Ullut ataatsimiiffiusut aqqaneq pingajuat, marlunngorneq aprilip 30-at 2002, nal. 17:00

Oqaluuserisassani immikkoortoq 49

Aningaaseriviit aqqutigalugit akileraarutinut akiitsunik akiliisarnissaq pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut.

(Lars-Karl Jensen)

(Siullermeerneeqarnera)

 

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

 

 

Lars-Karl Jensen, Siumut.

Taamatut siunnersuuteqarnera tunngaveqarpoq ukiuni arlaqalersuni akileraarutitigut akiligassall­it ikiliartunngitsut ikilisarneqarnissaat suliuniutigalugu Inatsisartutigoortumik aqqutissiuisoqartariaqalermat.

 

Maannakkut innuttaasut akileraarutitigut akiligassaannik akiliisitsiniarnermi aqqutissaavoq suliffeqarfiit piumaffigineqartarlutik akiligassallit aningaasarsiaanniit ilanngaassisoqarnissaani­k.

 

Taamaakkaluartoq maannakkut malunnarpoq innuttaasut akileraarutitigut akiligassaat ikiliartunngits­ut sulisitsisut ilaasa akileraarutissanik unerartitseriarlutik uani sulisut akileraarutissa­at pivakka. Piffissaanerani ilaannakuusumik akiliisarnerat pissutigineqarullugu. Ullumikkut pisortanut akiligassaagaluit kinguartinneqartarnerat periarfissaavoq. Ukiulli tamaa­sa nutaamik ilaartortuartillugit pisortanut akiitsut ikiliartoratik ilaatigut ilaqqiinnarneqartarner­at akiligassat amerlatsikkaluttuinnarnerannik kinguneqartarpoq.

 

Akiitsut ikilisarniarlugit periarfissat nunatsinni atulerneqanngitsoq savalimmiormiut atulereerpaa­t. Tassalu akiligassallit aningaaserivik sullissisorisaat aqqutigalugu pisortanit toqqaannartumik attavigineqarluni akiligassallit akiligassaannik akilersuisitsisarneq ingerlanneqartarlun­i.

 

Tamatuma nunatsinni periarfissatut atugaalernissaannik aqqutissiuussinissamik periarfissarsiuussisinnaanissam­ik Naalakkersuisut peqquneqarnissaat matumuuna oqaluuserisassanngortippar­a.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Naalakkersuisut isumaqarput siunnersuuteqartup siunnersuutaa Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarnermik inatsisinut naleqqutinngitsoq. Aammalu siunnersuut akileraarutinut akiitsunik akiliisitsiniartarnermi maleruagassanik atuuttunik paatsuuinermik tunngaveqartoq.

 

Pigisat qularnaveeqqutissanngorlugit arsaarinnittarneq matumani aamma inuit aningaaserivin­ni uninngasuutaat qularnaveequtissanngorlugit arsaarinnittarneq kiisalu aningaasarsianik unerartitsisarneq pillugit maleruagassat Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarnermik inatsimmik aalajangersagaapput. Inatsimmullu tassunga akisussaanneq folketingimiippoq.

 

Taamaattumillu Inatsisartut akileraarutinut akiitsunik akiliisitsiniartarnissamut maleruagassan­ik aningaasarsianik akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaani akiliisitsiniartarnerm­ut maleruagassanut Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarnermik inatsimmiittun­ut akerliusunik atuutitsilersinnaanngillat.

 

Akiliisitsiniartartoq Kalaallit Nunaanni eqqartussisarnermik inatsit aqqutigalugu ullumikkut periarfissaqarpoq inuup akileraarutinut akiitsullip aningaaserivimmi uninngasuutaanik taman­ik qularnaveeqqutissatut arsaarinninnissamut taamaattorli napaniutissatut pisariaqartitat minnerpaaffissa­at ataqqillugu.

 

Savalimmiuni aaqqissuussineq siunnersuuteqartup innersuussutigisaa akileraarutinut akiitsun­ik akiliisitsiniartarnermut attuumassuteqanngilaq. Siunertaraluguli sulisuusup aningaasarsiaan­ik tunniussinermut ilutigitillugu akileraarutinik A-nik akileraartarnermi oqartussaasun­ut akiliuteqartarnerup aningaaserivimmik isumagineqarnissaa.

 

Sulisitsisup aningaaserivimmi kontoani aningaasaatai naammassimanngikkaangata sulisuusup aningaasarsiassaasa ilaannaat tunniunneqartarput. Taamatuttaarlu akileraarutit akileraartarnerm­ik oqartussaasunut akilerneqartut aningaasarsiassat ilaannaanut tunniunneqartun­ut tunngasuusarlutik. Tassa imaappoq aaqqissuussineq akiligassanik isumaginninnissam­ik aaqqissuussineruvoq. Akiliisitsiniarnermik aaqqissuussinerunani.

 

Savalimmiuni aaqqissuussineq Kalaallit Nunaanni atulersissallugu naleqquttuunersoq siusinerusukk­ut nalilersorneqarnikuuvoq. Ilaatigut IT-p tungaatigut attaveqaatit nunap aamma­lu aningaaseriveqarnerup tungaatigut pissutsit pissutigalugit aaqqissuussineq nunatsin­ni atorneqarsinnaanngitsutut nalilerneqarpoq.

 

Taamak naliliineq Naalakkersuisut suli isumaqatigineqarpoq.

 

Akileraarutinut akitsuut ukiuni arlaqalersuni ikiliartunngitsutut isikkoqarnerannik siunnersuuteqart­up isumaa Naalakkersuisut isumaqatiginngilaat. Taamaattumillu akileraartarnerm­ik pisortaqarfik suliakkesimallugu ukiuni kingullerni tallimani akerleraarutin­ut akitsuutit kisitsisinngorlugit naatsoqqissaaqqullugit. Taannalu naammassineqaruni akileraarutin­ut akitsuutinullu ataatsimiititaliamut nassiunneqassaaq.

 

Aammattaaq akileraartarnermut pisortaqarfimmit oqaatigineqarpoq sulisitsisut sulisorisamik akileraarutinut akiitsuinik unerartitsinissamik allakkatigut peqquneqarlutik akileraartarnermi oqartussanut ingerlatitseqqiineq ajortut aningaasanngorlugillu naatsorneqarsinnaanngitsut.

 

Akiliisitsiniartarneq pillugu Naalakkersuisut pingaarnertut anguniagaraat pisortat innuttaasun­it suliffeqarfinnillu pisassaasa akilersinniarneqarnissaannut maleruagassat pitsaasuunissaat pisortanullu akiitsoqartoqalernissaanut pinaveersimatitsinissaq.

 

Akiitsut ataasiakkaaginnaat akilersinniarneqartarnissaanut immikkut maleruagassiornikkut tamanna anguneqarsinnaanngilaq. Misilittakkammi tamarluinnarmik takutittareerpaat akiitsut aalajangersimasuinnaat isiginiarneqaleraangata taakku ikilisartut aammali tamatuma kingunerisar­aa akiitsut allat amerliartulersarnerat.

 

Naalakkersuisut isumaqarput akiliisitsiniartarneq pillugu Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarnermik inatsisini maleruagassat pisortanut akiitsunik akiliisitsiniartarneq akiitsoqalinnginnissarlu pillugu Inatsisartut inatsisaani maleruagassani kiisalu akiliisitsiniartarneq pillugu immikkut inatsisini maleruagassanik ilallugit tassaasut pisortanut akiitsunik akiliisitsiniartarnermi tunngavissat pitsaasut.

 

Akiliisitsiniarnerulli pitsaasuunissaannut pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq tassaavoq kommunini akiliisitsiniartarfiit sulisunik naammattunik piginnaasalinnik inuttaqartinneqarnissaat.

 

Akiliisitsiniartarnermi maleruassanik atuuttunik allanngortitsinissaq Naalakkersuisut pilersaarutiginngilaat taamaattumillu siunnersuut tapersersinnaanagu. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Aningaasaqarnermi naalakkersuisoq qutsavigaarput. Taava maannakkut partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu oqaaseqartuinut nuuppugut. Siulliulluni oqaaseqassaaq Tommy Marø Siumut.

 

Tommy Marø, Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq.

 

Inatsisartuni ilaasortap Lars-Karl Jensenip Siumut siunnersuutaa oqaluuserilluareerlugu nalilersorluariarlugulu Siumumiit imaattumik imalimmik oqaaseqarfigissavarput.

 

Siunnersuuteqartup akileraarutinut akiligassallit ikilisarnissaat siunertaralugu Inatsisartutigoortumik aqqutissiuuneqarnissaa pillugu. Tassanilu kaammatuutigalugu Savalimmiuni periuusaalersimasoq tassalu aningaaseriviit aqqutigalugit akiligassallit ikilisarneqarsinnaanerannik inatsisitigut aqqutissiussisimaneq.

 

Naalakkersuisup siunnersuuteqartumut akissuteqaataat Siumumiit paasilluarparput. Inatsisitigut periarfissat killeqarmata aammalu taamatut akiitsut ataasiakkaat pillugit inatsisiliorfiginissaat innersuukkumanngikkaat. Misilittakkat aallaavigalugit akiitsut allat qaffartarmata. Tassani akiligassat allat kisiisa aallunneqalersarmata.

 

Naalakkersuisup Siumumiit isumaqatigaagut akiliisitsiniartarnermi tunngavissat pitsaasuusut oqaatigimmassuk. Akiliisitsiniartarnerullu pitsaasuunissaanut pinngitsoorneqarsinnaangitsoq tassaasoq kommunit akiliisitsiniartarfii sulisunik naammattunik piginaasalinnik inuttaqartinneqarnissaat.

 

Akiliisitsiniartarnermi maleruagassat atuuttunik allanngortitsinissaq Naalakkersuisut pilersaarutiginngikkaluaraat Inatsisartuni ilaasortap Lars-Karl Jensenip tikkuagaa Siumumiit malersoqqittariaqartutut isumaqarfigaarput.

 

Pisortanut akiligassat aningaasat amerlaqisut ilisimaneqarput. Tamanna kommunini aamma Namminersornerullutik Oqartussani takuneqarsinnaavoq.

Akilersuinissamulli iliuusissat suli naammattumik angusaqarfiusimanngillat, naak tamatumani sulissuteqarnerit nukittorsarneqaraluartut.

 

Siumumiit paasilluarparput inatsisitigut aporfissat taagorneqarmata aammalu inatsisit pineqartut allannguuteqarsinaaneri folketing-imi Inatsisartunilu suliarineqartut eqqarsaatigalugit. Tamanna piffissami annertuumik tigusisinnaasoq.

 

Taamaattumik Siumumiit kissaatigissavarput ukiut tallimat kingulliit akileraarutinut akiligassat allanngorarnerini pillugit Akileraartarnermut Pisortaqarfiup takussutissamik naatsorsuusiaata akileraartarnermut akitsuusiisarnermillu ataatsimiititaliami ukiamut 2002-mi Inatsisartut ataatsimiinneranni suliarineqarnissaa.

 

Tamatuma suliarineqarnerani akileraarutinut akiligassat ikilisarneqarnissaat siunertaralugu suliniuteqartoqarnissaa nalilersorneqassasoq.

 

Imaluunniit inatsisinik allannguisoqarsinnaanera nalilersorlugu aammalu akiligassanik akilersitsisuisinnaanermi allaffissornikkut ingerlatsineq qanoq pitsanngorneqarsinnaanersoq nalilersorlugu.

 

Siumumiit taamatut oqaaseqarluta siunnersuutip matuma aappassaaneerneqannginnerani Inatsisartut inatsisit atortinneqarnerannut ataatsimiititaliami nalilersuiffigineqaqqaarnissaa kaammattuutigissavarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Tommy Marø qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Jakob Siverthsen, Atassut.

 

Jakob Siverthsen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Aningaaseriviit aqqutigalugit akileraarutinut akitsuunik akiliisarnissaq pillugu aalajangiiffigisaasutut siunnersuut Lars-Karl Jensenip saqqummiussaa Atassummiit imatut oqaaseqarfigissavarput.

 

Siunnersuummik saqqummiussaqartup akileraarusinut akiligassat aningaasiviit aqqutigalugit akiligassalinnik akiliisitsiniartarnissaasa periarfissiunneqarnissaat ujartorpaa.

 

Siunnersuuteqartup akileraarutinut akiligassat ullumikkornit sukkanerusumik akiliraasuarneqartarnissaannik ujartuinera Atassummiit paasilluarparput.

 

Kommuninut akiligassat suulluunniit akileraasuarneqartaraluarpata kommunit aningaasaqarnerat malunnavissumik ikorfartorneqassagaluartoq nalunnginnatsigut.

 

Taamaakkaluartoq Naalakkersuisup siunnersuuteqartumut akissuteqarnermini oqaatigisaat soorlu Kalaallit Nunaanni eqqartuussisarnermik inatsisit tunngavigalugit akiligassanik akiliisitsiniartarnermi periarfissaritsitaasut atoneqartarnerat saneqqukkuminaatsoq erseqqissaatigalugu.

 

Tassalu inuit akiligassaqartut tamarmik ulluinnarni inuuniutissaqartinnissaat eqqaamallugit ataqqillugillu akiliisitsiniartarneq ingerlanneqartarmat.

 

Atassummiit isumaqarpugut ullukkut inuit pisortanut akiligassallit isumaqatigiissuteqarfiginerisigut naaffeqartumik akiliisitsiniartarnerit ingerlanneqartaraluartut ullumimut pisortanut akiligassat akilinngitsoorneqartartut suli amerlavallaartut. Naak akiliitsiniartarnermi periuutsit sulisunillu pikkorissaasarnerit ingerlanneqartaraluarput periarfissat atortorissaarutillu nutaat ullutsinni atugaalersimasut periarfissarititaat nalilersoqqissaaneqaqqittariaqartut.

 

Ullumikkummi atortorissaarutit ima pitsanngortigisimapput illuinnannguaniit Internet atorlugu silarsuaq tamaat attaveqarfigineqarsinnaanngorsimalluni. Taamaammat siunnersuuteqartup nunatsinni akiliisitsiniartarnerup pitsaanerulersinneqarnissaannik ujartuinera Atassummiit pissusissamisoortutut isigaarput.

 

Siunissami akiligassanik akiliisitsiniartarnerup pitsanngorsartuarneqarnissaa atortorissaarutit ineriartortinneqarnerannut peqatigitillugit Naalakkersuisunit eqqumaffigineqarnissaata Atassummiit kissaatigaarput.

Pingaartumik siunnersuuteqartup akileraaruteqartunut akiligassanik akiliisitsiniartarnermi ajornartorsiutit ujartugaat matumani eqqarsaatigalugit.

 

Taamatut Atassummiit siunnersuut oqaaseqarfigaarput. Naalakkersuisullu akissuteqaataat akuersaarpagut. Ukiamullu siunnersuutip aappassaaneerneqarnissaanut ataatsimiititaliami sammeqqissaarneqarnissaa innersuussutigaarput. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Jakob Siverthsen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqasssaaq Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Inuit Ataqatigiinniit akileraarutinik akiliisussaanerup pissusissamisoortumik ingerlanneqartuarnissaa tapersersortuassavarput. Tassami innuttaasut akileraarutitigut akiliutigisartagaat ulluinnarni ingerlanneqartussanut akilersuutigisussaagatsigit.

 

Ullumikkut innuttaasut ataasiakkaat akileraarutitigut akiligassallit aningaasarsiassaminnik ilanngaaffigineqartarput taamaasillutillu inuuiaqatigiinnut akilersueqataasussaanerminnik tassuungaarlutik ingerlatsisarlutik.

 

Suliffeqarfiit namminersortut suugaluarunilluunniit inuuiaqatigiinnut akisussaaqataallutik akilersuisussaatitaasut akileraarutissaminnik uninngatitsigallartarnissaannut inatsisitigut sukateriffigimmeqqammerpagut.

 

Inuit Ataqatigiinniillu naatsorsuutigivarput tamanna aqqutigalugu suliffeqarfiit nunami suliffeqarfiugunik aalisariutaagunilluunniit inuuiaqatigiinnut akisussaassuseqartumik akileraartarnermikkut pissusissamisoortumik ingerlatseqataalerumaartut.

 

Taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataat tusaatissatut tigullugu siunnersuut Inuit Ataqatigiinninngaanniit itigartipparput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Olga Poulsen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Aningaaseriviit sulisitsisutulli akileraarutit akiitsunik unerartitsissutaalernissaat siunertaralugu Naalakkersuisut akileraartarnermi inatsimmik allanngueqquneqarnissaannik Inatsisartunut ilaasortap Lars-Karl Jensenip aaliangiiffigisassatut siunnersuutaata siullermeerneqarnera Kattusseqatigiinniit imaattumik oqaaseqaateqarfigissavarput.

 

Inatsisartunut ilaasortap Lars-Karl Jensenip siunnersuutaata tunngavia tassa akileraarutitigut akiligassallit ikiliartortinnissaat anguniarlugu akiitsunik akilersuisitsisarnermi periusissanik ujartuinera Kattusseqatigiinniit paasilluarparput, kisianni aningaaseriviit sulisitsisutulli akileraarutitigut akiitsunik unerartitsisinnaanngorlugit peqquneqarsinnaanerat Kattusseqatigiinniit eqqarsarnartoqartillugulu apeeqquserparput.

 

Tassami akiitsunik akiliisitsiniartarneq pillugu eqqartuussisarnermi inatsisip kapital-iata 7-at naapertorlugu siunnersuuteqartup siunnersuutaa ullumikkut nunatsinni periarfissaanngimmat. Taamaaliortoqassagaluarpallu eqqartuussisarnermi inatsit pillugu allanngortinneqaqqaartariaqassammat. Tamannalu aatsaat danskit Folketingianni pisinnaavoq.

 

Taamaammat Naalakkersuisut siunnersuuteqartup siunnersuutaannut tunngatillugu tunngavilersuutaat aamma paasilluarpagut, kisiannili Kattuseqatigiinniit pakassutigaarput Naalakkersuisut akiliisitsiniartarnermi maleruagassanik allanngortitsiniarneq anguniarlugu suliniuteqarnissaminnut kajumissuseqannginnerat.

 

Tassa naluneqanngimmat pisortanut akiligassarpassuit aamma akileraarutinuinnaanngitsoq kisiannili aamma allanut pisortaqarfinnut akiligassat akiliisitsiniartarnikkut inatsisitigut pitsaanerusumik sulisunut periarfissiinikkut suliassat amerlanerusut naammassineqartarsinnaanerat periarfissaqalernerulissagaluarmat. Qularnanngitsumillu aamma akiligassatoqanngortut ilaat akilersinneqarsinnaanatik uninngassutigineqaannartut taamaaliornikkut isumakkeerneqarsinnaanerat pitsaanerusumik periarfissaqalersinneqalissagaluarmat.

 

Kattusseqatigiinniimmi qularutiginngilarput akiliisitsiniartarnermik suliaqartut inatsisitigut sakkussanik ullumikkut periarfissaareersut saniatigut pitsaanerusunik periarfissinneqaraluarunik eqaannerusumik sullitaminnut pitsaanerusumik naammassisaqarsinnaanerat anguneqarsinnaagaluarmat.

 

Taamaammat Kattusseqatigiinniit kaammattuutigerusupparput pisortanut akiligassat amerligaluttuinnannginnissaat anguniarlugu eqqartuussisarnermi inatsisikkut imaluunniit Namminersornerullutik Oqartussat pisinnaatitaaffiisa oqartussaaffiisalu iluanni akiligassanik isumakkeerinnissinnaanermut akiligassanilluunniit akilersueriaatsinut tunngassutigut ajornartorsiutinut aaqqiissutaasinnaasunik periarfissarsiuussisoqartariaqaraluartoq isumaqarpugut.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuut taamannak oqaaseqarfigaarput.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Anthon Frederiksen qutsavigaarput. Taava tulliulluni oqaaseqassaaq siunnersuuteqartoq Lars- Karl Jensen.

 

Lars-Karl Jensen, Siumut.

Qujanaq. Immaqa apereqqaasinnaagaluarpunga oqallisissagutsigut kina paatsuuinersoq paasiniarlugu aamma oqallissinnaagaluaratta.

 

Tassa ilisimaarilluarpara Kalaallit Nunaannut inatsisit ilaat folketing-ip suliassarigai. Soorlu aamma uani akileraartarnermut inatsit akiliisitsiniartarnermut inatsit tassani pineqartoq.

 

Pisortanut akiliisitsiniartarneq akiitsoqalernerullu pinaveersaartissinnaanerat taakkua immikkoortikkutsigit. Inatsisartut uagut nammineq Inatsisartut inatsisaattut malillugu pisussaaffigaarput Namminersornerullutik oqartussat taakkua pillugit nalunaarutinik suliaqartussaammata. Soorlumi aamma kingullermi 1996-imi majip aappaani maani inimi eqqartorsimasatsinni aamma taama ittumik pilersitsinikuusugut. Tassa pisortanut akiitsut akilersinniarneqartarnerat pinaveersaartinniarneqarnissaallu pillugit Inatsisartut inatsiseqarpugut.

 

Uani Folketingip suliassaa akiliisitsiniartarnermut tunngasoq soorunami iluarsisariaqassappat Inatsisartutigoortumik oqariartuuteqarnitsigut aamma Naalakkersuisunut suliakkiutigalugu folketing-imut apissinneqarsinnaasoq qularinngilara.

 

Naalakkersuisut akissuteqaatigisaat ataatsimut isigalugu oqaatigissavara iluarisimaarakkut. Tassa Naalakkersuisut akissuteqaatiminni oqarmata ukiuni kingullerni 5-ni akileraarutinut akiitsut kisitsisinngorlugit naatsorsueqqissaarnissaq suliakkiutigisimallugu. Tamanna nammasseriarpat akileraartarnermut akitsuutinullu ataatsimiititalimut aamma saqqummiunneqartussaasoq oqaatigineqarluni.

 

Siunnersuuteqarninni akiligassaqalersimaneq pillugu pigisanik qularnaveqqusiisarneq arsaarinnittarneq aningaasanillu uninngasuutinik qularnaveequtissanngortitsisarneq qiteritinngilara. Nalunnginnakku kommunini akiliisitsiniartarnermi suliaqartut inatsisit peqqussusiallu sulinerminni najoqqutassat malillugit suleriaaseqarlutik suiaqartut.

 

Siunnersuutimma qiterisaa uterfigissagukku tassani pivakka sulisitsisut nunami suliffiuteqarunik imaluunniit aalisariutinik piginnittuugunik sulisumik tassa inuttamik akileraarutissaannik pisussaaffeqarnerat. Taanna malillugu maannakkumut aaqqissuussineqarpoq nunatsinni qaammatit tamaasa sulisoqarneq pillugu najukkami kommunimut immersugassamik immersuisoqartarluni. Taakkulu qaammatikkaartumik nassiunneqartarput, kisianni aamma pisinnaatitaapput sulisumik akileraarutissaannik akiliinissamut kinguartitsigallarnissamik ukiup naanissaannut. Taassumallu nassatarisarpaa allaat martsip naaneranut akiligassaat sulisumik skat-eerutissaat akileraarutissaat tigummisarmatigit.

 

Immaqalu uani akiitsoqalersarnermi aamma patsisaasa ilaat nunatsinni tusarnartuugunanngilaq kommunit akornanni. Tassa piffissaatillugu kinguartitsisinnarlutik taava akiliiffissaq nalleraangat oqaatigisinnaavara isaasalerlugu oqaatigissagaanni "Sulisumik inuttamik aalisariuutaasimaguni inuttamik akileraarutissannguakkului allamut atoreersimallugit taava qinnuteqaqqittarsimapput suli kinguartitsigallarnissamik". Soorunami akileraarutinut kommunimi akileraaruserisunut aammalu akiliisitsiniartartunut suliaqutissanngorujussuartarpoq taamalillugillu aamma akiligassat ikiliartuutiginngisaanik qaleriiaartumik akiligassaqalertoqalertarluni.

Soorunami tamanna nassatarissavaa akiliisitsiniarnikkut pigisanillu arsaarinnikkut imaluunniit pigisanik qularnaveequsiinikkut suliassat aallartinnerat.

 

Oqaluuserisassanngortitara una tunngavissarsiorniarlugu kisitsisinnguanngorlugu piniarnikuuvaat. Kisitsisinik taaguinngikkaluarlunga takussutissaqarpoq 1985-imiit 1990-ip tungaanut akileraarutini akiligassat sinneruttut kalitaqarput aningaasanik mikinngitsunik. Taamatuttaaq 1990-imiit 1995 ilanngullugu.

 

Taava akiitsoqalersitsinaveersaanermut pisortanut akiitsut pinaveersaartinniarneranut Inatsisartut inatsiliaata 1996-imiit takussutissaavoq tassani tamakkunuuna inuuiaqatigiit sukannersumik piumaffigineqarnertik malillugit ingerlalersimasut, kisianni taamaakkaluartoq suli takussutissaqarluni aamma immaqa ulorianartoq uani inissisimasinnaallusi soorunami namminneq akisussaaffigisarpaat, kisianni nunap karsianut tuttussaagaluit annaaneqartartut eqqarsaatigigaanni isumaqarpunga pitsaanerusumik suleriaaseqarsinnaasugut.

 

Paasivara aningaaseriviit atorlugit akiliisitsiniarsinnaaneq uani aamma paatsuuallanneqarsimasoq. Tassa sulisitsisoq aningaasanik ilisippat sulisumi imaluunniit aalisariutaasimassaguni inuttami akiligassaqarpata akileraarummi qaammammi tassani. Soormi kommunip akiliisitsiniartuata attavigiinnarsinnaassanngilaa taavalu ingerlaannartumik taakku akigassat tuffissaannut tutsillugit akileraarutaasussaammata.

 

Uani ataasiakkaat oqaaseqaataat ussernartorsiornaraluartoq oqaaseqarfigilaassallugit allamut sanguniannginnama uani siunnersuutigisara takusinnaavara Siumup Atassutillu pingaartikkaat ataatsimiititaliami susassaqartumi suliarineqarnissaa. Taavalu aamma Naalakkersuisut isumalluarfigivakka uani oqarmata ukiuni kingullerni tallimani akileraarutitigut akilinngitsuukkanik qulajaasitsinissaminnik aammalu taakku neriuppunga ilanngullugu ukiuni siuliini nunarpummi tamakkerlugu akiligassarpassuaqarmat assigiinngitsunik. Akiligassaalersimasut susassaqartunut qulajaaffigineqarumaartut isumakkeerfigissagutsigit aamma isumakkeerfigisariaqartut suliasserissagatsigit. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Lars-Karl Jensen qutsavigaarput. Taavalu oqaaseqaqqissaaq Naalakkersuisuni ilaasortaq Augusta Salling.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Uangattaaq Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataannik oqaatsitsinnut tunngatillugu partiit Kattusseqatigiillu oqaaseqaataannut qujarusuppunga. Aammalu Naalakkersuisut oqaaseqaataat taperserluarneqartoq malugisinnaagakku taamaattumik nuannaarutigaara. Taavalu oqaaseqartut assigiinngitsut ilaatigut oqaaseqarfigilaarusuppakka imaluunniit oqaaseqaataat uparuaassuteqarfigilaarusuppakka.

 

Tassa ilaatigut Tommy Marø Siumuminngaanniit pisortanut akiligassat qaffakkiartuinnartarnerannut tassani pitsaanerusumik iliuuseqartarnissaq taanna anguniarlugu qanoq iliuuseqarnissaq ujartorpaa.

 

Oqartariaqarpugut akiliisitsiniartartutut kommunini assigiinngitsuni akiliisitsiniartartut periarfissaqarput pitsassuarnik atorneqarluarunik pitsaaneruviarfissaqanngitsunik. Taamatut oqartariaqarpugut.

 

Tassami imaappoq akiliisitsiniartartut imannak piginnaatitsissummik annertutigisumik pigisaqarput soorlu aamma saqqummiussatsinni oqaatigigipput. Akiitsoqartoq pigisaqarsimappat aningaasanik uninngasuuteqarsimappat taakkua arsaarinnissutigineqarsinnaapput akitsuinut matussutissatut. Taamaallaat isumagineqartussaalluni inuuniarnermini ingerlariaqqinnissaminnut ajornartorsiunnginnissaa taanna qularnaarlugu. Sinneri tamaasa arsaarinnissutigineqarsinaapput.

 

Taava imaappoq pitsaaneriviarfissaqanngilaq taanna akiliisitsiniartarnermut inatsit periarfissani annertoorujussuarnik periarfissaqartitsivoq. Imaaginnarpoq kommunit akiliisitsiniartartuisa piginnaatitaaffitsik nammattumik atorunikku taava ajunngitsunik periarfissaqarput. Apeqqutaalluarunarlunili kommunini atorfeqartitat aammalu piffissaq periarfissagisaat aammalu pikkorissaasarnerit. Taakku tassunatigut qularnanngilaq pitsanngorsaanissaq periarfissaasariaqarsinnaasoq, kisianni oqaatigisariaqarpara ullumikkut Akileraartarnermut Pisortaqarfik suleqatigalugu kommunit assigiinngitsut aamma akiliissitsiniartartunit pikkorissaasarnerat ingerlanneqarmat, aamma iluatsittumik.

Taamaattumillu aamma akiitsut ikiliartulernikuunerat malunnartumik massakkut takussutissaqalernikuusoq taanna qujanarluinnartumik oqaatigisariaqarpara.

 

Kattusseqatigiinninngaanniit pakatsissutigineqarpoq Naalakkersuisut akiliisitsiniartarnermi maleruagassanik allanngortitsiniarneq anguniarlugu suliniuteqarnissamut kajumissuseqanngimmata.

 

Naalakkersuisut allatut suliniuteqarnissami imaluunniit akiliisitsiniartarnermi periarfissanik allanik siunnersuuteqarnissamut suliniuteqarnissamut piareersimanngilagut pissutigalu isumaqaratta massakkut akiliisitsiniarnermi atuuttut ajunngilluinnartuusut periarfissallu tamarmik tassaneereersut. Atorluarneqarunik ajunngitsumik kinguneqartussaasut.

 

Taava siunnersuuteqartup tassami oqallisigineqarsinnaavoq kina paatsuualaalaarnersoq. Kisianni oqaatigisariaqarpara siunnersuutip imarisai aallaavigalugit akiitsut pineqarmata. Tassanilu akiitsut tassaasarput akilereerneqarsimasussaagaluarlutik suli akilerneqarsimanngitsut.

 

Taakkua tuungavigalugit uagut akissuteqaaterput suliaraarput, kisianni aamma paasisinnaavara siunnersuuteqartoq allamut aamma sanguallalaarluni oqaaseqartoq. Tassalu suliffeqarfiit sulisumik akileraarutaat periarfissaqartut uninngasissallugit ukiup ilivitsungajassuaq. Taama periarfissaqartitaanngillat sulisitsisut! Sulisitsisut qaammammi ataatsimik periarfissaqarput. Taasumalu kingorna aamma akileraartarnermut allaffiit assigiinngitsut pisinnaatitaaffeqarput inatsimmi allassimasumik akileeqqusilluni siullermik saaffiginneqqaarnermik tullerisaanni ernialersuillutik aallartissapput aammalu taassumap qaatigut pillaatinik tunniussuilersinnaallutik.

 

Taamaalillutik akiliisitsiniarneq perrannerujussuarmik ingerlatissinnaassavaat. Tamakkulu atortussat assigiinngitsut atorluarunikkit pinngitsooratik akiitsut suli ullumerninngaanniit ikiliartorneraninngaanniit pitsaanerusumik isumaqarpunga ingerlanneqarsinnaasut.

 

Una isumaqarpunga siunnersuuteqartup kaputartuukkaa sulisitsisut namminneq ingerlatsinerminni ukiup naanerani akileraarutissatik taakkua ukiup ingerlanerani agguarlugit akilersunngikkaluarlugit taava kinguarsitsisinnaasarmata nalunaaruteqarnissaminnut. Tassalu ukioq sioqqullugu immersuereertarput "Ukiumi uani naatsorsuutigaarput imannak isertitaqassalluta" taavalu taanna tunngavigalugu akilersuinissaannut aaqqissuisoqartarpoq.

 

Tassalu imaappoq sulisitsisup sulisumi akileraarutai ukiumut tullermut kinguartissinnaanngilai. Taanna naqissuserlugu erseqqissaarusuppara.

 

Nuannaarutigaara aamma siunnersuuteqartup qujarummagu ataatsimiititaliamut paasissutissat neriorsuutigisagut takkua naatsorsuutigilluinnarpara aamma ataatsimiititaliap suliaqarnissaminut soorunami paasissutissat taakku atorluarlugit aammalu periarfissat akiliisitsiniartarnermut periarfissat misissorluarlugit tassani sulinermini ingeriaqqissasoq. Qujanaq.

 

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Aningaasaqarnermut naalakkersuisumut qujavugut. Tulliulluni oqaaseqassaaq Lars-Karl Jensen.

 

Lars-Karl Jensen, Siumut.

Tassa oqareernittuut assortuutigisinnaavarput kina paatsoornersoq, kisianni uani akileraaruteqartarnissamut periuutsit aamma taakkua aaliangersagaapput malinnerartarlugillut aamma akiliisitsiniartartunit. Taamaattumik taakku equngassutaannik nassataqartumik qularutissaanngilaq ukiut tamaasa ukiup naanerani aningaasarsianinngaanniit akileraarutissaagaluaannik sulisitsisut tigummiartuugaanni kinguattoortarpoq. Taanna miserratissaagunanngilaq.

 

Taamaattumik inassutigiinnassavara uani neriorsuutaareersoq tamakkua pillugit misissuinissat sukumiisutut ingerlanneqarnissaat. Taavalu aamma aaqqittarialillit aaqqillugit kiisalu tamakkuninnga kommunini sullissisuusut aamma suli annertunerusumik pikkorissartinneqartarnissaat. Kommunimmi akissaqanngillat aamma ilai amerlasoorparujussuarnik akileraaruseqarfimmi sulisoqassallutik aamma taamaappoq akiliisitsiniartarnermi kommunit tamatta immaqa suliffeqarpugut, kisianni nuna tamakkerlugu aamma suleqatigiiffiusinnaasuni imaluunniit kommunikkaartumi aamma eqqarsaatigis.. suleqatigiiffigisinnaaneri. Qujanaq

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Lars-Karl Jensen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqaassaaq Anthon Frederiksen.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Akileraartarnermut tunngasut siunnersuuteqartup soorunami siunnersuuteqarnermini tunngavigivai. Uagulliuna oqaaseqarnitsinni pisortanut akiligassarpassuit aamma allat kinguaattoorutaasut eqqaasissutigalugit periarfississusiorneqarnissaa manna iluatsillugu ilanngukkipput. Tassami akileraartitsisarnermi akiliisitsiniartartut kommunini atorfillit pisinnaatitaanngillat akiliisitsinissaminnut. Pisinnnatitaaffimmik peqanngillat ernialersuisinnaanermut peqanngillat. Kisianni Akileraartarnermut Pisortaqarfik akileraartarnermut inatsit tunngavigalugu taamaaliorsinnaavoq, kisianni akiliisitsiniartartut taamannak sakkussaqartitaanngillat. Akiliisitsitaasinnaanngillat. Pisortaqarfit taama iliorsinnaavoq.

 

Akiligassat allat eqqarsaatigalugit soorlu ESU-mut allanullu pisortanut akiligassat peqqussutsit inatsisillu malillugit aamma taama iliorsinnaatigaanngillat.

 

Ernialiisinnaatitaasutuat tassaapput akileraartarnermi inatsimmik tunngaviliisut taakkua.

 

Uagununa eqqartoripput ulluinnarni akiliisitsiniartutut sulisut taakkua eqqartuussisarnermik inatsimmik kapitali 7-mi tunngaveqarlutik suliaqartut.

 

Taakkua naalakkersuisup akissuteqarnermini oqaatigivaa: Taakkua inatsisitigut periarfissaat pitsaanerulersinneqarsinnaanngitsut. Ila taamatut eqqarsaraanni taamatut unittoorsimassuugut aamma tassani suliniarnermi pitsaanerulersitsiniarnermi oqalunnermi.

 

Periarfissat suulluunniit pitsaanerulerfissaqartissinnaaneri suliniutigineqarsinnaasut uagut Kattusseqatigiinniit ilisimavagut. Taamaatumiguna taanna ujartorlugu periarfissiuusseqqugaluartugut. Ulluinnarni akiliisitsiniartartut sulinerminni pitsaanerusunik atugassaqarnissaat aammalu inatsisitigut pitsaanerusumik tunngavissaqartinnissaat ujartorlugu.

 

Tassami nalunngilarput ulluinnarni akiliisitsiniartartut eqqartuussisutulli inississinnaapput pisinnaatitaaffii annertoreerput, kisianni taamaakkaluartoq suli pitsaanerulersinneqarsinnaapput. Taamaammat saqqummiussaqarnitsinni minissimasarput manna iluatsillugu ilanngukkusuppara tassa aamma kissaatigissagatsigut uumap suliap aappassaaneerneqannginnerani ataatsimiititaliami eqqartorneqarnissaa massakkut saqqummiunneqartut tamaasa ilanngullugit aamma eqqartorneqaqqinneqassammata.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Anthon Frederiksen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Aningaasaqarnermut naalakkersuisoq.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Qujanaq. Annertunerusumik oqaaseqarfigeqqinnagu kisianni una naqissuseqqilaaginnassavara soorunami akileraarutitsigut akiitsunngortut taakkua akileraaruserfimmi suliarineqaqqaassapput, kisianni aamma imannak sivittuuttooraangata taava akiliisitsiniartartunut aamma ingerlatinneqaqqittarput tassuungaatigullu suliassat ingerlaqqikkaangamik taava periarfissat taakkua inatsisigoortut tunngavigalugit aamma pigisanik arsaarinnissuteqarsinnaaneq taakkua matussuserniarlugit ingerlaqqittarput. Taamaattumik inuup inuuniarnermini periarfissai sernigalugit allatigut akiitsuinut matussusissanik tigusisinnaassuteqarneq taanna pisinnaatitaaneq annertoorujussuuvoq. Killissani tikillugu periarfissaqartinneqarput tassani. Tassami soorunami isumaqartoqarsinnaanavianngilaq Antuut naaggaartoraluaruilluunniit inuussutissaminnik peerullugit arsaartorneqarnissaat siunertarineqarnavianngilaq, kisianni taanna avataatigut pissarsiarineqarsinnaasut tamaasa akiitsunut matussutissatut tiguneqarsinnaapput taamatut akiitsut akilerumajunnaaneqarsimappata imaluunniit akilersorniarlugit isumaqatigiissummik atsiortoqarsimasinnaanngippat. Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Lars Sørensen, partiimi oqaarseqartup avataatigut.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

Tassa soorunami una oqallinnermi tunngatillugu naatsorsuutigaarput siulittaasut uuma suliap ingerlatinneqaqqissappat sumut ingerlateqqinneqarnissaa aaliangissagaat. Kisianni Akileraartarnermik ataatsimiititaliami suna suiarineqassanersoq maannakkumut paasinngilara.

 

Naalakkersuisullu nassuiaatai eqqorluinnartuusoq uppernassaannarsinnaallugu aammalu siunnersuuteqartut taavalu partiit oqaaseqartui ataasiakkaat aamma borgmesteritut inissisimammata akileraartarneq pillugu aammalu akiliisitsisarneq pillugu pikkorissarnissamik kaammattuinnassavakka. Tassami Akileraartarnermut Pisortaqarfimminngaanniit kommunit ataasiakkaanut tikeraartoqartarpoq. Aammali kommunit ataasiakkani akiliisitsiniartarfimmi sulisut aamma ilanngullugit pikkorissarneqartarmata. Taamaattumik aamma kollega-kka kaammattuinnassavakka pikkorissaanermut peqataaqqullugit.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Lars Sørensen qutsavigaarput. Tulliulluni oqaaseqassaaq Anthon Frederiksen pingajussaaniilerami naatsuararsuarmik.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Ilumut pikkorissaanissaq neqeroorutigineqarpat soorunami peqataarusussuugut, kisianniliuna nammineq akiliisitsiniartartunut sulisimalluni aamma misilittakkat assigiinngitsut takoreersimallugit amigaatigineqartut paasisimallugit ajornartorsiutit imaaliallaannaq qaangerneqarsinnaanngitsut taakku ujartorneqartut maanngaanniit uagut tungitsinniit.

 

Imaappoq akiligassallit tamarmik suutaarutiivillutik periarfissaqartuunngillat kisiannili akiligassallit ilaqarput akiliisinnaagaluarlutik aningaasaateqaraluarlutik akiliisitsiniartuninngaanniit qimaajuartut. Tamakkuukua uagut malersorneqarnissaat pigigut. Inuppassuit taamaattut ilisimaneqarput naluneqaratillu.

 

Tamaammat pikkorissartitsinissami oqalunneq minnerpaamilluunniit uanga sanninngaarlugu eerusunngilara. Namminneerlunga ukiuni 27-ni taanna kapitali aallaqqaataaniit naaneranut atuarsimavara. Aammalu misilittagaqarfigalugu nammineq eqqartuussisarnermi inatsimmi akiliisitsiniartarnermut tunngasut.