Ullut ataatsimiiffiusut arfineq-aappaat, pingasunngorneq, 17. april 2002, nal. 15:00

Oqaluuserisassani immikkoortoq 39

Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip kunngip peqqussutaatigut atuutsilersinneqarnissaa pillugu aalajangiiffigissasatut siunnersuut.

(Johan Lund-Olsen)

(Siullermeerqarnera)

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Ole Lynge, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Inuit Ataqatigiit.

 

 

Ole Lynge, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inuit Ataqatigiit.

Aallartivitsinnagu Lars-Karl Jensen qinnuigissavara aqutseqqullugu.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Soorlu oqaatigineqareersoq maannakkut immikkut 39 oqaluuserissavarput.

Misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip kunngip peqqussutaatigut atuutsilersinneqarnissaa pillugu aalajangiiffigissasatut siunnersuut.

 

Siunnersuuteqartoq Inatsisartuni ilaasortaq Johan Lund-Olsen oqaaseqalersinnagu oqaatigissavara Inatsisartut 1999-imi ukiakkut ataatsimiinneranni Naalakkersuisut taamatut ilusilimmik siunersuutaat aammattaaq oqaluuserineqarsimasoq.

 

Naalakkersuisut siunnersuutaat siullermeerneqareerluni Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerani Ataatsimiititaliamut suliassanngorlugu innersuunneqarpoq, taamanilu inersuarmi oqallinnermi isummat saqqummiussuunneqartut tunngavilugit Naalakkersuisut Siulittaasuat qinnuvigalugu Naalagaaffiup oqartussaasuinut attaveqaqqullugu misissuisussatut ataatsimiitalianik il.il. pilersitsinissamut tunngatillugu aalajangernissamut Inatsisartut siunnersuuteqataajumallutik kissaatigisaata akuerineqarsinnaaneranut periarfissat qulaajaavigineqaqqullugit.

 

Naalagaaffiup oqartussaasuisa akissutaat ukioq manna aallartilaartoq aatsaat takkuppoq. Inatsisartut ukiuata naanerani siunnersuutit naammassillugit suliarineqarsimanngitsut atorunnaartussaanerannik Inatsisartut suleriaasianni aalajangersakkap taamani atuuttup kingunerisaanik Naalakkersuisut siunnersuutaat atorunnaarsimavoq.

 

Naatsorsuutigineqarpoq siunnersuut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamut suliarineqartussanngorlugit innersuunneqassasoq, piffissallu ingerlanerani Inatsisit Atortinneqarneranut Ministeriaqarfimmut akissummik sukumisumik pissarsisoqarsinnaasimassalluni.

 

Taamaalillunga oqaluuseriassaq taanna siunnersuuteqartumut saqqummiussiffigineqarnissamut piareertippara.

Johan Lund-Olsen, takanna.

 

Johan Lund-Olsen, siunnersuuteqartoq, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Paasissutissiissutigineqartoq taanna soqutiginassusia, kisiannili siunnersuutigisara una aalajangiiffigisassatut siunnersuutigisara tassa massakkut saqqummiutissavara.

 

Misisuisussatut atatsimiititaliat pillugit inatsisip Nunatsinnut atortuulersinneqarsinnaanera pillugu Inatsisartut kingullermik soorlu oqaatigineqareersutuut 1999-imi ukiakkut eqqartuipput, taamani Inatsisinut atortitsinermut minsteriaqarfiup allakkatigut ulloq 16. august 1999-imeersutigut misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarnissaa pillugu peqqussutissamut missingiut Inatsisartunut aamma saqqummiunneqarmat.

 

Uani siunnersuuteqarninni taamaammat taamani saqqummiussissut aammalu allakkiaq, tassa baggrundsnotat aammalu pappilissat allat ilaatigut inatsisissatut missiliuut taamaammat aamma ilanngullugit Inatsisartunut agguaatitinnikuuakka.

 

Ilisimaneqartutulli Inatsisartut peqqussutissamut missingiut taanna taamani ilalersunngilaat Namminersornerullutik Oqartussat, taamatullu Inatsisartut ukiuni arlalinnngortuni Misissuisussatut atatsimiititaliat pillugit oqallissiginnittarsimanerannut atatillugu siunnersuutigineqartoq taamani iluarineqanngimmat, pingaartumik missingiummik § 1-imi siunnersuutigineqartut Inatsisartut akuersaarnartissimanngilaat, tassami Misissuisussatut ataatsimiititalianik pilersitsisarnissamut piginnaatinneqarnissaq Nunatta Inatsisartuiniissasoq pingaartinneqarpoq, danskit folketingianniisasoq siunnersuutigineqartutut kissaatigineqarani.

 

Taamatuttaaq Inatsisartut pingaartippaat misissuisussatut ataatsimiititaliat nunatsinni suna suullu misissorneqartassanersut nunatsinni oqartussaasut namminneq oqartussaaffigisariaqaraat, naammagineqanngilarmi Danmarkimi Inatsisinik atortitsinermut ministeri - nunatsinni pisimasunut tunngatillugu taamatut piginnaatinneqassappat.

 

Kalaallit Nunaannili pissutsit aallaavigalugit Misissuisussatut ataatsimiititalianik pilersitsisarsinnaanissatsinnut inattsisitigut tunngavissaqarnissarput pisariaqarluinnarpoq. Tamanna Puisi A/S-imi pisimasut eqqarsaatigalugit piffissami qaninnerpaami uppernarsivarput, soorluttaaq siusinnerusukkut 1990-ikkut qiteqqunnerani KNI A/S ajutoorluinnarmat pisariaqartitsivinnerput aamma uppernarsereeripput.

 

Qularutissaagunanngilaq misissuisussatut ataatsimiititalianik pilersitsisinnaanisamut inatsisitigut tunngavissaqarlerutta mianersortoqarnerulerlunilu akisussaassuseqarnerusumik pissusilersortoqartalerumaartoq, aamma Namminersornerullutik Oqartussat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffii aqqutigalugit pisortat aningaasaliissuteqaraangamik.

 

Taamaattumik tunngavilersuutit siuliani eqqartukkakka pappilissallu ilanngunneqartut innersuussutigalugit siunnersuutigissavara Inatsisartut 2002-mi upernaakkut ataatsimiinnerminni Danmarkimi inatsit atuuttoq, tassalu misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsit, tassa inatsit nr. 357, 2. juni 1999-imeersoq Kalaallit Nunaanni pissutsit immikkut ittut pisariaqartitsinerat malillugu allannguutitalerlugu, Kalaallit Nunaannut aamma atortuulersinneqarnissaata akuersissutigineqarnissa aalajangiiffigissagaat.

 

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Johan Lund-Olsenimut qujavugut. Maannakkut tullinnguuppoq Naalakkersuisut Siulittaasuat, Jonathan Motzfeldt.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Ilumoorpoq Inatsisartut Siulittaasuata aatsaannguaq oqaatigisaanut naammattumik ilassutigiinnarsinnaavara, taamanikkut kingullermik oqallisigineqarmat akissutinnut, akissutigisama qaavatigut tassa 1999-imeersukkut misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip Kalaallit Nunaanni atortuulersinneqarnissaanut apeqqutinik arlalinnik tunngassuteqartunik nassuiaammi danskit Naalakkersuisuinut piumasaqarsimagatta.

 

Nassuiaalli aatsaat oqaatigineqartumi 25. januar 2002-mi Inatsisinik Atortitsinermi Ministeriaqarfimmit tiguneqarpoq, piffissalu aamma tamatuma tungaanut allakkatigut, oqarasuaatikkullu Naalakkersuisut arlaleriarlutik nukingisaaruteqartarsimapput.

 

Oqaatigissavara katillugit allakkat arfinillit Justitsministeriaqarfimmut ingerlatinneqarsimapput, pingasoriarluni telefonikkut nukingisaarutinik nalunaarutigineqartarsimapput aatsaalli ministeriaqarfip nassuiaataa 5. februar 2002 tamakkiisoq Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamut nassiunneqarput. Tassa piffissarititaasut taakkua oqaatigisakka qanoq suliassamut tassunga tunngassuteqartut ingerlanneqarsimasneri.

 

Misissuissussatut ataatsimiititaliamik pilersitsinissamik attuumassuteqaartunut aningaasartuutit Inatsisinik Atortitsinermi Ministeriaqarfimmi aningaasartuutigineqartassapput sunnersuut manna isikkorisamisut akuerineqassappat maani atortuulersinneqarluni.

 

Naalakkersuisut Allattoqarfiata apeqquteqaateqarneratigut Inatsisinut Atortitsinermi Ministeriaqarfik ilisimatitsivoq misissuinernut taamaattunut nalinnginnaasumik aningaasartuutit annertuujusut katillugit millionit aningaasartuutit marlunnik kisitsisitallit taama naleqakkajuttut, tamanna apeqqutigineqasappat.

 

Taamaattumik taakkua ataatsimut erseqqissaatigalugit oqaatigissavara Naalakkersuisut innersuussutigiumammassut siunnersuut Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaanut suliarisassanngorlugu nassiunneqassasoq taakkua innersuuteqassammata qanoq Naalakkersuisut siusinnerusukkut maannakkullu inaatsisit taassumap atortuulersinneqarnissaannut Nunatsinni siunnersuut taanna akuersaarnerlugu imaluunniit akuersaannginnerlugu.

 

Anders Andreassen, Siumup oqaaseqartua.

Naluneqanngitsutut siunnersuutigineqartoq Inatsisartut 1999-imi ukiakkut ataatsimiinnermi kingullermik suliaraat.

 

Siumumiit erseqqissassavarput siunnersuutip kingullermik suliarineqarnerani Siumumiit Naalakkersuisut kaammattoratsigit suliaq Naalagaaffiup oqartussaasuinut saaffiginnissutigeqqullugu misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsit Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarnissaa isumageqqullugu.

 

Siumumiit nuannaarutigaarput Naalakkersuisut suliakkiissuterput naammassisimammassuk taamaalillunilu ullumikkut inatsisip pineqartup Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarsinnaalernera aamma angusimammassuk.

 

Siumumiit taamatut naatsumik oqaaseqarluta inatsisip Kalaallit Nunaannut atortuulersinneqarnissaa akuerseqataaffigissavarput.

 

Godmann Jensen, Atassutip oqaaseqartua.

Inatsisartuni ilaasortap Johan Lund-Olsenip aalajangiiffigisassatut siunnersuutigaa misissuisuutitatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip inatsit nr 357, 2. juni 1999-imeersup Danmarkimi atuuttup nunatsinnut naleqqussarlugu Namminersornerullutik Oqartussanit atortuulersinneqarnissaa Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinnerminni aalajangiiffigissagaat.

 

Siunnersuuteqartup Johan Lund-Olsenip siunnersuutaa aamma Naalakkersuisut akissuteqaataa peqqissaartumik misissoreerlugit Atassummiit isummernerput imatut oqaatigissavarput:

 

Atassummiit oqaatigissavarput siunnersuuteqatup siunnersuutaa tapersersoratsigu. Nalunngilarput siusinnerusukkulli inatsiti pineqartoq nr. 357, 2. juni 1999-imeersoq nunatsinnut aamma atuutilereersimasariaqaraluartoq, aamma inimi maani eqqartoneqareersimalluni tassalu ukiakkut 1999-imi Inatsisartut ataatsimiinneranni oqaluuserisasani immikkoortoq 8-tut.

 

Maluginiarparput Naalakkersuisut akissuteqarnerminni ersarissumik oqaatigigaat ukiut qaanngiuttut eqqarsaatigalugit inatsisip pineqartup nunatsinni atuutilereersimasariaqaraluarnera ersarisumik atorfissaqartissimagipput, nunatsinni ingerlatseqatigiiffissuit ingerlanerliornerini allatullu ajornartumik ingerlaqqissagunik immikkut ittumik Inatsisartuni aningaasaliiffigeqqittariaqalernerni.

 

Atassummiit oqaatigissavarput siunnersuuteqartup Inatsisartuni ilaasortap Johan Lund-Olsenip siunnersuutaa aamma Naalakkesuisut akissuteqaataat assortuutinngimmata malugisimagatsigu, ukiuni qaangiuttuni ingerlatseqatigiiffissuit pillugit naliliiniartarnerni oqallittarnernilu inatsimmik taamatut ittumik annertuumik amigaateqarsimagatta.

 

Atassummiit siuliani oqaatigineqartut tunngavigalugit siunnersuuteqartup siunnersuutaa pillugu Naalakkersuisut akissuteqaataat taperserlugu isumarput taamatut nalunaarutigaarput.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Ukiuni kingullerni arlaqaleqisuni Namminersornerullutik Oqartussat aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffii ingerlatsinermikkut ajutoorsimagaangata naluneqanngilaq landskarsi immikkut milliuunilikkaanik tapiissuteqartartoq.

 

Inatsisartut 400 million kruunit tikillugit 1995-imi KNI-mut naatsorsuutigineqareersimanngitsunik taamaalillutik aningaasalersuisariaqalersimapput, taassumat saniatigut eqqaamaneqassaaq M/S Diskomut upernaakkut 1999-imi 34 million kruunit aammalu minnerunngitsumik Puisi A/S-imut 50 millionit koruunit tikillugit inuiaqatigiit aningaasalersuisariaqarnikuupput aktieselskabini siulersuisunit ingerlatsinerlussimaneq peqqutaalluni.

 

Taamatut aningaasatigut ingerlatsinerlussimanerup kingunerisaanik inuiaqatigiit akiliisussanngortinneqartarnerat Inuit Ataqatigiinniit akuerisinnaanngilluinnaratsigu aammaarluta nunatsinni misissuisartut misissuisussatut ataatsimiisitaliamik pilersitsisoqarnissaa piumasaqaatigeqqipparput, tassami eqqortuusinngaanngilaq aningaasarpassuit inuiaqatigiinnut iluaqutaaniartussaallutik aningaasaliissutigineqartut annaaginnarneqartarneranni qanoq pisoqavissimaneranik paasitinneqanngittuaannassagutta. Inuiaqatigiittut paasitinneqarsinnaanissarput pisinnaatitaaffigaarput, taamaattumik isumaqarpugut aktieselskabini ingerlatsinerluttoqarsimatillugu akisussaassutsip inissinneqartarnissaa pisariaqartoq.

 

Siunnersuuteqartup oqarneratuut ukiakkut 1999-imi Inatsisartut ataatsimiinnerminni misissuisussatut ataatsimiisitaliat pillugit inatsisip peqqussutissartaattut siunnersuutigineqarsimasoq oqaluuseraat. Siunnersuut Inatsisartuni oqaluuserineqarmat Inuit Ataqatigiinniit akuersaanngilarput, taamanikkut isumaqaratta peqqussutissatut siunnersuut amigaateqarpallaartoq.

 

Amigaateqarpallaaginnanngilaq aammali ima akueriuminaatsigisumik imaqarpoq, Qallunaat Nunaata Inatsiseqarnikkut Naalakkersuisuanit annertuumik tigummineqartussaalluni.

 

Taamatut ilusilerneqarsimanera isumaqarpugut Nunatsinnut tulluartuunngitsoq nunami pineqartumi oqartussaasut qulaatiinnarlugit misissuititsisinnaanermik imaqarami.

 

Tamanna tunngavigalugu Nunatsinnut tulluarsakkamik inatsisiliortoqarnissaanut aalajangiiffigisassatut siunnersuut Inuit Ataqatigiinniit tapersersorparput.

 

Inuiaqatigiit aaqqissuussaanerata iluani minnerunngitsumillu Naalagaaffimmut attuumassuteqartunut tunngatillugu aaqqiissuteqarniartilluta amerlasuutigut misigisarpugut suliassat kigaalaarunneqartarnerannik. Tamanna tunngavigalugu Inuit Atatigiinniit isumaqarpugut nunap iluani pissutsinut aammalu inatsisit atortinneqarnerat pillugu immikkut naalakkersuisoqarfeqalertariaqartugut, taamaasilluta aaqqissuussaanitta tungaatigut ataqatigiissaarluakkamik ingerlatsiffeqalissagatta.

 

Inatsisartuni ilaasortap Johan Lund-Olsenip siunnersuutaa tamakkiisumik Inuit Ataqatigiinniit oqare­ernitsituut taperserparput aappassaaneerneqartinnaguli Inatsiseqarnermut Ataatsimiititaliamut peqqissaartumik suliassanngortillugu ingerlateqqipparput.

 

Ilanngullugu kissaatigissavarput Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq suliamut tunngatillugu sukumiisumik malinnaatinneqassasoq.

 

Tom Ostermann, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Kattusseqatigiinniit misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisip kunngip peqqussutaatigut atuutsilerneqarnissaanut tunngatillugu siunnesuummut pisarnitsiut peqqissaartumik misissoreerlugu imatut oqaaseqaateqassagut:

 

Siunnersuuteqartoq siusinnerusukkut tassalu Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni 1999-imi immikkoortoq 8-tut suliarineqarsimasukkut takuneqarsinnaavoq suliaq naammaginanngitsumik pipallataasumillu ingerlanneqarsimasoq.

 

Kattusseqatigiit isumaqarput inatsisit massuma atuuttungortinneqarsinnaanera aatsaat kunngip peqqussutaatigut atuuttussanngortinneqarsinnaasoq.

 

Misissuissusatut ataatsimiititaliat pillugit inatsisit misissorneranni takuneqarsinnaareerpoq inatsisit imaaliallaannaq Namminersornerullutik Oqartussat matumani akulerussinnaatitaanerat killeqareersoq, tassami Kalaallit Nunaanni pinerluttulerinermut inatsimmut aammalu eqqartuussinermi inatsimmut naapertuuttunngorsarneqarsimanngimmat, taamaammallu Namminersornerulutik Oqartussat sunniuteqarsinnaanerat tassuuna apeqquserneqarariaqarpoq aammalu maannangaa inatsisit naapertorlugit suli susassaqarfiginngikkaat tassa qallunaatut oqaaseq kompetence atorlugu, tassami ullumikkut inatsisit atuuttut naapertorlugit misissuisussatut ataatsimiititaliap Qallunaat Nunaanni Inatsisinik Atortitsinermut Ministereqarfiup susassaqarfigimmassuk.

 

Taamaalilluni Nunatsinnut naleqqussarneqaruni Kalaallit Nunaanni pinerluttulerinermi eqqartuussinermilu inatsimmut naleqqussarneqaqqaartussaassalluni.

 

Kattusseqatigiit isumaqarpugut  misissuisussatut ataatsimiititaliap Nunatsinni kunngip peqqussutaatigut atuuttussanngortinneqarpat Nunatsinnut naleqqussarlugu atuuttussanngortinneqarnissaa qulakkeerneqartaraiqartoq. Kattusseqatigiit siusinnerusukkut oqariartuutigisarsimasarpassuagut Namminersornerullutik Oqartussat ingerlatarisaat, tassalu aktieselskabit pillugit matumani innersuussutigissavagut.

 

Matumanittaaq oqaluuserisap matumat siuliani siunnersuummut saqqummiussagut tassalu immikkortoq 94-imi saqqummiussagut innersuussutigissavagut.

 

Taamatut oqaaseqarluta siunnersuutigineqartoq isumaqataaffigalugu tamakkiisumik taperserparput aammalu suliap aappassaaneerneqannginnermini ataatsimiititaliamut susassaqartumut suliarineqarnissaa inassutigalugu.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Qujanaq. Uani naatsunnguamik nalunaarutigiinnassavara siunnersuutigineqartoq tassalu misissuisussatut ataatsimiititaliat pillugit inatsit kunngip peqqussutaatigut atuutilersinneqarnissaa pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut hr. Johan Lund-Olsenimit Inuit Ataqatigiinniit saqqummiunneqartoq nammineerlunga assorsuaq pingaartikkakku, aammalu saqqummiussisoq uani qutsavigalugu uani nalunaarutigissallugu isumaqatigilluinnarakku, isumaqarpungami misissuisinnaanermik, nakkutilliisinnaanermik aammalu pisariaqassappat malersuisinnaanermut sammisut sukaterneqarnissaat pisariaqarluinnartoq, tassanimi ilaatigut anguniarneqarmat inuiaqatigiinni tatiginartumik ingerlatsisinnaaneq aammalu avataaningaanniit isigineqarnermut iluaqutaanngitsoorsinnaanngitsoq.

 

Taamaattumik naatsumik oqaaseqarlunga, tassa siunnesuutaasoq tamakkiisumik taperserakku nalunaarutigissavara.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Takisuuliutiginagu ersarissumik paatsuungassaanngilluinnartumiluoqaatigisariaqarpara siunnersuut isumaqatigilluinnarakku. Siunnersuuteqartoq ilumoorpoq uagut maani Nunatsinni aamma inatsisiliortuusugut ilaanneeriarluta takusaqartaratta pisut ingerlatat assigisaallu eqqumeequteqartut.

 

Maani Inatsisartuni eqqartuussisuusaarsinnaanngilagut tamanna pisussaaffiginnginnatsigu. Eqqumiigisalli qularnanngitsumik aningaasat tungaasigut ingerlatsisimanermut tunngasut nalorniffigut misissuisussatut ataatsimiititaliarmut Nunatsinni uatsinnit namminermit aallartinneqarsimallunilu sulisussanngortitaasimasumut suliasanngortitsisinnaasariaqarpugut.

 

Ulloq manna tikillugu taama sulisinneqarsinnaasoq ikerup illua tunngaaniippoq, taamaattumik akuttunngitsumik aningaasat tungaasigut ingerlatsisimaneq ilaanni Inatsisartuni isornaqrtoqartittagarput misissuisussaatitaasunit piaartumik aallartinneqarsinnaalissaaq, uagut nammineq taamatut sulisussanik peqareernitsigut.

 

Siunnersuut tapersersorpara.

 

Johan Lund-Olsen, siunnersuuteqartoq, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tuppallingaarama allamik maani immaqa oqaasissaqanngilanga qujanarujorujussuaq, kisianni tassa una suliaq qangaatsiarli tassa aallartinneqarpoq tassa maanalu pngajussaanik maani Inatsisartuni oqaluuserineqarmat aatsaat massakkut tassa iluatsittussanngulerpoq, taannalu soorunami tuppalliutigeqaara, tassami qanormaannaa qallunaat danskit oqariartaaseqarpat: "pingajussaanerigaanni aatsaat taava aatsaat iluatsivittarpunngooq", tassalu maannakut taamatut iluatsilivinnguatsiarpoq, tassami ilumoortoq aajuna; ataasinngorneq aprilip 22-ani 1996-imi nalunaaqutaq 16:56 siunnersuut taanna misissuisussatut ataatsimiititaliamik maani nunatsinni namminerisatsinnik inatsiseqalernissarput taanna taamani siullerpaamik maani Inatsisartuni siunnersuutigivara.

 

Taamani Inatsisartut sivisuumik oqallisingaatsiareerluta, tassami taamani KNI A/S ajutooqqammersoq taamani aalassassimaarutigineqarpoq inuiaqatigiinni, tassami 1995-imi ukiakkut Inatsisartut aningaasat inuiaqatigiit karsianninngaanneersut 400 millionit koruunit tungaannut aningaasaliissutigisariaqarsimavaat naatsorsuutigineqanngitsut.

 

Taamaammat tassa taamani parteera tunuliaqutaralugu tassa misigisimavunga, ilumut taamatut ingerlatsisoqarsinnanngilaq aammalu taamatut ingerlaannartoqarsinnaanngilaq, taamaammallu tassa misissuisussatut ataatsimiititalianik namminerisatsinnik maani nunatsinni inatsiseqalernissarput tassa siunnersuuteqarfigivara siullermik.

 

Inatsisartuni taamani aamma tapersorneqaraluartoq, tassa suliaq ingerlaruusaarsimavoq aappassaanillu Inatsisartut ataatsimiittarfiannut oqqunneqarmat, tassa tamanna pivoq 1999-imi, kisiannili tassa taamani saqqummiunneqartoq Inatsisartut kissaatigisaannut aammalu 1996-imi taamani siunnersuuteqarama kissaatigisaannut naapertuutivinngimmat, tassa Naalakkersuisut taamani peqquneqarput Inatsisartuninngaanniit danskit naalakkesuisuinut aamma taanna saaffiginnissutigineqaqqissasoq nunatta Inatsisartuisa kissaataat naapertorlugu aamma suliarineqarsinnaaniassammat.

 

Taava tassa utaqqiloorpugut, utaqqiloorpugut, utaqqiloorpugut maannakkullu 2002 aallartileriallarmat, tassa pileriallarparput suli aamma susoqarsimanngitsoq, taamaammat assigiinngitsunik aamma 1999-ip kingorna pisoqartareersoq ilaatigut M/S Diskomi pisarsimasut, Puisi A/S-imi pisarsimasut eqqarsaatigalugit oqarsimavunga eqqarsimavungalu, ila taamaattoqaannarsinnaanngilaq naammaleqaaq pingajussaanik misiliigallarlanga imaassinnaavoq pingajussaaneeruma iluatsikkumaartoq.

 

Maluginiarpara maani partiit tamarmiusut Kattusseqatigiillu aamma taamatut isumaqarlutik maannakkut piumassuseqartoqartoq namminerisatsinnik misissuisussatut ataatsimiititalianik pilersitsisinnaanissarput taanna kiisami aqqutissiuunneqarsinnaanngulersoq.

 

Taamaammat tassa allatut oqassanngilanga qujanaq, tuppallernaqaaq, neriuppungalu suliap aappassaaneerneqarnissami ingerlanneqarnissaanut atatillugu ataatsimiititaliaq uani sulisinneqartussaq tassa Inatsisinut Ataatsimiititaliaq (Lovudvalgi) peqqissaarullugu aamma suliaq ingrlatikkumaaraa. Pisariaqavippormi, allamik oqaaseqarnanga qutsatigeqqiinnassavara siunnersuut  una qangalili malersortugara kiisami maannakkut iluatsimmat.

 

Kisiannili uani naggaterpiaatigut oqaatigilaarlara - tassa paasivarput Atassutip oqaaseqartuata saqqummiussineratigut Naalakkersuisut akissuteqaataat taamaallaat naalakkersuisooqatigiit partiivinut agguaanneqarsimasoq, tassami ataatsimiinnissarput ataatsinut aallartittussaq sioqqulluguli ilisivitsinnut alakkaqattaartuarsimavarput Inuit Ataqatigiinninngaaanniit - naanguna taanna akissuteqaat, takkuttoqarsimananilu, kisianni tassa paasivarput Atassutip oqaaseqartuata saqqummiussineratigut Naalakkersuisut akissuteqaasiorsimasut, taannalu imaassinnaavoq paatsuuinerusoq imaluunniit ersernerluttumik oqaatigineqarsimasinnaasoq.

 

Taamaassimappat taanna utoqqatsissutigissavara, kisianni kissaatigissallugu Atassutip taanna erseqqissaavigilaartariaqassagaa.

 

Aap, ajunngilaq naggaterpiaatigut qutsatigiinnassavara siunnersuut manna partiinit tamanit aamma Kattusseqatigiinnit aammalu Naalakkersuisooqatigiinnit tamarmiusunit aamma tapersersorneqarmat.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Oqaaserineqartunut kingullernut tunngatillugu Siulittaasoqarfimminngaanniit siunnersuuteqartup akissuteqarfigineqarnissaanut piffissaliussat Naalakkersuisuninngaanniit ataqqineqarnissaat taanna sianigiumaarparput.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Tassa maani isumaqatigineqarluni oqaatigineqarmat oqaatigissavara Undersøgelseskommissionit, tamakkua pillugit inatsit folketingimi tulliani nutarteneqalerpat revisioneqartussaavoq. Tassa takorloorneqarsimavoq Folketingip ukiuani 2003-p aamma immaqa 2004-p ingerlanerani.

 

Qularnanngilaq tamatuma tungaanut suliassaq taanna Kalaallit Nunaaningaanniit paaseqatiinniutissat aamma ilaatigut tunngavigalugit angumeriniarneqartussatut ilimanarneruvoq. Tassa inatsisip nutarterluni Danmarkimi suliarineqarnera tamakkiisumik imaattornissaa naatsorsuutigineqarmat taamanikkut piumaartoq, kisianni oqaatigissavara inatsit ullumikkutut aamma isikkoqartillugu saqqummiullugu akuerinissaa aamma taanna ajornatoqanngilaq.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Uani isumaqatigiinngittoqanngilaq, tassa siunnersuut tamarmik taamatut iluseqarluni ingerlanneqarnissaa isumaqatigiissutigivaat, kisianni nappaasoqarpoq suli.

 

Anders Andreassen, Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq. Tassa aamma uanga maani nuannaaqataassaanga siunnesuuteqartoq nuannaarmat, kisiannili suli nuannaarnerussagaluarpunga Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuisa oqaatsiminni ilanngummassuk makkua: tassa Inatsisartut 400 millionit koruunit tikillugit 1995-imi KNI-mut naatsorsuutigineqarianngitsumik taamaalillutik aningaasalesueqataasarialersimapput.

 

Nuannissagaluarpoq imaattunnguamik ilaqqinneqarsimasuugaluarpata: qujanrtumilli ullumikkut pissutsit ukioq matuma arfineq-marluk matuma siorna KNI-mi atugaasiasut qaangiussimapput, muminneqarsimalluinnarlutillu sinneqartoornermut aamalu akiliisinnaassuata imaluunniit akiliisinnaassusia isumannanngitsumut inississimalluni. Qujanartmik sulisut pikkorinnerisigut taamaattut angusat aamma anguneqarsimapput.

 

Godmand Jensen, Atassutip oqaaseqartua.

Oqallisissiami pineqartumi pingaarnerusutut isiginngilarput suliap suminngaanniit imaluunnit qanoq naliiffigineqarnera, kisianni pingaartuttuisigisarput tassaavoq suliaq nangeqattaartumik saqqummeqattaartuarsimasoq aammalu pisariaqartinneqartorujussuusimasoq ukiut ingerlaneranni aammalu Inuit Ataqatigiit suliaq pingaarteqalugu malersukaarlugulu saqqummiuttarsimasaat, uagut tungitsinniit tamakkiisumik tapersersoratsigu.

 

Taamaattumik akissuteqaatissatsinnik suliaqarnitsinni paapialat pigisagut ukiut ingerlaneranni pissarsiarisimasagut annertuumik tunngavigisimavagut, kisianni una assersuutigineqasasnngilaq suut tunngavigalugit akissuteqaateqarsimaneq, kisiannili aamma Naalakkesuisuutitaqarnermut tunngatillugu pappialanik immikkut agguaassisoqarsimanngilaq, kisianni suliassat ingerlareersut tunngavigalugit akissuteqaateqarnissarput ilusilersorsimavarput.

 

Kisianni aamma tupinnanngilaq taama oqaraluaraanni tassa tamatta nalunngilarput Inatsisartuni ilaasortat aamma Naalakkersuisut uangaaniit maani oqaatigisaat tunngavigalugit taamaut oqarpunga, tassa isumaqatigaarput aamma Naalakkersuisut siunnersuut pillugu tapersiillutik oqaaseqarsimapput.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq, uaniuna Anders Andreassenimut akissutigilaaginnarniarlugu uaguttaaq qujassutigeqaarput aamma qujamasuutigivarput ullumikkut KNI taamatut ingerlalluartigimmat. Uani oqaatigivarput tassaammat tunngaviulluinnaqqissaarsimasoq aallaqqaataaninngaanniilli tunngaviusimasoq taamatut misissuinissamik ataatsimiititaliamik siunnersuuteqarnermut peqqutaarpiarmat uani eqqaagipput. Taanna isumaqarpunga aamma paatsuugassaanngitsoq. Aamma inuiaqatigiit Inuit Ataqatigiinninngaanniit pingaartittuartaratsigu siunnersuutitsinnut tunngavigisagut aamma ersersissallugit, tassanilu aamma ersersipparput, sunarpiaq siornatigut aamma tunngavigalugu siullerpaamilli saqqummiunneqarsimanera.