Oqaluuserisassani immikkoortoq 89-1 |
|
||
| Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera | |
Ullut
ataatsimiiffiusut arfersarnat, talimanngorneq 28. marts 2003, nal. 14:57.
Johan Lund-Olsen, siunnersuuteqartoq, Inuit Ataqatigiit.
Ja qujanaq.
Ullumikkut nunatsinni inissanik periarfissaqarnerup ilisarnaatigaa inissiamik pigisassamik tamanulluunniit inissiamik attartugassamik innuttaasut toqqaasinnaanerat. Ineqariaatsimi siullertut taaneqartuni, tassalu illumik nammineerluni pigisanut, piginneqatigiilluniluunniit inissiassanut inigisap angissusianut, iluata aaqqissuunneqarneranut il.il. ineqartut annertuumik sunniuteqartarput, taakkulu tassaagajullutik isertitaqqortuutut akunnatumillu isertitalittut ilaqutariit, taamaattumik ineqarnissamut akissallit.
Akerlianilli akissaatikinnerit tamanut inissianut attartugassanut innersuunneqartarput, nammineerluni inigisap qanoq ittuunissaata sunniuteqarfigineqarnissaa pisortanit siumut aalajangeriigaasarluni inigisamullu akiliutip angissusissaa siumut aamma aalajangeriigaasarluni.
Inuppassuit - akissaatikinnerusuugajuttut piginnittutut ineqarnerup eqaatsumik aaqqitaanerata pitsaaqutaanik assigiinngitsunik iluaquteqarusuttarput, taamaammallu inigisap aaqqissuunneqarnera inigisamullu akiliutit angissusiat aamma sunniuteqarfigerusuttarlugu. Tassuunalu piginneqataassutitalinnik ineqarsinnaaneq Kalaallit Nunaanni periarfissaassaaq nutaaq, akissaatikinnerusut ineqariaatsinut iluarinerpaasaattut toqqarusutaannut naapertuuttoq, ilaqutariillu aningaasaqarnerannut naleqqussagaanerusoq.
Piginneqataassutitalinnik inissiat tamanit pissarsiarineqarsinnaasut maannakkut Danmarkimi Tuluillu Nunaanni ineqariaasiupput nutaat, inigisamut tapiissutinik pissarsinissamut periarfissaqartut. Inissiat inissiaatileqatigiiffimmit aqutsivigineqartarput, ineqartulli inigisaminnut piginneqataassutinik pisisarlutik, taamaalillutillu inigisamik ilaata aaqqissuunneqarneranut atortulersugaaneranullu sunniuteqalertarlutik, inigisamut akiliutit piginneqataassutit annertussusiat apeqqutaatillugu millisinneqarnissaanut aamma periarfissaqarlutik.
Taamaalilluni piginneqataassutitalimmik inissiaq allatut oqaatigalugu nammineq pigisatut inigisap tamanullu attartugaralugu inissiap akornanniittutut oqaatigineqarsinnaavoq. Taanna suliniutaavoq tamanit inissiaqarnerup tunngaviusumik isumaata ileqquisalu iluanni ineqalersussanut toqqagassatut periarfissanik amerlanerusunik tunisisinnaasoq, tassalu iluanaarniutaanngitsumik ineqarneq, tamanut inissaqartitsineq, innuttut akisussaassuseqarneq ataatsimooqateqarnissamullu periarfissaqarneq.
Uagut inuit assigiinngitsorujussuuvugut, assigiinngitsunik pisariaqartitaqartarluta tamattali nammineq pigisatut ineqarnissamut akissaqarata. Taamaammat isumaqarpunga nunatsinni ineqarnikkut periarfissaqarneq taamaallaat tassaasariaqanngitsoq nammineq pigisamik ineqarnissamik tamanulluunnit attartugassamik inissiami ineqarnissamik toqqaasinnaatitaaneq.
Nunatsinni ineqarnikkut periarfissat amerlanerulernissaat anguniarlugu taamaalillunga siunnersuutigaara Inatsisartut Naalakkersuisut peqqussagaat nunatsinni ineqarnikkut periarfissarititaasuni najugallit piginneqataassutitalimmik ineqarsinnaanerisa inatsiliuunneqarnissaa Naalakkersuisut sulissutigissagaat.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Akissuteqassaaq Attaveqaqatigiinnermut, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq.
Mikael Petersen, Attaveqaqatigiinnermut, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.
Qujanaq. Inatsisartunut ilaasortaq Johan Lund-Olsen aalajangiiffigisassatut siunnersuummik soqutiginartorujussuarmik Naalakkersuinikkut ingerlatsinerannut ilaatigut 2003-mut Inatsisartut Aningaasanut inatsisissaannut siunnersuummi nalinginnaasumik nassuiaatini immikkoortumi 5.2-mi, Ineqarnermut tunngasuni nutarterinerit, erseqqissumik takuneqarsinnaasumut naapertuulluinnartumik saqqummiussaqarpoq.
Naalakkersuisut isumaqarput inissarsiortarnermi neqerooruterpassuaqarfiugaluartumi amigaateqartoqartoq. Attartortuuneq toqqissisimanermik pilersitsiitigaluni aningaasaqarnikkut isumannaarisarpoq, attartortoq isertitakillinermini ineqarnermut tapiiffigineqarnissaminut qinnuteqarsinnaasarmat. Inissiamik attartortuunermit pigisatut inigisaqalernermut imaluunniit piginneqatigiilluni inissiaateqalernermut ikaarsaariarneq imaannaanngeqaaq.
Taamaattumik naalakkersuisut aalajangerput ineqarnissamut neqeroorusiortoqassasoq attartornermisuulli isumannaatsigisumik peqatigitilluguli aamma pigisatut inissiaateqarnermi pitsaaquteqartitsisumik, illumi sipaaruteqarsinnaanermik, nammineq pigisanik akisussaasutut misigisimanermik assigisaannillu.
Siunnersuut suli naammassineqanngitsoq ajornaatsuunermigut pisortanit namminersortunillu aningaasalersuinermik tunngaveqassaaq. Taamaattumik siunnersuutigineqarpoq
Namminersornerullutik Oqartussat erniaqanngitsunik akilersugassaanngitsunillu 40 %-imik akileeqqaaruteqassasut, kiisalu kommunit 40 %-imik akileeqqaaruteqassasut ukiumut 1,5 %-imik aningaasaliissutit utertittarlugit, kiisalu 20 %-it sinneruttut attartortumit piginneqataasutut akileeqqaarutitut aningaasalerneqassasut.
Taamaalilluni inigisaq pisortanit 80 %-imik namminersortumillu 20 %-imik pigineqalissaaq. Malittarisassat nalinginnaasut naapertorlugit inissiap pisortanit pigineqartortaanut ineqarnermut akiliut naatsorsorneqarlunilu akileeqqusissutigineqartassaaq.
Piginneqataasup 20 %-imik akileeqqaaruteqarnera assersuutigalugu aningaaserivikkut qularnaveeqqusiilluniluunniit taarsigassarsinikkut aningaasalerneqarsinnaassaaq. Taamatuttaaq assersuutigalugu inuusuttut akileraarutitigut oqilisaassinertalimmik akileeqataassutissap ilaanut ileqqaagaqarsinnaasassapput.
Naalakkersuisulli suli pingaartutut erseqqissaatigisariaqarsoraat piginneqataaffiusumik inissianik aaqqiinermi nutaami inuiaqatigiinni tamani isertitamikkut inuttulluunniit atukkamikkut inoqartuassammat aningaasaqarnermikkut inissisimanertik eqqarsaatigalugu ineqarnermut akiliuteqartinneqarlutik inissiamik attartortariaqartunik ajornartorsiuteqarnermi tunngaviusoq aaqqinneqarnavianngimmat.
Taamaattumik pingaaruteqarpoq paasissallugu kikkut tamarmik inissiamik piginnittuunissaminnut aningaasaqarnikkut piginnaassuseqanngimmata, ineqarneq aqqutigalugu isumaginninnermut suliffeqarnermullu tunngasunik ingerlatsisoqassanngimmat, aamma taarsigassarsisinnaanermik suliamut ilisimannittunit naliliineq tunuliaqutaralugu taarsigassarsisitsisoqartassammat.
Taamaalilluni suliap aallartereernera tunngavigalugu aalajangiiffigisassatut siunnersuutip siuarsarneqarnissaa Naalakkersuisut kaammattuutigisinaanngilaat inissialiortiternermulli tapersiisarneq pillugu Inatsisartut peqqussutissaannik nutaamik misissoqqinneqarsimasumik piareersarneqarsimasumillu Naalakkersuisut UPA 2004-mi siunnersuuteqarnissaat siunertaralugu siunnersuutip imarisaasa sukumiisumik oqallisigineqarnissaat kissaatigalugu.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Partiit
oqaaseqartuinut, Kalistat Lund, Siumut.
Kalistat
Lund, Siumup
oqaaseqartua.
Qujanaq.
Inatsisartunut ilaasortap Johan Lund-Olsen-ip siunnersuutaanut Siumumiit ima
oqaaseqassaagut.
Siunnersuuteqartoq
ilumoorpoq nammineq pigisamik initaarsinnaanermut periarfissiissutigineqartut
ullumikkut periarfissaasut inuusuttorpassuarnut inornartumik inissisimammata.
Nammineq
pigisamik piginneqataaffigisamilluunniit pigisaqarnerup iluaqutissartai
tamakkiisumik taakkartunngikkaluarlugit nalunngilarput pissusissamisoornerusoq
inuiaqatigiillu nalinginnaaleriartortumik siunnerfigisariaqaraat sapinngisamik
amerlanerpaat piginnittutut akisussaaqataaffigisaminnik najugalernissaat.
Naalakkersuisut
akissuteqarnerminni periarfissiissutissamik sulissutiginninnerat
taperserparput. Isumaqarpugut minnerunngitsumik inuusuttortatsinnut
tulluussakkamik siunnerfilerlugu periarfissiuussiniarneq siunissami
ajornartorsiummik qaangiiniartuaalernermik nassataqassasoq. Qularnanngimmat
siuniussap piviusunngortinneragut meerartatta inuusuttortalu aningaasanik
ileqqaagaqarsinnaanerisa aaqqiissuteqarfiginerisigut inuusuttortatta namminneq
piginneqataaffigisaminnik, tamakkiisumillu pigileriartuaagassaminnik
illutaartalernissaat periarfissaallualissasoq. Ullumikkut inuusuttortatta
periarfissaalatsivittarnerannik pitsannguallaataassaqisumik.
Siumumiit
isumaqarpugut Naalakkersuisut sulissutigisaat siumut isigalugu
pilersaarusiornerusoq, inuiaqatigiit tamakkiinerusumik namminneq
akisussaaffigisaminnik najugaqarfeqalernissaanut aqqutaasussaq.
Ullumikkut
sanaartornermi oqilisaasinnaanermi neqeroorutaasut arlallit aallaavigaat,
sanaartornermi aningaasanik attartortitsisarfiit tassa kreditforeningit,
periarfissalinnut qujanaraluaqisut ajoraluartumik ilaannakuusumik nunarput
niuerfigineqarpoq. Piffinni naammattumik iluanaarfiusinnaarpasinngitsuni
pineqartut attartitserusunneq ajormata.
Namminersornerullutik
Oqartussat inuiaqatigiinnut periarfissiissutigisaat tamakkiisumik
atoruminaatsinneqartarput.
Siumumiit
isumaqatiginngilarput avataaniit niuerniat illuinnaasiortumik
pissuseqarfiginninnerat, taamaammat nunatsinniit aallaavilimmik
attartortitsiviusinnaasunik siunissami periarfissaqalernissaa pisariaqarpoq.
Siumumiit taamak
oqaaseqarluta Naalakkersuisut sulissuteqarnerat tapersersorparput, upernaakkut
2004-imi inissialiortitsisarnermik tapiisarneq pillugu Inatsisartut
peqqussutissaannik nutaamik misissorneqarsimasumik piareersarneqarsimasumillu
saqqummiussilersaarnerat qilanaaralugu utaqqissavarput.
Isak
Davidsen,
ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguutissaaq
Kuupik Kleist, Inuit Ataqatigiit.
Kuupik Kleist, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Inissaaleqinerit
ajornartorsiutaanerata suut periarfissaasinnaasut tamaasa atorlugit
anigorniarneqarnissaa Inuit Ataqatigiit pingaartitarivaat. Johan Lund-Olsen-ip
Inuit Ataqatigiit sinnerlugit siunnersuutaa inissaaleqinerup akiorniarneranut
aningaasanillu annertusaarinermi iluaqutaasinnaalluarmat tamakkiisumik
taperserparput.
Siunnersuutip
piviusunngortinneqarneratigut amerlanerpaat namminneq illuuteqalersinnaanerat
aqqutissiuunneqassaaq, taamaalillunilu inissaqartitsiniarnermut siunertat
arlariit ataatsikkut naammassineqarsinnaallutik.
Siunnersuut
akissaatikinnerit aamma namminneq illuutigisamittut isigisaminnik
pisinnaatitaaffeqarfigisaminnillu ineqalersinnaanerat aamma
aqqutissiuunneqassaaq. Soorunami inoqartuassaaq attartortittakkanik
ineqarusunnerusunik imaluunniit allatut ajornartumik attartukkaminnik
ineqartariaqartunik. Kisianni nammineq illoqarneq, namminerlu illoqarnerup
nassataanik inooriaaseq suli nunatsinnut naleqqunnerpaasutut oqaatigisariaqarpoq.
Naalakkersuisut
upernaakkut 2004-imi inissialiortiternermut tapersiisarneq pillugu
peqqussutissamik nutaamik siunnersuuteqalerunik Johan Lund-Olsen-ip
sinnersuutaa ilannguttariaqarpaat, tassami pissakinnerusut namminneq
illuutitaarsinnaanerannut tunngasumik siunnersuummik aatsaat taamak
pitsaatigisumik Inatsisartuni takuvugut.
Isak
Davidsen,
ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinngutissaaq
Otto Jeremiassen, Atassut.
Otto
Jeremiassen, Atassutip
oqaaseqartua.
Inatsisartuni
ilaasortap Johan Lund-Olsen-ip Naalakkersuisut inissialiornissamik
siuarsaaqqullugit Inatsisartunut aalajangiiffigisassaattut siunnersuutaanut
Atassummit imaattumik oqaaseqaateqassaagut.
Siunnersuuteqartup
erseqqilluinnartumik taasimavaa kikkulluunniit inissiamik kiisalu
piginneqatigiinnikkut inissiamik nammineerlutik toqqaasinnaanerata
atuussinnaanera.
Atassummiit
paasilluarparput akissakinnerusut pitsaanerusumik inissianik
piginneqatigiinnikkut inissianik pissarsiniartarnikkut ajornartorsiortartut
siunnersuuteqartup oqaatigimmagu.
ATASSUT-miilli
paasiuminaatsipparput Danmarkimi kiisalu Tuluit Nunaanni ineqariaatsimut
atugaasut nunatsinni aamma atorneqalersinnaanerat siunnersuuteqartup
eqqaammagit. ATASSUT-mit isumaqarpugut nunatsinni inissialioriaaseq nunanut
taaneqartunut assersuussinnaanngitsoq, nunatsinni atugassarititaasut nunanut
taakkununnga assersuunneqarsinnaanngimmata.
Naalakkersuisut
akissuteqaataanni attartortoq isertitakillinermini ineqarnerminut tapiissutinik
qinnuteqarsinnaajuartoq oqaatigineqarpoq, aammattaaq Naalakkersuisut
akissuteqaamminni oqaatigaat Naalakkersuisut aalajangeraat ineqarnermut
neqeroorusiortoqarsinnaasoq attartortunut sunniuteqaataasussamik, taannalu
aamma sunniuteqassasoq nammineq pigisanik akisussaasutut misigisimanermut
iluaqutaasussamik.
ATASSUT-mit
Naalakkersuisut akissuteqaataat isumaqatigaarput, siunnersuutip
siuarsarneqarnissaa kaammattuutiginngimmassuk. ATASSUT-millu qilanaarluta
ukiamut ataatsimiinnermi Naalakkersuisut saqqummiussiniarnerat siunnersuummik
utaqqissavarput.
ATASSUT-mit
oqaatigissavarput aalajangiiffigisassatut siunnersuutip taamatut isikkoqarluni
akuerineqassanngitsoq innersuussutigigatsigu.
Isak
Davidsen,
ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliinnguppoq Palle
Christiansen, Demokraatit.
Palle
Christiansen, Demokraatit
oqaaseqartuat.
Siunnersuut Demokraatit pissanganartipparput. Siunnersuuteqartumulli 2003-imi aningaasani inatsisissaq maluginiaqqussavarput, tassami aaqqissuussineq tassani allaaserineqarsimammat.
(Tassani qallunaatuuani qupperneq 75-imiilluni). Anguneqariartortussat malinnaaviginissaat, aaqqissuussinerullu ingerlaannartumik naliliiumaarnissaat Demokraatit qilanaarissavarput.
Tunisinermi Namminersornerullutik Oqartussat isertitarisartagaasa illoqarfimmi isertitaqarfiusumi aamma atorneqartarumaarnissaat siunissami qulakkeerneqartariaqarpoq. Taamaaliornerup qulakkiissavaa illoqarfimmi inissaaleqiffiunerusuni sanaartornissaq aningaasassaqarnerulernissaq.
Taamatut oqaaseqarluta Demokraatit qilanaarivarput aaqqissuussaanerup siunissami malinnaaffiginissaa.
Tassani aaqqissuussineq atuutilereersimammat siunnersuut saqqummiunneqartoq allatut ajornartumi itigartittariaqarparput.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Najugallit piginneqataassutitalimmik inissiartaarsinnanerannik aqqutissiuussisussamik Naalakkersuisut inatsisiliornissaannik siuarsaaqqullugit peqquneqarnissaannik Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut akissakinnerit namminerisaminnik illutaarnissamut imaluunniit piginneqatigiilluni illutaarnissamut akissaqanngitsut, piginneqatigeeriaatsit allat aqqutigalugit initaarsinnaaqqullugit Inatsisartuni ilaasortap Johan Lund-Olsen-ip siunnersuutaa Kattusseqatigiit sinnerlugit soqutigalugu misissorsimavara.
Imaattumillu oqaaseqarfigissallugu.
Siunnersuut minnerunngitsumik ilaqutariinnut, inunnullu ataasiakkaanut aningaasarsiakinnerusunut ajungilluinnartumik kinguneqartussaasoq qularutissaanngilaq. Siullermik erseqqissaatigissavara Kattusseqatigiinni soqutigisatta anguniakkattalu aamma ilagimmassuk innuttaasut sapinngisamik amerlanerpaat namminerisaminnik ineqalernissaat, taamaaliornikkut inuttut inuunermi toqqissisimaneq, inigisamut nammineerluni oqartussaaneq, akisussaanerlu aamma anguneqassammata.
Taamaattumik tamatumani aamma ilaqutariit akissaatikinnerusut ilanngullugit nammineerlutik inatsisitigut aaqqissuussinerit assigiinngitsut atorlugit periarfissarsiuunneqarnissaat pisariaqarmat.
Tassami nunatta tamatta uatsinnut tatigaluta aammalu nammineersinnaanerulluta ingerlariaqqinnissamut nammineerluni najugarneq assorujussuaq pingaaruteqarmat.
Taamatut oqaaseqarlunga siunnersuut taperserpara, aappassaaneerneqannginnerminilu Inatsisartut Attaveqaqatigiinnermut, Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaani suliarineqarnissaa inassutigalugu.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit, siunnersuuteqartoq.
Johan Lund-Olsen, siunnersuuteqartoq, Inuit Ataqatigiit.
Ja qujanaq. Siullermik siunnersuutigisannut atatillugu Naalakkersuisut kiisalu Inatsisartuni partiit, Kattusseqatigiillu oqaaseqatigisaannut pingaartumilli Inuit Ataqatigiit tamakkiisumik tapersersuinerannut qujanarujussuaq.
Tassa maluginiarpara siunnersuutigisara tunngaviatigut Naalakkersuisunit aamma tapersersorneqarmat, allaallumi soqutiginarluinnartuunerarlugu kiisalu Naalakkersuisut suliniutigilersaagaannut naapertuulluinnartuuneralugu aamma oqaaseqarfigineqarmat.
Miserratigineqarsinnaanngilarmi inissianik attartortuunermit inigisatut inigisaqalernissamut imaluunniit piginneqatigiilluni inissiaateqalernissamut ullumikkut ikaarsaariarnissaq annertuallaarujussuarmat. Taamaattumik siunnersuuteqarninni aqqutissiuusserusussimavunga piginneqatigeeriaatsimik allamik neqerooruteqartoqalersinnaanissaa, piginnittutut ineqarnerup attartugassaralugulu inissiartaarsinnaanerup akornanniissinnaasumik, isumaqarluinnaramami tamanna ullumikkut amigaataaqisoq pingaartumik inuiaqatigiinni akissaatikinnerusortagut aamma eqqarsaatigalugit.
Taakkumi piginnittutut ineqarnerup pitsaaqutaanik aamma iluaquteqarusupput, isumaqarpungalu tamatumani akissaatikkinnerit aamma ikorfartorniartariaqarigut. Inigisap aaqqissuunneqarneranut sunniuteqarusuttarput aammalu inigisamut akiliutit angissusiannut minnerunngitsumik piviusumik aamma sunniuteqarusuttarlutik.
Oqartariaqarpugummi kingulleq una eqqaasara A/S Inissiaatileqatigiiffik INI 1995-imi pilersikkatsiguli maannamut iluatsitsigivallaarsimannginnatsigu, tassami attartortut maannamut ineqarnermut akiliuteqartitsinermut kiisalu najugaqarfiit aaqqissuunneqarsinnaanerinut siunertarineqaqqaartutuut sunniuteqarnerulersinneqarsimanngillat, ineqartunillu annerusumik oqartussaaqataatitsiniarnerugaluaq maannamut aamma iluatsissimanani. Tamanna kikkunnit tamanit miserratigineqarsinnaanngilaq, taanna aamma eqqaamassavarput.
Taamaattumik ilaatigut pissutsit tamakkua aamma aaqqiivigineqarsinnaaqqullugit siunnersuut manna suliarisimavara. Nuannaarutigiinnarsinnaavaralu Naalakkersuisunut siunnersuutigisara soqutineqarluarmat tunngaviatigullu isumaqatiginartinneqarluni, naak tupinnakuluttumik akissuteqaatip naggaserneqarnerani Naalakkersuisuniit taperserneqarnissaa aamma kaammattuutigineqanngikkaluartoq. Tassa taannartaa soorunami pakatsinarpoq, kisianni ataatsimiinnermi matumani tamanna tamatta ataasiarata Inatsisartuni ilaasortaasugut aamma misillerfigereertarparput.
Isumaqarpungali Naalakkersuisuugutta imaluunniit Inatsisartuugutta tamatumani pikkorinnerulertariaqartugut siunnerusutillu pitsaalluinnartuugaangata aammalu suliniutigineqartunut aammalu suliniutiginiarneqartunut naapertuukkaangata taava taperserniartassagigut. Inuit Ataqatigiit tamanna uagut paasilluarsimavarput, tunuarsimaartanngilagullu aamma illuatungerisatta siunnersuutigisartagaannut tapersersuisassalluta, naak aamma parteeqatiginngittaraluarluta. Taamaaliorniartarpugut siunnersuutit pitsaagaangata, isorinninnissamullu pissutissaqanngikkaangatta.
Aalajangiiffigisassatut siunnersuutigisara manna Naalakkersuisunit soqutiginartorujussuunerarneqarpoq, tassami aallarniinerminni oqaatsit taakku atorpaat, suliniutiginiagaannullu naapertuulluinnartuunerarlugu aamma, tassa saqqummiussinerminni taanna oqaatigivaat.
Taamaattorli tassa itigartikkumaneqarpoq, ila tupigusuutissaqaqaagut ataatsimiinermi upernaaq manna maani ingerlanneqartumi.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Attaveqaqatigiinnermi, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq.
Mikael Petersen, Attaveqaqatigiinnermi, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.
Qujanaq. Siullermik uangattaaq Naalakkersuisut sinnerlugit qujassuunga akissutigineqartunut, tassa takusinnaasakka naapertorlugit akissuteqaat Naalakkersuisuninngaanneersoq amerlanerussuteqarluartut akuersaarpaat, aamma siunnersuuteqartumut erseqqissaatigilaassavara tassa ilumoormat ? soorunami ? siunnersuut taamaattoq assut soqutigalugu Naalakkersuisuni aamma suliarigatsigu.
Kisianni tassa innersuussarput aamma eqqaamaqqussavara soorlu aama Demokraatininngaanniit oqaaseqartup maluginiarsimagaa, tassa aningaasanut inatsisissatut siunnersuummi nassuiaatini takuneqarsinnaammat suliaq taamaattoq ingerlanneqareersoq Pisortaqarfimmi, aammalu siunnersuuteqartup siunnersuutaanut assut annertuutigut naapertuuttoq.
Kisianni oqaatigissavara siunnersuuteqartup siunnersuummini nassuiaasersuinermini siunertat, soorunami Naalakkersuinikkut suliaqartuugami atitoorujussuit aallaavigalugit nassuiaateqarpoq, kisianni qanoq iliuusissat ersarissut pulaffiginngikkaluarlugit.
Taamaattumik isumaqarpunga suliat ingerlanneqareersut naapertuutilluinnartuusut aamma siunnersuuteqartup Naalakkersuinikkut siunnerfissatut inassutigisaanut siunnersuutigisaanullu.
Taamaattumik pissutissaqarsorisimanngilarput una aalajangiiffigisassatut siunnersuutaammat massakkut aalajangiiffigissallugu, tassami Naalakkersuisut aamma Aningaasanut Inatsisissamut siunnersuut aqqutigalugu ersarissumik nalunaaruteqareermata, suliaq taamaattoq ingerlanneqartoq aammalu naatsorsuutigigipput massakkut oqaatigalugu tassa upernaakkut 2004-imi ataatsimiinnissami inatsisissatut siunnersuut saqqummiunneqassasoq. Tassa taanna erseqqissaatigilaarpara.
Atassumminngaanniit oqaaseqartup ilaatigut ukiamut Inatsisartut ataatsimiinnissaannut Naalakkersuisut saqqummiussinissaannik oqarsimasutut oqaatigimmatigut, kisianni tassa upernaakkut ataatsimiinnissami 2004-imi inatsisissatut siunnersuummi saqqummiinissarput naatsorsuutigaarput.
Aamma erseqqissaatigilaassavara soorunami periutsit assigiinngitsut tikkuartorneqartut aammalu nunatsinni ineqariaatsitigut, aningaasalersueriaatsitigullu atugarisagut eqqarsaatigalugit qularnanngilaq inatsisissatut siunnersuut suliareqqissaarneqarnerani, ineqarnermut ataatsimiititaliaq aamma qanimut suleqatiginiarsariumaaratsigu, taamaalilluta aamma immaqa paaseqatigiiffiunerusumik piumasaqaatit, piumasaqaaqatigut aalajangersagassat eqqarsaatigalugit aamma ilusiliinissaq siunertaralugu.
Aamma ilanngullugu taalaarusuppara aamma siunnersuuteqartup ilaatigut aamma oqaaseqaqqinnermini oqaatigisaanut tunngatillugu, taamatut nutaamik piginneqatigiinnikkut inissiaateqarnerup ilusilerneratigut aamma inissiaatileqatigiiffinnik imaluunniit ineqartut peqatigiiffiinik pilersitsisarnissat soorunami aamma kaammattorneqartussaassammata, kiisalu aamma nunani allani ilaatigut aamma siunnersuuteqartup taasaani Tuluit Nunaani allanilu taamatut piginneqatigeeriaatsit aqqutigalugit ingerlatsinermi aamma pisortat tapiissutitigut ingerlatsinermi, tassa inissianut akiliutitigut oqilisaassutitigut pisortat neqeroorutaanik atuisinnaanermut aamma periarfissaqartitsisarmata. Tamanna aamma eqqumaffiginiartussaassavarput.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tulliinnguppoq Kuupik Kleist, Inuit Ataqatigiit.
Kuupik Kleist, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Qujanaq. Tassa isumaqatigiippasissorujussuugaluarpugut, kisianni siullermik Palle Christiansen-imut oqaatigissavara uani Naalakkersuisut Aningaasanut Inatsimmut siunnersuumminni saqqummiussaat taavalu Johan Lund-Olsen-ip saqqummiussaata assigiikannersunik imaqarnerat tamanna nalaatsornerinnaavoq.
Inatsisartuni ilaasortat tunniussisussaatitaapput ukioq manna 4. februar siunnersuutiminnik, amma Naalakkersuisoq taamaaliorpoq. Taava tassa ataatsikkut siunnersuutinik assigiikannersunik saqqummiussisimallutik. Naluara oqaloqatigeeqqaarsimanersut, kisianni taamanikkut naluaat kikkut Naalakkersuisuussanersut sorlerni.
Taamaattumik taanna soorunalimi iluatsitsineruvoq, kisianni aamma Johan Lund-Olsen-ip siunnerusutimini toqqaannartumik piginneqatigeeriaatsip taassuma qanoq aningaasalersornissaanik ilaqartumik siunnersuuteqarfigaa. Naalakkersuisoq Aningaasaqarnermut inatsisissamik siunnersuuteqarnerminni killissarititaasutut isikkoqarnerusumik siunnersuuteqarlutik.
Taamaattumik taakkua naapertuupput imminnut, kisianni tamanna nalaatsornerinnarneruvoq.
Taava Atassutip oqaaseqartuata ukua piginneqatigeeriaatsit Tuluit Nunaanni ilaatigut isumassarsiorfigineqarsimasut eqqarsaatigalugit paasisinnaannginnerarpaa pissutsit tamakkua nunatsinnut eqqunniarneqarnerarlugit, kisianni tassa unaavoq aamma Naalakkersuisup oqarneratuut piginneqatigeeriaatsit, pisortat taavalu innuttaaqataasut akornanni aaqqissuussisinnaanermut isumassarsiorneruvoq. Aamma nalunngilarput Tuluit nunaanni sulisartoqarfissuarmi pissakinnerusut periarfissinniarlugit assigiinngitsunik pitsaasunik aaqqissuussisoqartartoq.
Kingullertut oqaatigiinnassavara tassa Ineqarnermut Ataatsimiititaliami matuma siunnersuutip Naalakkersuisullu saqqummiussaat imminnut naapitinniarlugit sulisoqarnissaanik, soorunami aamma uagut kissaateqarpugut, isummat pitsaasut tamarmik atorneqarniassammata.
Neriuutigiinnassavarput Ineqarnermut Ataatsimiititaliaq taava isumaqatigiilluni ataatsimiititaliami taavalu aamma maani Inatsisartut ataatsimiittarfianni saqqummiussiumaartoq tulliani.
Qujanaq.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.
Tassaana aatsaat eqqarsaatigilinngilara aamma immikkortut allat oqaluuserineqarnerini oqaaseqaatinni eqqaasarpara suliassat ingerlareersut tapersersukutsooriarlugit suliat siunnersuutigineqartut itigartinneqartarnerat ? taanna eqqarsaatigilaariarutsigu ilumut Inatsisartuni piffissarujussuarput akisooq atortarparput suliat soorunami sukumiisumik suliariniarsaralugit aammalu allaffissornerujussuaq atorlugu.
Eqqarsaatigigutsigu Naalakkersuinikkut suliniarnermi siunertatta ilagivaat allaffisornerup annikillisarneqarnissaa. Aamma uatsinnut isumaqarpunga qiviartariaqartugut Inatsisartuni sulinitsinni. Taamaattumik qularnanngilaq Siulittaasoqarfik piumaffigineqartariaqassooq suliat siunnersuutit saqqummiunneqartut ilumut Naalakkersuisuni suliassat ingerlatinneqariinginnersut maani oqaluuserineqartariaqassanersut. Tassami massakkumut suliassat arlallit naammattoorpagut Inatsisartut piffissamik annertuumik atuiffigalugit suliarisaat aammalu Naalakkersuisut aamma piffisamik annertuumik atuiffigalugit suliarisaat.
Kisiannili tapersersukutsooriarlugit amerlanerit, naggataatigut oqaasimininnguit atorlugit suliaq ingerlareermat itigartinneqarnissaa inassutigaarput.
Takorlooriartigu piffissamik atuinerput uagut nammineq Naalakkersuisullu nammineq piffissamik atuinerat, qanoq aningaasanik amerlatigisunik naleqarpa? qanoq allaffissornermi annertutigisumik naleqarpa? Taamaattumik suliat ingerlareersut apeqqutaavoq maani maannga anngutinnginnerini Siulittaasoqarfiup eqqumaffiginiartariaqassagai ilumut oqaluuserineqarnissaa pisariaqarnerlutik.
Soorunami una oqaluuserisaq iluatinnaqimmat aammalu akissakinnerit inissaqarsinnaanerat nammineerlutillu illutaarsinnaanerat eqqarsaatigalugu taperserlugu oqaaseqarpunga, aamma piffissaq soorunami tassani atorpara. Kisianni pakatsinalaarpoq pinngitsoorani taamatut suleriarluni taava suliaq suunngilluinnartutut allaat soorlu immaqa nalilerneqarluni unitsiinnarneqartoq.
Naak nalunngikkaluarlutigu suliaq Naalakkersuisuni ingerlanneqareersoq aammalu suliap tassunga attuumassuteqartoq kingusinnerusukkut aalajangiffigineqartussaassasoq. Taamaatuminguna immikkoortuni siuliini aamma oqaaseqartarninni oqartunga suliassat itigartiinnavissoqinagit taava suliassanut ingerlareersunut ilanngunneqartarpata, suna ajoqutaassagami? Naak takusinnaagaluarlugu nammineq aamma suliassani aamma siunnersuutini aalajangersimasuni ilaatigut immaqa suliassamut ingerlareersumut naapertuuppallaanngikkaluartumik piffissamik aammalu aalajangiiffigisassavittut tikkuarneqarsimatut piffiit aammalu periaatsit assigiinngitsut killeqarsinnaagaluartut.
Kisianni taanna taamatut tikkuaaffigeriarlugu imatut oqarusuppunga inissaqarniarnermut tunngatillugu ilumut qilanaarnarpoq aamma Naalakkersuisut kingusinnerusukkut saqqummiukkumaagassaanut ineqarniarnermut attuumassuteqartunik oqallinnissaq.
Tassungalu tunngatillugu aamma siusinnerusukkut Inatsisartut massakkut atuuttut siuliini ilaatigut eqqaasarsimavara, ilaanni illut pingaartumik nammineerluni illuliassat maannakkut illoqarfinni aamma ammaanneqarnikuusut qujanartumik. Taakkua eqqarsaatigigaanni inuit ilai, tamarmiunngitsut soorunami ? inuit ilai aningaasarparujorujussuarnik pillit 20-30.000 kr.-nalerlugu illutaartarput pisortanit tunissummik oqaatigineqarsinnaasumik.
Isumaqarpunga illoqarfinni aamma taamaatut tunioraaneq eqqarsaatigisariaqalersoq, pissutigalugu inuit akissakinnerusut periarfissaqarneq ajorput amerlanerpaatigut 25-30.000 kr.-inik tunniussiinnarlutik illutaarnissaminnut. Naak tamanna nunaqarfinni atorluarneqarsimalunilu iluaqutaagaluaqisoq, kisianni qularnanngilaq illoqarfinnut tunngatillugu aamma periarfissat taamaattut aamma nalilersuiffigineqarlutik misissorneqaqqinnissaat eqqarsaatigilluarneqartariaqartoq isumaqarpunga.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Tullinnguuppoq Kalistat Lund, Siumut.
Kalistat Lund, Siumup oqaaseqartua.
Qujanaq. Tassa isumaqarpunga maannakkut ersarissumik tamatta isumaqatigiissutigigipput, una siunniussaq pingaaruteqartoq aammalu anguniarnissaa tamatta tamakkiisumik isumaqataaffigineqartoq. Una oqaaserpaalorujussuit piffisangaatsiaq atorlugu sorliip siulliusimanera imaluunniit siullertut isigineqartariaqaraluarnera assigiinngitsullu taamak nipillit eqqartorneqaraluarlutik.
Nuannaarutigaara siunnerfik ataatsimoorfigisinnaasarput tassani nanineqarmat, aammalu qularutigineqassanngilaq ataatsimiititaliami tamatuma pimoorullugu nalilersorneqarnissaa pissammat. Ukua ataatsimiititaliap siunissami sulisarnissaa, isumaqanngilanga maani ullut tamaasa piffissaajaatigalugu eqqaaqattaarneqarnissaa pisariaqartoq, naluneqanngitsutut siusunnerusukkut taamak pisoqartarsimagaluartilluguluunniit, taamak ingerlaqqinnermi ataatsimiititaliat ajunngitsumik suliasrnerat uppernarsaatissaqareermat, taamaammat aamma qularutigineqassanngilaq matumani pineqartumi aamma ataatsimiititaliap pisarnermisut uppernarluni sulinissani ingerlateqqissammagu.
Isak Davidsen, ataatsimiinnermi aqutsisoq, sinniisussaq siulleq, Atassut.
Attaveqaqatigiinnermi, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq.
Mikael Petersen, Attaveqaqatigiinnermi, Avatangiisinut Ineqarnermullu Naalakkersuisoq, Siumut.
Isumaqarpunga aamma ukiorpaalussuanngortuni massakkut uanga nammineerlunga Inatsisartuni suleqataasimagama aammalu Inatsisartut suleriaasiat nutarterneqartuartoq malinnaaffigiuarlugu aamma peqataaffigisimallugu, naak massakkorpiaq Inatsisartuuninni orlov-erlunga Naalakkersuisutut sulinera ingerlakkaluarlugu, oqaatigineqartut una siunnersuut pineqartoq pillugu oqaaseqarfiginngitsoorusunngilakka, sualummik Kattusseqatigiinninngaanniit Anthon Frederiksen-ip oqaatigisaanut tunngatillugu.
Eqqaamassavarput aalajangiiffigisassatut siunnersuutaammata aamma aalajangiiffigisassatut siunnersuutit Inatsisartut suleriaasianni ersarilluinnartumik malittarisassaqarmata. Taakkualu tunngavigalugit Inatsisartut sulisarput.
Sulianut tunngatillugu tassani aalajangiiffigisassatut siunnersuutit akuersorneqartussaapput imaluunniit itigartinneqartussaapput, tassa taakku periarfissaapput. Taamaattumik soorunami Naalakkersuisuni itigartitsiniaannarluni itigartitsinissaq siunertaasanngilaq, aamma uani taamaaliunngilagut itigartitsiniaannavilluta itigartitsiniarsarinngilagut. Erseqqissorujussuarmik oqaatigaarput siunnersuutip imarisai, nassuiaataalu taakkartorneqartut taakkua soqutigilluinnarlugit aamma suliamut ingerlareersumut siunertarmut tassunga naapertuutilluinnartumut ilanngullugit suliarineqassasut.
Kisianni tassa siunnersuut taamaattoq sulianut ingerlareersunut naapertuutereermat, tassa kaammattuutiginngilarput akuersissutigineqassasoq. Suut tamarmik aallaqqaataaninngaanniit aallartinneqarsinnaanngillat suliat ingerlareersut eqqarsaatigalugit.
Soorunami Inatsisatut suleriaasiat naleqqussarneqartariaqartutut isikkoqarput tamatumuunatigut, aamma Inatsisartut nammineq ataasiakkaarlutik akisussaaffigilluinnaqqissaarpaat siunnersuutinik qanoq ittunik ingerlatsinissartik aamma suleriaaseq malillugu oqaluuserineqartussaapput, aalajangiiffigisassatut siunnersuutit Inatsisartunut siunnerusutigineqarpata.
Aamma taamaaliorpugut uani. Isumaqarpunga uani assortuussutigisinnaanngikkipput tamanna, kisianni suleriaatsip pitsanngorsarneratigut aammalu Inatsisartut Naalakkersuisullu akornanni suleqatigiinnerit ingerlanneqarnissaasa ersarissarnerisigut pisariillisaanerit annertoorujussuit suli pilersinneqarsinnaasutut isikkoqarput.
Naggataatigut qujaqqissuunga oqaatigineqartunut aamma oqaatigissavara tassa Inatsisartut Ineqarnermut Ataatsimiititaliaat aamma suleqatigalugu uani taakkartorneqartut, siunnersuutigineqartullu ilanngullugit nalilersuutigalugit inatsisissatut siunnerssuutissaq Naalakkersuisuni suliariumaaraatsigu.
Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Tulliulluni oqaaseqassaaq Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.
Johan Lund-Olsen, siunnersuuteqartoq, Inuit Ataqatigiit.
Ja qujanaq. Tassa sivitsorsaarujussuarnianngilanga, kisianniuna una oqaaseqarfigiinnarniariga tassa Siumut oqaaseqartuata Kalistat Lund-ip oqaatigisaa, taakkua tapersersukutsoorsinnaagakkit una suliaq/imal. siunnersuut aalajangiiffigisassatut siunnersuut imaaliinnarlugu itigartinngikkaluarlugu aamma ataatsimiititaliami malersukannerlugu imaluunniit aamma suliaralugu ingerlanneqarsinnaanera taanna aammaffigineqarmat Siumuminngaanniit, taanna nuannaarutigeqaara aamma eqqaamanerlunngikkukku Kattusseqatigiit oqaaseqartuata Anthon Frederiksenip aamma taanna inassutigivaa saqqummiussinermini.
Aammami taamaaliortussatitaareerpugut Inatsisartut suleriaaserput malillugu, tassani aalajangersagaqarpoq 14-imi, imatut oqaasertaqartumik, imm. 1 14-imi imak oqaasertaqarpoq;
Ataatsimiititaliap suliassaasa pingaarnersaraat siunnersuutit Inatsisartuni Ataatsimiititaliamut innersuussaat suliarineqartarnissaat kisianni taava imm. 2, imak oqaasertaqarpoq;
Ataatsimiititaliaq ilaatigut Naalakkersuisunut apeqquteqartarnermigut suliassaqarfimmi iluani ingerlatsinermik malittarinninnissaminik pisussaavoq, tassa Inatsisartuninngaanniit suliakkiissutigineqartut aamma utaqqeqqaanngikkaluarlugit ataatsimiititaliaq nammineerluni Naalakkersuisunik aamma aggersaasarnikkut suliat assigiinngitsut malersukaarsinnaavaat, Inatsisartut aamma ataatsimiittarfianneereersut, kisianni aamma Inatsisartut ataatsimiittarfianneereernikuunngitsut susassaqarfimmi iluanneereersut malersorsinnaavaat.
Taamaammat tassa Siumut oqaaseqartuata Kalistat Lund-ip oqaaserisai taakkua nuannaarutigalugit, tassa taanna innersuullugu 14-imi imm. 2-imi aalajangersarneqartoq taasa naatsorsuutigaara taava una aalajangiiffigisassatut siunnersuut aamma ukiap tungaanut ataatsimiititaliami sammineqarluarsinnaajumaassasoq.
Jonathan Motzfeldt, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Siumut.
Taamaasilluni oqaluuserisassaq taana naammassivoq, ukiaru aappassaaneerneqassaaq Ineqarnermullu Ataatsimiititaliami suliarineqarallassalluni.