Oqaluuserisassani immikkoortoq 56-1 |
|||
Siullermeerneqarnera | Aappassaanneerneqarnera | Pingajussaaneerneqarnera |
Ullut ataatsimiiffiusut tallimaat, ataasinngorneq 15. april 2002, nal. 13:25
Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Olga
Poulsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq.
Kalaallit højskoleat Danmarkimi pilersinneqartoq højskolet pillugit inatsit
naapertorlugu danskit naalagaaffiannut tapiissutearfigineqartassaaq. Tamannalu
Kalaallit Nunaannut malunnaatilimmik aningaasatigut artukkiissanngilaq.
Kalaallit
Danmarkiliartartut arlaatigut oqaatsinut tunngasutigut
ajornartorsiuteqalerajuttarput. Amerlanertigut qallunaat oqaasiisigut
piginnaasaat Danmarkimi inuunissamut naammanneq ajorput. Tamatumani kalaallit
pineqartut tassaannaanngillat qallunaat suliffeqarfiini sulisussat. Aammali
kalaallit ilinniagaqartut qaffasinnerusumik ilinniarfinni ilinniartitsinerni
malinnaasussat.
Paarlattuanik
aamma paasinarsisimavoq kalaallit Danmarkimi najugaqartut kalaallisut oqaatsitik
kulturertillugu annertunerusumik annikinnerusumilluunniit puigortaraat.
Ullumikkut
taakku taakkulu qitornai tamakkuninnga eqqaaseqqinneqarsinnaanissaminnut
imaluunniit ilinniaqqinnissaminNaalakkersuisut periarfissaqanngillat.
Tamanna
pissuteqaqataasinnaavoq piffissap arlaani kalaallit nunaanut
uteqqittannginnerinut. Danmarkimiinnermi periarfissaqassapput qaammatini
arlalinni kalaallit højskoleaniinnissaminnut. Tamannalu
kalaallisoorsinnaanertik taamaalillutillu kalaallisoorsinnaanertik
ilinniarsinnaallugu eqqaaqqissinnaallugulu. Kalaallit angerlarteqqinnissaat
Kalaallillu Nunaata ineriartortinneqarnerani ikiuunnissaat kiisalu kulturikkut
kinaassutsiminnik alajangiusimanninniarnitsinni nukittorsaaqataanisssaat
pisariaqartittorujussuuarput.
Isumaga
naapertorlugu kalaallit højskoleat taamaaliornissamut peqataasinnaavoq.
Ataatsimut oqaatigalugu Danmarkimi kalaallit højskoleata kalaallit
Danmarkimut aallartsimasut toqqissisimanartunik ilisimalluakkanillu
avatangiiseqarlutik Danmarkimi inuunermik ilisarinninnissaannut
periarfississavai.
Peqatigalugu
qallunaatut aamma imaluunniit kalaallisut ilinniartinneqarsinnaassallutik.
Ilanngullugu højskole atorneqarsinnassaaq tikisitanngortussat kalaallit
nunaanni atorfinitsinneqannginnerminni kalaallit oqaasiinik aammalu
kulturiannik ilinniartinneqarsinnaanerinut.
Tikisitat
taakku taaseraattorujussuupput. Tamatumunngalu pissutaasut ilagaat
inuiaqatigiinnut akulerutsinneqanngittarnerat.
Sulisitsisut
akiligaannik pimoorussamik højskolemiititsisarnerup maannakkut
ilisarititsinermik pikkorissartitsarnerit taarsersinnaavaat. Taamalu
qularnanngitsumik akulikeqisumik taarseraannerujussuit ilisimasanik
annaasaqaataaffiusartut anigaasartuuteqarfiusaqisullu
pinngitsoortinneqarsinnaassallutik.
Tamakku
tunngavigalugit siunnersuutigineqassaaq Inatsisartuni Naalakkersuisut
peqquneqassasut Danmarkimi kalaallit højskoleannit pilersitsinissamik
siunnersuuteqaqqullugit. Tamatumunnga siunnersuutaavoq kalaallit
Danmarkimiittut kulturikkut aamma inunnguuseralugu oqaatsiminnik
ilinniartinneqarnissamut aammalu qallunaat oqaasiinik ilinniagaqarnissamut
periarfissaqarnissaat.
Ilanngullugu
højskole atorneqarsinnaassaaq tikisitanngortussat kalaallit nunaanni
atorfinitsinneqannginnerini kalaallit oqaasiinik kulturiannillu
ilinniartinneqarsinnaanerinik.
Jonathan
Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.
Danmarkimi
kalaallit højskoleqalernissaat pillugu siunnersuummik saqqummiussinissamut
Naalakkersuisut Inatsisartunit peqquneqarnissaat pillugu Inatsisartuni
aalajangiinissamut Inatsisartunut ilaasortaq Olga Poulsen siunnersuuteqarpoq.
Siunnersuummini
siunertaralugu kalaallit Danmarkimiittut kulturemik oqaatsinillu kalaallit
oqaasiinik qaluunaallu oqaasiinik atuartinneqartarnissaanut
periarfissinneqartarnissaat. Aammattaaq taamaaliornikkut tikisitat Kalaallit
Nunaanni atorfinitsinneqarnissartik sioqqullugu Kalallit oqaasiinik
kulturiannillu ilungersuussamik paasissutissiivigineqartarlutik
pikkorissartinneqartalernissaat periarfiissiiviginiarneqarluni.
Naalakkersuisut
sinnerlugit imaattumik akissuteqassaanga. Apeqqummut tassunga atatillugu
sullissiviit tamatumunnga attuumassuteqartut tassalu nunatsinni højskolet
marluusut Danmarkimilu kalaallit illui sisamaasut tusarniaavigineqarsimapput.
Taakkualu oqaaseqataat akissusiornermi amma ilanngunneqarsimallutik.
Folkehøjskolet
inatsisaat pequtaat nr. 1, 16.
oktober 1980-imeersoq malillugu nunatsinni højskolet inatsisitigut
tunngavissaqartinneqarput. Peqqussut taanna suliarineqarsimavoq Kalaallit
Nunaanni folkehøjskolet pillugit inatsit naapertorlugu.
Danmarkimi
kalaallit højskoleqalissappata inatsit taanna peqqussullu pineqartoq
inatsisitut tunngavissaatinneqarsinnaanngillat. Naluneqanngitsutut peqqussut
maanna nutarteriffiginiarneqarpoq. Ataatsimiinnermilu aamma maatumani
eqqartorparput aatsaannguaq, imaluunniit eqqartorlugu aallartipparput.
Danmarkimi
folkehøjskolet husholdningsskole håndarbejdsskolellu atuarfinni
najugaqarfiusuni namminersortut peqatigalugit inatsimmik ataatsimoortillugit
tunngavissaqartinneqarpoq. Aammattaarlu inatsimmi tassani
erseqqissarneqarsimalluni inatsit Kalaallit Nunaannut Savalimmiunullu
atuutinngitsoq.
Tassalu
taamaalilluni Kalaallit Danmarkimi højskoleqalissappata inatsit taanna
inatsisitut tunngavigineqartussaassaaq. Aammalu inatsimmi aalajangersakkat
eqqortinneqarsimasuussallutik.
Inatsimmi
kapitalit aappaani højskolenik pilersitsisarnissamik tunngasumik
piumasaqqaataasut allaaserineqarsimapput. Pingaarnerpaatut tassaallutik,
atuarfik namminersortuussaaq. Aammalu nammineq pigisutut ingerlattuussalluni.
Aamma
atuarfik nammineq pigaluni atuartitsivittut arlaannaannulluunniit
atasuussanngilaq. Kiisalu atuarfik atuarfiup pilersinneqarnissaanut
ingerlanneqarnissaanullu tunuliaqutaasussanik tapersersuisoqassaaq.
Imaluunniit sinniisoqartoqassalluni.
Soorlu
ersersinneqartoq Danmarkimi højskoleliornissamut tunngaviusussat tassaapput
qilersorsimanngissuseq nammineersinnaassuseqarnissarlu. Naalakkersuisut
isumaqarput Danmarkimi kalaallit højskoleqalissappata tunngavissarititaasut
taakku sorunami malinneqartariaqartut.
Naalakkersuisut
eqqumaffigaat Danmarkimi kalaallit akornanni sammisassanik
højskoleannut assersuunneqarsinnaasunik pisariaqartitsineqarnera.
Tamanna Knud Rasmussenip Højskoleata marloriarluni højskole angalasunik
taallugu højskolertitsisarsimaneranik misilittagaqarlualersimavoq. Tassa
siullermik taamatut aaqqissuussineqarsimammat Lyngby-Taarbækip Kommunia
suleqatigalugu.
Kingullermillu
ullorsiornissatsinnut atatillugu Bornholmimi aaqqissuussisimanertigut aamma
nalliuttorsiualaarneqarsimalluni.
Tamatumap
saniatigut Danmarkimi kalaallit illui amerlasuunik højskolet suliaannut
assingusunik sammisassaqartitsisarput. Aaqqissuussinerit tamakku
soqutigineqartorujussuusarput kalaallinik Danmarkimiittuinnaanngitsunik,
kisiannili aamma sumiiffigisaminni tamani.
Aaqqissuussat
ilaatigut tassaasarput kulturimut tunngassuteqartut. Kalaallit Nunaat pillugu
paasissutissiineri oqalugiarnerit allallu. Aammalu minnerunngitsumik
piumasoqarnera apeqqutaatillugu oqaatsitigut assigiinngitsunik
qaffasissusilinnik atuarfitsisarnerit.
Tikisitanut
kalaallisut atuartitsisarneq KANUKOKA-p ilinniartitsisunut tapertittussanut
pikkorissartitsilluni ukiut tamaasa ingerlattarpaa.
Eqqarsaatigilluarneqarsinnaavoq siunissami pikkorissartitsisarnissat
oqaatsinik pikkorissarfiup KANUKOKA-llu suleqatigiiffigilersinnaassagaat.
Soorunalimi aamma sulisut kattuffii suleqatigalugit.
Naggataatigut
siunnersuutigissavara Naalakkesuisut nunatsinni højskolet oqaatsinillu
pikkorissarfiup siulersuisuinut sinniisigisatik aqqutigalugit
misissuiffigissagaat kalaallinut Danmarkimiittunut
sammisassaqartitsisinnaanissat periarfissiuunneqarnissaat. Kiisalu
Naalakkersuisut isumagiumavaat siunnerfiit pillugit kalaallit Folketingimi
ilaasortaatitaasa Danmarkimi Højskolet Allattoqarfiata ilisimatinneqarnissaat.
Daniel
Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Naalakkersuisut
Siulittaasuannut qujavugut. Maannakkullu partiit attaviitsullu oqaaseqartuinut
nuuppugut. Siulliullunilu oqaseqassaaq Lars-Karl Jensen.
Lars-Karl
Jensen, Siumup oqaaseqartua.
Qujanaq.
Inatsisartunut ilaasortaq Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiinneersoq,
siunnersuuteqarpoq Naalakkersuisut Inatsisartutigoortumik peqquneqassasut
Danmarkimi højskolenik pilersitsinissamik.
Siumumi
maluginiarparput siunnersuutigineqartoq pillugu Naalakkersuisut
susassaqarfinnut arlaqartunut paasissutissanik sukumiisumik ujartuisimasut.
Tusarniaaffigineqarsimasullu pissusiviusut aallaavigalugit akissuteqaataat
malillugit kalaallit Danmarkimi najugaqalersimasut oqaatsit tungaasigut
ajornartorsiutaasigut iliuuseqarfigineqarnissaat ingerlatseqatigiiffinniit
susassaqartunit aqqutissiuussisoqarnissaannik suliniuteqartoqarnissaannillu
oqariartuuteqarnerat.
Tamanna
Siumumiit iluarisimaarparput. Taamaattumik siunnersuutigineqartunut
Naalakkersuisut akissuteqaataat ersarissut tunngaviatigut
isumaqatiginartikkatsigit neriuutigaarput kalaallit Folketingimi
ilaasortarisatta marluusut suliassaq aamma tamanna ilassilluarumaaraat.
Siumumiit
taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuutigineqartut tassalu Danmarkimi
kalaallit najugaqalersimasunut atorneqartussamik højskolemik pilersitsinissaq
pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut ilalernartinngilarput.
Naalakkersuisullu suliniutiginiakkatut siunniussaat taperserlugit
naggasiullugulu aalalangiiffigisassatut siunnersuut taamatut iluseqarluni
aappassaaneerlugu suliarineqarnissaa Siumumiit inassutigaarput.
Naimanngitsoq
Petersen, Atassutip oqaaseqartua.
Qujanaq.
Inatsisartunut ilaasortaq Olga Poulsen siunnersuuteqarpoq Danmarkimi kalaallit
højskoleannik pilersitsinissaq pillugu Inatsisartuni siunnersuummik
saqqummiussaqarpoq.
Atassummiit
siunnersuut saqqummiunneqartoq pillugu imaattumik oqaaseqarfigissavarput.
Siunnersuut saqqummiunneqartoq nunarput qimallugu ilinniagaqartut nunat
allamiut oqaasiinik ajornartorsiuteqartarnerat siunnersuummi
ersarissarneqarpoq. Aammalu kalaallit Danmarkimiittut kalaallit oqaatsitsinnik
atuisinnaajunnaartarnerat tikkuarneqarneqarluni.
Pingaartumik
ilinniagaqartut meeraasa ajornartorsiut tamanna ajornartorsiutigisaraat
nunatsinnut uteqqinniarnerminni uagut kalaallit oqaatsitsinnik
atuisinnaajunnaartarnerminni tamanna aporfigisaraat.
Siullermik
Atassummiit oqaatigissavarput qallunaat qaffasissumik ilinniagaqarniarluni
ilikkarsimasnissaat pingaartutut taaneqartarmat pingaartumik nunanut allanut
qaffasissumik ilinniariartornissamut pinngitsoornani nunat allamiut
oqaasiinik piginnaaneqarnissaq avaqqunneqarsinnaanngilaq.
Kalaallit
Nunaanni allaniittut oqaatsitsinnik puiguinnginnissaat aammalu nunat allamiut
oqaasiinik ilinniaqqittoqartassasoq tamanna aallaavigalugu Danmarkimi højskoleliortoqarnissaa
siunnersuutigineqarpoq.
Atassummiit
eqqaamaqqussavarput nunatsinni ilinniagaqarniarlutik qinnuteqartartut
eqqarsaatigalugit aammalu nunatsinni inuusuttut ilinniaqqinnissaminnut
ingerlaqqinnissaannullu periarfissat annertusarneqartariaqartut nunatsinni.
Atassummiit
pingaarnerutikkatsigu nunani allani højskoleliuinnarata tassami tamanna
periarfissaqanngammat Naalakkersuisut akissumminni erseqqissarpaat.
Inatsisitigut peqqussummullu pineqartumut tunngavissaritinneqarsinnaanngitsoq.
Naggataatigut
Naalakkersuisut taperserpagut nunatsinni højskole aamma oqaatsinik
pikkorissarfik peqatigiillutik misissussagaat kalaallit Danmarkimiittunut
periarfissat qanoq ittuuneranut misissuissasut.
Taamatut
naatsumik oqaaseqarluta tamakkiisumik Naalakkersuisut akissuteqaataat
taperserparput.
Johan
Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.
Qujanaq.
Inatsisartuni ilaasortaq Olga Poulsenip aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa
manna soqutiginartuuvoq kalaaleqatitta Danmarkimiittut nunatsinnut
uterumaartussat ujartuiffigisartagaannut ilaalluni aamma iluatinnaateqarmat.
Taamatuttaaq
tikisitat nunatsinnut suliartulinnginnerminni kalaallit oqaasiinik
kulturiannillu annertunerusumik paasissutissiivigineqarlutik
pikkorissartinneqartalernissaannik tikkuaammat siunnersuut
iluatinnartortaqarpoq, malersorlugu aamma ingerlatitassaqqissoq.
Inuit
Ataqatigiit taamaattumik nuannaarutigalugu maluginiarsimavarput
Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuut soqutigalugu aamma
misissuataarsimammassuk. Minnerunngitsumillu nunatsinni højskolet
pioreersut Danmarkimi Kalaallit Illui oqaatsinik pikkorissarfik kiisalu
KANUKOKAp periarfissiissutai aammattaaq ilanngullugit
tusarniaavigisimammatigit. Siunnersuutigineqartoq itigartivissornagu.
Iluarisimaarnarportaaq
Naalakkersuisut siunnersuuteqartup siunnerfigiumasai aamma eqqarsaatigalugit
nunatsinni Folketingimut ilaasortaatitarisavut akuliutitinniarlugit aamma
ilisimatitsissuteqarmata.
Taamaattumik
Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataat ataatsimut isigalugu
Inuit Ataqatigiit naammagisimaarmassuk siullermeerinitsinni annertunerusumik
oqaaseqaanngikkaluarluta kissaatigissavarput aappassaaneerisoqartinnagu
kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliamit aamma
isumaliutissiissusiorfigineqaqqarallassasoq. Taamaliornikkummi Folketingimi
ilaasortaatitarisagut apeqqummut maanga eqqumaniartut
tunuliaqutaqarluarlutillu suleqataanissaminni tunngavissaqarluarnissaat aamma
aqqutissiuunneqarsinnaammat.
Taamatullu
oqaaseqarluta Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataat
soqutiginnittoq qutsatigalugu Inuit Ataqatigiit akissutigineqartoq
tusaatissatut tiguarput.
Mogens
Kleist, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.
Qujanaq.
Isumassarsiaq pitsassuugaluarpoq. Taamaattorli ullumikkut nunatta
aningaasaqarnera qanimut qissimeqqaarlugu aningaasanik annertuunik nalilinnik
aallartitsiniarutta isigeqqaartariaqarparput.
Ullumikkut
Naalakkersuisut ersarissumik oqaatigaat inatsisit qanoq inissisimanersut.
Kattusseqatigiinniit oqaatigerusupparput ullumikkut pioreersut
annertunerusumik atorluarnerisigut arlaatigut aaqqiisoqarsinnaanissaa
ujartoqqaartariaqartutut taakkartorusukkatsigit.
Tassani
eqqarsaatigaagut Kalaallit Illuutai qallunaat nunaanniittut. Arlaatigut
aaqqiinikkut atorluarneqarsinnaanissaat. Nalunngilarpummik Kalaallit Illui
assigiingitsutigut atorneqartartut ilinniartut annertuumik atortarpaat
peqatigiiffiit atortarpaat. Assigiinngitsunik pisoqartillugu atorneqartarput.
Aap
inatsisit qallunaat nunaannut atuuttut ullumikkut malillugit højskoleliortoqarsinnaavoq
apeqqutaavorli pisariaqartitsineq qanoq annertutiginersoq.
Aammalu
aningaasatigut qanoq naleqarnersoq taamatut aallartitsiniarnermi. Ullumikkut
misilinneqareersimasut aammalu misilittagaqarfiusut aqqutigalugit taamatut
misiliisoqarniarli. Assersuutigalugu Knud Rasmussenip højskoleata
misilittagarisimasai. Naalakkersuisup taakkartugai tassalu oqaatsinik
pikkorissarfik KANUKOKAlu ilinniartitsisunut pikkorissarfiusinnaasut
aaqqiivigineqarsinnaanissaat innersuussutigiinnassavagut.
Taamatut
naatsumik oqaaseqarluta siunnersuut Kattusseqatigiinniit itigartillugu
oqaatigissavarput.
Otto Steenholdt, attaviitsoq.
Naalakkersuisoq akissuteqaammini siunnersuummut ersarissumik akissuteqanngilaq. Uangalu nammineerlunga nalilersuisarnera aallaavigalugu isumaqarpunga Danmarkimi højskolemik pilersitsinissamut taarsiullugu nukiit aningaasallu atugassat nunatsinni atoraanni pitsaanerusoq.
Kalaallit Danmarkimukartartut nunatsinnullu uterumaartut uanga eqqarsartaasera malillugu tassaasorisarpakka Danmarkimi ilinniarfinni anginerusuni atuariartortut. Tassa højskolenit qutsinnerusunit.
Ilinniariartortut saniatigut Kalaallit Danmarkimiittut tassaasorisarpakka inuunermi annersaani inuiaqatigiinni danskiusuni inooqataarusuttut.
Taamak inooqataassagaanni inuiaqatigiit inooqatigiumasat pissusii sapinngisaq tamakkerlugu iserfigisariaqarput. Soorlulu aamma maannakkut Danmarkimi Naalakkersuisuulersut nunasisunut sakkortunerusumik piumasaqalersut. Tassa integrationimik taasamik pissuseqarnerulerlutik. Uanga taamak pissuseqarnerat isumaqatigaara.
Danmarkimiissagaanni nunatsinnullu uternissamik kissaatigisaqarani kalaallisut inuuniarneq ajoraluartumik minnerutillugu inooqatigilikkat pissusissigut oqaasiisigut allatigullu sapinngisaq tamakkerlugu pullaviginiartariaqarput. Taamaanngikkaanni immikkoortitatut malugisimalluni inuunerup sinnera atortariaqalissaaq.
Saqqummiussami erseqqissarneqarpoq højskolet nunatsinniittut Danmarkimiittullu tamarmik immikkut sumiinnertik aallaavigalugu inatsisinik tunngaveqartut.
Taannaannarluunniit aallaavigissagaanni oqartariaqarpoq
nunatsinni atuarfiit oqaluffiit højskolellumik nutartertariallit
eqqaassagaanni siunnersuutip piviusunngorniarnissaanut aningaasatigut
atuartitsisussanut aserfallatsaaliinissamut nunatsinni ullumikkut
aningaasaqarniarnikkut pissutsit siunnersuummut illuatungiliulluinnartuusut. Siunnersuut
uanga itigartilluinnarpara.
Olga
Poulsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq.
Siullermik Naalakkersuisut oqaaseqarnerannut akissutissara puigorsimagakku
aalaariarlugu. Tassa Naalakkersuisut siulittaasuata akissuteqarnera
qujassutigaara aammalu siunnersuutinnut partiit ataasiakkaat oqaaseqarnerat
qujassutigalugu.
Naalakkersuisut
akissuteqaataat imatut paasivara qallunaat nunaanni taamatut højskolemik
pilersitsisinnaanissaq massakkut inatsit Danmarkimi højskolet pillugit
atuuttoq tunngavigalugu pilersitsoqarsinnaanngitsoq. Taanna tusaatissatut
tigorusuppara. Naak ussernartorsiorfigisinnaagaluarlugu taassumap inatsisip
arlaatigut allanngortinneqarsinnaanissaanut nunatsinni Naalakkersuisut
sunniiniaqataallutillusooq suliuniuteqarsinnaaneranik
kissaateqarsinnaagaluarlunga.
Kisianni
taamatut isikkoqartillugu massakkut tusaatissatut tiguara. Taamaattorli aamma
Naalakkersuisut akissuteqaataat pitsaasumik imaluunniit tasami pitsaasumik
siunertaqartumik ingerlatsisinnaanermik imaqartutut isigivara.
Tassami
siunertanni unaagami qaluunaat nunaaniittut kalaallit qallunaat
nunaaniinnerminni kulturimikkut aammalu oqaatsitigut tassani apeqqutaanani
kalaallisuujunersoq qallunaatuujunersoq, kisianni oqaatsitigut ulluinnarni
atorneqartussatut ilinniaqqissinnaanissaannut imaluunniit
annertusaaffigineqarnissaannik tunineqarsinnaanissaannik siunertaq.
Taanna
Naalakkersuisuninngaanniit pitsaasumik akissuteqarnikkut uani tiguneqarnera
aamma qujassutigaara. Aammalu minnerunngitsumik qallunaat nunatsinnut
suliartortussat taamatut kursusertinneqartarnerat pitsaanerusumik
ingerlanneqalersinnaanissaanik KANUKOKA suleqatigalugu
suliniuteqarsinnaanermik Naalakkersuisut oqariartuuteqarnera taanna
isumaqarpunga qujassutigisariaqarlugu annertuumik.
Taamaattumillu
aamma Naalakkersuisut siunnersuuteqarput ilaatigut oqaatsinut pikkorissarfik
aammalu qallunaat nunaanni Folketingimi ilaasortaatitagut suleqatigalugit
qanoq ililluni pitsaanerusumik qallunaat nunaanni kalaallit atugaannut
tunngasumik pitsanngorsaanissamik suliniarnermi tassami taakkua aamma
suleqatigineqarsinnaasut.
Taanna
aamma pitsaasutut isigaara. Tassami uani eqqaasariaqarpoq uani ilinniartut
imaluunniit ilinnialertussat kisimik pineqanngillat. Aamma uani pineqarput
ulluinnarni kalaallit Danmarkimi najugaqartut ilinniartuunngikkaluarlutik
qallunaat nunaannili najugaqartut, ilaatigut inuuniarnermikkut
ajornartorsiuteqartartorujussuit. Oqaatsitigut nalorsarnerminni
peqquteqarlutik isumaginnittoqarfinnut saaffiginninnissaminnut akissaqarneq
ajortut.
Tamakkua
aamma periarfissiuunneqarnissaat tassuuna aamma ingerlanneqarsinnaammat.
Taamaattumik Folketingimut ilaasortat suleqatigalugit tamakkua
pitsanngorsarneqarsinnaanissaannut suliniuteqarsinnaanissaq
isumalluarfigivara
.
Aamma uunga atatillugu Naalakkersuisut kaammattorusuppakka taamatut inatsit
609 taanna tunngavigalugu pilersitsisinnaannginneq uniffigiinnarnagu
taamaattorli massakkut qallunaat nunaanni højskolet pioreersut arlaatigut
suleqatiginerisigut tassanilu minnerunngitsumik oqaatsinik pikkorissarfik.
Aammalu immaqa højskolet maaniittut suleqatiginerisigut taanna Folketingimi
inatsit 609 aqqutigalugu tapiissuteqarsinnaatitaanermut tunngasortai
iluaqutigalugit kalaallit højskoleannik ingerlatsilersinnaanermik
misissueqqullugit.
Tassa
oqareernittuut uani partiimi aamma oqaatsit qujassutigaakka, kisianni aamma
erseqqissarusuppara minnerunngitsumik aamma Kattusseqatigiinnut uani
ilinniartut kisiisa eqqarsaatiginngilakka. Aamma ilinnialersussat kisiisa
eqqarsaatiginngilakka. Aamma qallunaat nunaanni kalaallit inuusut
inuusimasullu aamma tassani eqqarsaatigigakkit.
Tassa
imatut paasivara Naalakkersuisut Otto Steenholdtip oqarneratuut
Naalakkersuisut una siunnersuut aappimik naaggamillu akinngilaat. Taamaattorli
suliuniuteqarsinnaanermik ingerlatsisinnaanermik oqaaseqarfigalugu. Taanna
isumaqarpunga qujassutigisariaqarlugu.
Jonathan
Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.
Tassa
siunnersuuteqartup paasinninnera ilumoorpoq imaalillugu siunnersuutigineqartoq
højskolemik pilersitsinissaq imaaliinnarlugu tamakkiisumik
akuerineqanngilaq. Taperserneqarnanilu. Kisianni periarfissat tikkuarneqartut
uani tunngavigalugit suliassaq ingerlaqqissinnaanera tikkuarneqarpoq.
Aamma
isumaqarpunga attaviitsup kingullerminngaaniit oqaaseqartumit pissaguma
Attaviitsup oqaaserisamigut siunnerfigineqartut uagullu aamma siunnerfigisagut
aammalu uagut paasinnaavara Olga Poulsen siunnersuuteqartutut saqqummiussai
ungaserujussuanngillat uanga isumaga najoqqutaralugu.
Siunnersuuteqartup
ilumoortumik paasisimallugu oqaatigaa Naalakkersuisut isumaqarmata maannakkut
kalaaleqativut Danmarkimiittut Danmarkimut nunassissimasut taakku pivagut.
Aammalu Danmarkimi najugaqarnerminni oqatsitigut ajornartorsiuteqarnertik
pillugu ikiorserneqarsinnaanerat eqqarsaatigalugu.
Neqeroorutini
uani taaneqartup misissorumasatsinni oqaatsinik pikkorissarfik. Tassani
aamma siunnersuusiornermi ikiuussinnaammat. Aamma tassani qanoq ilillugu
tassani suliassaq ingeqqissinnaasoq. Siunnersuusiassami suleqataasinnaalluni.
Taamaattumik
ilumoorpoq oqaatigeqartoq uani ilaatigut Attaviitsup oqaatigisaani, Danmarkimi
nunassamittut qinersimavaat. Maannakkut kalaallit 12.000-t missaat
Danmarkimiipput. Tassanilu aamma amerlanerpaartaat nunassamittut siunissami
qinersimavaat nuannaralugu aammalu ulluinnarni tusarneq ajorpagut.
Annerusumik
tusartarpagut kulturemi takuneqarsimasut kalaallit, kisianni sinneri 12.000-it
annerusumik tusarneq ajorpagut. Inooqataapput suliffeqarput innuttaasutulli
allatut suliassatit aamma nakkutigivaat.
Taamaattumik
oqaatsit tungaatigut pikkorissarnissamik periarfissaqartitsineq oqaatsinik
pikkorissarfik tassuunakkut misilittagaqareersoq paaseqatigalugu qanoq
iliorluta ikiuussinnaanitsinnut taanna eqqortumik paasinninneruvoq.
Aammalu
oqaatigissavara aamma tulliani oqallinnermut aamma attuumassuteqarmat.
Danmarkimi
Naalakkersuisut taaneqarput aamma ullumikkut. Tassani marlunni oqaaseqarneq
ilaatigut annikillisarniarneqarpoq atuartitsissutaanera Danmarkimi. Taanna
tulliuttoq erseqqippoq. Kisianni aamma ilisimaneqarpoq Danmarkip
naalagaaffiata iluani oqaatsit tassa kalaallit oqaasii savalimmiormiullu
oqaasii neqeroorutinut ilaajuassammata.
Atuarfiit
kikkulluunniit kalaallinik atorneqartut meeraasa atugarisaat. Tassani
angajoqqaat qinnuteqarpata "meeqqagut kalaallisut aamma
atuartinneqassapput"
taanna aamma naammassiniagassanut ilaajuassaaq.
Maannakkut
ikilineqaraluarpataluunniit oqaaserparujussuit assigiinngitsut
ilinniarneqarput Danmarkimi, taakkua pinngitsooratik ingerlaannarnissaat
pisariaqartinneqarpoq.
Taakkulu
kalaallit kissaatigippassuk savalimmiormiulluunniit tamanna danskit
naalagaaffiata naammassiniartussaavaa. Taamaattumik aamma eqqarsaativut
najoqqutaralugit højskolemi kalaallit oqaasiisigut pitsanngorsaanissat
inatsisartuni, Folketingimi ilaasortatsinnit alaatsinaanneqarlutik
sammineqarnissaat aamma pissusissamisoortutut isigaarput. Aamma tamanna
malugisinnaavara tapersersorneqartoq.
Nunatsinninnganniit
aallartitaagaluaraanniluunniit Folketingimi taava nunatsinniittut aamma
inuttut atugarisaat pillugit saaffigineqarnerit arlaqaqisut tassani aamma
Folketingimi ilaasortatta aamma tigusarpaat. Tassani
suleqatigiittoqarsinnaavoq. Maanngaanniit aammalu taakkua tungaanninngaanniit.
Tassa aamma
uanga qujassutigaara taperserneqarmata Naalakkersuisut maani saqqummiussaat.
Mogens
Kleist, Kattusseqatigiit.
Uagut
taamatut itigartitsinitsinnut tunngavigaarput pioreersut Danmarkimiittut
atorluarneqarsinnaaneri toqqammavigalugit. Tassa assersuutigilaartigit
Kalaallit Illui massakkut assigiinngitsorparujussuarnut taakkartorneqarpoq
atorneqartartut. Kalaallit Illuat Aalborgemi massakkut ima isiorpoq arnat
kalaallit Aalborgemi najugallit massakkut Kalaallit Illuat suleqatigalugu
Aalborgip Kommunialu suleqatigiillutik imminnut imatut aallartitsinikuupput
gruppeliorlutik massakkut arnat 10-15-it aggerfigisartagaat. Taavalu aamma
taassumap saniatigut arnat ataatsimut najugaqatigiissinnaanerat
misissuiffigalugu aamma ullumikkut misileraaffigivaat.
Taamaattumik
aningaasatigut taamatut imminnut ikioqatigiinnermikkut Kalaallit Illuata
iniutimi ilai atukkiuppai Aalborgip Kommunianut, taavalu Aalborgip Kommuniata
taakku sulisunut aningaasartuutit matullugit ingerlatsipput. Tassa kommunit
akornerminni suleqatigiinnerat tassani aamma takoreersinnaavagut.
Aamma
apeqqutaaginnassooq kommunit allat taamatut suleqatigiissinnaaneri.
Nalunngereerparput maannakkut Kalaallit Illui assigiinngitsorparujussuarnut
atorneqartut. Ilinniartut atortarpaat isersimaarfigisarpaat. Peqatigiiffiit
ataatsumuuvalaartarneri annertoorujussuarmik ingerlanneqartarput, kisianni
kommunit aamma Kalaallit Illuilu suleqatigiinnikkut aamma taassumap
tungaatigut ammaassisinnaanissaat isumaqarpunga taakku ujartoqqaartariaqarigut.
Kalaallit Illuisa pitsaanerusumik atorluarneqarnerunissaat anguniarlugit.
Qujanaq.
Olga
Poulsen, Inuit Ataqatigiit.
Uanga tassa
Kattusseqatigiit itigartitsinerat siunnersuutinnut nammineq imminut
ajornartorsiutaasutut isiginngilara. Uani Mogens Kleistip eqqartukkat
tassani pineqartut uanga paasinnittarnera naapertorlugu aammalu qanoq
ittuunerinik takunnissimanera naapertorlugu tassaapput isumaginninnerup
iluani Socialministeriaqarfiup suleqatigineranik tunngaveqartumik taamatut
Aalborgemi taakkua soorlu assersuutigisatit. Suliat taakkua tassanngaaniit
tunngaveqarput. Ajunngilaq. Aamma ajunngilluinnarpoq taamaattoqarmat.
Neriuutiginarpoq aamma Danmarkimi kommunini allani aamma taamaattunik
pilersitsisoqarsinnaanissaa.
Kisianni
taanna isumaqarpunga uunga højskolemut siunnersuummut annertunerusumik
attuumavallaanngitsoq. Kisianni aamma uani pioreersut
atorneqarsinnaanissaannut tunngatillugu taanna isumaq ajorinngilara. Aamma
Naalakkersuisut akissuteqarnerminni taamatut pilersitsisoqarsinnaannginneranut
akissuteqaataat tusaatissatut tiguara.
Taamaattorli
uani taannarpiaq Danmarkimi højskolet pioreersut atorlugit suleqatigalugit
taanna inatsit tunngavigalugu tapiissutigineqarsinnaasut tassuuna aallugit
pilersitsisoqarnissaanik suliniuteqarnissaanik aamma innersuussuteqarpunga.
Neriuppungalu aamma paasivara Naalakkersuisup kingullermik
akissuteqarnermini taanna aamma isuma pitsaasutut isigaa aammalu
sulissutigiumallugu.
Otto Steenholdt, attaviitsoq.
Tassa oqallinnermi aamma oqimaaloqutariniarneqartut qallunaat suliartortinneqartoq qallunaat suliartortussat tassani atuartarniassammata. Isumaqarlunga højskolep taanna susassarinngikkaa. Taamak naatsumik oqaatigiinnartariaqarpoq.
Aamma kalaallit Danmarkimiittut soorlu Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaatigeeraa ila qassiuppammitaava højskolemukarsinnaasut. Ikittoralaarsuupput. Tassa ilaasa nuna najugariligartik inuit inooqatissatik qitornaasaluunniit allaat kalaallit oqaasii puigoreersimassannguatsiarpaat. Tappavaniittuartut taakku højskolemukarnissaat, kalaallit højskoliannut ilimaginngilluinnarpara.
Danmarkimi aamma periusaasartoq utoqqaat højskolemiitittarnerat soorlu tamakku eqqartorneqarsinnaapput maani uagut aamma højskoletsinni. Tassa kalaallit danmarkimiittut amerlaqaat kalaallit højskolenik taasamut ornigukkusuttussat ikittoralaarsuussapput. Qularnanngitsumik nunagilikkaminnik nunaqqatimillu kulturiat itinerusumik paaserusullugu inooqatigisussaagamikkit inuunermik sinnera tamaat qularnanngilaq qallunaat højskoleat taakkua piumanerussagaat.
Eqqaasitsissutigeqqiinnarpara ukiuni makkunani pisimasut Danmarkip avataaninngaanniit tikittunut massakkut politikkiat allarluinnartut oqaatigisariaqarpoq. Aggulutsinniarunnaarpaat aajukua Tyrkit taakkua namminneq kulturertik ingerlallissuk. Allat taamaaliornerat naammagilerpaat. Uagut Danmarkimut inooqataasuusugut taakkua immaqa aamma ajorinnginnerussagaluarpaat qaninnerulaaratta.
Kisianni taakkutulli aamma immikkut mattulluta kulturitsinnik nunami allarluinnaqqissaamik aallartitsilluta ingerlatsilernissarput soorluuna massakkut Danmarkimi naalakkersuisut politikkiannut eqqunniarneqarsinnaanngitsoq.
Taamatut isikkoqarluinnarpoq massakkut. Folketingimi ilaasortagut suliassinniarsaraasi maanngaanniit. Siumup oqaluttuata siunnersuut akuerinngilaa. Atassutikkormiut paasilluanngilakka iluamik naaggaarnersut. Uanga pingaartittarpara Folketingimut ilaasortavut tunissagutsigit landstingemi isumaq ataasiuffigalugu tunniunneqassasoq tunuliaqutaqarluarnerussammata.
Maani uanga tusarnaagara tunuliaqutassatut piukkutinngilara. Akuersaarneqanngilaq. Naalakkersuisulluunniit ersarissumik akuersaanngilaat. Taamaattumik Folketingimi ilaasortagut uanga isumaga najoqqutaralugu suliarissagunikku taanna ajornartorsiussapput. Apeqqut siulliussaaq landstingimi ilaasortat apeqqut taanna pillugu qanoq oqarpat? Ullumikkut paasinngilarput ersarissoq.
Aammalu oqaatigereerlugu integrationspolitikkimut Danmarkimiittumut akerlianik kalaallit immikkut taamatut pineqarnissaannik Folketingimut ilaasortavut saqqummiissappata isumaqarpunga massakkut Danmarkimi Folketingimi amerlanerussuteqartut isuma taanna akuersaarnavianngikkaat.
Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq. Tassa oqaaseqartumunu kingullermut una eqqaasitsissutigilaarusukkiga tassa Naalakkersuisut akissuteqaamminni naggasiinerminni, naggasiinerminni tassa oqaatigivaat issuassavara "Naalakkersuisut isumagiumavaat siunnerfiit pillugit kalaallit Folketingimut ilaasortaatitaasa marluusut, Danmarkimilu højskolep allattoqarfiata ilisimatinneqarnissaat".
Taanna ersarissorujussuuvoq aammalu paatsuugassaanani. Taamaammat isumaqarpunga Otto Steenholdtip taanna aamma paasinerlulaarsimassagaa. Issumaqarpunga aamma tassa saqqummiussinitsinni taanna oqaatigivarput. Pingaaruteqartorujussuusoq Folketingimi ilaasortaatitarisatta uani aamma suliaq ingerlaqqittussatut tassa naatsorsuutigigatsigu oqaatigivarpummi Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqarnerminni siunnersuuteqartup eqqarsaatigisai siunnerfigiumasai taakkua itigartivinneqanngitsut.
Taamaammallu aamma suliaq malersoqqissallugu aamma soqugitiginaateqartoq. Isumaqarpugut Naalakkersuisut taamatut isummersimanerat isumatusaarnerusoq. Tassami aamma eqqqaamasariaqartsigu Danmarkimi ilinniagaqartuutivut, tassa qaffasinnerusuni ilinniagaqarfinni ilinniartuutivut.
Tassa universiteteni handelshøjskoleni assigisaannilu ilinniartorisagut amerliartuinnartut aamma ikigisassaanngitsut. Oqaatiginiarneqartarpoq immaqa 60-70%-it missaanniittut naak nunatsinni peroriartorsimasuugaluarlutik inunnguuseralugu uagut oqaatsitsinnik ajornartorsiuteqartartut.
Tassa nunatsinnut soorunami uterusupput maani nunatsinni inuiaqatigiit akiligaannik Danmarkimi qaffasinnerusuni ilinniarfinni aamma ilinniareerlutik ilinniagaqartik maani nunatsinni aamma atorusukkamikku.
Kisiannili tassa oqaatsit tungaasigut inunnguuseralugu uagut oqaatsitsinnik piginnaasaqarnertik taanna amerlasuut ajornartorsiutigivaat. Taamaammallu aamma pisariaqartitsisoqarpoq, taannalu ersarippoq. Pisariaqartitsisoqarpoq oqaatsitsinnik pikkorissartinneqarsinnaanissartik taanna aamma ujartuiffigisarmassuk.
Ilisimasakka malillugit naluara suli taamaannersoq Danmarkimi gymnasiat arlaanni aamma kalaallit oqaasiinik ilinniartitsissuteqarsinnaanermik fageqartoqarpoq. Eqqaamanerlunngikkukku Christianshavns Gymnasiamiunngikkuni allami gymnasiami taamatut neqerooruteqartoqarpoq. Ilisimanngilarali qanoq annertutigisumik taanna atorneqarnersoq.
Tamanna ajornanngippat ilaa Danmarkimi gymnasiat arlaanni kalaallit oqaasiinik fageqartitsisoqarsinnaappat taava aamma ajornarnavianngikkaluarpoq Danmarkimi folkehøjskolet efterskolet husholdningsskolet håndarbejdsskolellu ataatsimoortitllugit inatsisaat najoqqutaralugit aamma kalaallit oqaasiinik aamma pikkorissartitsisinnaanissamik fagemik aamma neqerooruteqarsinnaaneq.
Taamaammanuna aamma uagut pingaartikkipput danskit inatsisaat pineqarmat taava Folketingimi ilaasortaatitavut uani suliami aamma eqeersimaartut, tassami novemberimili siorna Folketingimut qinersisoqareerneratigut ilaasortaatitarisagut maannamut arlaleriarlutik kalaaleqatittta Danmarkimi ilinniartut allallut inissisimanerat aammalu inuiaqatigiinni danskininngaanniit neqeroorfigineqartarnerat imaluunniit neqeroorfigineqannginnerat annertoorujussuarmik aamma eqqeersimaffigivaat.
Taamaammat pissusissamisuussaaq Folketingimi ilaasortaatitarisagut oqaatigeriikkattuut aamma uani aamma peqatiserisinnaasuugutsigit.
Taanna aamma pingaartikkatsigu tassa ilaatigut oqaatigivarput suliaq una ingerlaqqittussaammat tasssa aalajangiiffigisassatut siunnersuutaammat aappassaaneerneqartussaallunilu suleriaaserput malillugu. Taava kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliap taanna suliaq aamma malinnaaffigisariaqaraa. Aammalu isumaliutisissiissusiorfigalugu.
Naalakkersuisut aamma namminneq oqaatigereermassuk Folketingimi ilaasortaatitavut aamma ilisimatinneqassasut taava suliap ingerlaqqinnissaanut pisariaqarluinnarpoq Folketingemi ilaasortaatitavut tassa oqaatigeriikkattut eqeersimaarluartut aammalu uunga apeqqummut tunngatillugu aamma eqqumaniartut tunuliaqutaqarluaqqullugit aamma suleqataanissaminni tunngavissaqarluarnissaat taanna aamma uagut soqutisariaqaripput.
Taamaammat kissaatiginarpoq ukiamut aappassaanneerisoqartinnagu kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaq aamma malinnaalluni aamma isumaliutissiissusiorsinnaasuuppat taanna assut iluassagaluartoq.
Asii Narup Chemnitz, Inuit Ataqatigiit.
Otto Steenholdtimut oqaaseqalaarniarlunga maannarpunga. Tassa Otto Steenholdtip oqaatigivaa Olga Poulsenip siunnersuutaa pitsaasoq akuersissutigineqassagaluarpat suliniutigineqarfigineqalerlunilu taava danskit naalakkersuisuisa integrationspolitikkianut akerliusumik suliniuteqalissasugut.
Uanga danskit naalakkersuisui soorunami sinnerlugut maanngaanniit oqalussanngilanga. Ilisimavarput ukiarmi qallunaat nunaanni Folketingimut qineqqusaarnermi apeqqut taanna annertoorujussuarmik qallunaat akornanni oqallisigineqartoq.
Aamma ilisimavarput amerlanerussuteqartut massakkut Folketingimi avataaninngaaniit nunasisut annertuumik piumaffigigaat danskit kulturiannut akuliutissasut, kisianni puigorneqartariaqanngitsoq unaavoq aamma nukiit qallunaat nunaanni aamma atuuttut ataqqilluinnarmassuk nunasisut kikkulluunniit pisinnaatitaaffigimmassuk kulturi sorlaqarfitsit attatiinnarnissaannut. Nukiit taakkua pitsaasut uagutsinnut aamma suleqatiginnikkusuttarput.
Taakkua aamma Olga Poulsen siunnersuutaanut pitsaasumut timitaliivigineqarnissaannut soorunami suleqatiserisariaqarigut Inuit Ataqatigiinni isumaqarpugut.
Tassa oqaatiginiagara pingaarneq tassaavoq ataqqinnittoqartarmat nunasisunut nunasisunit. aammalu taakkua kulturi aggerfiat attatiinnarnissaannut aqqutissiuusserusuttut ataqqinnittumik pissusilersortoqartarmat. Taakkuupput uagut suleqatigisassagut.
Lars-Karl Jensen, Siumut.
Attaviitsoq Otto Steenholdt naqqiuteqarfigilaassavakkit. Uani oqaaserisatsinni Siumuminngaaniit aamma naqitamiippoq, oqaaseq atorparput neriuppugut, kalallit Folketingimut ilaasortarisagut marluusut suliassaq tamanna ilassilluarumaaraat. Aamma taassumap siornatunginnguaniippoq suna pineqarnersoq.
Uani oqaravit ilalernartinngikkipput taamatut pisoqarnissaa. Titarnertaap tullianiipput taakkua oqaaseqatigiit. Tassani pivarput højskolemi pilersitsinissaq tassa siunnersuutigineqartutuut Danmarkimi højskolemik pilersitsinissaq ilalernartinngilarput assigiinngitsunik peqquteqarluta. kisiannili suliniutaasut Naalakkersuisut saqqummiussaat taakkua ersarissumik oqaatigereerpagut tapersersoratsigit.
Taavalu Siulittaasumut ataqqinartumut oqaatigissavara tassani maluginiarakku oqaaseqartut amerlanerussuteqartut ataatsimiititaliamut ingerlanissaanut oqariartuuteqanngillat kisianni Inuit Ataqatigiit tassunga oqariartuuteqarpoq, kisiannili aamma oqaaseqarfigilaarusuppakka uani oqaatsit aniatinneqartut kalaaleqatitta kulturikkut eriagisassatigut allatigullu sorlaqarfii tammatsaaliussagaat oqalussagutta Danmarkimiittut kisiisa eqqarsaatigalugit isumaqarpunga kukkunerussasoq.
Qujanartumik kalaalerpassuit assigiinngitsunut siaruarsimagaluarlutik nunarsuarmik kulturikkut eriagisassanut sorlaqarfigisaminnut oqaatsitsinnullu aamma tammatsaaliuillutik peqatigiiffeqarput. Tassami nalunnngilarput qaninnerniit aallartikkutsigit Islandimiipput kalaaleqativut arlallit ukiut arlallit tassani nunaqalernikuusut nammineq kissaatigisaminnik. Savalimmiuniipput Norgemiipput Sverigemiittoqarpoq allaat amerikamiittoqartoq nalunngilarput allanilu.
Tamakkua suliniarnerisigut peqatigiiffitsigut allatillugu aamma eqqumaffiginngikkutsigit illuinnaasiortussaavugut taamatut højskoliliornissamik nunami ataasiinnarmik siunnerfeqarluta oqalussagutta, kisiannili suliniutaasutigut assigiinngitsutigut Naalakkersuisut oqariartuuteqarnerat uani uagut Siumuminngaaniit iluarisimaarparput.
Mogens
Kleist, Kattusseqatigiit.
Qujanaq. Una
oqaatiginiarlugu; massakkut kisitsisinik ersarissunik peqanngilagut qanoq
pisariaqartinneqartoq taanna højskole massakkut Danmarkimi
atulersinneqarniartoq. Inuit
qassit pisariaqartippaat taamaattoq.
Kisitsisinilluunniit
arlaannilluunniit misissuisimanernik peqqaartigata taamatut
siunnersuuteqarsinnaanngilagut. Massakkut Kalaallit Illui annertuumik
Danmarkimi ilinniartunut annertunerusumik atorpagut. Taakku sooq
attavigalugit misissuisqarsinnaanngila qanoq pisariaqartitsineqartigiva
taamaattumut folkehøjskolemut.
Taamaattumik
pingaaruteqarpoq aamma taakku tusarniassallugit taamatut nutaamik
naliliinissatsinnut. Misissuinerit takutippassuk pisariaqartitsisoqartoq,
aap taava nutaamik naliliissaagut soorunami. Qujanaq.
Johan
Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq.
Tassa oqaaseqartumut kingullermut, kisianni aamma siulianut ila
misissuisitsisoqarniarligooq, Mogens Kleist. Misissuisitsisoqarniarpat,
taavami soormi suna ajornarami ataatsimiititaliap taakkua misissugassat
sukumiinerusut aamma misissoqqaartuugunigit. Tassami aalajangiiffigisassatut
siunnersuutaavoq.
Aalajangiiffigisassatut
siunnersuutit marloriagassaasarput massakkut ullumikkut una Olga Poulsenip
siunnersuutigisaa aatsaat siullermeerneqarpoq. Taavalu
aappassaanneerneqartussaavoq ukiamut taamammallu suna ajornassagami
ataatsimiititaliamut aamma una innersuunneqarsinnaasuuppat naak
ikinnerussuteqartut kisimiillutik kissaatigigaluaraat.
Atagu
eqqaasitsissutigilaarlara oqaaseqartup kingulliup siuliata oqaaserisaanut
aamma utertitsiviutigilaarlugu. Tallimanngormat tassa
ippassaaniusaannannguaq Inatsisartut aalajangiiffigisassatut siunnersuut
kisianni partiimit allaminngaaneersoq tassa parteeqatigisaata saqqummiussaa
maani amerlanerussuteqartunit taperserneqanngikkaluartoq aamma
amerlanerussuteqartunit kissaatigineqanngikkaluartoq ataatsimiititaliamut
innersuunneqassasoq Ataatsimiinnermi aqutsisumit ataatsimiititaliamut
innersuunneqarpoq aappaassaaneerisoqartinnagu.
Taava
eqqumiissaqaaq una taamak misissugassartaqarsimappat taava sooq una
aalajangiiffigisassatut siunnersuutaassooq taava aamma
aappassaaneerneqannginnermini ataatsimiititalianut taava aamma
misissuiffigineqarsinnaanngilaq aammalu isumaliutissiissusiorfigineqarluni.
Otto Steenholdt, attaviitsoq.
Aallarniininni eqqaatsiarpakka nunatsinni atuarfiit oqaluffiillu imannak uagutsinnut suaaruteqartut nutarterneqarnissatsinnik kissaateqaqaagut. Nukiit taakkununnga atorusullugit uanga innersuuppakka tassa aamma ilinniartitsisut aningaasat allallu eqqarsaatigalugit isumaqarpunga massakkut oqallinnitsinni taakkua paasiniassagaanni taamatut periarfissaq suli nalliussimangitsoq.
Siumut oqaaseqartuat tupigilaarpara tassa ersarissumik uani pingaartumik qallunaatuuani oqaaserimmagu Naalakkersuisut akissutaat ersarissoq. Uanga oqaatigigakku akissuteqanngitsut aappimik naaggamilluunniit. Aamma Naalakkersuisut siulittaasuata aatsaaqqissaaq eqqaavaa taamaattuusoq.
Taava taakku ilalerluarumasinnarlugit oqarmat siunnersuut ilalernartinngilarput. Tassa taannaana uanga aallaavigiga. Tassa uanga aalajangiusimaannarpara taanna piffissaanngilaq aamma Folketingimut ilaasortat taanna suliassarinngilaat.
Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Oqaaseqarumasut amerligaluttuinnarmata una erseqqissassavara; Naalakkersuisut akissuteqaataat erseqqippoq aamma partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu siullermeerineranit oqariartuutaat aamma erseqqippoq ima erseqqitsigaaq siullermeerinermi Siumup ukiamut aappassaaneerneqarnissaa inassutigaa ataatsimiisitaliami suliarineqassanngitsoq.
Atassut Inuit Ataqatigiillu taamatorluinnaq ataatsimiisitaliami suliarineqarnissaa kissaatigaat. Kattusseqatigiit, Siumukkut Atassutikkullu periaasiat atorniarpaat. Aamma taamaappoq attaviitsoq. Allatut oqaatigalugu maannakkut siullermeerneqarpoq aappaagu ukiaru aappassaaneerneqassaaq.
Allat inassuteqaataasut imaluunniit saniatigut oqaaserisat uanga oqaaseqarifigissanngilakka, maannakkorpiaq ataatsimiinnermik aqutsisutut. Taamaattumik tallisaanissaq pisariaqanngitsutut isikkoqarpoq.
Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.
Aappassaaneerlugu atuassanngilara qanoq akissuteqarnerput, kisianni eqqaasitsissutigissavara inatsisit tassani aporfissaasut Naalakkersuisut tikkuartorsimavaat højskoleliorluni ingerlassagaanni aporfiusussat.
Aammalu oqaaseqaatitta naggataani erseqqissumik taanna oqaatigaara. Taamaattumik siunnersuutigissavara naggataatigut Naalakkersuisut taanna innersuussutiga takoqqullugu. Tassanilu aamma saqqummiussummi naapitseriarnerput oqaatigaara oqaatsinik pikkorissarfik suleqatigalugu tassani kalaaleqativut oqaatsit tungaasigut ajornartorsiutiminnik qaangiiniarneranni ikiuussinnaanerput taakkua misissussagaat, suleqatigalugit.
Taavalu aamma Danmarkimiimmata Danmarkimi najugaqarlutik taava aamma kalaallit Folketingimut ilaasortaasa tassuunakkut aamma sulinissami peqataanissaannik misissuinissarput aamma ilanngukkumagipput. Tassa taanna oqaatigisatsinni pingaarnerpaajuvoq.
Inatsisitigut ajornartorsiutitaqarpoq assigiinngitsunik kisianni oqaatsinut ilinniartitsinermut tunngatillugu oqaatsinik pikkorissarfik suleqatigalugu taassumap pitsanngorsaatissaanik siunnersuuteqarnissaq ammaffigaarput.
Lars-Karl Jensen, Siumut.
Tassa Danmarkimi højskolenik pilersitsinissaq taanna
ilalernartinngilarput. Taanna ersarissaannassavara. Taamaattumillu
takusinnaanngilara ataatsimiititaliap suna suliarissaneraa. Naalakkersuisut
suliakkigaqarsimapput. Oqaatsinik pikkorissarfik allallu. Taakkua
siulersuisoqarput suliassaq tigugunikku taakkua nammineq suliariumaarpaat. Qujanaq.
Naimanngitsoq
Petersen, Atassut.
Qujanaq.
Immaqa assortuutissanngikkaluarpoq partiit qanoq oqaaseqarsimanerat. Tassa
Atassummiit ersarissumik oqaatigaarput nunani allani højskoleliuinnarata
nunatsinni periarfissanik annertusaanissaq Atassummiit erseqqissumik
oqaatigaarput. Taanna oqaatigilaarpara.
Daniel
Skifte, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.
Naimanngitsoq
Petersenimut qujavugut. Taavalu siunnersuuteqartoq sisamassaanik oqarnissanut
periarfissipparput taamaattumik oqallatsiaannassaaq.
Olga
Poulsen, Inuit Ataqatigiit.
Qujanaq.
Isumaqarlunga aatsaat pingajussaaniilerlunga taamaattumik nappaavuga. Qujanaq.
Tassa naatsuarannguamik. Taanna soorlulusooq siunnersuutima
akissaqartinneqarnani pilersinneqarsinnaanninneranut
isikkoqartinniarneqartumik taamatut imaattorneqarnera nuannerpallaanngilaq.
Naalakkersuisut
ersarissumik akissuteqarnerminni oqaatigisaat tassalu uanga aallaavigisara
inatsit folketingemi inatsisiusoq 906, 23. december 1980-imeersoq. Taanna
tunngaviglugu pilersitsisoqarsinnaannginneranik Naalakkersuisut ersarissumik
oqarput. Aap tusaatissatut taanna tiguara. Taamaattorli allat periarfissat
atorlugit pilersitsisinaanissamut suliniuteqarnissaq aamma namminnnerlutik
Naalakkersuisup oqarnermisuut suliarerusuttY taanna naammaagisimaarluinnarpara.