Ullut ataatsimiiffiusut aappaat, ataasinngorneq 8. april 2002, nal. 14:02

Oqaluuserisassaq immikkoortoq 14

Umiarsualivimmiinnermut akileraarut pillugu Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnerani Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuut.

(Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq)

(Siullermeernera)

 

Augusta Salling, siunnersuuteqartoq,  Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Umiarsualivimmut akileraarutit pillugit Inatsiartut inatsisaata allanngortinneqarneranik siunnersuut Naalakkersuisut sinnerlugit matumuuna saqqummiutissavara.

 

Siunnersuutip saqqummiunneqartup tunngavigaa umiarsuarni takornarianik angallassissutini ilaasunit siusinnerusumiit annertunerusumik nunatta aningaasaqarneranut akileeqataasarnerunissaat Naalakkersuisut kissaatigimmassuk. Aammattaaq kissaataavoq umiarsuup takornarianik angallassissutip angallassinermini illoqarfinnik assigiinngitsunik arlaqartunik tikitaqartarnissaanut akileraarusiisarnerup akornutaannginnissaa.

 

Kiisalu Naalakkersuisut kissaatigaat akileraarusiisarnerup umiarsuarnut takornarianik angallassissutinut tamanut assigiimmik atuunnissaa. Tassa apeqqutaatinnagu umiarsuaatileqatigiiffiit nunanit allaneersuunersut imaluunniit umiarsuaatileqatigiiffik Kalaallit Nunaaneersuunersoq. Taamaattumik siunnersuutigineqarpoq umiarsuit takornarianik angallassissutit umiarsualivimmiinnermut akileraarutinik akiliisarunnaarnissaat, tassungali taarsiullugu umiarsuup Kalaallit Nunaanni umiarsualivimmut umiarsualiviup avataani kisarsimaarfissaminut imaluunniit sinerissami ilaasuminik nunnigussiffigisaminut tikinnermini ilaasuminut akileraarummik ilaasumut ataatsimut 300,- kruuniusumik akiliisalernissaa. Ilaasumut ataatsimut akileraarut 300 kruuniusoq Greenland Tourismip, Royal Arctic Linep aamma Arctic Umiaq Linep isumasioreerlugit angissusilerneqarpoq. Taakkumi tamarmik naliliipput taamak annertussusilimmik akileraarusiineq pissutigiinnarlugu takornarianik angallassissutinik umiarsuaatileqatigiiffiit nunanit allaneersut Kalaallit Nunaanik tikitaqarunnaarunnanngitsut imaluunniit Arctic Umiaq Linep Kalaallit Nunaanni takornarianik angallassisarnini unitsinnavianngikkai.

 

Avatangiisinik allanngutsaaliuinissaq ilusitoqaanillu pilersitseqqinnissaq aamma takornariaqarnerup aaqqissuunneqarneranut tapersiisarnissaq eqqarsaatigalugit Naalakkersuisut tunngaviatigut isumaqarput ilaasunut akileraarutitigut isertitassat pinngitsooratik taamaaliornissamut aningaasassatut immikkoortinneqassanngitsut. Akerlianilli aningaasaqarnermut inatsimmi aningaasartuutissatut immikkut nalunaakkatut aningaasaliisoqarsinnaassasoq taakkulu aamma ilaatigut atorneqarsinnaassasut umiarsuit atorlugit takornariat tikinnerini sullissinerup il.il. pitsanngorsarneqarnerannut. Taamatut aningaasaliinissaq assersuutigalugu 1,5 mio. kruuninik angissusilerneqarsinnaavoq, taakkulu Greenland Tourismip peqataatinneqarneratigut agguataarneqarsinnaapput umiarsuit takornarianik angallassissutit atorlugit tikittarnerisa aningaasatigut iluanaaruteqarfiginissaat siunertariniarlugu.

 

Pinngitsoorani ilisimasortaqartartussaaneq nalunaartussaanerlu pillugit aalajangersakkanik inatsimmut ilanngussisoqarsinnaasimanngilaq. Ilisimasortassammi naammattumik amerlassusillit maannakkorpiaq Kalaallit Nunaanni pigineqanngillat nassuerutigisariaqarparput. Umiarsuit Kalaallit Nunaata imartaaniittut tamarmik nalunaartussaanermik atuutilertitsinissaq pillugu Ineqarnermut, Attaveqarnermut Pilersuinermullu Pisortaqarfiup qallunaat nunaanni Søfartsstyrelse suleqatigaa, naatsorsuutigineqarporlu nalunaartussaanerup taassuma ukiut marluk pingasullu ingerlaneranni atuutilersinneqarsinnaanissaa. Aammattaaq innersuussutigineqassaaq umiarsuit takornarianik angallassissutit atorlugit Kalaallit Nunaanni takornarianik angallassineq pillugu nassuiaat februar 2002 Inatsisartut Inuutissarsiorneq pillugu Ataatsimiititaliaanut nassiunneqarnikuusoq.

 

Siunnersuummi aammattaaq ilaavoq umiarsuaatileqatigiiffiit ilaasunik angallassisut, tassa maannakkorpiaq Arctic Umiaq Line A/S Kalaallit Nunaanni umiarsualiviit akornanni aalajangersimasunik ingerlaarfeqartut Namminersornerullutik Oqartussanik sullissinissamik isumaqatigiissuteqartut umiarsuaataasa ilaasortaatit umiarsualivimmiinnerminnut akileraarutinik akiliisarunnaarnissaanik allannguut. Naatsorsuutigineqarmammi umiarsuaatileqatigiiffiup umiarsualivimmiinnermut akileraarutinut akiliisassaguni akiliutissaraluisut annertutigisut sullissinissamik isumaqatigiissutip aningaasartaanik ilanngaatigineqarumaartut.

 

Taama oqaaseqarlunga umiarsualivimmiinnermut akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisissaata allanngortinneqarneranik siunnersuut Naalakkersuisut sinnerlugit Inatsisartunut suliassanngortippara aammalu Akileraartarnermut Akitsuutinullu Ataatsimiititaliamit suliarineqareerpat aappassaaniigassanngortillugu. Qujanaq.

 

Mikael Petersen, Siumup oqaaseqartua.

Umiarsualivimmiinnermi akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaanik Naalakkersuisut siunnersuutaat Siumumiit isumaqatigalugu ilassilluarparput.

 

Siunnersuutip imarisai siunertaalu siusinnerusukkut Siumumiit ujartortarsimavagut, taamaattumillu massakkut saqqummiunneqarmata iluarisimaarlutigit. Siumumiilli piumasarissavarput Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliap misissoqqissaassagaa taamatut umiarsuarnik takornarianik angallassissutinik akileraarutissiissutaasartussap 300 kruuniusussatut siunnersuutigineqartup annertusiallatsinneqarsinnaanera. Tassami umiarsuit takornarianik angallassissutaasartut nunatta imartaani annertuumik mingutsitsisinnaanerat ilanngullugu upalungaarsimaffigineqartariaqarmat aammalu umiarsuarnik nunatsinniik sullissisarnerit isumannaatsumik torersumillu ingerlanneqartarnissaat ersarissumik siunertarisariaqarmat.

 

Ilanngullug Siumumiit kaammattuutigissavarput umiarsuit pinngitsooratik ilisimasortaqartussaatitaasarnissaanut tunngasup massakkut inatsisissatut siunnersuummut ilanngunneqarsimanngitsup naliliiffigineqaqqinnissaa. Ilumut massakkut taamaaliornissamut periarfissaqanngippat taava kingusinnerusukkut taamaaliortoqalersinnaanissaanut periarfissiisinnaanerup eqaatsumik aaqqiinikkut periarfissinneqarsinnaanera ilanngullugu misissoqussavarput.

 

Taamannak oqaaseqarluta inatsisissatut siunnersuutip aappassaaneerneqannginnermini Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliamit suliarineqarnissaa inassutigaarput.

 

Godmann Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua.

Naluneqanngitsutut Inatsisartut ukiakkut 2001-mi ataatsimiinneranni qulaani eqqartorneqartoq misissugassanngortinneqarsimavoq. Inatsisartunut allannguutissaq ersarimmat paasinarluarlunilu annertunerusumik oqaatsit atugassaasorinanngimmata Atassummiit imatut oqaaseqarfigissavagut.

 

Siunnersuummi tupinnanngitsumik takornarissat tikittartut nunatta karsianut akileeqataasalernissaannut siunniussisimaneq Atassummiit iluarisimaarparput. Maannakkut akileraarusiisalernissaq pitsaaquteqassaaq umiarsualivimmut talittarfimmut talinngikkaluarluni pisalersussaammat. Takornartarinngilagummi takornarissat umiarsuaat avasissumi kisaqqasarnerat. Taamaalilluni soorunami ikaarartarneq tikitami annertunerusumik paasisaqarnissamut aamma killiliisaqaaq. Oqaaseqaammilu susassaqartuni qanimut oqaaseqartitsisimanerup pitsaasortai takoreerpagut. Kiisalu eqqaaneqartup takornarissanik sullissinerup pitsanngorsarneqarnissaa Atassummiit tamakkiisumik taperserparput. Naluneqanngilarmi qangaaniilli sinerissami nunatsinni aningaasarsiornikkut ikorfartuutissatut takornariaqarneq isumalluutit ilagilluinnarmassuk. Tamannalu Atassummiit siusinnerusukkut uparuartorlugulu innersuussutigisareersimavarput.

 

Aappassaaneerneqartinnagu Akileraartarnermut Ataatsimiititaliamut innersuussutigalugu taama naatsumik oqaaseqarpugut. Qujanaq.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Ukiakkut 2001-mi Inatsisartut ataatsimiinnerminni takornariaqarnermik inuussutissarsiuteqarneq aamma nunami inuussutissarsiutit siuarsarneqarnissaat pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuummut isumaliutissiissuteqarput. Inatsisartut isumaliutissiissuteqarnerminni Naalakkersuisunut kaammattuutigaat nunat allamiut umiarsuaasa takornarianik angallassissutit akileraarusiiffigineqarsinnaanerat Naalakkersuisunit misissorneqassasoq. Inatsisartut taamatut kaammattuuteqarnerannik Naalakkersuisut naammassinninnerat Inuit Ataqatigiinniit qujassutigaarput.

 

Inatsisissap kingunerisassaanut ilaassaaq ilaasartaatit nunatsinneersut umiarsualivimmiinnerminni akileraaruteqartarunnaarnissaat. Taassumap kingunerissavaa ilaasartaatit ullumikkornit annertunerusumik illoqarfinnut tulattalernissaat taamaasillunilu nunatsinni angallattunut sullissineq pitsanngoriaateqassasoq naatsorsuutigisariaqarpoq.

 

Umiarsuit takornarianik ilaasullit akileraaruteqanngitsumik umiarsualivinnut tulattalersinnaanerisa aamma kingunerissavaa takornariat amerlanerusut illoqarfinnut niullutik niuernermut annertunerusumik iluaqutaalersussaanerat.

 

Aningaasat takornariaqarnermik akileraarusiisarnermit isertinneqartussat aningaasanut inatsisikkoorlugit takornariat tikinneranni sullissinermut pitsanngorsaataasinnaasunik suliniutinut atorneqarsinnaasunngortinniarneqarneri tapersersorparput. Aammattaarli avatangiisinut allanngutsaaliuinissamut suliniuteqartuarnissamut aningaasanik immikkoortitsisoqartuarnissaa pingaaruteqarluinnartutut isigisariaqartutut isumaqarfigigatsigu taassumap aamma aaqqiivigineqarnissaa piumasaqaatigissavarput.

 

Pinngitsoorani ilisimasortaqartussaanermik kissaatigisap naammassineqarsinnaannginnera ajuusaarnartutut isigivarput. Tassami ukiorpassuit ingerlaneranni nunatsinni umiartornermik ilinniarfik aqqutigalugu imarsiorsinnaasunik aammalu sineriassiorsinnaasunik ilinniartitsisarsimavugut. Taamatut ilinniagaqarsimasut nunatsinneersut ilisimasortatut atorneqarsinnaalernissaannut periarfissanik misissuisoqarnissaa Inuit Ataqagiinniit piumasarissavarput.

 

Pinngitsoorani nalunaartussaatitaanermut suliat ingerlanneqartut pingaaruteqarluinnartutut isigaarput pimoorullugulu pitsaasumik suliarineqarnissaa kissaatigissallugu.

 

Oqaatigineqareersutuut nunatsinni ilaasartaatit umiarsualivinnut akileraaruteqartarnerat unittussaavoq takornariallu ataasiakkaarlutik 300 kruuninik akileraartalissapput. Tassunga tunngatillugu apeqqutigerusunnarpoq nunatsinni ilaasartaatit takornarianik ikisitsissagaangamik taamaaliornermi aamma akileraarutinik akiliisitsisoqartassanersoq. Tassani eqqarsaatigaagut takornariat timmisartukkut tikittut ilaasartaassuarnulli ikinatik nunatsinni sinersortaatinut ikisut.

 

Inuit Ataqatigiinniit siunnersuutigissavarput Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuutip atuutilernerminiit ukiut marluk qaangiunnerini nalilersoqqinneqassasoq taamaasilluni inatsisip takornariaqarnermut qanoq sunniuteqarsimanera malinnaaffigineqartuaannaqqullugu.

 

Taamatut oqaaseqarluta innersuussutigissavarput inatsisissap Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaani suliarineqassasoq.

 

Mads-Peter Grønvold, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Qujanaq. Kattusseqatigiinniit siullermeerneqarnerani imatut oqaaseqassaagut.

 

Umiarsuit takornarianik ilaasoqarlutik nunatsinnukartartut ukiuni kingullerni amerliartuinnartut oqaatigineqarsinnaapput. Taamaattumik Kattusseqatigiinniit tulluartutut isigaarput umiarsuarnut ilaallutik nunatsinni takornariartartut akileraaruserneqartalernissaannik Naalakkersuisut isummersimanerat. Soorlumi ukiuni kingullerni nunatsinni takornariartartut qiviaraanni takuneqarsinnaasut nunatta avataaniit umiarsuit atorlugit nunatsinnut takornariartartut amerliartuinnarnerat, taamatullu nunatta takornarissanik tikinneqartarnera ajunngilluinnartoq Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut.

 

Kisiannili eqqarsarnartoqartipparput nunatsinni taamatut avataaniit umiarsuit atorlugit takornariartoqartartillugu annerusumik nunatsinnut umiarsuarnut ilaallutik takornariartartut aningaasanik isertitsissutigineqarneq ajormata. Taamaattumik Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut pingaaruteqarluinnartut nunanit allanit umiarsuit atorlugit nunatsinnut takornariartartut nunatta iluani aningaasaqarnikkut iluaqutigineqarsinnaanerisa ujartorneqartariaqarnerat pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq Kattusseqatigiinniit isumaqaratta.

 

Ukiuni siusinnerusuni soorlumi aamma maannakkut anguniarneqarpoq nunatsinnut takornarissat tikittartut suli maannakkornit amerlanerusut nunatsinnut tikisinneqartarnissaat. Aammalumi akunnittarfinni unnuisartut soorlu aamma amerliartornissaat kissaatigineqartartoq. Qanorli iliornikkut umiarsuarnut ilaallutik nunatsinnut takornariartartut maannakkornit annertunerusumik nunatsinni aningaasarsiorfigineqarsinnaappat? Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut umiarsuarnut ilaallutik nunatsinnut takornarissat tikittartut maannakkornit annertunerusumik iluaqutigisinnaasariaqalersut, soorlumi piffiit ilaanni umiarsuit taamatut takornariartaatsit illoqarfiit eqqaannut kisarlutik umiarsuup inuttai illoqarfinnut pineqartunut takornariartinneqartartut, naak immaqa pineqartunit takornariaqarnermut sullissisut suleqatigalugit umiarsuarnut ilaallutik takornarissat pineqartunit takornariartartinneqarnissaat anguneqarsinnaagaluartoq.

 

Kattusseqatigiinniit Naalakkersuisut siunnersuutaat ilaasumut ataatsimut 300 kruuninik akileraarusiisalernissaq tapersersorparput. Tusarniaanermi taamatut akileraarusiisalernissamik takornariartitsinermik suliaqartut pineqartut tapersersorneqarsimanera iluarisimaarparput. Taamatut umiarsuarnut ilaallutik nunatsinnut takornariartartut annerusumik nunatsinnut akileraaqqaaratik takornariartarnerat allanngortinneqartariaqalersoq Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut. Soorlumi maannakkut nunanit allaniit umiarsuit atorlugit nunatsinni takornariartitsisartut kisimik umiarsuarnut ilaallutik nunatsinni takornariartartut annerusumik aningaasarsiutigisaraat.

 

Umiarsuarnut ilaallutik nunatsinni takornariartartut suli annertunerusumik aningaasarsiutigineqarsinnaasut Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut. Umiarsuarnik nunatsinni takornariartitsisartut suli maannakkornit annertunerusumik suleqatiginerisigut piffiit ilaanni umiarsuarnut ilaallutik takornariartartut sammisassaqartinneqarsinnaapput, taamaaliornikkut piffiit ilaanni pineqartut aningaasarsiutigineqarsinnaammata. Nunani allani umiarsuit atorlugit takornariartitsisarnermi piffiit tikinneqartartut tiimini aalajangersimasuni takornariartinneqartarput. Taamaaliornikkut pineqartut aningaasarsiorfigineqartarput. Taamaattumik Kattusseqatigiinniit isumaqarpugut nunatsinni takornariaqarnermik suliaqartut periarfissat taamaattut atorluarnerusariaqaleraat.

 

Suli annertunerusumik nunatta avataanit umiarsuit atorlugit nunatsinnut takornariartartut aningaasarsiorfigineqarsinnaapput tamakkua atorluaraanni. Kattusseqatigiinniit pingaaruteqarluinnartutut isigaarput taamatut umiarsuit atorlugit nunatsinni takornariartitsisarnermi pinngitsooratik umiarsuit atorneqartut piffinnik ilisimasaqartunik ilisimasoqartarnissaat pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq Kattusseqatigiinniit isumaqaratta.

 

Taamatut Kattusseqatigiinniit piumasaqarnitsinnut tunngavigaarput umiarsuit sapinngisamik ajutooratik sineriatsinni angalasarnissaat, naak Naalakkersuisunit oqaatigineqaraluartoq ilisimasortassanik maannakkorpiaq naammattunik amerlassuseqartunik nunatsinni peqannginnera nassuerutigineqartariaqartoq. Ukiuni siusinnerusuni angallatit naalagassaattut ilinniagaqarsimasut amerlasuut nunatsinni pigineqartut Kattusseqatigiinniit ilisimavarput. Soorlumi aamma taamatut ilinniagaqarsimasut suli annertunerusumik ilaatigut atorluarneqanngitsut oqaatigineqarsinnaasut.

 

Taamaattumik Kattusseqatigiinniit Naalakkersuisunut kajumissaarutigissavarput angallatit naalagassaattut ilinniagaqarsimasut nunatsinneersut ilisimasortassatut atorluarneqarsinnaammata. Soorlumi aamma oqaatsit tungaatigut pineqartut pisariaqartitsinerat tunngavigalugu pikkorissarneqarsinnaasut.

 

Taamatut oqaaseqarluta aammalu oqaaseqaatigut innersuussutigalugit Naalakkersuisut umiarsualivimmiinnermut akileraarutit pillugit Inatsisartut inatsisaata allanngortinneqarnissaanut siunnersuutaa Kattusseqatigiinniit taperserparput, suliallu aappassaaneerneqannginnerani Akileraartarnermut Akitsuutinullu Ataatsimiititaliami suliarineqarnissaa Kattusseqatigiinniit innersuussutigalugu. Qujanaq.

 

Otto Steenholdt, Attaviitsup oqaaseqartua.

Siunnersuut saqqummiunneqartoq takornariarnermut attuumassuteqartunut oqaaseqarfigitereerlugu saqqummiussaq imaasiallaannaq akerlilersugassaanngilaq.

 

Taamaattoq ilisimasortat uanga eqqarsaatigineruvakka umiarsuannik tulatsitsisartut Danmarkimi atorneqarluartut ikkannerit pingaartumik aamma ilaatigut ornittarlugit. Taakku eqqarsaatigalugit suliffissanik taamannak suugaluartunilluunniit ujarlertigaluta periarfissatsiarsuaq una suli piareersimaffiginngikkipput paasigakku assut ajasoorutigaara.

 

Taakkua tulatsitsisartut inupparujussuusussaanngillat, taamaattumillu aamma ilinniarnissaat eqqarsaatigalugu atuarfiliuunnissaalluunniit eqqarsaatigisariaqarani. Atorluaaniassagaanni Danmarkimi inuit taamaattut umiarsuarnik tulatsitsisartut qanoq ilillugit ilinniartinneqartarfiat nassaareriarlugu piukkutanik aallartitsivigineqarniarlit ilinniartillugit tassani Danmarkimi taamatut tulatsitsisartut qanoq piumaffigisarnerat paasillugu ilinniarfianni ilinniartillugit inuppassunngitsunik oqareerama imaasiallaannaq nunatsinnut utersinnaapput ilinniagaqareerlutik ajukkunnarunnaarlutik.

 

Taamatut naatsunnguamik oqaaseqatsiarpunga innersuullugulu taanna siunnersuut akuersaarneqarluinnartariaqartoq. Taamaattoq tulatsitsisartut ilungersuunnerullugit suliniutigileqqullugu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 ... nangitaq Augusta Salling, Atassut:

 

annertusineqarsinnaaneranik tunngassuteqartoq, tassa soorunami ataatsimiititaliaq qanorluunniit sulinermini misissuissaguni taanna periarfissaalluarpoq.

 

Aamma uagut annertussusissaanut tunngassuteqartoq soorunami misissorluarsimavarput, aammalu takornariartitsinermik suliaqartut maani nunatsinneersuinnaanngitsut oqaloqatigalugit angissusissaq nassaariniarneqarsimavoq, aamma pingaaruteqarluinnaqqissaarmat taamatut akitsuusiinermi nunatsinnut takornariat tikittartut ikilisinneqannginnissaat taanna pingaartorujussuusoq isumaqarfigigatsigu. Taamaattumik 300 kr. taanna tikinneqarsimasoq, massakkut isertittartariikkatsinnut, tassa havneafgif aqqutigalugu isertittakkatsinnut aamma ikinnerusunik pissarsissutigisussaanagu takusinnaareerparput, taamaattumillu una aallartissutitut taanna tiguneqartutut oqaatigisariaqartoq, kisianni nassuerutigisariaqarparput aamma uagut kisitseq annerusoq eqqartornikuugaluaratsigu aallaqqaammut, kisianni isumaqarpunga pingaarnerpaarpaajusoq takornarissat aamma massakkut soorlu aamma saqqummiussatta pappiarartaani takuneqarsinnaasoq, taamatut ataasiaannarlutik akiliisinneqarnermikkut illoqarfiit amerlanerujussuit tikissinnaalerpaat, immikkut akileeqqeqqaarnatik, taanna aamma isumaqarpunga akeq pitsanngoriaataasussaasoq taamaalluta takornarissat illoqarfinnut ikittuinnarnut pinnatik, kisianni immaqa illoqarfiit nunaqarfiillu amerlanerusut aamma tikissinnaalissavaat taamaaliornermikkut.

 

Taava sorliit akitsuummik akiliisassanersut aamma apeqquteqaatigineqarpoq Inuit Ataqatigiit tungaanninngaanniit imaluunniit uku tassa imaappoq. Takornarissanik angallassisut sinersortut, imaluunniit sinersorlutik illoqarfinnut tikeqattaartut, taakkua soorunami nunatta - nunatsinnut appakaannerminni akiliisussanngortussaapput, taavalu takornarissat aamma amerleqqissagunikkit illoqarfinni arlaanniluunniit, taava amerlississutsit taakku aamma soorunami qaavatigut akilertussanngussavaat.

 

Uku sinersorlutik sinersortaammut ilaasartut taakkua, tassami Royal Arctic Line akiilisarunnaassaaq, taamatut havneafgift-imik, kisianni takusinnaareerparput akiliisittassagutsigu uagullu tapiisartareerluta, taamatut umiarsuit sinersornissaanut, taava tapiissutit qaavinut taakku ilineqaannartussaagaluarmata pisariaqanngitsutut taanna nalilersimavarput. Aammalu oqilisaanerusutut taamatut iliornissaq.

 

Taavalu ilisimasoqartarnermut tunngatillugu ilumut isumaqarnarsinnaagaluarpoq, taamatut umiartornermi ilisimasaqartoq nunatta sineriaani angallassissallutik ilisimasaqartut amerlasoorujussooreersut, ukiorpassuit ingerlanerani taamatut ilinniartitsisoqarsimanera tunngavigalugu.

Kisianni innersuussutigiinnarusuppara aamma nassuiaat, umiarsuit takornarianut angallassissutit atorlugit Kalaallit Nunaanni takornarianik angallassineq pillugu nassuiaat februarimi agguaanneqarsimasoq, tassani aamma - tassa tamakku aamma misissorneqareersimapput qanoq periarfissat isikkoqarnersut, tamannalu pissutigalugu massakkut piareersimasutut aamma piareersimanngitsugut taamatut piumasaqaateqarnissamut. Tassami ajornarnerpaassaaq piumasaqaatigalugulu ilisimasortaqarnissaat, taava ilisimasortamik tunisinnaanagit aporfeqalissagutta. Piumaqaagut umiarsuit takornarissanik nassarlutik nunatsinnut annguttarnissaat, taanna aamma pingaartutut isigaara.

Qujanaq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut siulittaasuat, Atassut.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisumut qujavugut, maannakkut oqaaseqassaaq Lars-Karl Jensen, partiimi oqaaseqartitap avataatigut.

 

Lars-Karl Jensen, Siulittaasup tulliata pingajuat, Siumut.

Tassa una ilisarnarmat, aamma allamorujussuaq sangusariaqanngimmat suliassaq naammasilerneqartoq uanga Naalakkersuisup saqqummiussaa nuanaarutigivara. Soorlu aamma Siumumi oqaaseqartoq taamak oqartoq.

 

Umiarsuit takornarissanik angallassisartut, umiarsuarujussuit ilaatigut 1.000 tikillugit ilaasunik angallassillutik sinerissatsinni angalaartartut pillugit oqallinnitta ilaatigut siorna oqaatigivara, sillimaniarneq eqqarsaatigalugu tamakkua umiarsualivissinnaveersaarlutik umiarsualivimmut akileraarut akilernaveersaarlugu illoqarfiit saavini kisaannarlutik pisarnerat iluarinartinnagu, isumaqarama nunatsinni imaatigut angallannermi annaassiniartussaanermut tamanna tulluanngitsoq, arlaatigut pisoqassappat aamma taakkua akileraaruteqarsinnaanerat tamakkunuuna inerisaanitsigut iluaqutigisariaqaratsigu.

 

Umiarsualivimmut akileraarnaveersaarneq taamaalillugu aaqqinneqartussaammat, taanna nuannaarutigalugu oqaatigiinnarsinnaagaluarpara, kisiannili uani ilanngutinngitsoorusunngilara aamma imarsiorneq pillugu inatsisitigut killiffigisatsinnut oqallinnitsinni aamma ilisimasortaqartarneq imaluunniit umiarsualivissitsisarnermi talitsitisartunik oqalunneq pigatsigu eqqaanikuuarput, taassuma nunatsinni imarsiornerup iluani inatsisip sukkut naalagaaffeqatigiinnermi atuunnerani aamma nunatta nammineq sukkut oqartussaaffeqarnerani sanngiissutaasut ilagigaat inatsiseqannginnatta nammineq imarsiornerup iluani, oqartumik umiarsualivimmut tulannissamut imaluunniit imartatsinni angalanissamut pinngitsoorani ilisimasortaqarnissamik piumasaqaateqartumik. Tassa inatsit taanna aaqqittariaqassaaq Naalakkersuisullu suleriaqqinnissaaanik ataatsimiititaliallu immaqa taanna eqqaamaqquinnarpara, pinngitsoorani nuna nammineq taamatut nipeqartumik inatsiseqartariaqarmat ilisimasortanik piumasaqaateqartumik.

 

Uani ilisimasortassarsiornissamik ajornartorsiuteqarsinnaaneq takorlooruminaatsippara, oqaluttut ilaata oqarneratut aamma Imarsiornermik Ilinniarfik tamakkuninnga kiffartorluarsinnaasunik naammassisaqartarmat.

Qujanaq.

 

Jørgen Wæver Johansen, Ineqarnermut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq, Siumut.

Siullermik partiit Kattusseqatigiit, Attaviitsullu oqaaseqartuisa saqqummiussaannut qujarusuppunga, aamma ilisimasortaqartarnermut tunngatillugu saqqummiussat oqaatigerusuppara tusaatissatut tigorusukkatsigit, malunnarmammi Inatsisartunit kissaatigineqartoq ilisimasortaqartarnermut tunngatillugu Naalakkersuisut aaqqiissutissamik saqqummiussaqaqquneqartut.

 

Taamaattumik neriorsuutigissavara suliassaq taanna Naalakkersuisoqarfinni suliarineqassammat, kingusinnerusukkullu ilaatigut Inatsisartut Ataatsimiititaliaa peqatigalugu uterfigineqassammat.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Tassa una siullermik Naalakkersuisup apeqqutigisatsinnut tunngatillugu akissutaani paasivarput kikkut akiliisassanersut akileraarutinut. Uanili paasiuminaatsikkatsigu sineriassorluni Royal Arctic Line angallatai, assersuutigalugu uani ersernerlutsitsisumik immaqa naluara taanna qiviaqqusinnaanerlugu nalinginnaasumik oqaaseqaatini, qupperneq 3 kalaallisuaani imannak allaqqasoqarami:

 

"Umiarsuaq ilaasartaat aalajangersimasumik ingerlaarunnaarallarluni takornarianik sinerissami angallassissalluni aallartippat, umiarsuaq takornarianik angallassissutitut isigineqassaaq".

 

Tassani imannak paasissanerparput, tassa Royal Arctic Line nalinginnaasumik angallassigunnaarallarnermi nalaani, taava taamatut isigineqaleruni taava takornarianik ilaasoqarluni aamma akileraarutinik aamma akiliisitsisassooq. Taamatut una paasineqarsinnaavoq.

 

Kisianni assersuutigalugu New York-iminngaanniit Kangerlussuarmukarlutik timmisartorlutik takornariat tikerarunik immaqa qulit, assersuutigiinnavillugu, taavalu krydstogtskibenut tamakkununnga ikinatik, tassa tassunga ikissagunik taava akileraassapput, taanna paasinarpoq, aamma taanna paasivarput, kisianni Royal Arctic Line angallataanik ikigunik tassani qanoq pisoqassava ? Taanna apeqqut ersinnginnami taanna apeqqutigigipput.

 

Taavalu Siumukkut oqaaseqaataannut tunngatillugu Naalakkersuisup akissuteqaataa tassani taperserparput, isumaqaratta mianersuuttariaqaripput taamatut aallarteqqaarnermi akiliutip inissinneqarnera taanna mianersuuttariaqartoq, taamaattumik aamma siunnersuutigivarput oqaaseqaatitsinni ukiut marluk qaangiutereerpata taava inatsit taanna nalilersorneqassasoq, takujumallugu taamatut akiliuteqartitsisarneq takornariaqarnermut qanoq sunniuteqarsimanersoq.

 

Godmand Rasmussen, Atassutip oqaaseqartua.

Unaana qaqinninnut pissutigigiga Naalakkersuisup Jørgen Wæver Johansen-ip oqaatigimmagu taanna ilisimasortaqartarsinnaaneq misissugassaqqigalugu. Siunnersuutiginiariga ukiuni siusinnerusuni Danmarkimi umiarsualivinni ileqquuvoq, umiarsualivinni formandeqartarpoq atuarsimasunik, aquttutut imaluunniit naalakkatut. Tamakkulu pisussaaffeqartitaapput aamma nunatsinni annertoorujussuarmik atugaaleraluarnikuuvoq, umiarsualivinni formandi atorfinitsinneqartarlutik naalakkatut atuarsimasut.

 

Una oqaatigerusuppara Kattusseqatigiit oqaaseqaateqaataanni oqaatigineqartoq taanna atuarsimanermi umiartornermi ilinniarfimmi atuarsimasuni ilisimasortaqarsinnaaneq, aamma una paaseqqulaaqquara inatsit aamma killeqarpoq. Atuarsimasut takorloorneqassanngillat tamarmik sulilluni ingerlatsisinnaanerat. Pappialaq piumasaqaataa angoqqaarniarneqartarpoq ukiut qassit umiartorsimanermi. Aatsaat taakku naammatsissimagaanni inuutissarsiutitut taanna akuerineqarsinnaasarpoq, soorlu biilini aamma allagartaqarneq taamaattoq.

 

Uanga uani isersimasuni aamma misilittagaqarfiginerpaarpaanikuuara umiarsuarni nunalitsisarneq. Eqqaamaqqissaarpara 1969-imi qasussutigigaluarnikuugakku Maniitsoq tikillugu sikorsuaqallarmat, ullu unnuarlu ataavartumik tulatitseqattaartarneq, Sisimiuni taanna atorneqartartorujorujussuuvoq umiarsualissuusarallarmat, aamma oqaatigissavara akikitsuunngilaq ilisimasortaaneq inuussutigineqarsinnaalluarpoq.

 

Umiarsuaq ataaseq 1.500 kr. akeqartarpoq, taamaattumik umiarsuaqarluartillugu aamakorsuusarput.

 

Taanna uanga aappaatigut assorujussuaq tapersersorujusuppara tunngavigalugu, Naalakkersuisugoortillugu una misissugassaqqigivara umiarsualivinni atorfinitsitsinermi piumasaqaataalerniarli atuarsimasut tassani aamma saniatigut atorneqarsinnaanerat. Taava taamaalilluni ilisimasortassamik ajornartorsiuteqarsinnaaneq taamaalilluni ajornartorsiutit appakariarnissaanut ajornartorsiut taanna qaangeriarnissaanut sakkussaq pingaartuusussaassaaq.

 

Taamak naatsunnguamik nassuiaateqarfigilaaginnarpassi. Qujanaq.

 

Augusta Salling, Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoq, Atassut.

Inuit Ataqatigiinninngaanniit Olga Poulsen-ip apeqquteqaataanut tunngatillugu oqaatigissavara, tassa ilumoorpoq Royal Arctic Line-p umiarsuaa takornarissanik angallassisunngorluni ingerlaalissaguni, taava allatorluinnaqqissaaq taamatut avataaninngaanniit umiarsuit takkuttut, takornarissanik angallassiniartutut isigineqalissooq, taamaalillunilu takornarissat amerlassusaat najoqqutaralugu akiliisussanngussalluni.

 

Kisianni sinersortaammik ilaasutut angalaniartut nalinginnaasumik sinersortaatitut angalanerani angalaniartut, taakkua tassa taakkununnga immikkut umiarsualivimmut talittarnermut akiliissuteqartassanngilaq, pissutigalugu naatsorsuutigineqarmat soorlu oqareersunga taamatut umiarsualivimmut talittarnermut akiliisitsisoqartassappat, sinersornermi nalinginnaasumik nunatsinni taanna tapiissuteqarfigineqartartareersumik, taava taakku tapiissutit amerlassutaanut ilanngutiinnartussaasut imaluunniit amerleriarneranik isumaqaannartussaasoq isumaqarfigineqarmat, taava oqilisaassutitut taakkua peerneqarnissaat siunnersuutigineqartoq.

 

Mads Peter Grønvold, Kattusseqatigiit oqaaseqartuat.

Soorunami nunatsinni angallatit naalagassaattut ilinniarsimasut nikagineqartariaqanngillat, periarfissinneqartariaqarput. Arlalippassuit nunami suliliinnartarput periarfissaqannginnamik avataani angallatinik naalakkatut ilinniarsimasaminni atorfeqalernissaminnut.

 

Taava aammalu pingaaruteqarluinnarpoq ilisimasortatut angallatsinik takornariartaatinik ilaassagaanni tuluit oqaasianik ilisimasaqarnissaq, soorlu tamakku periarfissiunneqarsinnaapput pikkorissarnermik allatigullu, soorlu Naalakkersuisut ilaata suliassaq taanna tiguniarlugu oqaatigigaa. Taanna Kattusseqatigiinniit iluarisimaarparput, tassami suliassaq aallartinngikkaanni taamatut ilinniarsimasut atorluarneqarsinnaasut atorneqalersinnaanngimmata.

 

Aammalu uani takornariartitsinermi isumannaallisaaneq inatsisitigut qanoq inissisimavoq ukiuni kingullerni. Assersuutigalugu qiviarutsigu Ilulissat saani takornariat amerlasuut angallateeqqanik ilaatillugit iluliarsuit saanut takornariartinneqartarput, allaat iluliarsuarnut talillutik. Ajutoortoqarpat takornariaqarnikkut sunniuteqarnerluttupilussuupput tamakkua. Taamaattumik inatsisitigut ersarissumik tamakkua qanoq isumannaallisaaneq eqqarsaatigalugu piumasaqaateqarnersoq ersarissarneqartariaqalerput.

 

Iluliarsuarnut talilluni takornarissanik takornariartitsisarneq isumaqarpunga isumannaallisaaneq eqqarsaatigalugu naleqqutinngilluinnartoq, taamaattumik ajutoortoqannginnerani taamannak angallassisarnerup pinngitsoortinneqanngissaa pisariaqarluinnarpoq. Talinnani takornariartitsisinnaaneq pitsaalluinnartuuvoq, tassami iluliarsuaq assallariarpat angallat imaaliallakkunikku pavaningaatsiamiitissinnaavaa.

 

Tamakkua inatsisitigut soorunami malittarisassaqassapput angallassisartut aamma, tamakku aamma isiginiarneqarnissaat isumaqarpunga pinngitsoorneqarsinnaanngitsoq.

 

Naalakkersuisup akissutaanut qujavugut, aammalu neriulluta taamatut akitsuusiineq iluatsilluarumaartoq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut siulittaasuat, Atassut.

Mads Peter Grønvold-imut qutsavigaarput, inuuvissiorneranilu pilluaqqullugu.

 

Mikael Petersen, Siumup oqaaseqartua.

Aap, takornariamut ataatsimut 300 kr.-inimik akileraarusiisalernissamut siunnersuut taanna soorunami ajorinngilarput Siumumiit, kisianni misissoqqissaartariaqarpoq annertusiallatsinneqarsinnaanersoq, soorunami takornariartitsinaveersaarnianngilagut, aamma mattussinianngivippugut.

 

Kisianni apeqqutigilaassavara sivitsorsaanianngikkaluarlunga, ilisimasortassaqartitsinissamut tunngatillugu taanna eqqunneqassappat, suminngaanniit aningaasat aaneqassappat. Ilisimasortat kiap akilissavai, ilisimasortat soorunami aamma aningaasarsiaqartariaqassapput, taamaattumik soorunami umiarsuit ilisimasortaaffigineqartut akiliutaasigut aamma ilisimasortat akissarsiaat akilerneqartariaqassapput.

 

Aamma aningaasarpassuunavianngillat sivikitsunnguamik pulatitsiinnartussaassapput talittarfinnut, talittarfinnut talissinnaappata, tassa taanna, aamma pisariaqartinneqarpata ilisimasortat aatsaat atorneqartussaassapput.

 

Taamaattumik 300 kr.-qartitsisinnaagutta immaqa 350 kr.-qartitsisinnaavugut 400 kr. angujuminaassooq. Kisianni nalilersugassaapput tamakku, nalilersoqqissaarniartigit. Taava paasigutsigu 300 kr. naammaattoq aamma qaffassinnaanagu taava aamma taanna akuerissavarput.

Isumaqarpunga suna tamaat ajornartorujorujussuartut isigalugu oqallittarnigut aamma ingerlattarigut, talittarfinnut talititsiniarnerit ilisimasortaqartitsiniarnerit Lars-Karl Jensen oqarneratut pioreerput taakku, aamma tuluttut immaqa pisariaqanngikkaluarpoq oqalulluni pulajartussalluni. Soorunami immaqa umiarsuit naalagai oqaloqatigilaarneqarsinnaagunik nuannissooq, kisianni pulatitsillunilu anillatitsiguni inussiarnisaarlunilu pissuseqarluni tamanna ajunngilluinnartussaavoq.

 

Isumaqarpunga ajornartorujorujussuartut isiginaveersaartariaqarigut aaqqissuussinerit, qiimalluta inussiarnerluta pissuseqarfigalugit aamma inooqatigisinnaavagut umiarsuit, immaqa tuluttut oqalulluta pulajartunngikkaluarluta, soorunami pisinnaaneq taanna ajunngilaq, aamma pimasaqaataappata naammassiniassavagut.

 

Akileraartarnermut ataatsimiititaliap isumaqarpunga misissoqqissaassagaa taakkua, taamaalilluni takussavarput qanoq isumaliutissiissummi piumasaqarumaarnersoq.

 

Daniel Skifte, ataatsimiinnermik aqutsisoq, Inatsisartut siulittaasuat, Atassut.

Mikael Petersen qutsavigaarput, kingulliulluni oqaaseqarumavoq Olga Poulsen, pingajussaaniilerami naatsunnguamik.

 

Olga Poulsen, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartuat.

Naatsukullammik.

Siullermik Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup akissuteqaataanut qujavunga, aamma paasinarpoq suna siunertaanersoq. Uani Royal Arctic Line-ip taamatut takornarianut kisimi ilaasoqalertilluni, taava tassa paasivarput taakkua ilaasut akileraarutinik tassa akiliisassapput, ajunngilaq, taava Nunatta karsia akileraarutitigut aningaasanik isertitsissooq, taanna qujanarpoq. Taamaattorli isumaqarpugut mianersuutigineqartariaqartoq ukiut aamma arlaqanngitsut annertuumik nunatsinni misigisarput ilikkarfigisariaqarippullu, tassalu nalinginnaasumik ilaasussat takornariat amerlasuut ilaasortaatinut ilaasussaanerat peqqutigalugu, kingulliunneqartarnerat aammalu inissaarunneqartarnerat taanna isumaqarpunga aamma mianersuunneqarnissaanik ataatsimiisitaliami aamma eqqarsuutersuutigineqartariaqartoq.