. Kommunit inissiaatiminnik attartortittakkanik namminneq aqutsisut inissianik attartortitsisarneq pillugu peqqussummi nalunaarummilu tassunga malitsigitinneqartumi malittarisassat aamma malittussaavaat.

 

Kommunini tamani najugaqartut naammagittaalliuteqartarfiinik arlaannaannulluunniit qilersorsiman-ngitsunik pilersitsisoqartariaqannginnersoq Naalakkersuisut isumaliutsersuutigisima­vaat. Naam-magittaalliortar­fiit taamaattut pilersinneqassagunik inissiat nuuffigineqarnerminni pitsaassuseqartinneqarne­rat, ineqarnermi torersuunissaq pillugu malittarisassanik unioqqutitsinerit, ineqartut ataasiakkaat inigisaminnik pitsanngorsaasinnaanerminnut periarfissaqarnerat, kiassar­nermut naatsorsuutit, inigisaq qimallugu allamut nuulernermi misissuineq iluarsaassinerlu tamakku­lu assigisaat pillugit naammagittaalliutinik suliaqartussaassapput.

Najugaqartut naammagittaalliuuteqartarfiat assersuutigalugu siulittaasoqarlunilu marlunnik ilaasortaqarsinnaa­voq, siulittaasorlu ineqartut attartortulluunniit peqatigiiffiinut inissiaatileqatigiif-fin­nut, boligstĝtti atorlugu illunik piginnittut peqatigiiffiinut immikkut attuumassuteqassanngi­laq, imaluunniit illunik/inissianik nioqquteqartarnermik tamakkuluunniit assigisaannik soqutigisaqartuussana­ni.

 

Najukkani ataasiakkaani najugaqartut naammagittaalliuteqarfiini siulittaasut Nunatta Eqqartuussiviani  eqqartuussinermit toqqarneqartarnissaat, ilaasortallu marluk najukkani ataasiakkani najugaqartut attartortullu suliniaqatigiiffiisa aamma najukkani ataasiakkaani attartortitsi­sut suleqatigiiffiisa matumani Inissiaatileqatigiiffik INI, kommuni namminersortulluun­niit attartortitsisartut ilanngullugit eqqarsaatigalugit, inassuteqaate-qarnerisigut Nunatta Eqqartuussivia­nit eqqartuussisumit toqqarneqartarnissaat Naalakkersuisut takorloorpaat.

 

Aammattaaq najukkani ataasiakkaani eqqartuussiviit (kredsretit) najugartut naammagittaalliortarfiannut ininik pisariaqartinneqartunik suliassanngortitsineq aamma naammagittaalliuteqartarfiup sulineranut ikiortissanik pisariaqartinneqartunik pissarsiniarnermi suleqatigineqarsinnaanerat Naalakkersuisut takorloorpaat.

 

Isumaliutersuutit tamakku suli piareersaavigineqarput, kisiannili suliareqqinneqannginnerminni, matumani Nunatta Eqqartuussiviani eqqartuussisunut saaffiginninnissaq ilanngullugu eqqarsaatigalugu Inatsisartut qanoq isumaqarnerat Naalakkersuisut tusarusuppaat. Najukkani ataasiakkaani najugaqartut naammagitaalliuteqartarfiinik pilersitsinissaq eqqarsaatigalugu taamaaliortoqarnis­saa Inatsisartunit akuersaarneqarpat Naalakkersuisut atsaat suleriaqqikkumapput.

 

Naalakkersuisut sinnerlugit taamatut oqaaseqarlunga inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allannguutissanut Inatsisartut peqqussutissaatut siunnersuut Inatsisartunut oqaluuserisassanngortippa­ra, siunnersuutillu aappassaaneerneqannginnermini Inatsisartut Ineqarner­mut Ataatsimiitsitaliani oqaluuserineqarnissaa aamma siunnersuutigalugu.

 

Bjarne Kreutzmann, Siumut oqaaseqartua:

Siunnersuut uani pineqartoq pillugu Siumumit ima oqaaseqassaagut:

 

Siunnersuutip matuma kissaatigisatut anguniagaraa eqaannerusumik periarfissaqarnerusumillu inissianik sanaartukkanik agguaariaaseqarnissaq.

 

Siunnersuutip imaraa maannakkut Inatsisartut peqqussutaata atuuttup paarlattuanik inissianut inooqatigiinnrmi ajornartorsiutit pillugit allanut inissittariaqalersunik inissiinerit, sulisunut inissia­nut inissiinerit naliginnarmillu inissiinerit procentikkaarlugit qanoq agguarneqarnissaanik imaqannginna­mik.

Siunnersuutittaaq imaraa maannakkut allaffissornikkut sulisunut ineqartitsinerup atuuttup inat­sisinik tunuliaqutaqalersinneqarnera.

 

Siunnersuutittaaq imaraa maannakkut allaffissornikkut sulisoqarnermut ineqartitsinerup atuuttup inatsisitigut tunuliaqutaqalersinneqarnera.

 

Aammattaaq siunnersuut periarfissiivoq inigisamik atortitsigallarsinnaaneq piinnarnagu ineqarsinnaatitaanermik atatitsiinnarallarsinnaatitaanermik tassa uninngatitsigallarsinnaatitaa-ner­mik.

 

Taaneqareersut saniatigut siunnersuut allannguutaasussanik imaqarpoq, teknikkikkut naatsorsuut­inik saqqummiinissamik inissiaqarnermi aningaasartuutissanit inissiaqarnermi iliusissanut atuinissa­mut, erseqqissaanermik suut illup iluani aserfatsaaliinermik paa-sisariaqaertut, aammattaaq periarfissaqassalluni ilassutitut kiassarneqarnermut suut suliarineqassasut.

 

1996-imi 1997-iminngaaniit atuuttumik tunniunneqartussanut agguaasseriaasissamik allannguutissa­tut akuersinitsinnut pissutaavoq ilaatigut kissaatigisatut nutsernerit tulleriissaarinermi salliutinneqarnissaat ilaatigullu naliginnarmik inissiat salliutinneqarnissaat. Matumuuna tamanna pivoq, kisianni assersuutigalugu Nuummi ajornartorsiutinik annertuunik sulisunut inissiaqarnermik pilersitsisimavoq, tassa utaqqisut allassimaffiat ima takitigisimammat pikkorissunik sulisoqarniarnermi ajornartorsiortitsilersimalluni.

 

Allat marluk ajornartorsiummut pissutaasut pingaaruteqartut tassaapput ukiorpaalunni innuttaasut amerliartornerannut naleqqiullugu ikippallaanik inissaliortoqarsimanera, aammalu inissianumut attuumassuteqartunik amerlanerussunik atorfinitsitsiortortoqarsimanera.

 

Siumumi pissutsinut taamaattunut inissaqartitaanermik uninngatitisigallarsinnatitaanisaq iluaqutaassasoq isumaqarpugut. Ukiut 13-it tikillugit inissamik utaqqisut allattorsimaffianneereersi-malluni eqqarsaatiginerluunniit ajornarpoq illoqarfimmi allami inissarsiornissaq, tassami taamaalioraanni inissamik utaqqisut allattorsimaffianni kingullerpaanngortariaqassammat. Inissiaqareersulli kisimik iluaqutigissavaat, taamaattumik aaqqiineq annertusartariaqarpoq utaqqisuni allassimagaanni inissisimaffik atatiinnarlugu, tassa assersuutigalugu ukiut tallimat utaqqisumiissimaguma allamullu aallarnissara inissisimanera uninngatiinnarneqarsimappat taava uteruma ukiuni tallimani utaqqisimanera nangeqqiinnassavara. Allaffissornikkut inissaqarinneqarsinnaatitaanrup uninngatikkallarnissaa pisinnaappat taava aamma qinnuteqarnerup uninngatikkallarneqarsinnaanissaa pisinnaassaaq.

 

Arlaannaannulluunniit tunngassuteqanngitsunik inissiani najugaqartumiit unnerluf-fissaqarfiusinnaasu­mik pilersitsinissamut tunngatillugu Siumuminngaanniit mianersoq-qussutigissavarput periarfissanik taamaattunik pilersitsinissaq ajornartorsiutip tamatumuu­nakkut qaangerneqaratik pilersinneqaannarsinnanerat pillugu. Tamatumuunakkullu INI A/S-imik attaveqarsinnaanerugaluaq annaaneqaannarsinnaammat tassa atuisuminngaanniit. INI A/S-imik pilersitsineq tassaassangaluarpormi ilaatigut isumannaarisussaq unnerluffiusinnaasumillu pilersitsinik­kut tamanna aanngartinneqaannarsinnaavoq. Eqqaasitsissutaasariaqarporlu Inatsisartut Ombudsmandiata INI A/S-mut tunngasut aamma suliarisinnaammagit. Taamaattumik Siumup tungaaninngaanniit kissaatigineqanngilaq inissiaatileqatigiinni unnerluffis-saqartitaanissaq.

 

Taamatut oqaaseqarluta Siumuminngaanniit inassutigissavarput siunnersuut aappassaaneerneqannginnermini Inatsisartut inissaqarnermut ataatsimiititaliaanni suliarineqassa­soq.

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua:

Inissianik attartorneq inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik inatsisartut peqqussutissaa­tut siunnersuut naalakkersuisumit saqqummiunneqartoq Atassummit imatut oqaaseqar­figiniarparput.

 

Nammineerluni ineqarsinnaaneq inuit pisinnaatitaaffiannut ilaavoq, taamaattumik Atassummit nunatsinni inissaqarniarnerup aaqqiissuteqarfiginiarneqarnerani suleqataasimavugut, Nunatsinni inissaqarniarnikkut inuit tamarmi assigiimmik periarfissaqartitaanissaat Atassummik pingaartitariuarsimagatsigu.

 

Inissaqarniarnikkut aaqqissuussinerup A/S Inissiaatileqatigiiffimmut INI-mut nuunneqarnerata kingorna ineqartunit naammagittaalliortoqartarsimaqaaq, naammagittaalliortarnerlu ullumimut suli tusarsaajuarluni naak peqqussutinik nutarteriuartoqaraluartoq, naammagittaalliortuarneq ingerla-juarsinnarpoq. Taamaattumik Atassummit pisariaqartipparput inissaqarnikkut aaqqissuussi­neq ulluin­narni atuisunit naammaginartumik aaqqiinissap tungaanut peqqussutinik nutarteriuarnis­saq.

 

Atassummit maluginiarparput ineqarniarnikkut aaqqiiniarluni Inatsisartuni oqallittarnerit, kiisalu inissianik ineqartut naammagittaalliuuteqartarneri aallaavigalugit Naalakkersuisut inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaata allanngortinneqarneratigut aaqqiis-suteqarfiginiarmati­git, Atassummit taamaaliorneq qujarupparput, taamaaliornissarmi inissiani najugaqartut ullumikkut assut pisariaqartilersimammassuk.

 

Soorlu Namminersornerullutik Oqartussat imaluunniit kommunit inissiaataasa nalugaqarfigineqarne-rannik ingerlatsineq aqutsinerlu pillugit A/S Inissiaatileqatigiiffik INI isumaqatigiiffigisimappassuk peqqussummi malittarisassat naapertorlugit A/S Inissiaatileqatigiiffik INI aqutsisutut Namminersornerullutik Oqartussat Kommunillu sinnerlugit iliuuseqarsin-naasunngorlu­gu, peqqussutik­kut aaqqiiffiginiarneqarnera inissarsiortunut ineqa­rtunullu iluaqutaasussaasoq naatsorsuutigi­gatsigu Atassummit taperserparput.

Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisup saqqummiussamini oqaatigaa, illoqarfiit ilaanni sulisunut inissiani agguaassisarnermi malittarisassat pissutigalugit sulisunut inissianik tunineqarnissa minnik utaqqisut amerliartuinnarsimasut. Tamakkulu aaqqiiffiginiarlugit initaarniarlu­tik qinnuteqaateqartunut tamanut agguataarisarnermi malittarisassanik Naa-lakkersuisut nalunaarutikkut iluarsiissuteqarniarnerat Atassummit isumaqatigilluinnarparput, inissiammi najugaqarfigineqanngitsut sapinngisamik piaartumik inissarsiortunik nuuffigineqartarnissaat pisariaqartorujussuummat.

 

Kiisalu inissianik attartortittakkanik sulisunut inissiat ataatsimoorussat eqqarsaatigalugit agguataarisarneq pillugu Naalakkersuisut Kommunillu immikkut ittumik isumaqatigiis-suteqarsinnaaneran­nut periarfissat ammaanniarneqarnerat Atassummit qujarullugu tiguarput, taamaaliornikkut utaqqeqattaattarnerit initaarniartunut kinguarsaataasaqisut pinaveersima-tinneqalertussanngorma­ta.

 

Peqqussutip allanngortinniarneqarnerani anguniakkanut ilaavoq Namminersornerullutik Oqartussat  Kommunillu inissianik piginnittuunerisa erseqqissaaffigineqarnissaannik, kiisalu aamma A/S Inissiaatileqatigiiffik INI-ip piginnittut sinnerlugit aqutsisussatut ingerlatseqatigiiffiusoq erseqqissarneqartussaalluni taamaalilluni kikkut oqartussaanersut paasiuminarnerulissaaq, soorlu ullumikkut A/S Inissiaatileqatigiiffik INI inissianik aqutaminik piginnittutut atuisuniit isiginiarneqartar­toq.

 

Ullumikkut ineqarnermut tunngasut tamaasa eqqarsaatigalugit atuisunit naammagit-taalliuutigineqartartut ima naliginnaatigilersimapput Kommunini tamani najugaqartut ineqarnermut tunngasunik naammagittaalliorfigisinnaasaannik pilersitsisoqartariaqalerluni. Matumuuna Naalakkersuisut Atassummit piumaffigaarput naammagittaalliuuteqartarfimmik pilersitsinissaq sulissutigeqqullugu.

 

Naalakkersuisut saqqummiussaqarnerminni oqaatigaat najukkani ataasiakkaani naammagit-taalliuuteqartarfinni siulittaasut Nunatta Eqqartuussivianit eqqartuussisumit toqqarneqartarnis­saat, kiisalu ilaasortassat inassuteqaatigineqartut aamma Nunatta Eqqartuussivianit eqqartuussisumit toqqarneqartarnissaat Naalakkersuisut takorloorlugu oqaatigaat.

 

Matumuuna Atassummit Naalakkersuisunut kaammattuutigaarput naammagittaalliuute-qartarfimmi ilaasortassat siulittaasussallu kimit toqqarneqartassanersut pingaarnerutinnagu, ineqarnermut tunngassuteqartunik naammagittaalliuutinik suliaqarsinnaallutillu naammassinnissinnaasunik inuttaliinissap sulissutigineqarnissaa pisariaqartikkipput, ilaasortat siulitaasullu kimit toqqarneqartarnis­saat pingaarnerutinnagu. Naammagittaalliuutit ingerlaavartumik suliarineqartarnissaat innuttasunit pisariaqartinneqarmat.

 

Kiisalu najukkani ataasiakkaani naammagittaalliuuteqartarfiup sulineranut ikiortissanik pisariaqartunik pissarsiniarnermi kiisalu ininik pisariaqartinneqartunik atugassaqartitsisinnaanerit eqqarsaatigalugit eqqartuussiviit (kredsretit) suleqatigineqarsinnaanerannik Naalakkersuisut saqqummiussaat periarfissat ilaattut misissorneqarnissaa Atassummit kaammattuutigaarput.

 

Ineqarnermut tunngasunik naammagittaalliorfiusinnaasunik pilersitsinissaq eqqartortillugu, Namminersornerullutik Oqartussat ataanni ataatsimoorussamik naammagittaalliorfeqar-sinnaanerup misissorneqarnissaa soorlu naammagittaalliorfiit assigiinngitsut ataatsimut kattussinnaanerat Atassummit Naalakkersuisunut misissoqquarput.

 

Soorlu Inatsisartut Ombudsmandiata 1996-imut ukiumoortumik nalunaarusiaani suliassiissutit innuttaasunit 105-init suliarineqarsinnaanngitsut, tamatumani naammagittaalliuutit innuttaasunit sumut ingerlanneqartarnissaat nalornisoorutaasimasoq takusinnaagatsigu.

 

Taamatut oqaaseqarluta inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqar-nerani Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut Atassummit taperserparput, ataatsimiititaliamilu misissoqqissaarneqarnissaanut suleqataanissarput neriorsuutigalugu.

 

Johan Lund Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat:

Siullermik aallartivitsinnanga oqaatigeqqaalaassavara matumani Inuit Ataqatigiinninngaanniit saqqummiussassarput qallunaatuunngortinniarnera tamakkiisumik suli naammassisimanngin-natsigu, kisiannili suliap matuma ingerlaqqinnissaani tassami Ineqarnermut Ataatsimiitsitaliamut ingerlateqqinneqartussaammat taamanikkornissaanut tassa piaartumik qallunaatuunngortereernis­saa naammassineqarumaarmat, kisianni Inuit Ataqatigiinniit imatut oqaasissaqarpugut.

 

Siullermik oqaatigeqqaartariaqassaq peqqussutissatut siunnersuut tassaammat 1994-imili tamakkiisumik peqqussusiaareersimasup maanna sisamassaanik allannguiffigineqarnissaanik suliaasimasoq. Inissianik attartorneq pillugu peqqussut nunatsinni innuttaasunut pingaarute-qarluinnar­toq pilersinneqaqqaarnerminiit taamaalilluni 1995-imi , 1996-imi siornalu 1997-imi ukiakkut kingullermik allanngortiteriffigineqarpoq - maannalu tassa taama ilioqqilerpugut.

 

Peqqussummi aalajangersakkanik allannguiniarneq maannakkut aqqaniliupput. Inuit Ataqatigiit oqaatigereertariaqarparput taakkunannga tallimaannaat maannakkut akuersaareersinnaagatsigit sinnerili Ineqarnermut Ataatsimiitsitaliami immikkoortukkuutaarlugit partiinut isumaqatigiinniu-tigineqarsissaat aamma piumasareriissagatsigu.

 

Taakku saniatigut Ineqarnermut Ataatsimiititaliami inissiani namminersortut pigisaanni inimik imaluunniit ininik attartortarnermut akiliutigitittakkat peqqussummi ' 11-imi, ' 12 kiisalu '13-imi aalajangersaavigineqarsimasut sukumiisumik aamma qimerlooqqinneqassasut piumasarissavarput, soorluttaaq matumani Naalakkersuisut saqqummiussinerminni najugaqartut naammagittaal-liuuteqarfissaanik pilersitsisoqassanersoq pilersitsisoqassannginnersorluunniit pillugu Inatsisartut isumaannik ujartuinerat aamma Ineqarnermut Ataatsimiitsitaliamik suliarineqaqqaarallassasoq kissaatigissagatsigu. Oqaatigisarput kingulleq patsiseqarpoq apeqqum­mi tassanerpiaq Ineqartut Peqatigiiffiisa Kattuffiat tusarniaaffigeqqaarusukkatsigu, tamannalu Ataatsimiititaliamit isumagineqarsin­naammat aappassaaneerisoqartin-nagulu uterfigineqarsinnaassalluni. Tamanna tulluarnerpaasorivarput taamaattumillu maannakkut tamanna annertunerusumik oqaaseqar-figinngikkal­larparput.

 

Taamatullu aallaqqaaseereerluta allannguutissat pillugit Inuit Ataqatigiit imaattunik oqaaseqas­saagut:

 

Inuit Ataqatigiit inissianik attartortut inatsisitigut illersugaajuarnissaat, pisinnaatitaaffeqartuarnis­saat isumannaallisaavigineqartuarnissaallu pingaartittuarsimavarput. Tamanna nunatsinni inissaaleqisitsiuarnerput eqqarsaatigiinnaraanni tupinnaranilu uissuumissutissaanngilluinnarpoq, taamaattumillumiuna 1994-imi Naalakkersuisooqataanitsinni inissianik attartorneq pillugu Inatsisar­tut peqqussuteqarnissarput aamma ilungersuutigisimagipput taama iliornitsigut attartortut, taama­tullu nammineq illuuteqanngitsut Nunatsinni piginnaatitaaffeqarlutillu illersortuarneqarnissaat aamma qulakkeerneqassammat.

 

Naalakkersuisooqatigiit siunnersuuteqarput inissianik attartortut maannakkut arlalippassuartigut piginnaatitaaffigilereersimasaannik inatsisitigullu illersorneqaatissaraluinik arsaartuisunik, allaat attartortut tunngaviusumik piginnaatitaaffeerunnerannik Inuit Ataqatigiit maanna aamma nalilertariaqagaannik. Taamaalillunilu 1994-imili inissianik attartortut illersorneqartuarnis-saannik anersaaqarluni peqqussusiaasimasoq attartortunut maannakkut killormut allaat ajoqutaasussanngor­luni isikkoqalersutut Inuit Ataqatigiit nalilertariaqarparput.

 

Tamanna Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutigisaasa tallimaanni, arfineq pingajuanni, qulingiluanni, qulinganni kiisalu aqqanilissaattut aalajangersagassanngortinniagaanni ersarinnerpaa­mik takuneqarsinnaareerpoq, soorlumi ilaatigut aamma taama ittoqartoq allannguutigitinniakkap aappaanni.

 

Taagorneqartuni arlalinni maannakkut peqqussummi attartortut piginnaatitaaffii allassimajunnaarlu­tik peerniarneqarput taarsiullugulu Naalakkersuisut piginnaatinneqaqqipput erseqqinnerusunik nalunaarutit (bekendtgĝrelsit) aqqutigalugit malittarisassiortarnissaminnut. Kikkulluunniit takusinnaavaat tamanna attartortunut kinguneqarnerlussinnaammat nalunaarutiliortarnerimmi Inatsisartut annertunerusumik sunniuteqarfigisinnaaneq ajorpaat tamakkumi suliarineqartarneri matoqqasorujussuarmik ingerlanneqartarmata. Siunnersuummi ' 4 tamatumani assersuutissaqqip­poq - maannakkummi siunnerfigiumaneqarpoq Naalakkersuisut ilaatigut makkunuunatigut kisimiillutik aalajangersagaliortalissasut, tassa assersuutaannaavoq:

 

1) inooqatigiinni ajornartorsiutit pissutigalugit allanut inissittariaqalersussanik innersuussisarnissat,

2) nuussinissamik kissaatigisatut qinnuteqaatit naammassiniarlugit innersuussisarnissat

3) utaqqisut allattorsimaffiannut ilanngutitinneqarnermi akiliutissanik akiliisitsisarnermi najoqqutas­sat.

 

Assersuutissat taamatut annertuumi Naalakkersuisunik piginnaatitsilersussat siunnersuummi matumani arlalissuupput. Inuit Ataqatigiit kissaatigivarput tamakku Ineqarnermut Ataatsimiititalia­mi sukumiisumik misissuataarneqarlutillu isummersorfigineqassasut - pingaartumik ininik attartortartut piginnaatitaaffeqartuartariaqarnerannut tamakku piginnaatitsinerit tulluartuuso-rineqarner­sut soorunalimi aamma eqqarsaatigalugit.

 

Aallaqqaasiinitsinni Inuit Ataqatigiit pisariaqartuutilluinnarlugu aamma inissiani namminersortut pigisaanni inimik imaluunniit ininik attartortarnermut akiliutigitinneqartartut qimerloorneqaqqissa­sut tikkuarparput. Tamanna pisariaqarluinnarpoq ilisimavarpummi sineriatsinni suni tamani -immaqa maani Nuummi sumiiffinnut allanut sanilliullugu sualunneroqisumik namminersortuni inissaaleqineq atorluarneqarmat - immaqaluunniit oqaatigilluaannarlugu atornerlunneqartuarmat. Assersuut: Maani Nuummi ilinniagaqartunnguaq qaammammut taamaallaat 4.000 kr.-inik ilinniagaqarnersiuteqar­toq inissarsiortullu allattorsimaffianni naaffeqanngitsuusami utaqqisin-neqartuartus­saq namminersortumi inimut attartukkaminut 42 kvadratmeterisut angitigi­sumut qaammammut 5.000kr.-inik akiliisinneqartarpoq. Saniatigut suliffeqanngikkuni soorunalumi ineqartariaqarnini akilersinnaanngilluinnarpaa - sulili aamma ajornerulluinnarpoq ineqarnerminut pisortanit tapiiffigineqarsinnaannginnami tassamigooq malittarisassat taamaatsillugit boligsikring-isinissaminut ininngua aamma angivallaarmat. Pissutsit maannakkut tassa taama ipput - oqaatigissavar­pullu inissaaleqinerujussuaq maani Nuummi kisimi atornerlunneqanngimmat aammalu inuusuttorpassuit allat taama nalaataqartartut sineriatsinniimmata.

 

Taamaattumik namminersortuni init attartortinneqartartunut akiliutigitinniarneqartartut eqqumaffigeqqissaartariaqarpagut peqqussutip massuma aamma suliarineqarnerani, imaassan­ngilarmi attartortitsisartut akinik kisimiiginnangajallutik aalajangersaasarnissaat - allaat boligsikring-isisinnaanissaraluamik aamma mattussisumik . Ilinniagaqartortagut arlallit maannakkut pissutsit taama itsillugit eqqorneqaqqapput - tamannaanerporlu Naalakkersuisooqatigiit aamma anguniagaat ?

 

Naagga taamaassanngilaq - taamaattuminguna Inuit Ataqatigiit aamma kissaatigigipput peqqus­summi ' 11, 12 kiisalu '13 -imi aalajangersakkat Ineqarnermut Ataatsimiititaliamit sukumiisumik aamma qimerloorneqaqqissasut.

 

Taamatullu oqaaseqareerluta Ineqarnermi Ataatsimiititaliami suleqataanissatsinnut qilanaarluta neriuutigivarput matumani saqqummiussukkavut partiinit allanit aamma ilalernartuutinne­qarumaartut. Taama iliortoqanngippammi inissianik attartortartut piginnaatitaaffii ukiuni kinguller­ni annikillilerneqartuarsimasut suli ingerlaqqittussaassapput, tamannalu Inuit Ataqatigiit illersorsinnaanngilar­put.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat:

Kattusseqatigiinniit pingaartipparput inatsisit, peqqussutit, nalunaarutit malittarisassallu innuttaasu­nut paasiuminartuunissaat, atuutsitsiniartunullu malitsikkuminartunngorlugit suliarineqartarnissaat, taamaattumik tamakkuninnga naleqqussaasuarnissaq naapertuuttunngorsaajuarnissarlu pisaria­qarpoq.

 

Januarip aallaqqaataaniit 1995-imi A/S Inissiaatileqatigiiffik, Kommunit Namminersornerullutillu Oqartussat inissiaataanik allaffissornikkut ingerlatsisunngormat pissutsit ilaatigut ilorraap tungaanut saakkiartulersimapput, kisianni aamma sullissinermi naammaginanngitsut arlallit ineqartut tungaan­niit allallu tungaaniit allaniillu saqqummertartut amerlaqaat, taamaattumik maannakkut piffissanngor­poq  aamma inissianik attartorneq pillugu peqqussutip naleqqussarlugu, eqaallisarlu­gulu allanngortinneqarnissaa.

 

Inuiaqatigiinni ajornartorsiutit ikinnerulersinneqarnissaat atuisunullu oqinnerulersinneqarnissaat soorunami siunertaralugu Kattusseqatigiinniit suleqataavugut, taamaattumik inatsisinut imaluunniit peqqussutinut allannguutissatullu siunnersuutit Naalakkersuisuniit saqqummiunneqartut, soorunami amerlanertigut Inatsisartut siusinnerusukkut oqallittarneri aallaavigalugit suliarineqartarput, kisiannili inatsisissatut imaluunniit peqqussutissatut siunnersuutit, taakkununngaluunniit allannguutissatut siunnersuutit Inatsisartuni pingasoriangassanngorlugit suliarineqartarnerat soorunami aamma suleriaaserput naapertorlugu ingelanneqartarpoq, siunnersuutillu suliarineqarneranni naleqqussaaneq allanngortitseqqissinnaanerlu periarfissaqartinneqassammata taamaattarpoq, imaanngitsoq Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutaat tamatigut taama isikkoqarlutik akuersissutigineqartassasut.

 

Taamatut oqareerlunga oqaatiginngittuussanngilara peqqussutissamut allannguutissamut siunnersuut ilaatigut Inatsisartut upernaakkut 1997-imi ataatsimiinnitsinni oqaluuserineqareersima­soq aamma Kattusseqatigiinniit oqaaseqaatikka innersuussutigalugit Naalakkersuisut siunnersuutaat tunngaviatigut isumaqatigigakkit.

 

Tassami eqarpallaamik inissianik agguaassisarneq qaangerniarneqartariaqarpoq, soorlu ilaatigut makkua iluarsineqarnerisigut:

 

1) ilaqutariit, najungaqartullu ataasiakkaat, ilaqutariit amerlassusaannut angissusilimmik akiliisinnaassutsimullu naleqquttumik inissiisoqartariaqarpoq.

 

2) Pisortat suliffeqarfiutaasa nammineerlutik inissialiorsinnaatitaalernissaasa periarfissinneqarnera­ta saniatigut suliffeqarfiit ilaasa sulisuminnut inissianik pisariaqartitsineq naapertorlugu nammineerlu­tik aqussinnaasaannik aaqqissuussivigineqarnissaasigut.

 

Siullermullu tunngatillugu eqqaanngitsoorsinnaanngilara ilaqutariippassuit inigisaminniit aamma akiliisinnaannginneq ilaatigullu akissaqannginneq pissutigalugu anisitaajuarmata, tassami ajoraluartumik takornartaanngilaq ilaatigut pisortat ilaqutariinnut akiliisinnaassuseqanngitsunut inissianut nutaggarissuarnut akisoqisunullu inissiisarnerat. Aamma ilaatigut inunnut ataasiakkaanut inissiarujussuarnik angingaaramik toqquttaaffigineqarsinnaasunilluunniit inissiisoqartarpoq, illuatungaatigulli ilaqutariit inoqutigiit ineerikasinnut inissinneqartarlutik massa inigisamut najungaqartunut najungaqartumullu naleqqunnerusumik nuunnissamik noqqaajuaraluartumik. Tamakku paarlaateqatigiissinnaanernut periarfissat ammaattariaqarput.

 

Aappassaattullu aamma tamanit ilisimaneqarpoq pisortat suliffeqarfiisa ilaat sulinerminni inissaqartitsiniarnermut aningaasarpassuit atortarpaat, minnerunngitsumik maannakkutut sulisut paarlakaannerujussuat aamma eqqarsaatigalugu. Naluneqarunnaarpormi suliffeqarfiit ilaanni sulisut taakkualu ilaqutaat ineeqqani allaniluunniit utaqqiisaagallartuni ilaatigut ukioq ataaseq sinnerlugu najugaqartariaqartarnerat. Pissutsit taamaattut minnerunngitsumik ilaqutariit mee­rartallit eqqarsaatigalu­git akuersaaginnarneqarsinnaanngillat iluarsisariaqarlutillu. Taamaattumik pisortat suliffeqarfiutaat immaqalu aamma Kommunit sulisuminnut pisariaqartitsinerat naapertorlu­gu inissianik nammineerlutik aqutsisinnaanerat ammaanneqaqqittariaqarpoq annerusumik.

 

Tassami assersuutigalugu januarip aallaqqaataaniik 1997-imiik inissianik agguaassisarnermi malittarisassat allanngortinneqarmata ilaatigut pisortat suliffeqarfiutaanni sulisut inissaarutsin-neqarsimasut malunnaatilimmik amerleriarsimapput. Taamaattumik aamma maluginianngitsoor-neqassanngilaq aprilip naanerani 1998-imi Nuummiinnaq inuit inissarsiorlutik allatsissimasut 1663-iummata. Taakkulu amerlanersaat kissaateqartut inissianik marlunnik pinga­sunilluunniit inita­limmik.

 

Aamma inissiamik ineqartup assersuutigalugu illoqarfimmut allamut nuukkallarnermini inigisamik allamut attartortitsigallarsinnaaneranik periarfisiinerup assiganik boligstĝttekkoorlugu illutaarsimasunut periarfissiisoqarnissaa aqqutissiuuttariaqartutut Kattusseqatigiit sinnerlugit isumaqarfigaara.

 

Kiisalu nunaqarfinni ineqarnikkut pissutsit eqqaaneqanngimmata aamma A/S Inissiaatileqatigiiffiup  nunaqarfinni sullissinera qanoq ingerlanersoq pillugu nassuiaasoqarnissaa aamma Kattusseqa­tigiinniit piumasaqaatigaara.

 

Naammagittaalliuteqartarfimmik pilersitsinissamik isuma ajorinngilara, Ineqarnermullu Ataatsimiititaliami siuliani saqqummiunneqartut ilanngullugit suliap aappassaaneerneqannginne­rani oqaluuserineqarnissaa inassutigissallugu.

 

Daniel Skifte, Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq:

Siullermik partiit oqaaseqartuinut qujanaq. Ataatsimut oqaatigissagukku taamaallaat oqaaseqassaa­nga amerlanerit siunnersuut tunngaviatigut ingerlateriaqqinneqassasoq isumaqatigaat. Aammali ingerlaqqitsinnanga partiit oqaasiinut ataasiukkaanut erseqqissassavara, arlalinnimi taanna apeqqut qaffatsinneqarmat. Kommunit namminneq aperineqarsimapput periarfissinneqarlutillu 1995-imilu A/S Inissiaatileqatigiiffik INI pilersinneqalermat taamanikkut Kommunit sisamat namminneq aqutsiumallutik aalajangersimammata, eqqaasissutigeq-qiinnassavakka; Qaqortoq, Aasiaat, Uper­navik Ittoqqortoormiit taakkua namminneq aqutsisuupput INI-mit aqunneqaratik. Namminneq aalajangersinnaassuseqarput qanoq iliornissaminnik. Taamaalillunga partii arlallit apeqqut taanna pillugu qaffatsitaat ataatsimoortumik akivara.

 

Taava Siumut oqaaseqartuanut oqaannassaanga paasinarpoq tunngaviatigut siunnersuut isumaqatigi-ngaa. Assigiinngitsunilli apeqqutinik eqqaasaqarput, taakkua eqqaasaat amerlanerpaat tassaa-sariaqassapput Bolig Udvalgimi misissoqqissaarneqaqqaartussat soorlu; mianersoqqussutinik tikkuussipput. Taakkua Bolig Udvalgimi eqqartoqqissaarneqassapput, aammalu unnerluussisar­feqalernissamut siunnersuutip itigartinneqarnissaa aamma taanna Siumup oqariartuutigingaa maluginiarpara. Pingaarporli  ataatsimut oqaatigalugu, taanna qularnanngitsumik Bolig Udvalgimi oqallisigineqassaaq aammalu isumaqatigiinniutigineqarluni.

 

Atassutip oqaaseqartuanut oqassaanga Atassutip aamma taamatut eqaallisaariniarneq tunngaviatigut isumaqatigingaa. Aammalu qaffatsitai Atassumminngaanniit Bolig Udvalgimi eqqartoqqis-saarneqarnissaat erseqqippoq. Aammalu assersuutigalugu ataatsimoortumik naammagittaalliorfeqalersinnaanerup misissoqqissaarneqarnissaa, tassa ineqarnermuinnaanngit-soq, kisiannili immikkuualuttorpassuit allat aamma eqqarsaatigalugit taassumap nalilersorluar­neqarnissaa misissullaquneqarneralu taanna isumaqarpunga aamma ingerlateqqittariaqartoq. Tunngaviatigut Atassutip isumaqataanera maluginiarpara.

 

Inuit Ataqatigiit, oqaatigissavara soorlu assigiinngitsut piumasaqaatit qimerloorluarneqarnissaat piumasaraat, aammalu Ineqartut Peqatigiiffiata akuutinneqarnissaa Bolig Udvalgip ataatsimii­nnermini paasiniaaffiginissaa kaammattuutigineqarpoq, taanna Bolig Udvalgimi aalajangigassatut innersuussutigaara annerusumik oqaaseqarfiginagu. Aamma oqaasii ilaatigut ineqartut piginnaatitaaffeerunniarneqarneri allallu isumaqarpunga annertunerusumik tamakku oqariartuutit Bolig Udvalgimi eqqartorneqareerpata Naalakkersuisut itinerusumik eqqartorumaaraat.

 

Inuit Ataqatigiit assigiinngitsut kissaatigisaat soorlu; Ineqarnermut Ataatsimiititaliami apeqqutit qaffatsinneqartut assigiinngitsorpaalorujussuit erseqqissumik isummerfiginissaat unnersuussuti­geqqippara Bolig Udvalgimut. Aammali assersuutitut taasaa ilaatigut ilinniagaqartunnguaq qaammam­mut taamatut akissarsisartoq, taanna pillugu naatsumik oqaannassaanga isumaqarpunga tamakkua assigiinngitsut ilaatigut soorlu immikkoortortami 20-imi Inatsisartut oqaluuserisassaanni punkt 20-imi aammalu 19-imi ineqarnermut tunngasumik periarfissiiniarnerit ilaatigullu kolligienik inissaaleqinermik tunngassuteqartunik ataatsimoorussamik aaqqiiniarsinnaanermik tunngasut taakkua eqqartorumaarivut.


Uani taamaallaat oqaatigiinnassavara Inuit Ataqatigiinnut tunngatinngikkaluarlugu, Inuit Ataqatigiit qaffatsitaat, isumaqarpunga aamma Kommuninut oqariartorfiusariaqartoq tassami Kommunit, soorlu assersuutigalugu, maani Nuummi inissaaleqinerujussuaq Kommunip peqataaffiginerullugu ingerlatseqataanissaa, taanna aamma puiorneqassanngimmat.

 

Maluginiarpara Naalakkersuisut apeqqutit arlallit qaffatsitaat akineqanngitsut soorlu, naam-magittaalliorfiusinnaasumut tunngasumik apeqquteqaatit. Kisianni taanna aporfiussanngilaq, isumaqarpunga suleriaqqinnissami apeqqut taanna qanoq aaqqinneqarnissaa aamma eqqartorne­qartariaqartoq, tassami Inuit Ataqatigiit udvalgimi ilaasortaatitaqarput.

 

Kattusseqatigiit oqaaseqarfigissavakka naatsunnguamik aamma. Maluginiarpara siunnersuut tunngaviatigut isumaqatigigaat, aammalu qaffatsitai apeqqutit assigiinngitsut Bolig Udvalgimi suliareqqinneqassasut. Unali oqarneq paarlaateqateqartarnermut periarfissat ammaan-neqarnerusariaqartut, taanna periarfissaq ammanneqareersimavoq. Atorneqarnera ilaatigut peqqussutit eqarpallaarneri peqqutigalugu naammaginarsimanngilaq, taamaattumillu eqaallisaariniarneqarpoq. Taamaattumik imatut oqarneq Aperiarfissat ammaattariaqarput@ taanna eqqunngilaq, kisianni tassa ammaanneqarsimapput, qeratavallaamilli aaqqiisoqarnera pillugu eqaallisarniarneqarluni.

 

Siusinnerusukkut oqaatigereerakku Kommunit namminneq aqutsinissamik tunisariaqarnerat, tassa Kommunit nammineq aqutsisinnaasut sisamaapput, sinneri INI-mut aqoqqullugit kissaateqarsimapput.

 

Naggataatigut oqaannassaanga maluginiarakku Kattusseqatigiit Bolig Udvalgip suliareqqitassaanik tikkuartuussisut, tunngaviatigut isumat paasut.

 

Bjarne Kreutzmann, Siumup oqaaseqartua:

Uanga nuannaarutigalugu oqaatiginiaringa Siumut tungaaninngaanniit, uani suliatsinni siullermi imatut assortuussutaavissumik takusassaqannginnera nuannaarutigigakku. Aamma qujavunga Naalakkersuisup oqaasiinut, Siumuminngaanniit mianeqqussutitsinnut aammalu unnerluus-sisarfissaqarnissa­mut tunngasunik isummatta oqaaseqarfigineqarnera. Tassani Udvalgimi Ataatsimiititalia­mi aamma suliarineqarnissaa naatsorsuutigingatsigu.

 

Aappassaanik Atassut qutsaviginiariga, unnerluussisarfeqarnissamut inassummi saqqummius-sissummi isumaqatiginninnerput tapersersormagu, isumaqatigimmatigut.  Tassanilu, tassa taamatut uanga paasigakku, tassa imaattoq imaattumik taamatut unnerluussisarfeqalernissamut isumaqateqannginnatta uagut. Isumaqatiginnginnatsigu, uanga paasinninnera malillugu. Taavalu tassani aamma udvalg-imi soorunami suliarineqassaaq.

 

Tassanilu IA isumaa paasivara, tassa isummerfigeqqaanniarpaat imaluunniit paaseqqaarniarpaat udvalg-i qanoq isummerfigissagaat taanna. Innersuussissutillu ineqartut peqatigiiffiat saaffigineqassasoq aappassaaneeriinnginnermi. Tassani uagut taassuminnga isumaqatigiinngin-nerput udvalg-imullu suliarineqarnissaanik innersuussinerput tassaniippoq iluani udvalg-imi suli suliassanit tikitsisinnani suliamut tunngassuteqartut, pisariaqartut aperineqaqqaartarmata. Tassanilu aamma naatsorsuutigaarput tamanna soorunami pissasoq.

 

Taamak naatsumik oqaaseqarfigiinnarallarpakka.

 

Johan Lund Olsen, IA-p oqaaseqartua:

Uanga oqaaseqarfigilaassavakka soorunami aamma Ineqarnermi Naalakkersuisup akissuteqaqqilluni oqaaserisai. Kiisalu aamma partiit ataasiakkaat aamma matumani siullermeerinitsinni oqaatigisaat aammalu oqaaseqarfiginngisaat, tassa uagut saqqummiussatsinnut tunngatillugu taakkua aamma itisilerlugit oqaaseqarfigilaassavakka.

 

Siullermik una tikilaarusuppara najugaqartut maalaartarfissaannik imaluunniit naammagittaalliuteqarfissaannik pilersitsainiarsinnaanermut apeqqut. Saqqummiinitsinni siullermik tassa oqaatigeqqaarparput pingaartikkatsigu najugaqartut peqatigiiffiata kattuffia tassani aamma tusarniaavigineqaqqaassasoq. Taanna suli pingaarteqaarput.

 

Kisianni aamma oqaatigissavara taanna periarfissaq soorunami gruppe-tsinni sukumiisumik oqallisigisimagatsigu aammalu uani nalunaarutigisinnaagakku Siumup saqqummiussaanut qanittuararsuugatta. Tassa taanna pissuteqarpoq ukuninnga aamma Siumup oqaatigisaanniippoq, tassa pisariaqanngitsumik attartortunut ikkarlunnik suli amerlanernik pilersitsisariaqanngitsugut. Pilersitsiniartariaqanngilagut suli kinguarsaanernik kinguneqarataannarsinnaasunik. Aamma eqqaamasariaqarmat sineriatsinni eqqartuusiviit (kredsret-it) naammattorsuarmik suliassaqartinneqareermata aammalu nutaanik suliassaminnik nammakkersorneqarpata suliaq aamma taanna qularnanngitsumik naammassiniarnissaat aamma ajornakusoortissaqigamikku. Taamaattumik aamma tassa kinguarsaaniuutimik suli allamik aamma pilersitseqqiinnassaagut.

 

Kisianni aamma oqaatigeriikkattuut Ineqarnermut ataatsimiititaliaq aqqutigalugu siullermik kissaatigeqqaarparput, tassa kattuffik, ineqartut namminneq kattuffiat taanna tusarniaavigineqaqqaassasoq Y(HOST).. taanna pillugu. Taakkulu aamma naatsorsuutigivagut isumartik ataatsimiititaliamut aamma saqqummiussinnaajumaaraat, allakkatigut imaluunniit allatigulluunniit.

 

Tassami aamma una ilumoortoq aajuna. Siornaannguakkunni Inatsisartut ombudsmandiat ammaapparput aamma inissiaatiteqatigiiffik INI A/S-p suliassaannut akulerussinnaanngortereerlugu. Taamaattumik maannakkut ineqartut, attartortut kikkulluunniit periarfissaqareerput aamma periarfissaqalernikuupput aamma naammagittaalliorfissaminnik. Taannalu aamma ilisimasagut malillugit, tassami Inatsisartut ombudsmandiat ukiut tamaviisa Inatsisartunut nalunaarusiortarpoq, taakkunanilu takusinnaareerparput periarfissaq tamanna atorluarneqalereersoq. Aammalu innuttaasunik tamanna periarfissaq pitsaasuusoq illersuutitullu aamma pisinnaatitaaffiinik illersuutitut aamma isiginiarneqartariaqartoq.

 

Taamaattumik tassa aamma uagut oqaatigeqqiinnassavarput Siumup uani saqqummiussimasaanut qanittuararsuugatta. Asulimi pisariaqanngitsumik ikkarlunnik pilersitsiniartariaqanngilagut asuli kinguarsaataaginnartussanik.

 

Taava aamma una erseqqissalaarusuppara. Naalakkersuisut matumani inissianik attartorneq pillugu Inatsisartut peqqussutaata allanngortinneqarneranik Inatsisartut peqqussutissatut siunnersuut manna oqaatigeriikkatituut 11-nik immikkoortoqarpoq, taakkunannga maannangaaq IA taamaallaat 5-it akuersaarsinnaavaat. Tassami neriuutigivarput aamma taakkua akuersaarsinnaanngisavut ataatsimiititaliami isumaqatigiinniutigisinnaassallugit partiinut allanut. Aamma neriuutigilluinnarparput partiit allat eqqumaffigilluinnarumaaraat sunaana allanngortinniarneqartoq maannamut atuuttumut sanilliullugu. Immaqaana ilaasa ilisimaqqissaanngikkaat suna pineqarnersoq.

 

Maannamut atuuttut siunnersuutigineqartunut ataasiakkaanut sanilliukkaanni, taava maluginiagassaq erseqqilluinnartoq uaniippoq. Attartortut piginnaatitaaffii, maannamut piginnaatitaaffigiuarsimasaat 1994-imiilli, taakkua ataasiakkaarlugit piiarniarneqalermata.

 

Taamaattumik partiit allat neqeroorfigissavagut. Maannamut uagut suliarereerparput maannakkut siunnersuut ersarissarniarlugu. Maannamut atuuttunut sanileriisillugit takusassiarigatsigut, taannalu aamma partiinut allanut tunniukkumaarparput. Tassani erseqqilluinnartumik takuneqarsinnaassammat sunaana peerniarneqartoq, piginnaatitaaffiit suunukua ajornerulersussaasut. Tassa neriutigivarput neqerooruterput aamma tigulluarneqarumaartoq. Tassalu oqaatigeriikkattuut soqutigigunikku partiit allat taanna aamma agguaanneqarumaarpoq Ineqarnermut ataatsimiititaliamut suliaqarnissaq aallartivitsinnagu.

 

Tassa taamaattumik tupigusuutigilaarpara aamma Siumup oqaaseqartartuata nutaap, Bjarne Kreutzmann-ip, aamma oqaatigimmagu Siumumiit assortuussutaasinnaasunik takusaqannginnerarluni. Aatsaaginnaq oqaatigivara assortuussutaasinnaasut ila amerlassaqaat. Siunnersuummi taamaallaat maannangaaq akuerisinnaasagut tallimaannaapput, imaaliallaannaq akuerisinnaanngisagut arfiniliupput. Taamaattumik tassa isumaqatigiinniarnissamut uagut neqeroorpugut. Kisianni aamma qularnanngilluinnarpoq ataatsimiititaliami suliap uuma ingerlaqqinnerani assortuuttarumaaratta, aammalu neriutigigatsigu isummat aamma naapitinneqarsinnaajumaartussat.

 

Taava kingullermi una oqaaseqarfigilaarlara Ineqarnermut Naalakkersuisup assersuutigisatsinnut tunngatillugu oqaatigisaa. Tassa taakkuagooq, soorlu ilinniagaqartut inuusuttut allallu, nutaanik periarfissinneqassapput kingusinnerusukkut oqaluuserisassatsinni. Naamik naagga aamma taamaanngilaq. Inuusuttut aningaasaateqanngillat nutaamik illutaarniarnissaminnut periarfissinneqarnissaminnut. Inuusuttut imak aningaasaateqartiginngillat inissaaleqinerup atornerlunneqartuarneranik aamma init, ineerannguit allaat, taamarujussuaq akilersinniarlugit attartortitsisartut imak annertuumik piginnaatinneqarmata peqqussummi.

 

Tassa taamaattuminguna ilungersuutigigipput aamma peqqussummi maannamut atuuttumi ' 11-mi, 12-mi 13-milu aalajangersakkat ataatsimiititaliamut sukumiilluinnartumik qimerloorneqaqqissaassasut.

 

Amerlanerit Atuagagdliut-imik atuartartut arajutsisimanavianngilaat Atuagagdliut august-ip 7-ani saqqummermat qanoq allaaserinninnersoq. Ilinniartut ilaannai ineqarnermut tapisisarput qulequtarivaa. Atuaraanni ila annilaarnaqaaq. Ilinniagaqartut, oqaatigeriikkattuut, taamaallaat kr. 4.000,00-innarmik ilinniagaqarnersiuteqartut. Uanilu assersuutigivarput maani Nuummi, aammami AG-mi taanna allaaserineqarpoq.

 

Atagu Nuummiut ilinniartut, eqqarsaatigilaariarsiuk kollegie-ni inissaqartinneqanngillat Namminersornerullutik Oqartussat taamatut malittarisassaqartitsimmata. Kollegie-miissinnaanngillat, angajoqqaaminni inissaqanngikkunik angajoqqaamik inaat mikivallaarmat imaluunniit inuusuttut ukua nammineq aamma najugaqarusummata. Taava suna saaffissatuarivaat, saaffissatuarivaat pisortat avataasigut namminneq inissiaatillit private-t illuutillit. Kisianni tassa ajoraluartumik, soorlu AG-p august-ip 27-ani allaaserisaani takuneqarsinnaasutuut, tamanna atornerlunneqartarpoq. Allaat ilinniartup, kr. 4.000,00-iinnarnik ilinniagaqarnersiutillip kr. 1.000,00-mik qaangerlugu ineqarnermut akiliuteqartarnissaanik kinguneqartumik. Soorunami taanna akilersinnaanngilaa allamik suliffissarsioqqaanngikkuni.

 

Tassaava ilinniartunik tapersersuinerpuut? Tassaava Naalakkersuisut aamma siunnerfigisaat? Taamaassanngilaq!

 

Taamaattumik periarfissat marluupput peqqussummi, taakkua '-it taakkununnga attuumassuteqartut qimerlooqqillugit aaqqiivigisariaqarput inimut akiliutissaq qummut qaffasinnerpaaffilerlugu. Imaluunniit boligsikring-i peqqussut pillugu aamma nutaamik qimerlooqqinneqarneratigut.

 

Tassa oqaatigeqqillara. Neriutigilluinnarparput IA-ninngaaniit inissianik attartortartut maani nunatsinni amerlangaaqisut eqqarsaatigalugit, aammalu piginnaatitaaffii eqqarsaatigilluaqqissaarlugit aamma ataatsimiititaliami partiinilu allani aamma sulisoqarumaarmat. IA uagut taamatut suliaqarnissatsinnut piumassuseqarpugut aammalu taamaaliortuassaagut.

 

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuat:

Erseqqissaatigilaassavara partiit oqaaseqartuisa tamarmik taavalu aamma Kattusseqatigiit kissaatigimmassuk oqaluuserisaq aappassaaneerneqannginnerani ataatsimiititaliami suliarineqassasoq. Taamaalilluni aamma maani oqaaserineqartut ilanngullugit aamma tassani suliarineqartussaallutik.

 

Otto Steenholdt, Atassut:

IA-t oqaaseqartuanut eqqaamaqqussavara sunaluunniit amigaataaleraangat allatut ajornartumik akit qaffakkiartulersartut tamanna amigaateqarneq iluatsinniarlugulusooq. Silarsuarmi tamarmi taamaappoq. Maani Nuummi aamma taamaalluinnarpoq. Inissaaleqisut imak amerlatigaat. Inissamillu tunniussisinnaasut namminneq tassa aalajangissavaat pitsaanerusorisartik aammalu iluanaarutigisinnaasartik siulliutinniassallugu. Isumaqatigilluinnarpakkit, tamanna eqqortuunngilaq. Kisiannili tamanna aatsaat qaangerneqarsinnaavoq imak amerlatigisunik illuuteqarlutaluunniit iniuteqalerutta, tamakkua allaat taamaaliorsinnaajunnaarsillugit. Taamaattumik suleqataaniaritsi tamakkua illussaaleqineq inissaaleqineq, sakkortuumik qaangerniassallugu, tamakkua oqaatiginerlunneqarsinnaasut periarfissaarullugit. Tassa aqqutissatuaq.

 

Taassuma saniatigut assut apeqquteqatsiarusuppunga maani. Uangaana ilaannikkut imatut eqqarsartartunga. Naalakkersuisoqarpugut tamarmik immikkut akisussaaffilinnik, atorfinitsitserusuttartunillu. Ilaannikkut immaqa piffissaq ingerlangaatsiareersorsuaq oqarsinnaasarlutik: Qaa una pilersinniarparput, imannak amerlatigisunik atorfinitsitsiniarpugut. Assuarnanngitsoq, kisianni ila soorluuna puigortaraat aamma Naalakkersuisut inissaqarnissaat eqqarsaatigilluaqqissaassallugu. Atorfinitsitsiinnartoqarsinnaanngilaq nalunagu illussaaleqilluni inissaaleqisoqartillugu. Ataasiarunnaarpoq takusarlugit atorfinitsinneqarsimasut hotel-ini najugaqartut, allaat ilaatigut meerartallit. Ilissi maani Inatsisartuni ilaasortaasusi nalunngilarsi qaammalluunniit naaleraangat maaniillusi hotel-imiinneq qanoq qatsunnarluinnaqqissaartartigisoq. Qanorli ilissi aamma meeqqasi ilaqutasilu nassarlugit taamak inimi mikitigisumi ineqartinneqassagaluarussi, qanoq qatsussilluinnartigissagaluarpisi. Ila amerlaqaat hotel-iniikatallutik aallaannartut atorfissaqartitagut maanga takkukkaluartut, kisianni taamaattoqarnera pissutigalugu allatut ajornartumik utiinnartariaqartartut. Neriulluinnarpunga tamatta taanna nalunngikkipput aamma aaqqinniagassatuut siunertaliunneqarsimammat, taanna takornagaanngilaq.

 

Kisianniuna Nuuk aamma eqqartornersuarmik. Ila aamma nunaqarfeqarpugut INI A/S-p aamma naalagaaffigisaanik oqaatigineqarsinnaasumik, immaqa oqaaseq taanna taassallugu ajoraluarpoq. Tamakkunaniittoqarpoq aamma anisitaasartunik, iserfissaqarnatik anisitaasartunik. Tamakkua eqqarsaatigilluaqqissaartariaqarsoqaakka aamma taakkua ajornartorsiutaat. Inissaaleqinerujussuarmik oqallikkaangatta illoqarfiit annerusuinnangajaat eqqarsaatigisaratsigit.

 

Kiisalu aamma apeqqutigilaarlara INI A/S-p avataaniittut illoqarfiit sisamat Ammassalik, Qaqortoq, Ittoqqortoormiit Aasiaallu. INI A/S-p avataanni taakkua ingerlaarlutik qanoq innerat tusarusullugu pitsaanerusumik ingerlanersut INI A/S-p ingerlatitaannut naleqqiullugit.

 

Jakob Sivertsen, Atassut:

Naatsunnguamik paatsuuvisoqarsimannguatsiarmat erseqqissaateqalaarniarpunga. Tassa Siumup oqaaseqartuata unnerluussisarfeqarnissamik uani oqarnera paatsuuinerusimammat. Naalakkersuisut saqqummiussaanni qupperneq aappaanni unnerluussisarnissaq pineqanngilaq, tassani naammagittaalliuteqartarfeqarsinnaaneq pineqarpoq. Taannaana uagut assut pingaartikkipput. Ilaatigut atuisunut tassaammat isummannaallisaanissamut periarfissaq pitsaanersaat. Uagut pingaartipparput innuttaaqatigut tamarmik inatsisitigut illersorneqarnissaat. Tamannarpiaruna maalaaruteqartarfimmik pilersitsinissaq assut Atassut-mik pingaartikkipput.

 

Ineqarnermut akiliutit maani samminnginnatsigit annertunerusumik oqaaseqarfigissanngilagut. Pingaartumik IA-p saqqummiussaat pulaffigissallugit piukkunnartorujussuugaluarput, kisiannili maani sammisarput tassaavoq inatsimmik allannguutissaq. Ineqarnermut agguaassisarnerit, tassani qanoq akiliuteqarnerit pineqanngimmata. Taava tamakkua soqutigineqarsimagunik siunnersuutigineqarniarlik. Siunnersuutigineqarpata taava immikkut allanut akulerunnagit sammineqarsinnaajumaarput.

 

Tassa taakkuupput marluk erseqqissaaffigissallugit maanga qaqeqqissimasunga.

 

Anton Frederiksen, Kattusseqatigiit:

Paarlaateqatigiittarnermut tunngatillugu aammaassiniarnermik oqaaseqarnera Naalakkersuisup akissuteqarnermini eqqunngittuunerarpaa. Kisianni tassa ilumoorsimavoq, periarfissaareeraluarpoq kisianni atortinneqarnera annikittuaralaarsuulluni. Taamaattumik ammaassiniarneq matumani isumaqarpunga ilaqutariit meerartallit aammalu minnerunngittumik utoqqaat taamatut inigisaminniit paarlaasserusullutik nuunniartarnerannut ammaassiniarnissaq ammaassinissamut periarfissaq ajunngilluinnartoq.

 

Uani oqaaseqarninni siullermik aamma eqqaasara tassa siunnersuutit suliassap ingerlanerani aappassaaneernerani periarfissaqarmat allanngortissallugit. Taamaattumik nuannerpoq oqallinnermi matumani tamavissuarmik isumaqatigiinngitsut paasinarmat. Aammami taamaattariaqanngilaq, suna tamaat immikkut aamma isummersorfigisinnaagatsigu naggataatungaatigut tamanut inuiaqatigiinnut pitsaanerpaajusoq anguniarlugu aaqqiiniarnissatsinni isumaqarpunga peqqinnartuusoq.

 

Taamaattumik aamma IA-minngaanniik oqaatigineqartut, tassalu inuit, assersuutigalugit ilinniartut allallumi, aamma inissaaleqineq pissutigalugu atornerlunneqarsinnaaneri minnerunngitsumik meerartallit. Taakkua illersorniarlugit isumaqarpunga Ineqarnermut ataatsimiititaliami eqqumaffigineqarluartariaqartut. Tassami ilumoorsinnaanngilaq saqqummiunneqartutut oqaatigineqarpat inuit kikkulluunniit aningaasarsiassatik sinnerlugit inigisaminnut akiluteqarnissaminnut piumaffigineqartassappata.

 

Taamaammat aamma oqaluuserisassani tulliuttuni akiligassaqalertarnermut tunngasut ilaatigut eqqartorneqalerpata annertuumik oqallinnissarput qularnanngereermat taanna annerusumik pulaffiginagu nunaqarfinni ineqarniarnermut tunngasut annertunerusumik eqqaaneqanngimmata siullermeernermi oqaaseqarnini apeqqutigisara akineqanngimmat Naalakkersuisumut akeqqunarpoq. Aamma paaserusunnarmat ilumut nunaqarfinni najugaqartut qanoq inissaqartitsiniarnermi ingerlatinneqarnerat INI A/S tungaaninngaanniik aaqqissuunneqarnersoq soqutiginarpoq paasissallugu.

 

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuat:

Maluginiarpara Ineqarnermut Naalakkeruisup siullermeerluni akissuteqarnermini maannamut saqqummiunneqartut tamakkiisumik akissuteqarfiginianngikkai. Ineqarnermulli ataatsimiititaliaq nalileereerpat imaluunniit tusarniaaffigineqareerpat suliallu aappassaaneeneqarnerani akissuteqarnissaq uterfigiumaaraa.

 

Daniel Skifte, Ineqarnermut Naalakkersuisoq:

Maannamut partiit oqaaseqartui ataatsimut oqaatigeqqissagukku oqartariaqarpunga. Ilumut isumaqatigiinngissuavissoqanngilaq. Taamaattumik imatut oqartariaqaraluarpugut. Qanortoq Ineqarnermut ataatsimiititaliaq sulilluarili, tassalu.

 

Kisianni maanngaqqilaarninni peqqutikka marluupput. Apeqquteqartoqarmat akisariaqartumik, ullumikkut akisariaqartumik.

 

Kisianni tassa ilaatigut IA oqaaseqartuata ataasiarani qalleqqissaalluni. Inuusuttut, soorluluunniit imatut tikkuussisoq. Naalakkersuisut inuusuttunut ajorniartumik nipilimmik Nuummi pissutsit pillugit oqaaseqarmat, imatut oqaaseqarfigissavara. Ataatsimiititalia Naalakkersuisut pilersitaat Nuummi ineqarniarnermut ajornartorsiuteqarneq pillugu suliamminnik ulluni makkunani saqqummiipput. Taamaattumik taanna saqqummiussaq partiinut neqeroorutigissavarput takuneqaqqullugu, pissutsit erseqqissut peqqutigalugit. Taamatut oqariarlunga oqassaanga aamma nuannaarutigigakku ineqarnermut akisussaasutut Nuup kommunia maanna nammineq, tassa Nuup kommunianut akisussaaqataasut ilagaat IA, nammineq maanimiuaqqanut kollegie-liortiternissaminnut piareersaalluni aallartissimasoq paasigatsigu. Taamaaliorniarmallu tamanna nuannerpoq, taamaalilluni inuusuttut ajornartorsiutaat annikinnerulissammata.

 

Otto Steenholdt-ip Atassut-minngaanniik apeqqutai ilaatigut Naalakkersuisut pisortaqarfiit assigiinngitsut ajornanngippallaamik atorfinitsitsisarnerat. Aammalu immaqa taakkua inissaannut ajornannginnerusumillusooq tunniussisarneq. Sanilliullugu naliginnaasumik innuttaasut utaqqinerannut. Taanna ilumoorpoq. Imatut akisariaqarunarpoq. Ukiuni kingullerni selskab-iliorneq ajornanngippallaarsimagunarpoq. Tassami selskab-ersuit selskab-eqqanik iluminni pilersitsisarput. Ilaatigullu taamaalillutik atorfilittaasa inissaat, atorfimminnik tunngasumik aamma pisariaqartinneqalertarlutik. Taassumap erseqqiinerusumik misissuiffiginissaa kajumernarpoq.

 

Aamma oqaatigissavara apeqqutit. Tassa Qaqortumi, Upernavimmi, Aasianni Ittoqqortoormiunilu INI A/S-p avataani najugaqartut misissuiffigineqarsinnaanissaat. Taanna isumaqarpunga taamaaliortoqartariaqartoq. Maannakkut imaaliallaannaq akineqarsinnaanngilaq. Kisianni taassumap akissuteqarfiginissaa qularnanngitsumik Ineqarnermut ataatsimiititaliakkoorlugit maangalu apuutillugit, taanna ajornassanngilaq.

 

Aamma taamaappoq Anthon Frederiksen-ip apeqqutaasa ilaat kingulleq.

 

Apeqqutit qaffatsinneqartut aallaqqaataaniik oqareernittuut Ineqarnermut ataatsimiititaliami suliareriarlugit qaffappata, taava suleriaaseq pitsaanerusorinarpoq. Qujanaq.

 

Anders Andreassen, Inatsisartut Siulittaasuat:

Eqqaasissutigilaassavara, tassa peqqussutissanut siunnersuutit suliarineqarnerini siullermeerneqarnerani partiit oqaluttui periarfissaqarmata siullermeernermi 30 min.-inik aappassaaneernermilu 15 min.-inik. Taavalu aamma peqqussutissap aappassaaneerneqarnerani aamma taamatut sivisutigisumi aamma oqaaseqarsinnaammata. Periarfissarlu tamanna qularnanngilaq atorluarneqarumaarpoq aappassaaneerinninnermi.

 

Taamaalilluni ullumikkut oqaluuserisassap imm. 17-ip siullermeerlugu oqaluuserinera naammassivarput. Aappassaaneertinnagulu Ineqarnermut ataatsimiititaliami suliarineqarallassaaq, tamatumalu kingorna aappassaaneerneqarumaarluni.

 

Taavalu tikissavarput oqaluuserisassaq imm. 20. Tassalu illuliortiternermut aningaasalersuineq pillugu Inatsisartut peqqussutissaannut siunnersuut siullermeerneqarnera. Tassanilu aamma saqqummiussissaaq Aningaasaqarnermut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq.

 

Oqaluuserisaq naammassivoq.