Oqaluuserisassani immikkoortoq 47-1 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ullut ataatsimiiffiusut aqqaneq aappaat, tallimanngorneq 21. marts 2003, nal. 13:05.
Per Rosing-Petersen, siunnersuuteqartoq, Siumut.
Qujanaq.
Naggueqatitsinnik
suleqateqalernissaq siunertaralugu Inatsisartut Siulittaasoqarfiata Inuit,
tassa uani pivakka naggueqatigut issittormiut siunnersuisoqatigiiffiannik
Inatsisartutigoortumik pilersitsinissamik peqquneqarnissaa pillugu Inatsisartut
aalajangiiffigisassaattut siunnersuut.
Ukiorpaalunngulertuni annertusiartuinnartumillu
nunatsinni inatsisartut Nunat Avannarliit siunnersuisoqatigiiffiannut (Nordisk
Råd) aammalu Nunat Avannarliit killiit siunnersioqatigiiffiannut (Vestnordisk
råd) sammiveqartumik suliniuteqariartulernikuuvoq ilaatigullu aamma tamanna
tunngavingalugu Issittumut igalaaq-mik suliniutit ersarissiartulernikuullutik,
naak EU aqqutingalugu pilersinneqarnikuungaluartoq.
Taamaasillutalu
inatsisartutigoortumik nukippassuit minnerunngitsumillu aningaasarpaalussuit
siunnersuisoqatigiiffinnut taakkununnga ilaasortaanerput toqqammavingalugu
atortarlutigit.
Kitaanut sammisumik
naggueqatitsinnut piorsarsimassutsikkut oqaatsitigut sutigut tamatigut
annertuumik qanitatsinut una killiffigaarput:
Ukiuni arlalissuanngortuni (ukiuni
25-ni) Inuit Issittormiut Kattuffiat, ICC tulluusimaarnarluinnartumik
annertuunik suliaqarsimallunilu angusaqarsimavoq, naluneqanngitsutuulli tamanna
sulineq pisortatingoortuunani ingerlanneqarpoq. Suliat assigiinngitsut aammalu
naggueqatitsinnut qaninnerusumik suleqatigiinninnissaq pisariaqaleriartortutut
isikkoqarmat pisariaqarsorilluinnarpara taamatut pisortatigoortumik
inatsisartutigoortumillu pilersitsinissaq piffissanngorluinnartoq.
Taamaasiornikkummi pingaarutilimmik
aamma ICC-p anguniagai ajornannginnerusumik anguneqarsinaaleqqullugit aammalu
ikorfartoqatigiillutik ingerlaqatigiinnissaat siunertaralugu.
Tassami siunnersuisoqatigiinnut
qulaani taasanni (kangitsinniittunut) peqataasinnaagutta pisariaqarluinnartutut
isigaara aamma ukiuni tuusintilikkaani naggueqatigisimasatsinnut taamatut
siunnersuisoqatigiinnik pilersitsisoqarnissaa avaqqunneqarsinnaanngitsoq.
Ilaatigullu tamanna periarfissaq
aqqutigalugu niueqatigiinneq, suleqatigiinneq sutigullu tamatigut
attassuteqaqatigiinnerulerneq aqqutissiuunneqalissangaluarami.
Aammattaaq tamanna aqqutingalugu
nunarput siunnersuisoqatigiit akornanni ikaartarfittut iluaqutaalluni
ersarinnerusumik pisortatigoortumik inissisimalersissagatsigu.
Pilersitsinissamik
pisariaqartitsisoqarnera apeqquserneqaruminaatsinneqartariaqarpoq immaqaluunniit
taamaattussaannartut isigineqartariaqaraluarluni neriuutigilluinnarparalu
siunnersuut paasineqarluni tapersersorneqarumaartoq, pisariaqarpormi.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Inatsisartut siulittaasuat.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Nunat issittormiut
Siunnersuisoqatigiiffiannik Inatsisartutigoortumik pilersitsinissamik Per
Rosing-Petersenip siunnersuutaa Siulittaasoqarfip soqutigalugu suliaraa.
Siunnersuummut unngaviusutut
isummersuutit Siulittaasoqarfiup isumaqatiginartillugillu paasilluarpai.
Siunnersuummilli saqqmmiunneqartumi tunngaviliussaq tunngavigalugu
Siulittaasoqarfik inassuteqarnianngilaq, taarsiullugu Inatsisartut
siullermeerinninnermi, siunnersuutip aappassaneerlugu oqaluuserineqarnissaa
sioqqullugu tamakkiisumik suliarineqartumik inassuteqarfiusussatut
oqallinnissaq naatsorsuutigineqartoq Siulittaasoqarfiup utaqqiniarpaa.
Inatsisartut
oqaliisiginninnissaannut atugassatut nunani tamalaani inatsisartoqarnikkut
suleqatigiiffiit pilersinneqarsimasut pingaarnerusumik tunngavigisaat
Siulittaasoqarfiup naatsuaqqamik taasaqarfigissavai. Suleqatigiiffissatut
pioreersut annertusineqarnissaannut naleqquttutut tunngavigisassaannut
Siulittaasoqarfiup isiginninnini ilanngullugu saqqmmiutissavaa.
Naalakkersuisutigoortumik
suleqatigiinnermut ingerlaavartumut nunarsuup ilaani uagut
peqataaffigisatsinnut tunngatillugu inatsisartutigoortumik suleqatigiinnerup
pigaartinneqarnera annertuujuvoq. Inatsisartutigoortumik suleqatigiinneq
minnerunngitsumik ukunani ingerlanneqartoq
pineqarpoq:
1. Issittumi Komité
2. Maannamut Siulittasoqarfik ICC-mut qanimut
suleqatigalugu ICC?p sinniisoqartitaatut pisortatigoortumik peqataavoq,
3. Susassaqarfinnut nunatsinnit
soqutiginaatilinnut tunngatillugu Danmarkip Kalaallit Nunaatalu naligiittut
sinniisuutitaqarfigisaani pissutsit ineriartornerannut naapertuuttumik
qallunaat ilaasortaqarfiini (Danmark/Kalaallit Nunaat) ataatsimut ilaasutut
akuersissutigineqarnissaa anguniarlugu Siulittaasoqarfik sulivoq,
4. 2004-imi septemberimi Nunani Issittuni
Inatsisartut Ataatsimeersuarnerisa arfinilissaata Nuummi ingerlanneqarnissaanut
Inatsisartut Siulittaasuat Folketingillu Siulittaasua ataatsimoorlutik
qaaqqusisuupput, qaaqqusissut Inatsisartut Ataatsimeersuarnerisa Tallimaata
akuerisaa.
- Suliassaqarfinni suliassani nunatsinnut
immikkut soqutiginaatilinni pitsaanerpaamik naammassiniarneqartuni Nunat
Avannarliit Siunnersuisoqatigiivini attuumassutilinni Inatsisartut suli marlunnik
aamma aallartitaqarput. Tamatumunnga ukiumoortumik aningaasartuutigineqartartut
600.000 kr. missaannik angissuseqarput.
- Nunani Avannarlerni Killerni
inatsisartutigut aallartitanik, Inatsisartut ilaasortaannik tallimanikilaasortalimmi,
Inatsisartullu Siulittaasuata aallartitanut siuttuuffigisaani Kalaallit Nunaata
soqutigisai isumagineqarput. Tamatumunnga ukiumoortumik
aningaasartuutigineqartartut 450.000 kr. missaannik angissuseqarput.
ICC (Nunat Issittormiut Kattuffiat)
NGO-tut (Naalakkersuisutigoortuunngitsumik suleqatigiiffittut ?
Inatsisartutigoortuunngitsut), ikiumut 4,5 mio.kr.-nik tapiissutisisarpoq.
Aningaasat taakku Inuit ataatsimoorlutik Inatsisartutigoortuunngitsutut
soqutigisaannut sunniuteqarluartumik iluaqutissatut atorneqartarput. ICC?p
qaassusisuunera aallaavigalugu Kalaallit Nunaata Naalakkersuisuisa taamatullu
Kalaallit Nunaata Inatsisartuisa sinniisuutitaat kattuffiup sulinerani
peqataalluartarput.
Suliniutit taaneqartut saniatigut
avammut sammisumik suleqatigiiffinni arlalinni, Suleriaatsimi § 4, imm. 3
malillugu Inatsisartut Siulittasoqarfiat sinniisuutitaqarpoq, tassalu
Folketingip Siulittaasoqarfianut Inatsisartut Attaveqatigiinnermut
Ataatsimiititaliaanni, ataatsimiittarnerit saniatigut maanna pineqartut tassa,
Nunavummi, Nuavimmi, Ålandimi, Savalimmiuni, Islandimi kiisalu Sametingimi
inatsisartoqarnikkut oqartussaaffeqarnikkut ttaveqarnerit. Aammattaaq EU?mi
Parlamentimik suleqateqarneq patajaallisarniarlugu sulisoqarpoq.
Aammattaaq sanilerisatta suliatigut
suleqatigineqarnerat patajaallisarniarlugu Inatsisartut ataatsimiititaliaasa
peqataanissaannut periarfissaqartoqarpoq. Tamatumunnga assersuutissanut ilaavoq
Nunavummi, kultureqarnermut ilinniartitaanermullu tunngasumik suliaqartut qanittukkut
Kalaallit Nunaannut tikeraarnerat. Inatsisartut Kultureqarnermut
Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata akisilluni tikeraarnissaa
isumaliutigineqarmat aamma ilisimaneqarpoq.
Aamma ileqquuvoq Inatsisartuni
ilaasortat marluk Naalagaaffiit Peqatigiit Ataatsimeersuarneranni
peqataasarnerat.
Suliniutinut ingerlareersunut,
tassunga ICC-mut tapiissutit ilanngullugit, ukiumut aningaasartuutit katillugit
6,5 mio.kr.-nit missaannik angissuseqarajupput. Taakkununnguttaaq
ilanngutassaapput Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliap
sammisaannut ukiumut atorneqartartut 1 mio.kr. missaanik angissusillit,
taakkulu ilaat nunanut allanut attaveqarnermut tunngasuullutik.
Misilittakkat takutippaat nunanik
allanik suleqateqarneq angisuumik aningaasartuuteqarnermik nassataqartartoq.
Minnerunngitsumik taamaattarpoq suleqatigiinneq suliffinngortinneqaraangat,
tassungalu atasumik allaffeqarfimmik, siumut aalajangersagaasunik
ataatsimiittarnernik pilersitsisoqaraangat.
Siulittaasoqarfik isumaqarpoq
nunanut tamalaanik inatsisartoqarnikut suleqateqarneq
pingaartinneqartariaqartoq. Kalaallit Nunaata soqutigisaasa pitsaanerpaamik
isumagineqarneranut pingaarnersiuinermi taamaattumik aallaavissat makku
atorneqarsinnaapput:
- Nunanut tamalaanut tunngatillugu Kalaallit
Nunaata saqqumilaarnerusunngortinneqarnissaa,
- Nunatsinni pissutsinik Kalaallillu
Nunaannik nunarsuup avatitsinniittup ilisimasaqarnerulersinneqarnissaa,
- Kalaallit nioqqusiaasa sullississutigisartagaasalu
avammut nioqqutigineqarnerulersinneqarnissaat kiisalu siunnerfilimmik
aningaasaqarnikkut niueqatigiinnikkullu suleqatigiinnerulernissaq,
- Suliatigut nunanilu tamalaani ilisimasanik
misilittakkanillu peqalernissaq.
Nunani tamalaani
inatsisartutigoortumik suliniuteqarnerup pingaartinneqarnerani tunngavissat
taamaattut atorneqarnerannut atatillugu makku eqqarsaatigineqartariaqarput:
- Inuttut aningaasarnikkullu atugassarisavut
killeqarmata,
- suliniutit imminnut qalleraannissaat
sapinngisamik pinngitsoorniarneqartariaqarmat,
- suliniuteqarnerni angusassatut
naatsorsuutigisat taakkununngalu attuumassuteqartumik aningaasartuutit
pissusissamisoortumik imminnut attuumassuteqartuunissaat.
Siunnersuummut saqqummiunneqartumut
atatillugu oqallinnermi Inatsisartut isummersornissaat Siulittaasoqarfiup
naatsorsuutigaa. Inuit naggueqatitta attaveqarfigineqarnerata
pilersinneqarnissaa attanneqarnissaalu Inatsisartuni aalajangiunneqartut
ilusaat malillugu pissasoq Siulittaasoqarfiup suliaralugu ingerlateqqinniarpaa.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Taava massakkut partiit oqaaseqartuinut nuussaagut. Siuliussaaq Jørgen Wæver Johansen, Siumut.
Jørgen Wæver Johansen, Siumup oqaaseqartua.
Qujanaq.
Siunnersuut Inatsisartunut ilaasortamit Per Rosing-Petersenimit saqqummiunneqartoq oqaluuserilluareerlugu imatut Siumumiit oqaaseqarfigissavarput.
Siumumiit Nunanut allanut tunngassuteqartut pillugit nassuiaatip oqaluuserineqarnerani oqaaseqaatigisavut aallaqqaasiullugu innersuukkusuppagut. Ilanngullugu innersuukkusupparput ippassaq Nunatta Nunavullu akornanni suleqateqarnerup ineriartortinneqarnissaata aallunneqarnerunissaanik siunnersuutigineqartumut tunngatillugu oqaaseqaatigisavut. Pineqartuni taakkunani isummersueqataanitsinni tunngaviusumik saqqummiunneqartunut isumaqataanerput oqaatigaarput. Aamma Siumup tungaaniit nuannaarutigaarput siulittaasoqarfimmiit siunnersuutigineqartoq sukumiisumik sammineqareerluni akissuteqaasiortoqarsimasoq malunnarmat.
Siumumiit isumaqarpugut naggueqatitsinnut tunngatillugu suleqateqarnerput annertusartariaqartoq, aammali pingaartipparput taamatut suleqateqarnitta siunnerfeqarluartumik ingerlanneqarnissaa isumannaarsueqataaffigissallugu.
Qularutigineqarsinnaanngilaq naggueqatigiittut pitsaasumik isummersoqatigiiffiusumik suleqateqarnissatsinnut periarfissaqarluarmat, soorlu aamma tamanna qanittukkut Ilaqutariinnermut, Peqqinnissaqarnermullu Ataatsimiititaliamiit Nunavummi imminortarnerup akiorneqarnissaa pillugu ataatsimeersuartoqarnerani peqataatitaqarnitsinni kingumut uppernarsineqartoq.
Siumup tungaaniit ukiut 25 sinnerlugit Inuit Issittormiut Kattuffiata ICC-p suliniarnerani peqataalluarsimavugut, kattuffiullu maannamut sulinermi peqataanermini angusarisimasai tamatta tulluusimaarutigisinnaasatsitut oqaatigerusullugit.
Taamatut suleqataanitsinni siunnersuuteqartoq assigalugu isumaqarpugut, misilittakkatta takutikkat, anguniakkat ilaat pilertornerusumik anguneqarsinnaassammata aalajangersimasumik Inuit qinigaasa akornanni aalajangersimasumik pisortatigoortumik suleqatigiiffiusinnaasumik pilersitsisoqarpat. Tamanna qularutigineqarsinnaanngilaq.
Siumumiit pingaartipparput taamatut aaqqissuussaalluartumik suleqateqalersinnaanerup sukumiisumik paasiniarneqarlunilu misissorneqarnissaa.
Taamaammat Siumumiit siunnersuutigerusupparput, naggueqativullu qinikkat akornanni pisortatigoortumik suleqatigiinnerunissarput isumaqarluartumik ingerlateqqinneqarnissaa siunnerfiusariaqarmat, suliap ingerlateqqinnginnerani - aningaasanillu amerlasuunik ullumikkut atuereernerup qaavatigut piumasaqaateqalinnginnermi ? paasiniarneqaqqaartariaqartoq naggueqatitta siunnersuutigineqartoq manna ilalernartinneraat.
Taamatut Siumumiit oqaaseqarluta siunnersuutigineqartoq tunngaviatigut taperserparput, siulianilu siunnersuutigisavut Inatsisartut siulittaasoqarfiannit suliarineqareerpata siunnersuutip uterfigineqarnissaa inassutigerusupparput.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Georg Olsen, Inuit
Ataqatigiit.
Georg Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Inatsisartunut Ilaasortap Per
Rosing-Petersen?p Inatsisartutigoortumik inuiaqatigiit akornanni
siunnersuisooqatigiiffimmik pilersitsisoqarnissaanik siunnersuutaa Inuit
Ataqatigiinniit oqaluuserilluareerlugu imatut oqaaseqarfigiumavarput.
Ilisimaneqareersutut Nunat
Avannarliit nunani akornanni nunatta suleqateqarnera, suli maannamut
annertunerusumik taamaallaat kangimut sammiveqarpoq. Taamaammat
pisariaqarluinnarpoq naggueqatigiit akornatsinni aamma pisortatigoortumik
suleqatigiinnerup annertusarneqarnissaa ilusilersorniassallugu.
Niueqatigiinnikkummi
attaveqatigiinnikkullu aqqutit matoqqalluinnarput, naak massa naggueqatigiittut
immitsinnut illersoqatigiissinnaanerput pisuussutinillu
ineriartortitseqatigiissinnaanerigaluagut iluatsitsiviulluarsinnaagaluartut.
Taamaammat siunnersuut
tunngavimmigut pitsaaqutissarpassuaqarsinnaasoq qularutigineqarsinnaanngilaq.
Per Rosing-Petersen?p siunnersuummini ilaatigut pisortatigoortumi qinikkallu
nunatta, nunanut allanut aammalu naggueqatigiinnut attaveqarnissaq
eqqartoramiuk ullumikkut periarfissaasut isiginiarpallaarsimagunanngilai.
Tassami kimmut attaveqarnitsinni
nunat avannarliit killiit akornanni, aammalu Nordisk Rådimi suleqatigiinnerup
saniatigut aamma Issittumi Siunnersuisooqatigiit suleqatiginiarneranni aamma
Issittumi Suleqatigiiffimmi ilaanerput, tuluttu taaguuteqartumik The Standing
Committee and Parlamentarians of the Arctic Region, tassani Inatsisartuni
Siulittaasoqarfik ilaavoq, aammalu Nunavut Assemble tassani ilaatitaqarluni.
Kisianni Inatsisartut
Siulittaasoqarfiat kaammattussavarput Inatsisartunut ilaasortat qanoq ilillutik
tamakkunani suleqatigiiffinni toqqaannarnerusumik siunissami
ataatsimeeqataasarnermikkut malinnaatinneqartarsinnaanersut.
Siunnersuisooqatigiiffimmilli
pilersitsisoqassappat taava naggueqatigiit suliaqareersullu akornanni
paaseqatigiilluaqqaarnikkut pilersitsisoqarnissaa Inuit Ataqatigiinniit
kaammattuutigiumavarput.
Maannamut Inuit Issittormiut Kattuffiata
ukiorpassuanngulersuni naggueqatigiit akornanni suliai, angusaalu
tulluusimaarutissaapput tamakkiisumillu tapersersorneqartariaqarlutik.
Taamaammat suliat pioreersut innarlerneqarsinnaanerat
pinngitsoortinneqartariaqarpoq.
Siulittaasoqarfiup akissuteqarnermini
ilaatigut suliat imminnut qalleraatinneqannginnissaannik pingaartitsinera
innersuussutigalugu, pilersitsinissamik siunnersuut
tunngavisseqqaarluarneqartariaqartutut isigaarput. Taamaakkaluartoq
oqallittoqarli, suliniarnermi naggueqatigiit akornatsinni pisortatigoortumik
peqqissaartumik iliuuseqartarnerit annertusaaffigineqartariaqarmata.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Jensigne Berthelsen, Atassut.
Jensigne Berthelsen, Atassutip oqaaseqartua.
Inatsisartuni Ilaasortap Per Rosing-Petersenip siunnersuutigaa Inatsisartut Siulittaasoqarfiat peqquneqassasoq Inuit (issittormiut) siunnersuisoqatigiiffiannik pilersitsinissamik suliniuteqassasoq.
Naggueqatitsinnut qaninnerusumik suleqatigiinnissamik Per Rosing-Petersenip ujartuinera ATASSUT-mit paasilluarparput, taamaattorli piffissaasorinngilarput pisortatigoortumik inatsisartutigoortumillu siunnersuisoqatigiiffimmik pilersitsinissaq.
Naalakkersuisutigoorlugu naggueqatitisinnik suleqateqarnerput nukittorsarlugulu suleqati- giinnissamik isumaqatigiissutit timitalersorneqarnissaanik Naalakkersuisut oqariartuute-qareerput.
ATASSUT-millu maannakkuugallartoq tulluartuusorinartinngilarput suleqatigiinnerit suli tamakkiisumik ingerlalersimanngitsut aatsaallu aallarnisarniagaasut iluatsittumik ingerlalernissaat ikorfartorneqarnissaat orniginartinnerullutigu. Sumummi iluaqutaassava suleqatigiinnisamik qaleriiaanik isumaqatigiissusioqattaarutta ingerlallualernissaannullu nukiit atornagit?
ATASSUT-mit apeqqut uterfigeqqikkusussinnaavarput pisariaqavissutut suleqatigiinnermullu pioreersumut ikorfartuutaasussaasutut nalilerlugu pilersitsisoqarnissaanik siunnersuummik Inatsisartut Siulittaasoqarfia saqqummiussissappat.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Per Berthelsen, Demokraatit.
Per Berthelsen, Demokraatit oqaaseqartuat.
Demokraatinit Inatsisartunut ilaasortap Per Rosing-Petersen?p siunnersuutaa naatsumik imaattumik oqaaseqaateqarfiginiarparput.
Demokraatit tungaannit piffissaasorinngilarput maanna Inatsisartut Siulittaasoqarfiata peqquneqarnissaanut Inuit Siunnersuisoqatigiiffiannik pilersitsiniarluni suliniuteqarnissamik, nalunnginnatsigu maanna Canada?mi naggueqatigut Canadami Naalakkersuisutik avaqqullugit kimilimmik suleqatigiinninissamut periarfissaqartitaanngitsut, taamallu oqimaaqatigiissumik tunngaveqartumik suleqataanissamut piareersimanngitsut.
Taamaattumillu Demokraatit naliliipput siunnersuutigineqartutut pilersitsisinnaaneq naammaginartumik kinguneqarsinnaanngitsoq, qanorluunniit ilusiligaasumik ilusiliigaluaraanni aningaasartuutaalinngitsoornavianngitsunut sanilliussigaanni.
Taamaattumik Demokraatit tungaannit naammagigallarpagut maannamut naggueqatigiit akunnitsinni suleqatigiinnissamut periarfissiissutaasut, taamaammallu siunnersuutigineqartoq matumani akuerineqassanngitsoq inassutigivarput.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatiigit.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatiigit.
Inatsisartunut Ilaasortap Per Rosing-Petersen?p siunnersuutaa soqutiginartoq aammalu qularnanngilluinnartumik Kalaallinut, naggueqatitsinnullu assigiinngitsorpassuarnik tamatsinnut iluaqutaasussanik kinguneqarsinnaasoq Kattusseqatigiit sinnerlugit imattuumik oqaaseqarfigissavara.
Siunnersuut tamakkiisumik taperserpara, minnerunngitsumik Nunatta kimmut annerusumik suleqatigiinninnissaa ukiorpassuanngulersuni eqqartorneqartareermat, aammalu maannamut kigaakkaluartumik suliniutit assigiinngitsut ilaat ingerlareermata kiisalu angallannikkut, niuernikkut, piorsarsimassutsikkut, takornariaqarnikkut, ilinniartitaanikkut allarpassuartigullu annerusumik naggueqatitsinnik aammalu naggueqatigiinngikkaluatsinnik Amerika?p avannaani assigiinngitsutigut soorlu siuliani taagorneqareersutut suleqatigiinninnerusinnaanermik periarfissiinermik ilaqartussaanera qularnanngimmat.
Soorunami Inatsisartut Siulittaasoqarfiata maannakkut suliniutit ingerlareersut eqqartugaasa unitsinneqannginnissaat, taakkualuunniit ilaasa unitsinneqarnissaat Kattusseqatigiit tungaanniit takorluunngilarput.
Kisianni siunnersuuteqartup oqalunneratuut naggueqatitsinnik qaninnerusumik suleqatigiinninnissaq pisariaqarluinnarmat apeqquserneqartariaqanngitsorluunniit Siunnersuisoqatigiinnik pilersitsisoqarnissaa pisariaqangaarmat.
Taamatut oqaaseqarlunga siunnersuut taperserlugu aappassaaneerneqannginnerani Inatsisartut Siulittaasoqarfianni akuersaartumik oqaluuserineqarnissaa inassutigaara.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Siunnersuuteqartoq Per
Rosing-Petersen, Siumut.
Per Rosing-Petersen, siunnersuuteqartoq, Siumut.
Qujanaq. Inatsisartut
Siulittaasoqarfiata akissutaanut qujarusuppunga aamma partiit, Kattusseqatigiillu
aamma oqaaseqaataannut siunnersuummut qujarusuppunga.
Takusinnaasakka malillugit
Siulittaasoqarfimmi taamannak kaammattuisoqarnissaanik Inatsisartut
amerlanerussuteqartut taamannak iliuuseqarpata suliaq ingerlateqqinniarlugu
oqariartuutaanut qujarusuppunga aamma takusinnaasakka malillugit uani
siunnersuut tunngaviatigut taperserneqarluni, naatsorsuutigaara
Siulittaasoqarfimmi taanna suliareqqikkumaaripput.
Tassami takuneqarsinnaasutut aamma
uani ujartukkama ? taakkartukkanni aamma ersarikkami uani
piorsarsimassutsikkut, oqaatsitigut sutigut tamatigut arlaannaatigulluunniit
nunasiaanitta / nunasiaanitsiguinnaq kingunerisaanik attaveqarfigisagut qanimut
Nordik Råd, Nunat Avannarliit Siunnersuisooqatigiit, taavalu Nunat Avannarliit
Killiit Siunnersuisooqatigiivi tassunga annertoorujorujussuarmik
suliniuteqarpugut nukippassuillu, aningaasarpassuillu tassunga atortarlugit.
Taanna toqqammavigaara, aammalu takuneqarsinnaavoq nassuiaammi taakkua aamma
pissutsit taamaattuusut.
Uani Siulittaasoqarfiup akissutaani
qupperneq pingajuanni allassimasoq qeqqata missaani, allaffissornikkut aammalu
pilersitsisoqassappat allaffisornermik annertunerusumik,
eqqaassutigilaaginnassavara soorlu Nunanut Avannarlernut taavalu Nunanut
Avannarlernut Killernut allaffissornikkut Inatsisartut Allattoqarfiani allattut
pigereersut atorneqartarnerat, taanna iluaqutatigalugu aamma takorloorakku uani
taamannak aaqqiisoqassasoq, taamaattumik allattaareersut amerlinngikkaluarlugit
allaffissornikkut aningaasartuutit allinngikkaluarlugit taamannak
pilersaaruteqarninni, siunnersuuteqarninni toqqammavilersuivunga.
Aamma uani
eqqarsaatigisannginnatsigu uagut inuiaat Kalaallit pissarsissutigisinnaasagut
piinnarnagit, uagut annertoorujorujussuarmik kangianut sammisumik suleqateqarnitsinni
pissarsisarnikuuvugut annertoorujussuarmik, taakkualu uanga misigisimavunga
Kalaallit pisussaaffeqartugut naggueqatitsinnut taakkua misilittakkat, aammalu
tunniunneqarnikuusut uagut ikaartarfittut inuiaat Kalaallit atortariaqaraat
naggueqatitsinnut taamannak pisortatigoortumik suleqateqalernissamik
eqqarsaatigigaanni.
Taamaattumik aamma soorunami Siumut
sinnerlugu Jørgen Wæver Johansen?p oqaaseqaataanut qujarusuppunga, tassani
ersarissumik tapersersuillutik aamma pilersitsoqarnissaa taakkartoramikku aamma
taanna ulloq 11. marts Nunanut Allanut tunngasumik nassuiaammi taanna
ersarereernikuugami, taamaasillugu qujarusuppunga Jørgen Wæver Johansen?p
tapersersuinera Siumut sinnerlugu.
Kusanartorujussuugamik oqaatsit
assigiingitsut, taavalu aamma annertunerusumik pulaffigeqqinngikkaluarlugit una
aamma eqqaassutigineqartoq, tassa uani ikorfartoqatigiilluni massakkut ICC?p
suliaanut assigiinngitsutigut immaqa aporfiusarsinnaasunik ulluinnarni
ikorfartuutaasinnaasutut isigineqarami, aammalu taamannak ukua naggueqatitsinni
Inatsisartutut inissisimasut Nunavummi, Nunavimmi North West Territorium?mi
aperineqarlutik taakkua aamma soqutigippassuk uanga assorujorujussuaq suliassap
ingerlaqqinnissaa soqutiginartutut pisussaafittullu isigisariaqartutut isigaara.
Taamaattumik aamma uani tassa Inuit
Ataqatigiit sinnerlugit Georg Olsen?p tapersersuinera aamma
qujassutigerusuppara. Aammalu qularinngilara qalleraatiinnartumik suliap
imaluunniit taamannak ataatsimiititaliap imaluunniit attavigeqatigiinnerit
ingerlalernissaa. Nalunngilarput uani Standing Committtee peqareertoq,
taakkualu aamma naluneqanngitsutuut Nunat Avannarliit peqataaffigaat,
taamaakkaluartoq Nunat Avannarlliit Siunnersuisooqatigiit peqataavugut aamma
Island tassani peqataalluni aamma Nunat Avannarliit Killiit
Siunnersuisooqatigiiffiat peqataalluni aamma uagut peqataavugut.
Taamaattumik
qalleraatiinnartoqassanngippat aamma taakkua apeqquserneqartariaqaraluarput,
tassani inissisimanersut. Kisianni taamaasiussanngilagut, uangaana taakkunani
suliat ingerlareersut nangillugit ikaartarfittut atorneqarnissaa pingaartillugu
ujartoriga.
Taamaattumik aamma
ajuusaarutigilaanngitsuussanngilara Atassutikkormiut ajuusaarnartumik tassani
tapersersuinngimmata, naggueqatitsinnik tunngasunik. Tassa una eqqaasara 11.
marts Nunanut Allanut tunngasunik nassuiaammut atatillugu qupperneq pingajuani
uani ullumikkut aamma oqaaseqartoq Jensigne Berthelsen imannak oqarmat ?
issuaalaarsinnaavunga? ?Issittumi suleqatigiinneq akitsinni naggueqatitta
Naalakkersuinikkut suleqatigineqarnerat ullummikkut annerusumik
suleqatiginerunissaat Atassut-miit pissusissamisoorsoraarput?. Taamannak
oqariarlutik paatsooruminaatsorujorujussuuvoq uani tapersersuinatik
nalunaaruteqarnerat. Ajuusaarnarpoq ? ajuusaarnartorujorujussuuvoq immaqa atianeereerami
Atassut, Danmarkimut ataniartorujuulluni Nunanut Avannarlernut taanna
nassuiaataanersoq naluara, kisianni ajuusaarnaqaaq uani ukiuni
tuusintilippassuarni naggueqatitsinnut taakkununngaannaq samminikuulluta,
massakkut suleqatigiinninnissamut qanimut tassunga periarfissiisoqannginnissaa.
Aamma tassuunartaatigut aamma
ugguarutigaara uani Demokraatit sinnerlugit Per Berthelsen?p
oqariartuutigimmagu, naluneqanngitsutuut Per Berthelsen-i Nunanut Avannarlernut
suleqateqarnissaq pingaartittartorujorujussuugaa aammalu
?erfalasulersaarutiginiartartorujussuullugu? taammattumik
paasiuminaatsittorujussuuara uagut ilaa oqarnittuut naggueqatigut ukua
uagutsitut oqaatsitigut qanittuararsuit, eqqarsartaatsikkut immikkuullarissut
qanittuararsuit. Uagut aallarniutinni oqarnittuut uagut tunniussinnaasagut
taakkuninnga Nunat Avannarlerninngaanniit Siunnersuisooqatigiit
peqataanitsinni, aasigiinngitsuni peqataanitsinni tunniussinnaasagut,
qularinnginnakku annertoorujussuusussaasut tassuuna periarfissiinissamik tapersersuinnginnerat,
tassani ajuusaarutigisorujussuussuara.
Aamma aningaasartuutaalernissaanik
eqqartuinitsinni eqqaamalaassavarput, soorlu aamma Siulittaasoqarfik sinnerlugu
Jonathan Motzfeldt saqqummiinermini aningaasat uani Nunat Avannarliit Killiit
Siunnersuisooqatigiiffianut taavalu aamma Nunat Avannarliit
Siunnersuisooqatigiiffianut millionit sinnerlugit agguaqatigiissillugu ukiut
tamaasa atortarpagut. Imaassinnaavoq maannangaaq ukiorpassuarni
ilaasortaareerluta uagutsinnut iluaqutaalersinnaasimassasut, arlaatigut
kisianni qularingilara aamma una taamannak pisortatigoortumik
Inatsisartutigoortumik naggueqatitsinnut attaveqartalerutta taamannak
aalajangersimasumik, aamma uagutsinnut kinguneqarluarumaarnissaa
qularnanngikkaluarami.
Taava aamma Anthon Frederiksen
Kattusseqatigiit sinnerlugit taamannak paasinnilluarluni aamma tamakkiisumik
tapersersuinera qujassutigerusuppara, tassuunartaatigut aamma uani
takuneqarsinnaasutut amerlanerussuteqarluartut taamannak siunnersuutip ingerlaqqinnissaa,
misissuinerup ingerlaqqinnissaa Inatsisartut Siulittaasoqarfianut
kaammattuutigimmassuk, taavalu qularinngilara Inatsisartut Siulittaasoqarfiata
una suliaq pimoorullugu ingerlateqqikkumaaraat, taavalu ukua naggueqatitsinnik
Inatsisartutut inissisimasut attaveqarfigalugit.
Eqqaamassavarput aamma uani
ilaatigut tunngavilersuutiminik Per Berthelsen, Demokraatininngaanneersup
suunerpoq eqqaavaa. Uani naggueqatitta Inatsisartuni inissisimanerata
akisussaaffeqarnikkut annikinnerujorujussuarmik inissisimanerat. Uagut aamma
taamatorluinnaqqinnaaq inissisimavugut Nunat Avannarliit
Siunnersuisooqatigiiffiani aamma Nunat Avannarliit Killiit
Siunnersuisooqatigiiffiani. Naluneqanngitsutut uagut Danmarkip Naalagaffiata
ataaniippugut, qaqugukkulluunniit tunngaviatigut inatsit malillugu Folketingip
akisussaaffipput uani Inatsisartuni akisussaaffipput qaqugukkulluunniit
peersinnaavaa, taamaattumik Naalagaaffittut inissisimanera taamannak
periarfissaqartitaalluta inissisimavugut, uani Siunnersuisooqatigiiffinni, taamaattumik
uanga isigisinnaanngilluinnarpara naggueqatitta annikinnerusumik Inatsisartui
akisussaaffimmik tunineqarnikuugaluartut, arlaatigut taamaassasut
suleqatigilissagaluarutsigit, tamakkua aporfiusussatut isiginngilakka.
Aqutsisoq nikuimmat qujaannassuunga
tassunga. Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliuppoq Inatsisartut
Siulittaasuat Jonathan Motzfeldt.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat,
Siumut.
Qujavunga amerlanerusut maani
erseqqissumik nalunaarmata suliassaq ingerlateqqissagipput, misissussavarput
aammalu Akilinermi Nunavut aamma Nunavik qanoq ililluta
suleqatigineqarsinnaanerannik tusarniaanissat aamma ingerlateqqissavagut,
tamatumani Siumut oqaaseqartuata Jørgen Wæver Johansen?p kiisalu Inuit
Ataqatigiit oqaaseqartuata erseqqissumik tamatumani nalunaariartorneri, tassa
Georg Olsen?p aamma saqqummiussami tapersiinerminik taakku misissorneqarnissaat
kaammattuutigaat, taamatullu aamma Attaviitsup Kattusseqatigiit Anthon
Frederiksen?p aamma misissuinissaq taamaalillugu eqqarsaatigaa.
Taamaattumik taakku tunngavigalugit
suliassaq misissussavarput Inatsisartunullu saqqummiussinnaanerput
taamaalilluta periarfissaqartinneqarumaarpoq.
Aamma oqaatigissavara
Siulittaasoqarfimmi suliarinerani allaffissornikkut allatigullu aamma
aningaasartuutissat nalilerniarneqarneranut atatillugu piinnarnagu, kisianni
aamma suleqatigisassat Naalakkersuinikkut inissisimaneri eqqarsaatigalugit
ilaatigut oqaatigineqartoq aaqqissuussaanerat Nunavumi aamma Nunavimmi,
Naalakkersuinikkut aaqqissuussaanerat uagutsinnut allaaneruvoq,
allaanerussuteqarpoq. Aamma taamaattumik tusarniaanissarput tamakkununnga
pisariaqarpoq qanoq ililluta eqqortumik pitsaasumillu suleqatigiinnissarput
aqqinneqassappat.
Aamma Danmarkip Naalagaaffiata
akulerunniarfiginavianngilaatigut isumaqarpunga, taamatut
suleqatigiiinninnissami misissuiniarnissatsinnut aamma uani pineqarnerupput
qanoq oqaasissaqartitaanitta, oqaasissaqartitaanerisa Nunavut, Nunaviullu
akornuteqanngitsumik taamak ittumik Siunnersuisoqatigiinnik
pilersitsisinnaanerannut periarfissat misissussallugit, taanna
suliarissavarput.
Aamma naggataatigut oqaatigissavara
Naalakkersuinikkut misissugassat saniatigut, tassa aamma pingaartissimagatsigu
erseqqissassallugu maannakut suleqatigiiffiit arlalippassuit ingerlareermata,
taamaattumillu aamma taakkua innarlerneqarnissaat kissaatigineqanngitsoq
malugisinnaavarput, aamma suleqatigiinnerit tassaniittut
innarlinngikkaluarlugit misissugassap uumap aqqutigisinnaasai Siulittaasoqarfimmi
misissussavagut.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliinnguppoq Jensigne Berthelsen, Atassut.
Jensigne Berthelsen, Atassutip oqaaseqartua.
Sivitsorsaanianngilanga, kisianni siunnersuuteqartup akissuterput paasinngilluaasarsimagaa paasigakku erseqqissaateqartariaqartutut misigisimavunga, issuareermanga imminut issuaqqilaassaanga: ?Naggueqatitsinnut qaninnerusumik suleqatigiinnissamik Per Rosing-Petersen?p ujartuinera Atassut-mit paasilluarparput, taamaattorli piffissaasorinngilarput pisortatigoortumik inatsisartutigoortumillu siunnersuisoqatigiiffimmik pilersitsinissaq?.
Nunanut allanut politikki pillugu Naalakkersuisut Siulittaasuat nassuiaateqarmat aamma qujanaq issuaramma taamatut oqarama. Imaanngilaq naggueqatigut suleqatigiumannginnatsigit taamatut oqartugut, oqartugununa suleqatigiiffiit pioreersut nukittorsaqqaannguallarnagit allarpassuarnik aamma pilersitsinissamut anngaaginnaraluarutta, tamarmik affaannarsortut suleqatigiiffiit ingerlatissavagut, tamakkua mianerisariaqarpagut. Kimilimmik suleqatigissavagut imaanngitsoq affaannarsorluta suleqatigissagigut, aamma siunertaqarluartariaqarpoq ? taanna aamma eqqaamaneqassaaq. Aamma uagut angajutut nukamut pissusilersortutut illuta suleqatiginiassanngilagut naggueqatigut, naligalugit suleqatiginiassavagut. Erseqqissaatigineqareerpoq aamma aaqqissuussaanera allatut inissisimasoq. Tamakkua tamaasa ataqqisariaqarpagut imatut isikkoqassanngilaq uagut taamatut killissimagatta uagut ilinniartitsiniarsaraluta imaluunniit arlaatigut anginerusutut immitsinnut inissilluta suleqatigiinninniassasugut ? naamik naligiimmik suleqatigiinneq ingerlanneqartariaqarpoq.
Aamma erseqqissaatigeqqiinnassavara naggataatigut minnerpaamilluunniit tunngavissaqanngilatit oqassallutit Atassut naggueqatitsinnut suleqateqarumanngitsoq, taamaattoqanngilaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Per Berthelsen, Demokraatit oqaaseqartuat.
Ja siunnersuuteqartumut tassa nalunaarutigilaassavara uani saqqummiussigama Demokraatit sinnerlugit. Tassani oqaatigineqarpoq ilaatigut uannut atatillugu soorlu naggueqatitsinnut suleqatiginninneq pingaartillugu oqartartunga ? aap ilumoorpoq taanna. Pingaartippara aamma isumaqarpunga taanna saqqummiullugu Demokraatit sinnerlugit naggasiutigisannik oqaatigisanni, oqaatigiinnarlugu maanna suleqatigiiffiusut ingerlaneri naammagalugit naammagisimaarlugillu. Taamak oqariartuuteqarama.
Aappassaanik oqaatigisat taanna inissikkuminnaatsippara, tassa aamma atera atorlugu oqaaseq ?erfalasulersaarutigisarlugulu? tamakkua atorneqarmata. Paasiuminaatseqaara taamatut oqalunneq nammineq taamatut iliortarneq misigisimanngilluinnarama.
Kisianni tassa aamma oqaatigissavara Demokraatit tungaanninngaanniit paaseqqugatsigu sumilluunniit saqqummiussisoq ajuallatsinniarlugu uani akissuteqannginnatta, nalilersuivugut oqarlutalu maanna ingerlatat naammagisimaarpagut, taakkua ajunngilaq suli nukittorsarneqarsinnaappata nukittorsarneqarniarlit kisianni uani oqaannarpugut saqqummiussaq ilaatigut eqqarsaatigilluagaasutut isikkoqanngitsoq, pissutsillu piviusut assigiinngitsutigut ilaatigut puigortutut illugit saqqummiussineq isikkoqartoq, soorluli saqqummiussiniaannarluni saqqummiussisoqartoq, tassa taamatut ilaatigut immaqa nipilimmik oqaaseqarpugut. malersorlugu, imaluunniit arlaatigut mamiatsatsinniarlugu tamakkunatigut oqaaseqanngilagut.
Tassa oqaannarpugut massakkut inuit siunnersuisooqatigiiffianik pilersitsissagaluarutta, pissutsit piviusut aallaavigigutsigit nalunngilagut naggueqatigut uatsitut inissisimanngitsut. Inissisimanerat allaavoq. Naalagaaffiat avaqqullugu taamatut isumaqatigiissummik pilersitsitsisoqarnavianngilaq. Taamaakkamilu aamma qularnarpoq suleqatigiinnerup iluani naggueqatitsinnut immaqa ilaatigut naammaginartumik suliniarsinnaaneq periarfissaqanngitsoq.
Taamaattumik tassa uagut oqaatigiinnarparput taanna.
Piffissaasorinngilarput maanna. Uterfigikuttoorneqarumaarpoq, naggueqatigiit iluanni aallaavigut imaluunniit aqutseriaatsitigut politikkikkullu inissisimanigut naligiinnerulerpata. Taava taanna siunertaqarlualerumaarpoq.
Nunat avannarliit taaneqarmata ilaasortaaffiginikuugakkit, tassa oqaatigiinnassavara sanilliukkuminaatsutut isigaakka nunat avannarliit eqqarsaatigigutsigit, taava tassani suleqatigiinnermut aningaasartuussaasut, naluara saqqummiunneqarnersut, tassa aningaasartuutit taakkua soorlu inuit issittormiut kattuffiannut sanilliullugu killilerujussuupput.
Kisiannili aamma oqaatigisinnaavara nunat avannarliit suleqatiginerisa iluini aningaasaateqarfiit allallu aamma atorsinnaasagut ammaanneqarmata. Tassanilu aamma ilaatigut aningaasartuutit immaqa toqqaannartuunngikkaluartumik utertarnerat naatsorsorneqarsinnaalluni.
Imaanngitsoq suut tamarmik aningaasanik nalilersorneqassasut. kisianni avaqqussinnaanngilarput nunattta aningaasaqarniarnikkut amikkisaarnera, taamaattumillu Demokraatit tungaanninngaanniit piuassavarput sumilluunniit aningaasartuutitalimmik kalitaqartussamik aallartitsiniarutta taava nalilersorneqassasoq taanna pilersinneqartoq nunatsinnut qanoq utertitsissuteqarsinnaanersoq.
Tassanilu tassa oqaatigaarput massakkut tunngaviat aallaavigalugit naligiissumik qularnanngitsumillu taamaalillutik aamma naggueqatitsinni naammaginartumik tunngaveqartumik ingerlasinnaanerat qularigatsigut.
Taamaattumik tassa inassutigigallarparput una siunnersuutigineqartoq itigartinneqassasoq, imaluunniit uagut tungitsinninngaanniit kaammattuutigalugu akuerineqassanngitsoq, maanna tunngaviusut aallaavigalugit naammaginartumik ingerlasinnaanissaa nalileratsigu taamatut ingerlasinnaanngitsoq.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Georg Olsen Inuit Ataqatigiit.
Georg Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Inatsisartuni ileqquuvoq ilaatigut
suna pineqarnersoq paasereeraluarlugu itigartitsiniaannavilluni
itigartitsiniaasarnerit atorneqartorujussuusut, Apeqqutaatillugu partii
sunaanersoq.
Ilaatigut immaqa
paasinarsinnaasaraluartoq sammivik suna immikkoortillugu pineqarnersoq, taanna
aamma isumaqatigiissutigineqartarsinnaagaluarpoq ajornaquteqanngitsumik.
Partiilersuunneq annertuvallaartumik atorneqartanngikkaluarpat.
Atassutikkormiut oqarfigerusunnarput
immikkoortittariaqarput Inatsisartut suunersut, aamma Naalakkersuisut
suunersut, taavalu siunnersuisooqatigiiffiit suunersut immikkoortittariaqarput.
Taamaammallu isumaqarpugut Per
Rosing-Petersenip una siunnersuutigisaa Inatsisartut Siulittaasoqarfianut
innersuussutigimmagut aamma pissusissamisoortoq.
Isumaqarpugut Inuit Ataqatigiinninnaanniit
Inatsisartut saaffiginnissuteqassasut Nunavimmi imaluunniit Nunavummi
imaluunniit Northwest Territories-mi imaluunniit Rusland-imi naggueqatitsinnut
taakku aqutsisuinut ?Inatsisartuinut?. Soorunalimi killiffigut assigiinngillat.
Taakkua qinigaannut saaffiginnissuteqartariaqartut Inatsisartut
Siulittaasoqarfiat.
Taamaalilluni suliassaq
aallartikkiartuaassooq, imannak kinguarsaqartaarusaarlugu piinnaraluarutta,
allat pioreersut sulisiinnaraluarutsigit taanna suliassaq uagut
immikkoortissinnaanavianngilarput. Immikkoortittariaqarparput nunani
avannarliit suleqatigigatsigit, kisianni aamma immikkoortittariaqarparput
naggueqatigiinnermut qanoq pingaaruteqartigisoq. Aamma pisortatigoortumik
peqqissaartumik naammassisaqarfigissallugu.
Taamaammanuna Per Rosing-Petersenip
siunnersuutaa ilalertinnartikkipput, imannak mattutinnaviissoqinagu. Aamma
isumaqarpugut annertusaasoqartariaqartoq naggueqatigut uatsinninngaanniit
ilaatigut atugassarlunnerupput, ilaatigullu uagut aamma aaqqissuussaanertigut
aallatigut paarlaasseqatigiissinnaanerput annertoorujussuaq
angusinnaagaluarparput. Niuernikkut aammalu paarlaasseqatigiittarnikkut
assigiinngitsutigut angusaqarfiusinnaasut kinguarsaannarnagit suliassat
aallartikkutsigit taava ajornaquteqanngitsumik pisortatigoortumik aamma
immikkoortiterinerit allartissinnaapput.
Imaaratarsinnaavoq taava nunani
avannarlerni Nordiskråd-ikkut allallu suliniaqartigiiffippassuit peerlugit
naggueqatigiinnut nuuttariaqalissagigut. Taamaattoqaratarsinnaavoq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Erseqqissaatigissavara una suliassaq
tassa Inatsisartut Siulittaasoqarfiannut ingerlateqqittussaanera
assortuussutaanngimmat.
Taava massakkut tullinnguulluni oqaaseqassaaq
Per Rosing-Petersen siunnersuuteqartoq.
Per Rosing-Petersen, siunnersuuteqartoq, Siumut.
Qujanaq.
Jensine Berthelsenip aamma Per
Berthelsenip nassuiaataannut qujarusuppunga, tassa paasisinnaavara
tassuunartaatigut tunngaviatigut siunnersuutinnut tunngassutikka paasineqartoq,
arlaatigullu apeqqutinik imaattortoqartoq, aamma taanna qujassutigissavara.
Aamma Atassut sinnerlugu Jensine
Berthelsenip martsip 11-ni oqaatsit tusarnaarluarsimagakkit maluginiarmagu
qutsavigaara aamma suli atuunnerarlugit oqaatigigamigit. Taavalu paasigakku
tassami uani oqariartuutai uteqqilaassavakka: Issittumi suleqatigiinneq
akitsinni naggueqatitta Naalakkersuinikkut suleqatigiinneqarnerat ullumikkumii
annerusumik, oqaaseq taanna ?annerusumik? suleqatigineqalernissaat Atassummiit
pissusissamisoorsoraarput.
Taakku suli atuussimammata
ullumikkut aamma qujassutigissavara.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Jørgen Wæver Johansen, Siumut.
Jørgen Wæver Johansen, Siumup oqaaseqartua.
Qujanaq.
Ataatsimiinnermi aqutsisoq isumaqatigaara oqaatigimmagu malunnartoq amerlanerussuteqartut isumaqartut Siumuminngaanniit siunnersuutigisarput taanna ilalernartinneqartoq, tassalu paasiniaaqqaartoqartariaqartoq naggueqatitsinnik siunnersuutigineqartoq imannak ilalertinneqarnersoq. Taamatullu paasiniaaneq misissuinerlu Inatsisartut Siulittaasoqarfiata suliariniaraa, aammalu suliarereeruniuk Inatsisartut Siulittaasuata oqaatigisaatuut suliaq maani uterfigineqarumaartoq.
Aamma soorunami aningaasat amigaataappata, naluara nunaniit avannarlerniit aaneqartariaqarnersut. Aamma nalilersorneqarsinnaavoq Inatsisartut Siulittaasoqarfianniit kattuffinnut assigisaannullu anigaasat tapiissutigineqartartut ilaanniit pisortatigoortumik siunnersuisooqatigiinnik pilersitsinissamut anigaasat aaneqarsinnaannginnersut.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliulluni oqaaseqassaaq Ellen
Christoffersen, Atassut.
Ellen Christoffersen, Atassut.
Qujanaq.
Tassa uangattaaq
sivitsorsaaqataarusunngikkaluarlunga, kisianni pisariaqarsoriivippara ilaatigut
Inuit Ataqatigiinninngaaniit Georg Olsenip oqaatigisaanut tunngatillugu.
Tassa ilaatigut partiilersorpallaarneq
taanna eqqaavaa. Tassa soorunami maaniippugut taama amerlasoorpassuartigut
partiinik tunuliaqutaqarluta. Partiinik tunuliaqutaqartarpugut partiit
isummatsigut illersorsinnaasatsinnik suliniuteqaraangata, suliniuteqartarnerilu
aamma aallaavigalugit, politikkeqarneralu aamma aallaavigalugu.
Taamaattumik aap assigiinneq ajorput
taamatut tunuliaqutissat Inatsisartut akornanni oqallinnermi. Aamma
erseqqissaatigissavara Atassumminngaaniit itigartitsiniaannarluni
itigartitsiniartoqanngilaq. Taamaattoqanngilluinnarpoq.
Kisiannili piviusut tunngavigalugit
suliniarnissaq illersorneqarsinnaasoq pingaartillugu Atassummi suliniarpugut.
Uanilu aamma suliamut tunngatillugu aamma taamatut suliniarsaraluta.
Ilaatigut eqqartorneqarpoq Inatsisartut
Naalakkersuisut isumaqatiginiarneqarsinnaaneri.
Tassani aamma pingaaruteqarpoq
erseqqissaatigissallugu ukiorpassuarni anguniartuarsimavarput Inatsisartut
Naalakkersuisullu sulinermikkut immikkoornerunissaat. Taamaattumik aamma
pisariaqarluinnartutut oqaatigisariaqarpoq Inatsisartut taakkuupput
immikkoortut Naalakkersuisuniit killormullu aamma Naalakkersuisut
Inatsisartuniit immikkoorlutik. Taamaattumik aamma taakku immikkoortaat
eqqumaffigineqartariaqarput.
Taava taakku aamma ilaatigut
taaneqarsinnaapput NGU-ni suleqatigiinnerit aamma ingerlareermata.
Tassani aamma erseqqissaatigissavara NGU-t
ilaatigut aamma peqatigalugit Inatsisartuni Ataatsimiititaliat
angalaqatigiillutik allaat Akilinermut aamma pisarmata. Suleqatigiinnerit
tassuunakkut aatsaat eqeersarneqaleruttortut aamma immikkut
Siunniusisoqatigiiffimmi suleqatigiiffimmik pilersitsisoqassagaluarpat taava
Inatsisartut Ataatsimiititaliaani imaluunniit Naalakkersuinikkut
suleqatigiinnerit qanoq innarlerneqarsinnaaneri. Neriuppunga aamma
Siulittaasoqarfimminngaanniit tamakkua misissorneqarluarumaartut.
Aamma Atassumminngaanniit
itigartinngilarput suliaq. Soorunami pisariaqarpoq qaqugumulluunniit
annerusumik suleqatigiinnerup eqeersarneqarnissaa. Kisianni taamatut immikkut
suleqatigiiffimmik siunnersuisoqatigiiffimmik pilersitsinissaq. Taannartaajuna
kisiat maannakkumut tapersinngikkipput.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Jensine Berthelsen,
Atassut. Naatsumik pingajussaaniileravit.
Jensigne Berthelsen, Atassutip oqaaseqartua.
Per Rosing-Peterseni quinassaarerujukkaluartoq, kisianni qaqisariaqartutut misigisimavunga taamatut pissusilersorluni apeqqusiiniarneq kusananngimmat, inissaminiinngimmat. Soorunami Atassutip oqaatsini aalajangiusimavai, tamanna aamma nalornisiginngilaat Atassutip tunuliaqutaasa.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguulluni oqaaseqarniarpoq Inatsisartut Siulittaasuat.
Jonathan Motzfeldt, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Oqareernittut amerlanerusut maani
tapersigaat suliareqqissavarput taanna.
Uanili oqaatigineqartoq ilaatigut
Siumup oqaaseqartuata oqaqqinnermini aningaasat tikimmatigit. Tassani aamma
ilaatigut pisortatigoortuunngitsumik, Inatsisartutigoortuunngitsumik
suleqatigiiffiit, aamma tassani aningaasartuutaat eqqorneqarsinnaanersut.
Imaluunniit aamma Nordiskråd-mi suleqatigiinnerput, aamma tassani aamma
millisarlugit, imaluunniit aningaasatigut aallerfigineqarnissaat.
Tamakku akulerussuunnissaat
takorluunngilakka maannakkut taakkua suliassat tassaniittut ingerlasut maani
Inatsisartuni isummerfissatut saqqummiunneqanngillat.
Misissorusutarput tassaavoq
Inatsisartutigoortumik suleqatigiinnerit ingerlasinnaanerinik Akilinermiut
sinniisuisa oqaloqatiginissaat.
Periarfissat oqaatigippatigit
maannakkut atuutereersunut, naleqquttut taakkulu aqqutigalugit
nakussassartariaqartut, aamma taakkua eqqarsaataat tusarniassavagut.
Taamaattumik
Siulittaasoqarfimminngaaniit tikkuarsimavagut maannamut atuutereersut annertuut
nukissorsartariaqartut.
Aammalu niuernermut tunngatillugu
aamma qulaaninngaanniit naalakkiisinnaanngilagut, niuertut tamanna suliarivaat
qanoq siueqatigiinnissaminnut periarfissat.
Umiarsuarmut aamma attaveqarnerput
maannakkut aamma Canada-mut aallartereernikuuvoq. Niuertullu
iluanaarutigisinnaasuugunikku tamatsinnut aamma maani pisisartuni
iluaqutaasuni. Aamma taanna alliartortissagaat qularutiginngilarput.
Tamakkuupput aamma maannakkut
aallartereerlutik ingerlanneqartut.
Kisianni qujavunga taamatut
erseqqissumik suleriaqqinnissaannut amerlanerusut tapersiimmata tamanna
suliarissavarput.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tassa oqaatigissavara una oqallinneq
annertoorujussuanngorsinnaagaluarmat, kisianni tassa paasinarsereermat Siulittaasoqarfimmut
utertinneqaqqittussaasoq aappassaanneerneqarnissaannut ukiamut pisussaammat.
Ukiamut oqallitissarumaaratta ukua marluk oqaaseqartussat
oqaateqartilaariarlugit tassuunga killitsissavarput.
Tassalu oqaaseqartussaq
tullinnguuppoq Kuupik Kleist, Inuit Ataqatigiit.
Kuupik Kleist, Inuit Ataqatigiit.
Tassa oqallinnermi maani killinnermi
isumaqarpunga erseqqissaatigisariaqartoq aamma siunnersuuteqartup
siunnersuutaanut paasinnilluarnitsinni pissutaaqataasoq tassaavoq
nunarsuarmioqatigiit akornanni sumut inississanerluta ujartuleruttorparput.
Inuiaqatigiit kalaallit, Kalaallit Nunaata ujartuleruttorpaa
nunarsuarmioqatigiit akornanni sutigut suleqatigiinnikkut inississanerluni.
Soorunalimi taanna suliaq
suliarisussaavarput, aamma pisariaqavippoq nammineernerusukkutta soorlu tamani
kissaatigineqartoq maani inimi.
Taava aamma kikkut suullu pillugit
suleqatiginissaat erseqqissumik aamma ujartortariaqarparput.
Issittormioqatigiit soqutigilluinnagaat tassaapput soorlu piniartuunikkut
inuussutissarsiuuteqarnerup ingerlanneqarnerani illersoqatigiinnissaq.
Avatangiisinut tunngasut
suleqatigiiffigisariaqarpagut pinngitsoornata, issittoq najugaqarfigigatsigu
ataatsimoorluta.
Taavalu aamma sillimaniarnikkut
minnerunngitsumik soqutigisagut assigiipput. Sillimaniarnikkut issittup
nunataata atorneqarnera issittormioqatigiit ataatsimoorlutik
suleqatigiiffigisariaqarpaat. Taamaattumik Per Rosing-Petersenip siunnersuutaa
pissusissamisoorluinnarpoq.
Aamma uanga nammineq isumaqarpunga
innarliisoqarnavianngila suleqatigiiffinni allani pioreersuni. Aamma paasivara
siunnersuuteqartup tamanna siunertarinngikkaa, soorunali allanik
innarliiniarnissaq.
Qalleraatoqassappat taava tamanna
soorunalimi sulinitsigut qaangerniarsarissavarput.
Isumaqarpunga ersarinnerusumik Inatsisartut
issittumi suleqatigiinnermi tunniussimanertik takutittariaqaleraat.
Erseqqissumik oqartariaqarpugut issittormioqatigiit suleqatigiinneranni aamma
uagut peqataaniarpugut Inatsisartuninngaanniit.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguulluni Per Berthelsen Demokraatit.
Per Berthelsen, Demokraatit oqaaseqartuat.
Ja qujanaq.
Tassa erngerlunga nappaagaluarama takeruttorlunga takuneqarsimannginnama.
Tassa oqaatigiinnassavara ilumoorluinnarpoq tassa ajunngilaq oqallinneq ingerlavoq, aamma Demokraatit tungaaninngaanniit ataqqilluinnarparput amerlanerussuteqartut uumap ingerlariaqqinnissaannik aalajangiisuussammata. Tamannalu suleqataaffigissavarput, kisianni siunnersuuteqartumut oqaatigilaassavara pingaartippara Demokraatit oqaaseqaraangata, taava aamma eqqortumik oqaatigineqartut paasineqarnissaat.
Siunnersuuteqartup oqaatigaa siunnersuut tunngavigalugu paasinnittut takusinnaallugit. Tassalu Atassutikkut aammalu Demokraatit uanga sinnerlugit oqaaseqarfigisakka eqqaallugit.
Tamanna sangutitsineruvoq. Tamanna ajugaaniarneruvoq. Taamaanngilaq Demokraatit naggataarutiminni oqaatigivaat siunnersuutigineqartoq taamatut isikkoqartillugu itigartinneqarnissaa inassutigigaat.
Taamaattumik taanna erseqqissaatigiinnarpara pingaartikkakku oqaatigisatta erseqqissumik paasineqartarnissaat.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Taamaalilluta ullumikkut oqaluuserisassaq normu 47 ukiamut ataatsimiinnermi aappassaanneerneqartussaq, aappassaanneerneqannginnerminni Inatsisartut Siulittaasoqarfiannut ingerlaqqittussanngorpoq.