Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 40-1		[ Ataatsimiinnerit ] [ Tilbage ] [ Op ] [ Næste ]
Siullermeerneqarnera	Aappassaanneerneqarnera		Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut aappaat, pingasunngorneq 5. marts 2003, nal. 13:15

 

 

Oqaluuserisassani immikkoortoq 40

 

 

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortitat angerlarsimaffimmilu atuartitaaneq il.il. pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut.

(Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut, Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq) (Siullermeernera)

 

Arkalo Abelsen, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut, Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Atassut.

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortitat angerlarsimaffinnilu atuartitaaneq il.il. Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut matumuuna Naalakkersuisut sinnerlugit saqqummiutissavara. Tunngaviusumik atuarfiit namminersortitat angerlarsimaffinnilu atuartitaaneq il. il. pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut Inatsisartut 2000-mi ukiakkut katersuunneranni oqaluuserineqarpoq.

 

Siunnersuut manna saqqummiunneqartoq siornatigut siunnersuummik saqqummiunneqartumik tunngaveqarpoq. Inatsisartuni amerlarnerussuteqartut 30. september 2002-mi ataatsimiinermi aalajangerput siunnersuut Inatsisartuni aappassaaneerneqannginnermini Inatsisartut kultureqarnermut ilinniartitaanermut ilageeqarnermullu ataatsimiititaliaanni oqaluuserisassanngortinneqassasoq.

 

Taamatut aalajangernermi tunuliaqutaapput Siumut Atassut Kattusseqatigiit aammalu taamanikkut Attaviitsuusut Per Berthelsen aamma Otto Steenholdt.

 

Inatsisartut siunnersuummi saqqummiunneqartumi matumani imarisaani allannguisoqarpoq tassa paragraf 16 immikkoortoq 2-mi. Allannguutikkut tassuuna meeqqat atuarfianni atuartut aamma tunngaviusumik atuarfinni namminersortitani atuartut annertusisamik immikkut atuartinneqarnissamik pisariaqartitsisut naligiimmik peqarnissaat qularnaarneqarpoq.

 

Naligiissitsinissaq aalalangiusimaneqassaaq annertusisamik immikkut atuartitsisarneq kommuninut nuunneqarpat, tamanna siusinnerpaamik 1. januar 2004-mi pisinnaavoq.

 

Meeqqat atuarfianitulli tunngaviusumik atuarfinni namminersortitani annertusisamik immikkut atuartitsinermut aningaasartuutit Namminersornerullutik Oqartussaniit utertinneqartassapput. Tassani tunngaviussammat aningaasat atuartunut ataasiakkaanut malinnaanissaat.

 

Inatsisissatut siunnersuutip nassatarissanngilaa annertusisamik immikkut atuartitsinerit aningaasalersuiffigineqarnerisa Namminersornerullutik Oqartussanit amerlanerusunik aningaasartuutaalernissaa. Siunnersuutip aamma siunertaraa atuarfimmut pisortanit ingerlanneqartunut allanut periarfissatut tunngaviusumik atuarfinnik namminersortitanik ingerlatsisinnaanermut angerlarsimaffinnilu atuartitaanermut inatsisitigut killigititassanik pilersitsinissaq.

 

Tassunga ilanngullugu aamma meeqqat atuarfiata avataagut tunngaviusumik atuarfiit namminertitat pisortanit qanoq annertutigisumik qanorlu ililluni taperserneqarnissaanik killissarititanik tassa sinaakkutissarititanik aalajangersaanissaq.

 

Tunngaviusumik atuarfinnut namminersortitanut killissarititat sinaakkutissat siunnersuummi takuneqarsinnaasutut danskit malittarisassaannut assingusorujussuupput.

 

Pingaarnertut anguniagaavoq meeqqat pinngitsooratik atuartussaatitaasut meqqaat atuarfianni nalinginnaasumik piumasaqaatigineqartunut nallersuuttumik atuartinneqarnissaasa qulakkeerneqarnissaa.

 

Tamanna kapitali 1-mi aalajangersakkakkut qulakkeerniarneqarpoq. Assersuutigalugu atuarfik pillugu Inatsisartut peqqussutaanni atuartitsinermi oqaatsinut atorneqartussanut piumasaqaatit assigisaat paragraf 10-mi aalajangersarneqarlutik.

 

Kalaallisut oqaatsit oqaatsitut pingaarnertut inissisimanerat aammalu atuartitsinermi oqaatsitut inissisimanerat taamaalilluni tunngaviusumik atuarfinni namminersortitani atatiinnarneqassaaq. Kisianni atuarfik pillugu peqqussummisut atuartut ilitsoqussarlugit oqaasii aallaavigalugit kalaallisut danskisullu oqaatsit atuartitsissutigineqarsinnaassapput.

 

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortitat nakkutigineqarnissaat pillugu kapitali 3-mi aalajangersakkat meeqqat atuarfiani nalinginnaasumik piumasaqaataasunut nallersuuttumik atuartitsisoqarnissaanik qulakkeeripput. Tassani piumasaqaataassammat, piumasaqaataammat tunngaviusumik atuarfinni namminersortitani atuartitsinerup avataanit nakkutigineqarnissaa.

 

Tapiissutitut pillugit aalajangersakkat tapiissuteqartarnermut danskit malittarisassaannut naleqqiullugu annertuumik pisariillisarneqarput. Tunngaviusumik atuarfinnut namminersortitanut ingerlatsinermut tapiissuteqartoqartassaaq illoqarfiup atuarfiani meeqqamut ataatsimut tapiissut tunngavigalugu Namminersornerullutik Oqartussat kommuninut ataatsimoortumik tapiissutaannut tamakkiisunut naapertuuttumik.

 

Tapeeriaatsimut tassunga tunngaviuvoq pisariitsumik naatsorsueriaaseqarnissamik aammalu tapiissutinik aqutsinerup aningaasartuutaavallaannginnissaanik kissaateqarneq.

 

Tapiiffigineqarnissamut piumasaqaatit aamma tapiissutit atorneqarneri pillugit killisaritat kapitali 4-mi aalajangersaavigineqarput. Danskit maleriagassaannit allaassutaavoq siunnersuutigineqarmat kommunini atuarfiup ingerlanneqarfigisaani kommunalbestyrelsip ingerlatsinermut tapiissuteqartarnissaa.

 

Danskit aalajangersaanni naalagaaffik ingerlatsinermut tamakkiisumik tapiissuteqartinneqartarpoq. Tamatumunnga pissutigineqarpoq atuarfiit ingerlanneqarnerinut atugassanik kommunit ataatsimoortumik tapiissutitigut Namminersornerullutik Oqartussanit pisarnerat.

 

Taamaaliornikkut atuartut ataasiakkaat ataatsimoortumik tapiissutitigut malinneqarput.

 

Inatsisissatut siunnersuut 2002-mi julip ulluisa arfineq pingajuanniit augustip ulluisa tallimaannut makkununnga tusarniaatigineqarpoq, KANUKOKA, IMAK, KIK, ilinniartitaanermut ministeriaqarfik, ministeriuneqarfik, Nuuk International Friskole, Aningaasaqarnermut pisortaqarfik, aningaasaqarnermik pilersarusiortarfik aamma isumaqatigiinniartarnermut immikkoortortaq, aqutsinermut pisortaqarfik, isumaginninnermut suliffeqarnermullu pisortaqarfik kiisalu Naalakkersuisut allattoqarfiani inatsisileriffik.

 

Oqaaseqaatit sapinngisamik annertunerpaat siunnersuummut ilanngunneqarput. Aammattaaq tamanna pillugu siunnersuummut nalinginnaasumik nassuiaatit innersuussutigineqarput.

 

Taamatut oqaaseqarlunga siunnersuut Inatsisartunut suliassanngortippara. Qujanaq.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartuni siulittaasoq, Siumut.

Tulliulluni oqaaseassaaq partiit oqaaseqartui aallartikkatsigit Siumumit Ole Thorleifsen.

 

Ole Thorleifsen, Siumup oqaaseqartua.

Inatsisissatut siunnersuut 2002-mi julip ulluisa arfineq pingajuanniit augustusip ulluisa tallimaanut inatsisissatut allannguutissat tassa paragraf 16 immikkoortoq 2-mi tusarniaassutigineqarsimavoq, KANUKOKA, IMAK, KIK, ilinniartitaanermut ministeriaqarfik, Nuuk International Friskole, Aningaasaqarnermut pisortaqarfik, isumaginninnermut suliffeqarnermullu pilersarusiortarfimmut.

 

Inatsisit allannguutissaat pingaarnerit tassaapput meeqqat atuarfianni namminersortuni annertusisamik immikkut atuartitsinermi atuarfiit aningaasartuutaasa atuarfittut allatulli Namminersornerullutik Oqartussanut utertinneqarsinnaanissaasa isumannarneqarnissaa.

 

Ilanngullugulu nunatsinni atuartitaanermut piumasaqaataasut nalinginnaasunut nallersuuttunut piumasaqaateqarnissaq. Soorlu kalaallisut oqaatsitta pingaarnertut inissinneqarnissaat kisiannili atuarfik pillugu peqqussummi ilitsoqqussaralugu oqaatsit aallaavigalugit kalaallisut danskisullu oqaatsit atuartitsissutigineqarsinnaapput.

 

Tapeeriaatsit tunngavigineqartut danskit malittarisassaannik, kisiannili tassunga naleqqiullugu pisariillisarneqarneruvoq kommunit periarfissinneqarmata Namminersornerullutik Oqartussanut taarsiullugit kommunit tapiissuteqartarsinnaanissaat.

 

Tapiiffigineqarsinnaanissamut piumasaqaatit atuutsinneqarnerini killissaritat kapitali 4-mi aalajangersaavigineqarnerini isumannaarneqarpoq atuartut ataasiakkaat ataatsimoortumik tapiissutitigut kommuninut tapiiffigineqartarnerat.

 

Siumumiit nuannaarutigaarput angajoqqaat atuartussaasunik meerallit namminneq qinikkaminnik atuartitsiffiusussanik periarfissaqalernerat. Angajoqqaat nunatsinni allatulli kissaatigisaat allanngorarfiupput. Taamaattumik sivisuumik suliuteqarsimasut Inatsisartunit qinigassinneqarnissaasa periarfissinneqarnissaat isumannaarneqartariaqartutut isigaarput.

 

Inuunitsinni periarfissinneqarnerput malillugu qinigassaqartuartinneqarnissarput inuiaat oqartussaaqataanerannut naleqquttutut Siumumiit isigaarput. Taamaattumillu angajoqqaat meeqaminnut perorsaaniarnerminni suleqatissanik namminneerlutik qinerlersinnaanerat tapersersorlutigu.

 

Kommunit aaqqissugaanerisa allanngortinnissaannut siunertaqarnermut pingaarluinnarpoq pingaarluinnartutut taasariaqarparput inuiaqatigiit kiffaartuunneqarnerini periarfissat kommunit namminneq pilersinniagaat Inatsisartunit aqqutissiuunniartuassallugu.

 

Erseqqissaatigissavarput atuarfinni taamaattuni pilersinneqartuni angajoqqaat akiliuteqartassammata. Tamatumunngalu tunngatillugu Siumumiit piumasarissavarput inuiaqatigiinnut kingunerisinnaasai ataatsimiititaliami eqqartorneqarnissaat.

 

Taamaalilluta Inatsisartut aalajangiinissamut tunngavissaqarnerulluta oqalliseqataassagatta.

 

Ilisimaneqareersutut Siumup atuartitaaneq ilinniartitaanerlu annertuumik tamakkiisumillu tapersersorpaa. Atuarfitsialaap tunngaviginearnera Siumumiit akuersaarparput. Atuartut ataasiakkaat piginnaasaat piginnaasaat tunngavigalugit atuartitsinerit atuarfitsialammi aallarniarneqartumi ingerlanneqarnera neriulluarfigisorujussuuvarput.

 

Ilanngulluguli taanngitsoorusunngilarput ilisimatusarfissap pilersinneqarnissaa aamma inuiaqatigiinnut Atuarfitsialattulli siuariaataasussaammat.

 

Atuarfiit namminersortut Siumup akuersaarsimavai naak ilaatigut oqaatigisarlugu meeqqat atuarfiini atuarfivut allanut naleqqiullugit pitsaanngitsumik ilinniartitsisoqarlutillu ilinniagassaqartut.

 

Siumumi isumaqarpugut atuarfigut pitsaasuusut pitsanngorsartuartariaqartullu. Ilinniartitsisoqartugullu sulilluartunik inerisartuakkatsinnik. Minnerunngitsumillu Atuarfitsialaap pilersinniarnerani tamakku isumannaariartuaarneqarput.

 

Atuarfitsialak suliaanngilaq aasamut atuarneq aallartippat naammassereerluni aallartittussaq. Aatsaanuna aasamut sulineq inerisaanerlu pimoorullugu aallartinneqartussaq.

 

Taamatumillu inerneri piffissaq ungasissoq qaangiuppat takusinnaalissavagut. Tamannalu annertuumik neriulluarfigaarput.

 

Nunatsinni atuarfiit atuarfiillu namminersortut akornanni erseqqissumik isumaqatigiissuteqariaqarnerit Siumumiit kissaatigaarput. Tassa matumani atorfinitsitaasarnikkut ineqarnikkullu sulisut namminersortut kommunillu atuarfiini assigiinnik atugassaqaqqullugit.

 

Aamma pinaveersaartariaqartutut isigaarput atuarfeqarfimmut arlaatigulluunniit unammillertaannginnissaa. Soorlu ilinniartitsisut akissarsiaatigut atugarisaatigullu.

 

Erseqqissaatigissavarput namminersorluni atuarfiit nunatsinni tamani aallartisarneqarsinnaammata. Kisiannili Atuarfitsialak tunngavigalugu ingerlanneqarnissaat isumannaaneqassooq. Taamatut oqaaseqarluta inatsisissat aappassaaneerneqannginnerani ilinniartitaanermut ataatsimiititaliamut nalilersoqqitassanngorlugu unnersuupparput. Qujanaq.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartuni siulittaasoq, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Henriette Rasmussen.

 

Henriette Rasmussen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortut angerlarsimaffimmilu atuartitaaneq il.il. pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuummut Inuit Ataqatigiit imannak oqaaseqassaagut.

 

Inuit Ataqatigiit anguniarpaat meerartatta tamarmik meeqqat atuarfianiillit pitsaanerpaamik atuartitaanissaat. Ukiunilu makkunani atuarfiit aaqqissuuteqqinnerat siunertaralugu Atuarfitsialammut peqqussut nutaaq siorna Inatsisartunit tamarmiusuni akuersissutigineqarpoq.

 

Taannalu ammaassivoq ukioq manna augustimi sineriammi atuarfiit nutaamik tunngaveqarlutik aallartissinnaanissaannut. Ullumikkut atuarfiit pillugit peqqussut nutaaq alla Inatsisartuni isummerfigissavarput tassalu atuarfiit namminersortut aammalu angerlarsimaffimmi meeqqat atuartitaasinnaanerat pillugu inatsisissatut siunnersuut.

 

Inuit Ataqatigiit tunngaviatigut innuttaasut ilaasa namminneq akilerlugu meeqqat atuarfiannik ingerlatserusullutik iliuuserisaat naallerarusunngilaat. Angajoqqaat ilaat annertuumik meeqqatik sinnerlugit anguniagaqartarput. Aammalu aningaasaatitik meeqqamik atuartinneqarnissaannut atorusuppatigit tamanna akornutissaqarsorinanngilaq.

 

Erseqqissumilli oqaatigereerlara inatsisissaq siunertarisaalu paasilluarpagut akerleriffissaqartinnagillu. Tamannali imannak paasineqassanngilaq Nuummi akisoorsuarmik atuarfiliornissaq aamma tapersersoripput.

 

Taamak juulaartigisoqarsinnaanngilaq. Atuarfiit iluarsartuunnissaannut akissatsinnik naammattusaariniaasaarluta aamma innuttaasut ilaat immikkut sanaassinnaanngilagut. Ippassarmi aningaasanut inatsisissap eqqartornerani tamanut erserpoq aammalumi innuttaasut uagutsitulli nalunngilaat aningaasartuutissat qanoq tunuarsimaarfigisariaqartigigigut.

 

Manna aamma erseqqissarlara 1980-kkunni atuarfiit namminersortut Inuit Ataqatigiinni eqqartortarsimagatsigit. Atuarfiit ingerlanerliornerat pillugu kalaallinut naapertuunnerusumik ingerlatsinissaq ujartuiffigalugu.

 

Kisianni isumaliutigilluaratsigu isuma tamanna unitsillugu atuarfiup tamanoortup avissaartuuffiunani pitsanngorsarnissaa orniginarnerusoq paasivarput suleqataaffigalugulu.

 

Maanna Atuarfitsialaap tunngavissai pitsaasut naammassereerput. Nukippassuillu tapertariissitassat aningaasallu tamaasa tamatuma piviusunngortinnissaanut pisariaqartippagut.

 

Isumakuluutissarlu tassaavoq Atuarfitsialammik aaqqissuussileruttorneq peqatigalugu aamma atuarfimmik namminersortumik pilersitsinissaq inuttatigut aningaasatigullu nukissaqarfigineqarnersoq.

 

Nunatsinni meeqqat atuartitaanerisa naammaginannginneranut qaangiiniaalluni iliuutsit tamaasa tikilluaqqusariaqarpagut. Nunatsinni pisariaqartitat pingaartitat nunatsinnilu pissutsit aallaavigalugit nunanilu allani ilisimatusarnikkut paasisat nutaanerpaat kingulliillu aamma atortariaqarpagut.

 

Inuit Ataqatigiilli inatsisissamut uunga akuersaarsinnaanginnerminnut patsisaat tassaavoq inatsisip atuutilereersup 2002-mi Inatsisartuni akuersissutigineqartumut ilaammata angajoqqaat namminersortunik atuarfiliorniartut aamma siunertaat.

 

Meeqqat atuarfiat pillugu pilersaarummi atuartut ataasiakkaat ilikkagaqarsinnaanerat qitiutinneqarpoq. Pingaaruteqarportaarlu tamatumunnga ilutigitillugu peqatigiinnermik paasinnissinnaanerup attatiinnarnissaa. Atuarfiup atuartut ataasiakkaat ineriartornissaannut tamakkiisumik periarfississavai. Taamallu inoqatinut allanut paasinnissinnaaneq soqutiginninneq akisussaassuseqarnermik misigineq kiisalu ataqqinninneq inerisarneqassallutik.

 

Inuiaqatigiit suli tunngavigaat ataatsimoorussamik meeqqat atuarfianni iluatinnaatit uku kulturinik allanik paasinnissinnaaneq. Pinngortitamik ilisimaarinninneq, inuit pisinnaatitaaffii kiisalu oqartussaqatigiinneq.

 

Atuarfitsialaap tassa aallaavii atuartunut tamanut misilitassanik inuttullu ineriartornermik imaqartut. Taamatut issuaaffigivakka Naalakkersuisut sinnerlugit Siumup Naalakkersuititaasa Atuarfitsialammut tunngatillugit oqaaserisimasai pitsaasutut isigalugit.

 

Maannali inatsisissatut siunnersuummi siullerpaamik tunngavissiisoqartussanngorpoq. Pisortat ingerlatsinikkut aamma tapiissarnerisigut atuarfiit namminersortut pilersinneqarsinnaaneri. Tamanna danmarkimi pissutsit aallaavigalugit siunnersuutaavoq.

 

Sooq nunatsinniit misilittakkat aallaavigineqarnianngillat. Soorlu Atuarfitsialammik pilersitsiniarnermi tunngaviit ilaat makku inoqatiginut allanut paasinnissinnaaneq, soqutiginninneq akisussaassuseqarnermik misigineq kiisalu ataqqinninneq siuarsarneqassasut.

 

2001-mi ukiakkut saqqummiunneqaraluartumut siunnersuut manna sanilliukkaanni maluginiagassaavoq ingerlatsinermut tapiissutissat annertussusissaasa kiisalu atuarfiup namminersortup illutaasa sanaartornissaannut tapiissutigineqarsinnaasut annertussusissaannut tunngasunik allannguutitamineqartoq.

 

Taamaattumik siornaak ukiakkut saqqummiunneqartutulli ilusimigut suli tunngaveqartutut siunnersuut oqaatigisariaqarparput. Tamannaavorlumi Inuit Ataqatigiit isummerniarnerannut taanna aalajangiisuusoq.

 

Siunnersuut manna akuerineqassappat nunatsinni atuarfiit eqqarsaatigalugit marlunnik neqeroortoqarsinnaalissaaq. Aappaa Atuarfitsialak atuisunut akeqanngitsoq. Aappaalu atuarfik namminersortoq angajoqqaanit angajoqqaanulluunniit, angajoqqaalluunniit sinnerlugit meeqqanik nakkutiginnittuusunik aatsaat qaammammut akiliuteqartitseqqaarnikkut atuartuuffigineqarsinnaasussaq.

 

Inuit Ataqatigiit aarleqqutigaat suli assigiinngitsitsineq taamaalilluni annerulissasoq pigissaartut pissakinnnerillu akornanni. Tamannalu peqataaffigisinnaanngilarput pisortat aningaasalersussagaat.

 

Inatsisissatut siunnersuummi maanna suli aqqutissiuussiniartoqarpoq atuarfinnut taamaattunut pisortanit ingerlatsinermut tapiissuteqartoqartalissasoq. Namminersornerullutik Oqartussat kommuninut meeqqat atuarfianni atuartumut ataatsimut tapissutigisartagaannut naapertuuttumik.

 

Nunatsinni illoqarfinni atuartumut ataatsimut tapiissutaasartoq maannakkut annnertussuseqarpoq 22.215 kr-nik tassalu taannaavoq meeqqat ataasiakkaat isaasalerlugu siunissami Atuarfitsialammiit atuarfimmut namminersortumut nassartalerumaagassaat.

 

Meeqqat angajoqqaavisa meerartik atuarfimmi namminersortumi atuartussanngortinniarpassuk. Taakkulu tassa aningaasat Atuarfitsialammut atugassaniit atuarfimmut namminersortumut illuartinneqartariaqassapput.

 

Ingerlatsinermut tapiissutaasartussap saniatigut kommunalbestyrelsit ataasiakkaat suli piginnaatinneqartussaapput atuarfiit namminersortut illutassaasa sananeqarnerinut tapiissuteqarsinnaasallutik. Imaluunniit taarsigassarsisitsisinnaassallutik.

 

Atuarfiit namminersortut angerlarsimaffimmilu atuartitaasinnaaneq inatsisinik tunngaviusunit tamanit pisinnaatitaaffiussaaq. Aammalu Atuarfitsialammut inatsimmi tunngaviusumik akornutissartaqarani.

 

Inuit Ataqatigiit taamaattumik immikkulluunniit inatsisiliuunnissaa akornutissaqarsorinngilarput. Pisortanit tassalu Namminersornerullutik Oqartussanit kiisalu kommuninit atuarfiit taamaattut aningaasalersorneqaratik ingerlanneqarsinnaappata.

 

Inuit Ataqatigiilli matumani peqataasinnaanngillat isumaqaratta ilinniartitsisut pitsaasut taanna pissanganarnerummat tassunga aamma qimarrannissaat aarlerinaateqartoq. Taamaalilluni atuarfik nalinginnaasoq nukillaarluinnartissinnaallugu aallaat.

 

Akerlianik namminersorlutik atuarfiliorniat kajumissaarumavagut Atuarfitsialammut inatsip iluani nunap inuuffigisamik atugasarititaat atuarlugit suleqataanissaannik meeqqat qanorluunniit tunuliaqutaqaraluartut akaareqatigiillutik peqatiginnillutik ineriartoqatiginissaannut periarfissillugit.

 

Nuummi atuarfimmik namminersortumik pilersitsiniaqatigiit naatsorsuutigivaat pisortat ingerlatsinermut kiisalu atuarfiup illutassaanut il.il. tapiissuteqarlutillu taarsigassarsitsinnaassasut.

 

Namminersorneq tassani apeqquserneqarsinnaalerpoq eqqarsartaaseq sunaana. Oqartassaagut immaqa atuarfik namminersortoq pisortat akilersugaat.

 

Nuummi pilersaarutigineqartumi meeqqat allatsinnerinnaannut angajoqqaat aamma akiliuteqaqqaartartussaapput inatsitsissatullu siunnersuummi aamma atuarneqarsinnaavoq pisortaqarfiup naatsorsuisimanera malillugu nammineerluni akiuliutaasartussat tassalu angajoqqaat atuartumut ataatsimut akiliutigisartagassaat qaammammut minnerpaamik 3.666 kr-nik amerlassuseqartartussaassasut.

 

Pilersitsiniaqatigiilli naatsorsuusiorsimaneri najoqqutarineqassappata taava kisitsit allaavoq tassaalluni qaammammut akiliutissaq 5.533 kr-nit. Tassuunalu takuneqarsinnaalereerpoq kikkut angajoqqaat akissaqarpat meeraq ataaseq atuarfimmi taamak ittumi atuartissallugu. Tassani innuttasut avissaanganerat suli ersarinneruliinnarpoq itinerulerlunilu.

 

Peqatigiinnermik paasinnissinnaanerup attatiinnarnissaanik inoqatiginut allanut paasinnissinnaaneq soqutiginninneq akisussaassuseqarnermik misigineq kiisalu ataqqinninneq Atuarfitsialammi aaqqiiniarnermi tamatumani qitiuvoq. Taannalu isumaqarpugut Inatsisartuni issiatitaqartut aamma puigortussaanngikkaat.

 

Qulaani taasatta taamaammat tunngavigalugit isumaqarpugut nukivut kattuttariaqarigut Atuarfitsialallu salliutillugu suleqatigiissutiginiartigu suliniutigisamimi tassani tamattalu pingaartitatsinni inoqatinut allanut paasinnissinnaaneq soqutiginninneq kiisalu ataqqinninneq aallaaviupput qiutinneqarlutillu.

 

Siuliani taakkartukkakka tunngavigaagut atuarfiit namminersortut anguniagaat qimerlooreerlugit Inuit Ataqatigiit isumaqarmata nutaamik peqqussutiliuunnagit Atuarfitsialaap iluani inissaqarluartoq immikkut soqutigisat taamaattut aallunnissaannut.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartuni siulittaasoq, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Isak Davidsen.

 

Isak Davidsen, Atassutip oqaaseqartua.

Tunngaviusumik atuarfiit namminersortut aamma angerlarsimaffinni atuartitaaneq il.il. pillugit Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut siullermeerneqarnerani saqqummiunneqartoq pillugu imaattumik oqaaseqarfigissavarput.

 

Atassummit erseqqissassavarput 2002-mi ukiakkut septemberip 30-ani ataatsimiinnermi oqaaserisagut aalajangiusimagatsigit nunatsinni atuarfiit namminersortut ingerlatsisinnaanerannik inatsisitigut periarfissiuussinissamik naammassiisoqassasoq tapersersorluinnaratsigu.

 

Ullumikkummi angajoqqaat qinigassinneqarnissaannik periarfissiuussinissaq pingaaruteqartunut ilaalluinnarmat. Taamaattumik atuarfinnik namminersortitanik pilersitsiumallutik siunniussaqarsimasut annertuumik Atassummiit isumalluarfigeqaagut.

 

Naalakkersuisut saqqummiussinerminni Inatsisartut inatsisaattut atuarfiit pillugit saqqummiussaanni allannguineq paragraf 16 immikkoortoq 2, Atassummiit isumaqatigalugu nalunaarutigissavarput.

 

Atuartitaaneq il.il. Atassummiit pingaartipparput nalinginnaasumik atuartitaaneq ullumikkut atuuttut aallaavigalugit aammattaaq pingaaruteqartoq namminersortuni atuutissasoq. Atuakkat atuartitsinermi atorneqartussat kalaallisuujunissaat kiisalu qallunaatuujunissaat Naalakkersuisunut inassutigissavarput aalajangiusimaqqullugu.

 

Ilanngullugu Atuarfitsialak pillugu inatsisissaq Inatsisartuni upernaaq ataatsimiinnermi eqqartorneqarmat eqqartorneqartunut ilaavoq tuluit oqaasii pillugit meeqqat atuarfiini atuartitsinermi atorneqartarnissaat piumasarineqartunut ilaasoq.

 

Atassummit isumaqarpugut atuarfinni namminersortuni tamannattaaq ammatinneqartariaqartoq. Tarnip pissusaanut tunngatillugu ilisimasalinnit meeqqat namminersortitani atuartut misissorneqartarnissaannut tunngatillugu Atassummit isumaqarpugut aamma pisariaqartoq namminersortitani atuarfinni akeqanngitsumik atuisinnaaneq atuuttariaqartoq.

 

Pissutigalugu meeqqat immikkit annertusisamik atuartinneqartussat pinngitsooratik mississorneqarsimanissaat pisariaqartinneqartuarussaammat. Aammalu immikkut atuartitsinerit ingerlanneqarneranni immikkut ittumik atuartitsinissaq immikkullu perorsaanermut tunngasumik ikiorsiinissaq periarfissaareersoq atorlugu immikkoortitsinani ingerlanneqartariaqartoq Atassummit isumaqarfigaagut.

 

Nakkutilliineq. Atuarfiit namminersortut nakkutigineqarnissaat pillugu Atassummit isumaqarpugut angajoqqaat atuarfinnut akuliusimatinneqarnissaat pingaaruteqarluinnartunut ilaasoq.

 

Taamaattumik atuarfinni namminersortitani angajoqqaat pinngitsooratik akuliusimatinneqarlutik ilaatinneqarnissaat isumaqarfigaarput. Kiisalu atuarfik namminersortoq meeqqat atuartitaaneranni atuarfinnut allanut sanilliullugu naapertuuttumik ingerlatsisoqarnersoq kiisalu atortoqarnersoq angajoqqaat nakkutilleeqataanerannut pingaaruteqarnut ilaalluinnartussaavoq.

 

Tapiissuteqariaatsinik tapiissutinillu naatsorsuineq. Atassummit ilangullugu oqaatigerusupparput Kalaallit Nunatsinni meeqqat atuarfiini tapeeriaaseq ullumikkut atuuttoq eqqarsaatigalugu naapertuuttoq aamma atuarfinnut namminersortitanut Namminersornerullutik Oqartussat ataatsimoortumik tapeeriaasiat naapertorlugu annertussuseqartariaqartoq.

 

Taamatut siunnersuummut tapersiinitsinnut tunngavigaarput Kalaallit Nunaanni meeqqat assigiimmik atuartussaatitaanerat ingerlanneqartoq aammattaaq namminersortitani atuarfinni immikkoortitsisoqarani atuunnissaa tapersersoratsigu.

 

Meeqqat atuarnerat tapiissutip tuttarnissaa Atassutip anguniagaanut naapertuuppoq. Taamatut oqaaseqarluta innersuussutigissavarput siunnersuut siullermeerlugu Naalakkersuisunit saqqummiunneqartoq Atassummiit taperserlugu Kalaallit Nunatsinni atuarfiit namminersortitanut angerlarsimaffimmilu atuartitaaneq pillugu peqqussutissatut siunnersuut innuttaasunit angajoqqaanit erinigineqarluni utaqqineqartoq Inatsisartut kultureqarnermut ilinniartitaanermut ataatsimiititalianut ingerlateqqinneqassasoq.

 

Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartuni siulittaasoq, Siumut.

Tulliulluni oqaaseqassaaq Per Berthelsen, Demokratit.

 

Per Berthelsen, Demokratit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Demokratit tungaannit atuarfiit namminersortitaasut nunatsinni ammaanneqarnissaat qamannga pisumik tikilluaqquvarput. Taamaammallu annertuumik nuannaarutigaarput maanna Naalakkersuisut siunnersuummik qaqitsinerat. Atuarfiimmi namminersortitaasut nunatsinni pitsaasumik periarfissinneqanerat ammaanneqassappat tamanna inuiaqatigiinnut assigiinngitsutigut annertuumik qaffassaataasussatut demokratimit pissasoq qularutiginnginnatsigu.

 

Atuarfeqarpugummi maanna atuartunik inissaqartitsiniarneq eqqarsaatigalugu amigaqisunik inuiaqatigiillu ukiorpaalussuarni tulliuttuni aningaasaqanngillat pisortat tamakkiisumik aningaasalersugaannik naammattumik atuarfiliortitsiortornissanut.

 

Taamaammat inuit atuartitsivissat imaluunniit init atuartitsivissat aningaasartuutissallu eqqarsaatigalugit isumatusaarluinnarnerussaaq atuarfiit namminersortitaasut nunatsinni pitsaasumik periarfissillugit ammaassivigineqarpata.

 

Pisariaqarpormi tamakkiisumik tapersersuinissaq inatsisitigummi periarfissanik ammaaneq naammanngilaq. Illutassaasulli aamma sananissaannut ikorfartuutaasinnaasumik ammaassinertaqanngitsumik atuarfiit namminersortitaasut pilersinneqassappata taava atuartunut angajoqqaat akiliutissaat qaffasingaassammat nunatsinni aningaasagissaarnerpaarpaasut meerarisaat kisimik ammaassivigineqassapput.

 

Taamallu atuarfiit namminersortitaasut inuiaqatigiinnut atituumik iluaqutaalersinnaanissaat killilerneqarujussuassalluni.

 

Demokratinit angorusutarput tassaavoq nunatsinni atuarfiit namminersortitaasut atituumik soqutiginnittunut tamanut iluaqutaasinnaasumik pilersinneqarnissaannut aqqutissiuussinissaq.

 

Tamannalu aatsaat anguneqarsinnaavoq ilumoortumik atuarfiit namminersortitaasut tapersersersorumaneqarpata.

 

Taamaattumik Demokratit tungaannit sammineqartup matuma aappassaaneerneqarnissaa pitinnagu allannguutissamik siunnersuuteqassaagut. Tassani ilaatigut 104050 tunngavigalugu sanaartukkanut taarsigassarsisitsisinnaanerup ammaanneqarnissaa inassutigalugu.

 

Tamannami anguneqarpat taava meeqqanut atuarfimmiititamut akiliutissap angeqqatigilissavaa angajoqqaat ullutsinni meeqqanut atuareerluni sammisassaqartitsiviusunut akiuliutigisartagaat. Atuarfiillu namminersortitaasut qularnanngitsumik atuareernerup kingorna sammisaqartitsinissap atuarfiup iluani periarfissaatittussaassammassuk taamak ililluni atuarfimmik namminersortitaasumi atuartuuteqarneq angajoqqaanut sutigulluunniit ulluinnarni aningaasartuutaareersut qaavisigut nanertuutaalissanngilaq.

 

Demokratit tungaannit nammineq piumassutsimik sulerusussuseqarneq nammineq aningaasalersueqataalluni ingerlajumassuseq nutaamillu eqqarsarneq qiimmassaaserlugulu kaammattorumavarput siunissami imminut ikiorsinnaassuseqarnermut nukittorsaasuussammat taamallu pisortat tamakkiisumik isumalluutiginiarneqartuarnerat qimakkiartuaarneqalissalluni.

 

Taamatut siunnersuut pillugu ilaliilluta aappassaaneerinninnissaq pitinnagu allannguutissamik siunnersuuteqarnissarput nalunaarutigaarput. Aammalu allanit oqaatigineqartutut aappassaaneerinninnissaq pitinnagu kultureqarnermut ilinniartitaanermut ataatsimiititaliami nalilersoqqinneqarsinnaanera soorunami uagut peqataaffigaarput. Tassanilu tassa erseqqissumik taassallugu siunnersuuteqassagatta atuarfiit, tunngaviusumik atuarfiit namminersortitaasut nunatsinni inuiaqatigiinnut atituumik iluaqutaasumik pilersinneqassappata aamma sanaartukkatigut oqilisaaffigineqarnissaat imaluunniit ikorfartorneqarnissaat aamma pisariaqassammat.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Demokratit sinnerlugit Per Berthelsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Kattusseqatigiinniit Anthon Frederiksen takanna.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Tunngaviusumik atuarfiit namminersortitat angerlarsimaffinnilu atuartitaaneq il. il. Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut Kattusseqatigiit sinnerlugit imaattumik oqaaseqarfigissavara.

 

Siunnersuut manna siullermik Inatsisartut upernaakkut 2002-mi aalajangiiffigisassaattut siunnersuut saqqummiunneqaqqaaraluarpoq.

 

Kisianni taamanikkut Inatsisartut kissaateqarnerat naapertorlugu susassaqartunut assigiinngitsunut tusarniaaqqaarneqarnissaa pissutigalugu kinguartinneqarsimalluni. Maannalu takusinnaavara susassaqartut assigiinngitsut tusarniarneqarsimasut. Aammalu Naalakkersuisut saqqummiussaqarnerat naapertorlugu tusarniaanermi oqaaseqaatit sapinngisamik annertunerpaartaat siunnersuummut ilanngunneqarsimasut soorunami taamatut suliaqarneq pissusissamisoorluinnarpoq.

 

Kisianni Kattusseqatigiit sinnerlugit takujuminaatsippara atuarfiit namminersortut pillugit sanaartornermut atatillugu Namminersornerullutik Oqartussat tamatumunnga qanoq aningaasaleeqataasinnaanerannut tunngatillugu piareersimatiginersut. Imaluunniit sanaartornermi procenti qanoq annertutigisoq tapiissuteqarfiginiarneqarnersoq.

 

Atuarfiit namminersortut pilersinniarneqarnerat Kattusseqatigiinniit tunngaviatigut akerlerinngilarput. Tassami inatsisit tunngaviusut paragraffiisa 79-at tunngavigalugu kikkulluunniit taamaattumik pilersitsisinnaammata. Qularinngilarpullu atuarfiit taamaattut atorneqalernerisigut aamma atuarfiit pisortanit ingerlanneqartut ullumikkullu ilaat aserfallassimaqisut ilaallu tattuulliorfioqisut pitsaanerusumik periarfissinneqassasut.

 

Tassami pisortat imaluunniit oqaatigilluaannarlugu Namminersornerullutik Oqartussat ajoraluartumik tamakkiisumik atuarfeqarfinnik sanaartornermi iluarsaassinernilu malinnaasinnaanngimmata.

 

Paragraf 18 immikkoortoq 2, naapertorlugu kommunalbestyrelse tunngaviusumik atuarfinnut illutaasa sanaartorneqarnerannut aningaasanik taarsigassarsitsisinnaallunilu tapiissuteqarsinnaavoq.

 

Namminersornerullutimmi Oqartussat tamatumani sumiippat? Akisussaaqataarusunnginnerlutik? Tassami Atuarfitsialak suliluunniit Atuarfitsialanngornani augustip aallaqqaataaniit atuarfik nutaamik taaguuteqalerluni aallartittussaavoq.

 

Ilumut apeqquserneqartariaqarpoq atuarfik nutaaq pissutsinut piviusunut naapertuunnersoq. Aamma kommunalbestyrelsenut taamatut pisinnaatitsineq inatsimmut novemberip pingajuani 1994-meersumut tassa kommunit tapersiisinnaanerannut tunngasumut naapertuunnersoq paaserusuppara.

 

Aamma Kattusseqatigiit sinnerlugit paaserusuppara atuarfimmi namminersortumik immikkut atuartitaanermut tunngatillugu Namminersornerullutik Oqartussat aningaasaleeqataajumanersut. Imaluunniit nalinginnaasumik ingerlatsinermut akileeqataajumanersut. Tassami ullumikkut pissutsit piviusut imaapput illoqarfiit ilaanni kommunit ataasiakkaat immikkut atuartitsinermi inini atuartitsiviusussanik kommunit namminneq aningaasaliiffigisaannik immikkut ittumik atuartitsinerit ingerlanneqartariaqartarlutik.

 

Massa Namminersornerullutik Oqartussat isumannaatsumik atuarfeqartitsinissaq akisussaaffigalugulu pisussaaffigigaluaraat.

 

Ilinniartitsisoqarnermut tunngatillugu nalunngilarput ullumikut illoqarfiit nunaqarfiillu ilaanni suli ilinniartitsisussaaleqineq annertuujusoq. Taamaattumik atuarfiit namminersortut atulernissaannut atatillugu paaserusunnarpoq Namminersornerullutik Oqartussat ilinniartitsisut isumaqatiginninniarnermut tunngatillugu akissarsiqartitaanerannut atasumik qanoq piareersimatiginersut. Tassami kialluunniit takorloorsinnaavaa atuarfimmi namminersortuni ilinniartitsisut akissarsiarinnerussagaluarpata tamanna atuarfinnut namminersortuunngitsunut aamma qanoq sunniuteqapilussinnaatigissasoq.

 

Aamma atuarfiup namminersortup aallartinneqarneratigut Kattusseqatigiit sinnerlugit paaserusuppara Naalakkersuisut qanoq piareersimatiginersut meeqqanik immikkoortiterinnginnissaq anguniarlugu qanoq iliuuseqarniarnersut. Tassami takusinnaasavut naapertorlugit meeraq SIK-p isumaqatigiissutai naapertorlugit akissarsialimmik angajoqqaallip atuarfimmi namminersortumi atuartinneqarsinnaanerini angajoqqaat akissaqanngitsut.

 

Nakkutilliinissamut aasiit kommunit nerliunneqarput. Sooruna Namminersornerullutik Oqartussat akoorusunngeqisut.

 

Taamatut oqaaseqarlunga suliap aappassaaneerneqannginnerani kultureqarnermut ilinniartitaanermut ataatsimiititaliami sukumiisumik suliarineqarnissaa. Apeqqutillu ajunngitsumik qulaajarneqarnissaat piumasaqaatigalugu Kattusseqatigiit sinnerlugit innersuussutigaara.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Kattusseqatigiit sinnerlugit Anthon Frederiksen qujanaq. Taava partiit Kattusseqatigiillu siullermik oqaaseqarnerminnut atatillugu Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq Arkalo Abelsen akissuteqassooq. Takanna.

 

Arkalo Abelsen, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Atassut.

Siullermik qujavunga partiit Kattusseqatigiillu uunga oqaluuserisamut siunnersuummut oqaaseqaataannut.

 

Aamma naatsorsuutigeriikkattut isumaqataallutik saqqummiussereersimasut aamma uani saqqummiuteqqinneqarnerani tapersiillutik oqaatigisaat qujassutigaara. Aammali Inuit Ataqatigiinninngaaniit eqqarsaatersuutit assigiinngitsut saqqummiussuunneqartut naak uunga isumamut akerliugaluartut taakkua qujassutigaakka.

 

Tassami aamma taakkua qulakkeerinninnissutaassammata ataatsimiititaliami oqallisigineqarnerani qulaajaanissanut assigiinngitsunut aqqutissiuussillutik.

 

Isumaqarpunga uani atuarfiit namminersortut sinaakkutissatut periarfissinneqarnerani aammalu namminneq taakkua atuarfiit anguniagassaminnik siunnerfeqarsinnaanerannik inuit assigiinngitsut assigiinngitsunik eqqarsaateqartut taakkua periarfissinneqartut.

 

Tassami una eqqaamassavarput sinaakkutissatut saqqummiunneqartoq taanna atuarfimmi maani Nuummi pilersinniarneqartumut taamaallaat tunngasuunngilaq. Kisiannili siunissami qanorluunniit tunngaveqartumik siunnerfeqarluni atuarfimmi aallartitsiniarnermut sinaakkutissatut inatsisissaammat peqqussutissaammat.

 

Ilaatigut oqaaseqartut annilaanngatigigaat atuarfiit namminersortut pilersinneqarpata taava tassani sulisut atugarissaarnerullutik tassunga qimarrannatik paggatilernissaat aammalu Atuarfitsialaap innuttaarunnissaa, isumaqarpunga taanna annilaanngassutissaanngitsoq.

 

Aamma taamatut oqareerlunga oqarusuppunga periarfissat amerliartortillugit unammilleqatigiinneq pitsaaneqqusaanneq aamma taanna periarfissarsinneqassooq.

 

Atuarfitsialak Kattusseqatigiinningaaniit uparuarneqarpoq ilaatigut sooq-assiinngooq kommunit nakkutilliisussanngortinneqartut. Tassa ukiuni makkunanerpiaq atuarfimmik nakkutilliineq annertuumik kommuninut nuukkiartuaarneqarpoq. Tassami kommunit pissutsinik ilisimaarinnilluarlutik tassani nakkutissiisuussammata.

 

Aamma pissusissamisoortuuvoq kommunit namminersortitani atuarfeqalersut tassani sanilliussisinnaasut nakkutilliisuuppata. Nammineq pisortat atuarfinnut ingerlataannik aammalu atuarfinnik namminersortitanik.

 

Ilaatigut aamma oqaaseqartuninngaanniit tikinneqarpoq qulakkeerneqartariaqartoq immikkoortitsisoqannginnissaa.

 

Isumaqarpunga saqqummiussuussat assigiinngitsorpassuit uani ataatsimiititaliami oqaaluuserineqarnerani qaqinneqareerpata tamakkiinerusumik uuma oqallisiginissaa aammalu ilusileriartuaarnissaa aammalu neriuutiginartumik partiit tamarmik tapersersugarilersinnaasaannik ilusilerneqarsinnaajumaartoq.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarlunga partiininngaaniit Kattusseqatigiinninngaaniillu oqaatigineqartunut qujavunga. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Arkalo Abelsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Inuit Ataqatigiinniit Henriette Rasmussen aappassaaniilersoq. Takanna.

 

Henriette Rasmussen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Maani eqqartuinitsinnut erseqqissarusuppara angajoqqaat meeqqamik atuartitaanissaannut pitsaanerpaamik anguniagaqarlutik taamatut namminersortunut atuarfiliorniartut paasilluarsinnaagatsigit. Aammalu anguniagaannik tassuuna tapersersorlutigit.

 

Uaguttaaq ajuusaarutigaarput atuarfiit nunatsinni imatut ingerlanerliortigimmata allaat angajoqqaat aarlerillutik meeqqamik ilinniartitaanerat angusaqarfigerusullugu taamatut iliuuseqartariaqarsimanerat.

 

Aamma ajuusaarutigaarput meerartatta angusaat annikippallaaqimmata ullumikkut tamanna qanoq iliuuseqarfigisariaqarluinnarparput. Aamma atuarfiit illutaasa aserfallassimanerat tamanna ajuusaarnarluinnartuuvoq.

 

Ilinniartitsisut ikippallaaqaat aammalu ilinniarsimasut kalaallit ilinniartitsisut atuarfinniittut arnaannangaajaasut. Tamanna ajuusaarnartorujussuuvoq nukappiaqqammi nuannaartorisassaat ilinniartitsisut angutit amigaataapput ilaatigut immaqa nunatsinni angutit ajornartorsiuteqarnerannut tamakkua aamma pisooqataapput.

 

Isumaqarpunga tamanna aamma qanoq iliuuseqarfigisariaqaripput. Taamaattumik tamakkua tunngavigalugit taakkua angajoqqaat paatsooqqunngeqaagut Nuummi iliuuseqarusuttut immikkut anguniagaqarlutik. Allaat immikkut atuarfiliornissaq siunniussimallugu.

 

Kisianni matumani Inuit Ataqatigiit tungaaninngaannit Atassutikkut Siumukkullu paasisinnaanngilagut sooq Atuarfitsialak pilerseriarlugu aamma saniatigut aamma saniatigut atuarfiit namminersortut aningaasalersornissaat masssakkut akuersaarnialermassuk. Sunaana akigalugu? Uffamassa ippassaq taamatut innuttaasut oqaluullugit akissaqanngilagut matumani. Aatsaat iluamik KIIIPiminngaaniit budgeti isasoortussanngorsinnaapput.

 

Isumaqarpugut navianartuusoq aammalu isumaliutigilluagaanngitsumik iliuuseqartusi ajoraluartimik. Per Berthelsen oqaaseqarnermini ilumoorpoq inatsit akuersissutigiinnassallugu amigarpoq aamma aningaasartassai akuerissutigisariaqarput. Imatut A-mik oqaraanni aamma B-mik oqartariaqarpoq.

 

Ajoraluartumik aamma tassa isumaqarpunga akuersisusi maani Inatsisartut siorna ataatsimut akuerseriarlusi nukiit Atuarfitsialammut tunniutassat annertuut nassuerutigeriarlugit aamma massakkut nuntaamik suliluunniit iluamik Atuarfitsialak aallartinnagu suliluunniit atuarfiit iluarsaatassat aaqqissoqqitassat aserfallassimaqisut qanoq ilillugit aningaasalersussanerlugit suli akissaqartinnagit.

 

Isumaqarpugut tamanna ajuusaarnartuusoq. Aammalu aarleqqutiginarsinnaasoq soorunalimi tamanna tikeqqunanngeqaaq. Ilaatigut ilinniartitsisut atuarfinni atorsareermata taakkua aalajaallutik atuarfinni sulisut maani Inatsisartuni allanilu suliffissarsioreersimanngitsut taakkua soorunalimi atugaat pitsanngorsartariaqarpagut sapinngisarput tamaat malillugu.

 

Aamma angajoqqaanut namminersorlutik namminersorluni atuarfiliorniartunut innersuunneqarsinnaalluarpoq 2002-mi Inatsisartut atuarfik pillugu peqqussusiaa nr. 8. tassumalu kapitalia normu 5-mi tassani misigutaasumik ingerlatsinissamut ammaanneqarpoq annertuumik. Kapitali 5-mi paragraf 23 tikkuaannarsinnaavarput tassani misiligutaasumik aammalu ukua malittarisassat avaqqutilaarlugit iliuuseqartoqarsinnaanera akuersaarneqarpoq.

 

Taamaattumik maani akerliugatta inatsisiliamut uunga imaanngilaq taakkua Nuummi, pingaarnerpaamik Nuummi angajoqqaat immikkut atuarfiliorniartut patsisigisaat taakkua paasilluarpagut.

 

Aammalu isumaqarpugut tunngavissaqartut uani peqqussummi.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Inuit Ataqatigiit sinnerlugit Henriette Rasmussenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Demokratitini Per Berthelsen aamma aappassaaniilersoq. Takanna.

 

Per Berthelsen,  Demokratit oqaaseqartuat.

Siulittaasoq qujanaq. Qanoq aallartissanerpunga Henriette Rasmussenip Inuit Ataqatigiinningaaniit oqaaseqarnera sumilluunniit inuiaqatigiinni ingerlariaqqinnissamut illikartitsisinnaanngilaq oqartarneq, ?øh tunngaviatigut paasigaluarparput kisianni?.

 

Tamakkua sumilluunniit ingerlariaqqinnissamut aqqutissaanngillat. Atuarfitsialak siunnerfiuvoq 100%-mik inuiaqatigiinnit aningaasalersorneqartussaq.

 

Atuarfiit namminersortitaasut pisortaninngaaniit aningaasaliiffigineqarnerat imminut akilerluni utertussaavoq.

 

104050 tunngavigalugu taarsigassarsisitsineq taanna uttertussaavoq. Taamaattumik assigiinngissutaa uaniinneruvoq Atuarfitsialak siunissamik pisortat aqutaanik ingerlatsivimmut pitsaasumut aqqutissiuussineruvoq. Atuarfiilli namminersortitaasut nanertuutaanngillat taakkununnga.

 

Isigisariaqarput pilersitatut suliffissatut nutaatut pilersitatut. Isaatitsinermi inuiaqatigiinnut nutaanik aamma pilersitsisussatut.

 

Politikkikkut aamma tunngavigut qimalaarutsigit pisussaaffitta ilagisarpaat avataaninngaaniit pisariaqartinneqartut aamma naammaginartumik iummerfigalugillu aaqqiiviginiarnissaat. Kina aamma oqassava neqerooruteqarsinnaaneq innuttaasunut ajortutut isigineqassasoq. Sooq taanna ajortumik isigineqassava?

 

Aningaasarsiat tungaatigut piumasaqaat ingammik Ole Thorleifsenip taanna taammagu tassa taariissavara uanga ataatsimiititaliami siulittaasup tulliatut inissisimagallarpunga siulittaasutullu issiagallarama aggersaanikkut oqaloqatigiissutigineqarpoq politikkikkullu piumasaqaatiginerqarluni namminersortitaasumik atuarfiit equngasumik pisortat ingerlataanut unammillernermik pilersitsissanngitsut.

 

Taannali isumaqatigiissutaareerpoq sumilluunniit taanna equngatitsissanngilaq. Isumaqarpunga qanorluunniit nalilersuigaluarutta taava una pisussaaq inuiaqatigiinnut eqeersaataassasoq siuarsaataallunilu. Aammalu uagut nunatta nunarsuup nunarsuatta sinneranut ilaasutut isigineqarneranut qaffassaataassasoq.

 

Henriette Rasmussen ilaatigut taakkartorpai ilaatigut aamma nikassuerpaluttutut taava atuarfiit taamatut namminersortitaasut imaalissannginnersut atuarfiit namminersortitaasut pisortanit aningaasalersugaasut. Taanna kukkunerulluinnarpoq. Tassanilu aamma anpartit aamma taaneqarput aningaasat meeraq nalunaarugigineqaraanga tunniunneqartartartut 25.000 kr-nik naleqarput.

 

Taakkua sumilluunniit aningaasat qatitassaanngillat. Aningaasat taakkua pappialaannaapput qularnaveeqqusiussat sumilluunniit sillimmasersugassanngitsut aammalu meeraq atuarfimmi naammassippat tassa piiarneqaannartussat. Taamaattumik ernumanerujussuaq taanna uanga qaqugukkulluunniit paasisinnaanngilara.

 

Taakkumi periarfissat marluk tunngaviusumik atuarfik namminersortitaasumillu atuarfiliornissaq salliukkutsigit imaaginnarpoq akissaqarpugut suut tamaasa pisortaninngaaniit 100 5-mik akilersussallugit imaluunniit ilaatigut allatut Atuarfitsialak aamma eqqarsaatigalugi iluaqusiisinnaanngila sipaaruteqarutta pisariaqartitsineq naapertorlugu 20 %-nik taarsigassarsisitsinikkut ammaassilluta.

 

Uanga isumaqarpunga unissaaneq tassaasoq inuiaqatigiinnit suliniarnermik siuariartornermillu naalleraaniarneq. Taannalu Demokratit tunngaaninngaaniit qaqugukkulluunniit paasilluguluunniit tapersersorsinnaanngilarput.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Demokratit sinnerlugit Per Berthelsenimut qujanaq tullinnguuppoq Inuit Ataqatigiit Henriette Rasmussen pingajussaaniilerami naatsunnguamik. Takanna.

 

Henriette Rasmussen,  Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Per Berthelsenimut oqartariaqarpunga inatsiliortugununa maani inatsinukua qanoq taakkua qanoq periarfissaqarneri eqqartoripput.

 

Oqarfigereerpakkit taakkua angajoqqaat ajornartorsiutaat aammalu isumaat anguniagaallu paasilluarigut. Unaana pigipput inatsiseq nutaaq aammalu aningaasatigut periarfissat ammaanneqartut nutaat taakku aarleqqutigivagut Inuit Ataqatigiit tungaanningaanniit. Aammalu anguniakkat taakkua ilaatigut misileraanermi atuartitsilluni misileraanermi periarfissaqareerput inatsimmi siorna akuersissutigineqartumi.

 

Taamaattumik isumaqarpunga soorlu oqalunnerit sumilluunniit nikitsitsinavianngitsugut, taamatut akerliunitsigut. Aappaatigut paasilluaraluargit anguniakkat atuarfimmi namminersortumik kisianni aningaasatigut akuersaarsinnaanngilarput.

 

Isumaqarpunga akisussaasuseqartumik Naalakkersuinikkut nunatsinni ingerlatsiniaraanni taava tunngavigisariaqartoq inatsisit akuersissutigisat. Taakkualu aamma aningaasatigut qanoq killeqarneri.

 

Aningaasatigut qanoq periarfissaqarpat maani inatsisiliagut. Aammalu nutaanik akuersiniarutta tamanna qanoq akeqarpa taannaana uparuaripput Inuit Ataqatigiit tungaanninngaaniit. Kisaq una una tunngaviatigut akerlerinngilarput anguniakkat akerlerinngilagut. Kisianni inatsisiliornikkut periuserineqartut massakkut aammalu akisussaassuseqartumik aningaasatigut ingerlatsineq tamanna isumaqarpugut assorujussuaq isumaliornartortaqartoq. Aammalu isumaliutigilluagaanngitsoq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Inuit Ataqatigiit sinnerlugit Henriette Rasmussenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Siumuminngaaniit Ole Thorleifsen aappassaaniilersoq takanna.

 

Ole Thorleifsen,  Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq. Erseqqissaatigissavara maannamut oqaatigineqartut qujassutigisorujussuullugit. Tassami Atuarfitsialak inuiaqatigiinni periarfissiivoq annertuumik ilinniartitaanikkut siuarsaanissamut. Tassami suna tamaat Namminersornerullutik Oqartussaningaaniit ingerlanneqaruni nalunngilarput qanoq kinguneqarsinnaasoq.

 

Aamma eqqarsaatit nutaat, periaatsit nutaat aamma tikilluaqqusariaqarpagut. Aamma angajoqqaat taamannak piumassuseqarlutik sivisoorujussuarmik sulillutik taamannak piviusunngortitsiniarnerat tapersersortariaqarparput.

 

Apeqqutigineqarpoq sumit aningaasat pissarsiarissavagut. Ilisimasagut maanna uunga killipput soorlumi Nuuk manna eqqarsaatigigaanni atuartut amerlavallaarput. Atuarfiit taamak angitigigaluartik atuartut amerlavallaarput. Ilaatigut klassini 25-t angullugit ulikkaavillutik atuartuuteqartarlutik.

 

Tamakkua anigorniarlugit maannamut Namminersornerullutik Oqartussat akissaqarfiginngilaat ingerlaannartumik atuarfiliornissartik. Maannalu pilersaarutigineqarpoq Nuummi atuarfik ataaseq aamma sananeqassasoq. Kisianni naatsorsuutigisariaqanngilarput ukiumi tulliuttumi inereerluni takkunnissaa.

 

Naatsorsuutigissavarput ukiut sisamat qaangiuppata aatsaat piviusunngortinneqarsinnaasoq. Isumaqarpungalu Naalakkersuisuninngaaniit Inatsisartuninngaaniillu taanna aningaasatigut salliutinneqartariaqartoq saneqqunneqarsinnaanngilaq.

 

Uanga isumaqarpunga siullermilli politikkeriusartut eqqarsaatigisimassagaluaraat meeqqat ineriartornerat amerliartornerat tunngavigalugit tamakkua pilersaarusiussallugit. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Siumut sinnerlugu Ole Thorleifsen qujanaq. Tullinnguuppoq Demokratiniit Per Berthelsen pingajussaaniilerami aamma naatsumik. Takanna.

 

Per Berthelsen,  Demokratit oqaaseqartuat.

Aap aatsaavinnaq Nuuk eqqaaneqarmat tassa eqqaavinnassavara inatsisiliornitsinni nuna tamaat eqqarsaatigisussaavarput. Taamaattumillu inatsisiliornermi aamma uani kisimi aallaaviussanngilaq maannamut immaqa aningaasaqarniarnikkut kommuni inissisimalluarnerpaagami piviusunngortitsisinnaasoq.

 

Uani aammaassissagutta ammaassivigisariaqarparput nunarput tamakkerlugu kajungerfiusut ammaassiviginissaat tassa suliniutissarput. Taamaattumillu tassa Demokratit tungaaninngaaniit Inuit Ataqatigiit tamanut iluaqutaasumik kissaateqarnerat naalaarlugu oqaatigaarput tamanna anguneqassappat taava inatsiliornikkut periarfissamik ammaassineq taanna naammassinnaangilaq.

 

Allaammi maani illoqarfimmi, illoqarfiit pingaarnersaanni atorneqartoq akikitsumik imaluunniit tamanit nammanneqarsinnaasumik atuartitsinissamut akit inissinnissaa naammaginartumik aaqqiivigissallugu. Tamannalu suli illoqarfinni kommuninilu allani minnerusuni artornarnerungaassaaq.

 

Sanaartugassanut atatillugu ikorfartuutinik periarfissiissutinik saqqummiussisoqanngippat. Taava tassa affaannarmik tapersersuinermik takutitsinerussaaq. Uagut tungitsinninngaaniit oqaatigisarput tassaavoq kaammattorniartigut nammineerluni imminut ikiorumassuseq. Aammalu taamaalilluni pisortat 100%-mik aningaasalersuisikkunnaarlugit aningaasalersueqataalluni piumassuseqarneq. Taanna iluatinnartutut tigusigu.

 

Imminut unammillissanngillat atuarfiit namminersortitaasa aqqutigalugit atuarfitsialaap anersaava misilittarneqarsinnaavoq. Tassani suleqataarusussuseq kisimi apeqqutaassaaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Demokratit sinnerlugit Per Berthelsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq Arkalo Abelsen. Takanna.

 

Arkalo Abelsen, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Tassa siullermik una oqaatigissavara tamatta isumaqatigisatsinnik Atuarfitsialammut inatsissatigut tunngavissaq ullumi naqqiissutissaa aaqqipparput. Aammalu qularineqassanngilaq Namminersornerullutik Oqartussaningaaniit ilungersuutigineqarnera Atuarfitsialaap immeriartuaarnissaata avatangiisitigut aaqqinneqarnissaa atortutigut aaqqivigineqarnissaa il.il. taanna suliaq aallartinneqareersoq ingerlanneqartuassammat.

 

Isumaqarpunga pingaartorujussuusoq taakku immikkoortinneqarnissaat. Uani atuarfiit namminersortut pilersinneqarsinnaanerat inatsisitut aqqutissiuullugu siunnersuutigineqartoq oqallisigaarput.

 

Maannakkut nalunngisatsitut ataasiinnaq taamannak pilersaarutigineqarluni eqqarsaatigineqarpoq. Tupinnanngitsumillu Nuummiippoq tassa inoqarnerpaaffimmi.

 

Naatsorsuutigisinnaavarput ukiuni aggersuni assigiinngitsunik eqqarsaatersuuteqartut assigiinngitsunik aallaaveqartut uppersarsiornikkut ilaalu ilanngullugit taakkua aamma inatsimmi periarfissaqarlutik atuarfiliornissamik eqqarsaateqarsinnaalissapput.

 

Aana uagut qitiusuminngaaniit qulakkiigassarput atuarfik sunaluunniit aallartinneqaraluarpat minnerpaaffinnik assigiinngitsunik ilisimasaqarnissaat tunngaviulluinnaqqissaartunik inuiaqatigiinni kikkunniluunniit ilisimasassanik.

 

Uani aamma eqqartorneqarpoq Henriette Rasmussenip oqaaseqarnermini eqqaavaa qanorooq aningaasatigut atuarfimmut namminersortumut tapiissuteqartalissappat Namminersornerullutik Oqartussat. Qanorliaasiit budgetsit isasoortigissasut.

 

Naluneqanngitsutuut atuarfiliorneq Namminersornerullutik Oqartussaninngaaniit tamakkiisumik ingerlanneqartarpoq. Aammalu nalunngilarput atuarfippassuit pisariaqartikkaat nutarterneqarnissartik aserfallatsaalineqarlutik aammalu Atuarfitsialammut naleqqussarneqarnissartik iluarsaanneqarnerminnut atatillugu.

 

Nalunngilara maani Inatsisartuni ukua sinaakkutissat assigiinngitsut inissereerutsigit tamakkua aningaasat pisariaqartinneqartut aamma neriuppunga Inatsisartuninngaaniit paasilluarlugit iluamik aningaasaliiffigineqarumaartut.

 

Naatsumik oqaatigalugu uanga isiginngilluinnarpara uumap atuarfiup namminersortup sinaakkutissatut siunnersuutip piviusunngortinneqaratigut Atuarfitsialaap pilersikkiartuaarnera taanna kinguarsarneqassasoq. Akerlianilli isumaqarluinnarpunga suli suliaq eqeersimaanerusumik aammalu unammillerpalaarnerusumik ingerlanneqalissasoq. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Naalakkersuisut sinnerlugit Arkalo Abelsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Siumuminngaaniit Doris Jakobsen partiip oqaaseqartuata avataatigut. Takanna.

 

Doris Jakobsen, partiip oqaaseqartuata avataatigut, Siumut.

Qujanaq. Siumumi pingaartilluinnarparput anguniartuarlugulu nunatsinni meeqqat atuarfiisa pitsanngorsartuarneqarnissaat aamma Atuarfitsialaap siuarsartuarneqarnissaa. Isertuussinnaanngilarput nunatsinni pissakinnerusoqarlunilu pissaqarnerusoqarmat.

 

Ajungilaq pissaqarnerusut meeqqat atuarfiat ajorisimagunikkut imaluunniit naammagisimanngikkunikku akileerujussuarlutik meeqqaminnut atuartitsiniarlik. Uagut atuarfipput ilungersuullugu siuarsartuassavarput. Aamma akeqannginnera taanna periarfissajuassooq.

 

Tamanna nunatsinni takornartaanngilaq meeqqani paaqqinnittarfinni meeqqat ilaat atugarissaarnerupput angajoqqaat ilaat akiliinerusarput taamaattumik pissaqarnerusut pissakinnerusullu taamatut aaqqissuussinerit nunatsinni takornartaanngilluinarput. Taamaattumik misilittakkat nutaat tikilluaqquniartigit. Taava misilittakkagut atorluarumaarpagut. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Siumuminngaaniit Doris Jakobsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq aamma partiip oqaaseqartuata avataatigut Inuit Ataqatigiinniit Ane Hansen. Takanna.

 

Ane Hansen, partiip oqaaseqartuata avataatigut, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Unaana atuarfiit namminersortitat angerlarsimaffinnilu atuartitaaneq pillugu Inatsisartut inatsisissaanut siunnersuutip akuerineqarneratigut unammilleqatigiinneq pitsaasunik angusaqartoqarnissaanut Naalakkersuisup oqaatigisaa oqaaseqarfigilaarniariga.

 

Tassa uagut Inuit Ataqatigiinningaaniit takusinnaasagut malillugit taamatut una siunnersuut aningaasartai ilanngullugit akuersissutigineqassappat tassani eqqunneqassooq naligiinngitsumik pitsaanngitsumillu unammilleriaaseq.

 

Uani eqqarsaatigivakka meeqqat sulisartunik angajoqqaallit meeqqat suliffeqanngitsunik angajoqqaallit meeqqat arlaatigut sulisinnaajunnaarnersiutilinnik angajoqqaallit akissaqanngillat uani atuarfimmi namminersortumik atualernissaminni taamaattumillu tassani pilersinneqassooq inuiaqatigiinni assigiinngissut naligiinngissut annertoorujussuaq. Taannalu taannarpiaavoq uagut Inuit Ataqatigiinningaaniit peqataaffigerusunngisarput.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Inuit Ataqatigiinniit Ane Hansenimut qujanaq. Tullinnguuppoq aamma partiip oqaaseqartuata avataatigut Inuit Ataqatigiinniit Agathe Fontain. Takanna.

 

Agathe Fontain, partiip oqaaseqartuata avataatigut, Inuit Ataqatigiit.

Kattusseqatigiinninngaanniit apeqqutigineqartoq Naalakkersuisuminngaaniit aamma eqqaaneqanngimmat uanga aamma apeqqutigeqqukkusuppara. Annertusisamik immikkut atuartitsineq ingerlanniaraanni pisortaqarfimminngaaniit piareersimavugut atuartoq ataaseq allatsinnermini 25.000 kr-neertassasoq. Qaammammullu akiliutissanik aamma taamak annertutigisunik akiliinissaanut akissanik tamakkua aningaasartuutinut ilaareersimanersut.

 

Taavalu meeqqat assigiinngitsorujussuarmik inississinnaarnerat eqqarsaatigalugu. Meeqqat isaaninngaaniit atuarfik taanna isigeriarutsigu, meeqqat ataatsimoornerminni soorlu neriusaatut qalipaatit assigiinngitsut tamarmik peqatigiillutik imminnut tunioraqatigiittarnerat atuagarsortut assassullaqqissut imminnut akuleriissaarneratigut. Oqaatsit qallunaatut oqaluttut kalaallit oqaluttut akuleriissaarneratigut imminnut tunioraqatigiittarnerat. Kulturikkut imminut tunioraqatigiittarnerat. Tassuunakkut avissaartitsinikkut taanna neriusaajuterput qalipaataasa ilaat piiassavagut.

 

Taamaalilluni imminnut tuniorarsinnaaneq meeqqat akornanni millisassallugu. Taannartaa isumaqarpunga ataatsimiititaliami nalilersueqqinnissami tamakku meeqqap isaaninngaaniit isiginneriaatsit eqqartuinissami aamma eqqaamaneqarumaartut.

 

Meeqqammi imminnut ataatsimooqatigiinnissaat tassuunakkut pingaaruteqartorujussuuvoq. Assigiinngitsunik eqqartuisarnitsinni ilanngunneqartarput, soorlu assersuutigisinnaavarput atuartut angajulliit aningaasalersortarneri, meeqqanngooq ilaat usoruttarmata assigiimmik aningaasalersorniarlik.

 

Soorlu tassuunakkut taava uani sumiilissappat. Aningaasarissaartut meerartaat immikkut inisseriarlugit aningaasakinnerit meerartaat immikkoortillugit. Tassuunakkut naapiffissaat sumiissagami.

 

Meeqqat usorussappat usorussanngillat? Neriuppunga ataatsimiititaliami oqallinnermi tamakkua aamma ilanngullugit eqqaaneqarumaartut.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Agathe Fontainimut Inuit Ataqatigiinniit qujavugut. Soorlu aamma oqaaseqartup kingulliup eqqaagaa ataatsimiititaliamut innersuunneqarnikuuvoq amerlanerussuteqartunit. Tassanilu aamma naatsorsuutigineqassooq sukumiisumik oqallisigineqarnissaa.

 

Taava tullinnguuttoq Siumut sinnerlugu oqaaseqartoq Ole Thorleifsen pingajussaaniilerami aamma naatsunnguamik. Takanna.

 

Ole Thorleifsen,  Siumup oqaaseqartua.

Inuiaqatigiit nerisaatut ipput tamarmik assigiinngillat. Allanngorarnerili uagut iluatigisariaqarpagut. Taamaattumillu aamma periarfissittariaqarlugit kissaatigisaat malillugit. Atuarfitsialammi anguniarneqarpoq meeqqat piginnaasaat tunngavigalugit atuartitsinerit aamma ineriartortinneqarneri.

 

Piginnaasat atuarfimmit aalajangerneqarsinnaanngillat aamma aalajangerneqanngisaannarput. Kisianni inerisarneqartarput angajoqqaat peqatigalugit. Angajoqqaat atuarfimmut suleqataarusukkaangamik annertuumik taava meeqqamik inerisarneqarnera suleqataaffigisarpaat. Tamanna misilittagaavoq silarsuarmi tamakkerluni.

 

Taavalu aamma milittakka maanna paasilerlugit uagut Atuarfitsialammi taakkua aannertunerusumik aalajangiusimavarput. Taamaattumillu angajoqqaanik suleqateqarneq annertuumik aallunneqarpoq aallunneqassoorlu meeqqamut inerisaataasarmat pitsaanerpaaq.

 

Eqqarsaatigineqarsinnaassooq aamma uagut taperserserparput oqallinnitsinni atuarfimmi nammersortumik akiliutit annikillisinneqarnissaa. Taamaalilluni aamma akissakinnerit meeqqaminnut annertunerusumik pilliuteqarusuttut aamma atuarfimmut suleqataarusuttut periarfissinneqarnissaat.

 

Meeqqat alliartornera atuarnissaata tungaanut angajoqqaat 2000-3000-t angullugit fritidshjemmemiititsisarput. Naak periarfissaagaluartoq atuarfimmi paaqqinnittarfimmi ualikkut sunngiffimminni tassaniittarnissaanut. Taamaattumik taanna angajoqqaanut ammaannartariaqarpoq.

 

Aamma taamaalilluta inuiaqatigiit aningaasaataat taamak annertutigisumik pituttussanngilagut. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Siumut sinnerlugu Ole Thorleifsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Demokratininngaaniit Palle Christiansen aamma partiip oqaaseqartuata avataatigut. Takanna.

 

Palle Christiansen,  Demokratit oqaaseqartuat.

Tassa uani allannguutissatut siunnersuutigisarput inuiaqatigiinnut aningaasartuutaanerussanngilaq. Tassa uani allannguutissatuut siunnersuummi ilinniartut qassiuneri apeqqutaatinngilarput. Kisianniluuna neqeroorutissat tassa inuiaqatigiinnut assigiimmik aningaasartuutissaavoq taavalu pilersaarut angajoqqaanut tamarmik aningaasalersorneqassaguni, taamaassinnaanngilaq.

 

Taamaattumik neriuutigigipput allannguutissatut siunnersuutissatsinnut 104050-mik aningaasalersuisarnissamut tunngatillugu taamaalilluni angajoqqaat akiliutaat killiffilerlugit taamaalilluni kikkut tamarmik taassuminnga atuarfimmik atuisinnaangorlugit.

 

Taavalu oqaatigisaat sanaartornissamut aningaasartuutissanut tunngatillugu immaqa aatsaat nallilerpat oqallikkunik pitsaanerussooq. Taava kingusinnerusukkut immaqa taarsigassarsinissamut piffissanngorpat oqallisigineqarsinnaapput, sioqqunnagu.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq Arkalo Abelsen.

 

Arkalo Abelsen, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Atassut.

Ukiorpaasuarni qallunnaat nunaanni atuarfiit namminersortut aamma ingerlasimapput pisortat atuarfiata saniatigut.

 

Tamakkua aamma uagut qallunaat nunaanni najugaqarnitta nalaanni takusarsimavagut. Kisianni ataatsimilluunnit uanga tusarnikuunngilakka meeqqakka tusarnikuunngilakka usoruttut taamannak atuarfimmi namminersortunut meeqqanut atuartunut.

 

Uanga takorluunngilara atuarfinni namminersortitani atuartut atuartunut naleqqiullutik aallaanerujussuarnik atugaqarnissaat. Taanna naatsorsuutiginngilluinnarpara. Taamaattuminguna una periarfissaareersut saniatigut periarfissiineq tassa kikkulluunniit piumassuseqarlutik atuarfimmik aallarneerusuttut periarfissinneqartut.

 

Isumaqarpunga periarfissaqarnerulernissaq qinigassaqarnerulernissaq inuiaqatigiinni kikkunniluunniit taanna peqqinnartuusoq.

 

Taava aamma aatsaaginnannguaq Ane Hansenip taannguatsisarpaa Kattusseqatigiinni apeqqutigineqartoq meeqqat annertusisamik atuartinneqartarneranut tunngasoq. Agathe Fontain, utoqqatserpunga.

 

Uani siunnersuummi erseqqippoq meeqqat atuarfiani pisortat ingerlataanni aammalu atuarfinni namminersortitani meeqqat pisariaqartitat naapertorlugit tarnip pissusaannik ilinniagalinnut sullinneqarnissaat assigiissasoq.

 

Taanna assigiinngissuteqanngilaq. Aammalu siunniunneqarpoq meeqqat annertusisamik immikkut atuartinneqassaguni soorunami massakkut pissusaasut malillugit aamma pisortaninngaaniit aningaasartuutit tamarmik meeqqat atuarfiatulli matuneqartassasut. Taakkunani assigiissitsineqaannarpoq. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Naalakkersuisut sinnerlugit Arkalo Abelsenimut qujanaq. Tullinnguuppoq Inuit Ataqatigiinniit Aqqaluk Lynge aamma partiip oqaaseqartuata avataatigut. Takanna.

 

Aqqaluk Lynge,  Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Ajornartorsiut una eqqartugarput imaluunniit siunnersuummik aallaaveqartoq eqqartugarput tassaavoq Nuummi ajornartorsiut. Atuarfiup nunatsinni ingerlatinneqarnissaa ataatsimut isigalugu sinerissamut tamarmi qallunaatuinnaq oqaluttut ataatsimoortumik atuarfimmik aaqqiiffigineqarsimapput.

 

Taassumap aallaavia Naalakkersuisup aamma eqqaamasariaqarpaa. Ajornartorsiut una imaluunniit siunnersuut una aallaaveqarmat maani Nuummi pissutsinik. Pissutsillu sinerissamut taakkua atuutsinniassallugit nalunartorujussuuvoq.

 

Nalunaanngilaq Upernavimmi ikittuaqqat immikkut atuarfiliorniarunik taanna aamma ajornartorsiut oqaluuseriumaaraat. Kisianni uagut maani najugaqartuusugut ajornartorsiutivut ukuupput aamma atuartuutillit akornanni tassa takujuarsimagatsigu ukiuni kingullerni nunatsinni inooqatigiinniarnikkut ingammik aamma Nuummi maani inooqatigiinniarnikkut ajornartorsiutigut suunersut.

 

Tassalu maani Kalaallit Nunaanni atugassarititaasut ataatsimut tamatta atukkagut inuit ilaasa taakkua aqqusaarumanagit allanik oqinnersiorlutik ingerlaaveqarusuttarput. Taanna soorunami inuit assigiinngitsorpassuugatta taamaannera saneqqunneqarsinnaanngilaq.

 

Taamaattumik uani aamma nammineq soqutigisanik aallussiniarneq aamma politikkerit ataasiakkaat ingerlataat aamma taanna assortorfissaqartinngilarput misigissutsit sakkortusiallaannartarnerat taanna eqqaassanngikkaanni. Sualummik nammineq akuusimagaanni.

 

Uannaa eqqaaniarlugu pingaartutut uanga nappaasunga. Pisortat ingerlatai ataatsimut isigalugit namminersortunngorsarniarutsigit taava taanna aamma oqallinneq killeqartariaqasooq. Massakkut namminersortunngorsaaneq allatigut inuussutissarsiutitigut ingerlareersoq atuarfinnut taava nuukkiartulerpoq aamma.

 

Una periarfissaqartitsineq ataatsimut atuarfinnik aammalu immikkut pisariaqartitsisunik taanna uagut pisortatigoortumik atuarfinnik ingerlatsinermi pisussaaffigaarput. Naalakkersuisut Inatsisartullu taanna pisussaffigaarput.

 

Kikkulluunniit immikkut oqaatsitigut allatigullu atuarfimmi immikkut ikiorserneqarsinnaanngitsut atuarfimmi pinngitsoorani taamatut massakkut atuarfiusumi periarfinneqartussaaaput. Taamaattumik Demokratit aallartinnerannut peqquterpiaasimavoq ilaatigut immikkut soqutigisallit nunatsinni taamatut taperserneqarnissaat sullisigiumagamikku.

 

Takusinnaavara sualummik siornaak oqallinnerup nalaani Kalaallit Nunaanni pisortat suliffeqarfissuini pisortaasorpassuit assigiinngitsut qallunaat aviisiini oqaaseqarlutik kalaallit atuarfiat narrugalugu nikassarlugulu oqaaseqartut aasaanerani 2001-mi taanna aallartippoq. Allaat ilaasa pisortat nammineq uagut atorfinitsissimasatta pisortat oqaatigalugu namminneq taamatut nunatsinniiginnarnissartilluunniit apeqqusersimallugu.

 

Aap ajornartorsiutit taakkua taamaappata taava immikkut taanna aaqqiiffiginiarneqassaaq. Aammalu takoreerparput Atuarfitsialak oqaluuserineqarnerani taakkua saqqummersimapput.

 

Taamaattut siullermik Per Berthelsenip Demokratit sinnerlugit oqaatigisaanut namminersorumallutillu aappaatigullu isumalluuteqarumallutik allanik taanna uanga oqaaseqarnera uanga paasisinnaanngilara.

 

Aamma aningaasartuutit ataatsimut isigalugit illorsualiornissamik taallugu Universitetsparkip Ilimmarfiup illorsualiornissamik taallugu Universitetsparkip Ilimmarfiup pilersinneqarnissaanut Demokratit akerliusut tusarsimavakka. Nutaarsuarninngooq tamakkuliortarnerit naammaleqaaq akissaajaatigeqqissanngilagunngooq.

 

Kisiannili aamma Per Berthelsenip oqaaseqarnermini nunarsuup sinneranut uumap atuarfiup iluaqutaanissaa eqqaavaa. Kisiannili uagut Universitetimik nutaamik ataatsimoortumillu ilinniarfissuarmik pilersitsinissamik tapersersuisuusugut nunarsuarmut taassumap iluaqutaanissaa nalornisiginngilluinnarparput.

 

Taamaattumik taakkua ataatsimut isigalugit ilinniartitaanermut tunngasortai aamma nalilerniagassaapput uani oqallinnermi. Atassutip taavaa tassunga tunngatillugu oqallinnermi immikkoortitsisoqassanngitsoq meeqqanik.

 

Sunaana isigigipput uani atuarfimmik taamaattumik pilersitsinermi soorunalimi pisuut piitsullu immikkoortinneqartussaapput. Taassumaana eqqarsariaatsip anersaap meeqqanut aamma ikkutsinnissaasa sulissutigineqarnissaa aamma taamaassanersoq. Nunatsinni ataatsimoorsinnaassutsip atukkagut aallaavigalugit nammineerluta avataaninngaaniilluunniit tikilluta inooqataaleraluaratta taakkua atugassatititaasut toqqammavigalugit inooqatigiinniartussaavugut.

 

Taamaattumik eqqarsariaatsip tunngaviusup aallaavia Inuit Ataqatigiit isumaqitiginninnginnerminnut toqqammavigivaat.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Inuit Ataqatigiit sinnerlugit Aqqaluk Lyngemut qujanaq. Tassa eqqaasitsissutigeqqilaavinnassavara una ataatsimiititaliami aappassaaneerneqanginermini oqaluuserineqartussaavoq aammalu partiit tamarmik oqaaseqaataat toqqammavigalugit taanna nalilersorneqartussaalluni.

 

Tullinnguuppoq aamma partiip oqaaseqartuata avataatigut Inuit Ataqatigiit Agathe Fontain. Takanna.

 

Agathe Fontain, oqaaseqartup avataatigut, Inuit Ataqatigiit.

Atuartitaanermut Naalakkersuisup assersuutigimmagu Danmarkimi 5 millionini inulimmi friskolerpassuit meeqqat imminnut sinnganeq ajortut. Aammami taanna naatsorsuutiginngilara. Isumaqanngilanga uanga 5 millioninut nunamut assersuutigissallugit uagut nunatsinni 57.000 tusindtiinnaalluta taakkua qanoq issimanerannut.

 

Kisianni nunatsinni piviusut allaalluinnarmata. Taavalu aamma uanga isumaqanngilanga meeqqat usoruttartut. Angajoqqaanuku usoruttartut. Immaqa tassani taamatut oqarsinnaavunga. Meeqqat nassuiaanneqaraangamik qanoq inissisimanermi taakkua paasinnillaqqittorujussuupput. Uani ataatsimiititaliami kissaatigisorujussuuvara eqqartuinermi ingerlanneqarnissaa. Una ataatsimoornerup qanoq pingaaruteqassusia Kalaallit Nunatsinnut.

 

Meeqqat taanna eqqartugara neriusaaq qalipaatit tamarmik peqatigiillutik meeqqat ataatsimoorlutik assigiinngissutitik tamaasa peqatigalugit tassuunakkut imminut tuniorarsinnaarnerat pingaaruteqartorujussuusorigakku. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Agathe Fontainimut qujanaq. Taava tullinnguuppoq aamma partiip oqaaseqartuata avataatigut Josef Motzfeldt Inuit Ataqatigiit. Takanna.

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Ilinniartitaanermut Naalakkersuisumut uangattaaq taanna uparuaatigisaa assersuunniagaa danmarkimi pissutsinut uangattaaq oqaaseqarfiginngitsoorinnaanngilara.

 

Nunatut naalagaaffittut inuiattullu namminiussuserput nassaariniarlugu ilungersorluta sukataaruttorpugut ukiuni ukunanerpiaq. Ilaatigut Atuarfitsialaap pilersinneratigut.

 

Inuiaat nammiussuserput nassaariniarsaarput aamma atuarfeqarfitsigut inuiaat maani pisariaqartitaat ilisimasagut najoqqutaralugit iluarsiiviginiarsaralugit. Tassanilu nukiit tamaasa atorfissaqartippagut.

 

Taamaattumik nunatsinni Naalakkersuisunut ilaasortap Atuarfitsialak Inatsisartut pilersaarutaat Naalakkersuisooqatigiit pilersaarutaat illersorlugu suliluunniit aallartinngitsoq atorsinnaanngitsutullusooq imaluunniit inorsaattutut nalileriissappagu, taava suna pillugu ilungersuullugu taanna Atuarfitsialak massakkut nukivut tamakkersortillugit atuartitsisut angajoqqaat meeqqallu tamaasa peqatigalugit ilungersuutissavarput.

 

Danmarkimi pissutsit matumunnga sanilliukkuminaatsorujussuupput Danmarki namminersorluni naalagaaffiusimavoq kristusip inunngornerat immaqa nalaaninngaaniilluunniit.

 

Aamma Danmarkimineq imaluunniit Danmarki, Danmarkimilu pissutsit maanga nuussinnaanngilagut. Nammineruna nassaariniartugut ilaatigut Naalakkersuisooqatigiit aamma ilungersuutigisaat kalaalinngorsanermik taallugu tassalu namminiussutsitsinnik peqarluta nammineq toqqammavipput aallaavigalugu ilungersornitsinni nikiit tamakku atorfissaqartikkatsigit uagut ilungersortugut.

 

Ilaatigut oqaatiginiarneqartarpoq nalligineqarlutik isertitaqqortunerinngooq sunut tamanut akiliinerusarmata atortukkersoqqittariaqanngitsut. Nukissaqarsimaqaat massakkut pilersitsiniarnermi nammineq ilumut kaasarfimminnit manna tikilugu suliniut taavalu takoqqusaarutini atukkat titartakkanut pilersaarutinut atukkat Inuit Ataqatigiinngaaniit paaserusupparput ilisimaneqarnersoq Namminersornerullutik Oqartussanit imaluunniit Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatsiviininngaaniit pilersaarutip matuma ingerlannerani allaninngaaniillu aningaasat suut pineqareersimanersut.

 

Taakkulu saniatigut taamaattoq tamakkiisumik Namminersornerullutik Oqartussaninngaaniit pisortaningaaniit ikiorneqarnissamik qinnuuloornerat uanga taakkua isummerfiginissaani aamma ataatsimiititalimi pisariaqassappat ujartortikkusuppagut. Kikkunukua manna tikillugu aningaasalersuisuusut. Qanorlu angitigisumik Namminersornerullutik Oqartussat allaat piginneqatigiiffii ingerlatseqataappat?

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Josef Motzfeldt qujanaq taava  akissuteqassooq Ilinniartitaanermut Naalakkersuisoq Arkalo Abelsen.

 

Arkalo Abelsen, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Josef (Duusi) Motzfeldt, taakkua saqqummiussatit siullermik namminiussusissatta ujartorneraaamma Atuarfitsialaap maannakkut sinaakkusikkatta immerneqarnissaanut tassani isumaqatigiilluinnaqqissaarpugut namminiussuserput taanna ujartussagatsigu. Aamma oqaatigissavara uani erseqqissumik piffissani assigiinngitsuni oqaatigisareerakkut Naalakkersuisuni siunnerfigilluinnaratsigu nunatsinni namminiileriartuaarnissaq.

 

Taannalu ilinniartitaalluarnikkut ilaatigut aamma anguniagassaasoq. Uanga oqanngisaannarpunga Atuarfitsialak inorsartutut isigilereerlugu oqalullunga. Uanga taamak oqarnikuunngilanga. Inimiuna oqaatigineqartut akerlilerlugit oqartunga uanga isumaqanngilluinnarpunga Atuarfitsialak aammalu atuarfiit namminersortut takkukkumaartussat taakkua annertuumik assigiinngissuteqarnissaat.

 

Uagut Atuarfitsialak sinaakkusigarput maannakkut piareersarluariigaq peqatigiilluta piviusunngortikkiartuaassavarput nakussassarlugu. Tassalu tunngaviliisussaq tassani isumaqatiginngissutaasinnaanngilaq. Taamaattumik Josef (Duusi) Motzfeldtip oqaatigisaa uanga Naalakkersuisutut Atuarfitsialak inorsalereersutullusooq isigalugu oqaaseq  artunga taanna eqqunngilluinnarpoq. Qujanaq.

 

Per Rosing Petersen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, sinniisussap aappaat, Siumut.

Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq Arkalo Abelsenimut qujanaq.

 

Allanik oqaaseqartoqarumanngimmat taamasilluni immikkoortoq 40 tassunga naammassivarput aappassaaneerneqannginnerminilu Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu ataatsimiititaliamit suliarineqartussaassooq.