Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 56-1

Ataatsimiinnerit Tilbage Op Næste

Siullermeerneqarnera Aappassaanneerneqarnera Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut tallimaat, ataasinngorneq 15. april 2002, nal. 13:25

Oqaluuserisassani immikkoortoq 56

Naalakkersuisut Danmarkimi kalaallinut højskolenik pilersitsinissaq pillugu siunnersuummik saqqummiussinissamut Inatsisartut peqquneqarnissaat pillugu Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuut.

(Olga Poulsen)                 

(Siullermeerneqarnera)

                       

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

 

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Kalaallit højskoleat Danmarkimi pilersinneqartoq højskolet pillugit inatsit naapertorlugu danskit naalagaaffiannut tapiissutearfigineqartassaaq. Tamannalu Kalaallit Nunaannut malunnaatilimmik aningaasatigut artukkiissanngilaq.

 

Kalaallit Danmarkiliartartut arlaatigut oqaatsinut tunngasutigut ajornartorsiuteqalerajuttarput. Amerlanertigut qallunaat oqaasiisigut piginnaasaat Danmarkimi inuunissamut naammanneq ajorput. Tamatumani kalaallit pineqartut tassaannaanngillat qallunaat suliffeqarfiini sulisussat. Aammali kalaallit ilinniagaqartut qaffasinnerusumik ilinniarfinni ilinniartitsinerni malinnaasussat.

 

Paarlattuanik aamma paasinarsisimavoq kalaallit Danmarkimi najugaqartut kalaallisut oqaatsitik kulturertillugu annertunerusumik annikinnerusumilluunniit puigortaraat. Ullumikkut taakku taakkulu qitornai tamakkuninnga eqqaaseqqinneqarsinnaanissaminnut imaluunniit ilinniaqqinnissaminNaalakkersuisut periarfissaqanngillat.

 


Tamanna pissuteqaqataasinnaavoq piffissap arlaani kalaallit nunaanut uteqqittannginnerinut. Danmarkimiinnermi periarfissaqassapput qaammatini arlalinni kalaallit højskoleaniinnissaminnut. Tamannalu kalaallisoorsinnaanertik taamaalillutillu kalaallisoorsinnaanertik ilinniarsinnaallugu eqqaaqqissinnaallugulu. Kalaallit angerlarteqqinnissaat Kalaallillu Nunaata ineriartortinneqarnerani ikiuunnissaat kiisalu kulturikkut kinaassutsiminnik alajangiusimanninniarnitsinni nukittorsaaqataanisssaat pisariaqartittorujussuuarput.

 

Isumaga naapertorlugu kalaallit højskoleat taamaaliornissamut peqataasinnaavoq. Ataatsimut oqaatigalugu Danmarkimi kalaallit højskoleata kalaallit Danmarkimut aallartsimasut toqqissisimanartunik ilisimalluakkanillu avatangiiseqarlutik Danmarkimi inuunermik ilisarinninnissaannut periarfississavai.

 

Peqatigalugu qallunaatut aamma imaluunniit kalaallisut ilinniartinneqarsinnaassallutik. Ilanngullugu højskole atorneqarsinnassaaq tikisitanngortussat kalaallit nunaanni atorfinitsinneqannginnerminni kalaallit oqaasiinik aammalu kulturiannik ilinniartinneqarsinnaanerinut.

 

Tikisitat taakku taaseraattorujussuupput. Tamatumunngalu pissutaasut ilagaat inuiaqatigiinnut akulerutsinneqanngittarnerat.

 

Sulisitsisut akiligaannik pimoorussamik højskolemiititsisarnerup maannakkut ilisarititsinermik pikkorissartitsarnerit taarsersinnaavaat. Taamalu qularnanngitsumik akulikeqisumik taarseraannerujussuit ilisimasanik annaasaqaataaffiusartut anigaasartuuteqarfiusaqisullu pinngitsoortinneqarsinnaassallutik.

 

Tamakku tunngavigalugit siunnersuutigineqassaaq Inatsisartuni Naalakkersuisut peqquneqassasut Danmarkimi kalaallit højskoleannit pilersitsinissamik siunnersuuteqaqqullugit. Tamatumunnga siunnersuutaavoq kalaallit Danmarkimiittut kulturikkut aamma inunnguuseralugu oqaatsiminnik ilinniartinneqarnissamut aammalu qallunaat oqaasiinik ilinniagaqarnissamut periarfissaqarnissaat.

 

Ilanngullugu højskole atorneqarsinnaassaaq tikisitanngortussat kalaallit nunaanni atorfinitsinneqannginnerini kalaallit oqaasiinik kulturiannillu ilinniartinneqarsinnaanerinik.

 


Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Danmarkimi kalaallit højskoleqalernissaat pillugu siunnersuummik saqqummiussinissamut Naalakkersuisut Inatsisartunit peqquneqarnissaat pillugu Inatsisartuni aalajangiinissamut Inatsisartunut ilaasortaq Olga Poulsen siunnersuuteqarpoq.

 

Siunnersuummini siunertaralugu kalaallit Danmarkimiittut kulturemik oqaatsinillu kalaallit oqaasiinik qaluunaallu oqaasiinik atuartinneqartarnissaanut periarfissinneqartarnissaat. Aammattaaq taamaaliornikkut tikisitat Kalaallit Nunaanni atorfinitsinneqarnissartik sioqqullugu Kalallit oqaasiinik kulturiannillu ilungersuussamik paasissutissiivigineqartarlutik pikkorissartinneqartalernissaat periarfiissiiviginiarneqarluni.

 

Naalakkersuisut sinnerlugit imaattumik akissuteqassaanga. Apeqqummut tassunga atatillugu sullissiviit tamatumunnga attuumassuteqartut tassalu nunatsinni højskolet marluusut Danmarkimilu kalaallit illui sisamaasut tusarniaavigineqarsimapput. Taakkualu oqaaseqataat akissusiornermi amma ilanngunneqarsimallutik.

 

Folkehøjskolet inatsisaat pequtaat nr. 1,  16. oktober 1980-imeersoq malillugu nunatsinni højskolet inatsisitigut tunngavissaqartinneqarput. Peqqussut taanna suliarineqarsimavoq Kalaallit Nunaanni folkehøjskolet pillugit inatsit naapertorlugu.

 

Danmarkimi kalaallit højskoleqalissappata inatsit taanna peqqussullu pineqartoq inatsisitut tunngavissaatinneqarsinnaanngillat. Naluneqanngitsutut peqqussut maanna nutarteriffiginiarneqarpoq. Ataatsimiinnermilu aamma maatumani eqqartorparput aatsaannguaq, imaluunniit eqqartorlugu aallartipparput.

 

Danmarkimi folkehøjskolet husholdningsskole håndarbejdsskolellu atuarfinni najugaqarfiusuni namminersortut peqatigalugit inatsimmik ataatsimoortillugit tunngavissaqartinneqarpoq. Aammattaarlu inatsimmi tassani erseqqissarneqarsimalluni inatsit Kalaallit Nunaannut Savalimmiunullu atuutinngitsoq.

 

Tassalu taamaalilluni Kalaallit Danmarkimi højskoleqalissappata inatsit taanna inatsisitut tunngavigineqartussaassaaq. Aammalu inatsimmi aalajangersakkat eqqortinneqarsimasuussallutik.


Inatsimmi kapitalit aappaani højskolenik pilersitsisarnissamik tunngasumik piumasaqqaataasut allaaserineqarsimapput. Pingaarnerpaatut tassaallutik, atuarfik namminersortuussaaq. Aammalu nammineq pigisutut ingerlattuussalluni.

 

Aamma atuarfik nammineq pigaluni atuartitsivittut arlaannaannulluunniit atasuussanngilaq. Kiisalu atuarfik atuarfiup pilersinneqarnissaanut ingerlanneqarnissaanullu tunuliaqutaasussanik tapersersuisoqassaaq. Imaluunniit sinniisoqartoqassalluni.

 

Soorlu ersersinneqartoq Danmarkimi højskoleliornissamut tunngaviusussat tassaapput qilersorsimanngissuseq nammineersinnaassuseqarnissarlu. Naalakkersuisut isumaqarput Danmarkimi kalaallit højskoleqalissappata tunngavissarititaasut taakku sorunami malinneqartariaqartut.

 

Naalakkersuisut eqqumaffigaat Danmarkimi kalaallit akornanni sammisassanik  højskoleannut assersuunneqarsinnaasunik pisariaqartitsineqarnera. Tamanna Knud Rasmussenip Højskoleata marloriarluni højskole angalasunik taallugu højskolertitsisarsimaneranik misilittagaqarlualersimavoq. Tassa siullermik taamatut aaqqissuussineqarsimammat Lyngby-Taarbækip Kommunia suleqatigalugu.

 

Kingullermillu ullorsiornissatsinnut atatillugu Bornholmimi aaqqissuussisimanertigut aamma nalliuttorsiualaarneqarsimalluni.

 

Tamatumap saniatigut Danmarkimi kalaallit illui amerlasuunik højskolet suliaannut assingusunik sammisassaqartitsisarput. Aaqqissuussinerit tamakku soqutigineqartorujussuusarput kalaallinik Danmarkimiittuinnaanngitsunik, kisiannili aamma sumiiffigisaminni tamani.

 

Aaqqissuussat ilaatigut tassaasarput kulturimut tunngassuteqartut. Kalaallit Nunaat pillugu paasissutissiineri oqalugiarnerit allallu. Aammalu minnerunngitsumik piumasoqarnera apeqqutaatillugu oqaatsitigut assigiinngitsunik qaffasissusilinnik atuarfitsisarnerit.

 


Tikisitanut kalaallisut atuartitsisarneq KANUKOKA-p ilinniartitsisunut tapertittussanut pikkorissartitsilluni ukiut tamaasa ingerlattarpaa. Eqqarsaatigilluarneqarsinnaavoq siunissami pikkorissartitsisarnissat oqaatsinik pikkorissarfiup KANUKOKA-llu suleqatigiiffigilersinnaassagaat. Soorunalimi aamma sulisut kattuffii suleqatigalugit.

 

Naggataatigut siunnersuutigissavara Naalakkesuisut nunatsinni højskolet oqaatsinillu pikkorissarfiup siulersuisuinut sinniisigisatik aqqutigalugit misissuiffigissagaat kalaallinut Danmarkimiittunut sammisassaqartitsisinnaanissat periarfissiuunneqarnissaat. Kiisalu Naalakkersuisut isumagiumavaat siunnerfiit pillugit kalaallit Folketingimi ilaasortaatitaasa Danmarkimi Højskolet Allattoqarfiata ilisimatinneqarnissaat.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Naalakkersuisut Siulittaasuannut qujavugut. Maannakkullu partiit attaviitsullu oqaaseqartuinut nuuppugut. Siulliullunilu oqaseqassaaq Lars-Karl Jensen.

 

Lars-Karl Jensen, Siumup oqaaseqartua.

Qujanaq. Inatsisartunut ilaasortaq Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiinneersoq, siunnersuuteqarpoq Naalakkersuisut Inatsisartutigoortumik peqquneqassasut Danmarkimi højskolenik pilersitsinissamik.

 

Siumumi maluginiarparput siunnersuutigineqartoq pillugu Naalakkersuisut susassaqarfinnut arlaqartunut paasissutissanik sukumiisumik ujartuisimasut. Tusarniaaffigineqarsimasullu pissusiviusut aallaavigalugit akissuteqaataat malillugit kalaallit Danmarkimi najugaqalersimasut oqaatsit tungaasigut ajornartorsiutaasigut iliuuseqarfigineqarnissaat ingerlatseqatigiiffinniit susassaqartunit aqqutissiuussisoqarnissaannik suliniuteqartoqarnissaannillu oqariartuuteqarnerat.

 

Tamanna Siumumiit iluarisimaarparput. Taamaattumik siunnersuutigineqartunut Naalakkersuisut akissuteqaataat ersarissut tunngaviatigut isumaqatiginartikkatsigit neriuutigaarput kalaallit Folketingimi ilaasortarisatta marluusut suliassaq aamma tamanna ilassilluarumaaraat.

 


Siumumiit taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuutigineqartut tassalu Danmarkimi kalaallit najugaqalersimasunut atorneqartussamik højskolemik pilersitsinissaq pillugu aalajangiiffigisassatut siunnersuut ilalernartinngilarput. Naalakkersuisullu suliniutiginiakkatut siunniussaat taperserlugit naggasiullugulu aalalangiiffigisassatut siunnersuut taamatut iluseqarluni aappassaaneerlugu suliarineqarnissaa Siumumiit inassutigaarput.

 

Naimanngitsoq Petersen, Atassutip oqaaseqartua.

Qujanaq. Inatsisartunut ilaasortaq Olga Poulsen siunnersuuteqarpoq Danmarkimi kalaallit højskoleannik pilersitsinissaq pillugu Inatsisartuni siunnersuummik saqqummiussaqarpoq.

 

Atassummiit siunnersuut saqqummiunneqartoq pillugu imaattumik oqaaseqarfigissavarput. Siunnersuut saqqummiunneqartoq nunarput qimallugu ilinniagaqartut nunat allamiut oqaasiinik ajornartorsiuteqartarnerat siunnersuummi ersarissarneqarpoq. Aammalu kalaallit Danmarkimiittut kalaallit oqaatsitsinnik atuisinnaajunnaartarnerat tikkuarneqarneqarluni.

 

Pingaartumik ilinniagaqartut meeraasa ajornartorsiut tamanna ajornartorsiutigisaraat nunatsinnut uteqqinniarnerminni uagut kalaallit oqaatsitsinnik atuisinnaajunnaartarnerminni tamanna aporfigisaraat.

 

Siullermik Atassummiit oqaatigissavarput qallunaat qaffasissumik ilinniagaqarniarluni ilikkarsimasnissaat pingaartutut taaneqartarmat pingaartumik nunanut allanut qaffasissumik ilinniariartornissamut pinngitsoornani nunat allamiut oqaasiinik piginnaaneqarnissaq avaqqunneqarsinnaanngilaq.

 

Kalaallit Nunaanni allaniittut oqaatsitsinnik puiguinnginnissaat aammalu nunat allamiut oqaasiinik ilinniaqqittoqartassasoq tamanna aallaavigalugu Danmarkimi højskoleliortoqarnissaa siunnersuutigineqarpoq.

 

Atassummiit eqqaamaqqussavarput nunatsinni ilinniagaqarniarlutik qinnuteqartartut eqqarsaatigalugit aammalu nunatsinni inuusuttut ilinniaqqinnissaminnut ingerlaqqinnissaannullu periarfissat annertusarneqartariaqartut nunatsinni.

 

Atassummiit pingaarnerutikkatsigu nunani allani højskoleliuinnarata tassami tamanna periarfissaqanngammat Naalakkersuisut akissumminni erseqqissarpaat. Inatsisitigut peqqussummullu pineqartumut tunngavissaritinneqarsinnaanngitsoq.


Naggataatigut Naalakkersuisut taperserpagut nunatsinni højskole aamma oqaatsinik pikkorissarfik peqatigiillutik misissussagaat kalaallit Danmarkimiittunut periarfissat qanoq ittuuneranut misissuissasut.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta tamakkiisumik Naalakkersuisut akissuteqaataat taperserparput.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Inatsisartuni ilaasortaq Olga Poulsenip aalajangiiffigisassatut siunnersuutaa manna soqutiginartuuvoq kalaaleqatitta Danmarkimiittut nunatsinnut uterumaartussat ujartuiffigisartagaannut ilaalluni aamma iluatinnaateqarmat.

 

Taamatuttaaq tikisitat nunatsinnut suliartulinnginnerminni kalaallit oqaasiinik kulturiannillu annertunerusumik paasissutissiivigineqarlutik pikkorissartinneqartalernissaannik tikkuaammat siunnersuut iluatinnartortaqarpoq, malersorlugu aamma ingerlatitassaqqissoq.

 

Inuit Ataqatigiit taamaattumik nuannaarutigalugu maluginiarsimavarput Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuut soqutigalugu aamma misissuataarsimammassuk. Minnerunngitsumillu nunatsinni højskolet pioreersut Danmarkimi Kalaallit Illui oqaatsinik pikkorissarfik kiisalu KANUKOKAp periarfissiissutai aammattaaq ilanngullugit tusarniaavigisimammatigit. Siunnersuutigineqartoq itigartivissornagu.

 

Iluarisimaarnarportaaq Naalakkersuisut siunnersuuteqartup siunnerfigiumasai aamma eqqarsaatigalugit nunatsinni Folketingimut ilaasortaatitarisavut akuliutitinniarlugit aamma ilisimatitsissuteqarmata.

 

Taamaattumik Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataat ataatsimut isigalugu Inuit Ataqatigiit naammagisimaarmassuk siullermeerinitsinni annertunerusumik oqaaseqaanngikkaluarluta kissaatigissavarput aappassaaneerisoqartinnagu kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliamit aamma isumaliutissiissusiorfigineqaqqarallassasoq. Taamaliornikkummi Folketingimi ilaasortaatitarisagut apeqqummut maanga eqqumaniartut tunuliaqutaqarluarlutillu suleqataanissaminni tunngavissaqarluarnissaat aamma aqqutissiuunneqarsinnaammat.

 


Taamatullu oqaaseqarluta Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataat soqutiginnittoq qutsatigalugu Inuit Ataqatigiit akissutigineqartoq tusaatissatut tiguarput.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Isumassarsiaq pitsassuugaluarpoq. Taamaattorli ullumikkut nunatta aningaasaqarnera qanimut qissimeqqaarlugu aningaasanik annertuunik nalilinnik aallartitsiniarutta isigeqqaartariaqarparput.

 

Ullumikkut Naalakkersuisut ersarissumik oqaatigaat inatsisit qanoq inissisimanersut. Kattusseqatigiinniit oqaatigerusupparput ullumikkut pioreersut annertunerusumik atorluarnerisigut arlaatigut aaqqiisoqarsinnaanissaa ujartoqqaartariaqartutut taakkartorusukkatsigit.

 

Tassani eqqarsaatigaagut Kalaallit Illuutai qallunaat nunaanniittut. Arlaatigut aaqqiinikkut atorluarneqarsinnaanissaat. Nalunngilarpummik Kalaallit Illui assigiingitsutigut atorneqartartut ilinniartut annertuumik atortarpaat peqatigiiffiit atortarpaat. Assigiinngitsunik pisoqartillugu atorneqartarput.

 

Aap inatsisit qallunaat nunaannut atuuttut ullumikkut malillugit højskoleliortoqarsinnaavoq apeqqutaavorli pisariaqartitsineq qanoq annertutiginersoq.

 

Aammalu aningaasatigut qanoq naleqarnersoq taamatut aallartitsiniarnermi. Ullumikkut misilinneqareersimasut aammalu misilittagaqarfiusut aqqutigalugit taamatut misiliisoqarniarli. Assersuutigalugu Knud Rasmussenip højskoleata misilittagarisimasai. Naalakkersuisup taakkartugai tassalu oqaatsinik pikkorissarfik KANUKOKAlu ilinniartitsisunut pikkorissarfiusinnaasut aaqqiivigineqarsinnaanissaat innersuussutigiinnassavagut.

 

Taamatut naatsumik oqaaseqarluta siunnersuut Kattusseqatigiinniit itigartillugu oqaatigissavarput.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Naalakkersuisoq akissuteqaammini siunnersuummut ersarissumik akissuteqanngilaq. Uangalu nammineerlunga nalilersuisarnera aallaavigalugu isumaqarpunga Danmarkimi højskolemik pilersitsinissamut taarsiullugu nukiit aningaasallu atugassat nunatsinni atoraanni pitsaanerusoq.


Kalaallit Danmarkimukartartut nunatsinnullu uterumaartut uanga eqqarsartaasera malillugu tassaasorisarpakka Danmarkimi ilinniarfinni anginerusuni atuariartortut. Tassa højskolenit qutsinnerusunit.

 

Ilinniariartortut saniatigut Kalaallit Danmarkimiittut tassaasorisarpakka inuunermi annersaani inuiaqatigiinni danskiusuni inooqataarusuttut.

 

Taamak inooqataassagaanni inuiaqatigiit inooqatigiumasat pissusii sapinngisaq tamakkerlugu iserfigisariaqarput. Soorlulu aamma maannakkut Danmarkimi Naalakkersuisuulersut nunasisunut sakkortunerusumik piumasaqalersut. Tassa integrationimik taasamik pissuseqarnerulerlutik. Uanga taamak pissuseqarnerat isumaqatigaara.

 

Danmarkimiissagaanni nunatsinnullu uternissamik kissaatigisaqarani kalaallisut inuuniarneq ajoraluartumik minnerutillugu inooqatigilikkat pissusissigut oqaasiisigut allatigullu sapinngisaq tamakkerlugu pullaviginiartariaqarput. Taamaanngikkaanni immikkoortitatut malugisimalluni inuunerup sinnera atortariaqalissaaq.

 

Saqqummiussami erseqqissarneqarpoq højskolet nunatsinniittut Danmarkimiittullu tamarmik immikkut sumiinnertik aallaavigalugu inatsisinik tunngaveqartut.

 

Taannaannarluunniit aallaavigissagaanni oqartariaqarpoq nunatsinni atuarfiit oqaluffiit højskolellumik nutartertariallit eqqaassagaanni siunnersuutip piviusunngorniarnissaanut aningaasatigut atuartitsisussanut aserfallatsaaliinissamut nunatsinni ullumikkut aningaasaqarniarnikkut pissutsit siunnersuummut illuatungiliulluinnartuusut. Siunnersuut uanga itigartilluinnarpara.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Siullermik Naalakkersuisut oqaaseqarnerannut akissutissara puigorsimagakku aalaariarlugu. Tassa Naalakkersuisut siulittaasuata akissuteqarnera qujassutigaara aammalu siunnersuutinnut partiit ataasiakkaat oqaaseqarnerat qujassutigalugu.

 


Naalakkersuisut akissuteqaataat imatut paasivara qallunaat nunaanni taamatut højskolemik pilersitsisinnaanissaq massakkut inatsit Danmarkimi højskolet pillugit atuuttoq tunngavigalugu pilersitsoqarsinnaanngitsoq. Taanna tusaatissatut tigorusuppara. Naak ussernartorsiorfigisinnaagaluarlugu taassumap inatsisip arlaatigut allanngortinneqarsinnaanissaanut nunatsinni Naalakkersuisut sunniiniaqataallutillusooq suliuniuteqarsinnaaneranik kissaateqarsinnaagaluarlunga.

 

Kisianni taamatut isikkoqartillugu massakkut tusaatissatut tiguara. Taamaattorli aamma Naalakkersuisut akissuteqaataat pitsaasumik imaluunniit tasami pitsaasumik siunertaqartumik ingerlatsisinnaanermik imaqartutut isigivara.

 

Tassami siunertanni unaagami qaluunaat nunaaniittut kalaallit qallunaat nunaaniinnerminni kulturimikkut aammalu oqaatsitigut tassani apeqqutaanani kalaallisuujunersoq qallunaatuujunersoq, kisianni oqaatsitigut ulluinnarni atorneqartussatut ilinniaqqissinnaanissaannut imaluunniit annertusaaffigineqarnissaannik tunineqarsinnaanissaannik siunertaq.

 

Taanna Naalakkersuisuninngaanniit pitsaasumik akissuteqarnikkut uani tiguneqarnera aamma qujassutigaara. Aammalu minnerunngitsumik qallunaat nunatsinnut suliartortussat taamatut kursusertinneqartarnerat pitsaanerusumik ingerlanneqalersinnaanissaanik KANUKOKA suleqatigalugu suliniuteqarsinnaanermik Naalakkersuisut oqariartuuteqarnera taanna isumaqarpunga qujassutigisariaqarlugu annertuumik.

 

Taamaattumillu aamma Naalakkersuisut siunnersuuteqarput ilaatigut oqaatsinut pikkorissarfik aammalu qallunaat nunaanni Folketingimi ilaasortaatitagut suleqatigalugit qanoq ililluni pitsaanerusumik qallunaat nunaanni kalaallit atugaannut tunngasumik pitsanngorsaanissamik suliniarnermi tassami taakkua aamma suleqatigineqarsinnaasut.

 

Taanna aamma pitsaasutut isigaara. Tassami uani eqqaasariaqarpoq uani ilinniartut imaluunniit ilinnialertussat kisimik pineqanngillat. Aamma uani pineqarput ulluinnarni kalaallit Danmarkimi najugaqartut ilinniartuunngikkaluarlutik qallunaat nunaannili najugaqartut, ilaatigut inuuniarnermikkut ajornartorsiuteqartartorujussuit. Oqaatsitigut nalorsarnerminni peqquteqarlutik isumaginnittoqarfinnut saaffiginninnissaminnut akissaqarneq ajortut.

 


Tamakkua aamma periarfissiuunneqarnissaat tassuuna aamma ingerlanneqarsinnaammat. Taamaattumik Folketingimut ilaasortat suleqatigalugit tamakkua pitsanngorsarneqarsinnaanissaannut suliniuteqarsinnaanissaq isumalluarfigivara

 

. Aamma uunga atatillugu Naalakkersuisut kaammattorusuppakka taamatut inatsit 609 taanna tunngavigalugu pilersitsisinnaannginneq uniffigiinnarnagu taamaattorli massakkut qallunaat nunaanni højskolet pioreersut arlaatigut suleqatiginerisigut tassanilu minnerunngitsumik oqaatsinik pikkorissarfik. Aammalu immaqa højskolet maaniittut suleqatiginerisigut taanna Folketingimi inatsit 609 aqqutigalugu tapiissuteqarsinnaatitaanermut tunngasortai iluaqutigalugit kalaallit højskoleannik ingerlatsilersinnaanermik misissueqqullugit.

 

Tassa oqareernittuut uani partiimi aamma oqaatsit qujassutigaakka, kisianni aamma erseqqissarusuppara minnerunngitsumik aamma Kattusseqatigiinnut uani ilinniartut kisiisa eqqarsaatiginngilakka. Aamma ilinnialersussat kisiisa eqqarsaatiginngilakka. Aamma qallunaat nunaanni kalaallit inuusut inuusimasullu aamma tassani eqqarsaatigigakkit.

 

Tassa imatut paasivara Naalakkersuisut Otto Steenholdtip oqarneratuut Naalakkersuisut una siunnersuut aappimik naaggamillu akinngilaat. Taamaattorli suliuniuteqarsinnaanermik ingerlatsisinnaanermik oqaaseqarfigalugu. Taanna isumaqarpunga qujassutigisariaqarlugu.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Tassa siunnersuuteqartup paasinninnera ilumoorpoq imaalillugu siunnersuutigineqartoq højskolemik pilersitsinissaq imaaliinnarlugu tamakkiisumik akuerineqanngilaq. Taperserneqarnanilu. Kisianni periarfissat tikkuarneqartut uani tunngavigalugit suliassaq ingerlaqqissinnaanera tikkuarneqarpoq.

 

Aamma isumaqarpunga attaviitsup kingullerminngaaniit oqaaseqartumit pissaguma Attaviitsup oqaaserisamigut siunnerfigineqartut uagullu aamma siunnerfigisagut aammalu uagut paasinnaavara Olga Poulsen siunnersuuteqartutut saqqummiussai ungaserujussuanngillat uanga isumaga najoqqutaralugu.

 


Siunnersuuteqartup ilumoortumik paasisimallugu oqaatigaa Naalakkersuisut isumaqarmata maannakkut kalaaleqativut Danmarkimiittut Danmarkimut nunassissimasut taakku pivagut. Aammalu Danmarkimi najugaqarnerminni oqatsitigut ajornartorsiuteqarnertik pillugu ikiorserneqarsinnaanerat eqqarsaatigalugu.

 

Neqeroorutini uani taaneqartup misissorumasatsinni oqaatsinik pikkorissarfik. Tassani aamma siunnersuusiornermi ikiuussinnaammat. Aamma tassani qanoq ilillugu tassani suliassaq ingeqqissinnaasoq. Siunnersuusiassami suleqataasinnaalluni.

 

Taamaattumik ilumoorpoq oqaatigeqartoq uani ilaatigut Attaviitsup oqaatigisaani, Danmarkimi nunassamittut qinersimavaat. Maannakkut kalaallit 12.000-t missaat Danmarkimiipput. Tassanilu aamma amerlanerpaartaat nunassamittut siunissami qinersimavaat nuannaralugu aammalu ulluinnarni tusarneq ajorpagut.

 

Annerusumik tusartarpagut kulturemi takuneqarsimasut kalaallit, kisianni sinneri 12.000-it annerusumik tusarneq ajorpagut. Inooqataapput suliffeqarput innuttaasutulli allatut suliassatit aamma nakkutigivaat.

 

Taamaattumik oqaatsit tungaatigut pikkorissarnissamik periarfissaqartitsineq oqaatsinik pikkorissarfik tassuunakkut misilittagaqareersoq paaseqatigalugu qanoq iliorluta ikiuussinnaanitsinnut taanna eqqortumik paasinninneruvoq.

 

Aammalu oqaatigissavara aamma tulliani oqallinnermut aamma attuumassuteqarmat.

 

Danmarkimi Naalakkersuisut taaneqarput aamma ullumikkut. Tassani marlunni oqaaseqarneq ilaatigut annikillisarniarneqarpoq atuartitsissutaanera Danmarkimi. Taanna tulliuttoq erseqqippoq. Kisianni aamma ilisimaneqarpoq Danmarkip naalagaaffiata iluani oqaatsit tassa kalaallit oqaasii savalimmiormiullu oqaasii neqeroorutinut ilaajuassammata.

 

Atuarfiit kikkulluunniit kalaallinik atorneqartut meeraasa atugarisaat. Tassani angajoqqaat qinnuteqarpata "meeqqagut kalaallisut aamma atuartinneqassapput" taanna aamma naammassiniagassanut ilaajuassaaq.


Maannakkut ikilineqaraluarpataluunniit oqaaserparujussuit assigiinngitsut ilinniarneqarput Danmarkimi, taakkua pinngitsooratik ingerlaannarnissaat pisariaqartinneqarpoq.

 

Taakkulu kalaallit kissaatigippassuk savalimmiormiulluunniit tamanna danskit naalagaaffiata naammassiniartussaavaa. Taamaattumik aamma eqqarsaativut najoqqutaralugit højskolemi kalaallit oqaasiisigut pitsanngorsaanissat inatsisartuni, Folketingimi ilaasortatsinnit alaatsinaanneqarlutik sammineqarnissaat aamma pissusissamisoortutut isigaarput. Aamma tamanna malugisinnaavara tapersersorneqartoq.

 

Nunatsinninnganniit aallartitaagaluaraanniluunniit Folketingimi taava nunatsinniittut aamma inuttut atugarisaat pillugit saaffigineqarnerit arlaqaqisut tassani aamma Folketingimi ilaasortatta aamma tigusarpaat. Tassani suleqatigiittoqarsinnaavoq. Maanngaanniit aammalu taakkua tungaanninngaanniit.

 

Tassa aamma uanga qujassutigaara taperserneqarmata Naalakkersuisut maani saqqummiussaat.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Uagut taamatut itigartitsinitsinnut tunngavigaarput pioreersut Danmarkimiittut atorluarneqarsinnaaneri toqqammavigalugit. Tassa assersuutigilaartigit Kalaallit Illui massakkut assigiinngitsorparujussuarnut taakkartorneqarpoq atorneqartartut. Kalaallit Illuat Aalborgemi massakkut ima isiorpoq arnat kalaallit Aalborgemi najugallit massakkut Kalaallit Illuat suleqatigalugu Aalborgip Kommunialu suleqatigiillutik imminnut imatut aallartitsinikuupput gruppeliorlutik massakkut arnat 10-15-it aggerfigisartagaat. Taavalu aamma taassumap saniatigut arnat ataatsimut najugaqatigiissinnaanerat misissuiffigalugu aamma ullumikkut misileraaffigivaat.

 

Taamaattumik aningaasatigut taamatut imminnut ikioqatigiinnermikkut Kalaallit Illuata iniutimi ilai atukkiuppai Aalborgip Kommunianut, taavalu Aalborgip Kommuniata taakku sulisunut aningaasartuutit matullugit ingerlatsipput. Tassa kommunit akornerminni suleqatigiinnerat tassani aamma takoreersinnaavagut.

 


Aamma apeqqutaaginnassooq kommunit allat taamatut suleqatigiissinnaaneri. Nalunngereerparput maannakkut Kalaallit Illui assigiinngitsorparujussuarnut atorneqartut. Ilinniartut atortarpaat isersimaarfigisarpaat. Peqatigiiffiit ataatsumuuvalaartarneri annertoorujussuarmik ingerlanneqartarput, kisianni kommunit aamma Kalaallit Illuilu suleqatigiinnikkut aamma taassumap tungaatigut ammaassisinnaanissaat isumaqarpunga taakku ujartoqqaartariaqarigut. Kalaallit Illuisa pitsaanerusumik atorluarneqarnerunissaat anguniarlugit. Qujanaq.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Uanga tassa Kattusseqatigiit itigartitsinerat siunnersuutinnut nammineq imminut ajornartorsiutaasutut isiginngilara. Uani Mogens Kleistip eqqartukkat tassani pineqartut uanga paasinnittarnera naapertorlugu aammalu qanoq ittuunerinik takunnissimanera naapertorlugu tassaapput isumaginninnerup iluani Socialministeriaqarfiup suleqatigineranik tunngaveqartumik taamatut Aalborgemi taakkua soorlu assersuutigisatit. Suliat taakkua tassanngaaniit tunngaveqarput. Ajunngilaq. Aamma ajunngilluinnarpoq taamaattoqarmat. Neriuutiginarpoq aamma Danmarkimi kommunini allani aamma taamaattunik pilersitsisoqarsinnaanissaa.

 

Kisianni taanna isumaqarpunga uunga højskolemut siunnersuummut annertunerusumik attuumavallaanngitsoq. Kisianni aamma uani pioreersut atorneqarsinnaanissaannut tunngatillugu taanna isumaq ajorinngilara. Aamma Naalakkersuisut akissuteqarnerminni taamatut pilersitsisoqarsinnaannginneranut akissuteqaataat tusaatissatut tiguara.

 

Taamaattorli uani taannarpiaq Danmarkimi højskolet pioreersut atorlugit suleqatigalugit taanna inatsit tunngavigalugu tapiissutigineqarsinnaasut tassuuna aallugit pilersitsisoqarnissaanik suliniuteqarnissaanik aamma innersuussuteqarpunga. Neriuppungalu aamma paasivara Naalakkersuisup kingullermik akissuteqarnermini taanna aamma isuma pitsaasutut isigaa aammalu sulissutigiumallugu.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Tassa oqallinnermi aamma oqimaaloqutariniarneqartut qallunaat suliartortinneqartoq qallunaat suliartortussat tassani atuartarniassammata. Isumaqarlunga højskolep taanna susassarinngikkaa. Taamak naatsumik oqaatigiinnartariaqarpoq.

 


Aamma kalaallit Danmarkimiittut soorlu Naalakkersuisut Siulittaasuata oqaatigeeraa ila qassiuppammitaava højskolemukarsinnaasut. Ikittoralaarsuupput. Tassa ilaasa nuna najugariligartik inuit inooqatissatik qitornaasaluunniit allaat kalaallit oqaasii puigoreersimassannguatsiarpaat. Tappavaniittuartut taakku højskolemukarnissaat, kalaallit højskoliannut ilimaginngilluinnarpara.

 

Danmarkimi aamma periusaasartoq utoqqaat højskolemiitittarnerat soorlu tamakku eqqartorneqarsinnaapput maani uagut aamma højskoletsinni. Tassa kalaallit danmarkimiittut amerlaqaat kalaallit højskolenik taasamut ornigukkusuttussat ikittoralaarsuussapput. Qularnanngitsumik nunagilikkaminnik nunaqqatimillu kulturiat itinerusumik paaserusullugu inooqatigisussaagamikkit inuunermik sinnera tamaat qularnanngilaq qallunaat højskoleat taakkua piumanerussagaat.

 

Eqqaasitsissutigeqqiinnarpara ukiuni makkunani pisimasut Danmarkip avataaninngaanniit tikittunut massakkut politikkiat allarluinnartut oqaatigisariaqarpoq. Aggulutsinniarunnaarpaat aajukua Tyrkit taakkua namminneq kulturertik ingerlallissuk. Allat taamaaliornerat naammagilerpaat. Uagut Danmarkimut inooqataasuusugut taakkua immaqa aamma ajorinnginnerussagaluarpaat qaninnerulaaratta.

 

Kisianni taakkutulli aamma immikkut mattulluta kulturitsinnik nunami allarluinnaqqissaamik aallartitsilluta ingerlatsilernissarput soorluuna massakkut Danmarkimi naalakkersuisut politikkiannut eqqunniarneqarsinnaanngitsoq.

 

Taamatut isikkoqarluinnarpoq massakkut. Folketingimi ilaasortagut suliassinniarsaraasi maanngaanniit. Siumup oqaluttuata siunnersuut akuerinngilaa. Atassutikkormiut paasilluanngilakka iluamik naaggaarnersut. Uanga pingaartittarpara Folketingimut ilaasortavut tunissagutsigit landstingemi isumaq ataasiuffigalugu tunniunneqassasoq tunuliaqutaqarluarnerussammata.

 

Maani uanga tusarnaagara tunuliaqutassatut piukkutinngilara. Akuersaarneqanngilaq. Naalakkersuisulluunniit ersarissumik akuersaanngilaat. Taamaattumik Folketingimi ilaasortagut uanga isumaga najoqqutaralugu suliarissagunikku taanna ajornartorsiussapput. Apeqqut siulliussaaq landstingimi ilaasortat apeqqut taanna pillugu qanoq oqarpat? Ullumikkut paasinngilarput ersarissoq.

 


Aammalu oqaatigereerlugu integrationspolitikkimut Danmarkimiittumut akerlianik kalaallit immikkut taamatut pineqarnissaannik Folketingimut ilaasortavut saqqummiissappata isumaqarpunga massakkut Danmarkimi Folketingimi amerlanerussuteqartut isuma taanna akuersaarnavianngikkaat.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tassa oqaaseqartumunu kingullermut una eqqaasitsissutigilaarusukkiga tassa Naalakkersuisut akissuteqaamminni naggasiinerminni, naggasiinerminni tassa oqaatigivaat issuassavara "Naalakkersuisut isumagiumavaat siunnerfiit pillugit kalaallit Folketingimut ilaasortaatitaasa marluusut, Danmarkimilu højskolep allattoqarfiata ilisimatinneqarnissaat".

 

Taanna ersarissorujussuuvoq aammalu paatsuugassaanani. Taamaammat isumaqarpunga Otto Steenholdtip taanna aamma paasinerlulaarsimassagaa. Issumaqarpunga aamma tassa saqqummiussinitsinni taanna oqaatigivarput. Pingaaruteqartorujussuusoq Folketingimi ilaasortaatitarisatta uani aamma suliaq ingerlaqqittussatut tassa naatsorsuutigigatsigu oqaatigivarpummi Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqarnerminni siunnersuuteqartup eqqarsaatigisai siunnerfigiumasai taakkua itigartivinneqanngitsut.

 

Taamaammallu aamma suliaq malersoqqissallugu aamma soqugitiginaateqartoq. Isumaqarpugut Naalakkersuisut taamatut isummersimanerat isumatusaarnerusoq. Tassami aamma eqqqaamasariaqartsigu Danmarkimi ilinniagaqartuutivut, tassa qaffasinnerusuni ilinniagaqarfinni ilinniartuutivut.

 

Tassa universiteteni handelshøjskoleni assigisaannilu ilinniartorisagut amerliartuinnartut aamma ikigisassaanngitsut. Oqaatiginiarneqartarpoq immaqa 60-70%-it missaanniittut naak nunatsinni peroriartorsimasuugaluarlutik inunnguuseralugu uagut oqaatsitsinnik ajornartorsiuteqartartut.

 

Tassa nunatsinnut soorunami uterusupput maani nunatsinni inuiaqatigiit akiligaannik Danmarkimi qaffasinnerusuni ilinniarfinni aamma ilinniareerlutik ilinniagaqartik maani nunatsinni aamma atorusukkamikku.

 

Kisiannili tassa oqaatsit tungaasigut inunnguuseralugu uagut oqaatsitsinnik piginnaasaqarnertik taanna amerlasuut ajornartorsiutigivaat. Taamaammallu aamma pisariaqartitsisoqarpoq, taannalu ersarippoq. Pisariaqartitsisoqarpoq oqaatsitsinnik pikkorissartinneqarsinnaanissartik taanna aamma ujartuiffigisarmassuk.


Ilisimasakka malillugit naluara suli taamaannersoq Danmarkimi gymnasiat arlaanni aamma kalaallit oqaasiinik ilinniartitsissuteqarsinnaanermik fageqartoqarpoq. Eqqaamanerlunngikkukku Christianshavns Gymnasiamiunngikkuni allami gymnasiami taamatut neqerooruteqartoqarpoq. Ilisimanngilarali qanoq annertutigisumik taanna atorneqarnersoq.

 

Tamanna ajornanngippat ilaa Danmarkimi gymnasiat arlaanni kalaallit oqaasiinik fageqartitsisoqarsinnaappat taava aamma ajornarnavianngikkaluarpoq Danmarkimi folkehøjskolet efterskolet husholdningsskolet håndarbejdsskolellu ataatsimoortitllugit inatsisaat najoqqutaralugit aamma kalaallit oqaasiinik aamma pikkorissartitsisinnaanissamik fagemik aamma neqerooruteqarsinnaaneq.

 

Taamaammanuna aamma uagut pingaartikkipput danskit inatsisaat pineqarmat taava Folketingimi ilaasortaatitavut uani suliami aamma eqeersimaartut, tassami novemberimili siorna Folketingimut qinersisoqareerneratigut ilaasortaatitarisagut maannamut arlaleriarlutik kalaaleqatittta Danmarkimi ilinniartut allallut inissisimanerat aammalu inuiaqatigiinni danskininngaanniit neqeroorfigineqartarnerat imaluunniit neqeroorfigineqannginnerat annertoorujussuarmik aamma eqqeersimaffigivaat.

 

Taamaammat pissusissamisuussaaq Folketingimi ilaasortaatitarisagut oqaatigeriikkattuut aamma uani aamma peqatiserisinnaasuugutsigit.

 

Taanna aamma pingaartikkatsigu tassa ilaatigut oqaatigivarput suliaq una ingerlaqqittussaammat tasssa aalajangiiffigisassatut siunnersuutaammat aappassaaneerneqartussaallunilu suleriaaserput malillugu. Taava kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliap taanna suliaq aamma malinnaaffigisariaqaraa. Aammalu isumaliutisissiissusiorfigalugu.

 

Naalakkersuisut aamma namminneq oqaatigereermassuk Folketingimi ilaasortaatitavut aamma ilisimatinneqassasut taava suliap ingerlaqqinnissaanut pisariaqarluinnarpoq Folketingemi ilaasortaatitavut tassa oqaatigeriikkattut eqeersimaarluartut aammalu uunga apeqqummut tunngatillugu aamma eqqumaniartut tunuliaqutaqarluaqqullugit aamma suleqataanissaminni tunngavissaqarluarnissaat taanna aamma uagut soqutisariaqaripput.

 


Taamaammat kissaatiginarpoq ukiamut aappassaanneerisoqartinnagu kultureqarnermut ilinniartitaanermullu ataatsimiititaliaq aamma malinnaalluni aamma isumaliutissiissusiorsinnaasuuppat taanna assut iluassagaluartoq.

 

Asii Narup Chemnitz, Inuit Ataqatigiit.

Otto Steenholdtimut oqaaseqalaarniarlunga maannarpunga. Tassa Otto Steenholdtip oqaatigivaa Olga Poulsenip siunnersuutaa pitsaasoq akuersissutigineqassagaluarpat suliniutigineqarfigineqalerlunilu taava danskit naalakkersuisuisa integrationspolitikkianut akerliusumik suliniuteqalissasugut.

 

Uanga danskit naalakkersuisui soorunami sinnerlugut maanngaanniit oqalussanngilanga. Ilisimavarput ukiarmi qallunaat nunaanni Folketingimut qineqqusaarnermi apeqqut taanna annertoorujussuarmik qallunaat akornanni oqallisigineqartoq.

 

Aamma ilisimavarput amerlanerussuteqartut massakkut Folketingimi avataaninngaaniit nunasisut annertuumik piumaffigigaat danskit kulturiannut akuliutissasut, kisianni puigorneqartariaqanngitsoq unaavoq aamma nukiit qallunaat nunaanni aamma atuuttut ataqqilluinnarmassuk nunasisut kikkulluunniit pisinnaatitaaffigimmassuk kulturi sorlaqarfitsit attatiinnarnissaannut. Nukiit taakkua pitsaasut uagutsinnut aamma suleqatiginnikkusuttarput.

 

Taakkua aamma Olga Poulsen siunnersuutaanut pitsaasumut timitaliivigineqarnissaannut soorunami suleqatiserisariaqarigut Inuit Ataqatigiinni isumaqarpugut.

 

Tassa oqaatiginiagara pingaarneq tassaavoq ataqqinnittoqartarmat nunasisunut nunasisunit. aammalu taakkua kulturi aggerfiat attatiinnarnissaannut aqqutissiuusserusuttut ataqqinnittumik pissusilersortoqartarmat. Taakkuupput uagut suleqatigisassagut.

 

Lars-Karl Jensen, Siumut.

Attaviitsoq Otto Steenholdt naqqiuteqarfigilaassavakkit. Uani oqaaserisatsinni Siumuminngaaniit aamma naqitamiippoq, oqaaseq atorparput neriuppugut, kalallit Folketingimut ilaasortarisagut marluusut suliassaq tamanna ilassilluarumaaraat. Aamma taassumap siornatunginnguaniippoq suna pineqarnersoq.


Uani oqaravit ilalernartinngikkipput taamatut pisoqarnissaa. Titarnertaap tullianiipput taakkua oqaaseqatigiit. Tassani pivarput højskolemi pilersitsinissaq tassa siunnersuutigineqartutuut Danmarkimi højskolemik pilersitsinissaq ilalernartinngilarput assigiinngitsunik peqquteqarluta. kisiannili suliniutaasut Naalakkersuisut saqqummiussaat taakkua ersarissumik oqaatigereerpagut tapersersoratsigit.

 

Taavalu Siulittaasumut ataqqinartumut oqaatigissavara tassani maluginiarakku oqaaseqartut amerlanerussuteqartut ataatsimiititaliamut ingerlanissaanut oqariartuuteqanngillat kisianni Inuit Ataqatigiit tassunga oqariartuuteqarpoq, kisiannili aamma oqaaseqarfigilaarusuppakka uani oqaatsit aniatinneqartut kalaaleqatitta kulturikkut eriagisassatigut allatigullu sorlaqarfii tammatsaaliussagaat oqalussagutta Danmarkimiittut kisiisa eqqarsaatigalugit isumaqarpunga kukkunerussasoq.

 

Qujanartumik kalaalerpassuit assigiinngitsunut siaruarsimagaluarlutik nunarsuarmik kulturikkut eriagisassanut sorlaqarfigisaminnut oqaatsitsinnullu aamma tammatsaaliuillutik peqatigiiffeqarput. Tassami nalunnngilarput qaninnerniit aallartikkutsigit Islandimiipput kalaaleqativut arlallit ukiut arlallit tassani nunaqalernikuusut nammineq kissaatigisaminnik. Savalimmiuniipput Norgemiipput Sverigemiittoqarpoq allaat amerikamiittoqartoq nalunngilarput allanilu.

 

Tamakkua suliniarnerisigut peqatigiiffitsigut allatillugu aamma eqqumaffiginngikkutsigit illuinnaasiortussaavugut taamatut højskoliliornissamik nunami ataasiinnarmik siunnerfeqarluta oqalussagutta, kisiannili suliniutaasutigut assigiinngitsutigut Naalakkersuisut oqariartuuteqarnerat uani uagut Siumuminngaaniit iluarisimaarparput.

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Una oqaatiginiarlugu; massakkut kisitsisinik ersarissunik peqanngilagut qanoq pisariaqartinneqartoq taanna højskole massakkut Danmarkimi atulersinneqarniartoq. Inuit qassit pisariaqartippaat taamaattoq.

 

Kisitsisinilluunniit arlaannilluunniit misissuisimanernik peqqaartigata taamatut siunnersuuteqarsinnaanngilagut. Massakkut Kalaallit Illui annertuumik Danmarkimi ilinniartunut annertunerusumik atorpagut. Taakku sooq attavigalugit misissuisqarsinnaanngila qanoq pisariaqartitsineqartigiva taamaattumut folkehøjskolemut.


Taamaattumik pingaaruteqarpoq aamma taakku tusarniassallugit taamatut nutaamik naliliinissatsinnut. Misissuinerit takutippassuk pisariaqartitsisoqartoq, aap taava nutaamik naliliissaagut soorunami. Qujanaq.

 

Johan Lund-Olsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Tassa oqaaseqartumut kingullermut, kisianni aamma siulianut ila misissuisitsisoqarniarligooq, Mogens Kleist. Misissuisitsisoqarniarpat, taavami soormi suna ajornarami ataatsimiititaliap taakkua misissugassat sukumiinerusut aamma misissoqqaartuugunigit. Tassami aalajangiiffigisassatut siunnersuutaavoq.

 

Aalajangiiffigisassatut siunnersuutit marloriagassaasarput massakkut ullumikkut una Olga Poulsenip siunnersuutigisaa aatsaat siullermeerneqarpoq. Taavalu aappassaanneerneqartussaavoq ukiamut taamammallu suna ajornassagami ataatsimiititaliamut aamma una innersuunneqarsinnaasuuppat naak ikinnerussuteqartut kisimiillutik kissaatigigaluaraat.

 

Atagu eqqaasitsissutigilaarlara oqaaseqartup kingulliup siuliata oqaaserisaanut aamma utertitsiviutigilaarlugu. Tallimanngormat tassa ippassaaniusaannannguaq Inatsisartut aalajangiiffigisassatut siunnersuut kisianni partiimit allaminngaaneersoq tassa parteeqatigisaata saqqummiussaa maani amerlanerussuteqartunit taperserneqanngikkaluartoq aamma amerlanerussuteqartunit kissaatigineqanngikkaluartoq ataatsimiititaliamut innersuunneqassasoq Ataatsimiinnermi aqutsisumit ataatsimiititaliamut innersuunneqarpoq aappaassaaneerisoqartinnagu.

 

Taava eqqumiissaqaaq una taamak misissugassartaqarsimappat taava sooq una aalajangiiffigisassatut siunnersuutaassooq taava aamma aappassaaneerneqannginnermini ataatsimiititalianut taava aamma misissuiffigineqarsinnaanngilaq aammalu isumaliutissiissusiorfigineqarluni.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.

Aallarniininni eqqaatsiarpakka nunatsinni atuarfiit oqaluffiillu imannak uagutsinnut suaaruteqartut nutarterneqarnissatsinnik kissaateqaqaagut. Nukiit taakkununnga atorusullugit uanga innersuuppakka tassa aamma ilinniartitsisut aningaasat allallu eqqarsaatigalugit isumaqarpunga massakkut oqallinnitsinni taakkua paasiniassagaanni taamatut periarfissaq suli nalliussimangitsoq.

 


Siumut oqaaseqartuat tupigilaarpara tassa ersarissumik uani pingaartumik qallunaatuuani oqaaserimmagu Naalakkersuisut akissutaat ersarissoq. Uanga oqaatigigakku akissuteqanngitsut aappimik naaggamilluunniit. Aamma Naalakkersuisut siulittaasuata aatsaaqqissaaq eqqaavaa taamaattuusoq.

 

Taava taakku ilalerluarumasinnarlugit oqarmat siunnersuut ilalernartinngilarput. Tassa taannaana uanga aallaavigiga. Tassa uanga aalajangiusimaannarpara taanna piffissaanngilaq aamma Folketingimut ilaasortat taanna suliassarinngilaat.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Oqaaseqarumasut amerligaluttuinnarmata una erseqqissassavara; Naalakkersuisut akissuteqaataat erseqqippoq aamma partiit, Kattusseqatigiit attaviitsullu siullermeerineranit oqariartuutaat aamma erseqqippoq ima erseqqitsigaaq siullermeerinermi Siumup ukiamut aappassaaneerneqarnissaa inassutigaa ataatsimiisitaliami suliarineqassanngitsoq.

 

Atassut Inuit Ataqatigiillu taamatorluinnaq ataatsimiisitaliami suliarineqarnissaa kissaatigaat. Kattusseqatigiit, Siumukkut Atassutikkullu periaasiat atorniarpaat. Aamma taamaappoq attaviitsoq. Allatut oqaatigalugu maannakkut siullermeerneqarpoq aappaagu ukiaru aappassaaneerneqassaaq.

 

Allat inassuteqaataasut imaluunniit saniatigut oqaaserisat uanga oqaaseqarifigissanngilakka, maannakkorpiaq ataatsimiinnermik aqutsisutut. Taamaattumik tallisaanissaq pisariaqanngitsutut isikkoqarpoq.

 

Jonathan Motzfeldt, Naalakkersuisut Siulittaasuat, Siumut.

Aappassaaneerlugu atuassanngilara qanoq akissuteqarnerput, kisianni eqqaasitsissutigissavara inatsisit tassani aporfissaasut Naalakkersuisut tikkuartorsimavaat højskoleliorluni ingerlassagaanni aporfiusussat.

 


Aammalu oqaaseqaatitta naggataani erseqqissumik taanna oqaatigaara. Taamaattumik siunnersuutigissavara naggataatigut Naalakkersuisut taanna innersuussutiga takoqqullugu. Tassanilu aamma saqqummiussummi naapitseriarnerput oqaatigaara oqaatsinik pikkorissarfik suleqatigalugu tassani kalaaleqativut oqaatsit tungaasigut ajornartorsiutiminnik qaangiiniarneranni ikiuussinnaanerput taakkua misissussagaat, suleqatigalugit.

 

Taavalu aamma Danmarkimiimmata Danmarkimi najugaqarlutik taava aamma kalaallit Folketingimut ilaasortaasa tassuunakkut aamma sulinissami peqataanissaannik misissuinissarput aamma ilanngukkumagipput. Tassa taanna oqaatigisatsinni pingaarnerpaajuvoq.

 

Inatsisitigut ajornartorsiutitaqarpoq assigiinngitsunik kisianni oqaatsinut ilinniartitsinermut tunngatillugu oqaatsinik pikkorissarfik suleqatigalugu taassumap pitsanngorsaatissaanik siunnersuuteqarnissaq ammaffigaarput.

 

Lars-Karl Jensen, Siumut.

Tassa Danmarkimi højskolenik pilersitsinissaq taanna ilalernartinngilarput. Taanna ersarissaannassavara. Taamaattumillu takusinnaanngilara ataatsimiititaliap suna suliarissaneraa. Naalakkersuisut suliakkigaqarsimapput. Oqaatsinik pikkorissarfik allallu. Taakkua siulersuisoqarput suliassaq tigugunikku taakkua nammineq suliariumaarpaat. Qujanaq.

 

Naimanngitsoq Petersen, Atassut.

Qujanaq. Immaqa assortuutissanngikkaluarpoq partiit qanoq oqaaseqarsimanerat. Tassa Atassummiit ersarissumik oqaatigaarput nunani allani højskoleliuinnarata nunatsinni periarfissanik annertusaanissaq Atassummiit erseqqissumik oqaatigaarput. Taanna oqaatigilaarpara.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermi aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Naimanngitsoq Petersenimut qujavugut. Taavalu siunnersuuteqartoq sisamassaanik oqarnissanut periarfissipparput taamaattumik oqallatsiaannassaaq.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit.

Qujanaq. Isumaqarlunga aatsaat pingajussaaniilerlunga taamaattumik nappaavuga. Qujanaq. Tassa naatsuarannguamik. Taanna soorlulusooq siunnersuutima akissaqartinneqarnani pilersinneqarsinnaanninneranut isikkoqartinniarneqartumik taamatut imaattorneqarnera nuannerpallaanngilaq.

 


Naalakkersuisut ersarissumik akissuteqarnerminni oqaatigisaat tassalu uanga aallaavigisara inatsit folketingemi inatsisiusoq 906, 23. december 1980-imeersoq. Taanna tunngaviglugu pilersitsisoqarsinnaannginneranik Naalakkersuisut ersarissumik oqarput. Aap tusaatissatut taanna tiguara. Taamaattorli allat periarfissat atorlugit pilersitsisinaanissamut suliniuteqarnissaq aamma namminnnerlutik Naalakkersuisup oqarnermisuut suliarerusuttY taanna naammaagisimaarluinnarpara.

 

Aamma paasilluanngilara siunnersuut aalajangiiffigisassatut siunnersuut ataatsimiititaliamut ingerlateqqinneqartartussammat suleriaaseq naapertorlugu taanna taamaaliumasimannginnera paasisinnaanngilara.