Oqaluuserisassani immikkoortoq 118 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ulloq
ataatsimiiffiusut aqqarnat, sisamanngorneq 20. marts 2003 nal. 13:47.
Ole
Thorleifsen, apeqquteqartoq,
Siumut.
Upernaviup
eqqaani Sornorumi, Kangersuatsiami, Upernaviup illoqarfiani, Nuussuarmi,
Tasiusamilu tunisassiorfiit inuiaqatigiit akiligaat atorneqaratik matoqqapput.
Innuttaasut suliffissaaleqipput aalisartullu piffissarujussuaq atorlugu
aalisariartariaqartarput, aalisarfinniit tunitsivinnut isorartunerujussua
peqqutigalugu. Aalisartut Sornoru Upernavimmi najugallit
aalisariartariaqartarput Nutaarmiut kangiannut tamannalu 150 km-isut
isorartutigaaq, pissutsit taamaattut akueriinnarneqarsinnaanngillat. Upernavik
Seafood-imit nalunaarutigineqarpoq qalerallit tulaanneqartartut ikippallaartut. Pissutsit taamaatsillugit
tupinngannilaq aalisartunut tunisassiortumullu naammaginnanngitsumik
kinguneqarnera. Tassami pissutsit taamaattuarnerisa kingunerissavaa qalerallit
akiisa apparaluttuinnarnerat, aalisartullu akluttortitaasutut misigisimallutik
aalisarnerminnik aallussiunnaarnerat. Naalakkersuisut suligasuartariaqalerput
nunaqarfinni illoqarfinnilu isorliunersuni atukkat aaqqiviginiassagunikku,
annertuumik naleqqussaaneq aallartittariaqalerpoq, inuttaasut kommuneqarfillu
Upernavik peqatigalugit. Puigortariaqassanngilarli Royal Greenland Upernavik
Seafoodimut piginneqataammat, taannalu paasisakka malillugit aaqqeeriarnissamut
suleqataanissaminnut soqutiginnippoq.
Ilanngullugu
qaleraleqarfissuarni tunisassiorfiit inissisimasut inerisarneqarnissaat
pisariaqartutut isigaara. Aappilattumi, Kullorsuarmilu tigooraaviinnartut
atorneqarneri aaqqiivigisariaqarput.
Nuka A/S
Upernaviup eqqaani aallartisaanissaminut soqutiginninngimmat Upernavik
Seafoodip Royal Greenland peqataatllugu aallartisaanissamut
Namminersornerullutik Oqartussat isumaqatigiinniuteqarfigineqarnissaa
innersuussutiginarpoq Naalakkersuisunut apeqquteqaateqarfigaara.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Inuussutissarsiornermut
Naalakkersuisoq.
Finn
Karlsen,
Inuussutissarsiornermut Naalakkersuisoq, Atassut.
Qujanaq.
Nunaqarfinni
matoqqasunik tunisassiorfeqartuni suliffissaqartitsinissaq anguniarlugu
aalisarfinniillu tunitsivinnut aqqutit isorartoqisut annikillisinniarlugit
apeqquteqartoq isumaqarpoq Naalakkersuisut sulisariaqartut aalisarnermi
tunisassiornermilu atugassarititaasunik naleqqussaallutik, innuttaasut
kommuuneqarfillu Upernavik suleqatigalugit. Taamatuttaaq apeqquteqartoq
isumaqarpoq qaleraleqarfissuarni tunisassiorfiit inissisimasut
piorsarneqarnissaat pisariaqartoq aamma Aappilattumi Kullorsuarmilu
tunisassiorfiit tigooraaviinnartut atorneqartut aaqqiiffigineqartariaqartut.
Naalakkersuisut
ilisimavaat Upernaviup eqqaani tunitsiviit tunisassiorfiillu tigoorarsinnaasaat
aalisakkanut tulaassorneqartartunut sanilliullugit annertunerunerat. Taavani
tunisassiorfiit massakkut ukiumut aalisakkat 30.000 tons-it
qerititersinnaavaat. 2002-milu qalerallit 3.000 tons missaat tulaanneqarput,
taamaasilluni oqartoqarsinnaalluni tunisassiorfiit tamakkiisumik piginnaasaasa
10%-iisa missaat kisimi atorneqartartoq.
Naalakkersuisut
apeqquteqartoq isumaqatigaat taavani aalisarnermi tunisassiornermilu atugassarititaasut
naleqqussarneqartariaqarmata. Tassunga tunngatillugu ilisimatitsissutigissavara
Naalakkersuisut piffissami qaninnerpaami qalerallit pillugit
ataatsimiititaliamik pilersitsiniarmata inuussutissarsiuteqartunit
ilaasortaaffigineqartumik. Ataatsimiititaliap ilaatigut misissussavaa
qaleraleqarfinni soorlu Upernaviup eqqaani aalisarnermi tunisassiornermilu
pissutsit. Ataatsimiititaliap suliani naggaserlugit ilaatigut piffinni
ataasiakkaani tunisassiornermi aalisarnermillu ajornartorsiutinik aaqqiissutaajunnartunik
siunnersuuteqassaaq.
Erseqqissaatigissavarali
Upernaviup eqqaani tunitsivinnik ingerlatsineq tunisassiornerlu
ingerlatseqatigiiffimmit namminersortumit niuernikkut pissutsit aallaavigalugit
ingerlatsisumit ingerlanneqarmata. Tamatuma kingunerisaanik Naalakkersuisut
aalisakkeriviit taavaniittut ineriartortinnissaanut
pilersaarusiorsinnaanngillat. Tamanna ingerlatseqatigiiffimmit kisimi
ingerlanneqarsinnaavoq.
Taamatuttaaq
Naalakkersuisut aalisakkeriviit ataasiakkaat ammatinneqarnissaannik
naalakkiisinnaanatik.
Naalakkersuisut
nassuiaateqaqqusissummut atatillugu Upernavik Seafood attaveqarfigisimavaat,
taakkulu imaattunik ilisimatitsissuteqarput:
Aappilattumi
tunisassiorfimmut tunngatillugu Upernavik Seafood ilisimatitsivoq aalisakkerivik
aasaanerani ukiuuneranilu aalisakkanik tigooraanissaminut ammaannavissimasoq
2001/2002-lu eqqaassanngikkaani aalisakkerivimmi tunisassiortoqartarsimasoq,
tunisassiornerullu unikkallarsimaneranut pissutaasoq pisisartut tunisassianik
allanik piserusulersimanerannik, tunisassiornerlu allanngortinneqarpat
tunisassiorneq tunisassiassaqartillugu ingerlanneqareermat.
Kullorsuarmi
aalisakkerivimmut tunngatillugu Upernavik Seafood ilisimatitsivoq
aalisakkerivik maannamut ukiuunneraniinnaq aalisakkanik tigooraanissaminut
akuerineqarsimasoq aalisakkerivillu 2002-p aasaanerani aalisakkanik
tigooraanissaminut piareersimagaluartoq, tigooraanerli
aallartinneqarsinnaasimanngitsoq kommunip aalisakkeriviup eqqaani suliassani
naammassisimanngimmagu. Upernavik Seafood-i 2003-mi sissiukkami
karaaniliiniarpoq, taamaasillunilu aasaanerani tigooraaneq
aallartinneqarsinnaassalluni.
Nunaqarfimmi
tunisassiulernissamik kissaat eqqarsaatigalugu Upernavik Seafood
ilisimatitsivoq aalisakkeriviup piorsarnissaa ajornakusuussasoq aalisakkerivik
tunisassiorfissatut sananeqarsimanngimmat, tunisassiortoqassappallu
aalisakkerivik allileqqaartariaqartoq, tamannalu ajornassasoq aalisakkeriviup
allilerneqarsinnaanissaa periarfissaqanngimmat.
Naggasiullugu
ilisimatitsissutigissavara Upernavik Seafood Namminersornerullutik Oqartussanut
qinnuteqarmat Upernaviup illoqarfiani qaleralileriffimmi saattussanik
tunisassiulersinnaanissamik, qinnuteqaallu Inuussutissarsiornermut
Pisortaqarfimmi Aalisarnermut Pisortaqarfik suleqatigalugu nalilersorneqarmat.
Upernaviup illoqarfiani saattussanik tunisassiortoqalissappat ilaatigut
tunngaviusussaavoq taavani saattuaqassusermut tunngatillugu biologit
misissuisimanerat.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliulluni
oqaaseqarusuppoq Ole Dorph 2 minutsit.
Ole Dorph, Siumut.
Qujanaq.
Naatsoralaaqqinnaannguamik.
Naalakkersuisup
akissutaanut uanga aamma assut nuannaarpunga. Kisianni uani akissuteqaammini
Kangersuatsiami tunisassiorfik eqqaanngimmagu taanna uggorilaanngitsuunngilara.
Taanna tunisassiorfik massakkut Upernavik Seafood-imit pigineqarpoq, aammalu
qanga Royal Greenland-ikkut Polar Seafood-ilu unammillileruttormata taanna
ajornartorsiutinut aamma ilaanikuulluni. Aammalu tamatuma kingornatigut
Upernavik Seafood pilersinneqarpoq, siunertaannguatsiaraluarluni tappavani
pissutsinik pitsaanerulersitsisussatut. Kisianni massakkut takusinnaavarput
pissutsit tappavani ajornerulersimasut, allaat una Kangersuatsiami fabrikki
tunisassiorfik ullumikkut napaannalersimalluni ukiuni arlaqalersuni.
Nalunngilara
Kangersuatsiami innuttaasut soqutiginnillutik tunisassiorfimmik
taasuminnga tisuserusukkaluartut,
kisiannili piginnittunut ullumikkut itikkaatinneqartuartut.
Isumaqarpunga nunaqarfimmiut
taamatut kajumissuseqarnerat, aamma Inatsisartut Naalakkersuisut aammalu
taakkua Royal Greenland-imut ilaatigut piginnittuummata, soqutigisariaqaraat
piviusunngortissallugu.
Qanormi
iliorsinnaavugut massakkut oqaluttuannguartilluta Royal Greenland-i
privat-inngorsarneqarnissaa pissasoq, nunaqarfimmiluunniit inukittunnguami
tunisassiorfik matoqqasoq ammarsinnaanngikkutsigu privat-imulluunniit
tunniussinnaanngikkutsigu?
Isumaqarpunga
maassakkut ataqatigiittoqanngitsoq, aammalu kaammattuutigissavara
Naalakkersuisunut pissutsit tamakkua sapinngisamik ajornanngitsumik
nunaqarfimmullu naammaginartumik sukkasuumik aaqqiiviginiaqqullugit.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq,
Atassut.
Apeqquteqartoq
Ole Thorleifsen.
Ole Thorleifsen, apeqquteqartoq, Siumut.
Inuussutissarsiornermut
Naalakkersuisup oqaasiinut qujavunga, nuannaarutigalugulu Upernaviup
illoqarfiani tunisassiorfiup ukiorpassuarni matoqqasup
pilersaarusiorfiginiarneqalernera ammarneqarsinnaanissaa taamaalillugu siunniunneqarnera.
Kisianni
puigugai uanga eqqaalaarusuppakka pitsaasut
? Upernavimmi tunisassiorfik Kangersuatsiaami tunisassiorfik, soorlu Ole
Dorphip tassani oqaatigaa namminersortunik aallartinniarneqartoq. Taavalu aamma
Tasiusami tunisassiorfik 1998-imi 41 mio.-ilerlugu Royal Greenlandip sanatitaa.
Tamakkua aamma pilersaarusiornermi isiginiarneqarnissaat uanga kissaatigaara,
aammalu taakkua suleqatigiissitat ataatsimiititaliat qaleraleqarnermut
ataatsimiititaliap pilersinneqarnerani taakkua aamma pilersaarusiorneqarnissaat kissaatigilluinnaqqissaarpara
peqqutigalugu innuttaasut periarfissaqarnissaat taamaalillugu
sulissutigissagatsigut.
Suliat
taakkua malinnaaffigeqqissaassavakka, aammalu neriuutigaara
saaffiginnikkaangama Naalakkersuisumut tigulluartassagaa, taavalu aamma
taamaalillunga suleqataanissara uanga isumannaatsillugu.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Inuussutissarsiornermut
Naalakkersuisoq.
Finn
Karlsen,
Inuussutissarsiornermut Naalakkersuisoq, Atassut.
Uani
maqaasineqartut oqaaseqarfigilaassavakka naatsunnguamik.
Tassa
Tasiusami tunisassiorfik massakkut matoqqavoq, tassa Tasiusami Nutaarmiullu
imminnut qanittunnguupput, tassa 15-20 kilometerit missaani ungasissuseqarput. Taavalu
aamma tamaasa immikkut ammatissallugit akilersinnaasimanngilaq tunisassiat
ikippallaaqimmata, taamaasilluni ajornakusoorpoq tamaasa ammatinnissaat.
Kisianni tassa massakkut Upernavik Seafood misissorpaa Tasiusap ammatinnissaa
Nutaarmiunut taarsiullugu. Tassa immaqa akilersinnaanerusimavoq taanna.
Kangersuatsiamut
tunngatillugu: tassa Kangersuatsiami aalisakkeriviit 1987-imeersut Upernavik
Seafood-mik pigineqartoq massakkut matoqqavoq. Taavalu atortui massakkut
piiarneqarsimapput, Aappilattumut nuunneqarlutik.
Tassa
Kangersuatsiami tunisassiorfik imminut akilersinnaasimanngilaq 1999-imi
2000-imilu qaleralinnik tunisinermi qaammatini arfinilinni ammanerani
taamaallaat 12 tonsit tunineqarsimapput, tassa qaammammut 2 tons missaani.
Taamaasilluni akilersinnaasimanngilaq.
Kisianni
massakkut misissuisoqarpoq tassuunga tunngatillugu allatigut
periarfissaqarnersoq eqqarsaatigalugu.
Upernavik
Kujalleq eqqarsaatigalugu taanna massakkorpiaq akisinnaanngilara qanoq
pilersaaruteqarfigineqarnersoq. Kisianni tassa Nuka A/S aperineqarsimavoq,
aamma Nuka A/S Kangersuatsiamut tunngatillugu aperineqarsimavoq
ingerlatsisinnaannginnersoq, kisianni tassa aalisakkanik allanik
qaleraliinngitsunik, kisianni aamma Nuka A/S akisimavoq soorunami
tupinnanngitsumik akilersinnaasumik ingerlaniassappat qaleralinnik aamma
periarfissinneqarnissani kissaatigalugu. kisianni massakkuugallartumut
qaleralinnik Nuka A/S tigooraasinnaasoq akuersissummik peqanngilaq.
Kisianni
tassa taakkua uani taangitsuukkakka, akissutini taanngitsuukkakka taamatut
oqaaseqarfigaakka tassa Kangersuatsiami akilersinnaannginnami, aammalu imermik
aqquteqannginnami. Taamanikkut ingerlagallarmat nammineerlutik imermik
pilersorsimavaat Kangersuatsiaq, sarfarlu. Taamaasilluni akisoorujussuarmik
ingerlanneqarsimalluni. Taamaammat matusimavaat.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Taamaalilluni
oqaluuserisassaq Naalakkersuisunut apeqquteqaat naammassivoq.