Ullut ataatsimiiffiusut arfineq-aappaat, pingasunngorneq 17. april 2002 nal. 15:20

Oqaluuserisassani immikkoortoq 40 

Immiaaqqanut imeruersaatinullu qillertuusat atorneqartalernissaasa akuersissutigineqarnissaat pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut.

(Otto Steenholdt)

(Siullermeernera)

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Lars-Karl Jensen, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

 

 

Otto Steenholdt, siunnersuuteqartoq, attaviitsoq.

Tassa siunnersuutigisimavara immiaaqqat imeruersaatillu kulsyremik akullit puui pillugit nalunaarutip atuuttup Kalaallit Nunaanni tamarmi immiaaqqat imeruersaatillu qillertuusanik pooqarlutik tuniarneqarsinnaalersillugit, taamalu qillertuusat tamakku kalaallit utertitsisarnermik periusaannut ilaatinneqalersillugit Naalakkersuisut allanngortitseqqullugit peqquneqarnissaannik Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuuteqarsimallunga.

 

Immaqa maani ilaasortaqatikka oqarfigisinnaavakka isumaqatilluinnarlugit, naak uannut oqaaseqanngikkaluartut suli. Tassa tunngavilersuut naatsuunngitsoq maani tunngavilersuutigisimasara atuarneqarluni tamarmi, soorunami taamaattussaammat. Taakku tunngavilesuutit tamarmik atorluareersimassagaat, taamaattumik tunngavilersuut taanna takisooq maanngaanniit tamakkerlugu atuassanngilara, naatsunnguilli uku oqaatigiumallugit; tassa malittarisassat atuuttut naapertorlugit tassa immiaaqqat imeruersaatillu kulsyrimik akullit puui pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat immiaaqqat imeruersaatilu taamaallaat puiaasanik utertittakkanik puullit tuniniaqqusaapput. Teknikkikkulli aningaasatigullu naleqquttumik tunumi avannaanilu igalaaminernik puulinnik utertitsisarnermut ilaatilernissaat periarfissaqanngippat Naalakkersuisut akuersissutigisinnaavaat immiaaqqat imeruersaatillu qillertuusanik pooqartillugit tuniniarneqarsinnaanissaat.

 

Tunumi avannaanili immiaaqqat imeeruersaatillu qillertuusanik poorlugit tuniniarneqartarnerini ilisimasakka naapertorlugit misilittakkat ajunngitsuupput pitsaanngequtituaraalli qillertuusat puuisa utertitsisarnermik aaqqiissuussinermut ilaatinneqannginnerat.

 

Tassa siunnesruutigaara utertitsisarnermik nalunaarut imatut allanngortinneqassaoq Kalaallit Nunaat tamarmi puiaasanut taamatullu qillertuusanik puulinnik utertitsisarnermik periutsimut ikaarsaartinneqarluni aaqqiivigineqassasoq.

 

Tassani eqqartukkakka annerusumik uterfigisariaqanngilakka ataasiinarli aamma oqaatigissllugu uanga paaserusutama ilagimmassuk maani immiorfiutitta, taama oqaraanni ajunnginerussaaq, utertitsivigisartakkatta errorsisarnera saliisarnera uagut nalusatsinnik, taanna imaaratarsinnaammat aamma toqunartunik akoorutinik imaannaanngitsumik saliinermini atugaqartartoq, uagut maani tusarsimanngisaannakkatsinnik, taanna aamma assut soqutigissavara Naalakkersuisunit paasiniarneqassappat, ernummananngitsumik taamatut saliisarneq sulliviup taassumap ingeralnneraa.

 

Tassa taamatut naatsunnguamik oqaatigaara nalunnginnakku maani ilaasortat tunngavilersuut ersarissoq atuarluarerlugu oqaasissatik aaqqissuussimassagaat.

 

Edward Geisler, Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Inatsisartut tamakkununnga tunngasut kingullermik oqallisigimmatigilli Naalakkersuisut maleruagassanik nutaanik siunnersuusiorput Nunatsinni puiaasanik utertitsisarfiunngitsuni qillertuusanik utertitsisoqartalernissaa siunertaralugu. Nalunaarut ukioq manna aggustip aallaqqaataaniit atuutilissaoq naatsorsuutigineqarpoq. Naalakkersuisut taamaalillutik avannaani tunumilu qillertuusat imaqanngitsut qimaannakkat ajornartorsiutaanerisa aaqqiiviginissaannut inatsisitigut tunngavissiissapput.

 

Kitaani maannakkutut puiaasanik utertitsisalernermut avatangiisitta illersorneqarnissaat aalajangiisuulluni tunngavigineqarpiartup ilagaat, tassami puiaasat qillertuusalllu ataasiaannarlugit atortakkat siusinnerusukkut mingutsitsitisuullutik annetuumik ajornartorsiutaasimammata taamaammat maannammut immiaaqqanut imeruaersaatinullu kulsyremik akulinnut puiaasanik utertitsisarneq iluatsissimasutut oqaatigineqartariaqarpoq, tassami puiaasat igalaanernit plastikillu utertinneqartartut tunisanit procentingorlugit annertoorujussuummata.

 

Taamaammat kitaani periaatsit allat atorlugit utertitsoqartalissagaluarpat tamatuma innarlerneqannginnissaa pingaaruteqarpoq, peqatigitillugulu pingaaruteqarpoq assigiinngiiaartumik amerlavallaanik utertitseriaaseqalinnginnissarput. Taamaaliussagaluaruttami utertinneqartartut ikiliartulersinnaammata niuertullu pisariaqanngitsumik persaqqusersorneqalerlutik kiisalu usinut suliassanullu aningaasrtuutit amerleriarsinnaallutik naggataatigut atuisununut akiligassanngorlugit tutsinneqartussat.

 

Taamaammat atuisunut tunngatillugu naalakkesuiunikkut anguniakkat inuiaqatigiillu aningaasaqarnerat qissimigaartariaqarpagut kiisalu minnerunngitsumik avatangiisinut tunngatillugu avatangiisinullu aningaasartuutaasartunut kingunerisassat paaniarneqartariaqarlutik suli aamma allanik poortuutissanik utertitsisalernissaq aalajangiiffigineqartinnagu.

 

Tupinnanngitsumik piffissap sivikitsup ingerlanerinnaani Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuut suliarisssallugu naammassisinnaasimanngilaat. Naalakkersuisuni isumaqarpugut qillertuusat taamaattut utertinneqartalerpata amerlanerpaartaat utertineqartassut apeqqutaassallunili qanoq ilillugu taamatut nutaamik periaaseqalernissaq aaqqissuunneqarsinnaassanersoq.

 

Puigorneqassanngilaq periaatsit allat atorlugit utertitseriaaseqalissagaanngi nutaanik atortussarsinissamut aningaasaliisoqartariaqassammat pigineqareersullu nalikillilerneqartariaqassallutik. Tassunga atatillugu avannaani tunumili qillertuusanik utertitsisalernissaq periaatsimik taamaattumik kitaani atuilernikkut avatangiisinut tunngatillugu aningaasaqarnikkut kingunerissaanut nalilersuinermut tunngaviiliisuussaaq, peqatigitillugulu imaalluarsinnaavoq poortuutissanik allanik utertitsisarnerit siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigallugu tunisassasiat ilaanut atorneqalersinnaasoq. Assersuutigalugu Naalakkersuisut maluginiarpaat akunnittarfiutillit immiaaqqanik maqittakkanik atuilernissaminnut ujartuinerat. Apeqqut taanna soorunalimi avatangiisinut tunngatillugu nalilersuinermut eqqarsaasersuutinullu ilanngunneqartariaqarpoq.

Soorlu siunnrsuuteqartut oqaaatigigaa maannakkut kitaani puiaasanik utertitsisarneq Nuuk Imeq A/S-ip pilersinneqarneranut isumaqatigiissutinullu tamatumunnga tunuliaqutaasunut atassuteqartoq, tassami maannakku puiaasanik utertittakkanik atuineq isumaqatigiissummi tungavigineqartunut ilaammat.

 

Ilisimaneqartutut Nuuk Imeq A/S kitaani immiaaqqanik imeruersaatinillu kulsyrimik akulimmik  kisermaassisussaatitaanersoq pillugu suliaq Nunatta Eqqartuussiviani suliarineqarmat. Suliaq taanna suli aalajangiiffigineqanngikkallartillugu immiaaqqat sodavandillu qillertuusarmiunngorlugit puuisa utertinneqartalernissaannut ikaarsaariartoqarnissaanut atatillugu pisiassat assigiinngitsut amerleriarsinnaanerannut periarfissat siunnersuuteqartumit oqaatigineqartut pillugit Naalakkersuisut oqaa­seqarsinnaanngikkallarput.

 

Siuliini oqaatigineqartut tunngavigalugit Naalakkersuisut pitsaanerpaatippaat maannakkumuugallartoq aalajangiiffigisassatut siunnersuut manna akuerineqsasanngitsoq, tassami allaaserineqartutut nalorninartoqarmat pingaartumik allatut utertitsisalernerit eqqunneqassappata avatangiisinut tunngassuteqartut kiisalu maannakkut niuernermut tunngassuteqartut eqqarsaatigalugit.

 

Taamaammat Naalakkersuisut maannakumuugallartoq aalajangiiffigisassatut siunnersuut itigartinneqassasoq inassutigaat.

 

Taamatut oqaaseqarlunga suliaq Inatsisartunut ingerlateqqippara.

 

Simon Olsen, Siumup oqaaseqartua.

Siunnersuutigineqartoq Siumumit imatut oqaaseqarfigissavarput:

 

Siunnersuuteqartup siunnersuutaa  aammattaarlu nassuiaatigeqqissaagai  misissuattaarlugillu oqaluuserereerneranni Isumaqarpugut oqaatigineqartut aammattaaq malunnaateqarluartumik paasisassarsiorluareernikkut siunnersuusiarineqarsimasoq.

 

Siumumi Naalakkersuisut assigiinngitsunik patsisilersuuteqarlutik aamma soorlu ilaatigut akunnittarfiutillit maqittakkanik atuilernissaminnut ujartuinerat taamatuttaarli Nuuk Imermut tunngatillugu suliamik ingerlasoqarneranik nassuiaataat tunngavigalugit itigartitsinissamik inassuteqarallarnerat isumaqatigaarput.

 

Lars-Karl Jensen, aqutsisoq , Siumut.

Taavalu Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq, siunnersuummik saqqummiussaqartup isummersuutaat tunngavilersuutaallu paasilluaraluarlugit ullumikkut imeruersaatit puukuinik utertitsisarnermik aaqqissussisimaneq pitsaasutut pinngortitallu eqqiluissuutinniarneranik assut iluaqutaasoq paasilluarlugu utertitsisarnermi atortut nutaanik taarsersorneqarnissaannik siunnersuutip kinguneqartussaanera aallaavigigaanni tamanna namminersorlutik innutissarsiuteqartunut aamma aningaasanik naleqartussaammat siunnersuut maannakkuugallartoq Atassummit akuersaarnartinngilarput.

 

Naalakkersuisut siunnersuummut akissuteqarnerminnut imeruersaatit puukuinik utertitsisarfiunngitsuni imeruersaatit puukuinik qillertuusanik tassalu Tasiilap, Illoqqortoormiit kiisalu Qanaap Kommuniani utertitsisalernissap 1997-imiilli Iatsisartunut ilaasortap Jakob Sivertsenip saqqummiussaata ukioq manna augustip  aallaqqaataanit piviusunngortinniarneqalernera Atassummit assut qujarullugu tigugatsigu.

 

Matumuuna oqaatigaarput illoqarfinni siuliini oqaatigineqartuni imeruersaatit puukui pinngortitamut illoqarfiillu akornanni takussunarsaataasarnerat kiisami qaangerniarneqalernerat alloriarnertut annertuutut oqaatsigisariaqarmat Atassummit utertitsisalernissap sunniutissaat pissangalluta malinnaaffigissagatsigut matumuuna oqaatigaarput.

 

Otto Steenholdtip siunnersuutaa Atassummit nalilersorluarsimavarput, pingaartumik siunissaq ungasinnerusoq tamatumani eqqarsaatigalugu, ullumikkut nunatta kitaani imeruersaatit puukuini utertitsisarnermi periarfissarititaasut atortullu nalilersuinermi tunngavigilluinnarpagut.

 

Aaqqissuussinerlu maannakkuugallartoq pitsaasutut nalilerlutigu, aamma siunnersuut maannakkut akuerineqassagaluarpat Nuuk Imermi atortut nutartertariaqalernerannik kinguneqarsinnaanera ilanngullugu nalilersorsimavarput. Atortullu nutarterneqassappata tamanna aamma suliffeqarfimmut aningaasanik naleqartussaasoq naatsorsuutigisariaqarmat, maannakkut imeruersaatinik utertitsisarnermi aaqqissuussineq eqqarsaatigissagaanni puiaasaaqqat utertinneqartartut namminersortunut inituneri peqqutigalugit inissani assut ajornartorsiutigineqartartut nalunngilagut.

 

Taamaattumik Atassummit isumaqarpugut siunissaq eqqarsaatigalugu siunnersuut imaliinnarlugu tunuartinneqarsinnaanngitsoq.

 

Atassummi nalunngilarput maannakkut Nuuk Imerup kisermaassilluni imeruersaatinik nioqquteqarsinnaaneranik apeqqut suliarineqartoq, kiisalu 2009-mi kisermaassisussaanerup atorunnaarsinneqarsinnaanissaa eqqarsaatigalugu puiaasaaqqat utertinneqartarnerannut assartorneqartarnerannullu aningaasartuutaasartut eqqarsaatigalugit, qillertuusat atorlugit imeruersaatinik nunatsinni tamarmi nioqquteqartoqalissagaluarpat, aningaasartuutinut utertitsisarnermilu atortussat ilaanngullugit maannangaaq periarfissaasinnaasunik misissuisoqalereernissaa Atassummit Naalakkersuisunut piumasaraarput, pilersaarusiorluarneq eqqortumik aningaasaliisarnermut allajangiisuulluinnartartoq nalunnginnatsigu.

 

Siunnersuut saqqummiunneqartoq soqutiginarmat ikaarsaariarnissamut tunngasut maannangaaq misissorluarneqarlutik aallartinneqarnissaat Naalakkersuisunut piumasaraarput.

 

Taamatut Atassummit oqaaseqarluta siunnersuut maannakkuugallartoq akuersaanngilarput Naalakkersuisullu akissuteqaataat tusaatissatut tigullugit, qujanaq.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Tullinnguuppoq Inuit Ataqatigiit oqaaseqartussaat Maliinanguaq Markussen-Mølgaard.

 

Maliinannguaq Markussen-Mølgaard , Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Ullumikkut puiaasanik utertitsisarneq nunatsinni sungiunneqarsimasoq ingerlalluartorlu Naalakkersuisut akissuteqarnerminni oqaatigigaluaraat siunissami Inatsisartunut ilaasortap Otto Steenholdtip  siunnersuutaa isumatusaarnerusoq Inuit Ataqatigiinniit isumaqarfigaarput.

 

Tassami ullumikkut puiaasat atortakkagut sumiiffinni arlalippassuarni inissamik annertuumik tigusisartut ilisivagut. Allaallu nunaqarfinni illoqarfinnilu quersuarni inissat nioqqutissanut atorluarnerusinnaagaluartut taamaalillutik tigusinnaasaraat, aammattaaq taamatut puiaasanik utertitsisarnikkut assartuinermi umiarsuartigut inissamik annertuumik tigusisarput. Qularnanngitsumik aningaasatigut naleqaqisumik.

 

Inuit Ataqatigiinniit isumaqarpugut siunissami nunatta erngata minguilluinnartup suli annertunerusumik atorluarneqarnissaa eqqarsaatigalugu nunatsinni nammineq imeruersaasiorsinnaanerit aqqutissiuunneqartariaqalersut. Ilumoorsinnaanngilarmi imermik taama annertutigisumik pigisaqarluta sodavandinik, immiaaqqanik assigisaannillu nammineq nioqqutissiorsinnaannginnerput, imminut pilersorneq annertusassagutsigu.

 

Tamannalu oqaasiinnassanngippat, pisariaqarpoq pigisatta atorluarnerunissaanik periarfissat tamaasa ammatillugit misissorluarnissaat. Tassami maanna imeq imeruersaatini atorneqartartoq imerinngilarput. Aningaasarpassuillu atorlugit atlantikoq atorlugu assartorneqartarluni.

 

Tassunga atatillu Inuit Ataqatigiinniit Naalakkersuisut apererusuppagut Danmarkimi immiorfissuit kattuffiisa nunatsinni kisermaassillutik nioqqutissiorsinnaanerat qanoq sivisutigisumik atuutissanersoq isumaqatigiissutaasimanersoq.

 

Inuit Ataqatigiinnimi isumaqarpugut nunatsinni nammineq pilersornerussagutta kisermaassilluni nioqquteqarsinnaaneq atorunnaarsinneqartariaqartoq. Taamaalilluni nioqqutissiassanik nutaanik pilersitsisinnaaneq ammaanneqassammat. Assersuutigalugulu avataaniit imeruersaasiornermi atortussatut tikisittakkatta saniatigut nunatta paarnaasa kuannerillu ineriartortillugit imeruersaatitigut atorluarneqarsinnaaneruneri aamma ammaanneqassammata, taamaalillunilu avammut nittarsaattarnitsinni takornarianullu sassaalliutigisinnaasagut uagutsinneersut annertusissallutik.

 

Siunnersuuteqartutut siunissami qillertuusat nunatsinni atorneqalissagaluarpata utertitseriaaserlu maanna atuuttoq atorlugu qillertuusat inikkitsunnguanngorlugit naqinneqartaleraluarpata tamanna siunissaq eqqarsaatigalugu isumatusaarnerusoq Inuit Ataqatigiinniit isumaqarpugut.

 

Puiaasat maanna atorneqartartut nunatsinni sanaajuneq ajorput. Siunissamili qillertuusanik atuineq eqqunneqassagaluarpat nunatsinni qillertuusiorfimmik pilersitsisinnaaneq periarfissiuunneqartariaqartoq Inuit Ataqatigiinni isumaqarfigaarput. Taamaalillunilu suliffissat aamma pilersinneqarsinnaallutik, nunatsinni niuernikkut pisariillisaanissat aningaasartuutikillisaanissarlu eqqarsaatigalugit Inuit Ataqatigiinniit isumaqarpugut siunnersuuteqartup oqariartuutaa misissorlusarlugulu nalilersorluartariaqartoq.

 

Tammaattumik Inuit Ataqatigiinniit siunnersuuteqartoq tapersersorlugu siunnersuutip matuma aappassaaniinnginnerani inuussutissarsiornermut ataatsimiitilatiamut ingerlanneqarnissaa kaammattuutigaarput.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Taava Kattusseqatigiit oqaaseqartuanut ingerlaqqissaagut, Loritha Hendriksen tullinnguuppoq, takanna

 

Loritha Hendriksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq, Inatsisartunut ilaasortap Otto Steenholdtip siunnersuutaa Kattusseqatigiinniit ima oqaaseqafigissavarput. Tassalu immiaaqqat imeruersaatillu qillertuusanik poortorlugit Kalaallit Nunaanni tuniniarneqarsinnaalernissaannik ammaassinissamut siunnersuummi ujartugaa saqqummiussaalu paasinarluaraluartoq taamaattoq ullumikkut pissutsit atuuttut eqqarsaatigalugit atuutilersinnaanerata pilersinneqarnissaanut siunnersuummut Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut suli ullutsinni pissutsit atuuttut eqqarsaatigalugit piffissanngorsimanngitsoq oqaatigerusukatsigu.

 

Aammattaaq manna iluatsillugu oqaatigerusupparput Inatsisartuni kingullermik oqallinnitsinni angusaasimasoq iluarisimaaratsigu. Tassalu illoqarfinni isorliunerusuni imeruersaatinik qillertuusanik nioqquteqarsinnaanermik aammalu puukunik utertitsisinnaaneq piviusunngortussanngormat.

 

Maannalu iluatsillugu oqaatigerusupparput tassuuna alloriartoqarmat iluaqutaasinnaasumik siunissami atorneqarsinnaasumik, minnerunngitsumillu isorliunerusuni najugaqartunut annertuumik iluaqutaasussaasoq naatsorsuutigisinnaavarput nioqqutissat toqqorsiviinik eqqarsaatigalugit.

 

Aammattaaq Kattusseqatigiinniit erseqqissarusupparput kitaani ullumikkut puiaasaaqqanik nioqquteqarneq utertitsisarnerlu pissusissamisut ingerlammat ullumikkummi puiaassaaqqanik utertitsisarneq amerlanertigut eqaatsumik periuseqarluni ingerlanneqarmat sungiunneqariartorlunilu.

 

Aammattaaq maluginiarsimavarput illoqarfinni anginerusuni puiaasaaqqanik utertitsisarneq maskinanik pisiniarfinnik piginnittut ikkussuisimanerisigut tamanna atorneqalersimasoq. Tamannalu periaaseq pitsaasutut ullutsinnut naleqqussakkatut aaqqiineq iluarisimaarlugu oqaatigerusupparput.

 

Tamakku tamaasa nalilersoreerlugit Kattusseqatigiinniit Naalakkersuisut akissuteqaataat iluarisimaarparput, tassalu maannakkuugallartoq siunnersuutip itigartinneqarnissaa taaseqataaffigissavarput.

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta Kattusseqatigiinniit akissuteqaat tapersersorparput.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Loritha Hendriksenimut qujavugut, oqaaseqartussaq tulleq qaqitinnagu, tassa paasiniaaffigilaarakku assigiinngitsunik taaguineq nuanninngimmat massakkuminngaanniit attaviitsumik Per Berthelsen taasalissavarput.  Tullinnguupputit takanna.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Qujanaq, tamannalu akueraara pisortatigoortumik atsiornerit akuerineqarnissaata tungaanut, qujanaq tamannalu ulluni tulliuttuni pissaaq.

 

Hr. Otto Steenholdtip immiaaqqanut  imeruersaatinullu qillertuusat puussatut atorneqalernissaat pillugu siunnersuutaanut qisuariaateqarninni ippassaani 2002-mi aningaasaqarnikkut imaluunniit aningaasaqarniarnikkut  ingerlatsineq pillugu nassuiaammut atatillugu oqallinnermi oqatigisakka uterfigilaassavakka. Tassani utertaqattaarpara oqarneq, suut tamarmik ataqatigiittariaqartut. Aammalu ilikkartariaqaripput tutsuviginartumik sangujoraarunnaarluta piffissaq ungasinnerusoq isigalugu pilersaarusiortarnissaq.

 

Tamakumi pisariaqarluinnartuummata nunatsinni ilaatigut avataanit aningaasalersueqataarumassuseq ikiorsiullugu aningaasaqarniarnikkut ilorraap tungaanut sanguterisinnaassagutta, siunnersuummimi saaffigineqartoq tassaavoq nunatsinni suliffeqarfingaatsiarsuaq annertuumik avataanit aningaasaleeqataaffigineqarluni immiaaqqat imeruersaatillu iluini pisortanik isumaqatigiissuteqarnikkut piffissami aaliangigaasumi kisermaassinermik tunngaviligaasumik mianerineqarluni ingerlasussanngortitaanikuusoq.

 

Ullumikkullu inuiaqatigiinnut ukiumut milliardip kuartianik kaaviiaartitseqataanermigut nunatsinni aningaasaqarniarnitsinnut mikinngitsumik ilapertuutaasoq, siunnersuuteqartoq ilumoorpoq qillertuusat assigiinngitsutigut pitsaaquteqarsinnaanerannik taakkartuigami, kisiannili isumaqarpunga aamma uani pissusissamisoortoq ataqqqisariaqartumik isumaqatigiissuteqarnikkut ingerlanerup taanerata avataatigut erseqqissassallugu ullumikkut puiaasanik atuineq sullunanngilluinnartumik ingerlammat, puiaasammi pineqartut nunatsinni atorneqarnissamut piukkunnarsagaallutik immikkut ninngusuumik sanaajupput. Taamallu ilisumik ullumikkut puiaasat kaaviiaartitaasut iluini 98,5 %-it atoqqinneqarsinnaasunngorlugit, utertinneqartarput allatut taallugu puiaasat 100-t nunatsinni kaaviaartinneqaraangata taava agguaqatigiissillugu ataaseq affarlu taamaallaat arlaatigut annaaneqarlutilluunniik tammartarput aserorlutik imaluunniik arlaannut qimanneqarlutik.

 

Qularaara qillertuusat atorneqaleraluarpataluunniik kisitsisip taassuma qaffassinnaanissaa, aammalu tassani taanngitsoortaariaqanngilaq allannguinerup malitsigissammagu sulisunik ikilisaanissaq kaaviaartitallu iluini aningaasanik nunatsinnit annissuilernissaq.

 

Qillertuusammi nammineq sanasinnaannginnatsigit taava tamaasa avataanit pisiaralugit tikisittariaqalissavagut. Maannatullu puiaasatut atueqqittarnikkut sipaarutaasut taamaalilluta annaassaallugit. Qillertuusallu ima akisutigipput qularnanngitsumik tamakkuninnga atuilertoqassagaluarpat nutaamik nalilersortariaqalissalluni, nunatsinni immiaaqqanik maqitsiviup imeruersaasiorfiullu ingerlaannarnissaa imminut akilersinnaassanersoq

 

Taamaammat tunginnit nassuerutigisariaqarpara siunnersuut eqqarsaatigilluagaanngitsutut nalilertariaqarakku. Tamaammallu isumaqarpunga sammivimmi pineqartumi maanna piffissaanngitsoq allanngortiterinissaq. Tamannami eqqunneqassappat suliffissaarutsitsinerup avataatigut angusassatuaasut tassassassapput allanngortiterinissamut aningaasartuuterpassuit isumaratigiissusiornermi pisortat tatiginassutsimik apparsarneqarnerat. Taamallu avataanit aningaasaleeqataarusussuteqartitsiniarluni suliniuteqarnermik sanngiillisaaneq.

 

Tamakkulu inuiaqatigiinni sutigulluunniit siuarsaataasinnaasutut nalilerneqarsinnaagunanngimmata matumuuna nalunaarutigissavara Naalakkersuisut siunnersuutigineqartumut tunuarsimaarnerat paasillugulu ilalerakku.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Taava siunnersuuteqartoq Otto Steenholdt oqaaserineqartunut akissuteqarniarpoq

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Oqaaseqartut tamaasa immikkortillugit akissuteqarfigissanngilakka. Kisiannili Naalakkersuisuutitaqartut partiit oqaasii tassaanerupput massakkuugallartoq taanna akuersaarneqassanngikkallartoq. Tassami una siunissamut siunnersuutaammat, naapikkumaakkatsinnut siunissami taanna siunnersuutaavoq, tassa pipallagaanngitsumik massakuminngaanniilli eqqarsaatigisariaqaleratsigu pissutsit nunatsinniittut, assersuutigiinnarusussavara massakkut timmisartumut ilaasut Kangerlussuarmi immiaararsisinnaasarmata qillertuusanik puulinnik tamarmik pisinnaatitaapput. Taakkulu poorneqarsimapput qillertuusanik, nunatsinnut tamarmut siaruaanneqartarput utertinneqartussaanngillat, singartitserneqartarneri aamma pilersaarusiorneqanngillat. Aperisariaqassaaq: "Sumummita pisarpat"?

 

Naatsorsuutigaara uani oqaatiginiarlugu tassaannguatsiarpoq anorlileraangat sumi tamaani teqqattartut. Taavalu aamma avatangiisinut illersuiumalluni oqaluttaraanni tamakkua qanoq ililluni katersorneqarsinnaasariaqarnerat aamma siunissami eqqarsaatigisariaqarluinnarpoq.

 

Ersarippoq puiaasat imaarnikorparujussuit sumi tamaani ungaluliorlugit illersortariaqartarmata, aammami nunatsinni ilikkajaqigatta tamakkua ilersorniaasaagaat tilleriarlugit tuneqqinneri aamma akeqartarmata tamakkuninnga tuniniaasut aningaasaajaatigisaqaat paarsiniaasaarneq, oqaluttut ersarissumik ilaata oqaatigaa taakkua niuertut oqilisaanneqarluartussaassagaluartut taamaaliornikkut, Danmarkip puiaasanik peqarnissani illersorluataartukasiugaluaraa taamaattoq tassa paasinarpoq aamma Danmark nakkaannartariaqassasoq qillertuusanik puullit siunissami siunerfigineqarmata, nunarput kisimi puiaasanik taamaattunik atuissanerpa? Tassaqa. Kiisalu aamma paasilluarpara tassa Nuuk Imermut tunngasoq tassa kisermaassilluni maani niuernera nunatsinni unammilleqatigiinnissamut akerliusoq eqqartuussisutigoormat taakkualu aamma taanna ingerlatillugu mianersortariaqarnermik oqarnerat ilumoornerassavara.

 

Tassa uanga aamma oqaatigerusuppara uanga siunnersuutigisara manna Inatsisartunit inaarutaasumik isummerfigineqalersinnagu apeqqut taanna soorunami sukumiinerusumik misissoqqissaarneqartariaqassasoq, oqaluttut taanna aamma uteqattaarpaat tassalu paasivara eqqarsaat tamanna aamma qujanartumik Inuit Ataqatigiinninngaanniit erseqqissumik taperserneqartoq, ataatsimiititaliami oqalliserineqartussanngortoq., kisianni attaviitsoqatima oqaasia nuannarivallaanngilara, eqqarsaatigilluagaanngitsutut taanna siunnersuutaasimasoq.

 

Naamik nunatsinni pisut kisiisa pinnagit avatitsinniittut tamaasa isigimallugit siunissami eqqiluisaarnissaq, aamma qimmeqarfinni pissusiusartut uanga tikillugit takusarsimasakka tamaasa eqqarsaatigalugit isumaqarluinnarama nunatsinni taakku imigassanut immiaaqqanulluunniit imaluunnit imeruersaatinut puut puujusimasut mingutsitsisuunatik qimuttunut ulorianaratik, tamarmik katersorneqartariaqartut taavalu pisisut utertillugit tamakkua  akissarsissutigisassagaat.

 

Immikkuualuttut amerlasoorujussuit maanna eqaannarpagut taamaattumik qujassutigissavara oqaatigissallugu eqqarsaassutissiissut taanna qularnanngilaq kingullermik maani saqqummiunneqanngitsoq naatsorsuutigilluinnarpara siunissami aamma uagut allatut ajornartumik immaqa qillertuusanik poortuineq singartiterineq inikitsoralaannguanngorlugillu aatsitsivinnut tamakkununnga ingerlanneqartalernissaat siunitsinniittoq, tassami Danmarkimi allaat taamaattussanngormat, singartillugit inikitsoralaannguanngorlugit utertinneqassapput, aatsinneqassapput atoqqinneqarlutillu mingutsitsinatik.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Taavalu Naalakkersuisunut ilaasortaq, tassalu Peqqinnissamut, Avatangiisinullu Naalakkersuisoq Edward Geisler akissuteqassaaq

 

 

Edward Geisler, Peqqinnissamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Atassut

Naalakkersuisut akissuteqaataat amerlanerussuteqarluartunik akuersaarneqartoq nuannaarutigaara, tassa akissuteqaat issorissumut tuppoq naasutut issorissumut tuppoq. Ingerlateqqittariaqakanillu arlalinnik tassunakkut aamma tikkuussilluni.

 

Siumukkut, Atassutillu aamma oqaaseqaataat tassuunakkut oqariartuuteqarput, ingammik Atassut erseqqissaavoq tamanna sukumiisumik misissortariaqartoq. Aamma tamatuma sukumiisumik misissuiffigineqarnissaa naammassiumaarparput.

 

Kiisalu aamma nunatta pissarititaanik atorluaanissamut tunngassuteqartut Inuit Ataqatigiinninngaanniit uparuartorneqartut aamma soqutiginaateqarput. Misissuinermi tamakkuttaaq aamma qimerluussallugit.

 

Kiisalu attaviitsup Per Berthelsenip oqaaserisaa aamma assigiinngitsut misissuinermi ilaasariaqassapput. Ilaatigut oqarmat qillertuusanik atuineq qillertuusaliornerlu akikitsuinnaanngimmat, tassaniittut assigiinngitsut misissuinermi tunngavilersuutigineqaarumaarput. Soorlu siunnersuuteqartoq oqartoq, itigartivinneqanngilaq taanna siunnersuut, kisiaanili isumatusaarluni peqqissaarullugu suliarineqarnissaa taanna pisariaqarpoq. Pipallataanngitsumik suliaqarnissaq tassuunakkut pingaaruteqarmat aamma avatangiisitsinnut  mingutitsinnginnissa  erseqqimmat taamaattumik tamatuma naammassiniarnissaa aamma uagut isumagissavarput.

 

Taama naatsumik oqaaseqarlunga akissuteqaaterput ilassilluarneqarmat Naalakkersuisut sinnerlugit qujavunga.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Taava tullinnguutissaaq attaviitsoq Per Berthelsen, taava taanna pereerpat Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat saniatigut oqaaseqarniaq tullinnguutissaaq.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Qujanaq, aallarniutigalugu oqaaseqarpunga suut tamarmik ataqatigiittariaqartut. Taamaattumik attaviitsoqatima uparuaanera, aamma uani ilumoortutut nassuerutigisariaqarpara. Tassami oqaaseqarninni siusissukkut isummersuutaani iluatinnaateqartoqarnera nassuerutigaara kingornatigullu oqaaseq atugara inummut oqaatsinik malussarissumut oqaatsinillu ilisimaarinnilluartumut ippinnartuussaaq tamanna nakkaannassutigilluinnarpara.

 

Matumuunalu utertillugu,  tassa oqarnera "eqqarsaatigilluagaanngitsoq ". Tassami ataqatigiinngilaq taamatut naggasiinera oqaatsima aallarniutai taakkua eqqarsaatigigutsigit.

 

Taamaattumik oqaannarlanga Naalakkersuisup oqaatigisaa isumaqatigaara, isumatuumik pipallannani misissuilluarluni ingerlanissaq uani inassutigisariaqartoq, oqaaseq atugara utertippara.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Taavalu Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuata saniatigut oqaaseqarniarluni nappaavoq Josef Motzfeldt.

 

Josef Motzfeldt, Inuit Ataqatigiit.

Oqaluuserisaq soqutiginartoq aaammalu eqqarsaatinik assigiinngitsunik pilersitsisariaqartutut isiginiqartoq Inuit Ataqatigiininngaanniit misissoqqinniarneqarmat aammalu peqqissaartumik pilersaarusiorneqarniarmat taanna tusaatsissatut tiguarput taamaattumik misissuinissani nunatta niuernermigut eqqusukkat nunanullu allanut nioqqutit "Handelsbalance"-mik taaneqartoq immiaaqqap kontainerersuarnut ikilluni imerujussuaq nunatsinnut ikaassorneqartoq 74 million literinik missaanik annertussuseqartoq. Qanoq sunniuteqarnersoq aningaasaqarnitsinnut ilanngullugu misissorneqartariaqarpoq.

 

Aamma Royal Artic Line aningaasartuutikillisaanermini imarpikkut ikaarussuinermini paajanik ikaassuineq 12,7 million kronenik naleqartoq soorunami iluanaarutigisarpaa, sinerissamullu puiaasaaqqanik  Nuuk Imerminngaanniit assartuineq ukiumut 37,8 million kronet missaanik naleqarpoq, affai taakkua tassaasimassapput puiaasaaqqat imaqanngitsut Nuummut oqquteqqinneri 17 millionit missaanni aningaasartuutigisarsimasagut, ilaatigut oqartoqarpoq, imaluunniit umiarsuarneq atuinermi eqqarsaatigalugu qularnanngilaq Royal Artcic Linep  umiarsuarnut atuineranut immaqa umiarsuarmik ataatsimik ukiumut naleqarpoq, imaassinnaavoq umiarsuaq taanna imermik atorfissaqanngikkaluartoq, immiaararruusanik taakkuninnga kontainerersuarnut ikillugit ikaassuinermi atorneqarpoq ullumikkut.

 

Taavalu oqaatigineqartut ilagivaat oqallinnermi puiaasat Nuuk Imerup atigaai nunatsinnut naleqqussagaasut, Nuuk Imeq pilersinneqarmaat taamanikkut eqqaamaneqassooq Danmarkimi immiorfissuit, De Forenede Bryggerier, piumasaqarmata puiaasaaqqamik allamik asseqanngitsumik pilersitsisoqassasoq, taamaalilluni kisermaassillutik ingerlatsinissartik qulakkeerneqarniassammat,

 

Nunatta aningaasaqarneranut sunniutaa siunnersuuteqartup siunnersuutaata nalilersorneranut tamakku ilanngunneqartariaqarput, Nuuk Imeq suliffingaatsiarsuuvoq, aap, kisianni nunatsinni suliffiit akisunerpaartaraat, ilaatigut immiaaqqat oqaatigineqartarput iminngorlugit imarpikkut ikaaruttanngikkaluaraanni ullumikkut immiaaqqat tuniniarnerini 2 krone missaaneroqqooqaaq akikinnerusinnaagaluartut, tamakku tamarmik nunatsinni  aningaasat pisissutaasinnaneranut nalilersuinermi ilaatinneqassasut Inuit Ataqatigiinninngaanniit naatsorsuutigaarput misissueqqinnissami.

 

Lars-Karl Jensen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Siulittaasoqarfimmi ilaasortaq, Siumut.

Allamik nappaasoqanngilaq, tassa uani Naalakkersuisut aamma oqariartuutigivaat Nuuk Imeq-mut tunngasoq suliassaq ingerlasoq aamma misissuiffigineqarmat, taamaattumillu aamma uani ilisimatitsissutigissavara amerlanerussuteqartut Naalakkersuisut inassuteqaataat isumaqatigimmassuk, taamaalilluni suliassaq ukiamut aappassaaneerneqalerpat taakkua Naalakkersuisut misissorsimasaat ilanngullugit saqqummiunneqarumaarput.

 

Taamaalilluta ullumikkut, utoqqatserpunga, oqaaseqartussaq kingulleq nappaasoq puigullatsialeraluarakku, tassalu Jakob Sivertsen, Atassutip oqaaseqartua, taanna kingulliulluni nappaavoq, takanna

 

Jakob Sivertsen, Atassutip oqaasrqartua.

Qujanaq. Tassaana partiit ilaasa ataatsimiititaliamut aappassaaneerneqannginnerani ingerlanneqarnissaanut oqaasia taperserusuatsigu. Tassami apeqqut soqutiginarmat pingaartumik ineriartorneq ullumikkut eqqarsaatigissagaanni ullormiit ullormut imaassinnaammat aamma Nuuk Imeq  tunisassiornermini allanngortitsisoq.