Kalaallit Nunaanni Inatsisartut

Oqaluuserisassani immikkoortoq 75

Ataatsimiinnerit Tilbage Op Næste

Siullermeerneqarnera Aappassaanneerneqarnera Pingajussaaneerneqarnera

Ullut ataatsimiiffiusut aqqarnat, sisamanngorneq 25. april 2002, nal. 17:15

Oqaluuserisassani immikkoortoq 75

Sanaartornermi kommunet oqartussaaqataanerat pillugu apeqquteqaat aallavigalugu oqallinnissamik siunnersuut.

(Anthon Frederiksen)

 

Ataatsimiinnermik aqutsisoq: Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Kattusseqatigiit.

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Siullermik pappiliani aqquaanneqarsimasumi qulequtsiunneqarsimasoq pillugu eqqaasitsissutigilaassuara taanna qulequtaq uanga namminneq allatariinginnakku, kisiannili siunnersuutivinni imatut allassimasut imatut atuaannassuakka.

 

Kalaallit Nunatsinni Inatsisartut suleriaasissaanni §35 tunngavigalu matumuuna apeqquteqaat aallavigalugu Inatsisartunut oqaluuserisassaq imaattoq saqqummiuppara.

 

Naluneqanngitsutut kommunet pillugit aaqqissuusseqqinnermut ataatsimiititaliarsuup suliaani kommunet nammineernerulernissaat eqqartorneqarpoq, aammalu tamanna maannamut paasisinnaasakka naapertorlugit suli anguniarneqarpoq.

 

Tamaanalumi namminiilivinnissamik eqqarsaammut naleequlluinnarpoq. Tassami kommunet minnerunngitsumillu kommuneni nunaqarfiit ullumukkorniit nammineernerulernissaat suli annerusumik periarfissinneqassappat, kommunet pisinnaatitaaffii annertusineqartariaqarsorinarmata.

 


Tamaanalu ilaatigut aqqutissiuunneqarsinnaavoq Namminersornerullutik Oqartussat aningaasatigut sanaartornermut pilersaarusiornerannut, aammalu aningaasanut Inatsisip suliarineqarneranut atatillugu, kommunet pisinnaatitaaffiisa annertusineqarnerisigut.

 

Taamaaliornikkut Namminersornerullutik Oqartussat akisissaaffinnik kommunenut siammarterisinnaapput, soorlu assersuutigalugu aningaasanut inatsimmi sanaartornermut aningaasaliissutit, kommunenut isumaqatigiissusiornikkut sanaartugassat pilersaarusiornerat, suliariumannittussarsiuussinerit ilaallu ilanngullugit kommunenut suliakkiunneqarnerisigut, sanaartugassat pilertornerusumik kinguaattoorfiunnginnerusumillu ingerlanneqartalersinnaanerat qulakkeerneqarsinnaammat.

 

Maannakkummi sanaartugassat kommuneni assigiinngitsuni suliarineqartussat allaffippassuit, pilersaarusiornerpassuit, apeqquterpassuit allallu qinnuteqaatit sulianut kinguarsaataasartut aqqusaaqqaarlugit, allaffissornerujussuaq atoqqaarlugu aatsaat sanaartugassat aallartinneqartarput. Ilaatigut ukiumut aningaasaliiffiusumut kingusinaartumik ingerlanneqalertarlutik.

 

Taamaammallu Namminersornerullutik Oqartussat sanaartugassanut aningaasaliissutigisartagaat agguaqatigiisillugit ukiumut 100 millionit missaani piviusunngortinneqanngitsoortarlutik, imaluunnit atorneqanngitsoortarlutik.

 

Sanaartoorneq eqaannerusumik ingerlanneqassappat allaffissornerujussuaq annikillisinneqartariaqartoq isumaqarnarpoq. Minnerunngitsumik sikusartuni najugallit aamma eqqarsaatigalugit.

 

Tassami aningaasanut inatsit akuersissutigineqaraangat naluneqarneq ajorpoq sinerissami kommuneqarfinni suut sanaartorneqartussat aningaasaliiffigineqarnersut. Inatsisartut akuersinerat tunngavigalugu Naalakkersuisut pisinnaatinneqarsinnaapput, sanaartugassat kommunenut isumaqatigiissuteqarnikkut imaluunniit periuutsinik allanik sanaartornermut maannakkorniit pilertornerusumik ingerlanneqalersinnaanerannut periarfissiisumik, aaqqissuussinikkut allaffissornerujussuup aamma millisaaffigineqarnissaanik kinguneqartussamik naammassisoqartoqarsinnaanera anguniarlugu aaqqissuusisoqarsinnaaqqullugu.

 


Taamatut siunnersuuteqarlunga neriuutigaara sanaartornermik kinguaattoorutaasartut anigorniarlugit Inatsisartut iliuuseqarumaartut. Oqallilluarisi.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq, siullermik utoqqatsissutigissavara ullormut oqaluuserisassani qulequtalersuinermi teknikkikkut kukkuluttortoqarsimammat allattoqarfiup tungaaninngaanniit. Taannalu utoqqatsissuigaarput.

 

Taavalu akissuteqassaq Ineqarnermut Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq.

 

Jørgen Wæver-Johansen, Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Pisortat sanaartugassanut aningaasaliissutaat naalakkersuinikkut tamakkiisumik nakkutigalugit ingerlanneqartussaapput. Tamatumalu kingunerisariaqarlugu allaffissornikkut aqutsisoqartariaqarnera.

 

Sanaartugassanik suliassat kommunenut isumagisassanngortinneqarlugittaaq Inatsisartut Naalakkersuisullu aningaasaliisartut aamma aningaasaliissutinik Pisortatut ingerlatsinermut akisussaasutut, sanaartugassani suliassat ingerlanneranni malinnaasussaapput. Ingerlaavartumillu pisariaqartinneqartunik akuersissuteqartartussaallutik.

 

Taamatut allaffissornikkut aqutsisariaqarneq qanorluunniit pisoqassagaluarpat Namminersornerullutik oqartussanit aammalumi kommunenit suliarineqartartussaavoq. Taamaakkalluartoq siunnersuuteqartoq isumaqatigaara pitsanngorsaasoqarsinnaanerarlugulu pisariillisaasoqarsinnaanerarmagu, pingaartumik Namminersornerullutik Oqartussat kommunellu pilersaarusiortarnerisa naleqqunnerusumik ataqatigiissaarnerusumillu pisalerneratigut.

 

Sanaartugassat ukiup tulliani aallartitassat novemberip qiteqqunnerani akuersissutigineqartarput. Pilersaarusiuunneqarneralli arlalippassuartigut aatsaat januarimi aallartinneqartarpoq. Tassani paasinarsisinnaasarluni missingersuusiaagallartut eqqortinneqarsinnaannginnerat. Taamatut pisoqartillugu aningaasaliissutit amerlissutissaannik qinnuteqartoqartariaqalersarpoq imaluunniit pilersaarutit allanngortinneqartariaqalersarlutik.


Tamannalu taannaannaalluni piffissartornartaqaaq. Tamatuma kingunerisarpaa sanaartornerup ukioq imaaleereersoq aallartinneqartarnera, imaluunniit aappaagussamut kinguartinneqartariaqalersarnera.

 

2002-mulli missingersuusiornermut malittarisassat tunngavigalugit, kontomit pilersitsisoqarpoq aningaasanut inatsimmut ilanngussinnginnermi aallarnisaataasumik pilersaarusiornermut atugassanik imalimmik. Tamatuma kingunerissavaa pilersaarutit piinik missingersuusiorlugit sanaartugassanut siunnersuutissanngorlugit suliarineqartalernerat, tassa aningaasanut inatsimmut ilanngunneqartussanngoraangamik.

 

Taamaalippat sanaartugassanik pilersaarutit annikinnerusut inaarsarneqarsinnaalissapput, suliariumannittussarsiuunneqarsinnaasalissallutillu ukiumi tulliuttumi piffissarissaarnerulluni aallartinneqartalersinnaassallutik.

 

Sanaartugassanik pilersaarutit annertunerusut naammassillugit pilersaarusiorneqartassapput ukiumilu tulliuttumi, periarfissaqarpat suliariumannittussarsiuunneqarlutik aappaguani piffissarissaarluni aallartinneqarsinnaasunngorlugit.

 

Tassa piffissaq pilersaarusiorfiusoq tallineqassaaq, kisiannili qularnaannerusumik tunngavissaqalissalluni taamaalillunilu pisariaqanngitsumik kinguaattoortarnerit pinngitsoortinniarneqalersinnaassallutik.

 

Taamatuttaaq tunngaviatigut periaaseqarneq atuutissaaq pilersaarusiortarnermut akisussaaffik kommunenut nuunneqassagaluarpat.

 

Taamaammat sanaartornermut tunngassuteqartuni annertuumik kinguaattoorsimaneq qaangerneqarsinnaanngilaq akisussaaffiup kommunenut tunniutiinnarneratigut. Qaangerneqarsinnaavoq atuutilereersutut isumatuumik pilersaarusiornikkut siunissami suliassanut sunniuteqarumaartumut.

 


Matumanili oqaatigineqanngilaq allanut suliassanngortitsisarneq allanik peqquteqarluni iluaqutaanaviangitsoq. Taanna paaseqqunarpoq. Tamakku pillugit Naalakersuisut kommunenik oqaloqateqarnissartik ammaffigaat, ammaffigaluguttaaq suliassaqarfinni suliassat pitsaanerusumik akikinnerusumik ullutsinnullu naleqqunerusumik suliarineqartalernissaannik. Allanngortiterinikkut inuiaqatigiinnut iluaqutaasinnaasut pillugit kommunet Namminersornerullutillu Oqartussat akornanni suliassat agguataarneqarneranni nutaamik eqqarsartaaseqalernissaq.

 

Namminersornerullutik Oqartussat taamatullu kommunet ajornartorsiutinut ilisimaarinninnerat takuneqarsinnaavortaaq 2002-mut ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiissuteqarnermut atatillugu, sanaartornermut tunngasut pillugit ima allassimasoqarmat.

 

Illua tungeriit isumaqatigiipput, kommunet ataasiakkaat aammalu Namminersornerullutik Oqartussat akornanni immikkut isumaqatigiissusiornissamut periarfissaqartoqartariaqartoq. Naatsorsuutigineqarpoq sanaartornikkut suut tamaasa ataatsimut isiginerullugit ingerlanissaq siunertaralugu ukiunut qassiinut isumaqatiissusiortoqartassasoq, taamaalillutik kommunet taakku aningaasatigut amerlanerusunik isumagisaqalernermikkut kiffaanngissuseqarnerulerlutillu sanaartugassanut tamarmiusunut sunniuteqarnerulissammata.

 

Kommunet aningaasalersueqataanerat soorlu pisarsinnaavoq inissialiortiternerni sanaartorfigissaanermi pingaarnerusuni sanaartorfissat nutaat ilanngunneqaraangata, ulluunerani paaqqinniffiliortiternerni aammalu avatangiisinut tunngasuni sanaartukkat aningaasalersorneqarnerini. Qujanaq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Ja, qujanaq. Maannalu partiit Kattusseqatigiit Attaviitsullu oqaaseqartussaat oqaaseqassapput, siulliulluni oqaaseqassaaq Vittus ??? Mikaelsen, Siumut.

 

 

 

Vittus Mikaelsen, Siumut.

Qujanaq. Siunnersuuteqartup qulequtaq saqqummertitaani allaanerulaartumi quliqutsiinikuuvugut, pissutigalugu taanna siulittaasoqarfimmit oqaatigineqareernikuuvoq.

 

Siumuminngaanniit imatut oqaaseqarniarpugut.


Qanoq ililluni sanaartornermi aningaasaliissutit allaffissornikkut pissusissamisoortumik ingerlanneqartalernissaannik taamaasillunilu pisariaqanngitsumik kinguaattorutit kommuneni akornutaannginnissaasa qulakkeerneqarnissaanni apeqquteqaat aallaavigalugu oqallisissamik siunnersuut Siumumiit imaattumik oqaaseqarfigissavarput.

 

Inatsisartuni ilaasortaq Anthon Frederiksen oqallisissiami siunnersuutaata Siumumiit misissorluarneranni paasivarput, siunnersuuteqartup saqqummiussaanik taaneqartut maleruagassatigut atuuttutigut aamma  kommunemut ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiissutit naapertorlugit iluarsiissutigineqarfigineqareersut. Aammalu kommunet taamaasiornissaminnut periarfissaqareersut.

 

Siumumiit maluginiarparput siusinnerusukkut Inatsisartuni ilaasortat allat oqaluuserisassanngortitamut assingusumik oqaluuserisassanngortitsisarnerisa kingunerisaannik aammalu kommunemi iluarsaaqqinnermut ataatsimiititaliarsuup sulinerata kiisalu KANUKOKA-mi aallartitat aammalu borgmesterit kommunaldirektørillu ataatsimiittarneranni maannakkut oqaluuserisassanngortinneqartoq sukumiisumik sammineqartareersoq. Aamma oqaluuserineqartareerluni.

 

Tamakkunani timitalerneq Naalakkersuisut siulittaasuat suliassanut tunngasuni erseqqissumik nassuiaateqartareerpoq imaluunniit iliuuseqartareerpoq nassuiaateqartareerpoq. Nassuiaateqartareernera pillugu aammalu tamatuma kingunerisaanik KANUKOKA aallartitat kommunemit aallartitat KANUKOKA suliassinneqarnikuulluni. Naalakkersuisunut isumaqatigiinniaqqullugu.

 

Suliassaq tamaana KANUKOKA-mi Naalakkersuisullu ajunngilluinnartumik kommunenut atussallugu eqaatsumik kommunenut ataatsimoortumik tapiissutit pillugit isumaqatigiissuteqarnerminni aaqqiivigineqarnikuuvoq.

 

Taamatuttaaq missingissuusiortoqarnermi inatsimmi sanaartugassani allaffissornikkut aqutsineq suliassallu ingerlaartarnerat iluarsiissuteqarfigineqareerluni.

 


Taava aamma Naalakkersuisut KANUKOKA-llu isumaqatigiissutaanni periarfissiuunneqartut aamma Inatsisartut imaluunnit Naalakkersuisuni missingersuusiortarnermi inatsisiliornikkut aaqqiissutaasimasut, tassami kommunet piumassuseqartut perusuttullu sanaartornermut tunngassuteqartut pillugit, immikkut isumaqatigiissuteqarnikkut kiffaanngissuseqarlutik aningaasaliissutit tamarmiusut annerusumik sunniuteqarfigisinnaareermassuk.

Naggasiutigalugu oqaatigissarput Siumumiit Naalakkersuisut isumaqatigigatsigit, Naalakkersuisut oqarmata Pisortat aningaasaliissutaat pisortat sanaartugassanut aningaasaliissutaat Naalakkersuinikkut tamakkiisumik nakkutigineqartussaasut.

 

Aamma ilanngullu oqaatigissallugu, Naalakkersuisut akissuteqaataat Siumumiit tamakkiisumik isumaqatigigatsigu.

 

Qanoq ililluni sanaartornermut aningaasaliissutit allaffissornikkut pissusissamisoortumik ingerlanneqartuarnissaanik taamaasillunilu pisariaqanngitsumik kinguaattoornerit kommunenut akornutaannginnissaasa qulakkeerneqarnissaannik oqallittoqarnissaanik Antuup siunnersuutaa oqaaseqarfigaarput.

 

Isumaqarluta pisussaasut iliuuserineqareersut pisussaasunut iliuuserineqareersut naammaginartut.

 

 

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Ja, qujanaq. Tulliulluni oqaaseqassaaq Daniel Skifte, Atassut.

 

 

 

Daniel Skifte, Atassut.

Qujanaq. Inatsisartunut ilaasortap Anthon Frederiksenip apeqquteqaat aallaavigalugu oqallisissatut siunnersuutaanut Atassut imatut oqaaseqarniarpoq.

 

Aallaqqaammut oqaatigeriissavarput siunnersuut tunngaviatigut isumaqatigigatsigu, taamaattumik tapersiisumik nipeqarluta oqalliseqataaniarpugut.


Kisianni taamaaliussagaanni suliassalli annertussusissaa apeqqutaassalluni. Taamaaliornissaq kommunet ilaannut pitsaasuusussaavoq aammali kommunet ilaannut mianersorfissaqassalluni.

 

Taamaattumik Naalakkersuisut apeqquteqaat pillugu akuersaartumik nipeqarnerat Atassummiit iluarisimaarparput. Naalakkersuisullu apeqqutinik assigiinngitsunik uparuartuinerat aamma malitassatut taperserlutigut.

 

Atassumminngaanniit kaammattuutigissavarput Naalakkersuisut taamaaliortoqalinnginnerani najoqqutassanik erseqqissunik KANUKOKA peqatigalugu suliaqaqqullugit.

 

Atassutip pingaartittuaannarsimavaa kommunet nammineernerulernissaannut aqqutissiuunneqartuarnissaat Namminersornerusuniit ingerlatilerneqassasoq.

 

Soorunami suliassanut annikinnerusunut ajornannginnerusumillu naammassisariaqartunut piunasaqaatit sananeqarnissaat ajornassangeqaaq. Kisiannili suliassanut annertunerusunut immaqalu allaat ukiut arlallit atoqqaarlugit sanaartukkamik ingerlatsiviusuni kommunemut pineqartumut piumasaqaatit allaanerusariaqarput. Soorlu pilersaarusiorluarnissaq akisunaartitsinnginnissaq sanaassallu tamaakkiisumik Pisortanit aningaasalerneqartussap aningaasatigut qulakkeerneqarsimanissaa eqqarsaatigalugit.

 

Taamak oqaaseqarluta taperserparput Naalakkersuisut akissuteqaataat pitsaasoq. Aamma isumaqatigalugu taperserparput.

 

 

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Qujanaq, tulliulluni oqaaseqassaaq Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

 

 

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.


Qujanaq. Inuit Ataqatigiit Naalakkersuisut siunnersuuteqartumut akissuteqaataat tamakkiisumik isumaqatigigatsigu apeqquteqaat aallaavigalugu oqallisissatut siunnersuut naatsunnguamik oqaaseqarfigissavarput.

 

Inatsisartuni sanaartornermut aningaasaliissutit pillugit oqallittarnerparujussuit minnerunngitsumillu sanaartugassatigut kinguaattoortarnerit pillugit sanaartorneq eqaannerusumik ingerlanneqarnissaanik Inatsisartut kommunellu kissaateqarnerat aallaavigalugu taamanikkut Naalakkersuisuusut ajornartorsiutit pillugit kommunet kattuffiannut, suliassat agguaanneqartarneranni nutaamik aaqqissuussinissamik illuatungeriit ukioq mannamiit atuutilersussamik isumaqatigiissuteqarput.

 

Taamatut illua tungeriit isumaqatigiissuteqarnerisigut Inuit Ataqatigiinniit naatsorsuutigaarput sanaartornikkut suut tamaasa ataatsimut isiginninnerullugit imaluunniit isiginerullugit pilersaarusiornerit ingerlanneqartalernissaannik tamanna kinguneqarumaartoq.

 

Mannakkut sanaartornermi nutarterinermilu pilersaarusiornermi kommunet mikinerusut tunulliunneqartartutut misigisimanerat taamaalilluni qaangerneqarsinnaasutut aamma isigigatsigu.

 

Naggataatigut Inuit Ataqagatigiit Naalakkersuisunut kaammattuutigissavarput sanaartugassatigut nutarterinissatigullu nunatsinni sumi najugaqaraluaraanniluunniit pisariaqartitsineq assigiimmat, kommunet sanaartugassatigut nammassinnaasaallu aallaavigalugit ukiunut qassiinut isumaqatigiittoqarnissaanik siunertaq nammassiniaqqullugu.

 

Kommunemmi anginerit sisamat kisimik qitiusumiit sukkasuumik ineriartortinneqarnerat siammasinnerusunut ataatsimut isiginninnerulluni ineriartortitsinermik taarserneqartariaqartoq isumaqaratta.

 

Taamatut siunnersuuteqartup Inatsisartunut ilaasortap Anthon Frederiksenip siunnersuutaanut, suliaq aallartinneqareerlunilu naammassineqareermat Inatsisartut siulittaasoqarfianiit allakatigut akineqarsimagunartariaqarunaraluartoq, isumaqarfigisarput pillugu oqaaseqarpugut.

 

 


Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Ja, qujanaq. Tulliulluni oqaaseqassaaq Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

 

 

Mogens Kleist, Kattusseqatigiit.

Qujanaq. Ajornartorsiut ullumikkut imaannaanngitsuuvoq. Tassami ukiakkut Inatsisartut soorlu aningaasanut missingersutit akuersissutigineqaraangata, suliassat aappaagussamut akuersissutigineqartarmata.

 

Taamatullu ingerlariaasitta takutippaa illoqarfiit sikusartumiittut, sanaartornissaminnut periarfissaat annikillingaatsiartartut. Imaammammi umiarsuit pajuttut unereernerisigut unereernerisa kingorna akuersinerit aaliangiiffigineqartarmata. Naalakkersuisullu akissuteqaataat Kattusseqatigiinniit tusaatissatut tigorusuppagut.

 

Siunissaq ungasinnerusoq isigalugu taamatut kommunet Namminersornerullutik Oqartussallu pitsaanerusumik suleqatigiilersinnaanissaat pissanngatigaarput.

 

Aammalu INI A/S-p nutaamik naliliiffigineqarnissaa Kattusseqatigiinniit pissanngatsigivarput, tassami suliassat ersarissut INI A/S-p tigummilerpagit suliassat ilaat tassalu sanaartornermut tunngasut, kommunenit ingerlanneqartalissammata taamaalillunilu kommunet ataasiakkaat suliat qanimut, suliat ataatsiakkaat kommuneninngaannit ingerlanneqartalissammata.

 

Minnerunngitsumillu illussanik titartaasartut pitsaanerusumik aammalu piffissamik aaliangersimasumik pilersaarusiortalersinnaassammata kommunet qanimut suleqatigalugit.

 

Siunissaq ungasinnerusoq isigalugu maannakkumiit pilersaarusiortariaqalerpugut sanaartorneq ukiut qulit femtenit qanoq isikkoqassanersoq anguniarlugu. Taamatut iliunngikkutta illoqarfiit ataasiakkaat immaqa mikinerit mattukkaluttuinnassavagut. Taamaammat ersarissumik ataatsimoorluta pilersaarusiornissaq ingerlattariaqarparput.

 


Ilanngullugu Kattusseqatigiinniit oqaatigissavarput Namminersornerullutik Oqartussat, kommunit kattuffiat INI A/S sanaartornermut aningaasaateqarfillu imminnut paaseqatigiinnerullutik suleqatigiinnissaat anguniartariaqartoq.

 

Aammali sanaartornermut aningaasaliissutaasartut ukiut tamaasa agguaqasigiisilluguit 100 millionit missaaniikkajuttartut atorluarneqarnissaat eqqarsaatigalugit. Sanaartornermi pilersaarusiortarnerup aqutsisarnerullu kommunenut siammarnerullugu aaqqiivigineqarnissaat Kattusseqatigiinniit kaammattuutigaarput.

 

Tassami pingaaruteqarpoq sanaartornermut aningaasaateqarfimmiit aningaasat atorneqanngtsoortartut pitsaanerpaamik aaqqiivigineqarnissaat.

 

Qujanartumillu ukiuni kingullerni kommunet ilaat Namminersornerullutik Oqartussat akornanni isumaqatigiissusiortarsimapput sanaartornerup ingerlanneqarnera aqunneqarneralu pillugu.

 

Kattusseqatiginniit isumaqarpugut periuuseq taamaattoq kommunet nammineernerulernissaannut angusaqarniarnermut naleqquttuusoq.

 

Tassami Kattuseqatigiinniit isumaqarpugut, tassami Kattusseqatigiinniit isumarput naapertorlugu taamaaliornikkut aningaasat sanaartornermut atorneqartussat uninngatiinnarnagit minnerunngitsumillu aningaasarsiornermut tamakkiinerusumik iluaqutaasinnnaanissaat periarfissinneqassammata.

Taamaaliornikkut sulisitsisunut suliffissaqartitsiniarnermullu aammalu kommunenut Namminersornerullutik Oqartussanut akileraarutitigut selskabsskatsikkut akileraartutitigullu aningaasat kaaviaartinneqartarnerat pitsaanerulersinnaassammat.

 

Taamaammat pingaaruteqarluinnarpoq pitsaasumik sanaartornermut pilersaarusiornisssarput. Susassaqartut tamaasa ataatsimut suleqatigalugit.

 

Taamatut oqaaseqarluta siunnersuuteqartoq Kattusseqatigiinniit tamakkiisumik taperserparput. Qujanaq.

 


 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Ja, qujanaq, tulliulluni oqaaseqassaaq Otto Steenholdt, Attaviitsoq.

 

 

 

 

Otto Steenholdt, Attaviitsoq.

Siunnersuut isumaqatiginarluinnartuuvoq. Qangali siunniunneqareersimasut ersarissumik piaarnerusumillu aaqqinneqaqqummagit.

 

Kommunet pisinnaatitaaffii annertunerulersittariaqarput, taakkuuppummi Namminersornerullutik Oqartussaanerup tunngavigilluinnartariaqagai.

 

Sanaartugassat taakkulu aningaasalersornissaat kommuneqarfinniittussat kommunenut isumaqatigiissusiornikkut suliariumannittussarsiuunnerat ilaallu ilanngullugit, kommunet qaninnerusumik suleqatiginerisigut pilersaarusiorneqartariaqarput.

 

Taama aaqqiisariaqarneq aamma pingaaruteqanngitsuunngilaq, erloqinaannavissumik sanaartugassaraluanik kinguaattooqattaarnersuaq ilorfaap tungaanut saatissagaanni.

 

Siunnersuuteqartup qiteravillugu eqqugaa aamma uaniippoq, allaffissornerujussuup aamma kommuneni sanaartugassat tungaasigut millisinneqartariaqarnera.

 

Uangattaaq pingaarteqaara sanaartugassat pilersaarusiorneqarneranni nunatsinni pissutsit qitiutinneqartarnissaat, tassa sikusartup qaqugu tikinneqarsinnaajunnaartarnera aamma sanaartugassanut pilersaarusioqqitassanullu annertoorujussuarmik sunniuteqartammat.

 

Siunnersuut sakkortuumik taperserpara, naak Naalakkersuisut akissutaat ersarissoq naammagisimaartariaqaraluartoq.

 


Ilumut sanaartornermut kinguaattooqattaarneq taakkartortuagarput aaqqillaqusarpullu aamma kommunet ikiortiginerullugit aaqqinniartariaqarpoq. Kommunimmi namminneq pissutsit qanitatik ilisimaneruaat.

 

Ungasissumit aqutaavallaarneq aamma kommunenut naammagiinnagassaajunnaarpoq. Kommunet namminersornerat aamma maani oqallisigineqartumi annertusartariaqarpoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Ja, qujanaq. Tulliulluni oqaaseqarniarpoq siunnersuuteqartoq imaluunniit apeqquteqaateqartoq. Tassalu Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

 

 

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Qujanarujussuaq. Tamassinnut oqaaseqaatigisassinnut, minnerunngitsumillu aamma Naalakkersuisut akissuteqaataannut.

 

Takusinnaasakka malillugit Naalakkersuisut akissuteqaatiminni aamma kommuneni tamatut periarfissiisinnaanermut ammaffiginninnerat isumaqarpunga maani ataatsimiittarfimmi tusarlugu nuannerlunilu isumalluarnartoq. Minnerunngitsumik ukiorpassuanngulersuni sanaartornermut aningaasartuutit atorneqanngitsoortartut appartinneqarnissaat, aningaasallu nunatsinni sulisinneqarnissaat annerusumik taamaasillugu anguneqarsinnaanissaa, tamatta soqutigilluinnarlugu oqallisigisareeratsigu maani inimi aamma.

 

Taamaallaat paasiuminaatsilaapara IA-p oqaluttuata manna oqallisissiaq maaniluunniit maangaluunniit anngunneqartariaqanngikkaluarneranik allaat oqarnera, taanna assut akueriuminaatsippara. Tassa ajornartorsiut qangali qangarsuarli eqqartorneqartuartoq aamma taassumap anigorniarlugu suleqataaffigerusunnerata isumaqarpunga eqqumaffiginnginneqarnera taamaasilluni IA-minngaanniit ersersinneqartoq.Tupinnarpoq ajornartorsiut nalunnginneqareertoq ilisimaneqareertorlu allaat allagaannartigut akineqartariaqartutut IA-minngaanniit nalilerneqarmat.

 


Kisianni taanna eqqarsaatigivallarnagu isumaqarpunga Naalakkersuisut akissuteqarnerat aammalu ammatitsinerat ajornartorsiutip qaangerniarneqarnissaanut aammalu periarfissaareersunik tikkuussinera nuannersoq. Taanna taakkua oqaaseqartut tamaasa aamma qujassuteqarfigeqqillugit aammalu kisimiittoq Otto aamma paasinnilluarluni oqaaseqarnera aamma qujassuteqarfigaara. Qujanaq.

 

 

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq.

Ja, qujanaq. Eqqaasissutigeqqilaassavara, qanittukkut aamma eqqaassutigeriigara tassalu Inuit Ataqatigiinninngaannit kissaatigineqarpoq, IA maani oqaluttarfimminngaannit atornagu, kisianni Inuit Ataqatigiit taaguutertik ersarissumik taaneqartassasoq.

 

Taavalu tulliulluni akissuteqassaaq Ineqarnermut Pilersuinermut Attaveqarnermullu Naalakkersuisoq.

 

Jørgen Wæver Johansen, Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Qujanaq. Maluginiarpara oqaaseqartunit tamanit Naalakkersuisut akissuteqataat iluarisimaarneqarlunilu taperserneqartoq. Taamaattumik ilumoornerassavara Vittus Mikaelsen Simuminngaanniit oqaatigimmagu, kommunet piumassuseqartut perusuttullu sanaartornermut tunngassuteqartut pillugut immikkut isumaqatigiissuseqarnikut kiffaanngissuseqarnerullutik, aningaasaliissutit tamarmiusut annerusumik suliniuteqaqataaffigisinnaareerpaat.

Taamaattumik kommunet kikkulluunniit soqutiginnittut saaffiginninnissaat utaqqivarput.

 

Bloktilskudemut isumaqatigiissut aasarli atsiorneqarpoq, KANUKOKA-miit Namminersornerullutilu Oqartussaniit. Taamaattumik aasarli taanna periarfissaareerpoq kommunelu soqutiginnittut saaffiginninnissaat neriuutigeqaarput, aamma uagut tungitsinniik soqutigigatsigu. Taamaatut misiliinissarput.

 


Misiliinissamut qularutissaanngiivissumik malittarisassat erseqqinnerusut aamma isumaqatigiissutit assigiiaartinneqarnissaat eqqarsaatigalugu pilersinneqarnissaat, soorlu Atassutip oqaaseqartuat Daniel Skifte oqaatigigaa, ilumoorpoq kisianni tassa suli saaffiginnittoqanngimmat immikkut isumaqatigiissuteqarusullutik, taanna suli taakkua suli suliarineqarsimanngillat. Aamma naatsorsuutigigatsigu kommune pineqartoq peqatigalugu suliarineqarnissaat.

 

Annerusumik oqaaseqarnianngilanga, maluginiarpara Inatsisartut tamattaalluta isumaqatigiissutigigipput periarfissaq taanna pioreersoq atorluarneqartariaqartoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Oqaaseqartussamut tullermut ingerlaqqitsinnata Inatsisartut, Inatsisartunut ilaasortat maaniinngitsut qinnuigissavakka inissaminnut ingeqqullugit. Tassa amigaratta suli, tullianut ikaarsaarnissamut tassuugunnguaq naatsorsuutigigakku ikaarsaartussaasugut oqaluuserisassamut tullermut.

Taavalu Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit, oqaaseqaqqinniarpoq.

 

Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

Tassa siunnersuuteqartup-una Inuit Ataqatigiit uparuarmagit tamanna siulittaasoqarfimmiit allakkatsigut akiinnartariaqartutut oqaaseqarfigalugu.

 

Naluneqanngitsutuut Inatsisartut siusinnerusukkut kaammattuuteqartarput Inatsisartut siulittaasoqarfiat Naalakkersuisullu siulittaasoqarfiat, Inatsisartunut oqaluuserisassanngortinneqartut assigiinngitsut nalilersortassagaat.

 

Taamaalilluni aamma suliat aallartereersimasut imaluunnit naammassineqareersimasut Inatsisartut ataatsimiittarneranni, oqallisigineqaqqinnginnissaat imaluunniit suliap ingerlareersimasut eqqarsaatigalugit, taamatut isumaqatigiissuteqartarnissaat. Taanna Inatsisartuni kissaatigineqarsimammat siulittaasoqarfimmut taanna Antuut ilaasortaammat erseqqissaatigiinnassavara.

 


Tassami oqaluuserisassagut 199-iunikuupput. Aammalu siulittaasoqarfimmi ataatsimiinnissat Inatsisartut ataatsimiinnissaasa ullut ikittuarakasiit ingerlanerinnaani siunnersuuterparujussuit assigiinngitsut eqqartortartussaavagut. Taamaakkami aamma isumaqarpugut pissusissamisoortoq suliat aallartinneqareernikuusut allakkatigut akineqaannarsinnaasut. Taanna aamma siulittaasoqarfiup aammalu Naalakkersuisut Inatsisartut ataatsimiinnissaanut piareersarnermi taanna soorunami siunissami naammassiniassagaat taanna naatsorsuutigaarput.

Aamma Antuut borgmesteriullunilu Inatsisartuugami nalunngilaa, kommunet kattuffiat kissaateqarnera aammalu Inatsisartut kissaateqartarnerat aallaavigalugu, suliassaq upernaaq manna Naalakkersuisut KAKUKOKA-llu taanna aaqqinniarlugu iliuuseqarfigereersimagaat. Taamaattumaik oqareernittuut oqaatigivarput siluaq naammassineqareermat tamanna allakkatigut akineqaannarsimasussaassagaluarpoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Tassa eqqaasissutigilaassavara suleriaatsinik aamma allassimasoqarmat tasslu §35 immikkoortut aappaat imatut nipeqarpoq. Inatsisartut aaliangissavaat apeqquteqaat saqqummiunneqassanersoq. Tassalu ullormut oqaluuserisassat saqummiunneqaraangata immikkoortut ilanngussimasartut assigiinngitsut, taakkulu Inatsisartut akuerisassarivaat. Taakkulu akuerineqareeraangata tassa aamma suliassaq ilaatigut immaqa isaasalerlugu naammassisimasutut isigineqaraluartoq aamma ilanngullugu akuerineqartarpoq. Taamaalillunilu suliassanut ilanngunneqartarluni.

 

Taavalu siunnersuuteqartoq oqaaseqaqqinniarpoq Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit. Tulliukkumaarpoq Inatsisartut siulittaasuat imaluunniit Atassutip oqaaseqartua Daniel Skifte.

 

Anthon Frederiksen, Kattusseqatigiit.

Tassa Inuit Ataqatigiinninngaanniit oqaluttup oqaatigaa uanga aamma siulittaasoqarfimmi ilaasortaagama taanna suliassat ingerlareersut qalleqqeraannarnagit immaqa unitsinneqarsinnaaneri periarfissaasut.

 

Inuit Ataqatigiinnut oqaatigissavara uanga Siulittaasoqarfimmi ilaasortatuut ataasiarnanga aamma ujartortarsimagakku suliat ingerlareersut nalunaarsorneqarlualernissaat, tassa taanna maannakkumut ajoraluartumik naammassineqarsimanngilaq suli.

 


Inuit Ataqatigiit nammineerlutik siulittaasoqarfimmi ilaasortaatitaqarput, taannalu Inuit Ataqatigiit ilaasortaatitaata pinngitsoorani aamma uparuarsimasariaqaraluarpaa allakkatigut akineqassappat. Taamaalilluni aatsaat oqaluuserisassaq ullumikkut maani oqaluuserineqarnerani allakkatigut akineqartariaqartutut Inuit Ataqatigiit isumaqarpunga kingusinaarlutik taamaalilluni uparuaraa.

 

Aamma siulittaasup ataqqinartup iluamik oqareerpoq, oqaluuserisassat Inatsisartut ataatsimiillutik aallartinnerani akuerineqarput, aammalu Inuit Ataqatigiit akuerseqataaffigivaat. Qujanaq.

 

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Tassa Inatsisartut tamaasa illersortussaagakkit, maanngaaniit oqaatigeqqissavara aatsaannguaq oqaatigisara. Inuit Ataqatigiinninngaanniit kissaatigineqarmat IA atornagu, kisianni Inuit Ataqatigiit partiit taanna taamatut taaneqartassasoq, taannalu aamma soorunami tamatta ataqqisariaqarparput.

 

Tulliulluni oqaaseqassaaq Daniel Skifte, Atassut. Tulliukkumaarpoq Per Berthelsen, attaviitsoq.

 

Daniel Skifte, Inatsisartut Siulittaasuat, Atassut.

Siunnersuut pitsaasuummat ataatigut titarlugulusooq oqaatigissavara, isumaqatigiinniarnissaq kommunenut assut pingaartutut Atassumminngaaniit isumaqarfigigatsigu. Taamaattumik taamaaliortinnani aamma najoqqutassat erseqqissut, suliassat ilaat annertummata ilai annikillutik taassumap naammasinissaa ajunngitsumik akineqarmat aamma naammassiniarnissaa ajunngitsumik akineqarmat tamanna iluaraara.

 

Aappaattut tikkuassavara §35 innersuussutigalugu, tassa suleriaatsitsinni Atassummut pingaarpoq assut Inatsisartut kikkulluunniit siunnersuutaat oqaluusereqqusaallu Inatsisartuni suliarineqassasut.

 

Taamaattumik oqaaseqartoq kingulleq Anthon Frederikseni taperserusuppara tassami annertuuliutiginerunagu oqaannassaanga Inatsisartuni partiit tamarmik Kattusseqatigiillu sinniisoqarput siulittaasoqarfimmi, tassanilu eqqartuinermi annertuumik nalilersorneqartarlutik. Taamaattumik maannakkut piffissaq kingusinaartutut Atassumminngaaniit isumaqarfigaarput. Asulilu ataatsimiinnermi tallisaanertut allaat nalilerumallugu.

 

Inatsisartut akuerereerpaat suut oqallisigineqassasut aammalu suut ingerlaqqissasut.


Taanna tunngavigalugu taamaattumik tupaallannera Inuit Ataqatigiinnut oqaatigaara.

 

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq, erseqqissassavara tassa isumaqatigiinneqartorsuummat tunngaviusumik. Tamaattumillu aamma suleriaasissatsinnut massakkut una suliaq sangutissanngilarput.

 

Taavalu tulliulluni oqaaseqassaaq Per Berthelsen, attaviitsoq.

 

Per Berthelsen, attaviitsoq.

Tassa annertunerusumik oqaatigiumasinnaasakka oqaatigineqareeraluarput, kisiat nappaareerama atorluaannassavara.

 

Uani aamma uanga Inatsisartuni ilaasortamut Anthon Frederiksen saqqummiussaanut illersuisunut ilanngukkumavunga. Aammalu siulittaasoqarfiup siusissukkut nalunaarutigeriigaanut ilaliiumallunga, tassalu inuiaqatigiinni ineriartorneq malillugu, ilaatigut oqallisigeriikkat qaqeqqinneqarsinnaanerat ammatinneqarmat.

 

Tassanilu isumaqarpunga una pineqartoq tulluulluinnartuusoq, una pineqartoq minnerunngitsumillu Namminersornerullutik Oqartussat kommunellu iluamik ataqatigiissaagaasumik suleqatigiinnerisigut aningaasat atorsinnaasatta killeqareeqisut iluini annertunerpaamik pissarsisinnaanissarput ujartorparput. Taamaattumik taannartaa isumaqatigeqaara, taamatummi iliornikkut aamma pilersaarusiorluarnerup oqallisaaqqillunilu eqeersarneqarneratigut aamma periarfissaqalissammat sanaartortut immaqa akinut apparsaataasinnaasumik suleqatiginninnerulersinnaanissaat. Taamaattumik una iluatigilluinnarlugu naalaarpara, tassanilu tassa taanna pingaartillugu ataqatigiissaarilluarnerup uummarsartuarneqarnissaa, eqqaasitsijuarneqarnissaa aamma inunnik isumaginninnermut atatillugu aningaasartuutinut qularnanngitsumik ikiorsiissutaasarsinnaammat pilersaarusiorluarnikkut sulisussat atorsinnaasat taamatut piareersimatitassat atorfissaqartittuarnerasigut. Taamattumik uparuartuinerit ukua annertunerusumik taaqqinnagit uanga tunginninngaanniit nalunaarutigiinnassavara siunnersuutaasoq una nuannaarutigigakku ammalu nuannaarutigalugu siulittaasoqarfimminnganniit qaqeqqinneqarmat, naak ingerlasut iluaniikkaluartoq.


Lars Sørensen, Inuit Ataqatigiit.

Nammineerlunga uanga eqqaasitsissutigiinnarpara Inatsisartut kaammattuuteqarnermikkut siusinnerusukkut oqaatigereermassuk Inatsisartuni sulinerup oqilisaavigineqarnissaa eqqarsaatigalugu Inatsisartut ataatsimiinnerat sioqqullugu siulittaasoqarfik Naalakkersuisullu sanilieriillutik eqqartuisassasut suliaq suna aallartereersimanersoq sunalu suliat naammassineqareersimanersut.

 

Oqallinnermi aatsaaginnaq ilaatigut siulittaasoq unitsitsivoq oqaatigalugulu Inatsisartut uteqattaarinnillutik oqallippallaarnerat taanna tunngavigalugu. Taanna assersuutissaannaavoq, taamaattuminguna kaammattuisugut Inatsisartut sulinerat oqilisaqqullugu siunissami siulittaasoqarfik Naalakkersuisullu siunnersuutit sanileriillutik oqaloqatigiissutiginissaat taanna siunissami aaqqissoqqullugu, imaattariaqannginnamimi suliaq ingelareersoq uteqattaarlugu uteqattaarlugu, taanna siunertaqanngilaq. Iliuuseqarnissat taakkua pingaarnerpaajupput, aammalu taanna neriuppunga tamatta paaseqatigiiffigissagipput.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut Siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Inatsisartuni ilaasortaq kinaluunniit suleriaatsimut tunngasunik siunnersuuteqarsinnaavoq allannguutissanik, tamakkulu aamma suliarineqarumaarput, kisiannili uani massakkut atuuttumi ersarissaqqissavara taanna, tassalu Inatsisartut aalajangissavaat apeqquteqaat saqqummiunneqassanersoq. Taamatut allassimasoqarpoq, taamaattumillu allanngortinneqassappat, taava siunnersuuteqarniaritsi takannarujussuaq. Ilassissavarput ajunngitsumik aamma.

 

Taavalu tulliulluni oqaaseqassaaq Otto Steenholdt, attaviitsoq.

 

Otto Steenholdt, attaviitsoq.


Radio ammagallarmat oqallinnerujussuaq ingerlatillugu Inuit Ataqatigiinninngaaneersut paatsiveerukkakkit kina arlaat oqaluttorineraat, ilami tallimanik oqaluttoqalermata. Eqqarsaatigisimagaluarpara taanna oqaluttussartik oqarfigisimassagaat ataatsimiikkamik una oqallisigilerutsigu imannak oqarina uagut tamatta sinnerluta, kisianni tassa radio ammatillugu paasiinnarpara tusaqqusaarnerujussuaq ingasattoq, massakkulli radio matoreersoq aamma taamatut oqallinneq aallartinneqarmat. Oqartariaqarpunga arraa, siulittaasoqarfimmi ilaasortarsi naveeqigisiuk massakkut maanngaanniit oqaatigisaraluasi taassumap suliarisimanngimmagit. Oqarfiginiarisiuk tullianinngooq siulittaasoqarfimmi ataatsimiileruni ilissi piumasasi siulittaasoqarfimmut apuulligit maanngaanniit assuarisutut illugu pinnagu suliassani suliarilluartuuppagu oqaluttorsi aatsaannguaq maanngartariaqanngikkaluarpoq suliarisimasariaqanngikkaluartoq. Tassa ilaasortassi naliligassaa. Paasivara siulittaasoq taamaattumik oqaatsimik tusagaqarsimanngitsoq.

 

Anders Andreassen, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut siulittaasuata tullia, Siumut.

Qujanaq. Suli oqaluttussaqarmat siunnersuutigissavara suleriaatsitsinni §49 atorlugu oqallinneq maanga killinneqassasoq pissutigalugu massakkut akeqattaannerit suliaq qimakkaluttuinnarlugu akeqattaannerit aallartimmata. Tamanna isumaqatigineqarsinnaappat suliarput massakkut maani unitsittariaqarparput.

 

Anngaasoqarpoq, taasissutiginngikkaluarlugu anngaasoqarpoq, taamaalillunilu ullumikkut oqaluuserisassaq immikkoortoq 75 taamaalillugu naammassivarput, tassalu sanaartornermik kommunet oqartussaassuseqarnerat pillugu apeqquteqaat aallaavigalugu oqallinnissamik siunnersuut, aammalu tassani isumaqatigiinneqarluarpoq.