Oqaluuserisassani immikkoortoq 71-1 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ullut
ataatsimiiffiusut aqqarnat, sisamannngorneq 20. marts 2003, nal. 15:12.
.
Aqqaluk Lynge, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Qujanaq. Inatsisartut ataatsimiinnissaannut oqaluuserisassatut siunnersuut paragraf 32 najoqqutaralugu imaattoq nassiussimavara. Kalaallit Nunaata Nunavullu akornanni isumaqatigiissutip timitalerneqarnissaa pillugu Naalakkersuisut suliniuteqaqqullugit peqquneqarnissaannik Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut.
Tunngavilersuullu unaavoq. Nunavut pilersinneqarnerata kinguninngua Kalaallit Nunaanni naalakkersuisut Nunavullu isumaqatigiissuteqarsimapput suleqatigiinnissamik.
Manna tikillugu annertunerusumik tamanna
piviusunngortinniarlugu suliniuteqartoqarsimanngilaq taamaallaalli ilisimasagut
malillugit Inuit Issittormiut Kattuffiata aamma Knud Rasmussenip Høj skoliata,
kiisalu Sulisartullu Højskoliata akornanni suleqatigiittoqarpoq Nunavumi
inuusuttut Kalaallit Nunatsinni højskolersinnaanngorlugit ICC-ip suleqataanera
aallaavigalugu. (ICC
Scholarship Programme).
Matuuna
siunnersuutigissavara Akilinermi inuusuttut periarfissinneqarneratuulli aamma kalaallit
inuusuttai naggueqatitta akornanni tatumunnga assingusumik
periarfissinneqassasut. Immikkut siunnersuutigineqarportaaq ICC aammalu KIIP-
akornanni suleqatigiissutigineqassasoq, tamannalu Inatsisartut Aningaasatigut
Inatsisatigut aamma qulakkeerneqassasoq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Akissuteqaassaaq
Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu
Naalakkersuisoq, Arkalo Abelsen.
Arkalo
Abelsen,
Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu
Naalakkersuisoq, Atassut.
Qujanaq.
Inatsisartunut ilaasortaq Aqqaluk Lynge nunatta Nunavullu akornanni
suleqatiginniinnissamik nalunaarutip 2000-imeersup timitalerneqarnissaanik
siunnersuuteqarpoq, ilaatigut Nunavumi inuusuttut nunatsinni
højskolersinnaaneratulli kalaallit inuusuttaasa Nunavumi tamatumunnga
assingusumik periarfissinneqarneratigut. Kiisalu siunnersuutigaa ICC-p
KIIIP-illu akornanni tamanna suleqatigiissutigineqassasoq, suleqatigiinnerlu
Aningaasatigut Inatsimmi qulakkeerneqarluni.
Naalakkersuisut sinnerlugit imaattumik akissuteqaateqassaanga.
Naalakkersuisut
tungaanniit nuannaarutigaarput nunatsinni højskolit marluusut ICC
suleqatigalugu Nunavumi inuusuttunut taamatut periarfissiisimammata. Nunatta
Nunavullu akornanni suleqatigiinnerup annertusarneqarnissaanut Naalakkersuisut
peqataarusupput, soorlu tamanna Nunavumit aallartitat Knud Rasmussenip Høj
skoliani ukioq 2001-imi paasisassarsiorlutik angalanerannut atatillugu
isumaqatigiissutigineqareersimasoq.
Pisortatigoortumik
nalunaarut Nunatta Nunavullu akomanni suleqatiginninnissamik nalunaarut
innersuussutigalugu atsiorneqartoq Nunavumi højskolitut ittumik, Inuit
Ilinniarfiannik taaneqartumik, pilersitsiniamermut ilisimasanik ikiuunnissamik
isumaqatigiissummik imaqarpoq.
Qanittukkut
Nunavumiit Naalakkersuisut ilisimatinneqarput ilinniarfik suli
pilersinneqarsimanngitsoq.
Naalakkersuisuniit
ilisimatitsissutigineqassaaq Nunavut Kalaallit Nunaatalu akornanni
suleqatiginninnissamik nalunaarummut ilassutissaq ilinniartitaanermut tunngasoq
massakkut inaarsarlugu Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut,
Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermilu Pisortaqarfimmi suliarineqarmat ukioq manna
naammassisassanngorlugu.
Naluneqanngitsutut
Naalakkersuisooqatigiit isumaqatigiissutaat ilaatigut nunat sanilerisat
suleqatigineqarnerannik ineriartortitsinissamik anguniakkamik imaqarpoq, soorlu
inuussutissarsiornikkut, takornariartitsinikkut, niueqatigiinnikkut,
kulturikkut, ilinniartitaanikkut, peqqinnissaqamikkut, attaveqarnikkullu.
Oqaatigineqareersutulli
Inuit Ilinniarfiata pilersinniarneqarneranut Naalakkersuisut suleqataanissamut
piumassuseqarput, højskolit aammalu ICC peqatigalugit. Qularineqassanngilarlu Inuit
Ilinniarfiat pilersinneqareerpat nunatsinni inuusuttut Nunavumi
højskolernissamut aamma periarfissinneqarnissaat Naalakkersuisut
sulissutigissammassuk. Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Partiit oqaaseqartuinut nuuppugut siulliulluni oqaaseqassaq Kalistat
Lund, Siumut.
Kalistat Lund, Siumup oqaaseqartua.
Siumumi
aalajangiiffigisassatut siunnersuut oqaluuserilluareerlugu imatut
oqaaseqarfigissavarput.
Naalakkersuisooqatigiinnissamut
isumaqatigiissummi atuarneqarsinnaasutuut isumaqatigiissutaavoq
anguniagaallunilu nunat sanilerisat suleqatigineqarnerisa siammasissumik
ineriartortinneqarnissaat, soorlu inuussutissarsiornikkut,
takornariartitsinikkut, niueqatigiinnikkut, piorsarsimassutsikkut, ilinniartitaanikkut,
peqqinnissaqarnikkut attaveqarnikkullu.
Siumumiit
ilisimaaraarput nunanut allanut tunngassuteqartut ingerlanneqarnerat
naalakkersuisut Inatsisartut nunanut allanut aningaasaliissutaasa iluanni
pingaarnersiorlugit ingerlattussaammatigit.
Taamaattoq,
Siumumiit tunngaviatigut isumaqatigaarput Nunatta Nunavullu akornanni
suleqateqarnerup ineriartortinneqarnissaani tunngassuteqartut immikkut
aallunneqarnerunissaannik siunnersuutigineqartup anguniagaqarnera, aamma
ilaatigut soorunami ilinniarnermut tunngassuteqartutigut.
Taamatuttaaq
Canadami nunap immikkoortuanut Quebec-imut nunatta isumaqatigiissutaa,
ilaatigut Quebec-imi ilisimatusarfinni kalaallit - allamiunut naleqqiullutik
akikinnerusumik akiliuteqarlutik - ilinniarsinnaanerannut periarfissaq atorluarneqarnerusariaqartutut
Siumumiit isumaqarfigaarput.
Siumumi
nuannaarutigaarput Inuit Issittormiut Kattuffiata nunatsinni højskolinik
suleqateqarluni Nunavummiut inuusuttaannik nunatsinni højskolernissaannik
periarfissaqartitsimmat.
Taamatuttaaq
pingaartipparput Nunavummut isumaqatigiissummut tunngassuteqartut, siunnerfiit
assigiinngitsut aallunneqarnissaat, taamaammat Nunavummut isumaqatigiissutip
tamakkiisup - suleqataasunit assigiinngitsuniit qinnuteqarfigineqarsinnaasumik
aningaasartalerneqarnissaa kissaatigineruarput. Taamaaliornikkummi isumaqatigiissummik tamatuminnga Nunatta
pimoorussinera takuneqarsinnaalissammat.
Taamaakkaluartoq,
Siumumi kissaatigaarput aningaasanut inatsisissap ataatsimoortumik
nalilersorneqarnerani siunnersuut allatuulli pingaarnersiuinermi
naliliivigineqarnissaa, taamaattumillu ataatsimiititaliami
aappassaaneerneqannginnerani suliarineqarnissaa innersuussutigaarput.
Ataatsimiititaliap
nalilersuinermini ilanngullugu naliligassaatut Siumumiit isigaarput; kattuffiit
assigisaallu ukiumoortumik landskarsimiit tapiiffigineqartartut,
assersuutigalugu Sorlak, Sukorseq, ICC il.il. ? taakku tamarmik Inatsisartunut
sukumiisunik ukiumoortumik nalunaarusiortalernissaat.
Taamatut
oqaaseqarluta siunnersuut siullermeerneqarnerani oqaaseqarfigaarput,
aapassaaneerneqannginneranilu ataatsimiititaliami sukumiisumik sammineqarnissaa
innersuussutigissallugu.
Georg
Olsen, Inuit
Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Inuit
Ataqatigiit sinnerlugit Aqqaluk Lynge-p siunnersuutaanut Naalakkersuisut akuersaarlutik
akissuteqarnerat soorunami iluarisimaarparput.
Akilernermi
naggueqatitsinnik suleqateqarnerup sutigut tamatigut nukittorsarneqarnissaa
Inuit Ataqatigiit kissaatigaat.
Ukuini
makkunani avammut alakkaamasaqarnitta pingaartumillu inuusuttut soqutiginninnerisa
alliartornera kaammattortariaqarpoq, nunatta avataani pikkorissarsinnaanerat,
inuiannullu allanut tunngasunik ilisimasaqarnerulernissaat sutigut tamatigut
tapersersorneqartariaqarpoq.
Naalakkersuisup
oqaatigaa Ilinniartitaanermut naalakkersuisoqarfik isumaqatigiissummut
ilassutissamik suliaqartoq. Inuit Ataqatigiit-niit soqutiginartissavarput
ilassutitut isumaqatigiissutissap sunik imaqarneranik ilisimatinneqarnissarput.
Nunanut
allanut tunngasutigut ingerlatsinerup sisamanngormat eqqartorneqarnerani Inuit
Ataqatigiit-niit ilaatigut kattuffiit naalakkersuisutiguunngitsumik
suliniuteqartut peqataatinneqartarnissat pingaartillugu oqaatigaarput.
Taamaattumik nunatsinni højskolit aammalu ICC-p matumani
suleqatiginiarneqarnerat tulluuttutut isigaarput.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq
Jensine Berthelsen, Atassut.
Jensine
Berthelsen,
Atassutip oqaaseqartua.
Qujanaq.
Kalaallit Nunaata Nunavullu akornanni isumaqatigiissutip timitalerneqarnissaa
pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut Inuit Ataqatigiit sinnerlugu
Inatsisartuni ilaasortap Aqqaluk Lyngep siunnersuutaa ATASSUT-mit imatut
oqaaseqarfigissavarput.
Tamakkiisumik
isigalugu siunnersuuteqartup ujartugaa, tassalu nunatta Nunavullu akornanni
Nunavut pilersinneqarnerata kinguninngua nunatsinni naalakkersuisut Nunavumilu
Naalakkersuisut suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutaat
timitalersorneqartariaqartoq ATASSUT-mit paasilluarlugu taperserparput.
Taamatuttaaq
taperserparput akilinermiut inuusuttaasa nunatsinnukarlutik højskoleni
ilinniariartorsinnaaneratut ittumik nunatsinni inuusuttut akilinermukarlutik
ilinniariartorsinnaalernissaannik ujartuineq, Naalakkersuisullu ATASSUT-mit
kaammatussavagut ilinniartoqarnerup tungaatigut nunatta Nunavullu
suleqatigiinnerulernissaat anguniarlugu naalakkersuisutigut ujartuiuaqqullugit.
Nuannaarutigisatsinnillu
maluginiarparput ilinniartitaanermut tunngasutigut isumaqatigiissutit
ilaneqartussaasut, tamannalu naatsorsuutigineqartoq ukioq manna naammassisinnaassasoq.
Taamatut
oqareerluta ATASSUT-mit oqaatigissavarput kattuffiit, suliniaqatigiiffiit
ingerlatsiviillu naalakkersuisutigut ingerlanngikkaluarlutik nunat killeqarfii
uniffiginagit suleqatigiissusiortarneri timitaliisarnerilu ataqqilluinnaraluarlutigit
pissusissamisoorsorinnginnatsigu suleqatigiinnerit tamakku nunap aggerfigisap
aningaasanut inatsisai aqqutigalugit suleqatigiinnerit pituttorneqartarnissaat.
Taamaammat
Aqqaluk Lyngep immikkut siunnersuutigisaa, tassalu ICC aammalu KIIIP-ip
akornanni suleqatigiissusiortoqassasoq, tamannalu Inatsisartut Aningaasatigut
Inatsisaatigut aamma qulakkeerneqassasoq ATASSUT-mit
tapersersorsinnaanngilarput, naalakkersuisuisooqatigiinnermili
isumaqatigiissutigineqartup, tassalu nunat sanilerisat suleqatigineqarnerannik
ineriartortitsinissamik siunertaqarnerup timitalersorneqarnissaanik
suliniuteqarneq ATASSUT-mit tamakkiisumik suleqataaffigissavarput.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliuppoq
Marie Fleischer Demokratit.
Marie
Fleischer,
Demokratit oqaaseqartuat.
Demokratit
siusinnerusukkut siunnersuutaasumut allamut atatillugu oqaatigisagut matumuuna
uteqqissavagut. Tassalu tunuarsimaartariaqartugut Naalakkersuinikkut ingerlareersut
qallerlugit suliniuteqaqquseqqittarnissanut.
Uanimi
siunertaasut erseqqilluinnarput tamannalu siunnersuuteqartup aammattaaq nassuerutigaa. Tassalu nunatta
nunavullu akornanni suleqatigiinnissamik atsiortoqareernikuusoq. Sulilu
ilaatigut illugiinnik ingerlasinnaalersimanngitsumik ilaatigut nunavumi
Højskolip pilersaarutigineqartup suli naammassineqarsimannginnera
peqqutigalugu.. tassunga naavoq, naanera peqanngilaq).
(Anthon
Frederiksen) aallaqqaataa peqanngilaq
Nalunngilarput
ukiuni kingullerni aningaasarparujussuit atorlugit ilaatigut ilinniartitsisut
kusanartumik siunertaqarluni aallartinneqartarsimasut Vancouverimi
universitetimik qaammatit ilaatigut arlariit tuluttut
oqallorissariartortinneqarlutik, taakkulu iluaqutaasimaqaat.
Kisiannili
akilinermi erseqqissumik nunavumut isumaqatigiissuteqartuuppat taamak
ungasitsitigisumut immaqa aallartitsisoqartariaqanngikkaluarpoq tuluttut
ilinniarniarluni.
Kisianni
taakkua pisut eqqarsaatigalugit una ajornartorsiut imaappoq uagut inuusuttagut nammineq
qinnuteqaraluarpata periarfissaqartinneqanngillat ullumikkut. Taamaattumillu
ilinniartitaanermi suut periarfissaassanersut tassani
aalajangiiffigineqartarlutik.
Tassa
taamaattumik qujanarpoq ilaatigut aamma Siumut oqaluttuata aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamut
ingerlateqqikkumammagu. Kisiannili oqaasertai eqqumiigikujukkaluarpara
Sorlakkunngooq aammalu kattuffiit allat pineqartut sukumiisumik
nalunaaruteqartarnissaat taanna anguniarlugu. Kisianni ullumikkut
isumaqatigiissutit assigiinngitsut atortut tassaapput soorunami pinngitsooratik
nalunaaruteqartussaapput. Aammalu kattuffiit pineqartut nalunngilara
aningaasatigut ingerlatsinerat tamaat qaqugukkulluunniit Inatsisartunit aamma
misissuiffigineqarsinnaasoq.
Timitaliinissaq
eqqarsaatigalugu aamma aqagu tikinngitsoornavianngilarput tassami
Inatsisartunut Ilaasortaqatima allap aamma siunnersuutaa naggueqatigiit
akornanni suleqatigiinnermi inatsisartutigoortumik suleqatigiinnermut
tunngasumik saqqummiunneqarpat aamma tikinngitsoorneqarnavianngilaq.
Kisianni
isumaqarpunga Naalakkersuisut saqqummiussaat una inuit ilinniarfiannik
pilersaarut taanna pissanganartoq assut inuusuttatsinnut aamma
periarfiissaasussaavoq. Taamatut atukkatsigut ilisimasaqariartorneq
iluaqutaasinnaasorujussuuvoq. Tassami ullumikkut uagut inooriaaserput aammalu
inuunitta allanngoriartornera ilaannikkut amerlanertigut qallunaat nunaanni
pissutsinut sanilliunniartaratsigu ilisisarnarnerusaraluarpoq naggueqatitsinnit
pissutsinut assersuussinnaasarutta. Taamaalilluta immaqa pissutsit piviusut
tassuuna paasisinnaaniassagatsigit.
Qujavunga
Naalakkersuisut suliniutaannut aamma tapersersornartumut. Neriuppugullu
inuusuttut siunissami akilinermut amerikkallumi avannaanut taamaalillutik
alakkaannissaminut paasisassarsiornissaminnut ilinniaqqinnissaminnut
oqaatsitigullu pikkorissarnissaminnut periarfissaat ammaalluarneqarumaartut.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Arkalo
Abelsen Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu
Naalakkersuisoq.
Arkalo
Abelsen,
Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu
Naalakkersuisoq, Atassut.
Tassa
ilassuteqalaavinnassuunga naatsunnguamik. Naalakkersuisut naggueqatititsinnik
aammalu tassa kimmut suleqateqarnerput taanna pimoorutivillugu
allisarusupparput annertusarusupparput.
Ilinniartitaaneq
kulturiinnarlu eqqarsaatiginagit. Kisianni aamma arlalinnit taaneqartut
takornariartitsinikkut sanaartornikkut allatigullu
suleqatigiiffiusinnaasutigut.
Aamma
oqaatigisinnaavara januarip naalernerani taakani inunnik isumaginninnermut
aammalu ilinniartitaanermut ataatsimiititaliaminngaaniit
tikeraartoqarnikuuvugut. Taakkualu aamma oqaloqatigilluaqqissaarpagut.
Malunnartumillu nunatsinninngaaniit tunniunneqarsinnaasut taakkua iluanni
assorujussuaq iluatigalugit uagutsinninngaaniit paasisassarsiortut.
Neriuppunga
amma allarpassuartigut taakanngaaniit aamma uagut tuniorarneqalerumaartugut.
Assersuutigalugu taasinnaavara pappiaranngorlugu piginngikkaluarlugu tusaamagakku
ilimmarfiup 160 millioninik akeqartussatut naatsorsuunneqarnera. Namminnerooq
taakanngaaniit sanasinnaallugu 25-30 millioninik akikinnerullutik.
Tamakkua
paasinarsiumaarput iluamik tunngavissaqarluarnersut. Aammalu assersuutigalugut
tassavara majimi tikeraartoqartussaasoq handelskdelegationimik tassa
niuernermut soqutigisallit maannnartussaapput aammalu oqaloqatiginissaat
pissanganaqaaq sutigut assigiinngitsutigut suleqatigiinnissaq.
Aanna
qularnaatsoq paasinikuusara uanga. Assersuutigiinnarlugu krudssuvineerinnguaq
sanaartorneqartartoq canada sanaaq Inatsisartu 1 dollareqaruni taava uagut
Danmarkiminngaaniit pisiarisarparput 4 dollarilerlugu. Uiarterereerluta
avuunarujussuaq akitsorujussuareerluni.
Taamaattumik
isumalluarnartorujussuuvoq umiarsuartigut canadallu nunattalu akornani
assartuisalernissaq. Isumaqarpunga taanna assigiinngitsorpassuartigut
iluaqutigineqarsinnaasoq.
Aamma
oqaatigisinnaavara uanga pisortaqarfinninngaaniit taakani kissaateqarnera
malillugu atorfilittat nalilersueqataanikuupput uagut sammisatta iluani.
Soqutigisimavaat uagut atorfilittatta malinnaallutik sapaatip akunnerani qanoq
ingerlanertik sutigut iluarsaanneqarsinnaanersoq aaqqissuunneqarsinnaanersoq.
Tassa assigiinngitsutigut suleqatigiinneqarpoq. Tamakkulu neriuutigeqaarput
ukiuni aggersuni annertusarneqarumaartut.
Aamma
tusaasinnaasakka malillugit partiit tamarmik taamatut suleqateqarniarneq
taamatut tapersersorpaat. Naak immaqa Demokratit tunuarsimaarnerulaaraluartut
allanut sanilliullutik. Soorunami tulleriiaarissuugut. Kisianni aamma uagut
allerfigisinnaavagut naaggueqativut aammalu kititsinniittut allat
naggueqatiginngisaraluagut. Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq,
sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tassa
taamaalilluni oqaluuserisassaq ullormut oqaluuserisassaq 71
naammassisussanngorpoq. Taamaattumik siunnersuutigissavara Inatsisartut
Kultureqarnermut Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu
ataatsimiititaliaanut una suliassaq aappassaaneerneqartinnani
ingerlanneqassasoq.