Naalakkersuisut isumaqarput angajoqqaat ilaasortaatitaasa atuartullu ilaasortaatitaasa tassunga tunngatillugu assigiinngitsumik pineqarnissaat tunngavissaqartoq. Angajoqqaat ilaasortaatitaat atuarfiup siulersuisuini sulipput tatigisaallutik qinikkatut. Atuartullu atuarfiup siulersuisuini sulinermut peqataanerat atuarnerannut ilaasutut aamma inuit tamat oqartussaaqataanerannit paasinnilersarlutik inerikkiartornerannik ilaasutut isigisariaqarluni.

 

Atuartut inuit ataasiakkaat pillugit apeqqutit suliarineranni peqataasassanngillat. Aamma Naalakkersuisut tusaatissatut tiguaat annertusisamik immikkut atuartitsinermut tunngatillugu ataatsimiititaliap KANUKOKA isumaqatigimmagu. Naalakkersuisut pilersaarput siunnersuutip pingajussaaneerlugu oqalliginissaanut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussiniarlutik.

 

Taannalu malillugu aaqqissuussineq maannamut atuuttoq atuutiinnarallassaaq. Aaqqissuussinerup nutaap perorsaanermut atuarfiup aaqqissugaanerannut aningaasaqarnikkullu tunngasortaasa piviusunngortinneqarsinnaalernissaasa tungaannut.

 

Naalakkersuisut isumaqarput aningaasaqarnerup sukannersumik aqutarinissaa pisariaqartoq. Aammalu ingerlaavartumik atuartut annertusisamik immikkut atuartinneqarnissamut innersuunneqartartut amerlassusaat malinnaaviginiarparput.

 

Taavalu atuartut kolligiani ineqartinneqartarnerannut tunngatillugu ataatsimiititaliap inassuteqaatai Naalakkersuisut isumaqatigaat maluginiarlugulu ineriartornerup malinnaaffigilluartariaqarnera pillugu KANUKOKA isumaqatigineqartoq.

 

Tassami kommunini ataasiakkaani atuarfiit ilusiligaanissaat il.il. pillugit aalajangiinerit ininik pisariaqartitsinermut aammalu taakkua qanoq annertussusissaannut sunniuteqarsinnaammata.

 

Taavalu atuarfiit illuutaannut tunngatillugu ilimagineqarpoq sanaartorneq pillugu isumasioqatigiinnissani pilersaarusiornerup ingerlateqqinneranut tunngavigisassanik saqqummiisoqassasoq. Taamaalilluni atuarfiit nutarternissaat allanngortiternissaat nutaaliornissallu pillugit atuarfiit qanoq issusissaannut atuartut amerlassusaasa allanngoriartornerannut Atuarfitsialammilu atuartitseriaatsit takorluukkanut tunngatillugu pilersaarusiornissaq tunngavilerneqarniarpoq.

 

Aamma Naalakkersuisut erseqqissassavaat pineqartumut tunngatillugu pilersaarusiornissamut akisussaaffik KIIIP-imiimmat Ineqarnermut Attaveqarnermullu Pilersuinermullu Pisortaqarfik tamatumani siunnersortigalugu.

 

Ataatsimiititaliap isumaliutissiissummini oqaaseqarfigaa siunnersuummut tusarniaaffigineqartunut naleqqiullugit tiimit ikinnerpaaffissaasa maanna siunnersuutaasumi appartinneqarsimanerat. Tassunga tunngatillug ataatsimiitaliap piumasaraa tiimissat illersorneqarsinnaasumik minnerpaaffilerneqarsimanissaat.

 

Tassalu taakku ajornaquteqanngitsumik neqerooruteqarsinnaasutut amerlassusiusinnaasut oqaatigalugu sulineq pitsaanerpaamik iluatsinnissamut naammattumik aningaasaliiffigisariaqartoq.

 

Naalakkersuisut tamatumani malugeqqussavaat siunnersuummut saqqummiunneqartumut tiimit ikinnerpaaffissaat peqqussummi maanna atuuttumi klassit siullerninngaanniit aqqarngannut klassini tiimit ataatsimut amerlassusissaannut naleqqiullugu ukiuni qulini atuarnermi katillugit taamaallaat 68 tiiminik ikilisaammata.

 

Erseqqissarneqassaaq pineqarmata tiimit ikinnerpaaffissaat nalinginnaasumik tiiminit atorneqartartunit naleqqiullugit ikinnerusut. Taamaakkaluartoq Naalakkersuisut isumaqarput siunnersuummi tiiminut ikinnerpaaffiliussat ikinnerpaaffissaliussat atuartut ilimagisaattut atuarnerminni pissarsiaqarnissaat siunertaralugu atuartinneqarnissaannut naammattutut.

 

Taamatut isumaqarnermut tunuliaqutaavoq nalinginnaasumik akuerisaammat atuartut atuartitaanerminni pissarsiaat tiimillu atuartinneqarfiisa amerliartornerat imminnut attuumassuteqanngitsut.

 

Taamaammat peqqussutip nutaat makku taperserpai. Eqaatsumik pilersaarusiortarneq ukiumi atuarfiusumik ataqatigiissumik atuartitsinerit arlaqartillugit pilersaarusiorfiusinnaasoq. Aamma ilinniartitsisut suleqatigiikkuutaarlutik atuartitsisarnerat ilinniartitsisut klassini ataasiakkaani aalajangersimasumik suleqatigiittassallutik atuartitseriaasiat nutaat pitsaanerusullu atorneqarnissaat. Kiisalu ilinniartitsisut ilinniartitaaqqinnissaat tamakkualu ataatsimut isigalugit atuartitsinerup pitsaassusaanik piffissamillu atorluaanermik annertussaassapput.

 

Tiimit atuartitsiviusut ilinniartitsisut suleqatigiittalernera eqaatsumillu pilersaarusiortalernerup kingunerissaanik amerlissasut naatsorsuutigineqarpoq.

 

Tamakkununnga ilutigalugu atuartitsissutit nutaat imarissaalu nutaamik aaqqissuunneqarnerisa nassatarissavaat atuartut atuartitsissutaasunik pissarsinerisa pitsanngorsarneqarnerat.

 

Taavalu tiimit ikinnerpaaffissaat pillugit apeqqummut ilaassutitut ataatsimiititaliap siunnersuutigaa peqqussut naapertorlugu ikaarsaariarnermi aalajangersakkanik 1-7 klassit tiimissaanik minnerpaaffiliussap peerneqarnissaa.

 

Ikaarsaariarfimmi ilinniartitsisunut tiiminik atuineq annertuseriartussaavoq. 11. klassit 2003-p tungaanut tassalu peqqussutip nutaap tamakkiisumik atortuulernissaata tungaanut. Tassa 2003-mi.

 

Naalakkersuisut isumaqarput klassini 1-miit 7-mut tiimit amerlinerisa pitsaassuseq annertunerusoq nassatarinavinngikkaat ilinniartitsisoqarniarneq ilisimaneqartutut imaammat ilinniartitsisut ilinniarsimasut amigaatigineqarlutik. Immikkut tiimiliussat ilarpassui pissusiviusut naarpertorlugit ilinniarsimanngitsunik qaangiuttoornertulluunniit ingerlanneqartariaqartussaalissapput.

 

Misilittakkat naapertorlugit taamak aaqqissuussineq meeqqat atuarfiata atuartitsineranut pitsanngorsaataasanngilaq. Piffissamilluunniit atuilluarnerunermik nassataqarani. Kiisalu aammattaaq erseqqissarneqassaaq pissusiviusut naapertorlugit tiiminik atuisarneq tiimit ikinnerpaaffissaattut aalajangersakkani annertunerummat.

 

Taamaammallu ikaarsaariarnermi aalajangersakkat pineqartut aatsaat immikkut pisoqartillugu atorneqartarumaarnerat ilimagisariaqarmat.

 

Naggasiullugu oqaatigineqassaaq ataatsimiititaliaq allannguutissatut siunnersuummik taamaalilluni peqqussutissap atuuttulernissaannik siunnersuummik tapersiinera Naalakkersuisut nuannaarutigimmassuk.

 

Taamak oqaaseqaateqarlutik Naalakkersuisut inassutigaat siunnersuut pingajussaanik oqallisigisassanngortinneqassasoq allannguutissatut siunnersuutaasut naapertorlugit. Akissuteqaammi eqqaaneqartut naapertorlugit Naalakkersuisut pingajussaaneerinissamut allannguutissanik siunnersuuteqassapput.

 

Ruth Heilmann, Siumut.

Qujanaq. Tassa ataatsimiititaliami ilaasortat kissaatigisimavaat una isumaliutissiissut maanngaaniit atuarneqassasoq. Akuerineqarmat qujassutigaara.

 

Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut pillugu Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata isumaliutissiissutaa aappaassaaneerinissamut saqqummiunneqartoq Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaat suliarinninnermini ukuninnga inuttaqarpoq:

 

Siuliitaasoq Inatsisartunut ilaasortaq Ruth Heilmann, Siumut.

Siulittaasup tullia, 2001-imi ukiakkut ataatsimiinnermit, Inatsisartuni ilaasortaq Lars-Karl Jensen, Siumut.

Inatsisartuni ilaasortaq Naimanngitsoq Petersen, Atassut.

Inatsisartuni ilaasortaq Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Paninnguaq Olsen, ukiakkut ataatsimiinermi 2001-imi sinniissussaq.

Inatsisartuni ilaasortaq Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

 

Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata ukiakkut ataatsimiinnermi 2001-imi siullermeerneqarnerata kingorna meeqqat atuarfiat pillugi Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut misissuataarpaa imaattunillu oqaaseqarfigissallugu.

 

Siunnersuutip ataatsimiititaliami suliarineqarneranut atatillugu ataatsimiititaliaq ukiakkut ataatsimiinermi 2001-imi ukiullu ingerlanerani arlaleriaqaluni ataatsimiittarpoq. Ilanngullugu ataatsimiititaliamit IMAK aamma KANUKOKA ukiakkut ataatsimiinnermi 2001-ip nalaani kiisalu 2002-mi upernaakkut ataatsimeeqatigiumallugit aggersartarsimavai. Aamma Naalakkersuisunut ilaasortaq Atuarfitsialak pillugu pingasoriarlugu isumasioqatigalugulu ataatsimeeqatigineqartarpoq.

 

Ukiakkut ataatsimiinnermi 2001-mi kiisalu 2002-mi upernaakkut. Taakku saniatigut ataatsimiititaliaq marloriarluni Kangerlussuarmi isumasioqatigiinnermut 2001-p upernaavani Atuarfitsialak pillugu siunnersuusiornermi peqataavoq.

 

Tulliuttumik ataatsimiititaliap immikkoortut oqaaseqarfigissavai makkuusut. Inatsisissanik nalilersuineq ataatsimiititaliap nalinginnaasumik isummernera. Paasissutissiisarnerup ingerlanera, ataatsimiititaliap oqaaseqaatai, annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsineq, ineqarfiutigalugit atuartunut angerlarsimaffinni inissat, sanaartugassat iluarsagassalu akunnerit ilinniartitsiviusussat, piffissap atortuulersitsiviusussap kinguartinneqarnera atuartunut angajullernut tapiissuteqartarneq aamma ataatsimiititaliap inassuteqaataa.

 

Immikkoortoq 1-imi inatsisissanik nalilersuisarfik pillugu, Inatsisartut inatsisissanik nalilersuisarfiata inatsisissamut siunnersuut misissuataarpaa arlalinnillu oqaaseqaateqarfigalugu. Ataatsimiititaliap kiipip oqaaseqaatinut taakkununnga akissutai pissarsiarisimavai paasillugulu pisortaqarfimmit allannguutissatut inassutigineqartut annertunerpaamik atortuulersinneqarsimasut.

 

Oqaatigineqassaarli atuartut sinniisaasa aningaasarsianik pissarsisannginnerat ataatsimiititaliap pissusissamisuunngitsutut isigigaa.

 

Angajoqqaat sinniisaasa aningaasarsiaqartinnerat ataatsimiititaliap pissusissamisuunngitsutut isigaa. Angajoqqaat sinniisaasa aningaasarsiaqartinnerat ataatsimiititaliap pissusissamisoortutut isigaa. Soorlu inatsisissamik nalilersuinikkut oqaaseqaatigineqartutut siunnersuummut oqaaseqaatigineqartariaqarput uppernarsartariaqartoq taamatut assigiinngisitsineq naammaginartunik pissusiviusunillu tunngaveqartunik piumasaqaatitaqartoq imaluunniit assigiinngitsitsineq atorunnaarsinneqartariaqartoq.

Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup Naalakkersuisut qinnuigissavai atuartut sinniisaat angajoqqaat sinniisannut sanilliunneqarsinnaasunngorlugit sulinermullu aningaasaqartilerlugit allannguutissatut siunnersuummik saqqummiusseqqullugit.

 

Ataatsimiititaliap pingaartutut isigimmagu atuarfiit siulersuisuini sulinerup pilerinartunngortinneqarnissaa. Meeqqat atuarfiat pitsaasoq iluarinartoq angajoqqaat atuartut ilinniartitsisullu akornanni suleqatigiinnikkut pilersinneqartussaq.

 

Immikkoortoq 2, ataatsimiititaliap nalinginnaasumik isummernera. Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut manna pitsaasutut isigaa.

 

Siunnersuut meeqqat atuarfianni atuartunut atuartitaanikkut pitsanngortitsinissamik nuannersumik ilimasulersitsivoq. Inuiaqatigiinnut avatangiisaasunut sunniisinnaassuseqarluartussaammat.

 

Atuartitaanikkut pitsanngortitsineq atuartut tunngaviusumik piginnaasaannik pitsanngortitsinermik annerulersitsisussaq tamatumalu kingunerisaanik suliffeqarnikkut imminut pilersorsinnaanerunermut sunniisinnaassuseqarluartussaq.

 

Meeqqat atuarfianni suliassat pingarnerpaat ilagaat atuartut eqqarsartaatsikkut timikkullu ilisimasaannik piginnaasaannillu ineriartortitsinissaq. Inuiaqatigiit silarsuarmi allanngorartuartumi ineriartorneranut aamma kikkut tamat oqartussaaqataatillugit eqqarsartaaseqalernissaannut meeqqaat atuarfianni atuartut paasinnittarnerat siuarsarneqassaaq.

 

Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip ilusilersorneqarnerani pingaarnerpaavoq meeqqat atuarfiata suliassat naammassissagai. Tamakku siarsarneqarsinnaanerinut periusissat ilagaat atuartitsinermi atuartitsissut klassimiluunniit alloriarfimmi sorlermiinneq apeqqutaatinnagit init atuartitsiviusussat meeqqat samminerullugit aaqqissuunneqarsimassasut meeraq qitiutillugu.

 

Maannakkut meeqqat atuarfiat ukiuni kingullerni annertuumik isornartorsiorneqartarpoq. Ilaatigut atuartitsinerup pitsaasuunnginnera pissutigalugu. Meeqqat atuarfiani atuartut naammaginartumik pitsaassusilimmik angusaqartarsimanngillat. Tamatumalu kingunerisarsimallugu ingerlaqqiffiusunik ilinniaqqinnermi ilinniagaqartut ilaasa naammassinissaminnut angusatigut ajornartorsiuteqalersarnerat.

 

Siunnersuutikkut siunniunneqarpoq atuarfik ataqatigiiffiunerusoq atuartunik alloarnernik nukarlernut alloriarnernut akullernut aamma alloriarnermut angajullernut agguataarisoq. Taamaalillunilu klassit akornanni killiussaasartut akimorlugit ilinniartitsineqartarluni.

 

Tamatumap kingunerissavaa ullumikkornit pitsaanerusumik atuartup ataatsip pisariaqartitsineranik atuartitsinerup naleqqussarneqarnissaanik periarfissaqartoqalernissaa.

 

Ataatsimiititaliaq ima paasinnippoq. Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutikkut siusinnerusukkut isornartorsiutaasartut tusaaniarneqartut aaqqiissutissatullu siunnersuummik pitsaalluinnartumik anguniaqarfiulluartumillu saqqummiussisoqartoq.

 

Immikkoortup pingajuat. Paasissutissiisarnerup ingerlanneqartarnera. Siunnersuutip suliarineqaqqaalenerata nalaani ataatsimiititaliap annertuumik akuutinneqarpoq ilisimatinneqartarlunilu isumasioqatigiissitsisarnertigut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Naalakkersuisumit isumasioqateqarluni ataatsimeeqatiginnittarnertigut.

 

Ataatsimiititaliaq taamatut ammasumik periuseqarneq taamatullu suleqateqarneq pitsaalluinanartutut nalilerpaa neriuutigalugulu taamatut suleriaaseqarneq siunissami Naalakkersuisuni ilaasortani qanoq iliorluni suleqateqartarsinnaanermut assersuutissaallualerumaartoq.

 

Immikkoortut sisamaat, ataatsimiititaliap oqaaseqaatai:

Ataatsimiititaliamit ilaatigut tusarniaanermi akissutigineqartut aamma siunnersuutip siullermeerneqarnerani oqaatigineqartut tunngavigalugit ajornartorsiorfiusartut arlallit oqaloqatigiissutigineqartarput minnerunngitsumik uku pillugit.

Annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsineq. Ineqarfiutigalutik atuartunik angerlarsimaffinni inissat sanaartugassat iluarsagassallu ikinnerpaamik akunnerit atuartitsiviusussat, piffissap atortuulersitsiviusussap kinguartinneqarnera. Atuartunut angajullernut tapiissuteqartarneq. Oqaatigineqassaaq pingaartumik annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsineq aamma ikinnerpaamik akunnerit atuartitsiviusussat suliarineqarneranut atatillugu ataatsimiititaliami kommunit KANUKOKA-llu isummerneri annertuumik pingaartinneqarmata.

 

Immikkoortoq 4.1; Annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsineq. Meeqqat atuarfiat pillugu peqqussutissatut siunnersuummut nalinginnaasumik oqaaseqaatini allassimavoq immikkut ittumik ilinniartitsisarnerup tungaa tamarmik aaqqissuussaanikkut aningaasalersorneqarnikkullu kommunimiitinneqalissasoq.

 

Naalakkersuisuni ilaasortaq naapertorlugu taamatut aaqqiisoqarnissaa kissaatigineqarpoq. Pissusissamisoornerpaatullu isigineqarmat akisussaaffiup oqartussaanerup aningaasaqarnerullu akornanni ataqatiittoqarnissaa. Ullumikkut kommunit atuartut immikkut ittumik annertusisamik ilinniartinneqartussatut innersuussugisarpai aningaasaqarnikkulli akisussaaffik Namminersornerullutik Oqartussaniilluni.

 

Ataatsimiititaliamit Naalakkersuisunut ilaasortaq isumaqatigineqarpoq oqarami kommunini atuartut ataasiakkaat pisariaqartitaannik kommunit ilisimasaqarnerusut. Aamma suliamik suliarinninneq sukkanerullunilu ajornannginnerussaaq kommunit kisimiillutik atuartoq immikkut ittumik annertusisamik ilinniartinneqartariaqarnersoq pillugu aalajangiisartussaappata.

 

Siunnersuut naapertorlugu perorsaanikkut psykologimullu tunngasunik siunnersuisarfik PPR siunissami taamaallaat kommuninut siunnersuinerinnarmik suliaqalersussaavoq. Ataatsimiititaliamit aaqqissuussinerup taamak ingerlalluartigisup pingaaruteqartigisullu annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsinerup allanngortinneqarnissaa pissusissamisoorsorinanngilaq.

 

Tassa siusinnerusukkut annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsineq kommunit akisussaaffigisimavaat. Taamatulli aaqqissuussineq allanngortinneqarpoq. Tamatumalu kingorna oqartussaanerup Namminersornerullutik Oqartussanut nuunneqarnissaa qinerneqarluni.

 

Maannakkut aaqqissuussineq atorsinnaavoq kommunilu najugarisaq apeqqutaatinnagu atuartunik assigiiaartumik tapersersuinermik qulakkeerinnittarluni. Perorsaanermut psykologimullu tunngasunik siunnersuisarfiup PPR-ip qitiusumik inissisimasup aalajangiisuusarnera pissutigerpiarlugu.

 

Taamaattumik ataatsimiititaliami tunngavissaqartinneqanngilaq tamatumap allanngortinneqarnissaata kaammattuutigineqarnissaa.

 

Aningaasalersuinissaq eqqarsaatigalugu uparuarneqassaaq kommunimiit kommunimut immikkut ittumik ilinniartitsisoqarnissaanik pisariaqartitsineq assigiinngisitaartorujussuummat. Tamatigullu periarfissaqartoqartarani innarluutilinnik immikkut atuartinneqarnissaanik innersuussisinnaaneq. Taamaattumillu suliassaq tamanna meeqqat atuarfiata isumagisariaqarlugu.

 

Aamma kommuneqarsinnaavoq pisariaqarneratut ikiorsiinissamik neqerooruteqarnissamut aningaassatigut ilinniakkatigullu nukissaqanngitsunik. Tassunga ilanngullugit atuartunik immikkut annertusisamik ilinniartitsinissamut eqqarsartaatsikkut ikiorsiineq peqqussutissatut siunnersuutikkut isummerfigisassanngortinneqarpoq ataatsimoortumik tapiissutinik agguaassisarnermik kommunikkaartumik nalimmassaalluni aaqqissuisoqarnissaa.

 

Ataatsimiititaliap pissusissamisoornerungaartutut isigaa maannakkutut aningaasat atuartunut nalimmassarnissaat. Atuartunik annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsinermi kommuni sorlerluunniit allamut nuuttoqarnerani kommunimulluunniit nuuttoqarneranik kommuni immikkut ittumik aningaasartuuteqartinneqalissanngitsoq ataatsimiitialiap annertuumik pingaartutilittut tamanna isigaa.

 

Ataatsimiititaliap isumaqatigiittut Naalakkersuisut qinnuigissavai annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsinermi ullumikkutut aaqqissuussinerup attatiinnarneqarnissaa pillugu allannguutissatut siunnersuummik saqqummiusseqqullugit.

 

Immikkoortoq 4.2; Ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffinnik sanaartorneq. Kingullermik ataatsimiititaliamit KANUKOKAp ataatsimeeqatigineqarnerani oqaatigineqarpoq atuarfitsialaap atortuulersinneqarnerani ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffinnik pisariaqartitsineq annertusisussatut naatsorsuutigineqartoq.

 

Tamanna pisariaqartuussaaq taamatummi allorfinnut pingasunut nutaanut avitsilluni aaqqissuussinerup kingunerissammagu atuarfinni ukiunik pingasuni sivisussusilimmik atuartut angajulliit allorfimmiittut allanngortitsineq taanna atuartitaanikkut annertunerpaamik pissarsiffigisinnaajumallugu illoqarfiliartariaqalertarnissaat ilimanarsinnaammat.

 

Naalakkersuisunullu ilaasortamit imaannerarneqarpoq maannakkorpiaq amerlanerusunik sanaartortoqarnissaanik pisariaqartitsoqanngitsoq.

 

Taamatummi nutaamik aaqqissuussinermik klassit ataatsit atorunnassammata. Ilanngullugu nuna tamakkerlugu meeqqat atuarfianni atuartut ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffinni inissanik sinneruttoqarmat.

 

Ineqarfiutigaluni atuarfimmi angerlarsimaffittut init pitsanngorsarneqarsimapput taamaalillutillu ikinnerulernermikkut maannakkut pitsaassusissamik piumasarisaasunut eqquutitsisunngorsimallutik. Ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffinnik initigut qulaani taaneqartutut taamaanneraanik KANUKOKA-p ilumuunnginnerarpaa. Namminersornerullutik Oqartussani oqaatigineqartunit ikinnerunerarneqarmata.

 

Ataatsimiititaliamit pingaartutut isigineqarpoq atuarfitsialaap aallarnisarneqarnerani pitsaanerpaamik tunngavissiijumalluni pisariaqartinneqartunik aningaasanik immikkoortitsisoqarnissaa.

 

Taamaattumik aamma ataatsimiititaliamit pingaartutut isigineqarput ineqarfiutigalutik atuartut angerlarsimaffinni inissat pisariaqartinneqartutut amerlasussaasa pigineqarnissaat. Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffiit tungaatigut qanoq killiffeqartoqarnerata misissuiffigineqarnissaa Naalakkersuisunut KANUKOKA-mullu qanoq pingaaruteqartiginera uparuaassutigissavaa.

 

Aamma ingerlaavartumik paasitinneqartarnissaq ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffinni inissinneqarnerup qanoq ittuunerata maannakkorpiaq sukumiisumik ilisimatitsissutigineqarnissaa. Taamaalilluni inissaqassuseq kommunini ataasiakkaani pisariaqartitsinermut piumasaqaatinullu naleqqussarneqassalluni.

 

Immikkoortoq 4.3; Sanaartugassat iluarsagassallu. Atuarfiit ineqarfiutigalutillu atuartunut angerlarsimaffiit illuutaannut sanaartornissamut iluarsaassisarnissamullu pisussaaffik ullumikkut Namminersornerullutik Oqartussaniippoq. Maannakkulli meeqqat atuarfiat pillugu peqqussummi aamma meeqqat atuarfiat pillugu peqqussutissatut siunnersuummi siunertaavoq pisussaaffiup kommuninut nuunneqarnissaa.

 

Sanaartornissamut iluarsaassisarnissamulli pisussaaffik annertuumik aningaasartuuteqarfiusussaavoq. Pingaartumik kommuninut mikinerusunut tigussallugu ajornartorsiutitaqartussaq. Ajornartorsiut suli ilungersunarnerulissaaq illuutit pitsaassusiat inillu ininillu amigaateqarneq kommunimiit kommunimut assigiinngisitaartorujussuummat.

 

Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq innuttaqassuseq naapertorlugu kommunit aningaasatigut assigiinnik atugassaqartittariaqartut. Taamaasilluni nunatsinni sumiikkaluaraanniluunniit iliniartitaanikkut illutatigullu pitsaassutsit assigiit neqeroorutigineqartariaqarmata. Taamaattumik ataatsimiititaliap Naalakkersuisut kaammattorpai isumaqatigiinniarnikkut taakkua KANUKOKA-mut paaseqatigiissutiginiaqqullugit.

 

Atuarfitsialak iluatsissappat nunatsinni atuarfiit allineqarnissaasa iluarsarneqarnissaasalu atuarfitsialammik siunertarineqartunut aammalu illoqarfinni nunaqarfinnilu pisariaqartitsinermut naapertuuttumik ingerlanneqarnissaat ataatsimiititaliamit pingaartinneqarpoq. Atuarfiit sanaartugassatut iluarsagassatigullu pilersaarusiornerini Naalakkersuisut qanoq iliorlutik piviusunngortinniarnerlugit pilersaarutaat ataatsimiititaliap arlaleriarluni ujartortarsimavai.

 

Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq atuarfiit illutaasa avatangiisaasalu pitsaassusaat atuartut ilikkaraqarusussuseqarnerannut aalajangiisuusumik pingaaruteqartut.

 

Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup Naalakkersuisunut ilaasortaq atuarfinnut sanaartugassatigut iluarsatigullu pilersaarummik piaartumik saqqummiussaqaqqullugit kaammattussavaa. Taamaasilluni atuafiit illutaat atuarfitsialammi siunertarineqartumut naapertuuttunngortinneqassamata.

 

Immikkoortoq 4.4; Akunnerit ilinniartitsiviusussat. Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutaasumi ikinnerpaamik akunnerit ilinniartitsiviusussat qassiuneri klassinut atatsimut ukiunut nalunaaquttap akunnerinik 30-nik ikilisinneqarsimasut peqqussutissatut siunnersuummut tusarniaassutigineqartut naleqqiullugu ataatsimiititaliamit paasineqarpoq.

 

Siunnersuutaaqqaartumik siunertaagaluarpoq maannakkut akunnerit ukiunut 11.-12.-nut agguataakkat ukiunut qulinut agguataarneqassasut. Peqqusutissap nutaap atuutilerneratigut ukiut aturfiusussat ikilisinneqaraluartut atuartut nalunaaqquttap akunneanik atuarfissaminnik annaasaqassanngillat.

 

Peqqussutissatut siunnersuummut matumunnga oqaaseqaatini oqaatigineqarpoq taamannak akunnernik ikilisitsineq pissasoq aaqqissuussinerup atortuulersinneqarneranut atatillugu aningaasartuuteqarnerussutissat ikilisinneqarnissaat siunertaralugu.

 

Siunnersuummut oqaaseqaatinik oqaatigineqarpoq kommunit maannakkutut akunnernik amerlanerusunik neqerooruteqartarsinnaasut. Ataatsimiititaliap pissusissamisoortutut isiginngilaa nalunaaquttap akunneri ima ikilitigissasut naatsorsuutigineqartariaqassalluni kommunit nalunaaquttap akunnerinik amerlarnerusunik tunniussisaqalernissaat.

 

Ataatsimiititaliamit naatsorsuutigineqarpoq akunnernik ikinnerpaaffigisassatut amerlassusilinni illersorneqarsinnaasumik ajornartorsiutitaqanngitsumik neqeroorutigineqarsinnaasunik aalajangersaasoqarsimassasoq.

 

Ataatsimiititaliaq isumaqatigiittoq isumaqarpoq aallaavittut pilersinniakkamut aningaasanik sapinngisamik iluatsiffiutitsinissamut pisariaqartinneqartunik aningaasaliisoqartariaqartoq.

 

Naalakkersuisunit oqaatigineqarpoq alloriarfiusumik atuartuartitsisarnermi  ilinniartitsisussaqarniarnermilu atuarfitsialammi siunertarineqartutut vikarinik atuineq aamma nalunaaquttap akunnerinik atuanngitsoortitsisarnerit annertuumik ikilisinneqarsimanissaat. Ikinnerpaamik akunnerit ilinniarfiusussat naak ikilisinneqaraluartut ataatsimiititaliamit neriuutigineqarpoq nalunaaquttap akunneri atorneqavissut ullumikkutut amerlatigiinnarumaartut.

 

Siunnersuummut oqaaseqaatini oqaatigineqarpoq sapaatip akunneranik ataatsimi 1. klassimiit 7. klassimut alloriarfiusutut ilinniagassatigut suli minutsinik 45-nik annikillisitseqqittoqassasoq.

 

Tamannali ataatsimiititaliap akuersaarsinnaanngilaa. Matumani pineqarput atuartut ullumikkut peqqussutaasup nalaani atuarnerminnik aallartitsisimasut. Taakku atualernerminniit ukiumik ataatsimik siusinnerusukkut ukioq atuarfitsik naammassisussaavaat.

 

Aammattaaq ilinniartitsisut atuartitsinerup nutaamik aaqqissuunneqarneranut ikaarsaariartinneqartussaanerat eqqarsaatigisariaqarmat. Piffissaq ikaarsaariarfiusumi atuartut ikinnerpaamik akunnerit atuarfigisassaasa ikilisinneqannginnissaat pillugu ataatsimiititaliap isumaqatigiittup Naalakkersuisut qinnuigissavai allannguutissatut siunnersuummik saqqummiusseqqullugit.

 

Immikkoortoq 4.5. piffissap atortuulersitsiviusussap kinguartinneqarnera. Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik 2002-mi augustimi atuuttuulerfissap 2003-mut augustimut kinguartinneqarneranik kinguneqartumik saqqummiussaqarput. Ataatsimiititaliap naammagisimaarlugu maluginiarpaa peqqussutissatut siunnersuutip atortuulersinneqarnissaanut piffissaliussaq ukiumik ataatsimik august 2003-mut kinguartinneqartoq.

Tamanna peqqussutissap iluatitsiviunissaanut tassalu aallaqqaataaniilli Naalakkersuinikkut ingerlatsisuniit soorluttaaq pisortanit ilinniartitsisunit atuartunit aamma angajoqqaanit sapinngisamik siammasinnerpaamik tapersersorneqarnissaa pingaarluinnarpoq. Taamalu atortuulersitsineq aatsaat pissasoq taamaasiornissamut naatsorsuutigisat pingaaruteqarnerpaat eqquutsinneqarpata.

 

Ataatsimiititaliamuttaaq pitsaasuuvoq allannguutissatut siunnersuummi atuarfiit piareersimasut  maannakkut peqqussummi atuuttumi aalajangersakkat sanioqqunnissaanut akuersissummik piniarnissaanut aalajangersakkanik ilanngussisoqarnissaa.

 

Peqqussutissatullu nutaatut atuutilersussatut naartorsuutigisaq malillugu ilinniartitsineq aallartillugu. Ataatsimiititaliap isumaqatiittup atortuulersitsinissamut piffissap august 2003-mut kinguartinneqarnissaa taperserpaa. Ilanngullugu ataatsimiititaliap isumaqatigiittup atuarfiit piareersimasut august 2002-mi peqqussut nutaaq malillugu ilinniartitsinermik aallartitsisinnaanerat taperserlugu.

 

Immikkoortoq 4.6. Atuartunut angajullernut tapiissuteqartarneq. Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik atuartunut angajullernut tapiissutaasartut attatiinnarneqarnissaanik kinguneqartumik saqqummiussipput.

 

Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup atuartut anginerit tapiissuteqarfigineqartarnissaat pillugu allannguutissatut siunnersuut Naalakkersuisunit saqqummiunneqartoq taperserpaa.

 

Immikkoortoq 5; Ataatsimiititaliap inassuteqaata. Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup ataatsimiititaliaq qulaani taaneqartutut kaammattuutigissaannut naapertuuttumik Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuummik saqqummiussippata siunnersuut tamanna tunngavigalugu akuersissugitigineqassasoq inassutigaa.

 

Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaq taamak oqaaseqarluni meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut pingajussaaniigassanngortippaa. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, Inatsisartut Sulittaasuat, Atassut.

Ruth Heilmann qutsavigaarput. Taava maannakkut partiit, Kattusseqatigiit Attaviitsullu oqaaseqartuinut nuuppugut. Siulliulluni oqaaseqassaaq.

 

Lars-Karl Jensen, Siumup oqaaseqartua.

Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut manna siullermeerlugu saqqummiunneqarmat atuarfitsialammut isumalluarnerput oqaatsit annertuut takisuullu atorlugit ersersittarsimavarput.

 

Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaatigut takusinnaavarput Ataatsimiititaliaq peqqissaartumik sulisimasoq. Nuannaarutigaarpullu isumaliutissiissutip suliarinerata nalaani kattuffiit IMAK aammalu KANUKOKA aggersarlugit tusarniaanertigut peqqussutissap atuutilersinneqarnissaanut aaqqitassat Ataatsimiititaliamiit eqqumaffiginiarneqarsimammata.

 

Peqqussutissaq suliarineqalermat oqallinneq annertooq pereernikuuvoq taamaattumillu maannakkut isumaliutissiissummi saqqummiunneqartut aallaavigalugit Naalakkersuisut akissuteqaataat Siumumiit paasilluarlutigit oqaatigeriissavagut.

 

Taakkulu aallaavigalugit uani oqaasissagut tulleriinnilerlutigit.

 

Siumup aalajangiusimavaa annertusisamik immikkut ittutmik ilinniartitsineq aaqqissuussaanikkut pisariaqartitsinerlu malillugit meeqqat atuarfiini kommunimiit oqartussaaffigineqarluni ingerlanneqassasoq.

 

Taamatut ingerlatsisoqarnissaani pinngitsoorneqarsinnaanngilaq meeqqat atuarfiisa perorsaanermut psykologimullu tunngasumik pitsaasumik assigiiaartumillu qitiusumiit siunnersorneqarlutik immersortuarneqarnissaat. Tassuuna qulakkeerneqassammat atuartitsinermi najoqqutassat siunertaasunut naleqquttuunissaat.

 

Siumumiit aamma ataatsimiititaliaq isumaqatigaarput aningaasalersueriaatsini tunngasuni oqarmat aningaasat atuartunut malinnaasariaqartut. Tamanna pissusissamisoortutut isigaarput isumaqatigalugulu.

 

Annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsineq kommuniniit kommuninut amerlaqatigiinnik atuartoqarfiunngimmat. Aamma ukiup atuarfiusup iluani illoqarfinnut allanut nuuttoqartillugu aningaasaliissutit malinnaasariaqarput. Tamanna maannakkut periusiusut malillugit atuarfiup pisortaqarfimmut nalunaaruteqartarneratigut ingerlareersoq ingerlatiinnarneqassappat Siumumiit tutsuiginartinneruvarput.

 

Atuarfik pillugu peqqussutissaq suliarineqalermalli Siumumiit pingaartillugu oqariartuutigisarparput atuarfitsialammik pilersitsinissami qulakkertariaqaripput atuartitaanerup pisariaqartinneqartutut pitsaassuseqarnissaa.

 

Naalakkersuisut saqqummiussaatigut maluginiarparput tiimit atuartitsiviusussat ikinnerpaaffissaat pineqartoq. Tamannalu Siumup akuerseqataaffiginiarpaa. Tamatumuuna nalunaaquttap akunneri atuartitsiviusut amerlineqasagaluarpata naatsorsuutigineqassammat nalunaaquttap akunneri amerlissutaasut ilinniartitsisutut ilinniarsimanngitsunik isumagisassanngortinneqassasut.

 

Apeqqusertariaqalissallunilu tamanna atuartut siunertaasutut faginut ataasiakkaanut ilikkarluarnissaannut pitsaasuunersoq.

Aamma uani oqaatiginngitsoorusunngilarput ilisimatusarnikkut misilittakkatigut oqaatigineqartarmat tiimit atuartitsiviit amerlassussaat atuartut ilikkariartortarnerannut pingaarnerunngitsoq. Pingaarnerusorli tiimit atuartitsivissat piareersarluarnermit suleqatigiillu akornanni pilersaarusiorluakkanik aallaaveqartut tassaasartut atuartut ilikkarluarnissaannut tunngaviliisuusartut.

 

Siumumiit aamma pingaartipparput atuarfitsialaap ingerlatitaanerani ilinniartitsisut ingerlatassanut pikkorissartinneqarnissaat qulakkeersimasariaqartoq. Taamatuttaaq peqqussummi taaneqanngikkaluartoq isumaqarpugut ilanngutinngitsoorneqarsinnaanngitsoq ilinniartitsisut atorfigisaminni aalajaatsumik piffissarlu sivisunerusoq atorlugu ilinniartunut atuartitsisuusarnissaannik siunertaqarneq aamma atuartut pitsaasumik angusaqarsinnaanerannik qulakkeerisussaammat. Siunissami atorfinitsitsisarnermi tamatuma ilusiliivigineqarnissaa soqutiginaateqarsinnaavoq.

 

Atuarfitsialak aallartinneqarpat tamatuma nassatarisussaavaa atuartut nunaqarfiummiut illoqarfimmut maannakkorniit siusinnerusumik atuariartortalernissaat. Siumumiit paasilluarparput kommunit amerlasuunik nunaqarfeqartut illoqarfinni ineqarfiutigalugit atuartuni angerlarsimaffiit naammannersut apeqqusermatigit.

 

Siumumiit neriuppugut atuarfiit pillugit peqqussut manna suliarisarput aallaavigalugu pilersaarusiornikkut takussutissaqalereersimassasoq taamatut ingerlatsinissami ineqarfiutigalugit atuartunut angerlarsimaffiit pigineqartut naapertuunnersut.

 

Siumumiit aallaqqaataaniilli pingaartipparput Atuarfitsialak siunertaasutut pitsaasumik tunngavissaqarluni ingerlanneqasoq taamaattumik aamma matumani atuarfiit illutaasa nutartigassat kiisalu atuartunut najugaqarfiutigisunut naapertuuttumik sanaartugassatigut aningaasaliissutitigullu tulleriiaarinerup Naalakkersuisuniit eqqumaffiginiarneqarnera nuannaarutigaarput.

 

Naggataatigut peqqussutissap uumap suliarineqareerneratigut IMAK qisuariaateqarpoq eqqaasitsissutigalugu Atuarfitsialaap ineriartornissaanut ilinniartitsisutut ilinniarsimasunik pisortaqarnissaq pisariaqarluinnartoq.

 

Siumumiit tamatuma pitsaasumik naliliiffigineqarnissaa pisariaqarluinnartutut isumaqarfigaarput.

 

Taamaattumillu kaammattuutigissavarput peqqussutissap pingajussaaneerlugu suliarineqannginnerani Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaani tamanna nalilersuiffigineqaqqaassasoq.

 

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta atuarfik pillugu peqqussutissap atuutilernissaa augustimi 2003-mi pisussatut akuersissutigaarput kaamattuutaasullu malillugit atuarfiit piareersimasut augustimi ukioq manna 2002-mi peqqussutissaq malillugu akuerineqarnissaat inassutigalutigu.

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisullu allannguutissanut siunnersuutiginiagaaq akuerseqataaffigalugit ataatsimiititaliap isumaliutissiissummik saqqummiussaatigut kaammattuutaasut allat ersarissumik oqariartuuteqartut akuerseqataaffigaagut. Suliallu uumap pingajussaaneernissaanut IMAK-ip kaammattuutaanut oqariartuutigisarput ilanngullugu nalilersorluaqqullugu.

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut inatsisissattut siunnersuut kiisalu Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata isumaliutissiissutaanut Atassummit imatut oqaaseqaniarpugut. Pitsaasumik ilinniartitaaneq nunatsinni kikkut tamarmik atorfissaqartitaat kissaatigisaallu aammalu inuiaqatigiit ineriartortut nammineeriartuinnartullu atorfissaqartitsinerat najoqqutaralugit qaffasinnerusumik ilinniarfissanut ikaarsaariarfittalik tassaaginnanngilaq inuttut ataasiakkaatut piginnaatitaaffik. Aammattaarli tassaavoq inuiaat kikkugaluartulluunniit tamarmik ineriartornerannut tunngaviusoq pingaaruteqarluinnartoq.

 

Taamaattumik nunatsinni atuartitaanerup ilinniartitaanerullu piorsagaanera nutarteriffigineqarneralu sumillu ilinniartitaanikkut imaqartitaanissaa tunngaviliisuussapput inuaqatiginnit kalaallini nammineeriartuinnarluni suliassat sulisussanit pikkorissunit ilinniarluarsimasunillu amerlanerujartuinnartunit uagut nammineerluta ingerlatsilernissatsinnut sulisussanik avataaniit ullumikkutuut taamak amerlatigusunik tikisitsisariaarulluta piginnaanngorsartariaqartugut.

 

Meeqqat atuarfiat ineriartornermi pitsanermpaamik angusaqarnissamut ineriartornermilu mianerisassanut ilikkagaqarnissamut tunngaviliisuulluinnartarpoq. Taamaammat atuarfik pillugu peqqussutissaq meeqqat ilinniartitaaneranni siunnerfimmik nutaamik Atuarfitsialammik siunertaqartoq siunissami meeqqat qanoq ilinniartitaanerannut angusaqarnissaannullu assut pingaruteqarmat matumuuna Atassummit oqaatigaarput.

 

Ataatsimiititaliap isumaqatigiissup Naalakkersuisunut kaammattuutigivaa annertusisamik immikkut ittumik ilinniartitsisarnerup ullumikkut atuuttup atatiinnarneqarnissaa pillugu allannguutissamik saqqummiussaqarnissaannik. Piusaqaat Atassummit taperserparput annertusisamik ilinniartitsisarneq meeqqanut namminiivissinnaanngitsunut angusaqarluarnissaannut assut pingaaruteqarmat.

 

Ataatsimiititaliamiit illoqarfinni nunaqarfinnilu atuarfiit Atuarfitsialammut naleqqussarneqarnissaat pingaartinneqarmat Atassummit tupiginngilarput. Sineriatsinni piffinni assigiinngitsuni atuarfiit pisoqalisimaqisut nutarterneqarnissaat nukinginnarsisimammat. Atuarfiimmi ilaat piaartumik iluarsaanneqanngikkunik nutaamik atuarfiliortariaqalerneq pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq Atassummit nalunnginnatsigu.

 

Taamaattumik Atassummi illoqarfinni nunaqarfinnilu atuarfiit nutarterneqarnissaannut tulleriiaarilluni pileraarummik takussutissiinissaq assut ataatsimiititaliamit pingaartinneqarmat Atassummit taperserparput piaartumillu naammassineqarnissaa Naalakkersuisut suliarissagaat matumuuna piumasaqaatigaarput.

 

Ataatsimiititaliap isumaqatigiittup peqqussutissap pilersaarutaasutut atuutilerfissaata ukiumik ataatsimik tassa augustip aallaqqaataaniik 2003-mut kinguartinneqarnissaa piumasaqaatigimmagu Atassummit tupiginngilarput ikaarsaariarnermi atortussat pilersaarusiorluarnissarlu ulluinnarni atuarfinni ingerlatsisuusunit angajoqqaanillu kissaatigineqartoq tamatumani Ataatsimiititaliap tusaaniarsimammagu Atassummit pissusissamisoortutut isigalugu aamma taperserparput.

 

Taamaakkaluartoq Atassummit isumaqarpugut piffiit ilaanni atuarfiit Atuarfitsialammut naleqqussarneqareersimasut ilinniartitsisoqarnikkullu piareersareersimasut eqqarsaatigalugit augustip aallaqqaataa 2002-miit peqqussutissaq nutaaq malillugu aallartissinnaanerat ammatinneqartariaqartoq.

 

Tamakkiisumik ikaarsaariarnissamut misilittakkat equngassutaasinnaasullu paasisaqarfigineqarnissaat ilinniutigineqarsinnaanissaallu Atassummit iluartinnaatinnaateqartut isumaqarfigigatsigit.

 

Naalakkersuisut Inatsisartut Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaata isumaliutissiissutaanut akissuteqarnerminni atuarfiup siulersuisuini atuartut ilaasortaatitaasa akissaateqartinneqalernissaannik anguniagaqarlutik saqqummiussaat Atassummit assut iluarisimaaratsigit matumuuna oqaatigaarput.

 

Ajunngitsorsiaqalersitsinikkut pisussaaffimmik atorluaasinnaaneq kingunerissagaa Atassummiit naatsorsuutigilluinnaratsigu. Atuarfitsialaap pilersaarusiorneraniit piviusunngortinniarneqarnissaanut Atassummit ilungersorluta suleqataasimavugut.

 

Sapinngisamillu atuarfiit ulluinnarni ingerlatitaaneranni ilisimaarinnittut tassa ilinniartitsisut qanimut suleqatigineqarsimapput. Meeqqammi ikaarsaariarnermi pitsaanerpaamik atuartitaanerminni periarfissinneqassappata ilinniartitsisut qanimut suleqatigineqarnissaat pingaartorujussuummat.

 

Ullumikkut atuarfinni ilinniartitsisuusut ilinniarsimasunik pingaartumik kalaallinik atuarfiit pisortaqartinniarnerat assorsuaq amigaatigaarput pingaartumik nunaqarfiit tamatumani eqqarsaatigalugit.

 

Taamaattumik Atuarfitsialaap tamakkiisumik atuutilernissaanut peqatigitillugu nunaqarfinni ilinniartitsisunik ilinniarluarsimasunik amigaateqarnerujussuaq eqqarsaatigalugu nunaqarfinni ilinniartitsisunngortussanik piumasaqaateqarsinnaanerup sulissutigineqarnissaa Atassummit piumasaraarput.

 

Atuarfitsialaammi atuutilernissaanut nunaqarfinni ilinniartitsisunik ilinniarluarsimasunik ilinniartitsisussaqarniarnikkut ajornartorsiutinik aaqqiisoqanngippat ullumikkutuut nunaqarfinni ilinniartitaanikkut angusarineqartartut illoqarfinni sanilliullugit appasinnerujuaannartussaamata.

 

Peqqussutissamut siunnersuutip pingajussaaneerneqarnissaa Naalakkersuisut allannguutissamik saqqummiussaqarnissaannut nunatsinni ilinniartitsisut kattuffiata allakkatigut saaffiginnissutai ilanngullugit Inatsisartut Kultureqarnermut Atuartitaanermullu Ataatsimiititaliaani nalilersorneqarnissaat aamma Atassummit piumasarissavarput.

 

Pifissaq manna iluatsillugu Atassummit oqaatigissavarput ilinniartitaanikkut nutariuarnissaq aatsaat taamak nunatsinni pingaaruteqartigilerpoq. Kalaallit Nunarput ukiuni nutaani namminiilivinnissamik siunnerfeqarluni ikaarsaarpoq. Kalaallit Nunatta asassatta namminiilivinnissaa oqarluartaarnerinnakkut inuillu taasisinnerinnaatigut anguneqarsinnaanngitsoq tamatta nalunngilarput.

 

Siunnerfik aatsaat piviusunngortinneqarsinnaaavoq ilinniartitaanikkut pitsanngorsaajuarnitsigut inuttullu ataasiakkaatut pisussaaffimmik atorluaanitsigut sulilluarnitsigullu anguniagaq aatsaat angusinnaagatsigu.

 

Ukiut nutaat tikissimavagut angallannikkut niuernikkut ilinniartitaanikkut tusagassiuuteqarnikkullu. Ineriartornerujussuup nassataanik nunarsuarmi innuttaaqataalersimavugut qaammataasa aqqutigalugit nunarsuarmi sumiluunniit pisut ingerlaannartumik malinnaaffigisinnaalersimavagut. Tassa piusut ullumikkut taamaapput.

 

Taamaattumik sianigilluinnartariaqarparput kalaallit uagut immikkoorniarnermik pilersitsissannginatta ilinniartitaanerpulli ima aaqqissuuttariaqarparput nunarsuarmioqatigiit peqatigiikkaluttuinnarnerannut piumasarisaannut periarfissanullu naleqqussartuartariaqarluta. Taamatut oqaaseqarluta Ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaani Naalakkersuisunut kaammattuutaasut akuersaarpagut.

 

Naalakkersuisullu akisuteqaataat aamma akuersaarlutigit. Peqqussutissatullu siunnersuutip taamatut iluseqarluni pingajussaaneerneqarnissaanut akuersilluta taaseqataassagatta matumuuna oqaatigaarput.

 

Ataatsimiititaliamillu suliareqqitassat Atassummit suleqataaffigissagatsigit matumuuna aamma oqaatigaarput. Qujanaq.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Siullermik nipera utoqqatsissutigilaassavara. Neriuppunga ajussanngitsoq. Inuit Ataqatigiit qujassutigissavarput nunatta siunissami pingaaruteqarluinnartumik ingerlatsisussaasa pitsaasumik atuartinneqarnissaanut aqqutissiuinerup naammassileraluttuarnera.

 

Atuarfitsialaap ukiuni kingullerni inuppassuit peqataffigisaannik suliarineqarneranut Inuit Ataqatigiinninngaanniit nuannersumik pissarsiffiusumillu suleqataasimavugut. Suliaq imaannaasimanngilaq sapinngisarlu tamaat atorlugu tamanit naammagisimaagassanngorlugu ingerlanneqarpoq.

 

Inuppassuit meeqqaniit immikkut ilisimasallit ilanngullugit suliamut uunga atatillugu suleqatigisarsimavagut. Piffissaq manna iluatsillugu suleqatigisarsimasagut Inuit Ataqatigiinniit qutsavigerusuppagut.

 

Inuit Ataqatigiinniit iluarisimaarparput ataatsimiititaliamit allannguutissatut siunnersuutigisat Naalakkersuisunit tusarniarneqarmata. Atuarfiup siulersuisuini angajoqqaat meeqqallu inissisimanerisa assigiinngissuseqarnera paasilluarsinnaavarput. Taamaattorli atuartut siulersuisuini peqataanermikkut ajunngitsorsiaqarsinnaalernissaat qularinngilarput sulerusussutsimik suli annermik atuartut akornanni pilersitsiumaartoq.

 

Inunnut ataasiakkaanut tunngatillugu atuartut peqataasannginnissaat Inuit Ataqatigiinniit tapersersorparput isumaqaratta ilaatigut inunnut ataasiakkaanut tunngassuteqartut ima atornarsinnaatigisartut meeqqanut atuartunut akisusaaffigitissallugit tulluartuunani.

 

Immikkut annertusisamik atuartitsinerup Namminersornerullutik Oqartussaniit ingerlanneqaannarnissaa siunertaralugut Naalakkersuisunut siunnersuummut allannguutissamik siunnersuuteqarnerat pitsaasutut isigaarput.

 

Taamaaliortoqaneratigut nunatsinni immikkut atuartittariallit assigiimmik periarfissaqartittuaannarnissaat qulakkeerneqassammat.

 

Siunissami sinerissami atuartut kolligiani pisariaqartitsilernissaannut Naalakkersuisut paasinnissimanerat aammalu ineriartorneq naapertorlugu malinnaajuarnermik neriorsuuteqarnerat akisussaaffimmik tigusinertut Inuit Ataqatigiinniit isigaarput. Taamatuttaaq sinerissami illoqarfinnippat nunaqarfinniippalluunniit atuarfiit illutaasa pitsanngorsaavigineqarnissaannut pilersaarusiornissamut tunngavissiuiniarneq minnerunngitsumillu atuarfiit illutaannut akisussaaffiup ersarsissumik sumiinneranik Naalakkersuisut akissuteqaatiminni oqaatiginninnirat Inuit Ataqatigiinniit oqaatigerusupparput.

 

Tiimit ikinnerpaaffissaannut tunngatillugut Naalakkersuisut nassuiaataat paasilluarlugu Inuit Ataqatigiinniit tusaatissatut tigujumavarput. Nunatsinni atuarfik imarisamigut avatangiisimigut sulisoqarnermigullu ingerlalluartoq atorfissaqartipparput. Atuarfimmik taamaattumik atorfissaqartitsivugut siunissami ingerlatsinitsinni nammineerluta sulisussatsinnik pilersorsinnaanerulernissarput anguniagarigatsigu.

 

Taamatut angusaqarniarnitsinni atuarfitsialak aqqutissatut isigaarput. Taamaattorli qularinngilarput anguniagarput iluatsissappat atuarfiup ingerlanneqarnissaanut sutigut tamatigut Namminersornerullutik Oqartussat KANUKOKA-llu suleqatiginnartuarnissaat pisariaqartoq.

 

Taassumap saniatigut pisariaqarluinnarpoq ulluinnarni angajoqqaajusugut atuarfimut ilinniartitsisunut meeqqatsinnullu tapersersuijuaannarnissarput. Nalunngilarpummi sunaluunniit tapersersuinernik ilaqartinneqanngikkaangami iluatsinnissaa ungasinnerusartoq.

 

Taamaattumik kikkut tamaasa kaammattorusuppagut atuarfiup Atuarfitsialaalluni ingerlanissaanut peqataaqqullugit siunissami nunatta ingerlanneqarnissaanut sulisussagut pitsaanerpaamik angusaqarsinnaaqqullugit.

 

Inuit Ataqatigiinniit taamatut oqaaseqarluta atuarfik pillugu peqqussutissatut siunnersuut pingajussaaniigassanngortipparput.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Atuarfik pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunersuummut aappassaaneerneqarneranut Kattusseqatigiinninngaaniit imatut naatsumik oqaaseqaateqassagut.

 

Nuannaarutigaarput ukioq kingulleq Inatsisartutigut Atuarfitsialammut tunngatillugu oqallinnermi oqariartuutigisimasagut tassalu peqqussutissap ukiumik ataatsimik kinguartinneqarnissaa Naalakkersuisuniit tusaaniarneqarsimammat. Taamatut kinguartitsiniarnermut oqaaseqaatigisimasagut tassa ukioq kingulleq innersuussutigissavagut.

 

Ataatsimiititaliap piffissaq annertooq atorlugu suliani suliarisimavaa. Ullumikkullu Inatsisartunut saqqummiuppaa Atuarfitsialaap toqqammavissaa. Taamaammat Ataatsimiititaliap isumaqatigiilluni saqqummmiussaanut annertunerusumik oqaaseqaateqarata peqqussutissatut siunnersuut akuersaassallugu Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput.

 

Taamaattorli oqaatigerusupparput kommunit kattuffianniit aammalu ilinniartitsisut kattuffianniit oqariartuutigineqartut ataatsimiititaliamiit eqqumaffigeqqullugit suliassap pingajussaaneerneqannginnerani. Tassami pingaaruteqarpoq suliassaq pitsaasumik naammassineqarnissaa tamatta anguniaratsigu aammalu attuumaassuteqartut eqqumaffigeqqusaat tamaasa maluginiassallugit pingaartuteqarmata.

 

Taamatut naatsumik Kattusseqatigiinnit oqaaseqarluta suliassap aappassaaneerneqarneranut tunngatillugu oqaaseqarpugut. Siornatigullu oqaatigisimasagut innersuussutigalugit. Qujanaq.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Meeqqat atuarfiat pillugu Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut pillugu Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap isumaliutisissiissusiaa atituumik isumaqatigaara. Naak ilaatigut takorlooruminartikkaluarlugu anguniakkap qanoq ililluni qaqugulu anguneqarnissaa. Tassami suli amigaataalluinnarmata ilaatigut ataatsimoortumik tulleriaarinermi takussutissat aammalu tassunga atatillugu aningaasaliissutissat qanoq qaqinniarneqarneri.

 

Immikkut annertusisamik atuartitsinermut atatillugu isumaqatigilluinnarpara siunnerfiusoq tassalu aammalu inassutigineqartoq tassalu aningaasat atuartoq malittassagaat. Taannami aqqutigalugu atuarfiit assigiinngitsut assigiinngitsuniittut periarfissaat assigiissarneqassapput. Tamannalu iluarisimaarneqartariaqarpoq.

 

Isumaqarpungali suli nalilersuinissaq pingaarluinnartuusoq. Minnerunngitsumik eqqarsaatigalugu akunnerit atuartitsissutissat ikililerniarnerisigut qulakkeerinninnissaq tamatuma pinissaa qulakkeerniarlugu tassalu atuartitsinerup illersorneqarsinnaasumik ingerlajuarsinnaanissaa. Aammalu taamatut aaqqiiniarnermi kommuninut aningaasartuutit qanoq innissaannut nalersuinissaq.

 

Tassami ernumassutigineqarsinnaavoq akunnerit atuartitsissutissat ikililerneqarpata kommunit ataasiakkaat aningaasatigut nanertorneqarnerat annertusisinnaasoq. Kommunini ataasiakkaani pissutsit piviusut aallaavigalugit amerlanerusunik akunnernik atuartitsinissaq pisariaqartutut isigineqarpat. Isumaqarpungalu tamakkua pingajussaaneerinnitsinnani Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliami nalilersorneqarluassasut.

 

Eqqaamajuartigulugu inerisaaneq siuarsaanerlu oqalulluarnerinnakkut pilersinneqarsinnaanngimmata.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Siullermik oqaatigissavara maani oqaaseriumasakka siusinaarlugit suliaasimammata. Tassa ataatsimiititaliap sulinera utaqqeqqaarnagu, kisianni saniatigoorujussuanngimmata malugeqquinnassavara.

 

Atuarfitsialak oqallisigigaangatsigu uanga tulleriiaarisarpunga immaqa allaalaartumik. Ilinniartitsisut ilinniarluarsimasut siulliutittarpakka, meeqqat tulliullugit taavalu kingulliullugu atuarfik. Isumaqarluinnarama ilinniartitsisut qanoq pingaaruteqartigisut. Ilinniartitsilluarsinnaanerat ilinniarluarsimanerat tassaasarmat allunaasaq siaarluarsimasorlusooq atuarfik iluamik ingerlassaguni aqqutissaa.

 

Taamaattunik ilinniartitsisunik pikkorissunik ilinniartitsisoqartut meeqqat aatsaat tassuuna iluamik angusaqarsinnaapput. Takusarpara oqarluartaarut meeqqat qitiutillugit. Tusarneraluaqaaq kisianni meeqqat iluamik ilinniartitsisoqanngitsut iluamik angusassaqanngillat. Taakkualu marluk kattuffigissavaat ilinniartitsisut ilinniarluarsimasut meeqqat ilinniarluaritassat atuarfimmi pitsaasumi ataatsimoorlutik suleqatigiittut.

 

Ukiuni makkunani naalisaasanerujussuit uanga iluarinngisama ilagaat IMAK iluamik tusarnaarsimanngikkaanni qanoq isumaqarnersoq aasiit paatsiveqanngitsoq, kisianni paasivara ilinniartitsisut meeqqat atuarfianneersut kattuffiat.

 

Taamaakkaluartoq kisianni assut taanna qutsavigissavara siusinaartumik sulininni taakkua allagaat assut toqqammavigisimagakku.

 

Tassa inatsisissap matuma siullermeerneqarnerani qarsupissimasara kiisalu annilaajallaatigalugu eqqarsariaatigisimasara tassanngaaniit tassa IMAK-iminngaanniit Inatsisartunut ilaasortanut agguaanneqarmat. Taannalu assut iluatigalugu ataatsimiititaliamut eqqarsaatigilluaqqullugu oqaatigisassasara tassa avataaniit ilisimatinneqarsimagama siunissami atuarfiit pisortassaannut ilinniartitsisutut ilinniarsimanissaq piumasarineqanngitsoq. Aamma uani inatsisissami pisortamik qulequtaqartoq atuarluaqattaaraluarpara piumasarineqartorli nassaassaanngilaq.

 

Siullermik allanneqarsimagaluarpoq atuarfiup pisortaa atuartitsinermik ilisimasaqartuussasoq tamanna naluneqanngitsutut peqanngilaq. Kisiannili erseqqissarneqarani pisortaq qanoq ittoq atorfinitsinneqassasoq. Tassa oqaaseqatigiit peerneqarsimasut taakkua paragraf 44 tassaniissimagaluarput. Tassa taanna piumasaqaannarluni pisortaq atorfinitsinneqartussaq atuartitsinikkut pisinnaasaqassasoq. Pisinnaasaqassasoq piumasaqaatigineqaannarluni.

 

Eqqarsaatigineqarsinnaavoq ilinniartitsisuunngivissoq atuarfimmi pisortanngortoq nalilerneqaannarluni atuartitsinikkut pisinnaasaqartoq. Taanna eqqortuusorinanngilaq. Aamma ilinniartitsisut amerlaqaat atuarfinni pisortanngorusuttartut. Allanit ingiarniarniarneqassagunik avataaninngaaniit tulluartuunngilaq.

 

Ilinniartitsisut ilinniarluarsimasut aamma pisortanngornissamut kisimilluunniit aqqutissiuunneqartariaqaraluarput. Tassa ilinniaritsisuusimasutut piumasarissavara uanga Atuarfitsialak aterminik eqquutitsissaguni ilinniartitsuinnik ilinniartitsisoqartariaqartoq. Taakkuninngalu tassa aqutsisussaq tassaassaaq pisortaasussaq pinngitsuunngivilluni ilinniartitsisutut ilinniarsimasuusoq.

 

Taamaanngikkuni aqutassani ilinniartitsisut aamma ilinniarluarsimasut aqulluarsinnaanavianngilai. Tassa Ataatsimiititaliamut pinngitsoornagu assorujussuaq nalilersoqquvara qulaani uparuagara allaat imatut siunnersuuteqarfigerusullugu soorlu IMAK-iminngaaneersup taamatut piumasarigaa §43-mi immikkoortut siulliat ima ilaneqaqqullugu pisortatut atorfinitsinneqartussap atuartitsinikkut pisinnaasaqarnissaa tassa ilinniartitsisutut ilinniarsimanissaa piumasaqaataavoq.

 

Aamma suli kingusinaartigata avataaniit nipinut tusarnaarniarnerusariaqarpugut. Oqartarpugut aamma uanga privatimik atuarfissamik siunnersuuteqarninnut taassumalu kinguartinneqarneranut ippassaaniinnannguaq oqarpunga qamannga qutsatigalugu taanna kinguartinneqarmat pitsaalluinnartumik pilersaarusiorlugu aallartinneqartussaanissaanut tamanna pisariaqassappat.

 

Aamma taamatorluinnaq isumaqarpunga atuarfitsialak pillugu qujanartumillu aamma paasivara Naalakkersuisut tamanna tusaanialersimagaat. Tassa suliaq nukingiunnagu eqqortumillu suliaralugu ingerlattariaqartoq.

 

Tassa taamaattumik inatsisip atortuulernissaanut ulluliussaq ersarissumik nipperlugu kinguartikkallaqqusaq avataaniit iluamik nalilersortariaqarpoq. Ilami aamma uanga uparuartuutit imaannaanngitsut takullugillu tusareerlugit ukiumik ataatsimik kinguartitsisinnaaneq sulilluarnissamut tunngavissiisinnaasutuut isigilerakku. Tassa aamma paasivara IMAK-iminngaaniit aamma KANUKOKAminngaaniit aamma taamak isumaqartut. Tassa Ataatsimiititaliamut tunniukkusutakka aajuku pisortap ilinniartsisutut ilinniarsimasuunissaa aalajangiunniaqqullu

gu aappassaanillu inatsisip atortuulernissaa ukiumik ataatsimik kinguartikkallaqqullugu.

 

Ruth Heilmann, Siumut.

Qujanaq. Tassa nuannaarutigeqaara ataatsimiititaliaq sinnerlugu taamatut partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu Per Berthelsen aammalu Otto Steenholdt taamatut akuersaartumik Ataat­simiititaliap isumaliutissiissutaanut oqaaseqarmata.

 

Ilumoorpoq ataatsimiititaliap piffissaq annertooq atorlugu isumaliutissiissut saqqummiutassani suliarisimagaa tassani aamma Kattusseqatigiit taamatut oqarnerat isumaqatigilluinnarpara. Aammalu Per Berthelsenip isumaqataanera atituumik pisoq taamatut oqaatigimmagu aamma nuannaarutigaara.

 

Soorunami uani oqaaserineqartut pingajussaaneerneqartinnagu aamma Ataatsimiititaliap nalilersortussammagit taamaattumik Otto Steenholdt qinnuigisariaqarpoq allakkatigut saqqummiutassani Ataatsimiititaliamut apuussinnassappagit aamma iluaqutaassagaluartoq tunngavilersuinitsinnut.

 

Naalakkersuisut akissutaat aamma qujassutigingaarpara tassani tamakkiisumik isumaliutissiissummut aamma allannguutissanut siunnersuutigisatsinnut akuersaartumik aamma oqaaseqarmat.

 

Tassani atuartut sinniisaat aamma ilaasortaasut akissaateqartinneqalernissaannik immikkoortitaanatik angajoqqaatullu pineqarnissaannut tunngatillugu aamma akissuteqarput angajoqqaat ilaasortaatitaasa akissaataat pingajorarterutaatut annertutigisut aamma naatsorsuisoqarsimalluni iliuuseqartoqarsinnaasoq.

 

Tamanna ataatsimiitiliami soorunami eqqartoqqissavagut aamma tassani siunnersuutigineqartut allannguutissatut siunnersuutissat Naalakkersuisut pingajussaaneerneqartinnagu neriorsuutigivaat tunniutissallugit. Taamaattumillu taasinissamik ataatsimoortumik isumaliutissiissutip taassumap taasissutigineqarnissaa siulittaasup sillimaffigilaassagaa oqaatigissavara.

 

Siumuminngaaniit Lars-Karl Jensen aamma naggataatigut kaammattuutigisaa tassa IMAK ilinniartitsisut meeqqat atuarfianni kattuffiat taanna suleqatigilluinnarlugu Ataatsimiititaliami ingerlasimavugut. Taamaattumillu aamma nuannaarutigaara taamatut pingajussaaneerneqartinnagu ilinniartitsut taamatut kattuffiat aamma ilisimatitsissuteqarmat pingaarutilimmik. Tassa atuarfiit pisortaasa ilinniartitsisutut ilinniarsimasuuniissaat tamanna pingaartillugu aamma allaaserimmassuk. Aammalu tunngavilersuutaat paasilluarpagut. Taamaattumillu qilanaaraara Ataatsimiititaliami taanna pingajussaaneerneqartinnagu aamma saqqummiiffigissallugu.

 

Kisianni naatsorsuutigaara aamma soorunami Ataatsimiititaliami ilaasortat aamma tamanna allagarsissutigeermassuk aamma sillimaffigiumaaraat. Ilumoorpoq aamma Inuit Ataqatigiit oqaaseqarneratigut aamma saqqummiussaminni erseqqarissaraat angajoqqaat Atuarfitsialammut tunngatillugu annertuumik tapersersuillutillu suleqataanissaat.

 

Taanna Atuarfitsialaap ingerlanneqarnerani Ataatsimiititaliamit pingaartorujussuartut oqaatigisarparput tassami angajoqqaat tassaapput meeqqaminnut akisussaanerpaat taamaattumillu aamma atuartitaaneratigut malittarinnittussat. Kisiannilu soorunami aamma ilinniartitsisut ilinniarsimasuunissaannik aamma Atassutip ilaatigut tamatut isumalimmik erseqqarissaateqarnera aamma soorunami ataatsimiititaliami taanna pingaarteqaarput ilinniartitsisut amerlasuut ilinniarsimasut pigisariaqarpagut Atuarfitsialaap pitsaasumik iluatsinnissaa eqqarsaatigalugu.

 

Taamaattumik inissaqartikkusuppagut aamma Ataatsimiititaliami piffissaqartikkusullugit ilinniarititsisut pikkorissarnissaminnut aamma periarfissaqartinneqarnissaat. Tassami ukiup ingerlanerani ilinniartitsisut atuartuutitik qimallugit taamatut pikkorissanermik annertuumik ingerlaqarnerat aamma meeqqanut sunniuteqarnerluttarnera taanna ataatsimiititaliami eqqartorsimavarput.

 

Taamaattumillu tassuunakkut atuartitsinerup piareersarluagaasumik ingerlanneqarnissaanut aamma sillimmartitaarluni ilinniartitsisut pikkorissarnissaannut nukissaqarnissaq aamma tassani silimaffigisariaqartoq erseqqissaatigalugu.

 

Tassa imaappoq ilinniartitsisut pilersaarusiorluarnissaat ataatsimoorlutik pingaaruteqarpoq. Taamaattumik tassani alloriarnermiittut ilinniaritsisut suli ullumikkornit ataatsimoornerulernissaminnik piumasaqarfigineqarput. Aammalu taanna nalunngilara ilinniaritsisut iliuusissaq nuannaralugu tigugaat. Aamma tigujumaaraat.

Isumaqatigeeqigatta isumaliutissiissut taamatut saqqummiussarput pillugu qujassutigaakka oqaatigineqartut. aammalu qilanaaralugu pingajussaaneerneqartinnagu Ataatsimiititaliami ataatsimeeqatigeeqqinnissarput.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Naalakkersuisuninngaaniit nuannaarutigaara isumaqatigiinneqaqimmat. Taamaattumillu aamma annertunerusumik oqaaseqarfiginagu pingajussaaneernissaanut innersuussuteqarnissaq maannakkut piareertutut oqaatigisariaqarpoq.

 

Aammalu taamatut paaseqatigiinneq qujassutigalugu udvalgimi inaarsagassanut tunngatillugit  Naalakkersuisuninngaaniit saqqummiussassagut neriorsuutigineqartut aamma naammassiniarumaarpagut.

 

Aamma erseqqissaassutigilaavinnassavakka arlalinnguit oqaatigineqartut uani ilaatigut peqqussutissami aaqqissuunneqarnerani tunngaviusussaammat siunissami kommunit atuarfimmut oqartussaassusiat ingerlatsinermilu akisussaanerat maannamut ingerlanerminngaaniit pitsaanerusorujussuarmik ilusilerneqarnialersoq.

 

Tassa aamma maannakkut namminersornerulersimanerup kinguneranik killiffigaarput ingerlatat taaneqartartut Naalagaaffiup ingerlatassaattut isigiukkagut ukiorpassuarni aamma atuarfik tassaniippoq. Taanna maannakkut kommunit tassalu meeqqat angerlarsimaffittalu eqqaani atuarfiit ingerlanneqartut kommunit peqatigalugit aaqqissuussinerit tassaniittut ingerlanneqalissapput. Taanna pingaartuvoq aamma eqqaassallugu.

 

Ilaatigut oqaatigineqarpoq aningaasat tungaatigut isumaqatigiinnginniarnerit immaqa erseqqinnerusariaqartut. Tassa siullermik oqaatigissavara aappaagumut taanna aallartinnissaanik aalajangigaq ukioq mannalu aamma pisinnaasunik aallartitsereerneq periarfissinneqarnerat nuannaarutigaara. Tassanilu oqaatigissallugu soorunami Naalakkersuisut naliliiniarnerminni manna tikillugu atuartitsinermi minnerpaaffissatut piusarisatut minnerpaaffissatut isigineqartut aallaavigalugit taava ima paasisariaqarpoq inuiaqatigiinni meeqqat ilisimasassaat atuarfitsinni minnerpaaffissaat aallaavigalugit naliliinerit qiviassagaanni aningaasatigut aamma naatsorsuinerit tassaniittut ilanngullugit ukiuni tulliuttuni tallimani ukiut tamaasa maannamut naatsorsuigallarnerput najoqqutaralugu pitsaassuseq ajunngitsoq aallaavigalugu ullumikkullu killiffigisimasaminngaaniit ingerlariaqqiffissatut kiffigisamit najoqqutaralugu.

 

Ukiut tamaasa 6-8 millionit missaanni nalilimmik taanna pitsaassuseq uagut nalilerparput ukiuni tulliuttuni tamaasa aningaasartaqarnissaa.

 

Oqaatigissavara pitsaassuseq taamak ittoq qinerneqarpat aallaaviullunilu taava taassumap qaavatigut kommunit namminneq akisussaaffigigamikku akileraarutillu namminneq akisussaaffigalugit taava atuarfimminnik aamma annertunerusumik ingerlatseriarnissaminnut kiffaanngissuseqarniarlik. Aamma taamaalilluni una peqqussutissaq suliarisaavoq.

 

Taamaattumik Kalaallit Nunaanni takoreerparput aamma ilaatigut ukiut kingulliit Atuarfitsialammut ikaarsaarialernermi misileraarnerit ingerlanneqarsimaneri najoqqu­taralugu kommunit ilaat piareersimapput ukioq manna aallartissinnaallutik, piareersaasimapput misileraanermilu aamma ingerlaqataasimallutik.

 

Taamaattumillu ingerlatsinissamut taamaattumut aamma ilai piginnaanngorsarsimapput tamannalu aamma nuannaarutissaavoq atoriaqarsimaneralu qujassutissaalluni.

 

Siumup oqaaseqartuata oqaatigisaa una isumaqatinartilluinnagara aamma maluginiarpara ilisimatusarnikkut misilittakkatigut oqaatigineqartarmat tiimit atuartitsiviit amerlassusaat ilikkalertornerannut pingaarunngitsoq. Pingaarnerusorli tiimit atuartitsiviit piareersarluarnermut suleqatiillumi akornanni pilersaarusiorluakkamik aallaaveqartoq Siumup oqariartuutaa taanna uanga paasilluarsinnaavara neriuppunga aamma allat paasilluarsinnagaat.

 

Takorloorneqarsinnaanngilaq tiimit amerleqattaarujussuarnerisigut kisiat ilisimasassat tunniunneqartartut. Tamatta atuarfimmiissimavugut nunaqarfinnilu illoqarfinnilu. Taamaattumik ilikkakkagut aamma imaanneq ajorput tiimerparujussuarnik issiatitaalluta atuarfimmiinnitsigut.

 

Ilikkakagut pissuteqartaqaat atuartitsisoq kinaanersoq. Qanoq pikkorilluni pilersaarusiorluarluni atuartitsinersoq nunaqarfimmi illoqarfimmiluunniit. Tamakkua aamma isumaannarniarneqarneri atuartitsisut pikkorissarneqarnissaannut pilersaarusiat atuartitsinermik qullersaqarfiup aallartippai. Nunaqarfinni pisortat ukiarumiit pikkorssarneqarneri aallartissapput taannalu aamma atajuartumik neqeroorutaassaaq. Tiimilærerit pikkorissarneqarnerat aallartereerpoq. Aamma ingerlassalluni. Aamma sermitsiamik atuarsimasut ullumikkut takusinnaavaat aamma nunaqarfinni atuarfiit siunnersortissaannik inerisaavimmi atorfimmik maannakkut pilersitsisimagatta. Taanna inuttassarsiorparput nunaqarfinni taamaalilluni atuarfiit aamma inerisaavik aqqutigalugu immikkut isumagineqarnera tassaniittoq pitsanngorsarneqarnissaa aamma siunnerfigalugu.

 

Aamma Atassumminngaaniit oqaaserineqartut tapersiissutit ilanngullugu oqaatigineqartuni aammalu allanit taanna aamma oqaatigineqaraluartoq nuannaarutigalugu Jakob Sivertsenip Atuarfitsialaap aamma anersaavanik aamma uagutsitulli paasinnissimanera isumaqarpunga qutsatigissallugu aamma.

 

Ilumoorluinnaqqissaarpoq ilinniartitaanerput ullumikkut silarsuarmi aamma avatangiisitsinnut qiviarluni aaqqissuuttariaqarpoq aamma taamaaliorluni pilersaarusiugaavoq maannakkut. Silarsuarmi aamma avatitsinni inuunermik paasisimasaqarnissaq aammalu taakkua qanoq ilillugit unammiuaarnerisigut allatigullu pitsanngorsaatissat anguneqarsinnaasut atuarfiup taamak ittup sianigissagaa aamma tikkuarneqarpoq.

 

Aamma taamatut Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuianit maluginiagara nuannerisara Olga Poulsenip aamma taasaqarfigaa. Uani atuarfimmi maannakkut Atuarfitsialammik pilersaarusiat nuannersut ajugnngitsut siunertaqarluartullu iluatsissappata ulluinnarni angajoqqaat atuarfimmik soqutiginnillutik ilinniaritsisunik suleqatiginnillutik aammalu kaammattuillutik meeqqaminnik tapersersuillutik inissisimanissaanik Olga Poulsenip oqariartuutaa atuarfiup Atuarfitsialaap iluatsinnissaanut sunniuteqartussaavoq annertuumik.

 

Taava aamma allat oqaaseqarfigisaa aamma Mogens Kleistip oqaaseqarnermini tikkuagaa tassa ilinniartitsisut kattuffiata oqariartuutaasa alaatsinnaanneqarnissaannut tunngasut aamma partiit allat oqaaseqartuininngaaniit taaneqartut. Ilumoorpoq tassani aamma tikkuaasoqarsimammat aammalu maannakkut uparuarneqartut tassaniittut tunngavigalugit oqaloqatigiinnerit udvalgimi aamma ingerlateqqinniarneqarmata. Aamma oqaatigissavara Naalakkersuisuninngaaniit Naalakkersuisoqarfimmiillu atuartitsinermut qullersaqarfimmi nakkutigineqarluinnaqqissaarmat uani iluatsinniarneqartussat Atuarfitsialammi. Ilinniartitsisut aamma suleqataanissaannik annertuumik pitsaasumik aaqqinissamik tunngaveqassammata.

 

Taamaattumik IMAK-ip saaffiginnissutaa aamma Naalakkersuisuni misissuataassavagut. Aammalu taakkua misissuataarneqarnerat soorunami siuliini attaveqartarsimanitsinnut tunngatillugu aamma misissuataarumaarlugit.

 

Taavalu aamma ilinniartitsisunut tunngatillugu oqaatigilaassavara una Atuarfitsialammik soorunami ilinniartitsisunut annertoorujussuarmik suliakkersuutaanissaanut takorluinngikkaluarluta ima kingunilimmik aamma ilinniartitsisut akissarsiaasalu allatigullu pissarsiassaanik aamma annertunerusumik kinguneqartussanik. Taamak takorluuineqanngilaq uani saqqummiussami.

 

Takorloorneqarput suliffiup maannakkut ilinniartitsisutut suliffigisap nutaamik aaqqissuunneqarnera. Taamaalillunilu pilersaarusiorluakkamik aaqqissuussamik ilinniartitsisup pikkorissup ilinniartitsisussat pikkorissut qanoq atorluarneqarnissaat taamaalilluni piffissani taakkunani atorluarneqarnerat pilersaarusiorneqassammat.

 

Soorunami tamanna nutaamik aamma tjenestetidsaftalemik taaneqartartumik tassa suliffiup tungaatigut isumaqatigiissutissanik aamma pisariaqartitsinera naapertorlugu uterfigineqartarumaarpoq.

 

Tassa imaappoq maannakkut Atuarfitsialak nunatsinni piareertutut oqaatigisariaqarpoq maannakkut aappassaaneerneqarnerani taamaattumik taasissutigineqarnissaa maannakkut isumaqarpunga tunngavissaqalersoq. Allannguutissallu uagut tungitsinninngaaniit Naalakkersuisuninngaaniit suliassagut pingajussaaneerneqarnerani naammassineqarsinnaapput.

 

Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.